|
2001
|
|
|
Deshilobiratze izugarri hau berez edozein irakurlerentzat harrigarria ezezik deitoragarria ere suertatzen bada ere, badira zenbait datu osagarri Victoriak iradoki egiten dituenak eta viktoriar garaiko
|
emakumearen
egoera ulertzeko funtsezko bihurtzen direnak. Dirudienez, margolari prerrafaelitek modeloei eskatzen zieten itxura argal, zurbil eta heriotzezkoa lortzeko itzelezko baraualdiak egitera, gerruntzea estutzera edo ozpina edatera behartzen zituzten.
|
|
|
Indian
|
emakumearen
egoera eskasa bada, beste toki askotan askoz hobea denik ez dugu pentsatu behar.
|
|
2002
|
|
|
Deshilobiratze izugarri hau berez edozein irakurlerentzat harrigarria ezezik deitoragarria ere suertatzen bada ere, badira zenbait datu osagarri Victoriak iradoki egiten dituenak eta victoriar garaiko
|
emakumearen
egoera ulertzeko funtsezko bihurtzen direnak. Dirudienez, margolari prerrafaelitek modeloei eskatzen zieten itxura argal, zurbil eta heriotzezkoa lortzeko itzelezko baraualdiak egitera, gerruntzea estutzera edo ozpina edatera behartzen zituzten.
|
|
|
emakumearen lanaldi bikoitza, eskola, haurraren zaintza... Emakumeak gizarte modernoan duen funtzioaren inguruan dauden gogoeta asko biltzen ditu eleberriak, eta etengabeak dira
|
emakumearen
egoerari, emakume gorputzaren aurkikuntzari, etab. egindako erreferentziak. Emakume bakarra da protagonista, senarrak bost urte lehenago utzi zuenetik haurra bakarrik hazi behar izan duen ama.
|
|
|
" plazaren arrakasta erdiesten duten apurrak salbu, kreazio uneaz gain, emazte idazlea plazan ere âbakarrikâ eta âbakartuaâ da; ez ikusia, hots, agertua ez delako". Eta, bestalde,
|
emakumearen
egoerari buruzko orokortasun soziologikoetatik  haraindi, inork ez dio oraindik azalpen sakonik egin nerabezarotik heldutasunerako bidean gertatzen bide den alderanz  ketari: Urruzuno sarietan eta antzeko gazte sarietan, gehiengoa izatetik, %15 xume hori osatzera pasatzen dira emakume  idazleak.
|
|
|
Mugimendu islamisten azken orduko garapenak gizarte mailako eztabaidaren erdigunean kokatu du
|
emakumearen
egoeraren auzia. Emakumea lan esparrutik banatzea eta lanpostu horiek gizonezko langabetuen esku uzteaere defendatzen du zenbaitek.
|
|
|
Islamistek boterea lortzen dutenean, Xariaren ezarpenak
|
emakumearen
egoera jasangaitza bihurtzen du. Afganistanen talibanek gizonen eta emakumeen arteko erabateko bereizketa inposatu zuten, gaiso zeuden emakumeak ospitaletatik bidaltzeraino iritsiz.
|
|
2003
|
|
|
Kanpotik zer egin behar duten esanda, agian, ez dute egingo. Ez da gauza bera janari denda bat duen 60 urteko
|
emakumearen
egoera edo pertsona alfabetatu, gazte, eta dinamika komertzialean beste jarrera bat duenarena. Beraz, beren esku uzten dugu", azaldu digu Ainhoa Gaintzak, Planikerreko beste teknikariak.
|
|
2004
|
|
|
Lan honek sintoma arinak daudenean tratamendu naturalaren egokitasuna azpimarratzen du. José Luis Dueñas jaunak, Sevillako Virgen de la Macarena ospitaleko ginekologiako buruak, uste du “gaur egungo
|
emakumearen
egoera desberdina dela. Oso sarri izaten diren beroaldiak direla eta, ezin bete dezakeen ardura kargua duen gaixo bat iristen bazaizu, saiatu behar dugu horiek arintzen.
|
|
|
El Salvadorko komandante horri galdetu nion: ‘Zer moduz dago hemen
|
emakumearen
egoera? ’, eta berak erantzun zidan: ‘Ezin dugu gure egoerari buruz hausnartu, bizia salbatzea delako gerrillaren lehentasuna une horretan’.
|
|
2005
|
|
|
Horretarako, Europako Batzordeak hainbat arlotan deialdi irekiak antolatzen ditu. Proiektu horien artean, giza eskubideak eta demokrazia, HIESA eta osasuna,
|
emakumearen
egoera, baso tropikalak, uraren kudeaketa eta garapenerako GKEak bezalako programa edo diru lerro anitzak daude.
|
|
|
Edonola, aldaketa txikiak izan ziren beti eta soilik 1958ko, 1961eko eta 1975eko neurriak aipatzea merezi du. 1958ko Kode Zibilaren erreformak
|
emakumearen
egoera hobetu zuen. Baina, emakumea ez zen bere senarraren menpe egotetik libratu.
|
|
|
50 hamarkadatik aurrera, emakumearen inguruko jarreran aldaketa xume batzuk nabaritzen hasi ziren eta 60 hamarkadatik pixkanaka aldaketa handiak gertatu ziren,
|
emakumearen
egoera hobetuz. Emakumearen gaia eztabaida handia sortu zuen kontua izan zen, liburuetan, prentsan eta konferentzia publikoetan leku aipagarria bete zuelarik.
|
|
|
Emakume espainiarren eguneroko bizitza Francoren diktaduraren urteetan ez zen erraza izan. II. Errepublikan
|
emakumearen
egoera hobetzeko eta gizonarekin berdintzeko hartutako neurri guztiak bertan behera gelditu ziren 1939ko garaipen nazionalarekin. Nazionalkatolizismoaren moralaren araberako emakumearen eredua inposatu zen Lehen Frankismoan.
|
|
|
Familian haur bat jaiotzen denean, horren zainketa eta arretabatik bat amak darama (janaria, garbitasuna...), biologikoki berak sortu duelako.Beraz, haurraren lehen hilabeteetan amaren figura funtsezkoa da, eta haurrakberarekin lotura sendoa behar du. Erditze aurreko eta ondorengo garaiek
|
emakumearen
egoera profesionala bereziki baldintzatzen eta mugatzen dute. Hau izandaiteke emakumeen parte hartze eskasaren arrazoietariko bat.
|
|
|
Adela hain iraultzaile, hain borrokalari izanda... koherenteagoa zatekeen kontua zabaltzea, salatzea, emakumearen zapalkuntzaren kontrako aldarria egitea; gainera, halako protestak zabaldurik zeuden gizartean,
|
emakumearen
egoerak gero eta gehiago kezkatzen baitzuen jendea. Baina kontu hartan baziren beste zenbait alde, Adela hura guztia isilik eta bakarka nozitzera zeramatenak.
|
|
2006
|
|
|
Baina ez dute aztertu emakumeena. Eta inoiz aipatu dutenean
|
emakumearen
egoera, zer esan dute. Zer esan dute komunismoak eta sozialismoak?
|
|
|
Aspaldi honetan
|
emakumearen
egoerak nozitu dituen aldaketak ezin ukatuzkoak dira eta, gainera, prozesu horrek ez du atzerabiderik.
|
|
|
Osasun sistemak ez daude herritar guztien eskura; izan ere, bertan dauden komunitate askok ordubetez mugitu behar dute, batez beste, hurbilen dauden osasun zentroetara iristeko. Bereziki gogorra da eremu horretako
|
emakumearen
egoera, gehienetan kaltetuena baita, eta pobreziaren feminizazioaz eta osasun eta hezkuntzaren arloan pairatzen duten desabantailaz ere hitz egiten da. Bestalde, GIB/ HIESaren igoera nabarmenagoa da emakumeengan.
|
|
|
Emakumeek beren bizitzan jasaten duten diskriminazioa eta botere falta aztertzen ditu txostenak, eta genero diskriminazioa ezabatzeko eta emakumeen eta nesken autonomia sustatzeko zer egin behar den deskribatzen du. Lehenik eta behin,
|
emakumearen
egoera aztertu behar da, eta, ondoren, genero berdintasunak Milurtekoko Garapen Helburuak bultzatzeko nola balioko lukeen aztertu behar da. Halaber, emakumeen eskubideetan inbertitzeak, azken batean, dibidendu bikoitza eragin lezake:
|
|
|
Ikerketaren arabera, emakumeak funtsezko erabakietan duen eraginak bizitza hobetzen du eta eragin positiboa du haurren ongizatean eta garapenean. Azken hamarkadetan
|
emakumearen
egoerak aurrera egin duen arren, bereizkeriak, autonomiarik ezak eta pobreziak milioika neskatoren eta emakumeren bizitzak lausotzen dituzte. GIB/ HIESak neurriz kanpoko eragina du neskengan eta emakumeengan, eta leku askotan gizonek baino diru gutxiago irabazten dute lan bera egiteagatik.
|
|
|
12: 30etan antzezlan ttiki bat izanen da. Oihulari Clown antzerki taldeak landa eremuko
|
emakumearen
egoerari buruzko hausnarketa ironikoa eginen du. Oren batean Dantxarineako bentak ikustera joanen gara, jendeak jakiteko nola lan egiten den hemen eta nondik bizi garen.
|
|
|
Zure ustez, gure eskualde honetan nolakoa da
|
emakumearen
egoera?
|
|
2008
|
|
|
Bikotekiderik ez, baina seme alabak dituzten emakume etorkinen kasuan, seme alaba horiek familiaren ardurapean utzi ohi dituzte; kasu gehienetan amaren aldeko amona izaten da zaintzailea. Gehienetan, hona etorri den
|
emakumearen
egoera egonkortzen den neurrian, joera izaten da familia berriz ere elkartzen saiatzea, nahiz eta zailtasunez betetako bidea izaten den.
|
|
|
Sarritan gertatzen da jatorrizko herrialdeak bizi duen krisiaren ondorioz,
|
batbatean
emakumearen egoera familiarra estutu egiten dela, eta emakumeak egoera estu horrek bultzatuta hartzen du emigratzeko erabakia.
|
|
|
Arriskurik gabeko amatasuna Azken urteotan kontinentean egindako aurrerapenen balantzea egitean, Medicusmundiko zuzendari Félix Fuentenebrok onartu du “ez direla asko izan”, nahiz eta hobekuntzak egin diren. Haren iritziz,
|
emakumearen
egoerak “erronka handia izaten jarraitzen du”, eta, batez ere, osasuna lortzea, nahiz eta proiektu batzuen lorpenak nabarmentzen diren, hala nola “Arriskurik gabeko amatasunaren aldeko ekimena”. Garatzen ari diren herrialde gehienek bultzatuta, plan horrek aukera eman du 1987az geroztik amen heriotza tasa eta erikortasuna murrizteko programak bultzatzeko, eta beste ekimen batzuk abiarazi ditu.
|
|
|
Lan hau beste herritan 65 urtetik gorakoei begira egin da. Hemen, udaletxean
|
emakumearen
egoera ere aztertzea erabaki dute Ikusten duzuenez, Urnietan landa eremuak badu pisua. D.M.: Landa eremutik bizi direnak geroz eta gutxiago izan arren, baserri asko dago, ehundik gora.
|
|
|
Berdintasun teknikariak, gainera, herriko hainbat elkarte eta eragilerengana joko du
|
emakumearen
egoeraren gainean jarduteko. Eta herriko emakumeen topaketa jarri gura du abian emakume horien beharrak hobeto ezagutzeko asmoarekin.
|
|
2009
|
|
|
Felisa Piedra sindikatuko Emakume eta Gizarte Gaietako idazkaritzako arduradunak aurkeztu ditu euskal
|
emakumearen
egoeraren datuak lan merkatuan. 2008an emakumeen langabezia tasa% 31 gora egin zuen, eta gizonena% 59,4 Gehien bat krisia gizonen lanbideetan eman delako gertatu da igoera hori.
|
|
|
Eta segitu baino lehen, argitu nahiko nuke pittin bat nesken aipatu kontu hori. Garai hartan,
|
emakumearen
egoerak ez zuen gaur egungoarekin zerikusirik. Emakumezkoentzat gizarte mailan bizimodu onartu bakarra zen ezkondu ala moja sartzea, baina horretarako gutxieneko ondarea behar beharrezkoa zuten.
|
|
|
2005ean ikerketa egin eta Bortzirietako
|
emakumearen
egoera bildu zen. Ondorioz, 2006an Ekintza Positiboko Plana egin zen Bortzirietan.
|
|
|
Bestetik, fenomeno erlijiosoen arloak ere tarte handia hartu du. Beste eztabaidetako bat mugimendu sozialen egoera izan da;
|
emakumearen
egoeraz sakon hitz egin dugu. Krisia, pobrezia, gerrak... eguneroko ogia bilakatu dira gurean.
|
|
|
Hala bada, Estatuaren paperak gizonaren rol menderatzailea eta kontrolatzailea gogoarazten du. Halaber kulturaren egoera, Estatuaren zerbitzura eta agintera,
|
emakumearen
egoeraren isla da, nolabait ere. Baina, kontuz, inolako matriarkalismo [5] motan erori gabe.
|
|
2011
|
|
|
«Bakoitzak askatasun osoz aukeratu du bere lanen artean erakusketa honetarako egokien iruditu zaiona». Emaitza erakusketa «askotarikoa» da, bai euskarriei dagokienez margolanak, grabatuak, argazkiak, material eta joera oso ezberdinetako eskulturak, bideo arteko lanak... eta bai gaiei dagokienez ere, nahiz eta obra askok ez guztiek inondik ere
|
emakumearen
egoeraren gaiari heldu, aldez edo moldez. «Lan guztiak batzen dituena da egileak emakumeak direla, ikusiak eta entzunak izan nahi duten emakume artistak, eta bakoitzak zerbait indartsua ekarri nahi izan du, une eta gune honetarako beren beregi hautatua».
|
|
|
ageri dira hizketan, epaiketan bakoitzak nola rol desberdin bat hartu zuen kontatuz. Kazetariek jarraituriko prozesua probestu zuten
|
emakumearen
egoeraz, proletarioez, erlijioaren paperaz, errepresioaz, mintzatzeko.
|
|
|
Euskal Herriko zein munduko denetariko gaiak, baina bereziki Giza eta Gizarte Zientzien ildokoak landu zituen kultur aldizkaria izan zen: abertzaletasuna, langile mugimendua, atzerriko gertakari politikoak (Txile, Vietnam, Bangladesh eta bestelako kasuak aipatuz), Ekonomia,
|
emakumearen
egoera, UEU, euskararen batasuna eta abar. Aipatutako gaien gaineko ezkerreko gogoeta kritikorako aldizkaria izan zen.
|
|
2012
|
|
|
Aldizkariak Argentinako eta nazioarteko gaur gaurko gaiak jorratzen zituen, eta gai horiei buruzko zintatxoak argitaratu zituen Quinok. Txina, Afrika, Latinoamerika eta
|
emakumearen
egoerari buruzko erreferentziak egiten zituzten haren pertsonaiek. Primera Plana aldizkaria utzi, eta El Mundo egunkarian hartu zuen erreleboa Mafaldak, 1965eko martxoan.
|
|
|
Bestetik Stop Desahucios elkarteak protesta bilkura egin zuen atzo Bilbon, Banco Santanderren egoitza baten aurrean, Obdulia Sastre Laudion bizi den 73 urteko
|
emakumearen
egoera salatzeko. Duela hilabete etxerik gabe geratu zen emakumea, eraikina seme baten negozioa finantzatzeko hipotekatu eta mailegua ordaintzeari utzi ostean.
|
|
|
Erne etorkizuneko amentzat Ginekologoari masaje bat hartzea komeni den galdetu. Inork ezin du baloratu
|
emakumearen
egoera bereziak, eta arriskurik dagoen ala ez erabaki. Beti jo behar da espezialista akreditatu batengana eta tratamendu mota horretarako behar diren segurtasun eta higiene neurriak betetzen dituen zentro batera.
|
|
|
Politikariaren ostean herritarren txanda izan da. Batzuek beraien botoa zergatik emango dioten adierazi dute(
|
emakumearen
egoera, baserritarren aldeko apustua, presoen eskubideak...) beste batzuk kantatzera ere animatu dira, gitarrek lagunduta.
|
|
2013
|
|
|
Bere Europako egonaldian kritika bat baino gehiago entzun zuen Abdel Haqqek, Islameko
|
emakumearen
egoera zela-eta: leize zuloetako garaikoak ote ziren, hain bizi ziren gizonek baztertuta, antza, haien zartailu eta zigorren beldur?
|
|
|
(1289) 22, eta. Parisi buruzko saiakera orokorrak? (1320) 23; horrelaxe jakin zuen, hurrenik, lider batzuen borroka, Mamad. Abdu rena bereziki, zeinak,
|
emakumearen
egoera gogor kritikatzeaz gain, poligamia eta dibortzio indiskriminatua salatu baitzituen; horrela jakin zuen, azkenik, XIV. mende hasierako 24 egunkari batzuen jarduna (Al Manar, Al Moktataf eta Al Hilala rena, bertzeak bertze), emakumeen aldekoa, baita Aixa al Tamuyra eta May Ziada bezalako emakumeen saio nekagaitza ere, nesken hezkuntza eta haien eskolatzea helburu.
|
|
|
Raissak bazekien hura: buruz zekien, ordea, hitzek ehundutako pentsamendu edo arrazonamendu baten bitartez; Raissak
|
emakumearen
egoera bidegabea salatzen zutèn liburu bakan batzuk irakurriak zituen ordurako, eta haiek ere ez zioten bertzerik erraten: ez kezkatzeko, emakumezkotasuna ez zegoela ugalkortasunarekin nahitaez lotua; erran ere egiten zion senarrari, gai hura mintzagai zutenean:
|
|
|
Osasun, jabekuntza eta aurrezki programek
|
emakumearen
egoera hobetzen laguntzen dute Indian, eta komunitatean eta familietan duten zeregina sustatzen dute.
|
|
|
Bere Europako egonaldian kritika bat baino gehiago entzun zuen Abdel Haqqek, Islameko
|
emakumearen
egoera zela-eta: leize zuloetako garaikoak ote ziren, hain bizi ziren gizonek baztertuta, antza, haien zartailu eta zigorren beldur...
|
|
|
Berak, baina –Abdel Haqqek–, gero eta islamiarrago sentitzen zenak, bere kultur balioetarik egin nahi zuen aitzina: ...aita gaiaz informatzen hasi eta horrelaxe ezagutu zuela Ahmed Faris al Shidyac ek 1272an21 argitaratutako" Zango uztartuak", baita Rifa’a Rafi’i al Tahtawi ren" Mutil neskatoen hezkuntzarako gidaliburua" (1289) 22, eta" Parisi buruzko saiakera orokorrak" (1320) 23; horrelaxe jakin zuen, hurrenik, lider batzuen borroka, Mamad ‘Abdu rena bereziki, zeinak,
|
emakumearen
egoera gogor kritikatzeaz gain, poligamia eta dibortzio indiskriminatua salatu baitzituen; horrela jakin zuen, azkenik, XIV. mende hasierako24 egunkari batzuen jarduna (Al Manar, Al Moktataf eta Al Hilala rena, bertzeak bertze), emakumeen aldekoa, baita Aixa al Tamuyra eta May Ziada bezalako emakumeen saio nekagaitza ere, nesken hezkuntza eta haien eskolatzea helburu.
|
|
|
Raissak bazekien hura: buruz zekien, ordea, hitzek ehundutako pentsamendu edo arrazonamendu baten bitartez; Raissak
|
emakumearen
egoera bidegabea salatzen zutèn liburu bakan batzuk irakurriak zituen ordurako, eta haiek ere ez zioten bertzerik erraten: ez kezkatzeko, emakumezkotasuna ez zegoela ugalkortasunarekin nahitaez lotua; erran ere egiten zion senarrari, gai hura mintzagai zutenean:
|
|
2014
|
|
|
Gizon batzuek, gure lana ikusterakoan, gaizki begiratzen gintuzten. Apurka apurka gauzak aldatzen dabiltza.Gaur egun, zelan ikusten duzu
|
emakumearen
egoera. Hobetzen joan da urteen joan etorriagaz, baina oraindik borrokan jarraitu dugu.
|
|
|
Horiek horrela, Euskaltzaindiaren Euskararen Herri Hizkeren Atlasak, besteak beste, baserri eta itsas munduko ohituretan, lanbide zaharretan, jaietan, antzinako sinesmenetan, lagunarteko eta familiarteko harremanetan,
|
emakumearen
egoeran, ume jolasetan eta abarretan ageri diren hitzak aztertzen ditu.
|
|
|
Horregatik, jendeak egunerokotasuna bizi du, etorkizunean pentsatu gabe. Bestalde,
|
emakumearen
egoera penagarria ere berehala antzematen da han, tratu txarrak jasaten dituzte maiz, eta beldur handia izaten dute”, argitu du. Guatemalan jasotzen duten eskertza barru barruan darama Nereak.
|
|
|
Portaera horren ondorioa izan da" andrazkoak eraso eta iraindu egin dituela udaltzainak, polizia kotxeari ostikoak emanda, autoan kalteak ere eginez. Halaber,
|
emakumearen
egoera ikusita, edanda egon deneko seinale argiak erakutsi baititu, eta hori istripuaren eragilea izan daitekeela eta, segurtasunaren kontrako delitua egotzi" diote. Halaber, legez ezarritako alkoholemia proba egiteko hainbat aldiz eskatu eta gero probari uko egiteagatik ere delitua egotzi diote.
|
|
2015
|
|
|
Initiales. Hau ere hasiera baino ez dela, alegia,
|
emakumearen
egoera bezala.
|
|
|
Horrenbeste katramila denbora eta epeei buruz idazten eta ez ahal zitzaidan niri Anjelmari eta unibertsitateko beste taldekideekin elkartzeko ordua pasako behintzat. Kaka zaharra, le henago prestatu behar nian Kubako
|
emakumearen
egoerari buruzko lan arraio horretarako nire proposamena.
|
|
|
Dena dela, ez zekiat. Jérômek bare eta adi begiratzen zidan, abegikor. Nik banekien ordea alferrikako erretolika botatzen ari nintzaiola?,
|
emakumearen
egoera aldatzearen ikuspegitik, iraultzarena Kuban hasiera bat baino ez duk. Hori garbi.
|
|
|
Harawayk cyborg konplexu bat ekarri digu; Naomi Wolfek, aldiz, zatarrago bat. Biak dira garrantzitsuak feminismoaren eztabaidan, emakumearen rola hobetzen ahalegintzeko bederen, kezkagarria baita
|
emakumearen
egoera leku askotan. Biek auzitan jarri dute gorputzaren eta gogamenaren irudi tradizionala orokorrean, eta bereziki emakumeari eta edertasunaren kanonari dagokienean.
|
|
|
Testuinguru horrekin, agerikoa da erakundeek urratsak eman dituztela emakume eta gizonen presentzia berdintze aldera I+Gko jardueretan. Gainera, ekintza guztien abiapuntu da adierazleak sortu eta horien bidez
|
emakumearen
egoera zein den aztertzea. Hortaz, beharrezkotzat jotzen da emakumearen presentziak, oro har, I+Gko jardueretan, eta konkretuki, goi mailako irakaskuntzan izandako bilakaera modu enpirikoan aztertzea.
|
|
2016
|
|
|
Nolanahi ere, Seneca Fallseko Adierazpenak, klase ertaineko emakume zurien dilemaren kontzientzia zorrotz islatzen zuenez, ez zituen aintzat hartzen langile klaseko emakume zurien estutasunak, ezta hegoaldeko eta iparraldeko emakume beltzen egoera ere. Bestela esanda, Seneca Fallseko Adierazpenak
|
emakumearen
egoerari buruzko analisi bat proposatu zuen, eta, han, ez ikusiarena egiten zitzaien agiria idatzi zutenen klase sozialetik kanpoko emakume guztien bizi baldintzei.
|
|
|
Diskurtso berriei buruz galdetuta, berdintasunaren gaia atera da hizpidera. «Ideia hori feminismoaren diskurtsotik geureganatuko bagenu, ondorioztatu genuke
|
emakumearen
egoera hobetzeak gizonezkoaren estatus menderatzailea iraultzea ekarri behar lukeela. Beraz, ondo etorria izango litzateke.
|
|
2017
|
|
|
Baina herriko bi erostariak,
|
emakumearen
egoeraz handik edo hemendik albiste zerbait bildurik, orduantxe iritsi ziren. Irristatu ziren gela barrura eta lurrean eseri ziren, hormari bizkarrez.
|
|
|
(Eta bestela ez bada, senar muslimak haren manukor eta isiltasun hori etxean makilarekin asegura ditzake). Orain goratik salatzen da
|
emakumearen
egoera gaitza eskualde islamiko mesprezagarrietan. Niri oso antzekoa iruditzen zait gauza asko gure Grezia maite miretsian.
|
|
|
T ratu txarra jasan duen
|
emakumearen
egoera psikologikoa
|
|
|
Gertatutakoaren erantzule dela uste du eta dena alferrik galdu duelakoan dago. Urduri dago bere senitartekoen nahiz zaintzen zuen adineko
|
emakumearen
egoeragatik, baita bere egoeragatik ere, bizi duen ziurgabetasuna dela eta. Karolina bere ahizparenganako maitasuna adierazten du eta kartzelatua izatearen ondoriozko lotsa azaltzen dio.
|
|
|
Hauek, errepresalian, Berako errepublikaren aldekoen emazte eta seme alabak atxilotu eta herio mehatxupean herritik kanpora joatera behartu zituzten. Orduan, gertaera horiek antzezterakoan, «non ote da emakumeen historia» galdera egin du antzezlan taldeak eta
|
emakumearen
egoerari eta bizi nahi dugun munduari buruzko gogoeta aktiboa piztu du galderak.
|
|
|
Duermevela lanak malenkoniari buruzko saiakera plastikoa izan nahi du, lorik egin ezin duen
|
emakumearen
egoera malenkoniatsuari buruzko testuak (musika laguntzarik gabe) eta egile bikainaren musikak lagundutako ikus eszenak konbinatzen dituen Monteverdiren lan horretan oinarrituta. Dramaturgiak Joseba Sarrionandiaren, Alejandra Pizarniken, Jay McInerneyren eta Alberto de Cuencaren testuen ukituak ere baditu.
|
|
|
Gero, Barakaldo kanpoaldeko industrialdeko pabiloi abandonatura eraman zuen, behingoz gaizki ulertu guztia argitzeko aitzakiarekin. Bertan zeudela,
|
emakumearen
egoera fisiko eta psikiko penagarria profitatuta, gizonak arma atera zuen.
|
|
2019
|
|
|
Lege mailako aldaketen artean,
|
emakumearen
egoera ahalik eta azkarren hobetzeko politikan diskriminazio positiboa eragitearen ildotik jo bada ere, eta arlo ekonomikoaren aldetik dagoen" bretxa salarial" edo soldata ezberdintasunen auziak ere lehen mailako kezka izatera iritsi bada ere gobernuen gizarte politiketan, genero erasoen eta indarkeriaren pertsistentziak hartu du azkenaldian protagonismo gehien, 2017ko #metoo kanpaina e...
|
|
|
Duela urte gutxi arte emakumea etxean geratzen zenez, ez zuen independentzia ekonomikorik, eta gizarteak berak ere beti gizonaren menpe egotera bultzatzen zuen. Hala ere, Gerardo Meil Landwelinek Cambio familiar y maltrato conyugal a la mujer (2004) lanean aipatzen duen bezala, gizartean
|
emakumearen
egoera eta parte hartzea asko hobetu den arren, azpimarragarria da tratu txarren kopuruak ez duela behera egin. Berez, Centro de Investigaciones Sociológicas erakundeak eginiko azkeneko ikerketetan Espainiar estatuan agresio edo tratu txar fisikoak emakume eta seme alabekiko eta abusu sexualak nahiko ohikoak direla azpimarratzen da (Meil, 8).
|
|
|
ez da aldi berean gizon eta emakume den bat, baizik ez gizon eta ez emakume den bat. Uste dut emakume batzuk daudela egoerarik onenean
|
emakumearen
egoera argitzeko. Sofisma bat da Epimenides kretatarraren kontzeptura mugatu nahi izatea eta kretatarrak gezurtiaren kontzeptura:
|
|
|
horrela jokatzeko premia sentitzen dugu. Orain ez gara gure aurrekoak bezain borrokalariak; irabazia dugu partida, oro har;
|
emakumearen
egoerari buruzko azken eztabaidetan, NBEk etengabe eskatu du, indar handiz eskatu ere, sexuen arteko berdintasuna burutan ateratzeko behingoz, eta gutako askok ez dute sentitu behar izan feminitatea traba edo oztopo zaienik; arazo asko funtsezkoagoak iruditzen zaizkigu soilik geuri dagozkigunak baino: urrutiratze horrek berak modua ematen digu pentsatzeko jarrera objektiboa izango dugula.
|
|
|
Emakume erreprimituak emazte ozpinak izaten dira, ama sadikoak, etxekoandre maniatikoak, izaki zoritxarrekoak eta arriskutsuak; nolanahi ere, emakumearen desirak motelagoak balira ere, hori ez litzateke aski arrazoi esateko ez dela beharrezkoa emakumeak bere desirak asebetetzea. Desberdintasuna gizonaren eta
|
emakumearen
egoera erotiko osoak sortu du, tradizioak eta gaur egungo gizarteak definitzen duten egoera horrek. Oraindik ere, pentsatu ohi da amodio saioa gizonari egiten dion zerbitzu bat dela emakumearentzat, eta, beraz, gizona haren nagusi gisa agerrarazten duela; ikusia dugu gizonek zilegi dutela maila beheragoko emakume bat edukitzea, baina emakumea beheratu egiten dela parekoa ez duen gizon bati ematen bazaio; zernahi gisaz, emakumeak onespena ematen duenean errenditze moduko bat da, erorialdi bat.
|
|
|
Erraza da hortik harropuzkeria alferrekora eta zinezkotasun faltaren itxurakeria guztietara jotzea. Lehenbizi, lesbiana gizon bat izatera jostatzen da; gero, lesbiana izatea ere jolas bihurtzen da; trabestismoan, mozorroa uniforme bihurtzen da, eta emakumea bere pertsonaiaren esklabo egiten da, gizonen zapalkuntzatik ihes egiteko aitzakiaz; ez du
|
emakumearen
egoeran giltzapeturik geratu nahi izan, baina lesbianarenean geratzen da preso. Ezerk ez du itxikeria eta mutilazio itxura txarragorik ematen halako emakume liberatuen taldeek baino.
|
|
|
Ikusten ari gara
|
emakumearen
egoerak eragindakoak direla haren, aiurriaren, ezaugarriak, hau da, haren usteak, balioak, jakinduria, morala, gustuak, portaerak.
|
|
|
Baina kontua da salatzen zaizkion portaera horiek ez dizkiotela hormonek agintzen emakumeari, eta ez dauzkala finkatuta garunaren ezein ataletan:
|
emakumearen
egoerak berak markatzen ditu inplizituki. Ikuspegi honetan oinarriturik, ahalegina egingo dugu egoera horren irudi sintetiko bat aurkezteko; horrek zenbait gauza errepikatzera behartuko gaitu, baina modua emango digu, femeninotasun betierekoa?
|
|
|
objektuak, balioak, sortzen zituen haurrak ez ziren haren ondasunak, baizik familiarenak; alegia, familiaren buru zen gizonarenak. Beste herrialdeetan,
|
emakumearen
egoera ez zen liberalagoa, aitzitik baizik; batzuetan, tutoretza atxiki zuten; guztietan, emakume ezkonduaren ahalmenak hutsa ziren, eta usadioak, zorrotzak. Europako kode guztietan, zuzenbide kanonikoa, erromatarra eta germanikoa izan dira abiaburuak, denak ere emakumearen kontrakoak; jabetza pribatua eta familia zituzten herrialde guztietan, eta bi instituzio horien moldera makurtzen ziren.
|
|
|
Errepara diezaiogun historian barrena agertuko zaigun funtsezko gertakari bati: eskubide abstraktua ez da aski
|
emakumearen
egoera zehatz definitzeko; haren egoera, izan ere, ekonomian duen eginkizunaren mende dago neurri handi batean; maiz gertatzen da, gainera, askatasun abstraktua zenbat eta handiagoa izan, orduan eta txikiagoak direla botere konkretuak, eta alderantziz. Legez emakume grekoa baino mendekoagoa izanik ere, emakume erromatarra askoz ere sakonago txertatuago zegoen gizartean; etxean, atrioa betetzen zuen, bizilekuaren muina, ginezeo sekretuan ezkutaturik egon gabe; emakumeak gidatzen zituen esklaboen lana eta seme alaben heziketa, eta haiengan itzal handia izaten zuen askotan, haiek adinean aurrera egin arte; senarraren lanak eta kezkak ez zitzaizkion arrotzak, eta haren ondasunen jabekidea zen; ezkontzako. Ubi tu Gaius, ego Gaia?
|
|
|
Egia da matronek ez zutela oso ondo erabili beren askatasun berria, baina egia da, orobat, eragotzi egin zietela hartaz onuragarriro baliatzea. Bi joera kontrajarri horien ondorioz, bata, joera indibidualista, emakumea familiatik erauzten zuena; bestea, joera estatalista, emakumea gaizki tratatzen zuena norbanako gisa?,
|
emakumearen
egoerak ez zuen orekarik. Emakumea oinordekoa zen, aitak bezalako eskubideak zituen seme alabei zegokienez, testamentua egin zezakeen, doteari esker ihes egin ziezaiekeen ezkontzako betebeharrei, nahieran dibortzia zitekeen eta berriz ezkondu, baina ezin emantzipa zitekeen modu negatiboan baino, zeren ez baitzitzaion proposatzen bere indarrak erabiltzeko bide konkreturik.
|
|
|
Egia esateko,
|
emakumearen
egoerak bide ematen du halakotzat jo dezaten. Haren destino fisiologikoa oso korapilatsua da; emakumeak berak kontu arrotz baten tankeran sufritzen du hori; emakumearentzat, gorputza ez da bere buruaren espresio argi bat; alienaturik sentitzen da; norbanako bakoitzarengan bizitza fisiologikoa eta fisikoa batzen dituen lotura, edo, hobeto esan, norbanako baten faktikotasunaren eta hori onartzen duen askatasunaren arteko harremana da giza kondizioaren enigmarik zailena:
|
|
|
bere ondasunen jabe segitzen zuen, eta bazuen kontratuak egiteko askatasuna. Bokkhoris faraoiak jabetza pribatua ezarri zuenerako,
|
emakumearen
egoera sendoegia zen hartatik egozteko; Bokkhorisek kontratuen garaia hasi zuen, eta ezkontza bera ere kontratu bihurtu zen. Hiru kontratu mota zeuden:
|
|
|
Egia da sexuen araberako lan banaketak eta haren ondorio den zapalkuntzak gogora ekartzen dutela zenbait kontutan klaseen araberako bereizketa, baina ezin dira nahasi bata bestearekin; klaseen arteko zatiketan ez dago inolako oinarri biologikorik; lanean, esklaboak nagusiaren kontra hartzen du bere buruaren kontzientzia; proletarioak, berriz, beti sentitu izan du bere kondizioa matxinadan, eta horren bitartez esentzial bihurtzen da, eta arrisku iturri bere zapaltzaileentzat; klase gisa desagertzea du xede. Sarreran esana dugu zenbateraino den desberdina
|
emakumearen
egoera, gizonarekin solidario egiten duen bizi eta interes komunitatea dela kausa bereziki, eta gizonak emakumearengan aurkitzen duen konplizitateagatik: emakumeak ez du bere baitan inolako iraultza desirarik, eta ezin da desagertu sexu gisa:
|
|
|
Haren segidan, emakume ingelesak politikoki antolatzen hasi ziren, Mrs. Fawcettek gidaturik; emakume frantsesek Maria Deraismesi jarraitu zioten, zeinak 1868 eta 1871 bitartean
|
emakumearen
egoera aztertu zuen hitzaldi publiko batzuetan; Deraismesek eztabaida bizi bizia izan zuen Alexandre Dumas semearekin, hark aholku hau eman baitzion emakume desleialak traizio eginiko senarrari: –Akaba ezazu?.
|
|
|
beren klaseari atxikiak dira hasieratik; emakume burgesen interesak eta emakume proletarioenak ez datoz bat. Feminismo iraultzaileak berriz heldu dio tradizio saint simondar eta marxistari; gainera, nabarmendu beharra dago Louise Michel bera feminismoaren kontra mintzatu zela mugimendu horrek desbideratu egiten zituelako indar batzuk, indar guzti guztiak klase borrokan jarri ordez; kapitala ezeztatuz gero,
|
emakumearen
egoera konponduta egongo zen.
|
|
|
Antifeministek bi argudio kontrajarri ateratzen dituzte Historia aztertzean: 1 emakumeek inoiz ez dute aparteko ezer sortu; 2
|
emakumearen
egoerak inoiz ez du eragotzi emakumezko pertsonalitate handiak garatzea. Fede txarra dago bi baieztapen horietan:
|
|
|
Emakumea zenbat eta gehiago sendotu gizartean, orduan eta gehiago egingo dute ez ikusiarena; baina zorrotz zelatatuko dute gehienetan, probintzietan bereziki. Zirkunstantziarik mesedegarrienetan ere, iritzi orokorraren beldur izateari utzi dionean?,
|
emakumearen
egoera ez da gizonaren egoeraren parekoa. Desberdintasunak tradizioak ekarriak dira, eta, aldi berean, emakumeen erotismoaren izaera singularrari dagozkion arazoek ekarriak.
|
|
|
Jarraian, irratsaioaren sintoniarekin kateatuta,
|
emakumearen
egoeraren inguruko solasaldi bati ekin zioten hiru emakume ahotsek. Gaiari lotuta, baina saltoka aritu ziren batetik bestera:
|
|
2021
|
|
|
Hemen daukagun liburu hau, lehen esan dudan bezala, ez da oso ezaguna Beauvoirren eleberrien artean ere, baina haren dohain eta ezaugarri nagusiak maisuki lantzen ditu. Askatasunaren aldeko maitasuna, giza harremanen konplexutasuna eta
|
emakumearen
egoeraren salaketa jorratzen baititu, beste funtsezko gai batzuen artean. Estiloa ere berezia da, kontalariaren ikuspuntua alde batetik bestera doala; lau samarra da hizkuntz erregistroa, erraztasunaren mesederako, dirudiena baino askoz ere landuagoa izan arren.
|
|
2022
|
|
|
Ongi zagon, bai, Santxa, atsedena, atsegina eta kultura, baina ez ahantz gure goi asmoa zein den,
|
emakumearen
egoera bihurtzea, oneratzea eta Istanbul guztian dauden emakumeak salbatzea!!!!!!!!!!!!!!!!
|
|
|
Gainera, zer umek ez du ezagutzen attention angles morts eraskailua itsatsia duen aberea? Nolanahi ere, erranen dizuet, nire eskerrik beroenarekin batera, honako hau: Hemengo emakumeek behar dutena da, saneamendu eta ur hornidura sarea berritzea, horrek bai hobetuko du
|
emakumearen
egoera herri honetan. Mende erdi bat bada kasik, ubide horiek jarri zirela, eta ordu da alda ditzagun.
|
|
|
«Eta ausarta, noski. Atera kontuak nolakoa zen
|
emakumearen
egoera garai hartan, eta, hala ere, noraino iritsi zen».
|
|
|
Kameraren definizioa sekulakoa ez izan arren –halako prezioan, neurrian–,
|
emakumearen
egoera hain da nabarmena, abiadura handian ikuskatzean ere ohartu baitzaio kazetaria.
|
|
|
Izan ere, independentziaz geroztik egindako aurrerapenak gorabehera, Marokoko
|
emakumearen
egoera urrun dago berdintasunezkotzat hartzetik. Horrela, desberdintasunaren ikuspuntutik aztertu beharreko zenbait puntu ikusten dira:
|
|
|
Patriarkatuaren iraunkortasuna eta erlijioaren rola agertzen dira emakume musulmanaren errealitateari buruzko azterlanetan. Marokoko Familia Kodearen erreformari buruz hitz egin ondoren, orain
|
emakumearen
egoerari heldu behar zaio musulmanen testuinguruan.
|
|
|
Horretarako, Maroko agertoki egoki gisa aurkezten zaigu. Izan ere, maila politiko eta juridikoan zein sozialean,
|
emakumearen
egoera aldatzen ari den zantzuak daude. Eskolatzearen hedapenak, hezkuntza sisteman jarraitzeak eta espazio publikoan, oro har, eta lan merkatuan, bereziki, presentzia handiagoa izateak norabide hori erakusten dute.
|
|
|
Artikulu honen helburua da gogoeta demokratiko eta ireki batetik
|
emakumearen
egoera aztertzea Marokoko Familia Kodearen erreformaren aurrean. Kontuan izan behar da, praktikan, estereotipo sexistek eta Marokoko gizarte egituren hauskortasunak hainbat oztopo eta zailtasun ekarri dituztela erreforma hori aplikatzean.
|
|
2023
|
|
|
Itziar Monasterio 2006 lura Vasconiae zuzenbide aldizkarian Itziar Monasterio irakasleak
|
emakumearen
egoera juridikoa Bizkaiko Foruan (1452 urteko Foru Zaharra eta Foru Berria 1526koa) aztertu zuen: La condicion juridica de la mujer en el derecho civil foral de Bizkaia.
|
|
|
Eskola Feminista horietan planteatu zen zelan bakea eta normaltasuna patriarkatutik pentsatuak izan diren. Zelan bakea deitzen zaio gizonak haien artean guda armatuan ez dauden momentu zehatz bati, baina ez zaion erreparatzen
|
emakumearen
egoerari; patriarkatuan norma emakumearen kontrako biolentzia delako, jatorrizko kontratuaren bitartez bermatzen dena. Emakumeak eremu publikotik kanporatuak izan dira, eta hori dela-eta, haien kontrako biolentzia gatazka publikotik kanporatua izan da.
|