|
2001
|
|
|
Bi milioi
|
emakumek
baino gehiagok dute osteoporosia Espainian
|
|
|
Espainiako bi milioi
|
emakumek
baino gehiagok dute osteoporosia, baina horietatik 300.000 bakarrik ari dira tratamendua jasotzen. Gaixotasun horrek, gainera, ia milioi bat gizoni eragiten die Espainian, Estatu osoan egingo den gaixotasun horri buruzko sentsibilizazio kanpainaren aurkezpenean emandako datuen arabera.
|
|
2002
|
|
|
Espainiako osasun agintariek azpimarratu dute klimateriaren sintomen epe laburreko hormona tratamenduak «onura frogatua» dakarrela. Estatu Batuetan, Estatu Batuetan, 16.000
|
emakume
baino gehiago menopausia postmenopausiko eta osasuntsuetan, botika horiek hartzeari uzteko gomendioa jaso dute. Ondorioa:
|
|
|
Saihestu haurdunaldia pilula antikontzeptiboaren antzera, eta kendu obulazioa. Partxeak Europako, Hego Afrikako eta Estatu Batuetako 3.000
|
emakumek
baino gehiagok probatu dituzte. Bigarren mailako ondorioak ahotiko antisorgailuenen antzekoak dira.
|
|
|
Adituek genetika gisa aipatu arren, gaixotasun horren arrazoiak ez dira ezagutzen, eta kronikoa da, nahiz eta gaixotasun mota asko izan. “Ez dago gaixotasunik, gaixorik baizik”, gogoratzen du Doblasek espondilitis ankilosatzaileari buruz hitz egitean; gaur egun, gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago, baina hainbat gradutan. “Gaixo askok minusbaliotasun handia dute, beste batzuek baliaezintasun absolutua eta mugitzeko, gidatzeko arazoak dituzte…”, azaldu du Adesdemako lehendakariak, eta adierazi du gizarteak harrokeriari buruz duen ezjakintasunagatik “zaila dela zer gertatzen zaizun azaltzea, jende askok nahas dezakeelako baja eta lotsagabekeria pixka bat”, zeren eta, dirudienez, bizkarreko, aldaketako edo begi hanturako mina besterik ez baitago, benetako borroka dagoenean.
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, badira salbuespenak, hala nola Bangladesh, Etiopia, Maroko, Nepal eta Yemen, non jaioaurreko bisita bakarra egiten duten emakumeen ehuneko handi samarrak baitaude. Mundu mailan, haurdunen %70era iristen ez den arretarekin, heriotza tasa 440 emakumekoa da 100.000 jaiotzako; horrek esan nahi du urtero 500.000
|
emakume
baino gehiago hiltzen direla munduan, haurdunaldiarekin eta erditzearekin lotutako arazoengatik. Arazo horietako asko arreta egokiarekin saihets daitezke.
|
|
|
Jarduera ekonomikoak kontuan hartuz gero, erauzketa industrietako, manufaktura industrietako eta eraikuntzako langileek besteek baino patologia profesional gehiago dituzte. Bestalde, Eurostaten txostenaren arabera, gizonek
|
emakumeek
baino gehiago sufritzen dituzte beren lanbideak eragindako gaitzak. Erregistratutako kasuen %48k gizonei eragiten zien, eta %22k, emakumeei.
|
|
2006
|
|
|
Smeetsek 12 gizonek eta 12 emakumek aztertu zuten txokolate tabletak kontsumitzeko gosea/ asetasuna binomioak duen eragina. Gizonen goseak
|
emakumeena
baino gehiago irauten duela ohartu zen; hala ere, «bi generoek, garuna ez den beste eremu batzuetan jateko gogoa araututa egon arren, txokolate kantitate oso antzekoak kontsumitu zituzten». Txokolate gehiago Suitzako adituek txokolate beltzaren kontsumo erregularrari arazo kardiobaskularretarako prebentzio gaitasuna ematen diote Saltoki edo gozotegietan aurki ditzakegun txokolate moten artean, txokolate beltzak beti goretsi izan ditu osasun arloko goresmen onenak.
|
|
|
Egia esan, Onchocerca volvulus parasitoa endemikoa da Afrikako eremu tropikaletan (Yemengo zati txiki bat barne) eta Erdialdeko eta Hegoaldeko Amerikan (Guatemala, Mexiko, Venezuela, Kolonbia, Brasil eta Ekuador). Ezagutzen ez diren arrazoiak direla eta, onkozerkosiak gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago, eta lesioak eragiten ditu azalean, larruazalpeko ehunean, gongoil linfatikoetan eta begietan. Gaixoek 10 edo 15 urtez transmiti dezakete gaixotasuna, tratatu ezean.
|
|
|
Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) 2005eko datuen arabera, Espainian 14,5 milioi
|
emakume
baino gehiago daude. Horietatik, zortzi milioi inguru menopausiara iristen ari dira, edo dagoeneko gainditu dute; 50 urte inguru dira, batez beste.
|
|
2007
|
|
|
2002an frogatu zuen tamoxifenoaren prebentziozko botika gisa erabiltzeak ia herenean murriztu dezakeela tumore mota hori garatzeko aukera. Azterlan horretan, 7.000
|
emakumek
baino gehiagok hartu dute parte, mota horretako tumoreren bat aurrekari dutela, familiako osasun historialean. Gaixotasuna garatu zuten emakumeen proportzioa %27 txikiagoa izan zen egunean 20 miligramo tanoxifeno hartu zutenen artean bost urtez plazeboa hartu zutenen artean baino.
|
|
|
Bost urtetik beherakoen heriotza tasa ez da bi herenetan murriztuko 2015erako, 2045erako baizik. Halaber, esan zuen urtero 500.000
|
emakume
baino gehiago hiltzen direla erditzean, eta, ildo horretatik, zehaztu zuen ez dela lortuko 2015erako amen heriotza tasa hiru laurden murriztea. Vaquerizok azaldu zuenez, 2015erako ere ez da lortuko lehen hezkuntza unibertsala, eta ez da lortu genero berdintasuna eta emakumearen autonomia 2005ean.
|
|
|
Deitu zuten pertsona askok esan zuten arriskuren bat izan zutela, eta jakin nahi zuten zein diren infekzioaren sintomak, zer den gaixotasuna, sendabiderik duen, nora jo laguntza jasotzeko, edo zer erakundek edo GKEk tratatzen duten gai hori. Sexuen arabera, gizonak
|
emakumeak
baino gehiago dira (%79, 92, eta %19, 63). Nabarmentzekoa da, halaber, kontsulten laurdena 26 eta 30 urte bitarteko gazteek egin zituztela.
|
|
2008
|
|
|
Hala ere, eguneroko dietan, bai niazina ugariko elikagaietan, bai triptofanoetan, mugak ditu dislipemien tratamenduan. Pertsona helduarentzat gomendatutako niazina irensteak (AEI) 15 miligramo eguneko izaten dira (gizonetan
|
emakumeetan
baino gehiago), eta %60tik %70era bitartean estaltzen dira, sintesi endogenoaren bidez, dietaren triptofanotik abiatuta; aminoazido esentzial hori funtsezkoa da eta animalia jatorriko elikagaietan ugaria. Hala, 60 miligramo triptofano 1 mg niazina bihurtzen dira.
|
|
|
Berdintasuneko titularrak gaineratu zuen legea indarrean sartu zenetik salaketak %10, 12 hazi direla eta 76.000 gizon baino gehiago epaitu dituztela eta %73 kondenatu dituztela. Ministroak emandako datuen arabera, gaur egun 84.000
|
emakumek
baino gehiagok dituzte babes aginduak, 1.800 polizia dispositibo eta 458 genero indarkerian espezializatutako epaitegi baino gehiagok. Halaber, Aidok nabarmendu zuen garrantzitsua dela berdintasunaren alde lan egitea lan esparrutik, eta, horretarako, laguntzak emango dizkie berdintasun planak sustatzen dituzten enpresa txiki eta ertainei (ETE), eta zailtasun gehien dituzten emakumeentzako lan munduratzeko programak indartuko ditu, hala nola 45 urtetik gorakoentzat, indarkeriaren biktimentzat, etorkinentzat edo prostituta ohientzat.
|
|
|
Hawaiiko Unibertsitateko (AEB) adituek egindako ikerketa. ), Galina Lurie autore nagusi dela, 1.800
|
emakume
baino gehiagoren datuak biltzen ditu; horietatik 813k obulutegiko epitelio minbizia dute 13 urtez. Emaitzetatik ondoriozta daitekeenez, urtebetean pilula antisorgailutzat hartu zuten emakumeek obulutegiko minbizia izateko arrisku txikiagoa zuten, eta, are gehiago, babes hori hiru hamarkadatara iristen zen erabilera eten ondoren.
|
|
|
Datu horiek, ordea, ez datoz bat Aberdeeneko Unibertsitateko (Eskozia) ikertzaileek 2007an argitaratutako “British Medical Journal” aldizkaritik ateratako datuekin. Txosten horretan, autoreek 36 urtean metatutako datuen jarraipena egin ondoren, 46.000
|
emakumek
baino gehiagok harreman egonkorrak eta 29 urteko batez besteko adina zuten, eta ondorioztatu zuten denbora laburrean pilula hartzea %12 gutxitzen zela umetokiko, obulutegiko eta ondesteko minbizia garatzeko arriskua. Hala ere, nabarmendu zuten zortzi urte baino gehiagoan pilula horiek hartu zituen gutxiengo batek arrisku nabarmen handiagoa zuela% 22 – edozein minbizi mota garatzeko, batez ere umetokia.
|
|
2009
|
|
|
Aldez aurreko prestakuntza prozesu horren ondoren, izangaiek laneratzeko prozesu osoaren jarraipen etengabea eginen dute. 45 urtetik gorako 25.000 gizonek eta
|
emakumek
baino gehiagok aurkitu dute lana fundazio honen bidez. Eskualdeko elkarteak: ia autonomia erkidego guztietan daude 40 urtetik gorako langabetuen elkarteak, eta aholkularitza eskaintzen dute enplegua bilatzeko eta mikroenpresak sortzeko, diruz lagundutako ikastaroak, lan poltsa eta, kasu batzuetan, laguntza psikologikoa langile espezializatuen bidez. 45 lana:
|
|
2010
|
|
|
Menopausiarekin lotutako beroaldiek espainiarren %40ri eragiten diote 60 urte bete ondoren. Hala ziurtatzen du MUMENESPek, arazo horiengatik ginekologoarengana jo zuten autonomia erkidego guztietako 3.000
|
emakumeri
baino gehiagori buruz egindako azterlan batek. Kataluniako Obstetrizia eta Ginekologia Elkarteko Menopausia Ataleko buru María Jesús Cornellanak, ikerketaren zuzendariak, adierazi zuen emakumeen% 80k sintoma hori duela menopausia gertatu eta lehenengo hiru urteetan.
|
|
|
1.000 biztanleko egindako azterketaren arabera, Nafarroa (50,02) eta Euskal Autonomia Erkidegoa (47,39) dira odol emateen arloan autosufizientzia hori lortzen duten autonomia erkidego bakarrak; horien atzetik daude Galizia (43,72), Extremadura (42,96), Kantabria (42,75), Gaztela eta Leon (40,98), Katalunia (40,53) eta Madrilgo Erkidegoa (40,12 Aldiz, Kanariar Uharteak (31,97), Andaluzia (34,04), Gaztela Mantxa (35,56), Aragoi (35,83), Errioxa (35,95), Valentziako Erkidegoa (36,03), Murtzia (37,66) eta Asturias (38,36) dira biztanle bakoitzeko odol emaile gutxien dituztenak, nahiz eta kopuru horiek Kataluniako biztanleria hazkunde handiagoarekin Odol emate bakoitzean 450 mililitro odol ateratzen dira. Espainian, gizonek ematen dute
|
emakumeek
baino gehiago (%54 eta %46, hurrenez hurren), baina ehunekoak berdintzeko joera du. Adinari dagokionez, emaileen %41ek 31 eta 45 urte bitarte ditu, eta %35ek 18 eta 30 urte bitarte, esan zuen Manceñidok.
|
|
|
Libanon, bizirik jaiotako 100.000 haur bakoitzeko, 150 emakume hiltzen dira erditzean. Afrikako mendebaldeko zenbait herrialdetan, bizirik jaiotako 100.000 haur bakoitzeko 900
|
emakume
baino gehiago hiltzen dira. Kopuru horiek herrialde garatuekin alderatuz gero, asko dago egiteko.
|
|
|
Bularreko minbizia eta laneko esposizioa Zenbait substantzia kimikoren eraginpean egotea bularreko minbizia izateko aukera handiagoarekin lot daiteke. Montrealgo (Kanada) Unibertsitateko zientzialari talde batek konposatu kimiko batzuen eta tumore horren arteko harremana ikertu du 1.000
|
emakumetan
baino gehiagotan. “Occupational and Environmental Medicine” aldizkarian argitaratutako lanaren egileek menopausiaren ondoren gaixotasuna izateko arriskua areagotzen duten zenbait kutsatzaile aurkitu dituzte.
|
|
|
Emakume guztiak egon ziren substantzia horien eraginpean 30 urte baino lehen. Azterketan 550
|
emakumek
baino gehiagok hartu zuten parte, eta 50 eta 75 urte bitartean titietako neoplasia diagnostikatu zitzaien, adin bereko baina osasuntsuak ziren beste 613 emakumerekin batera. Lanaren emaitzen arabera, ugatz guruinetan prestakuntza berria izateko arriskua zazpi aldiz handiagoa zen lanean zuntz akrilikoak zituzten emakumeetan; nylonezko zuntzak etengabe ukitzeak, berriz, minbizia izateko arriskua bikoiztu egiten zuen.
|
|
|
Badago kaltetutakoen ohiko profilik? Jarrera bertigo paroxistikoa, onbera dena, 45 eta 65 urte bitartekoa da, baina ez dago pazientearen profil zehatzik, eta ez dakigu gizonek
|
emakumeek
baino gehiago jasaten duten, nahiz eta kontsultara emakumeak gehiago joaten diren. Ez dago egiaztatutako datu estatistikorik, baina kontsultaren ehuneko handi bat onbera da.
|
|
|
Ekainaren amaieran, Emakumeak Fundazioak Afrikako eta Espainiako ekintzaileen topaketa antolatu zuen, “ezagutza eta esperientzien truke aberatsa”. 125
|
emakumek
baino gehiagok aurkeztu zituzten artisautza, nekazaritza eta abeltzaintzako produktuak edo zerbitzuak, hala nola bidaia agentziak. Herrialde aberatsetan, pobrezia lerroa eskualde pobreetan ezarritakoa baino handiagoa da Munduko Bankuak datuak biltzen ditu pobreziaren aurkako programak garatzen dituen eremuetan, arrazoiak aztertu eta konponbideak proposatzeko.
|
|
2011
|
|
|
Aipatzekoa da, halaber, Nepalen lortu duen lorpena, Milurtekoko laugarren Garapen Helburua lortzera bideratuta dagoena (haurren heriotza tasa murriztea). Izan ere, nabarmen jaitsi da amen eta seme alaben heriotza kopurua, zenbait landa eremutan 50.0000
|
emakume
baino gehiago sortzeari esker. “Osasun langileak beren komunitateetako heroiak izan daitezke”, adierazi du Save the Children eko Eragin Politikoaren arduradunak, Yolanda Románek.
|
|
|
Espainiako emakumeen %70ek baino gehiagok oinetan eta bizkarrean arazoak dituzte, batez ere kirola egiten dutenek, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseak egindako ikerketa baten arabera. “Espainiako emakumeen oin eta bizkar patologiak” izeneko inkestaren arabera, 1.600
|
emakumek
baino gehiagok izan dute oinetan eta bizkarrean hainbat patologia dituen ariketaren, sedentarismoaren edo takoiaren erabileraren arteko erlazioa. Faktore nagusiak izan dira takoiak egunero erabiltzea, lanean zutik ematen diren orduak eta adin handiagoa.
|
|
|
Azken helburua informazio hobea lortzea da, herritarrei ematen zaizkien mezuak eraginkorrak izan daitezen. 3.000
|
emakumeri
baino gehiagori egindako inkesta Biztanleria modu osasungarrian elikatzea eragozten duten ahultasunak bilatzeko, AEDNko zientzialari taldeak behaketaren zeharkako azterketa epidemiologikoa egin zuen, ordenagailuz lagundutako telefono elkarrizketa bakarraren bidez. Telefonoz deitu zitzaien 17 eta 97 urte bitarteko emakumeei, eta erdibitzailea 45 urterekin jarri zen.... 3.012 telefono inkesta egin ziren autonomia erkidego guztietako hiri eta landa eremuetan.
|
|
|
Portaera hori da elkarte berak 2010ean egindako azterlanaren datu nagusietako bat. Azterketa hori lehen estadioetan bularreko minbizia gainditu zuten 2.000
|
emakumek
baino gehiagok egin zuten. Adituen arabera, minbizia gainditu duten emakume horiek jakin behar dute ez dagoela zuzeneko harremanik benetako arriskuaren eta hautemandakoaren artean.
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, galdetutako pertsonen %35ek erosten ditu gatz gutxiko produktu gehiago, zuntz askokoak, kaloria gutxikoak? duela bi urte baino gehiago(
|
emakumeak
baino gehiago, %37 eta %34, hurrenez hurren), batez ere, balearrak. % 3 baino ez dira gutxiago erosten(% 5 inguru Mantxako eta Valentziako kontsumitzaileak ziren), eta bostetik hiruk kopuru bera erosten dute.
|
|
|
Espainian, bi milioi
|
emakume
baino gehiago daude osteoporosiaren eraginpean, eta, beraz, aldaka hausteko arrisku handia dute.
|
|
|
Haur bat iristeak emakumearen lehentasunak aldatzea dakar berekin Haurren Munduko Mugimenduaren Europako Ordezkaritzak (MME Europa) 2011n egindako ‘Amei axola zaiena’ inkestak dioenez, UNESCOk bere kezka eta lehentasunak ezagutzeko, «amatasunaren erantzukizuna erronka handia eta oso zorrotza da». Azterketa horren arabera, Europako 16 herrialdetako 11.000
|
emakumek
baino gehiagok parte hartu dute (horietatik% 15 espainiarrak), eta gaur egungo amen kezka nagusiak hauek dira: seme alaben ongizatearekin, lana eta familia uztartzearekin eta denbora kudeatzearekin lotutako kezka nagusiak.
|
|
2013
|
|
|
Jean Denis Rouillon medikuak egin du lan hori, Besan, ongo Unibertsitatekoak, eta zalantzan jarri du bularretakoak balio ote duen grabitatearen indarrari aurka egiteko, eta ondorio hauxe atera du 15 urtez 300
|
emakumeri
baino gehiagori jarraipena egin ondoren: hobe da bularretakoa ez erabiltzea.
|
|
|
haurdunaldian eta haurdunaldian emakumearen pisua oso garrantzitsua da, bai bere osasunarentzat, bai seme alabarentzat. Hori adierazten du, hain zuzen ere, 20 herrialdetako 111.000
|
emakumek
baino gehiagok haurdunaldian izan duten gorakadaren ondorioak aztertzen dituen azterlan batean: «Gehiegizko pisua eta txikiegia izateak amen eta seme alaben osasun egoera kaltetzen du».
|
|
2014
|
|
|
Ohitura arriskutsua, zalantzarik gabe. 2010ean egindako inkesta batean, 6.200
|
emakume
baino gehiagoren artean, haien% 60k onartu zuen kultura presioa sentitu zela, ezagunek pisua galdu eta berehala. Urtebete erditu ondoren argaltzeko Irudia:
|
|
|
UNICEFen datuen arabera: 700 milioi
|
emakume
baino gehiago ezkondu dira oraindik adingabeak zirela: 250 milioi inguru, 15 urte bete baino lehen.
|
|
|
Egoera larrian geratu aurretik pisu gehiegi zuten emakumeekin egin ziren arren, emaitzak garrantzitsuak dira haurdun dauden guztientzat, egileen arabera. Ikerlariek 2.000
|
emakume
baino gehiago banatu zituzten bi taldetan: batzuk bizi ohiturak aldatzeko programa zehatz bati atxiki zitzaizkion; gainerakoek, berriz, haurdun dauden guztiei ez egiteagatiko aholkuak eman zizkieten.
|
|
2015
|
|
|
Baina, etorkizuneko amei gustatzen al zaie keinu hori? Baten arabera inkesta Espainian 38.000
|
emakumek
baino gehiagok egiten dute, eta haurdun daudenen %37k ez die trabarik egiten. Hain zuzen, «berezia sentiarazten die».
|
|
|
Irudia: stefano peppucci 140 milioi neska eta
|
emakumek
baino gehiagok mutilazio genitala jasan dute OMEren arabera, 140 milioi neska mutil baino gehiago dira organo genitalak erabat edo partzialki mutilatu dituztenak. Espainiako biztanleria ia hiru aldiz.
|
|
|
2012an, Afrika ez den beste 23 herrialdetako ia 800 pertsonari eman zien arreta. «Horietatik, 360
|
emakumek
baino gehiagok arreta sanitarioa, soziala eta psikologikoa eskatu zuten. Lau nazionalitate nagusienak Nigeriana, gambiana, senegalesa eta malia izan ziren», azaldu du.
|
|
|
Gurutze Gorria Sogona Diarra, Malin emakumezkoen mutilazio genital baten aurkako borrokan aditua. Munduan 140 milioi
|
emakumek
baino gehiagok mutilazio genitala jasan dute, «giza eskubideen aurkako atentatu larria», eta Gurutze Gorriak deskribatu du. Ondorio fisikoak eta psikologikoak izaten dituzte, eta, batzuetan, neskatilak hiltzen dira.
|
|
|
Nolanahi ere, ikerlariek azpimarratzen dute arriskua txikia dela eta horrek ez lukeela arrazoi izan behar norbaitek lanpostua uzteko, baina bai material horiei ahalik eta gutxien jartzen saiatzeko. Haurdunaldian disolbatzaileak erabiltzeak haurrengan duen eragina Estatu Batuetako zientzialariek 1997 eta 2002 bitartean ama izan ziren 5.000
|
emakume
baino gehiago aztertu zituzten, beren lantokietan kaudimenaren aurreko hilabetetik hasi eta haurdunaldiaren aurreko hilabete arte. Talde horretako 2.000 emakumek bihotzeko arazoren bat duten seme alabak izan zituzten.
|
|
|
5 Isiltasunaren aurka borrokan Kongoko Errepublika Demokratikoan gerra isildua kobratzen da. Sei milioi pertsona baino gehiago hil dituen eta 80.000
|
emakume
baino gehiagori sexu abusuak jasan dizkien gatazka batean 15 urte baino gehiago daramatzaten pertsonen ahotsak porrot egin du. Ilse eta Femke Van Velzen zuzendariek ‘El tiempo contra el silencio contra el silencio en el silencio de la silencia de la tiempo de la población de la población’ lanean dihardute, «Emakumeak beren duintasuna berreskuratzeko borrokan», azaltzen du Oxfam Intermón.
|
|
|
Hori ez da gertatzen beste kultura batzuetan, baina bai mendebaldeko munduan. Ikerketa batek, ikertzaile britainiarrek egina eta 2013an argitaratua, haurren bizitzaz haraindi egin zuten 1.300
|
emakume
baino gehiagori kontsulta egin zien. Haiek azaldu zuten kritika eta jarrera negatiboei aurre egin behar izan zieten bitartean; horien artean, praktika horri buruzko pertzepzio batzuk nabarmentzen ziren, bereziki zerbait «barregarria, arraroa eta zentzurik gabea».
|
|
2016
|
|
|
Erditu ondoren, emakumearen gorputza ez da berdina, eta bere denbora behar du sexu jarduerari berriro ekiteko. Erditu ondoren, emakumearen gorputza ez da berdina, eta sexu jarduerari berriro ekiteko denbora behar du. k egindako inkesta baten arabera British Pregnancy Advisory Service 1.300
|
emakume
baino gehiagoren artean, bikoteen laurdenak sexu harremanak berrabiarazten ditu. seigarren astetik aurrera haurra jaio ondoren, hamarretik batek sei hilabete baino gehiago itxaroten du.
|
|
2021
|
|
|
Ewing en sarkoma Hezurreko minbizi mota horrek hezurraren beste zati bati eragiten dio (diafisia edo hezurraren erdiko zatia), eta hezur luze eta hezur lauak ez diren hezurretan agertzen da. Osteosarkoma bezala, oro har 10 eta 25 urte bitartean izaten da, eta gizonei eragiten die
|
emakumeei
baino gehiago. Haurren minbiziari buruzko ikerketa Imagen:
|