|
2000
|
|
|
Baliteke... Eta ez, haiek ez ziren ohartu ere, jakina, hesiaren bertzaldean nengoela, hain
|
zeuden
beren ezkutuko eginbeharretarat emanak... Eta, nola ez bainuen nahi ene presentziaz ohar zitezen, hala, ikusi beharrekoak ikusi ondoren, gibela egin nuen, ezkutuan eta isil gordean, berriro logelarantz.
|
|
|
—Ez
|
zaudek
beren hoberenean, baina optikak ere ez ditiztek oraindik ireki.
|
|
|
—Are, Saragueta —lehengo astean birtopatu ginenetik" Eduardo" erraten zidan, baina abuztuko asteazken horretan gauzak ez
|
zeuden
beren lehengoan— ez erran pitokeriarik. Urte franko egina haiz heure inguruko kaken berri ematen, orain inoxoaren predikuan hasteko.
|
|
2001
|
|
|
–Bere neska nolatan ez
|
zegoan
berekin autoan? –galdetu du Tasiok orduan, apur bat urduri– Sagardotegira denak joan zituan afaltzera, ezta?
|
|
|
Amritsar hiria da sikhen Erroma saindua. Hortxe
|
dago
beraien Urrezko Tenplu ospetsua.
|
|
2003
|
|
|
Eta hurrengoan hirira Anarekin itzuliko zela erabaki zuen. Une berean jabetu zen Rakel ez
|
zegoela
beraiekin. Avari galdetu zion ea ba ote zekien non zegoen, eta honek pista seinalatu zion.
|
|
2004
|
|
|
Sormen poetikoaren zoruan hizkuntza komunitatearen bizitza materiala dago haren elikagai, elikatze kontuetan elkarrekiko jariakina egonik ere. Hizkuntzaren alderdi kualitatiboa ez
|
dago
berez haren alderdi sozial eta materialaren aurka. Gauza jakina da hori, eta pentsamenduaren eta artegintzaren historia dugu horren lekuko.
|
|
|
Apokalipsia hurbil sumatzen zuten. Tabena guztietan, denda guztietan, lantegi guztietan, arnastu zitekeen gerraren mehatxua, hilotz kontaezinak
|
zegoeneko
beren kiratsa zabaltzen hasiak balira bezala. Baina jendeak ez entzunarena egiten zuen eta mozorro koloretsu bat janzten saiatzen zen.
|
|
2008
|
|
|
Nahi nuena lortu diat, bai. Esan beharrik ez
|
zegok
berek daukatela ontzia. Oraindik ez zekiat non; baina altxorra aurkitzen dugunean bazterrak miatzen hasi diagu.
|
|
|
Kontuak kontu, gatozen berriro ere esku artean darabilgun hizkeraren auzira. Dakigunez, sistema baten baitan egituratutako gizarte nazionalean osagaiak ez
|
daude
berez nolanahi eratuak eta uztartuak. Botere harremanen sarean ehundutako mundu sozialean, kulturalean eta nazionalean bizi gara, eta mundu hori aldakorra eta aldagaitza da aldi eta alde berean:
|
|
2009
|
|
|
Umeen gelan ere gera zitekeen, baina hurbilegi
|
zegoen
beren logelatik. Sofa ohearena erdibideko soluzioa iruditu zitzaien.
|
|
|
Teofilo Maria ez
|
zegoen
berez zegokiòn tokian, hala da, baina, aitaren hitzak entzunda, tokia berreskuratu behar zuen kosta ahala kosta, edo itxura hura eman gutxienez: esan nahi baita Teofilo Mariak seme zintzoaren papera bereganatu eta honela erantzun ziola aitari, ez une hartan aitak bezala sentitzen zuelako, ausaz, baizik eta beste erantzunik eman ez zezakeelako, oiloa baino koldarrago geratu nahi ezean:
|
|
|
Teofilo Maria ez
|
zegoen
berez zegokiòn tokian, hala da, baina, aitaren hitzak entzunda, tokia berreskuratu behar zuen kosta ahala kosta, edo itxura hura eman gutxienez: esan nahi baita Teofilo Mariak seme zintzoaren papera bereganatu eta honela erantzun ziola aitari, ez une hartan aitak bezala sentitzen zuelako, ausaz, baizik eta beste erantzunik eman ez zezakeelako, oiloa baino koldarrago geratu nahi ezean:
|
|
2010
|
|
|
–Benetan? . Amaia edozer gauza sinesteko prest zegoen; azken finean, bere begiek ondo adierazten zioten aitona libre zela, han
|
zegoela
beraiekin, eta poliziek beren borondatez askatu izana arraro samarra egiten zitzaion. Aldi berean, mortairuko edabearen usainak atzera bota zuen.
|
|
|
Une horretan bertan jakin nuen H.ri pisu handia jarri berri niola bizkarrean. Garbi
|
zegoen
berak ez ninduela maite nik bera maite nuen modu berean; bestelako erreakzioa izango zuen osterantzean. Damutu egin nintzen, pixka bat, nire aitorpena egin izanaz; ez neugatik –bost axola harrotasun edo duintasun gaizki ulertuak–, baizik eta beraren eta bere emaztearen arteko oreka arriskuan jartzen ari nintzelako, akaso.
|
|
2011
|
|
|
Txemak panaché bat hartuz itxaron dio. Xabier bakartokitik irten denean, masajeen karpa aldera jo dute bi lagunek; gainean izan arte ez dira jabetu, baina, ohatilan
|
zegoena
beren adiskide Iñaki zela.
|
|
|
Hassanengana doa orain, baina ez du han Mercedesik aurkituko, ezkondu delakoa ere gezurra dela jakingo du, eta Parisen, aurrera ateratzekotan, lana asto batek bezala egin beharra dagoela ikasiko du laster. Iraganeko ametsetatik ez dago itzarri beharrik, iraganekoak dira eta ondo
|
daude
beren horretan, baina etorkizunekoetatik iratzartzen gaituztenean nahiago genuke lo jarraitu. Eta Asif ere iritsiko da horretara, norberak iritsi behar baitu, eta denetarako izango du astia.
|
|
|
Oi helduak, gozo gozo barrez, kriseilu argitan eserita, kikaratik edaten! Ahaztuta
|
zeuden
berekin. Ez, ahaztuta ez.
|
|
|
Garai batean eskolak, ejertzitoak eta administrazioak desegin zutena nekez berregingo dute beraiek bakarrik. Hori bai, argi
|
dago
beraiek gabe ere nekez egingo duela aurrera hizkuntza minorizatuaren auziak?. Lionel Joly,. Soziolinguistika?, Jakin, 171 zenbakia, 2009, 137 or.
|
|
|
Munduan badaude zantzu baikorrak, badira amets zuten portura iritsitako hiztun herriak. Ez dira asko, egia esateko, baina hor
|
daude
beren eta giza eta kultur aniztasunaren onerako. Orobat, badira begiz jotako jomugara iristeko ahaleginean buru belarri ari direnak.
|
|
|
–Kontuan izanik gure gizarteko gehiengoa elebakarra dela, euskara aukeratzen duenaren eskubideari erantzuteko gehiengoari bizkarreratzen zaio elebakarreko hiztun bezala duen ezintasuna gainditzeko obligazioa. Euskara aukeratzen duen elebidun batek egoera guzitan, hogeita lau ordutan eta eremu guzitan euskara baliatzeko eskubidea badu eta eskubide hori bermatu behar bazaio, elebakarreko guziak beharturik
|
daude
beraien abiapuntuzko ezintasuna gainditzera. Batzuen aukerazko eskubideari [izan ere, elebidunak badaki espainiera ere] besteen ezinbesteko betebeharrak bakarrik erantzun diezaioke.
|
|
|
betiko bizimodu zaharra batetik eta europar berria bestetik. Teknologia berriei esker hobeto bizi dira orain, baina aldi berean arrisku gorrian
|
dago
beren kultura. (?) Egungo teknologiaz baliatzen diren bitartean, betiko bizimodu zahar eta hauskorrei ezin eutsiz bizi dira?.
|
|
|
Edota, agian, sistema federalen baitako formula eta aterabideren bat. Dena dela, etnia kontzeptuaren eta nazio kontzeptuaren arteko aldea gogoan dugula, batez bestekoan nazio kontzientziaren hazia errotuago
|
dago
beren burua naziotzat jotzen duten erkidegoetan.
|
|
|
Zer egin aztertu behar dugu, eta bi norabidetan gainera. Batetik, kanpoari begira; hemen gaudenak gaude, badakigu beste batzuk bidean atzeman eta kanpora bota dituztela, baina badakigu hainbat lagun
|
daudela
beren solidaritatea agertu nahi dutenak. Gure eginkizuna da, besteak beste, elkartasun hori aktibatzea eta protesta ekintzak sustatzea.
|
|
2012
|
|
|
Esaldi honen ezusteko tunpakoaz, berunezko bala bat zilarrezko erretilu batean bezala bere pentsamenduaren gainera erortzean, Emmak ikaraz burua altxatu zuen, hark zer esan nahi ote zuen sumatzearren; eta elkarri so egin zioten isilean, elkar ikusteaz ia txunditurik, hain
|
baitzeuden
beren kontzientziaz elkarrengandik urrun. Charlesek gizon hordi baten begirada uherraz so egiten zion, aldi berean entzunez, soraio, hankamoztuaren azken garrasiak zeinak jarraikako modulaziotan herrestatzen baitziren, sakada zorrotzez etenik, lepo egiten ari zaizkion piztiaren baten urruneko alarauaren gisa.
|
|
|
Emmak, begiak erdi itxirik, hasperen handiz arnasten zuen ibilian zebilen haize freskoa. Ez ziren elkarrekin mintzo, egon ere galduegiak
|
baitzeuden
beren ameskizunaren inbasioan. Iragan egunetako samurtasuna itzultzen zitzaien bihotzera, oparo eta isilean joanean zihoan ibaia bezala, lilen usainak zekarrena bezainbateko nagitasunanekin, eta beren oroitzapenetan islatzen zituen, belarretan luze zeutzan sahats ekuruen itzalak baino errainu eskerga eta malenkoniatsuagoak.
|
|
|
Kafea zerbitzatu zutenean, Felicite etxe berriko gela prestatzera joan zen, eta afaltiarrek berehalaxe utzi zuten mahaia. Madame Lefrançois errautsen ondoan lo zegoen, eta morroia berriz, kriseilua eskuan zuela, Bovary jaun andreen zain
|
zegoen
beren etxeraino laguntzeko. Bere txima gorrien artean ahotz izpiak zituen nahasian, eta ezkerreko hankaz herren egiten zuen.
|
|
2013
|
|
|
Behin garbitzen hasita, bai
|
baitzegoen
beren mundutxo mirrin eta xikin hartan ere zer garbitua!
|
|
|
Aita semeak. Pedro Osa eta Eduardo Osa? harro
|
zeuden
beren enpresaz, harro enpresak zituèn irabaziez, baita, armak beti daude modan, zoritxarrez, krisi garaian ere.
|
|
|
ezer egin gabe, ia hitzik gabe, egonean hain amultsu ordubete emateko gai izatea. Horrela
|
daudenean
beren kezka bakarra orduarekin gogoratzea da. Inoiz iratzargailua jarri ohi dute.
|
|
|
Oraingoaren erdia ere ez zen hura. Frantziako erresumako jende klase guztiak ordezkaturik
|
zeuden
beren errege erreginen egoitza nagusian. Nola Garrüzeko plazan feria egun batean, hala zebiltzan Louvreko korridoreetan nahas mahasean noble handia eta tikia, parlamentaria eta magistratua, merkataria eta eskulangilea, burgesa eta laboraria.
|
|
|
–Legoa guti batzuk, gehiagorik ez. Oraino heresiak pozoiturik daude bazter hauek, eta, erregeren heriotzaz geroztik, heretikoak atereak
|
daude
beren baitatik.
|
|
|
Collins jauna ez zen gizon burutsua, eta berezko akats horri laguntza txikia emana zioten hezierak edo jendearekiko tratubideak; bizitza gehiena aita eskolagabe eta zikoitz baten gidaritzapean emana zuen, eta, unibertsitate bateko kidea izana bazen ere, han emandako denboran bete beharreko epeak betetzera mugatu zen, baliozko ezaupiderik batere egin gabe. Mutil koskorretan aitaren erabat mende
|
egoteak
berez molde apal apalak eman bazizkion ere, harroxkotasun burugabeak, bakarreko bizitzak eta ustekabeko gaingora goiztiarrak emandako hantusteak ondotxo moteldua zuten Collins jaunaren jatorrizko apaltasun hura. Hunsfordeko erretoregoa hutsik geratzean zorioneko halabehar batek gomendatu zuen gizona Lady Catherine De Bourghen aurrean; eta, alde batetik, damari babesle gisa zion benerazioak eta haren goi mailak sortarazten zion begirune handiak eta, bestetik, Collinsek berak bere buruaz, bere elizgizon aginteaz eta erretore eskubideez zuen iritzi bikainak, harrotasun eta morrontzaren arteko nahasketa bat bihurtua zuten, burgoikeriaren eta apaltasunaren arteko zerbait.
|
|
|
–Hala da, bai; imajinatu zeinen desesperatuta egon behar duzun horrelako zerbait egiteko. Eta ez omen da bakarra herrialde honetan; Bouaziziren antzera, gazte eta zahar asko bizitza arriskatzeko prest omen
|
daude
beren egoera hobetzeko. Begira zer ari den kalean gertatzen:
|
|
|
Tarek eta Leila ere isil isilik
|
zeuden
beren amaren istorioa entzun zutenetik. Amaiak ondo ulertzen zituen.
|
|
|
Behin garbitzen hasita, bai
|
baitzegoen
beren mundutxo mirrin eta xikin hartan ere zer garbitua!
|
|
|
Aita semeak –Pedro Osa eta Eduardo Osa– harro
|
zeuden
beren enpresaz, harro enpresak zituèn irabaziez, baita –armak beti daude modan, zoritxarrez– krisi garaian ere.
|
|
2014
|
|
|
Baina ez dute elkarren beroa bilatzen. Tenperatura zero azpitik
|
dago
beraien artean ere. Bestea ferekatu beharrean, bakoitzak soinean daraman artilezko txaketa laztantzen du.
|
|
|
Ez naiz kexu hala ere, woodstock saiakera hau egurasgarria baita kokaina eta pastilla technoen agintepeko nire herriko erreinu absolutistan, eta, gainera, esan gabe doa, hemen daudenak dira tokiko coolenak, eta, hortaz, argi
|
dago
beraiei eskainiko diedala baldintzarik gabe nire gorputza eta materialtasun osoa, sakrifizio sozialetarako gordetako aldarean.
|
|
|
Ez du sekula osatu mataza sarriegia, ezta kanporantz ateraegia ere, ziurrenik kulero, praka edo kasuan kasuko ehunezko presondegiek atzera bueltarik gabeko zapalkuntza eragin bide diote, konstanteki eta etsigabeki ileen joera apalduz, ileek beren egoera hori subordinaziozkoa dela ahaztu eta lisatuta
|
egotea
beren izaeraren ezaugarri intrintseko eta naturaltzat hartu arte, are egoera lisatuaz harrotu arte ere, subjektu subordinatuaren ajeak dira, ez dakit ezaguna zaizuen baina nire ileak, kasu, soilik dutxatu ostean horrela lehortzen ditudanean matxinatzen dira eta harrotzen dira gorantz, mehatxatu nahi dituen edozeinen eta ororen aurka gogor erantzuteko prest daudela jakinarazi balute bezala.... Azazkalak mozteko artazi kamutsak distiratsu dautza apalean eta eskutan hartuko ditut, baina zuloa inguratzen duten ileak eta batik bat ezpainen ahoan metatzen direnak besterik ez ditut laburtuko, besteek iraun bezate dauden tokian, aurpegian hazten ez zaidan bizarra dira, hainbeste gizon gainontzekoan arrunt ederrestera eraman nauen bizar bera, orain, mendekati, bestearen sabelaldearen kontra gora eta behera igurztea gogoko dudana, gorrituta eta minbera utzi arte azala, nire izterren barnealde biguna zenbait goizetan nola.
|
|
|
Gizon zintzo asko ere badaude, Kurtz bezalakoak, ideiak aurrera eramateko, baina, berarengan bezala, amildegi zabala
|
dago
beren ideien eta egiten dutenaren artean. Ilunpeak, Marlowek azkenean ikusi zuen bezalaxe, gure inguruan daude, eta gure baitan ere bai.
|
|
|
Zegoeneko etsaiak, kriminalak, langileak egon ziren, eta hauek erreboltariak ziren. Niretzat buru erreboltari haiek ondo menderatuak
|
zeuden
beren makiletan. «Ez dakizu ondo bizimodu honek zer pasada ematen dion Kurtz bezalako gizon bati» oihukatu zuen Kurtzen azken dizipuluak.
|
|
|
Haiek pentsamenduak gainditzen zizkidaten. Sarkinak ziren, eta bizitzari buruz zuten ezagutza pretentsio sumingarri bat zen niretzat, hain ziur
|
bainengoen
beraiek ezin zituztela jakin nik nekizkien gauzak. Haien portaera, zeina ez baitzen beren zereginetara segurantza osoaren ziurtasunean joaten diren gizabanako arrunten portaera baizik, iraingarri zitzaidan, ulertezin gertatzen den arrisku baten aurrean erakutsi ohi den ergelkeria nabarmen laidogarria bezala.
|
|
|
1.000 euro urtean, guti!? ez
|
zegokiela
beraiei: miserikordiazko obrak egiteko erabili behar zutela, alegia.
|
|
2015
|
|
|
Komentario xelebre samarra iruditu zitzaion momentuan Loyolari, ertzain hura ez zen oso erregularra?, baina ez zuela arrazoi faltarik onartu behar zuen. Estalki perfektua zen, ez
|
zegoen
beraien benetako itxura finkatzerik, eta inauteri hasierako gauean inor ez zen harrituko modu horretan jantzitako kuadrilla bat batetik bestera mugitzen ikusita ere.
|
|
|
batak amerikar itxura zuen bitartean (errubioa, altua, ume aurpegi zein keinu sorta, Pearsek), liburuzain judutarraren antza hartu zion Einsteinek besteari (sudur handia, begi txikiak, Brittenek). Serioak, zuzenak, britainiarrak zentzu guztietan, nabaria zen ohituta
|
zeudela
beren harremana sekretuan mantentzera. Emanaldia Schumannen. Die schöne Müllerin?
|
|
|
Ez du ezer ulertzen gure audientziak. Orduari begira
|
daude
beren pantaila txikietan. Laster jokoren bat ere zabalduko dute ez badugu aurrera egiten.
|
|
|
–Ezker Abertzalea, bere arduradunak eta egiturak, Prozesu Demokratikoaren definizio maila gorenetan ez dira sartu behar. Ez
|
dagokie
beraiei eta gainera ez da hori momentu honetako lehentasuna?. 177
|
|
|
Atentatua egin baino bi hilabete lehenago Gara ri emandako elkarrizketan, PSOEko militanteak jomugan izatearen argudioa honela laburbildu zuten ETAko bozeramaileek, PSE EEren Balmasedako egoitzaren aurka egindako atentatuaz galdetu zienean kazetariak: . Dei egiten diegu PSOEko militanteei galde egin diezaioten Rubalcaba ministroari, Zapatero beren presidenteari, edota Ares bezalako faxistei, noraino iristeko prest
|
dauden
beren praktika errepresiboetan. Euskal herritarrak guardia zibilaren kasernetan basaki torturatzen ari dira, poltsa eta bainera egiten, bortxatuz.
|
|
|
Ados ez
|
daudenek
beren proposamen alternatiboak dituzte, jakina. Jerry Fodorrek, adibidez, gogamenaren aurrean baten batek egon behar duela dio, eta baten bat hori nia da.
|
|
|
Zelaian gora arrastaka joan eta behatokia dagoen basotxora hurbildu dira; besteak atzerago geratu dira, sasi ostetik zelatan. Behatokian hiru alemanak, alfereza eta honen soldaduak, etsaien lerroetarantz begira
|
daude
beren esku katalejuekin. Aurrean doan mutikoak keinu bat egin du, hirurak batera zutitu eta zerbait jaurti dute indarrez, bizkarra emanda dauden militarren aldera.
|
|
|
–Karlista jendea deseatzen
|
dagoelako
beren aldekoak herrian sar daitezen. Orduantxe egongo dira gustura, azkenean herri guztia beren mende!
|
|
|
Parean gelditu zitzaion, eskuak gerrian. Mundu guztia
|
zegoen
beraiei begira, baita zerbitzari txikle jalea eta egunkaria irakurtzen ari zen gaztea ere.
|
|
|
Presarik gabe eta debekaturiko lurraldean barrentzen den esploratzailearen aldarte ausart eta arretatsuaz, armairuak zabaldu, tiraderak miatu, kutxen edukia aztertu eta gure etxeko zoko moko guztiez jabetzen joan nintzen. Miaketa haietan hainbat eta hainbat altxor kausitu nituen, esploratzaile begiratuaren antzera goitik behera ikasi, beren xehetasunez ongi jabetu eta zeuden
|
zeudenean
beren lekuan uzten nituenak: amaren mesanotxean, kasu, aitaren hainbat argazki topatu nituen, gerra aurrekoak (Urriko festan egindakoa bat, galtza motzak jantzita, mozkor aurpegi gorriarekin, edo mendiko beste hura, gerritik goiti biluzik) eta frontetik bidaliak (uniforme arrez jantzita, irribarrez tanke baten ondoan edo beroki astun baten barnean aski serios, bizarra egin gabe baso soildu baten erdian).
|
|
2016
|
|
|
Etxeko jabe bezala ezin ziren hobeto portatu. Nahiz eta argi
|
egon
beraiei tenisa, ariketa fisiko moduan ulertuta, kirol moduan alegia, puntu bateraino bakarrik interesatzen zitzaiela, beti geratuko ziren azken partida amaitu arte (bata edo bestea eta, batzuetan, biak), inoiz ere alde egin gabe eginbeharreko, enkargu edo alditxarren baten aitzakiarekin. Are gehiago, arratsalde batzuetan beraiek insistitzen zuten «oraindik beste bi bola, azkenak» egiteko, ia erabateko iluntasunean, eta kantxatik irteten ari zirenak bultzatzen zituzten berriro jokalekura itzultzera.
|
|
|
Baina, azkenean, emakume langileak ez ziren askorik berotu emakumeen sufragioaren gaiarekin. Susan B. Anthonyk eta Elizabeth Cady Stantonek zenbait emakume sindikatuburu konbentzitu zituzten emakumeen boto gabeziaren aurka egiteko; hala ere, emakume langileen masak kezkatuegi
|
zeuden
beren berehalako arazoekin, soldatak, lanorduak, lan baldintzak?, eta ez zeukaten astirik izugarri abstraktua zirudien kausa baten alde borrokatzeko. Anthonyren arabera,
|
|
|
Etxeko lanen trukean soldatak lortzeko estrategiak ez baldin badu epe luzerako konponbiderik bideratzen emakumeen zapalkuntza amaitze aldera, bada, orduan, ez dio ganoraz heltzen gaur egungo etxekoandreen ataka zailari. Azkenaldian egindako azterketa soziologikoek egiaztatu dutenez, etxekoandreak inoiz baino zapuztuago
|
daude
beren bizitzekin. Ann Oakleyk hainbat etxekoandre elkarrizketatu zituen, eta The Sociology of Housework [Etxeko lanen soziologia] liburuan bildu zituen solasaldi horiek.
|
|
|
sinatzera behartzen zituzten, eta, horien bidez, lur jabeek gerraurreko baldintza berak nahi izaten zituzten ezarri. Maiz, kontratuaren iraungitze data formalismo hutsa zen, lur jabeek esan baitzezaketen langileak zorretan
|
zeudela
beraiekin, eta adostutako enplegu aldia baino gehiago zor zietela. Askatu ostean, beltzen masak, hala gizonek nola emakumeek?
|
|
|
Jarrera feminista fidela zen Anthonyrena, eta, aldi berean, fidelki islatzen zuen ideologia burgesa. Seguru asko, ideologiaren itsutze indarra zela-eta ez zen Anthony ohartu emakume langileak eta emakume beltzak estu lotuta
|
zeudela
beren gizonekin, klase esplotazioak eta zapalkuntza arrazistak denei eragiten baitzien, bereizi gabe. Dudarik ez:
|
|
|
Aitzitik, emakumeen mugimendu garaikideak adierazi du etxeko lanak direla emakumeen zapalkuntzaren funtsezko zutarrietako bat. Are, zenbait herrialde kapitalistatan
|
badaude
beren beregi etxekoandrearen kausari lotzen zaizkion mugimenduak. Mugimendu horretako kideek aldarrikatu dute etxekoandreei soldatak ordaindu behar zaizkiela, ondorioztatu baitute ordaindu gabeko lana diren heinean direla etxeko lanak apalgarri eta zapaltzaile.
|
|
|
Argitalpen sukar horren erdian, hala ere, nabarmentzekoa da gabezia bat: ez
|
dago
beren beregi emakume esklaboei eskainitako libururik. Hortaz, oraingoz behintzat, irrikaz zain egon garenon gosea ez da berdindu, ez baitaukagu esklabotza garaiko emakume beltzei buruzko ikerketa seriorik.
|
|
|
1833 urtea iristerako, klase ertaineko hainbat emakume konturatuta
|
zeuden
beren bizitzak izugarri okerrera joanak zirela, noizbait. –Etxekoandreak?
|
|
|
4 Energia nuklearraren eta ekoizpen unitateen kokapenaren gaia funtsean gai politikoa dela; eta, beraz, erakunde politikoei (batez ere alderdi politikoei)
|
dagokiela
beren gain hartzea inguruko komunitateen eskubideen defentsa. Deban zentral nuklear bat jartzea galarazi behar dute, Debako Udalarekin lankidetzan arituz.
|
|
|
eta halakoak, erromantizismoaren biharamuna ekonomizismorik kamutsena balitz bezala, eta ondoren alde banatara joango ziren biak, nor bere zereginetara, zein bere lagunartera; mekanismo psikologiko ikusezin moduko bat zen aldaketa horien eragilea, mekanismo ikusezina eta baita seguru asko norberaren borondateaz gaindikoa ere, baina ez hargatik ondoriorik gabea: apurka apurka, emakumearen gogoaren leihoak ixten zihoazen; senti, pentsa eta hauteman litezkeen gaien aukera oharkabean murrizten; eta, kateari loturik daukaten presoaren giharrak atrofiatu egiten diren bezala, gogamenaren praktika ia guztia ohituren eta atabismoen pilotu automatikoaren menpe utzitako emakume haiek arrisku larrian
|
zeuden
beren ahalmen intelektualen endurtze bat, kaxkartze progresibo bat jasateko. Arrisku hori areagotu egin zen Begoñaren haurdunaldiaren berri zabaldu bezain laster.
|
|
|
–Oraingo esparruaren araberako prozesu bat eginez gero, nola egiten duzun, esparrua indartu dezakezu. Orain arte, tentsio handia egon da hor, eta egongo da, baina tentsioa
|
egotea
berez ez da txarra?.
|
|
|
Frankfurteko museo hartan, ordea, ia dena zegoen alemanez soilik, sarrerako informazio orritxoak salbu. Zer harro
|
zeuden
beren hizkuntzaz alemanak.
|
|
|
Gainera, ez zen hori kontua. Ziur aski, probintziako biztanle gehienak
|
zeuden
beren hiriburuaz oso harro, eta konbentzituta zegoen maite zutela, baina bazirudien ez zela politikoki zuzena sentimendu hura publikoki adieraztea, ez zegoela ongi ikusita, hiri elitistegia zelakoan. Josebak benetan maite zuen hiria, eta ez zitzaion axola behar adina aldiz esatea, bertakoa ez izan arren.
|
|
|
Lau poetak publikoarekin nahastuta egongo ziren beren poemak irakurtzeko. Hantxe
|
zegoen
beraiekin batera joandako kazetaria ere. Aspalditxotik ezagutzen zuen.
|
|
|
Eragileei egiten zaizkien kritikak ez ditu bidezkotzat jo: «Instituzioetan agintean
|
daudenek
beren ezintasunak edo gabeziak ezkutatzen dituzte gizarte eragileei politikan sartzea leporatuz. Ez da zilegi.
|
|
2017
|
|
|
Etxetik ekarritako otartekoak atera zituzten, bakoitzak bere motxila, zaku edo poltsikotik. Bisitan zehar ez ziren asko oroitu, baina txangoak gosea pizten du, eta desiratzen
|
zeuden
beren bazkaria hartu eta kraus kraus jaten hasteko.
|
|
|
Ez duzu eguna joan eta eguna etorri karga honekin burutu behar. Ez
|
zaude
beraiekin zorretan, ezta Mr Compsonen memoriarekin ere. Badakit inoiz ez duzula Jasonekiko batere samurtasunik izan.
|
|
|
Noizbait iruditu zaio begi batzuk ikustea, berari so. Inguruko izaki bizidun guztiak ez
|
daude
beren zuloetan sartuak, gaurko gau zakurrean. Haien pareko sentitu delako, edo zirimola hormatuek birika erreak aireberritzen dizkiotelako, irribarrea marraztu da haren aurpegian.
|
|
|
Han
|
zeuden
beren aita isilean ohera sartzen zitzaienean negarrez hasten ziren neskato gaisoak, emazteak egurtzen zituzten gizonak eta erruki eske hasten ziren emakumeak. Ikaraz eta urduritasunez ohean pix egiten zuten haurrak eta zigortzeko piper hauts gorria botika gisa ematen zieten beren amak.
|
|
|
Burua lasaitzen zien lapur txikiei ugazabarentzat lan egiten zutela sentitzeak: aurki edozein soldatapeko bezain duintzat hartu zuten beren burua; erakunde bateko kideak ziren eta errurik
|
egotekotan
beren buruzagiak ziren errudun. Azpikari talde batek alderdi totalitario baten antzera lan egiten du.
|
|
|
Ama alaba biak
|
zeuden
beraien aulkietatik zutituta. Mahai gainean zituzten gosarietako ontziak, baina beraien begiak ateari so ziren, ez beste ezeri.
|
|
|
Komandanteak aginduak ematen baititu, baina zein dira benetan lan egin behar dutenak? Zein dira arrisku handiena
|
dagoenean
beren kemena jartzen dutenak. Kemena eta arrautzak, dena esan behar da eta, eta dena garbi:
|
|
|
Etxebizitzen gaia jarri du adibide moduan. . Adinekoek nahi izaten dute ahalik eta denbora gehien
|
egotea
beren etxean, normala. Baina ez bada posible, etxeak igogailurik ez duelako edo, komenigarria izaten da inguru komunitario batean bizitzen jarraitzea.
|
|
|
Badirudi gurasoek beti kriskitinka hartzen dituztela seme alabak, baina ez da hala. Beti hartuko dituzte, baina guraso horiek ere ohituta
|
zeuden
beren erritmora bizitzera?. Laguntza ekonomikoa emate aldera, bidaiei edo beste zenbait gauzari uko egin diete.
|
|
|
Hala, konkisten ugaria emakumezkoaren frustrazioaren adierazlea dela sinesten da. Baina, egiaz, teoria hori hobeto egokituko litzaieke gizonei, zapuztuak
|
daude-eta
beren sentsualitatearen eta orgasmoen eskasiagatik. Gizonak dira emakumeen gorputza neurriz kanpo balioesten eta goresten dutenak, espero duten gozamena lortu ez, eta konkistak metatzen dituztenak egunen batean egiazko orgasmoaren pareko zeozer sentituko dutelakoan.
|
|
2018
|
|
|
Etxekoandreek esan ohi dute inoren kontroletik libre egotea dutela abantailarik behinena; nabarmentzen dute aukera dutela erabakitzeko zer egin eta nola egin eta noiz, eta haietako askok barneratuak dituzte lana ondo egitearen inguruko zenbait irizpide sendo. Emazteek ahal duten guztia egiten dute albait ondoen eramateko beren patua (era berean, harrigarriro, langile gizonezko askok ere esaten diete ikertzaileei gogobeteta
|
daudela
beren lanarekin, nahiz eta kanpotik ez diruditen lan batere batere gogobetegarriak); bestela, izan ere, jasanezina izan daiteke bizitza. Egia esan, egunez, lanorduetan, etxekoandrea bakarrik egoten da bere lantokian (nola eta senarrak ere ez duen etxean lan egiten, edo nola eta etxea ez dagoen, dendaren gainean?).
|
|
|
Enplegatzaileek produkzio baliabideak kontrolatzen dituzte, eta, hala, aukera dute komeni zaizkien baldintzak ezartzeko enplegu kontratuan; langileek, berriz, beren lan indarra dute jabetza bakarra, eta, beraz, ez dute egiazko aukerarik erabakitzeko enplegu kontratuan sartu nahi duten edo ez. Gaur egungo filosofia analitikoaren tekniketan oinarrituta G. A. Cohen-ek berriki azaldu duenez, proletarioak, nahiz eta formalki libreak diren langile izateari uzteko (esate baterako, denda jabe txiki bihur daitezke; langile mota jakin bat edo langile gehienak libre dira modu horretan ihes egiteko proletariotzari); behartuta
|
daude
beren lan indarra saltzera. Langileak, laburbilduz,, askatasungabeak dira kolektiboki:
|
|
|
–Bai, seguru nago lursailak ez
|
daudela
beren onenean. Hala ere, egia esan, Stevens, ez nintzen kasu handirik egiten ari naturaren ederrari.
|
|
|
Ikasbidaia prestatzen ari diren garaian, Beire, Kar eta Lete nahiz Baba, Linda eta Beyonceren bizitzek hankaz gora jarrita dirudite. Guztiak
|
daude
beren egoera berrietan endredatuta: Beyonce urduri dago telesailaren grabaketarekin, Karrek nahikoa lan du etxeko azken gertakariek ekarri dituzten ondorioetara ohitzen, Beire bakarrik sentitzen da Lete eta Babaren sekretua jakin ostean eta Lindak, beste behin, berak bilatu gabeko protagonismoa kudeatzen ikasi du.
|
|
|
Franco bizi zela jaiotakoen bizitza esponentziala ei
|
zegokien
beraiei ere, eta ez alderantziz, miseria ezezagun eta ezin ezagutuzko baterako buelta.
|
|
|
ATOMOA, hondar alea. Unibertso guztia omen
|
dago
beraien baitan. Gure keinu txiki bakoitzak keinurik definitiboena ere aurreikus dezake.
|
|
|
Haserrealdiak, dena dela, laidoak baino askoz gutxiago iraun zuen. Kontua da 5.eko auzokide batek apeta berezia zeukala, eta han ikasi zuen ondo zer alde
|
zegoen
berak bezala paparrean 0 zeramatenen eta 9 zeraman baten artean. Halakoen aurrean kartzelan arautegi bakarra zegoen:
|
|
|
Bai baina ez. Hori da munduan
|
egoteko
beraien postura. Etxeko atea erdi zabalik, irribarre batez atarian zutik.
|
|
|
Segundo hamarren horietako lehenengo milarenetan, haatik, gizonak etorkizuna ikusten du: heriotzaren atarian
|
daudenei
beren iraganarekin gertatzen omen zaien bezala, baina alderantziz. Eta etorkizun horretan bai, umea salbatuko du, ama eta anaia kamioiaren gurpilen azpian hilko diren arren.
|
|
|
Teilatu bateko terrazan daude. Ez da hitz asperturik
|
egon
beraien artean. Hala ere, bakoitzak bestearen izena ezagutzen du:
|
|
|
–Karlos eta Iban abokatuak dira, eta Mikel ekonomista. Hirurak EAkoak dira, eta oso euskaltzaleak, baina leporaino sartuta
|
daude
beren profesioetan.
|
|
2019
|
|
|
Zerbaitek gaztetu du eta ez dakizu zer den. Ez
|
dago
berez gazteago, haren azala bigundu egin da, aurpegia eta gorputza eroriagoak ditu, baina begirada hori. Begirada horren distiran ezagutzen ez duzun zerbait dago.
|
|
|
Inor ez zen mintzo. Denak burumakur
|
zeuden
beraien eserlekuetan. Batzuk albokoa kontsolatzen ari ziren, aurpegia blai eginda.
|
|
|
Zergatik ez zion lagundu? Non
|
zegoen
beraien arteko, adiskidetasuna??
|
|
|
Baina egia da, orobat, baldintza jakin batzuk gabe existentziak berak ezinezkoa dirudiela. Munduan
|
egoteak
berekin dakar, nahitaez, gorputz baten posizioa, eta gorputz hori aldi berean da munduko gauza bat eta mundu horri buruzko ikuspegi bat, baina ez da ezinbestekoa gorputz horrek egitura jakin hau edo bestea izatea. Izatea eta ezereza liburuan, Sartrek kontra egiten dio Heideggerren baieztapen honi:
|
|
|
Gogoan dut emakume gazte troskista bat ere, zutik oholtza batean mitin istilutsu baten erdian, ukabilkada bat jotzeko prest, bere ageriko hauskortasuna gorabehera; bere ahulezia femeninoa ukatzen zuen, baina militante batenganako amodioagatik egiten zuen, haren berdina izan nahian. Emakume estatubatuarrek haserretzen direnean agertzen duten desafio jarrerak argiro frogatzen du obsesionaturik
|
daudela
beren feminitatearen sentimenduarekin. Eta, egiaz, nahikoa da paseo bat begiak zabalik ematea ikusteko gizadia bi kategoriatan banatzen dela eta arrunt desberdinak dituztela jantziak, aurpegia, gorputza, irribarreak, jokamoldea, interesak, egitekoak:
|
|
|
Beste kontzientziak, ordea, erreziprozitate nahikari bat planteatzen dio: ...zan ere, bidaiatzen duenean, natiboa konturatzen da, bere eskandalagarri, auzo herrialdeetako natiboen begietan bera dela atzerritarra; herrixken, leinuen, nazioen, klaseen artean gerrak izaten dira, potlatchak, tratuak, hitzarmenak, borrokak, denak ere Bestearen ideiari absolututasuna kendu eta haren erlatibotasuna agerian uzten dutenak; gogo onez edo gogoz kontra, banakoak eta taldeak beharturik
|
daude
beren harremanen erreziprozitatea onartzera. Nola liteke, orduan, sexuen artean ez planteatu izana horrelako erreziprozitaterik, bietako batek bere burua hartu izana esentzial bakartzat, bere korrelatiboarekiko erlatibotasun guztia ukatuz, hura bestetasun huts gisa hartuz?
|
|
|
Aldiz, honelakoek pasatzen dute errazenik haurdunaldiko proba: beren errule zereginera guztiz emanak dauden etxekoandreek, batetik; eta emakume maskulinoek, bestetik, ez
|
baitaude
beren gorputzaren gorabeherek liluraturik, eta kemena baitute gorabehera horiek aise gainditzeko. M. de Staëlek solasaldi bat bezain ederki menderatzen zuen haurdunaldia.
|
|
|
Emakume batzuk pozik
|
daude
beren bizitzarekin: alaba batengan hezurmamitu nahi izateko bezain pozik, edo, gutxienez, alaba desilusiorik gabe hartzeko bezain pozik.
|
|
|
Konplazentzia nartzisista horiekin batean, zenbait neska gaztek modu konkretuagoan sentitzen dute gidari baten, nagusi baten premia. Gurasoen eraginpetik alde egiten dutenean, deseroso aurkitzen dira autonomia dela kausa, ez baitaude ohituta; haren erabilera negatiboa baino ezin dute egin; apetan eta nabarmenkerian erortzen dira; deseatzen
|
daude
beren askatasuna alde batera uzteko ostera. Neska gazte apetatsu, harro, lotsagabe eta eramanezina, gizon zentzudun bati uzten diona maitekiro beza dezan:
|
|
|
Gizonak hain daude lanpeturik beren elkarlan eta borroka harremanetan, non ezin baitira bata bestearen ikusle izan: ez
|
daude
beren buruari so. Emakumea, berriz, haien jardunetatik kanpo geratzen da, ez du parte hartzen torneoetan eta guduetan:
|