|
2005
|
|
|
Emakumeek etxetik kanpo lan egitea ez zen begi onez ikusten; doktore batzuek emakumeak arrazoi natural eta biologikoengatik lan egiteko gai ez zirela defendatu zuten, gizonak umeak hazi eta hezteko gaitasunik ez zuten legez. Lana ez zen osasuntsua emakumearentzat, gaixotasunak areagotzea eragiten zuen, eta testuinguru horretan,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ekiditeko ahal izan ziren neurri legal guztiak jarri zituen indarrean erregimenak, beranduago ikusiko dugun bezala.
|
|
|
1938ko martxoaren 9ko Lanaren Foruaren(, librar a la mujer casada del taller y de la fábrica?) eta 1945eko uztailaren 17ko Espainiarren Foruaren(, la familia tiene derechos y deberes anteriores y superiores a toda ley humana positiva?) artean, Francoren erregimenak seme alaba gehiago edukitzea bultzatzeko eta
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ekiditeko 30 neurri juridiko inguru hartu zituen. Horietako batzuk finantza neurriak izan ziren, eta beste batzuk, neurri errepresiboak.
|
|
2006
|
|
|
Gurasotasuna atzeratzen duten bikoteek heziketa maila altuagoa, sarreraekonomiko altuagoak, lanean prestigio handiagoa, eta haurdunaldia planifikatzekoprobabilitate handiagoak izaten dituzte, gazteagoek baino (Baldwin eta Nord, 1984; Daniels eta Weingarten, 1982; Rindfuss, Morgan eta Swicegood, 1988). Bestetik,
|
emakumeek
etxeko lanetan ardura gehiago hartzen jarraitzen duten arren, gurasotasunera beranduago iristen diren bikoteen kasuan, laneko arduren banaketaberdintsuagoa gertatzen da (Coltrane, 1990; Daniels eta Weingarten, 1982).
|
|
2009
|
|
|
berdintasunaren aldeko jarreretan eragindakoaldaketak (Spence eta Hahn, 1997), emakume mota azpitaldeetan sumatzen dira (e.b. emakume karreraduna), ez emakumeei, emakumeak talde gisa hartuta, buruzko estereotipo orokorrean. Horrela, gaitasun dimentsioan preskripzioa ahulduta gerta daiteke,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea espero daitekeen aldetik.Atsegintasun dimentsioan, berriz, preskripzioa sendoa da, emakumeak etxeanzaintzaileak izatea espero delako. Beraz, emakumeei dagokienez, aldaketa sozialekez du eragin emakumeekiko estereotipo orokorrean, emakumeen azpiestereotipoakerabiltzean ezarri da, ordea, emakume tradizionala vs ez tradizionala dimentsioriknagusia izanda.
|
|
2010
|
|
|
Fenomeno honen arrazoiak, besteak beste,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitean, edota
|
|
2015
|
|
|
lanarekin batera gizonek gizartean galdutako estatusa, familia buru ekonomikoarena? etxean mantentzea, konpentsazio moduan, eta
|
emakumeek
etxeko lan gehiago egitea.Eta alderantziz gertatzen denean. Langabezian geratzen dena emakumea denean. Etxekoandre bihurtzen da.
|
|
2016
|
|
|
Baldin eta berrikusten badugu gizonek nola betetzen zituzten senarren eta aiten zereginak, pentsatzekoa da normalean esaten den baino askoz konplexuagoa behar zuela izan emakumeen posizioak. Kontuan hartzen badugu zer nolako jarrera zeukaten
|
emakumeek
etxeko lanekiko, eta bereziki sukaldaritzarekiko, eta erreparatzen badiogu haien femenitateari, bada, orduan, konturatuko gara jarrera horiek guztiak ez datozela bat harako irudipen harekin, zeinaren arabera emakume esklaboek, etxean, beren burua berresten baitzuten, haurrak babesten, eta normalean gizonei dagozkien bestelako ardura batzuk hartzen baitzituzten beren gain, eta, ondorioz, nahi gabe...
|
|
2017
|
|
|
Egun, pausoak eman diren arren, oraindik desberdintasunean eraikitzen da denboraren banaketa etxeko eta zaintza lanetan. EUSTATen «Generoa eta denboraren erabilera» ikerketa lanaren arabera, 1993an gizonek baino lau aldiz denbora gehiago ematen zuten
|
emakumeek
etxeko lanetan; eta 2013an, ordea, denbora kopuru bikoitza. Baina, oro har, emakumeak denbora gutxiago badihardu etxeko zereginetan, ez da izan lan horiek gizonak egiten dituelako, baizik eta emakumeak lan batzuk egiteari utzi diolako, garai batean zeukan profesionalizazio maila jaitsi baita.
|
|
2019
|
|
|
Eta gainera ze zortea, emakumeek egiten dituzte lanok, bizi guztian egin dutena izanik oso ondo egin ere, eta orain arte doan egindako horrengatik sos gutxi batzuk ematen badizkiegu hauxe da garaiko negozioa [ironiaz]. Emakumeok egiten ditugun lanei ez zaie inolako baliorik ematen, hala gertatu izan da beti,
|
emakumeek
etxean lan egiten zutenean berdin, lanoi ez zitzaien baliorik ematen. Nik beti esan izan dut ez gaituztela emakume langiletzat hartzen, baizik eta emakumetzat soilik.
|
|
|
Guzti hau kalera atera ahala jendea ohartarazten, emakumeen lanaz eta emakume aurpegidun prekarietateaz hitz egiten hasi dela esan daiteke. Baina hau ez da berria, ezta atzoko edo Bizkaiko zaharren egoitzetako grebaren kontua ere; hau askoz atzeragotik dator,
|
emakumeek
etxeko lanak doan egiten zituztenetik, inori beste munduko ezer iruditu barik. Emakume horiek hain zeuden menderatuta, ezin zuten pauso bat bera ere eman beren senarra gabe, soldatarik ez zeukaten eta.
|
|
|
Pentsamolde horretan garrantzi handiagoa du lanpostuan egoteak errendimenduari baino. Pentsamolde aldaketa familia zaintzeari eta etxeko ardurei dagokienez. Gizonek eta
|
emakumeek
etxeko lanak, familiakoak eta lanekoak banatzeko ardura hartu behar dute. Lan batzuetan, psikologoak dioenez, «ez dago ondo ikusia gizonak lanaldi murriztua eskatzea seme alabak zaintzeko edo aitatasun baja eskatzeko».
|
|
2021
|
|
|
" Gizonak lantokietara joaten zirenean,
|
emakumeek
etxeko lanak egiten zituzten. Baina ez soilik etxe barruan, kalean ere bai.
|
|
2022
|
|
|
Ez da ahantzi behar 1961era arte, legez, lana utzi beharra zutela emakumeek, familia zaintzeko; aitaren edo senarraren baimena behar zutela kontratu bat sinatzeko edo negozio bat irekitzeko; ezin zutela konturik eduki banketxeetan, ez bertzelako jabetzarik ere.... Finean, lan produktiboko lanbide gehienetara sarbiderik gabe gelditu ziren, aginteak haiena lan erreproduktiboa zela agintzen zuelakoz, eta, ondorioz, sozialki zein kulturalki ez zegoen ongi ikusia
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea, bereziki ezkondutako emakumeek. Hala, emakumeen lana arrunt ezkutukoa izatera heldu zen, kasik ikusezin bihurtzeraino.
|
|
|
Frankismoaren urterik gogorrenetan, gerraondoko urteetan, bereziki, Caritasek eta Falangek txosten hagitz gogorrak egin zituzten emakumeak lan mundura sartzearen kontra. " Heraclio Fournier karta fabrika 1870ean ireki zenean, ez zen begi onez ikusten
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea, are gutxiago industrian. Hiruretan hogeita hamar urte geroago ere familia tradizionalaren kontra zihoala azpimarratzen zuten, emakumeen lan produktiboa arazo sozialtzat zuten, mehatxutzat, naturaren kontrako zerbait zela esaten zuten, zaintzaz nor arduratuko zen galdetzen zuten...".
|
|
|
Areitiorentzat kremaileretako klipak jartzen bezala, Fournierren kartak kutxetan sartzen, pintzak muntatzen, ‘tricotosa’ makinekin arropak josten... Merkatu handi bat zegoen
|
emakumeek
etxetik lan egiteko". Merkatu beltza, arautu gabea, jakina.
|
|
2023
|
|
|
Urte haietan ez zen hain ohikoa
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea, beren denbora familiari bakarrik eskaini behar ziotelako. Hori ez da zure kasua, ezta?
|
|
|
Bai. Gizonek harrobian lan egiten zuten normalean, eta
|
emakumeek
etxean lan egiten zuten. Iluntzean, gizonek ganaduarekin laguntzen zuten, baina, egunean zehar, emakumeek lan egiten zuten baserrian.
|
|
|
Berdintasunaren alorrean urrats handiak egin badira ere, kanpalekuetan berdintasuna ez dago bermatuta. Sahararra, oro har, gizarte kontserbadorea da, eta,
|
emakumeek
etxetik kanpo lan egitea ondo ikusia dagoen arren, etxeko lanez ere andreak arduratzen dira. Oso gazte ezkontzen dira, eta berehala izaten dituzte haurrak.
|