|
2002
|
|
|
Fenomeno meteorologiko hau ez
|
dago
klima aldaketarekin lotuta zuzenean, baina bere agerpena bai, orain gutxi arte agertzen ez zen inguruetan ari baitira jasaten fenomeno hau.
|
|
|
Labarrek pikuek baino balio ekonomiko handiagoa dute, eta horregatik, askotan, belardiek askoz zainketa eta arreta gehiago jasotzen dituzte mihi uniferoek baino. Igeltxoa garatzeko baldintza egokiak Pikondoek ondo jasaten dituzte muturreko tenperaturak, 7 eta 40 ºC bitartekoak; horregatik
|
daude
klima oso desberdinak dituzten lekuetan. Hala ere, garatzeko tenperatura egokiena 18 ºC ingurukoa da.
|
|
2006
|
|
|
Behera egiten duten beste populazioak Baffin badiarenak, Kane arrokoak —Groenlandiak eta Kanadak partekatua— eta Norvegiako badiarenak dira, Kanadan. Datu horiek erakusten dutenez, “Artiko osoa estres izugarriaren pean
|
dago
klima aldaketaren ondorioz”, diote Naturarentzako Mundu Funtsetik (WWF). Izan ere, planetako eskualde hori munduko gainerako eskualdeak baino bi aldiz azkarrago berotzen ari da, eta 2040an udan ez dela izotzik egongo iragartzen da.
|
|
2007
|
|
|
Horri beste hainbat faktore ere erantsi behar zaizkio, hala nola Europako turismoaren hartzaile nagusietako bat izatea eta herrialde mediterraneo bati
|
dagokion
klimaren eraginak, ekosistema eta paisaia herbal herbalak sustatzen dituelako.
|
|
|
Munduko gobernuek ez dute konpromisorik hartzen behaketak etengabe egiteko, epe laburreko ikuspegia dutelako. Politikariak oso makal dabiltza gizakiak sortutako berotegi efektuko gasen arazoaren aurrean, baina argi eta garbi
|
dago
klimak aldatzen jarraitzen duela, eta aldaketa hori azkartu ere egin daitekeela.
|
|
|
Aparteko bero hori ozeanoek xurgatzen dute batez ere. Bestalde, azal azpiko ozeanoak ez dute gainazalekoek bezainbat zarata eguraldiak eta urtaroek eragiten diote gainazalari, eta, beraz, lehen horietan
|
daude
klimaren epe luzeko aldaketaren seinale argienak.
|
|
|
Hala, Ordezkarien Ganberako ikerketa batzorde batean aurkeztutako txosten zehatz baten arabera, horrelako presioak 150 espezialistarengan egin dira gutxienez azken bost urteetan, eta guztira 435 gertaera izan dira. Horien artean
|
daude
klima aldaketa eta berotze globala aipatzea mota guztietako dokumentuetan. Presio horiek Bush administrazioak izendatutako kargu politikoei egozten zaizkie.
|
|
|
El Niñok frogatu duenez, hezetasun handiagoak eta hiriko airearen kutsadura handiagoak beroeragin ohi dituzte. OMEk ohartarazi du Osasunaren Mundu Erakundearentzat argi
|
dago
klima gaixotzen bada gu harekin gaixotuko garela. Klima aldaketak populazioen osasunean dituen ondorioak, OMEk azaltzen duenez, zuzenak (nahiz laboreen errendimendu okerragoa izan, tenperatura edo prezipitazio desohituei erantzunez) zein zeharkakoak izan daitezke (kostaldeko uholdeen maiztasun handiagoak eragindako kalteak).
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, ziklo luzeko espezieak izanik, ingurunera ongi egokituko direla ziurtatu behar da basoberritze lanei ekin baino lehen. Euskal Autonomia Erkidegoko espezie autoktonoak ikertzen dituzte, hegoaldekoak bereziki, klima atlantikoaren eta mediterraneoaren arteko mugan
|
daudenez
klima aldaketaren aurrean haiek jasango bailituzkete lehenengo kalteak. Hosto erorkorrak eta iraunkorrak dituzten espezieak aztertzen dituzte; azken horiek bereziki, hostoa galdu gabe egokitzen baitira tenperatura hotzetara.
|
|
|
Hiri handiak, eta horiekin batera mundu osoko milaka milioi herritarren bizitza eta ondasunak, gero eta arriskutsuago
|
daude
klima aldaketaren eraginengatik. Horixe uste du Munduko Bankuak (MB).
|
|
|
Hori dela eta, Casavelosek beste akordio bat eskatu du klima aldaketaren aurka, Kyotoko Protokoloa baino askoz zorrotzagoa, animalia horiek ez galtzeko. Urte hasieran, “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, Antartikako errege pinguinoak ere (pinguino enperatzaileen atzetik bigarren tamainan) arriskuan
|
daude
klima aldaketaren ondorioz. Frantziako Ikerketa Zientifikoko Zentro Nazionaleko (CNRS sigla frantsesetan) ikertzaileek ikusi zuten espezie horretako harrapakinak, batez ere arrainak eta txibiak, gutxitu egin zirela itsasoaren azaleko tenperatura igotzearen ondorioz.
|
|
|
klimaren ondorioek gure ahalegin gehienak zapuztu dituzte”, esan zuen Ormerodek. “Gero eta froga gehiago
|
dago
klima aldaketak habitat naturaletan dituen ondorio okerrenetako batzuk inguruneari aurre egiteko estres faktoreekin duen elkarreraginaren ondorio direla; kasu honetan, euri azidoarekin”, esan zuen Isabelle Durancek, orain argitaratutako artikuluaren egileetako batek.
|
|
|
Nuklearren kontrako jarrera azaleratzetik haratago zihoan mezu irmo hura, identitate ikur bat ere izan baitzen gurean. Nuklearren kontrako pegata eramaten zuten autoek, baina, egun denon ahotan
|
dagoen
klima aldaketaren erantzuleetako bat izan dira; egungo auto ekologiko baten gasolina andela bioerregaiez betetzeko pertsona bat urtebetez elikatzeko adina arto behar da. Klima aldaketari aurre egiteko, hartara, energia nuklearra sustatzea proposatzen ari dira berriz munduko agintariak, energia nuklearrak ez baititu berotegi efektua eragiten duten gasak isurtzen.
|
|
|
Udalak patinatzeko pista erosiko balu, gainera, ez litzateke Gabonak arte itxaron beharrik izango, izotzezkoa beharrean sintetikoa izanik, edonoiz jarri daiteke-eta. Ez
|
dago
klimaren menpe egon beharrik. Hori da pista berritzaileon abantailetako bat.
|
|
2009
|
|
|
Oro har, gizakiak onartu du klima aldatzen ari dela, aldaketa horrek ondorio kaltegarriak dituela, batez ere ingurumenean, eta, neurri batean, giza jardueraren ondorioa dela. Hori dela eta, azken urteetan, ingurumen arazoen zerrendaren lehen postuan
|
dago
klima aldaketa. Gizakia kezkatuta dago.
|
|
|
Sinpleenetatik hasita, argi
|
dago
klima aldaketak ez duela eragingo planetan, bere horretan, eta bizian, oro har (gogora dezagun Gaia hipotesia). Iragarri dituzten eragin gehienek giza osasunarekin, azpiegitura artifizialekin eta guretzat balio ekonomikoa duten baliabide naturalekin dute zerikusia, biodibertsitatearekin kasu.
|
|
|
Nirenberg bezalako jendearen ustez, klima aldaketak ez omen zuen gizarte modernoa kaltetuko, gizarte modernoa inoiz baino sendoagoa baitzen; beraz, klima berotuz joan arren, ez
|
zegoen
klima aldaketaren beldur izateko arrazoirik. Mezu baikorra zen, eta garai politiko hartan asko zabaldu zen.
|
|
|
Eszeptikoen beste iritzi bat, hau da, atmosfera gizakiak kalte egin ahal izateko baino handiagoa zela, oinarririk gabe geratu zen. Bestalde, eszeptikoen ustez, ez
|
zegoen
klima aldaketaz arduratu beharrik, baina, 1980ko hamarkadan, uste hari aurre egin zion azken faktore itsusia ere azaldu zen.
|
|
|
Poloetako eskualdeetan azken 50 urteetan egin den nazioarteko ikerketa handiagoak emandako proba berrien arabera, Lurraren berotzearen fenomenoa nabariagoa da, eta argi
|
dago
klima aldaketa uste baino larriagoa dela. 60 herrialde baino gehiagotako 10.000 zientzialari inguruk ikerketa zientifiko intentsiboen kanpaina egin dute azken bi urteetan Artikoan eta Antartikan.
|
|
|
Lorategiko lehen landaketak 1986an egin zituzten eta urtero landaketa gehiago egiten dituzte. Bertan
|
dagoen
klimari esker, mundu osoko landareak alda daitezke, eta helburu nagusia ahalik eta bildumarik zabalena osatzea da. Baserritik gertu erlauntzen egitura eta antolaketa ikusi ahal izateko erlategi bat aurkituko dugu.
|
|
|
Horiek horrela, Hedegaardek iragarri du politikoki bete beharrekoa den akordio bat lortzen ahaleginduko direla. Nazioarteko buruzagiek Kopenhagen biltzea onartu izanak erakusten du borondate politikoa
|
badagoela
klimaren auzian aurrera egiteko.
|
|
|
Ez dezagun ahaztu EAEn Klima Aldaketaren Aurkako Plana onartu zela. Larriena da gero eta tresna material eta legal gehiago
|
dagoela
klima aldaketari aurre egiteko, eta emaitzak justu kontrako bidean doazela. Nobel saridun bat ekarri zuten haien politikari aurpegia garbitzeko, baina datuak tematiak dira, eman nahi ez badituzte ere.
|
|
2010
|
|
|
Bi hanka izan eta hiru herren dituen ituna da. Ezer baino lehen, gobernuen partetik ez
|
dago
klima aldaketari taxuz aurre egiteko kontzientzia sakonik. Denek onartzen dute arazoa, baina politikoki merkeago irteten zaie geldi egotea ezer egiten hastea baino.
|
|
|
Nire ustez, azkeneko zazpi urteetan, Artikoan ez da berotze nabarmenik egon. Baina argi
|
dago
klima aldatzen ari dela. Azkeneko urteetan, askoz ekaitz gehiago izan ditugu, batez ere neguan.
|
|
2011
|
|
|
Baina horretarako erabilitako proben detekzioaren eta fidagarritasunaren arloak ikerketa berriak behar zituen oraindik. Gero eta garrantzitsuagoa da toxinak elika katean sartzea saihestea, ez bakarrik kontsumitzailearengan duten eragina gero eta gehiago ezagutzen delako, baizik eta gero eta zantzu gehiago
|
daudelako
klima aldaketak intoxikazio kasuak ugaritzen dituela mundu osoan. Europako Batasuneko adituek ikerketa zientifiko ugari egin dituzte toxinak elikagaien katean sartu aurretik modu fidagarrian detektatzeko eta kontsumitzaileen intoxikazioak murrizteko.
|
|
|
Araújo, Zientzia Ikerketen Kontseilu Gorenarena (CSIC) Madrilgo Natur Zientzien Museo Nazionalean, eta Walter Jetz irakaslea, Yaleko Unibertsitatekoa, Estatu Batuetan. Anfibioen “mehatxu larrienen” artean
|
daude
klima aldaketa, lurzoruaren erabileraren aldaketa eta gaixotasun fungiko kitridiomikosia. Cristiano Hofek eta haren laguntzaileek anfibioen banaketa globalari dagokionez mehatxu horien banaketa geografikoa ebaluatu zuten.
|
|
2012
|
|
|
Bai, bere immunitate sistema ingurunera egokitzen ari da oraindik, eta badirudi eragin handiagoa duela umetoki barneko bizitzan. Arnas osasuna baldintzatzen duten alderdien artean ez
|
dago
klima aldaketa bakarrik. Trafikoaren kutsadura, tabakismoa, bizimodua, dieta… dira gehien eragiten dutenak.
|
|
|
Gero eta kezka handiagoa
|
dago
klima aldaketaren gaineko zenbait gas CO2ak baino gehiago hazteko
|
|
2013
|
|
|
Ataka estua dugu aurrean, inondik ere. Gehienok bat klimaren auzian justiziak nagusitu behar duela; alabaina, era berean, argi
|
dago
klima sistema egonkortzeko ez dela nahikoa karbono isuriak munduko herrialde garatuek soilik murriztea aritmetika eragiketa hutsa da. Hortxe dago, beraz, koxka; Kyoto v.2 hitzarmenak ezinbestekoa du afera horri bete betean heltzea, eta horrexegatik izango da adostasuna hain hauskorra, azkenik lortzen bada ere.
|
|
|
1 Lehenik, irakur ezazue, denen artean, klimari buruz eskaintzen zaizuen informazioa, eta zerrendatu
|
dauden
klima motak.
|
|
|
Giro tenperaturak eta prezipitazio ereduek eragina dute uretan transmititzen diren elikagaietan eta gaixotasunetan. 2011n argitaratutako azterlan batean Environmental Health Perspective Aurreratuta
|
zegoen
klima aldaketak alda zezakeela ura. Ikerlanean, adituek aurreratu zutenez, «elikagaiek transmititutako infekzioak klima aldaketaren eraginpean egongo lirateke». Aditu gehienek salmonelosia, campylobakteriosia eta enterobirusak eragindako infekzioak izan ohi diren patogenoen zerrendan aipatzen zituzten.
|
|
2014
|
|
|
Nork ordaindu behar ditu klima aldaketak eragindako gastuak? 2011n Klimaren Funts Berdea sortu zen; asmoa da herrialde aberatsenek diruz horni dezatela, eta diru horrekin garapen bidean
|
daudenek
klima aldaketa moteltzeko eta hari egokitzeko proiektuak gauzatu ahal izatea. 2020an 100.000 milioi dolarrera iristea da helburua, baina Limako Gailurra eta gero ozta ozta gainditu dira 10.000 milioiak.
|
|
2016
|
|
|
Han ikasi zuen loreak bereizten, hortentsiak, kalak, krabelinak, gladioloak, zer ez zegoen hango jardinean; baratzearen ondoan zeuden fruta arboletan ez zegoen hainbeste klase: sagarrak eta udareak ziren gehienak, eta laranjondo bakar bat zegoen, beste inon ikusi ez zuena,
|
dagokion
klimatik kanpo egoteak ematen zion misterio kutsu harekin, indianoen etxe atariei palmondoek ematen zieten exotikotasunaren antzeko ukitu harekin.
|
|
|
Azken uneko ezustekorik ezean, amaitzear
|
dagoen
klima aldaketari
|
|
|
Azken uneko ezustekorik ezean, amaitzear
|
dagoen
klima aldaketari buruzko Bonneko bilerak ez du aurrerapauso handirik ekarriko.
|
|
2017
|
|
|
Gure bizimodua da klima aldaketaren iturria, baina eragina sufritzen dutenak munduaren hegoaldekoak dira. Han
|
daude
klima aldaketa pairatzen ari diren eremuak, esaterako itsasoaren maila igotzearekin desagertuko diren uharteak edo haziz doazen basamortuen inguruan dauden bizitokiak. Gainera, hango estatu eta gobernuak ahulagoak dira egoera horren aurrean erantzun sendo bat eman ahal izateko.
|
|
|
Garaiera baxuan kokatutako lurraldea da, oso laua. Horrek eta ekinokzio lerro parean kokatuta
|
egoteak
klima berezia sorrarazten du: oso bero eta umela neguan eta bero, lehor eta haizetsua udan.
|
|
|
Askotan, klima aldaketaren ondorioak ikusten ditugu, eta uste dugu guk egiten edo egiteari uzten diogunak ez duela eraginik izango emaitzan, baina garrantzitsua da kontuan hartzea bakoitzak egiten dituen ekintzen baturak aparteko aldea lor dezakeela etorkizuneko belaunaldiek beren beharrak asetzeko duten gaitasunean. Gure eguneroko ohituretan milaka ekintza eta aldaketa
|
daude
klima aldaketarekin alderatuta. Hauek dira aplikatzeko errazenetako batzuk:
|
|
|
Udan betetzea ez da zaila, hala da. Udaberri eta udazkenean bezeroak erakartzeko, ordea, oso baldintzatuta
|
gaude
klimarekin. Udatik kanpo lan asko egiten dugu Europako adineko bezeroekin.
|
|
2018
|
|
|
Hori gobernatzea ez da erraza izango, baina politika oso dinamikoa da eta mugimendu handiak izaten dira. AEBak urrundu egin dira Parisko Akordiotik, baina Txinak berriz, esan du dena emateko prest
|
daudela
klima aldaketaren aurka borrokatzeko, eta eskerrak. Dena den, nik uste AEBak gogoeta egin eta itzuli egingo direla, gainontzean alferrik ari gara lanean.
|
|
|
Atmosferara isuri kutsatzaile gutxiago egitea dakarte energia kontsumoa murrizteko neurri guztiek, eta horiek
|
daude
klima aldaketaren atzean.
|
|
|
Lurreko klima ez da inoiz izan estatikoa. Ez al da
|
egon
klima aldaketaz betea?
|
|
|
Kostaldeko herriek arazo batzuk izango dituzte; barrualdekoek, beste batzuk. Zenbait herritan, uholde arriskua handituko da; hirietan, berdeguneak handitu dituzte Hemendik aurrera, udalerri batek bere hiri plana prestatzen duenean, klima aldaketaren aldagaia txertatu behar du jada, bestela ez da prest
|
egongo
klima aldaketari aurre egiteko. Londresko Tamesis estuarioan badago azpiegitura handi bat, 1980ko hamarkadan egin zena, uholdeei aurrea hartzeko.
|
|
2019
|
|
|
Horrela mintzo dira Ipar Euskal Herriko lizeoetako 15 urteko ikasle gazteak, Bizi! mugimenduak hedatu duen agirian, gazte guztiei dei egiteko martxoaren 15ean munduko hiri eta bazter askotan deituta
|
dagoen
Klimaren Aldeko Greban parte hartzera. Irakurleak azpimarratua izango du:
|
|
|
Paisaia zer den azaltzea bai, horren premia gorriagoa da. Puri purian
|
dago
klimaren aldaketaz hitzaldi, mahai inguru edota nazioarteko konferentziak antolatzea. Ni" klima aldaketa eta paisaia" gaiaz aritu naiz mahai inguru pare batean, eta zailena paisaia geu garela azaltzea gertatzen zait.
|
|
|
Hasieran kezkaren bat egon bazitekeen klimaren ukatzaile eskuindarrek eta nazionalista xenofoboek beren gain hartu eta manipulatu zezaketelako erregaien zergaren kontrako kanpaina, arriskua ez da mamitu. Aitzitik, Jaka Horien mugimenduaren barruan kontsentsu zabalez onartuta
|
dago
klimaren aldaketa bideratzeko neurriek balioko dutela soilik justizia sozialarekin bateragarriak diren heinean.
|
|
2020
|
|
|
Gobernuek ere bazekiten, baina ez ziren hasi prestatzen horretarako[...] Ez zegoen borondate politikorik, ez dirua jartzeko, ezta gobernuen arteko elkarlanerako ere. Ez
|
dago
klima aldaketari aurre egiteko borondaterik ere. Ezberdintasun bakarra da honek azkarrago hiltzen duela klima aldaketak baino".
|
|
|
Luzaz eszeptizismo interesatu bat sustatu bada ere, gaur egun ez
|
dago
klima aldatzen ari dela taxuz ukatzen duenik, ezta aldaketa hori giza jarduerak sortu duenik ere. Besteak beste, aldaketaren ondorioak dagoeneko jasaten ari garelako.
|
|
|
Alaskan, Patagonian, Andeetan, Alpeetan eta Himalaian... Ez
|
dago
klima berotzeari aurre egiteko gai denik. Glaziologo talde batek 2018an mundu osoko mendiko glaziarretan egindako ikerketa baten ondorioak aurkeztu zituen Nature aldizkarian.
|
|
|
Eguzkia izan balitz eragilea, bi geruzak berotuko ziren, zientzialarien esanetan. " Froga sortak iradokitzen du giza eragin hautemangarri bat
|
dagoela
klima globalean", adierazi zuten. Hots, gizakiaren jarduna ari zela planeta berotzen.
|
|
|
Gero, joaten dira nerabeak, eta agian ez duzu gehiagorik jakingo haietaz... Egoera horretan
|
daudenak
klima errefuxiatuak al dira?".
|
|
|
Indarrean
|
dauden
klima aldaketaren perspektibetan, erronka bikoitzari egin behar zaio aurre: pixkanaka sare bereizleak zabaltzea, euri emariak etxeko itzulkinekin nahastu gabe drainatzeko, eta hiri iragazkortasunerako estrategiak sustatzea, betiere substratu geologikoak horretarako aukera ematen badu.
|
|
2021
|
|
|
Edonola ere, hein handi batean, oraindik ere egiten dugunaren edo egiten ez dugunaren araberakoa izango da etorkizuna. Ulertu behar dugu onerako eta txarrerako ez
|
dagoela
klima aldaketa posible bakarra. Zientzialariek ezarritako marra gorriak gaindituko bagenitu ere (eta pertsonalki, egoera ikusita, ez dakit zentzurik ote duen garai aurre industrialetik 1,5 graduen igoeraren langa ez gainditzearekin jarraitzeak) ez dago amore ematerik, tenperatura globalak igotzen jarraituko luke.
|
|
|
Azpimarratu dute Glasgowko goi bilerak «argi baino itzal gehiago» uzten dituela, eta «konpromiso errealak» eskatu dituzte, «ez soilik adierazpenak». Era berean, salatu dute Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan ez
|
dagoela
klimari lotutako helburuak behar den eperako lortzeko bide orririk.
|
|
|
Hainbat erakunde ekologistak, auzo elkartek, sindikatuk, eta bestelako eragile ugarik deituta, «larrialdi klimatiko, ekologiko eta soziala» salatu zuten, atzo, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako hamaika tokitan, U30 Aldaketaldia dinamikaren barruan egindako mobilizazioetan. Bilbon, Donostian eta Gasteizen egin zituzten manifestazio nagusiak, eta antolatzaileek nabarmendu zuten, COVID eragindako pandemia gogoan, ez
|
dagoela
klima aldaketaren kontrako txertorik.
|
|
|
Zenbait kasutan, gainera, nahastu egiten dituzte Euskal Herria eta Euskal Autonomia Erkidegoa terminoen esanahiak, eta Euskal Herrikotzat jotzen dituzte Araba, Bizkai eta Gipuzkoari dagozkion datuak eta azalpenak. Esate baterako, Anaya Haritzaren DBH1eko liburuaren 111 orrian, Euskal Herriko klimak atalean, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako mapa ageri da bakarrik, hiru herrialde horiei
|
dagozkien
klimari buruzko datuak dituela.
|
|
|
Era berean, COP 26 goi bileran agintariek jokatzen duten rolaz galdetuta, aitortu zuen «azken aukera» dela arazoari heltzeko: «Madagaskarren, 1,5 milioi pertsona gosez
|
daude
klima aldaketaren eragin zuzenagatik, eta COP26 hau bide bat da gobernuak ohartarazteko». Hala ere, aitortu zuen agintariek ez dietela entzuten:
|
|
|
Atal hau gehiago
|
dagokio
klima aldaketaren egokitzapenari, eta ez dugu aztertu 6 txostenean, baizik eta hurrengo urtean argitaratuko den beste batean. IPCCren 2 taldeak egin du lan hori.
|
|
2022
|
|
|
Planetaren bi heren urez estalita daude, baina %2, 5 baino ez da gozoa eta %0, 3 bakarrik da giza kontsumorako egokia. Eta gero eta gutxiago
|
dago
klima aldaketagatik, eta Espainian asko aplikatzen da hori. lehorteari eta desertifikazioari aurre egiteko teknologia erabiltzen duten ideia berritzaileak. Hala ere, munduan ur eskasia ez da berotzearen erruz soilik; jaten dugunak ere badu eragina.
|
|
|
Labean tomateak lehortzeko urratsak Imagen: jules: stonesoup Labeak gauzak asko errazten ditu eta itxarote denborak laburtzen ditu. Ingurune kontrolatua da, eta ez
|
dago
klimaren mende, eta tenperatura konstantea lor daiteke. 1 urratsa.
|
|
|
Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapeneko sailburuak, bere aldetik, nabarmendu du euskal industria «prest»
|
dagoela
klima aldaketari eta deskarbonizazioari aurre egiteko. Eta adierazi du Jaurlaritza, autogintza sektorearekin batera, «mugikortasun eredu garbi bat» lantzen ari dela, isurketak murrizten jarraitzeko aukerak emango dizkiona.
|
|
|
ustelkeriaren kontrako neurri kementsuak hartzea, burokrazia arintzea, eta monopolioen kontrako kontrol organismoa indartzea, merkatuan hala lehia nola negozioak egiteko modua hobetzeko. Haren konpromisoen artean orobat
|
dago
klima aldaketara egokitzeko eta goi teknologiako enpresetarako inbertsioa sustatzea, bai eta langabezia aseguruaren plana indartzea ere».
|
|
|
Alonsoren arabera, sozialistentzat funtsezkoa da proposatutako batzarra «sendo finkatuta»
|
egotea
klima aldaketari eta energia trantsizioari buruzko euskal legean: «Hori babesten duen tresna arau emailea ezin da izan dekretu soil bat».
|
|
|
Eztabaida sortuko du berriro ere ea fenomeno horrek mundua jasaten ari den klima larrialdiarekin zerikusirik duen. Zientzialariek iragarri dute muturreko beroak eta horrekin lotutako lehorteak gero eta sarriago gertatuko direla, eta fenomeno horiek zuzen lotuta
|
daudela
klima aldaketarekin. Hots, CO2 isurketak eten ezean, gero eta maizago izango dira halakoak.
|
|
|
Klima aldaketa gaur egungo arazorik larrienetako bat da, zalantzarik gabe. Leku guztietan desberdin eragiten badu ere, ez
|
dago
klima aldaketaren ondoriorik pairatu ez duen lurralderik. Horri aurre egiteko, Fridays for Future erakundeak urtero antolatzen du Nazioarteko Topaketa bat, klima aldaketa salatzeko helburua duena.
|
|
|
Baina, behin hori jakinda, nola egin aurre aldaketa horiei osasunean ahalik eta gutxien eragin dezaten? «Argi
|
dago
klima larrialdia geratzeko etorri dela. Helburuak argia izan behar du:
|
|
|
Ematen zuen COP27 klima larrialdiari buruzko NBE Nazio Batuen Erakundearen goi bileran parte hartzen ari diren estatuak urrun
|
zeudela
klima krisiak eragindako galeren eta kalteen ordainerako funts bat sortzetik; are urrunago horrelako mekanismo bat bideratzetik. Baina EB Europako Batasunak aurrerapauso bat eman du norabide horretan.
|
|
|
Bero jasangaitzen amaigabeko segidaren ostean, negua itzuli egin dela dirudi. Batzuek esango dute ez
|
dagoela
klima aldaketarik, hemen dela negua beti bezain hotz. Ez dakit, bada:
|
|
|
Inork ezin du espero gizarte, ekonomia eta ingurumen krisi sistemiko honetatik ateratzea, onartu gabe ez
|
dagoela
klima aldaketaren aurkako borrokarik, baldin eta aldaketa hori ez bada koherentea lurralde antolamendu irmo eta iraunkor batekin, sistema naturalak eta, beraz, gureak bizirik irauteko behar diren biodibertsitaterik handiena eta ingurumen baliabideak bermatuko dituena. Baliabideak – edateko ura, lur emankorra, aire garbia, energia, materialak, klima erregulazioa, bizi ongizatea, eta abar – Sanchez Galanek berak ere, edo Elon Muskek, ordaindu ezin izango lituzkeenak, hala egin bagenu.
|
|
|
Bertako ingeniaria eta arduradunetako bat da Xabier Lizaur, eta azaldu du gero eta bezero gehiagok dutela interesa instalazio fotovoltaikoetan. " Ez bakarrik fakturarengatik, baizik eta sentsibilizazio handiagoa
|
dagoelako
klimarengatik, eta baita kanpoarekin hain menpekoa ez izatearekin ere". Uste du jendeak gero eta nahi handiagoa duela energia elektrikoa tokian toki sortzeko.
|
|
|
urrun
|
egon
klima aldaketaren hurrengo erasotik
|
|
2023
|
|
|
Hirietako emisio gutxiko eremuak: baldintzak 2021etik indarrean
|
dagoen
Klima Aldaketaren eta Energia Trantsizioaren Legeak neutraltasun klimatikora darama Espainia. Berreskuratzeko Europako funtsei lotuta, bat dator Europako Batasunaren ingurumen asmoekin:
|
|
|
Horren adibide bat besterik ez da. Izan ere, klima aldaketa, etxetik ihes egin behar duten pertsonentzat erronka handia izateaz gain, bizitza berregiteko, hondamendi handiagoei aurrea hartzeko eta harrera komunitateetan aldaketa eragile bihurtzeko aukera ere bada.Bai eskala handian bai txikian, keinu bakoitzak garrantzia du, eta gure esku
|
dago
klima aldaketa geldiaraztea.
|
|
|
Robert Habeck Alemaniako Ekonomia eta Klimaren Babeserako ministro eta Berdeen alderdiko kidea arduratu da ikatz meatzea handitzeko lanak kudeatzeaz. «Arrazoi on asko
|
daude
klima babestearen alde manifestatzeko, baita Berdeen aurka protesta egiteko ere. Luetzerah, baina, ikur faltsu bat da», adierazi du.
|
|
|
Gainera, Robert Habeck Alemaniako Ekonomia eta Klimaren Babeserako ministro eta Berdeen alderdiko kidea arduratu da ikatz meatzea handitzeko lanak kudeatzeaz. «Arrazoi on asko
|
daude
klima babestearen alde manifestatzeko, baita Berdeen aurka protesta egiteko ere. Luetzerath, baina, ikur faltsu bat da», adierazi du.
|
|
|
«Zaila da haien parte izatea, baina laguntzat hartzen zaituztenean bizitza guztirako laguna zara». Saskibaloiari dagokionez, azpiegiturak oso onak dira, «behartuta»
|
baitaude
klimarengatik pista estaliak egitera. Baina arazoa «metodologian» daukatela dio donostiarrak.
|
|
|
1 Lurrarekin eta animaliekin lan egiten dugunok inork baino hobeto ikusi eta pairatzen dugu klima aldaketa; gure animalietan eta lurretan ikus daitezke aldaketak. Ez dira etorriko, hemen
|
daude
klima aldaketaren ondorioak. Funtsean, horren jatorria dago gizakiok naturarekiko dugun harremanean:
|
|
|
Aintzat hartuta zein tenperatura neurtu dituzten hilabete honetako aurreneko hiru asteetan, Munduko Meteorologia Erakundeak eta Copernicus Europako Batasunak klima aldaketa aztertzeko sorturiko zerbitzuak jakinarazi dute aurtengo uztaila izango dela planetan inoiz erregistratutako hilabeterik beroena. Eta marka hori zuzenean lotuta
|
dago
klima aldaketarekin. «Inoiz baino beharrezkoagoa da berotegi efektuko gasen emisioa murriztea», azpimarratu du, ohar batean, Petteri Taalas erakundeko idazkari nagusiak.
|
|
|
Zubiri du ibarburu, herririk handiena (466 biztanle). Udalerriaren azalera handia dela-eta? 10 kontzeju, 17 leku, bi etxalde eta 19 herri hustu?, gorabehera handiak
|
daude
klima aldetik iparraldearen eta hegoaldearen artean: ezaugarri kontinental mediterraneoak ekialdean nabarmentzen dira, eta ezaugarri atlantikoak, aldiz, mendebaldean.
|
|
|
herrigune bateratsua osatzen dute herriok, Irimo mendiaren magalean. Goi samarrean
|
egoteak
klima gordinxeagoa eragiten dio, kostaldeko herrien aldean. Koldo Zuazoren arabera, Urretxu Zumarragako hizkera erdialdeko sartaldeko tartekoa da.
|
|
|
525 metrotan kokatuta dago Ezkurra eta mendi garai samarrez inguraturik dago, Zuperrori (1.164 m) eta Irakurri (1.142 m), besteak beste. Leku menditsuan
|
egoteak
klima euritsuaren alde egiten du Ezkurran. Elurra ere ez da lotsa izaten:
|
|
|
16 auzune dauzka Oñatik; entzutetsuenak Arantzazu eta Araotz. Aizkorri, Aloña, Zaraia eta Elgea mendilerroak zedarritzen dute udalerria, eta horietaz inguratuta
|
egoteak
klima lardaskaren zantzuak eransten dizkio Oñatiri, oso nahasia.
|