|
2000
|
|
|
Ihes egin zuen urtean gorderik egondako etxekoen alaba txikiari zuzenduriko gutunak dira. Neskatxa hori irakurle eredu baten sinbolo da" Aita edo ama presondegi urrunen batean zergatik daukaten apenas ulertzen duen haurrari; edota izeba edo neba aspaldian non
|
dauden
ez dakienari Ainhoa deitzen diot: (...) Gure gerlako haurrari izkiriatu nahi diot".
|
|
2001
|
|
|
Beste pertsonaiekin dituzten harremanei esker jabetuko gara" patu tristera" kondenaturik dauden paperezko izakion nolakotasunaz. Gehienetan, Juliaren ahotan eta, zenbaitetan, narratzaile estradiegetikoarenean, badakigu Iñaki Abaituaren" oralitateak"," bizitzeko beldurrak"," non
|
dagoen
ez jakiteak"," konpromisoarekiko beldurrak",... atzean" galtzaile baten biografia" ezkutatzen duela (Zabalegirenean bezalaxe).
|
|
2002
|
|
|
Hala be, hurrengo orrialdeok itxaropen kantua izan gura dabe, arean, benetako demokraziak, Herrien Europan halakoren baten sendotuak, jatorrizko aukeramena mailaka berreskuratzearen hasierea lehenengo emonaldia, Bizkaia aukeramen hori geratzeaz etsita egundo
|
egon
ez dalako.
|
|
|
Par. Dirudianez, beraz, bata ezta ez
|
egonean
ez eta higiduran ere.
|
|
|
Gorpurik bako hiletea egin ebenean, elizan
|
egon
ez zirean gardatarrek, intziri luzea entzun eben, eta soloan egozanek, hodei zuriskea ikusi eben, eguzkialdetik sartalderuntz bizkor joaiala.
|
|
|
... egon
|
egotekoa
ez dana, jakin behar zeunke, onaino etorri zaran ezkero.
|
|
|
Zaunka eginez ala ixilean, pasiloan zehar egundoko joan etorriak egiten ekian. Geldi
|
egotea
ez jakon atsegin sarri askotan.
|
|
|
Par. Alta, noiz gerthatzen da aldakuntza?
|
Egonean
ez hìgian ez aldian, aldarik ezpaitu.
|
|
|
Baina, nik zer? Aseguruan
|
egon
ez egon, nik, gero be, lan egin behar izango dodana sinesturik nago.
|
|
|
Horren odola ura da, ez ordea ibaietako ur geza motela, ur gazia baizik. Odol bizia da, geldirik
|
egoten
ez dena. Horraitio ez doa ibaieko ura bezala beti beherantz.
|
|
|
Senarrak bere emaztea arratsaldean etxean sartuta
|
egongo
ez zana ba ekian. Antxina errosariora joan eitekean; harrezkero, mezatara.
|
|
|
Bilbora eldu, ezagun etxekoak ikusi eta kalera aldegin eta andik ordu erdira edo, polizo gizonak joan ziran etxe aretara, aren billa. Arrituta
|
egotea
ez zan millagro. Bidelagunetarik batek egin eban orrelako xixtrinkeria!
|
|
2003
|
|
|
Geldi
|
egotekoa
ez zara ta, beste zerbait be gertauta euki baietz zuk.
|
|
|
Egia esanda, ez zuen hartzeko gogorik, baina telefonoak ekin eta ekin egin zion jotzeari, harik eta hartu arte. Haren doinuan erraz sumatzen ziren nekea eta gogorik eza, baina beste aldean
|
zegoenari
ez zion asko axola.
|
|
|
Bai, eta kondoia leherterazo, beharrezkoa bada, baina seguru
|
nago
ez dozula gelditzerik gura.
|
|
|
Argi
|
dago
ez deutsula esan. Ikusten?
|
|
|
Benetan, Unax, guztiz eskertzen deutsut egin dozuna. Badakit zuretzako beste behar bat baino ez dala izango, eta astia kenduko deutsula, baina Mundakan
|
egongo
ez banintz, neuk egingo neuke Unax, aurrean zuen kikarari begira entzuten zegoen.
|
|
|
Ez dozu zertan sinistu hemen esan dodan ezer. Niretzako ez
|
dago
ez guzurrik ez egiarik, lortu gura dodana lortzea baino... Bakarrik esan nei hau guztia ez dodala beste inoiz ez beste inori esan.
|
|
|
Baina, burua lanean hasita zuen eta, bultzada geldotu zuen. Ez, hobe zuen irrikan
|
zegoenik
ez erakustea. Gona leundu (zeukan gonarik luzeena jantzi zuen, belaunetaraino doi doi iristen zitzaiona, zuria puntu urdinekin), kamiseta gainean zeraman koratiloaren maukei teink egin, eta txirrina bigarrenez entzundakoan, egongelako atera joan eta zabaldu zuen.
|
|
|
Egia esan, pisu bat kentzen jat gainetik. Pasatu jatan burutik nire alabeagaz interesatuta
|
egongo
ez ete zinan, eta orain hau ikusita, bildur hori gitxienez kendu deustazu. Eta eskerrak emon neure lekuan egoten dakidanetarikoa nazana.
|
|
2004
|
|
|
Isilik
|
egongo
ez dena jakinik, zertan ekin, ba. Amaiak.
|
|
2005
|
|
|
Gaueroko horiek gogoeta moduko ipuin labur laburrak dira, mikrorrelatoen antzerakoak. Testu batetik bestera loturarik
|
egon
ez arren, denek dute tonu ezkorra, gai ilunak jorratzen dituzte eta. Unzuetak istorio hauetan ukitzen dituen gaien zerrenda eginez gero, etsidurari lotutako hainbat agertuko litzaiguke:
|
|
|
Beraz, testuen artean haririk
|
egon
ez arren, itsasoa etengabe agertzea da ipuinoi batasuna ezartzen diena.
|
|
|
Bata, protagonista nagusia den gizakia, eta bestea, denboraren haria. Hurrenkera jakin bat
|
egon
ez arren, denboraren haria gertaera bik zedarritzen dute, bidaia edo ibilbidearen ideia dakartena. Horrela, bildumaren hasieran dugun" Pizti egilea" narrazioak gizakiaren jatorri eta hastapena ezartzen du.
|
|
|
Hain zuzen ere, bilbotarren jazoerak eta Bilbo inguruko baserritarren euskerea jarri ditut, lehenengo eta behin, pitxer barri garbi baten. Gero irabiatu egin ditut ta kaleko euskara ta erdara ttantta batzuk bota deutsadaz gainera nahastuari, baserri usain gehiegirik izan ez dagian, azukrea ere bai, gozo egon daiten, eta limoia, gozoegi
|
egon
ez daiten. Irabiatu egin ditut barriro ere ta pattarra bota deutsat gainera bero egon daiten, eta izotza, beroegi egon ez daiten.
|
|
|
Gero irabiatu egin ditut ta kaleko euskara ta erdara ttantta batzuk bota deutsadaz gainera nahastuari, baserri usain gehiegirik izan ez dagian, azukrea ere bai, gozo egon daiten, eta limoia, gozoegi egon ez daiten. Irabiatu egin ditut barriro ere ta pattarra bota deutsat gainera bero egon daiten, eta izotza, beroegi
|
egon
ez daiten. Eta azkenik, irabiatu ondo ondo dana.
|
|
|
Beraz, harriaren trilogiako olerkiek badute Arestirengan aurrekaria, Arestik joera soziala lehenago prosan landu zuen. Azken ipuinak, behintzat, ohiturazko narratibaren ondoren gure literaturan, eleberrian behinik behin,
|
egon
ez den aro errealista bateranzko ahalegintzat har genitzake. Errealismo printza bat sasoiko existentzialismo berria eta artean zirauen lehengo ohiturazaletasunaren tarteko.
|
|
|
Jakin arazten dizu 400.000 jende dauzkan Grenoble hiriko auzapez ohia, departamenduko alderdi buru hautatu duela, UMP, Chirac lehendakariaren alderdiak. Gogoeta
|
zaude
ez ote zen gizon hori bera lau urte preso egona berriki, hiriko auzapez zelarik, denen dirua bere sakelan emanik. Bi soseko bat baino gehiago hain segur!
|
|
|
Ez du apezentzat delakorik erraten: " Beste batzu ez dira ezkontzen Jainkoaren erregetza gatik hala erabaki dutelakotz." (Mt 19,12) Bera ezkongabea eta Jondoni Paulok ere ezkontzea gomendatzen du, aitortuz ezkondu gabe
|
egotea
ez zaiola nor nahiri emana: " Ezkongabeeri eta alarguntseri erraten diotet ni bezala egotea on dutela.
|
|
2006
|
|
|
Maitasunik
|
egon
ez arren, jelosiek irauten dabe
|
|
2007
|
|
|
Zuriak jasota
|
daude
ez ditugu saldu.
|
|
|
Oso denbora gutxiren buruan, itsaspeko ezezagun batek Montevideo merkantzia ontzi uruguaitarra hondoratu zuenean, alemana izango ez ote zen susmoa zabaldu zen urte asko geroago jakin zen Tazzolo italiarra izan zela erruduna. Handik gutxira beste itsaspeko batek, alemana berau, Maldonado merkantzia ontzia desegin zuen, nahiz eta Uruguai gerran sarturik
|
egon
ez. (BERTOCCHI, Alejandro N.; Tacoma, Montevideo, 1993).
|
|
|
Zuekin
|
egotia
ez naiz ni aspertzen. Tolosan nagoala zait iruditutzen.
|
|
|
Zure bersuak pasata
|
daude
ez ditugu iñora saldu.
|
|
|
hizkuntza ulergaitzez idatziriko poesiak. Poesiak zirela jakiteko ez zen askorik behar, ikusiaz batera konturatzen zen bat koaderno horietan
|
zegoena
ez zela prosa arrunta. Hizkuntza ulergaitz hori zer zen ere erraz igarri zion Alberto Irigoyenek, nahiz eta abizenei erreparatuta bestetara badirudi ere euskaraz jakin ez.
|
|
|
Zuriek ez dabe jakin nahi nor ziran hemen bizi ziranak, edo euren odolik daukien. Holan, herria isiltasunean gordetan dabe, eta gordeta
|
dagoana
ez bada ateraten ahaztu egiten da. Eta hori pasau da leku askotan.
|
|
|
Barrena nasaitu deust. Urteak dira herri arrotz baten
|
egon
ez nazana, eta egunotan aspaldiko gomutak etorri jataz barriro be, Ingalaterran egon nintzanekoak. Barruan artxua sentidu dot, herri arrotz baten bakarrik ibilteko gogotsu.
|
|
|
Olatuak handi handi egin dira, eta txalupatik begiratuta are eta handiagoak dirudie. Zerumuga ikusten ez dodanean, ikaratu egiten naz, ur azpian gagozala esan lei, urpean
|
egon
ez arren. Momentuz zerua dogu goian, haizea inguruan.
|
|
2008
|
|
|
Eta baliteke iritzi ezberdintasun hau beste batek aipatutako egoera honengatik izatea: Gurea definizioz bazterreko literatura izanik, zentrotik periferiara ez dago tarte handirik," horregatik, baztertuta
|
egotetik
ez egotera pasa zaitezke oso denbora gutxian, eta baztertuta egotea ere ez da hain gaizki eramaten gurean, inguruko gehienak ere hala daudenez". Gainera, badaude kasuak baztertuta egon direnak sari handi bat jaso duten arte, eta bat batean pasatu dira zentroan egotera.
|
|
|
Gurea bazterreko literatura bat da definizioz, literatura txikia, horrek esan nahi du zentrotik periferiara ez dagoela tarte handirik. Horregatik, baztertuta
|
egotetik
ez egotera pasa zaitezke oso denbora gutxian (eman dezagun Pello Lizarralde edo Jokin Muñozen kasuetan: Euskadi Sariak periferiatik atera eta" zentroan" jarri ditu, nolabait...), eta baztertuta egotea ere ez da hain gaizki eramaten gurean, inguruko gehienak ere hala daudenez.
|
|
|
Aipatu da, hala ere, Euskadi Sariaren edo Espainiako Sari Nazionalaren eraginez goizetik gauera bihur daitekeela idazlea ezagun: " baztertuta
|
egotetik
ez egotera pasa zaitezke oso denbora gutxian". Ideia hori ez al dago zentroaren zurruntasun eta txikitasunarekin kontraesanean?
|
|
|
Alperrik! Zer egingo jako, oiloa lokatuta
|
dagoanean
ez leike habiatik atara."
|
|
2009
|
|
|
Baina, euretariko askok oraindino ondo gogoan ditu gurasoek hileak izendatzeko erabiltzen zituzten euskarazko izenak. Batzuek, hala ere, izen bakoitzari zein hile
|
dagokion
ez dute garbi jakiten.
|
|
|
Uriolak
|
daudenean
ez da konportarik zabaltzen. Ezpabere, lohikeri asko sartzen ei da, errotaren funtzionamenduari kalte egin eta garbiketa behar nekagarriak sortzen dira.
|
|
|
Sikate sasoietan basa porruak eta kuku bedarrak jaten zituen ganaduak Jatako bizkarretan. Belar leku gutxi zeuden gerraren aurretik, eta ganaduari sikua eman behar zitzaion, baina behar beste
|
egon
ez. Halakoetan, artearen adarrak inaustu egiten ziren eta aldea etxeetara ekarri sua egiteko.
|
|
|
Herri egutegi eta mitologia ataletan ikusiko dugun legez, mugarriek, edo mugarri batzuek behintzat, handienak eta mairu etxeetatik bereizten gaitzenak direnak nahiz eta argi
|
egon
ez bereiztu behar liratekeen ala ez, sano garrantzitsuak izan dira jatabearren bizimoduan. Jai gune diren eta erlijio zantzua duten leku guztiek izan dituzte.
|
|
|
Etxearen inguruan eraikin batzuk izaten dira, jarduera ekonomiko tradizionala aurrera eroateko lagungarriak. Oilotokia zen horietako bat, etxe guztietan
|
egon
ez arren. Etxe ondoko ardi txabola ohikoa izan da ardiak eduki dituzten etxeetan.
|
|
|
Zati bakarreko eta zati bikoak izan dira aldea etxeetako ateak. Zati biko ateen kasuan goiko zatia gehienetan egoten zen zabalik egunez, etxean jendea egon zein
|
egon
ez. Atearen goiko zatian kristala edukitzen ei zuten batzuek, horretara etxera nor datorren ikusteko.
|
|
|
Zazpi logela zituen gaua bertan egitera joaten ziren bidaiarientzat. Bertako berriemaileen hitzetatik dakigu, antzina kaminorik
|
egon
ez eta jendeak Plentziatik Bilbora eta Bilbotik Plentziara gurdiz joan behar izaten zuen sasoian, askok hartzen zutela bertan ostatu; eta egin egin behar, basatzak, eguraldi txarrak, nekeak eta sarritan bidean aurrera egiten ez zieten uzten eta.
|
|
|
Eta Tomaseneko sagardotegira heldu, eta klin klan, klin klan, orain txurrut bat, gero beste bat, edan egin juen, antza, polito anaiok. Txurrutaren ostean,
|
egongo
ez zoazan, ba, norbaiteri bizkarra berotzeko eran?
|
|
|
Erramon artzainarena jakin nebanetik, eztabaida gogor bat izan dot kolkoan horreri buruz. Eta ia ziur
|
nago
ez dirala burubagako; gauza baten faltea daukie bakarrik: erarik ez gizajoak; ez daukie erea Aitagurea eta ikasteko.
|
|
2011
|
|
|
Itsasoan itota hildakoak asko eta asko izan dira Busturian. Halakoetan eleizkizuna herrian bertan hil balitz lez egiten jaken, gehienetan gorpua berreskuratzeko erarik
|
egon
ez arren.
|
|
|
XX. mendearen azken laurenera arte andrazkoen artean lanbiderik ohikoenetakoa izan da jostunarena. Horrexegaitik beharbada, nahiz eta Busturian adbokazino hori daukan leku sagradurik
|
egon
ez, eleizan bada santearen irudia.
|
|
|
Jatorduak ezkaratzetik kanpora be sarri egiten ziran, txingarrak kanpora aterata, esaterako. Horretara ke usainik ezkaratz barruan
|
egon
ez zeiten gura zan. Behekosuak atzeko aldean plantxa bat eukiten dau, eta bertan irudi bat erliebean moldatua:
|
|
|
1990etik aurrera, kofradien eta beste erakundeen eraginez, barriro be bere buruaren jabe da. Durango zanean, ez neutsan behin be Iurretako nagusi bati be entzun, nahiz eta Durangokoa izatearen kontra
|
egon
ez, bera Durangokoa zanik. Nongoa dan itaunari emon jakon erantzuna, nagusi guztien artean, beti izan da" Ni Iurretakoa".
|
|
|
Bere aginduz irakurri euskuen, jantokian, Marie Sklodowska edo Marie Curieren bizitza, nahiz eta beste nagusi batzuk ados
|
egon
ez, katoliko izatea alde batera itxita eukalako. Polonian jaiotakoa, bizitza latza izandakoa, zientzian ahaleginen ahaleginez goi maila lortutakoa eta bere azterketen bidez gizadiari hainbeste on egindakoa zan Marie Curie hori.
|
|
|
Eurek jokatzen ez eben antzerkiren baten apuntadore egin eben Juanita Gisasola Ibarluzekoak eta Agerreko Mari Eli Arrieta be noraezean geratu ziran inoiz Mari Jesusen urtenaldi horreekin. Barreari eutsi ezintxua be izaten zan behin baino gehiagotan, Mari Jesus
|
egon
ez arren be.
|
|
2012
|
|
|
Baserritarrak, euren interesak jagoteko, ermandadeetan alkartzen ziran. Auzo gehienetan egoan bat, eta norberenean
|
egon
ezik Birlen kasurako ez egoan, beste auzoko edo beste herriko baten sartzen ziran. Ermandadean komisino moduko bat egoan eta aldiro, urtero edo urte birik behin, kanbietan ziran arduradunak:
|
|
|
Larraurin, gure lekukoen gomutan behintzat, herrian beste inon
|
egon
ez dan bolatokia egoan. Zabalondon Bolatoki izeneko taberna jatetxea egoteak aldiren baten han egon ete zanaren susmoa sortzen deutse, baina eurak sikiera ez dabe han bolatokirik ezagutu.
|
|
2013
|
|
|
Beste eragile batzuk ere egon dira; adibidez, gazteak herri handietara eta hirietara aldentzea. Gazte nahikorik
|
egon
ez eta hainbat tradizio bertan behera geratu dira han hor hemen.
|
|
|
Herrian bertan
|
egon
ez arren, hainbat zerbitzu etxerik etxe ebilzanek emiten ebezan. Telak erosteko, adibidez, telerua ibilten zan; traperuek jeneroak erosten ibilten ziran:
|
|
|
Urte askoan mezaostean umeei txokolatea eta ogia emoten eutseezan; urteren baten, ostera, txokolaterik
|
egon
ez eta ogi hutsa izan zan saria. Horixe izaten zan opari bakarra, orduan ez egoan besterik.
|
|
|
abade bat neskakaz eta beste bat mutilakaz. Abadeei neska mutilak alkarregaz
|
egotea
ez jaken gustetan; eta jantzan egitea, gitxiago hondino.
|
|
2015
|
|
|
Bazirudien euskal literaturaren urrezko edo zilarrezko aroa, Arestik batik bat gidatua, amaitua zela. Denboraren ikuspegiarekin, baina, bitxia da garai hori modu horretan ikustea, lehenago esan bezala, ekinbide literario bizia
|
zegoelako
ez ezik handik etorriko zirelako, aldez edo moldez, denbora gutxira argitaratuko ziren Atxaga, Izagirre, Saizarbitoria eta enparauen lan gorenak. Testu horretan, ordea, Hernandez Abaituak iraganeko autoretzat eta etorkizun gabekotzat jotzen zuen Saizarbitoria, inoiz esana zuelako lehen hiru nobelak idatzita ez zuela gehiago idazteko asmorik.
|
|
|
Narratiba baino poemagintza gehio
|
egotea
ez dut uste ezer harrigarri denik, fenomeno unibertsala baizik.
|
|
|
Azken urte hauetako euskal poesia sentimentu on, kezka politiko eta esistentzial larriduraz beterik zegoen. Ez dut esan nahi hemendik aurrera ere
|
egongo
ez denik, edo egon behar ez duenik, erne. Bakoitza jabe da nahi duen materialarekin poesia egiteko munduarekiko sekretu nagusia giltzarri honekin edo harekin susma nahi izateko.
|
|
|
Halaxe zioen Etiopiaren lehen argitalpeneko hitzaurrean Atxagak: " Artisau moduan egin da liburua bera, gauzak dauden bezala
|
daudela
ez baitut beste soluziorik aurkitu" (Atxaga, 1978). Jakina," gauzak dauden bezala daudela" hori aski esanguratsua da orduan Atxagak argitaratzeko topatzen zituen zailtasunez jabetzeko.
|
|
|
Euzkadi tartean, Solbes izan zen orobat hamabi gonbidatuetatik emakumezko bakarra. Egiatan, kontua testuinguruan ipinita, ezin esan kasu horiek euskal literaturaren egoera orokorrarekiko oso ezberdinak zirenik, baina egia da halaber alderdi horri
|
dagokionez
ez zuela aldaketarik ekarri Bainaren belaunaldiak. Garai hartan euskal literatura osoan liburuak idazten ari ziren emakumezko idazle ia bakarrak Arantxa Urretabizkaia eta Amaia Lasa ziren100 Itxaro Borda edo Laura Mintegi, esaterako, libururik atera gabeak ziren artean.
|
|
|
Klaro dago Amatiño bera ez
|
dagoela
ez Ezker Berrin eta ez Ezker zaharren agian antipertinaxista izan badaiteke ere, guri bost axola zaigun gauza eta horrela baldin badugu, zerbaitegatik izatekotan, zeragatik litzateke, ea nun erosten dituen txaketa kuadratu horribleak jakiteagatik.
|
|
|
Posizio politiko konkretu batean lerratuta zeudelarik (ez zuen esaten baina ezker abertzalea zen posizio hori, are garaiko Argiaren kasuan, zehazkiago, HB), ez omen zuten merezi laguntza publikorik. Landaren ustez Argia posizio horietan
|
bazegoen
ez zen zentsura politikoagatik, inoiz ez baitzitzaion inori Argiarako sarbidea ukatu bere ideologia kausa. Artikulua nagusiki Amatiñori (berriz ere) zuzentzen zitzaion, Jaurlaritzan ardura horiek zituenetakoa zelako eta Zeruko Argian ibilia zelako.
|
|
|
Jeneralki irakasleen kasutik at euskal kulturaren arlotik bizi ahal izatea ez
|
dago
ez ondo ikusia, ziur asko orain aspaldi ez dela borroka politiko baten leku garbia zelako eta jardunaren helburuetako bat dirua irabaztea izateak prostituitze kutsu bat ematen diolako jendearen aurrean, batez ere gratis eta amore konbikzio hutsez jardun ondoren profesionalizatzearen saltoa ematera ausartu ez denaren aurrean.
|
|
|
Izagirrek beti aipatzen du hogeita hiru urte izanagatik ordurako idazle kontzientzia handia zuela Atxagak, oso garbi zuela idazle izan nahi zuela: " Ezer
|
egon
ez balitz ere euskal literatura berak sortuko zukeen bere indibidualismo, grina eta indarrarekin" (Izagirre, 2014). Aurrerago esana den bezala, Atxagak ordurako bi testu zituen argitaratuak 1972an Lur-ek publikatutako Euskal Literatura 72 bilduma kolektiboan.
|
|
2017
|
|
|
Eta zure mentura Ulisesena baino ederragoa izango da, edonora joanda ere, egundo
|
egon
ez zaren lekura itzuliko zarelako.225
|
|
|
lehenik, nazioarekiko bat egite erabatekorik erdiesteko ezintasuna; bigarrenik, eta oroz gain, nortasun indibidual esentzialik osatzeko ezintasuna, zeina aurrekoaren ondorio zuzena den, hain justu ere. Hau da, bere oroitze ekintzak hala bultzatuta, Iñakik onartu egin zuen ez
|
dagoela
ez identitate indibidual esentzialik, ez identitate kolektibo esentzialik, ez biak lotuko lituzkeen konpromiso esentzialik. Baina onarpen hori gauzatzeko ezgai, Iñakik atzera egin eta esentzien arabera eraturiko errealitate irudikapen modernora jauzi egiten du berriro.
|
|
|
Orduan ez geunkan jostailurik be, eta beti genbiltzan zeozer asmatzen, geldi
|
egoten
ez genkian eta. Esate baterako, jaiegunetan, gure entretenimentuak holangoak izaten ziran:
|
|
2018
|
|
|
Baina Katinka, oraindino potinean zegoela lapurtu zuelako lurrak, eta gau beltzean, ilun ilunean utzi, horregatik nahi zuen Elbak, bere lasaitasunerako, Katinka egunsentian birjaio zedin, gau ilunean luzaroan
|
egon
ez zedin. Hori nahi izan zuen eliza hotzean egon zenean; orain, ordea, hosto iharrei begira, bazekien eurekin batera agertuko zela basa zisnea munduan, euren gisara gazte, zoro, berri.
|
|
|
Joan zihoalarik, ikusiz joan zen andre zaharrak eskuak baturik otoitz egiten, mimenezko jarlekuetan, beltza bailitz legez euren bizia, gogoa eta bihotza, buruko zapi eta guzti beltzik. Alargun egon edo
|
egon
ez, behin sasoi batera ezkero, beti beltzik. Arin baten sartzen zirela han euren parajean andrezkoak bizitzaren udazkenean, nahiz eta gizonezko gehienak, asko eta asko, beti udaberrian bizi, ia ia heriotza etortzen zitzaien arte, uste osoa zuen.
|
|
|
Paradisu Club a non
|
zegoen
ez zekien. Telefono gidan begiratzea izango zela egokiena erabaki zuen, ez zuelako nahi internetik erabili.
|
|
|
Augustok orduan, bera han egon edo
|
egon
ez, fantasma bat izatez modura ari baitziren euren artean solasean, beragatik ardura gutxi zutela psikiatrek hartu zuen inpresioa. Erabat kantsatuta zegoenez, burua gauza gehiegiz asetuta baitzuen, nekez jarraitu ahal zion haien lan esparruko erretolika bitxiari, eta hargatik hasi zen hitz jario ulertezina errebotatzen eta errebotatzen.
|
|
|
Kandela argi berotan brasa gori eginik, halako batean, niri bizkar emanda, hankak tolestuta erdi eserita bere orpobelaunen gainean, sabelaldean kukurio jarri zitzaidanean, burutik oinetara, inoiz ezagutu ditudanik eta astindu eta dardara sutsuenak sentitu nituen. Atzez ikusten izan nuelarik eki lili dizdizean, ezelango amarraduraz lotu beharrik
|
egon
ez zelarik, onean onean eduki ninduelarik gerritik gora eta gerritik behera geldi geldian, zirkinik ezin eginik mugitzekean, matarrasa eginik dudan venus mendi garbian, lehenbizi eskuekin zirri labainak zehero modu goriki maitagarrian, eta zetazko luma mehail finarekin xehe xehe kilikiliak xamur xamur ondorean, pozaren pozez betez zirriztadaz atseginean, ipinarazi ninduenean txilin dilindari soin...
|
|
|
Irtenbidea aurkitua zuenez geroz, orain munduko beste zenbait gairi aurre egin beharrean zegoen. Bizitza aurrera zihoan, atzera begira
|
egonda
ez zegoen zereginik; halabeharrez ekin behar zien bere eginbideei.
|
|
|
Hura entzundakoan, orduantxe ohartu zen han zetorren erromeriarekin, eta nola fede handikoa den, bere artean Jainkoari barkeske hasi zen. Baina hori gorabehera, bizitzan jasandako penuria eta tratu txar psikologiko guztiak gogoan zituela, eta munduko denbora arin baten pasatu eta ez datorrelako atzera, eta penatan eta malenkonian
|
egoteak
ez dakarrelako ezer, datorrena datorrela, di da aurrera egitea erabaki zuen segundoetan.
|
|
|
Horregatik eskola laguna zuen Amandak, jaietan egingo zuten artxo janerako gonbita egin zionean, bere baitan, beti lanean eta etxe zuloan
|
egoteak
ez ziola onik egiten pentsatuz, eta gogoratuz gainera, norbaiti entzunda ziola, zerbait gura izanez gero, alanbrada saltatu beharra besterik ez zegoela, zerbait izango zelako esperantzan, gonbidapena onartzea erabaki zuen.
|
|
|
Bizimoduak behar du bere kolorea, geldi
|
egotea
ez da ganorea esan zion lagunari pozez beterik.
|
|
2019
|
|
|
Triangelu perbertsoetan gatibatuak
|
daudenek
ez bezala, azken eleberrietan Saizarbitoriak pertsonaia femenino indartsu zenbait kokatu ditu bikote harremanen testuinguruan. Hala, Kandiskyren tradizioko Miren pertsonaiari harreman toxikoei antz ematen eta ihes egiten ikasten du, artearen eta literaturaren hausnarketaren laguntzaz.
|
|
|
Epaiketa horren harira, Dalila Dopazo (Lugo), Nekane San Miguel (Bilbao) eta Angels Vivas (Bartzelona) magistratu andreek epaia ezagutzean ezagutzera eman zuten biktimari zuzenduriko gutun ireki bat33, non argi adierazten zuten epaileen testuaren eta epaiaren arteko desadostasuna aurkitzen zutela. Izan ere, beren ustez, epaileek sinetsi dute biktimaren errelatoa, koherentea eta duina dela diote autoan eta berak adierazitako gertaerak frogatutzat eman dituzte; gisa berean diote biktimaren adierazpenean garbi jasota
|
dagoela
ez zuela kontsentimenturik eman. Horregatik, bat egiten dute manifestarien aldarrikapenarekin, ez delako koherentea errelato hori frogatutzat eman ondoren ebaztea abusua izan zela, baina ez bortxaketa.
|
|
|
" Biok geunden itxarongela batean bezala. Haserre
|
egon
ez bagina, lehendabiziko aldia al duzu zuk ere galdetuko niola pentsatu nuen, edo sendagile hau oso ona omen da, eta pentsatze hutsak barre erdi bat atera zidan" (157). Egoera deseroso horren aurrean umorea darabil, bere emaztearekin hitz egiteko ezintasun horretan, ezezagunak balira bezala jokatzen baitute.
|
|
|
Bera ez baldin
|
badago
ez zaio gustatzen beste pertsona batzuk ikus ditzan. Familia edota lagunengandik isolatzera ere irits liteke.
|
|
|
Bihotz bi. Gerrako kronikak irakurtzeak ez du zailtasun berezirik, euskaraz dakien edozein gazte edo helduk ulertuko luke; baina aldi berean, irakurle zorrotzago batentzat ere iradokiorra izango da liburu honen irakurketa, narratzaileak kontatzeko duen berezko moduagatik, gaiak jorratzeko duen berezitasunagatik eta artearen mintzairak duen garrantziagatik, kalitate handiko obra baten aurrean
|
gaudela
ez baitu zalantzan jarriko literatura maite duen irakurleak.
|
|
|
Beraz, erabat ziur
|
egon
ez arren hau ote den Saizarbitoriak aipaturiko abestia, ezin egokiagoa iruditzen zaigu bikote harreman honen egoera eta sentimenduak adierazteko.
|
|
|
Honetaz gain, kulturalki edota intelektualki emaztea bere gainetik
|
egotea
ez zaiola gustatzen argi geratzen da hurrengo esaldiarekin: " Baina gero nire azalpen guztiei kontra egiten hasi zen; bere nortasuna indartu nahian, nik uste, intelektualki independente izateko nire iritziaren aurkakoari eustea zegokiola pentsatzen zuelako" (15).
|
|
|
" Are gehiago, ziur
|
nago
ez nuela bultzatu beharrik izan, berak egin zuela salto, izan ere besoak buru gainetik luzatu baitzituen, gero gorputzaren aurretik patioaren hondoa seinalatuz erortzeko, uretan murgiltzeko salto egitean bezala; Florak oso ondo egiten baitzuen igeri, esana dagoela uste dut hori ere" (272)
|
|
2021
|
|
|
Literatur errutinena ez da zerbait berria kontzeptu gisa euskal literaturan; modu horretara izendatuta
|
egon
ez arren, literatur praktiken sistematizazioaren printzipioa Bularretik Mintzora (BM) egitasmoak garatutako xedeetako bat baita aspaldi honetan. Zehazki, haur literaturaren erabilpena sistematizatzea, kalitatezko euskal haur literatura eskaintzea, eta, gurasoak eta hezitzaileak bitartekari direla 0 urte bitarteko haurrengan irakurketa ohiturak sustatzea dira Galtzagorri Elkarteak kudeatutako proiektuaren helburu nagusiak.
|
|
|
Pixka bat gezurra edo esaten duzu momentu horietan. Batzuk
|
bazeuden
ez zirenak hain onak edo behar zen bezala, eta esaten zenuen ondo zegoela ez mintzeko, nik uste. Askotan hori gertatzen da".
|
|
|
Pixka bat gezurra edo esaten duzu momentu horietan. Batzuk bazeuden ez zirenak hain onak edo behar zen bezala, eta esaten zenuen ondo
|
zegoela
ez mintzeko, nik uste. Askotan hori gertatzen da".
|
|
|
Ikastetxe berri batera zoazenean, sarritan zehaztuta dago aurrez ze liburu irakurri. Nik ere zehaztu ahal dut hurrengo ikasturterakoa eta,
|
egon
ez arren, beste irakasle batek landu du". (LIR3)
|
|
|
" Liburu bat edo horrelako lan bat irakurri barik zutenak, ba normalean isiltzen zirela, igual lotsagatik. Gaur egun kontrako pendulua dago, jende asko harro
|
dago
ez duelako ezer irakurri" (DGIR1). Izan ere, GE2 k argudiatzen duenez," nerabeek, oro har, gauza aspergarritzat jotzen dute literatura, pertsona arraroen zaletasun bat.
|
|
|
LI6: Eta gainera, nik, adibidez, irakurtzen dudanean liburu bat nahi dudalako eta plazeragatik, disfrutatu egiten dut irakurtzen baina eskolan bidaltzen digutenean eta nola badakidan derrigorrezkoa dela, gero azterketa bat egingo dugula eta nota bat behar dudala eta dena, presio bezala sentitzen dut irakurtzean eta irakurtzen dut baina ez gustura, pentsatzen
|
nagoelako
ez dakit ze egunerako derrigorrez, irakurri behar dut ondo ze enteratu behar dut denetaz ze gero azterketan badaukate galdetzea... Eta orduan ya ez dut disfrutatzen.
|
|
|
Nerabe batek berarentzat erakargarriak diren testu horietara hurbildu luke. Helduak
|
badaude
ez dutenak inoiz eleberri bat irakurriko, baina saiakera bat gustura hartuko dutenak. Literatura mundu zabala da eta ikasleei hasten garenean askotan liburu hau edo beste irakurtzeko, zergatik irakurri behar dute liburu hori?
|
|
|
" Eta gainera, nik, adibidez, irakurtzen dudanean liburu bat nahi dudalako eta plazeragatik, disfrutatu egiten dut irakurtzen baina eskolan bidaltzen digutenean eta dakidanez derrigorrezkoa dela, gero azterketa bat egingo dugula eta nota bat behar dudala eta dena, presio bezala sentitzen dut irakurtzean eta irakurtzen dut baina ez gustura, pentsatzen
|
nagoelako
ez dakit ze egunerako derrigorrez. Irakurri behar dut ondo ze enteratu behar dut denetaz ze gero azterketan badaukate galdetzea...
|