|
2002
|
|
|
Parasitoa gure urdailean gera ez dadin, adituek gomendatzen dute arraina gutxienez 24 orduz izoztea edo hirurogei gradutan egostea hamar minutuz, horrela bakarrik hil baitaiteke larba. “Gero eta gutxiago uzten dugu hezurren ondoan
|
dagoen
arrainaren zatia, zapore gehiago emateko, eta hor egon liteke arazoa”, dio Arenas doktoreak. Izan ere, anisakisen eragin handiena arrain gordin gehien jaten den munduko eskualdeetan gertatzen da, hala nola Japonian edo Herbehereetan.
|
|
2003
|
|
|
doazenean, lehorretik biziki urruti
|
dauden
arrain tokietaraino iristen dira, bertan gutxienez hiru hilabetez lanean aritzeko.
|
|
|
Mangladiak parekatzeko gune eta espezie askoren ugaltoki izatera iristen dira, garapenean
|
dauden
arrainentzako eta beste itsas bizidun batzuentzako babesleku izateaz gain.
|
|
|
Horixe da dendan izozturik nahiz fresko salgai ohi
|
dauden
arrainezko ziriak edo itsaski suzedaneoak (karramarrozko ziriak, angulen suzedaneoak, otarrain isatsak, etc.) ekoizteko erabiltzen den lehengaia.
|
|
|
AEB eta Erresuma Batuak gomendatu zien haurdun
|
zeudenei
arrain hori jatea mugatzea
|
|
2004
|
|
|
Hala, bada, arrain haztegiko izokinean atzemandako dioxina eta PCBmaila (pisu freskoko 2pg/ g) EBk ezarritako segurtasun mailaren azpitik daude (pisu freskoko 4 pg/ g). Kataluniako Osasun Sailaren arabera, eta poluitzaileak prozesu industrialetatik sortzen direla kontuan hartuta, ez da harritzekoa urruneko eremuetatik datorren arrainak kostan
|
dauden
arrain haztegietakoak baino maila baxuagoak izatea. Gaur egungo datuek, bai Osasun eta Gizarte Segurantza Sailaren azterlanaren emaitzek, bai Science n argitaratutako azterlanaren emaitzek, ez dute kontsumitzaileei nutrizio arloko gomendio berezirik eman behar, dieta askotarikoa eta orekatua izateaz gain, aipatu sailak jakinarazi duenez.
|
|
|
Horixe da “fish and chips” tipikoa, turistek gehien eskatzen duten plater ingeles tradizionaletako bat. Hala ere, Ingalaterrako sukaldaritza tradizionala askoz urrutiago
|
dago
arrain oinarrizko horretatik, patata frijituekin. Adibidez, Cornuallesen oso ohikoa da “pasty” izeneko plater bat, okelarekin, barazkiekin eta patatekin egindako enpanada bat; Yorkshiren, berriz, roast beef eta budina (plater nazionala) probatu behar dira.
|
|
2006
|
|
|
– Ijada: sabelari
|
dagokion
arrainaren zatia. Eduki handia du koipetan; beraz, plantxan edo labean egin ohi da.
|
|
|
Fishtraceko ikertzaile nagusia José Manuel Bautista Santacruz da, albaitaria eta Biokimikako eta Biologia Molekularreko irakaslea Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Albaitaritza Fakultatean. Ez
|
dago
arrainei buruzko informazioa duen datu baserik. Bai, badira iktologoentzako oso datu base onak, baina guk datu base estandarizatu bat nahi genuen, ahalik eta osoena eta zehatzena.
|
|
|
txerri saiheskiak, pateak, albondigak, fruta entsaladak, barazkiak, hainbat eratako arrautzak, gaztak eta tartak. Ur eta arrantza herrialde batean, beti
|
dago
arraina leku desberdinetan prestakinak. Baltikoko hareatza eta izokina bezalako platerak probatzea gomendatzen da.
|
|
|
Anfacok jakinarazi zuen ikerketa talde honek giza kontsumorako diren itsasoko eta urpeko espezieen benetakotasuna egiaztatzeko aukera emango duten sistema molekularren garapenean jarri duela arreta, arrantzako produktuak eraldatzeko sektoreari eragiten dioten eta kezkatzen dituen beste arazo batzuk ahaztu gabe. Sistema horren garrantzia 2003 urtean ezarri zen debekuan
|
dago
arrain irinak erabiltzea hausnarkariak elikatzeko, behien entzefalopatia espongiformea (BSE) edo" behi eroen" gaitza kutsa ez dadin. Industriarako arazoak Anfacoren arabera, neurri horrek kalte handiak eragin zizkion eraldaketa industriari, ez bakarrik irinak egiteko azpiegituran inbertsioak egiten zituzten enpresei, baita hondakinak irina egiteko erabiltzen zituzten kontserba eta eraldaketa sektoreko enpresei ere.
|
|
|
Gaur egun, gomendio nazionalak eta internazioak dietako gatz kontzentrazioa murrizten saiatzen dira, batez ere hipertentsio arterialaren ondorioz sortutako arazoak kontrolatzen saiatzeko. Hor
|
dago
arrain proteinaz egindako suzedaneoen abantaila handienetako bat. Lehenik eta behin, prozesuak amaierako produktuaren mantenugaien kontzentrazioa kontrolatzeko aukera ematen du, elikagai homogeneoagoa lortzen du, koipe kopuru jakin bat gehitu dakioke, baina aplikatutako teknologiaren araberakoa izango da, eta, bereziki, azken produktuaren gatz kantitatea nabarmen murriztea ahalbidetu dezake.
|
|
|
Aipatutako baldintzek “kalitatezko arraina akabatzea” lortuko dute, Espainiako sukaldari batzuek diotenez, Gobernuak hartutako erabakiarekin kritiko agertu ziren atzo. Donostiako Akelarre jatetxeak dioenez, “zerbitzatzen dugun arrain guztia freskoa da eta ez dago izoztuta, baina kartan ez
|
dago
arrain gordina duen platerik”.
|
|
|
Gordinik eta izoztu gabe ere jan daitezke arrain lehortuak (bakailaoa) eta gatzez eta beroz tratatutako erdi kontserbak, antxoak kasu. Baina kontuz ibili behar da ozpin antxoekin eta eskabetxean eta marinatuta
|
dauden
arrainekin, carpaccioekin, arraba gordinekin eta sardinzarrekin.
|
|
2007
|
|
|
Merkaturatzeari dagokionez, Idazkaritzak adierazi du PACIAPen (Arrantza Jardueren Kontrol Integralerako Urteko Programa) eta lurreko jardueren esparruan egindako kontrolak areagotu egin direla. Bestalde, merkaturatze sektoreak arauz kontrako neurria duten eta behar bezala etiketatuta ez
|
dauden
arrainak ez erosteko eta ez merkaturatzeko konpromisoa hartu zuen. Azkenik, arrantza iraunkor eta arduratsuarekiko konpromisoa berresten du SGPMk, eta erakusten du etengabe ari dela inbertitzen Espainiako arrantza ontzidia ikuskatzeko, zaintzeko eta kontrolatzeko giza baliabideak eta baliabide materialak modernizatu, berritu eta handitzeko?
|
|
|
Osasun eta Kontsumo Ministerioak errege dekretu bat onartu zuen 2006ko abenduan. Horren arabera, taberna eta jatetxeak 72 orduz izoztu behar dituzte gutxi edo batere prestatuta ez
|
dagoen
arraina, hala nola ozpinetan egindako antxoak, anisakisak eragin ditzakeen infekzioak saihesteko.
|
|
2008
|
|
|
Omega 6 azidoak kopuru handitan aurkitzen dira ekilore, arto, soja, kakahuete, onagra eta manufakturatutako hainbat produktutan, hala nola galletetan edo margarinetan. Gure eguneroko dietan ez da ohikoa omega 6 behar adina ez kontsumitzea, baina bai omega 3 Omega 3 ugari
|
daude
arrain urdinetan, hala nola, sardinetan, izokinetan, atunetan edo antxoetan. Itsaskiak ere iturri diskretuak dira (muskuiluak, txirlak, izkirak edo berberetxoak, besteak beste).
|
|
|
Akuikulturaren helburuetako bat produkzioa handitzea bada, kontrolatutako inguruneetan eta salmenta baldintza jakin batzuetan, beharrezkoa da hazkuntza ingurumen eta osasun baldintza egokietan egitea. Arlo horretan urte asko eman badira ere, oraindik hobetu gabe
|
daude
arrain hazkuntza kontrolatuaren ezagutza biologikoak, genetikoak eta ugalketakoak. Zailtasun handienetako bat kalitate ezin hobea lortzea da.
|
|
2009
|
|
|
Elikaduraren ikuspegitik, zein alde
|
dago
arrainaren eta itsaskiaren artean?
|
|
|
Arrainak. Haurren menuan
|
dauden
arrainek haragi motaren adinako pisua izan behar dute (txekorra, oilaskoa, txerria, untxia edo indioilarra). Horixe da menuen plangintzan jarraitu nahi izan den gehiengoa, errezeta erraz, apetatsu eta zaporetsuen proposamenekin, bai eguerdian bai afarian.
|
|
|
Arrainen errezetak. 10 minutuan prest
|
daude
arrain errezeta hauek: legatz sinple bat, izokina ganbekin edo barazkiekin, meroa tipulatxoekin, sasoiko arrainak (berdela edo berdela, adibidez), urraburu solomoak, barbarinak perretxikoekin, lekak eta gari zainzuriak edo amuarraina tomatearekin.
|
|
|
2000 urtean Georgia itsasartearen orkak, Vancouverreko kostan, ohi baino sei aldiz BPCrekin (bifenilo polikloratuak, produktu kimiko oso kaltegarri eta degradatzen zailen familia) kutsatuago zeudela egiaztatu ondoren, Peter Ross biologoaren taldeak ikerketa bat egitea erabaki zuen. Fenomeno horren jatorria izokinetako gantz materiaren tasaren beherakada da, “batez ere klimaren eraginez, argi
|
baitago
arrain hori ez dela hain lirikoak El Niño edo ozeanoa berotzen denean”, zehaztu zuen Rossek. Koipe, foka eta orken gabezia hori arintzeko, ohikoa baino 1,5 eta 2 aldiz izokin gehiago kontsumitu zuten, eta horrek, aldi berean, produktu kimiko gehiago irenstea eragin zuen.
|
|
2010
|
|
|
Haurrak hartu eta arrandegira joatea oso modu polita izan daiteke ikus dezaten zenbateko aukera
|
dagoen
arrainetan, eta profesionalek nola lan egiten duten, arrainari hezurrak kentzen eta.
|
|
|
Kutsatzaileen eraginpean
|
egotea
arrainaren eta itsaskiaren bidez
|
|
|
Kontrol metodoen ebaluazioa Txosten berriaren arabera, EFSAren arabera, kontsumitzaileak anisakisaren eraginpean egotea prebenitzeko kontrol puntu kritikoak hauek dira: Lehengaiaren kalitatea, hau da, parasitorik ez
|
dagoen
arraina harrapatu edo haztea. Arrantzako produktuei tratamendu fisiko kimikoak aplikatzea, parasitoaren heriotza bermatzeko.
|
|
2011
|
|
|
jakiak histamina kantitate handia duenean eta digestio hodian desaktibatzerik ez dagoenean. Gaizki kontserbatutako eta egoera txarrean
|
dauden
arrainetan agertzen da. Histaminosi enteralaren sindromea histamina desaktibatzen duten entzimen deplezio batek eragiten du, normalean, botikak kontsumitzeagatik.
|
|
|
Mugak emakume haurdunei, edoskitze fasean zeudenei eta haurrei eragiten zien, baita, oro har, zenbait krustazeo alderdiri ere, kadmio kopurua zela eta. Iritzi eta irizpide asko
|
daude
arraina jatearen arriskuak ebaluatzen direnean. Espainiako Pediatria Elkarteko Nutrizio Batzordeak zenbait gomendio ere ematen ditu haurren artean arraina kontsumitzeari buruz:
|
|
|
“Eskrupulurik gabeko operadoreek ezin dute beren ontzien bandera aldatu beren erantzukizunak saihesteko. Legez kanpoko arrantza izan liteke mundu osoan arriskuan
|
dauden
arrain populazio askoren azken kolpea”, azpimarratu zuen ebazpenaren txostengileak, Isabella Lovin eurodiputatu suediarrak, asteazkeneko eztabaidan.
|
|
|
Bestela, aldez aurretik gutxienez 48 orduz izoztea da parasitoa desaktibatzeko prozedurarik eraginkorrena. Prozesu hori azken urteotan oso modan
|
dauden
arrain gordinen prestakinetan aplikatu da, hala nola sushian edo sashimian, baina baita hain exotikoak ez diren arrain gordin marinatuen kasuan ere, hala nola ozpin antxoak edo etxeko izokin marinatuak, batez ere ale basatiak badira. 6 Ehiza larriko eta xeheko haragia. Basurdea, orkatza, erbia eta eperrak edo usoak bezalako hegaztiak dira Eguberrietako plater nagusietako batzuk.
|
|
2012
|
|
|
Merkataritzako kontu sailak kontrolatu egiten dira, eta giza kontsumorako animaliek eta animalienak ez diren elikagaiek osasun edo albaitaritza kontrola izaten dute kontsumitzeko egokiak diren ala ez erabakitzeko. Kontrola daitezkeen produktu horiek barne hartzen dituzte haragia, erraiak eta giza kontsumorako diren haragi produktuak, bizirik
|
dauden
arrainak eta moluskuak eta horien arrautzak, berehalako kontsumorako edo eraldaketa osagarrirako, krustazeo biziak eta horien produktu eratorriak, esnea eta esnekiak, arrautzak eta oboproduktuak, eztia, erregina jelea, lehorreko barraskiloak eta giza kontsumorako zuzenean edo zeharka erabiltzen diren bestelako animalia jatorriko produktuak. Gizakiek erabili edo kontsumitzeko animaliakoak ez diren produktuez ere ari dira, baita zapi erabilien mugako kontrola ere.
|
|
|
Azterketa egiteko, Frantziako adituek nutrizio antzekotasun handiena duten itsasoko produktuak bildu dituzte, gantz azidoen edukiagatik nabarmentzen direnak, esaterako. Arraina eta kutsatzaileen eraginpean
|
egotea
Arrainetan eta itsaskietan hauteman daitezkeen konposatu organiko eta ez organikoak hiru kategoriatan banatzen dira, Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) sailkapenaren arabera: Produktu kimiko ez organikoak:
|
|
|
Usainak atsegina izan behar du, itsasokoa bezalakoa. Hozkailuan edo izotzaren gainean
|
dauden
arrainak bakarrik erosi. Itsaskien kasuan:
|
|
2013
|
|
|
Aukera ugari
|
daude
arraina arrautzarekin nahasita jateko.
|
|
|
Otarrainxka fresko batzuk mokadu fin bat dira carpaccio moduan balio badute, atun tartarea bezala, apetitu eta gustuen arabera. Plater nagusi gisa, preziorik onenean
|
dagoen
arraina aukeratu daiteke, betiere kalitateari eusten badio. Originalak eta harrigarriak dira, elaborazioetan sinpleak diren arren, konbentzionaletatik ateratzen diren errezetak, hala nola, zapo ozpin olioarekin hur ozpin olioarekin edo sesamo haziekin arrautza irinetan pasatutako izokin puskekin.
|
|
|
Neurri horrek, aipatutako erregelamendua eguneratuz, EBko legeria argitzen laguntzen du. Akuikulturarako pentsuak Debekatuta
|
dago
arrain irinak ez diren azpiproduktuak erabiltzea akuikulturako pentsuetarako. Oro har, neurria ongi hartu dute sektoreko eragile guztiek.
|
|
2014
|
|
|
Prozesu teknologiko modernoei esker, produktu freskoaren antzeko nutrizio balioa dute latan ontziratuta
|
dauden
arrainek.
|
|
|
Arrainak. Soberan
|
dagoen
arrainarekin (saltsan edo labean) hainbat aukera ditugu: Hondakinekin zopa egin.
|
|
|
Truco3 Sardina olioa Eta zer egin izokinik eta atunik ez badago? Aukera ona da kontserban
|
dagoen
arrain urdinera jotzea, sardinak adibidez, beti ere pikanteak ez badira eta ez badaude. Izan ere, sardina latetako olioa omega 3 eta 6 da, felinoarentzat.
|
|
|
WWF kontserbazionistak eta Unilever enpresak 1997an Londresen sortu zuten, eta ingurumenarekin arduraz harrapatutako arrainak eta itsaskiak kontsumitzen dituztela bermatzen die herritarrei. Bere logotipoan, check aren sinboloarekin jokatzen duen hondo urdinaren gainean
|
dagoen
arrain baten marrazkia ikus daiteke. MSCko arduradunek gogorarazi dute gehiegizko arrantza arazo gero eta larriagoa dela.
|
|
2015
|
|
|
Beste freskotasun zeinu batzuk begiak dira; esferikoak izan behar dute, gehienetan irtenak, gardenak eta korneako garbigarriak. Egoera onean ez
|
dagoen
arrain batek itxura lehorra du, distirarik gabea, begiak eta begi niniak hondoratuak ditu, haragia biguna da eta hezurrak erraz askatzen dira. Arraina hozteko tenperatura egokietan (4 ºc tik gora) edukitzea arriskutsua da.
|
|
2016
|
|
|
Zer da arrain freskoa? Arrantza produktu bat freskotzat hartzen da, bizirik
|
dagoen
arrainarekin legozkiekeen propietate globalak dituenean. Hotzetan bakarrik kontserbatutako arraina da (izoztu gabea) eta kontsumitzeko egokia.
|
|
|
Arazoak antzemateko, usain arraroak edo ageriko lesioak izan behar dira kontuan. Egoera onean ez
|
dagoen
arrain batek itxura lehorra du, distirarik gabea, haragia biguna da eta erraz askatzen da arantzetatik. Arraina zenbat eta gehiago kozinatu, hainbat eta arrisku gutxiago patogenoek irauteko Arrainaren segurtasunari ere eragiten dio.
|
|
2017
|
|
|
Kasu batzuk oso deigarriak ziren: hegalaburraren %95 ez zen bakailaoa, eta bakailaoa saltzen zen, Asia hego ekialdean egoera txarrean
|
zegoen
arrain bat. Irudia:
|
|
2018
|
|
|
Aukera gutxi
|
dago
arrain urdinetan, eta fruta eta barazki errazioak ez dira aski.
|
|
2020
|
|
|
Zer alde
|
dago
arrain basatiaren eta akuikulturako arrainaren artean?
|
|
2021
|
|
|
Garazi Rodríguezek, Apromar en ekoizpen eta merkaturatze planen arduradunak, adierazten duenez (elkarte horrek biltzen ditu gure herrialdeko enpresa ekoizleen% 95), Europako akuikultura munduko seguruenetakoa eta kalitate handienekoa da. Zer alde
|
dago
arrain basatiaren eta akuikulturako arrainaren artean. Akuikultura:
|
|
2022
|
|
|
Hirugarren aukera arraina prestatzea da lurrunetan. Espezia sorta on batek mito bat askatuko du: lurrunetan
|
egondako
arraina gozoa edo desirekia geratzen dela. Oliorik gabeko haragia prestatzea El labea hainbat aukera eskaintzen ditu.
|
|
|
Horregatik, guztiz ezinbestekoa ez bada, ez dute beren bizi habitata utzi behar. Ordainetan, etxean bakarrik geratzeko arazo gutxien sortzen dituzten maskoten artean
|
daude
arrainak. Hiru edo lau eguneko absentzietan arazo handirik gabe bizi dira.
|
|
2023
|
|
|
Ozpin olioz edo zitrikoz ondu ez diren bitartean, hornigaietatik, entsaladetatik eta sarrerako barazkietatik sobratzen diren barazkiak krema zoragarriak izan daitezke. f3844 Arrainak Sobran
|
dagoen
arrainarekin (saltsan edo labean) hainbat aukera daude: ✅ Gabonetako zopa klasikoa egitea hondakinekin.
|