|
2001
|
|
|
Zenbat/ itro usam handiak?
|
zeukan
ontzi
|
|
|
Ez da aise hirukien azaleraren kalkulatzeko formularen arrazoinamendua ulertzea. Lehen ariketako azken irudian laukizuzenaren" zola" berde iluna gelditu da, begiratzen dugun hirukia berde arina bilakatu delarik. a altueraren ezkerreko hiruki berde arinak
|
daukan
azalera bi koloreko laukizuzenaren erdia da. Gauza bera da a altueraren eskuin aldean.
|
|
2002
|
|
|
10 bola daude abakoaren lerro batean. Sekuentzia abako handi bat
|
daukan
kartoia erabiliz has daiteke{ fitxategiaren bukaeran): ikasleek bola kopuru zehatz baten inguratzen ikasten dute.
|
|
|
Sekuentzia Zenbakien tau/ a Kanikarrek eta Dedek bezala jokoarekin hasten da (fitxategia ikus) ahoz" hirurogei..." ekin hasten diren zenbakien ezagutzeko. Laukitxo horietan fagoratua den deskonposaketa zenbaki horien adierazgarritasuna da(" hirurogeita hamahiru", 60+ 13 da)," hirurogei" ekin hasten den zenbaki bat zifraz nola idazten den jakiteko, zenbat hamarreko
|
daukan
jakin behar da (6 ala 7?). Beraz.
|
|
|
� 10 kanika
|
eduki
ditzakeen Kanikarren kutxa handia baliatzen da Gtik 10erainoko zenbakien egituratzeko, 5 eta 10 ezaupide direla. Bitan antolatua den kutxa handi honek 5 laukitxo baditu aide bakoitzean.
|
|
|
� D jarduerako [fil Hainbat kanika
|
edukitzen
duten kutxen [Q] 20tik harat diren zenbakien zifrazko idazkera. zerrenda eredua. irudikapena. Horretarako, orrialde gaineko zenbakien lerroa baliatzen da 31eraino eta algoritmoa haratago eramanez.
|
|
2005
|
|
|
Gudaria edo gerlaria lurren jaun eta jabe zen. Meneko zituen laborariek lanaren parte bat zor zioten gerizaren truke eta eskubide guti
|
zeukaten
.
|
|
|
Champagne-ko eta Frantziako di A zeharkako kontrola ere
|
bazeukan
, Gaskoniako feudoak zirelakotz lunastiak() Ri
|
|
|
Gaztelarrek bahiturik
|
zeuzkaten
hiri 15
|
|
|
Priore etxe: priore bat buru
|
daukan
eliz erkidego edo komunitatea.
|
|
2008
|
|
|
Aste horren ondotik, beste bat izan zen, eta egun batez militarra itzuli zen kopiekin, oñoña pakete batekin eta jeneralaren argazkia
|
zeukan
egutegi batekin.
|
|
2012
|
|
|
alde batetik Menditarrak (Danton eta Robespierre, besteak beste) zaragoilgabeen laguntzaz 1 dok. iraultza segitu nahi zutenak, eta bestalde Girondinoak, neurtuagoak edo epelagoak. Menditarrek erregea traidoretzat
|
zeukaten
; hiltzera kondenatu zuten eta 1793ko urtarrilaren 21ean gillotinaz hilarazi zuten. 2 dok.
|
|
|
Erregimen berri hura ahula eta aldakorra izan zen. 1799an, Napoleon Bonaparte jeneral gazte eta handinahiak 5 dok estatu kolpe bat antolatu zuen; Lehen Kontsul gisa, boterea beste bi kontsulekin
|
zeukan
.
|
|
|
1808an frantses armadek Madril meneko
|
zeukaten
. Maiatzaren 2an madrildarrak altxatu ziren.
|
|
|
• jaurobi: neurri handiko monumentua, barnean hilobiak
|
dauzkana
.
|
|
|
• pribilegio: jende batzuek
|
dauzkaten
abantailak.
|
|
|
• Zer
|
dauka
eskuetan erregeak?
|
|
|
El Escorial izeneko palazioak, botere absolutuaren nahia ongi itxuratzen du; errege egoitza eta monasterioa izateaz gain, erregearen arbasoen eta ondokoen hilobiak
|
dauzkan
jaurobia ere da. 3 dok.
|
|
|
" Eguzkia nehoiz gordetzen ez den inperioa" ren jabe zen. jaurobi: neurri handiko monumentua, barnean hilobiak
|
dauzkana
. foru: Erdi Aroan hiri handi baten sortzeko araudia.
|
|
|
Balearen atzemateko, harekin gudukatu behar baita, arrantza guziz lanjerosa da, eta baleak bere buruaren defenditzeko duen karrarengatik, zaurituak maiz izaten dira. Balearen parte bat saltzen da haragi fresko gisa eta erraten da haragi arras ona dela; beste partea gazitzen dute eta, urin berezia
|
daukan
burutik, olio tona zenbait ateratzen dute. Mihia hauta omen da jateko."(...)
|
|
|
Baina Vaubanek zuen hiriaren defentsa garatu, bereziki zitadela eraikiz 1680an, Aturriren eskuineko ibaiertzean. Planoan atzeman ezazu; izar baten itxura
|
dauka
. Hiri Handian (Baiona Handian) Gaztelu Zaharra eta Erdi Aroko harresiak, Hiri Ttipian (Baiona Ttipian) Gaztelu Berria eta San Izpirituko gotorlekua.
|
|
|
kleroa, noblezia eta populua edo hirugarren estatua). pribilegio: jende batzuek
|
dauzkaten
|
|
2013
|
|
|
Gaua iragan zen eta, biharamunean, hiru bidaiariak joan ziren, jin ziren bidetik. Familiari ez zaio sekula dutea eskastu eta egurra xuhurtu baldin bazaio ere, oihal etxola beti zabalik
|
dauka
, dute baten egiteko sugairik badeno, denbora hartzen deno eta lagunak hurbiltzen...
|
|
|
Gaua iragan zen eta, biharamunean, hiru bidaiariak joan ziren, jin ziren bidetik. Familiari ez zaio sekula dutea eskastu eta egurra xuhurtu baldin bazaio ere, oihal etxola beti zabalik
|
dauka
, dute baten egiteko sugairik badeno, denbora hartzen deno eta lagunak hurbiltzen...
|
|
|
• Ez dakit aitortu behar dizudan... Duela hamaika hilabete, etxetik ekarri nuen katilu bat
|
neukan
, amak eskaini zidana...
|
|
|
◦ Ez dakit aitortu behar dizudan... Duela hamaika hilabete, etxetik ekarri nuen katilu bat
|
neukan
, amak eskaini zidana...
|
|
|
Bigarrenak aldiz ez zuen labea piztu eta buztin guziz arrunta
|
zeukan
etxolaren zoko batean metatua.
|
|
|
Bigarrenak aldiz ez zuen labea piztu eta buztin guziz arrunta
|
zeukan
etxolaren zoko batean metatua.
|
|
|
– Zer gertatu zait? Bizia ekarri duzu eta sekretua hor
|
daukat
: dute katilua da, buztinaren semea, suaren alaba.
|
|
|
Barnera so egitean, etxondoko aintzira dut ikusten. Ene barneko altxorrak ezagutzen dituzu, eltzegile jauna, eta amets guziak horretan
|
dauzkat
, buztin katilu erakaitz horretan. Nola daiteke ote?
|
|
|
– Zer gertatu zait? Bizia ekarri duzu eta sekretua hor
|
daukat
: dute katilua da, buztinaren semea, suaren alaba.
|
|
|
Barnera so egitean, etxondoko aintzira dut ikusten. Ene barneko altxorrak ezagutzen dituzu, eltzegile jauna, eta amets guziak horretan
|
dauzkat
, buztin katilu erakaitz horretan. Nola daiteke ote?
|
|
|
• Ez, anderea, ikusten duzun mendia zure herri berrikoa da: hor
|
daukazu
Fuji mendia, zerua eta lurraren arteko sumendi nagusia.
|
|
|
• Ez, anderea, ikusten duzun mendia zure herri berrikoa da: hor
|
daukazu
Fuji mendia, zerua eta lurraren arteko sumendi nagusia.
|
|
2016
|
|
|
XVII. mendean, Europa osora hedatu zen. Lauzpabost hari bikoitz
|
zeuzkan
. XIX. mendean, 6 hari bakuneko gitarra sortu zen.
|
|
|
XIII. mendean, kristauek gurutzadetatik ekarri laute arabiarra (al’ûd), XV. mendean orotan hedatu zen. Orduan 6 hari
|
zeuzkan
(hauetarik 5 bikoitzak). Kantua eta dantza laguntzen zituen.
|
|
|
Tiorba lautetik eratorria da: haren gider luze luzeak 2 kabila etxe
|
dauzka
. Hari bikoitzak eta hirukoitzak badira:
|
|
|
8 melodiarentzat eta 8 pordoirentzat (ez dira hunkitzen, bakarrik egiten dute soinu). Laute tiorbatuak, tiorba zistroak, chitarroneak (lautetik eratorri musika tresnak) egin ziren, batzuek 40 hari arte
|
zeuzkaten
. Konplexuak baitziren, alde bat utzi ziren (biziki luzea zen hauen tonuan jartzea!).
|
|
|
laute" laburtu" bat da, arinago, jotzeko aiseago eta merkeagoa. Udare itxurakoa da, gitarrak bezala juntura taulak
|
dauzka
(hondo laua), bai eta 4 hari bikoitz edo hirukoitz ere. Udare itxurako mandolina XVII. mendekoa da, 4 hari bikoitz dauzka, tremoloetan soinu ezin hobea emanez.
|
|
|
Udare itxurakoa da, gitarrak bezala juntura taulak dauzka (hondo laua), bai eta 4 hari bikoitz edo hirukoitz ere. Udare itxurako mandolina XVII. mendekoa da, 4 hari bikoitz
|
dauzka
, tremoloetan soinu ezin hobea emanez. Banjoa Afroamerikarren gitarra zen.
|
|
|
Honi esker, kobrezko musika tresnekin lehian sartzen ahal zen lehenbiziko jazz orkestretan, bai eta amerikar herri musikan ere, gitarra eta mandolina laguntzen zituelarik. 4 hari
|
dauzka
, batzuetan pordoiarena egiten duen bosgarren bat ere.
|
|
|
Sitarra indiar laute handi bat da. 7 hari
|
dauzka
, koska sabelduen gainetik iragaten direnak: horri esker, musikariak ezkerreko eskuaz hariak bazterrera tira ditzake, soinu" bihurgunetsuak" sortuz.
|
|
|
Jazz gitarra biziki laua da: " f" moduko soinu ziloak
|
dauzka
eta 6 edo 12 mikro ttipik hari bakoitzaren soinua bildu eta anplifikatzen dute. Gitarra elektrikoek, anplifikatuak baitira, ez dute erresonantzia kaxaren beharrik eta litezkeen forma guziak har ditzakete.
|
|
|
Gitarra elektrikoek, anplifikatuak baitira, ez dute erresonantzia kaxaren beharrik eta litezkeen forma guziak har ditzakete. Gitarra baxuak 4 hari lodi
|
dauzka
, kontrabaxuarenak bezala tonuan ezarririk. Ez du kaxarik soinua anplifikatua delako.
|
|
|
Hasieran franko trinkoa, XIII. mendean luzatu zen. 7 hari
|
zeuzkan
eta baxu parteak jotzen zituen kantuaren laguntzeko. Gaur egungo harpa zeltikoa musika tresna haietatik dator.
|
|
|
Zitaren hariak erresonantzia kaxari paraleloak zaizkio. Hari bakar bat
|
eduki
dezakete, musika arkuak bezala. Gehienetan hainbat hari tinkatuak dira harmoniataularen gainetik.
|
|
|
Hariak zimikatuak izan daitezke: kontzertuko zitarak 5 hari melodiko
|
dauzka
(diapasoiak eta koskek erhiak gidatzen dituzte, gitarra batean bezala) eta laguntzako berrogei bat hari, hutsean jotzen direnak. Trapezio biribildu formako salterioa modan zen Erdi Aroan, hariak plektro batez edo erhiez zimikatuak ziren, edo mailu ttipi batzuez joak.
|
|
|
Trapezio biribildu formako salterioa modan zen Erdi Aroan, hariak plektro batez edo erhiez zimikatuak ziren, edo mailu ttipi batzuez joak. XV. mendeaz geroztik eraiki tinpanoak trapezio forma du eta akorde bostunean elkarrekin soinu egiten duten 2 hari talde
|
dauzka
. Zinbaloa zutikako hungariar tinpanoa da.
|
|
|
Zinbaloa zutikako hungariar tinpanoa da. Kotoa japoniar zitara bat da, bi eskuez zimikatzen diren 13 hari
|
dauzkana
.
|
|
|
Harpa zeltikoak, herri musikaren berritzetik emendatzen ari den errepertorio bat
|
dauka
. Irlandar musikan adibidez, kantua edo flauta laguntzen ditu.
|
|
|
Japoniar kotoa, zetazko 13 hari
|
dauzkana
. Zubiak lekuz alda daitezke.
|
|
|
Organoa Pan flauta erraldoi batekin konpara daiteke, ehunka edo milaka hodi
|
eduki
baititzake. Hodi hauetara haize kaxa batek airea igortzen du teklatu baten bidez. Bi hodi mota badira:
|
|
|
Batzuek metalezko hariak
|
dauzkate
, erresonantzia handia eta soinu guziz berezia ematen dizkiotenak.
|
|
|
Oraingo piano guziek burdinazko koadro bat
|
daukate
, metalezko harien atxikitzeko. Hari baxuak kobrezko hariz inguratuak dira.
|
|
|
Bibrazioak erresonantzia kaxara heltzen dira zubiaren bidez. Erresonantzia kaxa izeiz (gainaldea, taula harmonikoa) eta astigarrez (hondoa) egina da. Arkuaren makurdura errazten duten bi muxarradura
|
dauzka
, arkua bazterretako harietaraino hel dadin. Hondoa eta gainaldea juntura taulen bidez lotuak dira eta kaxa osoa tentsioan ezarria da barnean den arima deitu zurezko pieza ttipi bati esker, bibrazioak musika tresna osoari helarazteko gisan.
|
|
|
batak 8 hari bikoitz ditu doinuarentzat, besteak berez soinu egiten duten 8 hari, pordoiarentzat; zistroa laute ttipi bat da, jotzeko aiseagoa eta merkeagoa. Hondo laua du, gitarrak bezala, eta 4 hari bikoitz edo hirukoitz
|
dauzka
. Mandolina, udare itxurakoa, tremoloan jotzen da gehienik, 4 hari bikoitzei esker.
|
|
|
Hari bakoitzak nota bakar bat jotzen duenez geroz, musika tresna horiek hamarka hari
|
dauzkate
. Harpan, erresonantzia kaxa hariekiko perpendikularra da, zitaretan paraleloa.
|
|
|
esku bakoitzak hodi baten ziloak tapatzen ditu. Txilibituak eta irlandar flautak 6 zilo baizik ez
|
daukate
. Itxura bitxia duen terrakotazko okarina moko flauta globularra da.
|
|
|
Munduan zehar ohiko flauta mota anitz aurkitzen da. Batzuk oso luzeak dira eta gutieneko ahokadura bat
|
badaukate
(zilo bat muturrean). Nahr izeneko indiar flauta zeharka atxikitzen da, kena aldiz perutar flauta zuzena da.
|
|
|
Saxofoia letoizkoa (kobre eta zinkezko aleazioa) eta konikoa da, oboea bezala. 23 zilo
|
dauzka
eta giltza jokoari esker, zilo urrunetara heltzen ahal da edo hainbat zilo batera tapa daitezke. Ziloak handiegiak dira erhiek tapatu ahal izateko.
|
|
|
Musika tresna leuntzen eta bernizatzen da. Giltzen euskarriak soldatu ondoren, ziriak, malgukiak eta giltzak
|
dauzkan
mekanismoa abisen bidez finkatua da. Larruzko tanpoi batzuek segurtatzen dute giltzen irazgaiztasuna.
|
|
|
Bistan dena, jazz musikak jakin du saxofoiek
|
dauzkaten
adierazpen ahalmen handien erabiltzen. Jazz orkestra gehienek gutienez saxofoi bat badute.
|
|
|
Ilustrazio sinpleak proposatzen dituzte, marra soilez eginak eta fotokopiagarriak, bi musika tresna mota erakutsiz: gaur egun ikus edo entzun daitezkeen musika tresna gehienak, eta besteak,
|
daukaten
jatorri historiko edo geografiko bereziarengatik aipatzea merezi dutenak. Fitxa batzuek musika tresnen funtzionamendua aztertzen dute (baitezpadakoa iruditu zaigularik):
|
|
|
Bi zatiak eskuliburuaren bi atal nagusiei dagozkie. Pista anitz
|
dauzka
sekuentzietako sarbidea aiseago izan dadin.
|
|
|
Moko txirulek edo flauta eztiek 8 zilo
|
dauzkate
. Haizebide batek airea zuzenki eramaten du lantzerrera:
|
|
|
Behiala zurezkoak baziren ere, gaurko zeharkako flautak alpakaz (kobre, nikel eta zinkezko nahasketa) edo zilarrez eginak dira. Giltza eta eraztun anitz
|
dauzkate
, zilo urrunetara heltzeko edo hainbat zilo erhi bakar batez tapatzeko gisan. Osoki zilindriko (nahiz burua doi bat koniko izan) den flauta honen soinua zurezko txirulen soinutik oso desberdina da.
|
|
|
Bistan dena, eskusoinua ezagutu duzu.
|
Dauzkan
botoi edo teklei esker, bi eskuek akorde konbinazio anitz jotzen ahal dituzte. Entzun ezazu ezkerreko eskua:
|
|
|
Horra, orain, harrituko zaituen musika bat. Musika honetan, eskusoinuak
|
dauzkan
adierazpen gaitasun guziak erakusten ditu...
|
|
|
Zitarek hari zimikatuak ukan ditzakete, kontzertuko zitaran bezala. Azken honek hutsean jotzen diren 40 hari
|
dauzka
, bai eta 5 hari melodiko ere, gitarran bezalako koskekin. Salterioa Erdi Aroan agertu zen:
|
|
|
Teklatuek,
|
dauzkaten
tekla kopuruari esker, orkestrarena bezain zabala den eremu harmoniko baten erabiltzeko parada ematen diote musikariari. Gainera polifonikoak dira, erran nahi baita aldian hainbat nota (10 notaraino) jotzea ahalbidetzen dutela.
|
|
|
Tekla musika tresnak hiru taldetan sailkatzen ahal dira: hariak eta taula harmonikoa
|
dauzkatenak
(pianoa, klabezina, klabikordioa); airea soinudun hodietara edo metalezko mihietara bidaltzen dutenak (organoa, harmoniuma, eskusoinua); eta elektronika erabiltzen dutenak soinuak bozgorailu batean sortzeko (teklatu" elektronikoak", sintetizadoreak).
|
|
|
batak notak soinu egitera uzten ditu, teklak laxatuak baldin badira ere, besteak soinuak isilarazten ditu. Piano zuzenen hariak bertikalki ezarriak dira, gurutzaturik, eta baxuak kobrezko hariz inguratzen dira aski labur izan daitezen; isats pianoek hari horizontalak
|
dauzkate
. Beheretik goiti kolpekatuak dira, eta luzeagoak direnez ozenagoak dira.
|
|
|
Txirulen familiak moko bat
|
daukaten
musika tresnak biltzen ditu. Mokoak airea bideratzen du lantzer batera buruz.
|
|
|
Honen soinua moko flautarena baino indartsuagoa da, baina ateratzeko zailagoa.
|
Daukan
giltza eta uztai jokoari esker, nota konbinazio guziak jotzen ahal ditu. Lantzerra mutur batean izan daiteke, banbuzko shakuhachi deitu japoniar flautan edo elkarren ondoan ezarriak diren zurezko hodi hetsiez bakarrik osatua den Pan flautan bezala.
|
|
|
Honen tinbre baxu eta beroa XVII. mendetik erabilia da orkestran. Eskoziar eta bretoi xirolarruen xaramelak ere mihi bikoitza
|
dauka
. Musikariak larruzko zakua airez bete eta besoaren laguntzaz tinkatzen du, hats erregular eta etengabea lortzeko.
|
|
|
Pistoi bat ezpain jokoarekin konbinatuz, tonalitate guzietan jotzen ahal da. Tronpetak tutu zilindriko bat
|
dauka
, dirdiratsuena da. Tutua pixka bat konikoa duen tronpa ez da tronpeta bezain dirdiratsua, baina beroagoa.
|
|
|
Moko flautak eta organo tutu batzuek lantzer bat
|
daukate
. Haizebide batek eramaten du airea lantzerrera:
|
|
|
Klarineteak eta saxofoiak mihi bakar bat
|
daukate
. Mihi hau malgua baita, laster dardaratzen du, aire xirripak tarteka pasatzera utziz.
|
|
|
Airea ufatu eta hartu behar da eskalaren nota guziak atera ahal izateko. honek tireta bat
|
dauka
tonuerdien jotzeko.
|
|
|
Jazz musikan noizbehinka erabiltzen den bibrafonoan, motor batek paletak mugiarazten ditu, soinuaren vibratoa sortuz. Litofonoak harrizko" xaflak"
|
dauzka
. Askotan fonolita da, soinu handiko sumendiko harria.
|
|
|
Danbor militarrak biziki azal tinkatua
|
dauka
, bi azal eta pordoi batekin. Soinu idor eta garbia du.
|
|
|
Soinu idor eta garbia du. Pordoi gabeko kaxa altuagoa da eta azal bakarra
|
dauka
: rock edo jazz bateria joileak bere aurrean ezartzen du, kaxaren ondoan.
|
|
|
Rock edo jazz musikan, zutikakoak izan daitezke edo dunbalean finkatuak, jotzailearen aitzinean eta bi aldeetan. Proventzako danbolina biziki altua da, azal bakar bat
|
dauka
eta besotik zintzilik eramaten da. Musikariak esku batez makila atxikitzen du eta bestean galoubet izeneko hiru ziloko flauta ttipi bat.
|
|
|
Tonalitate bakar batean jotzen baitute, musikariak neurri desberdinekoak ukan behar ditu doinu desberdinen laguntzeko. Shakuhachia japoniar banbuzko flauta bat da, 7 zilo
|
dauzkana
. Pan flauta hodi muntaketa bat da, hauetarik bakoitzak nota bat jotzen du.
|
|
|
Klarineteak Var inguruko seskazko mihia
|
dauka
, mokoaren alde lauan kokaturik. Ufatzean, mihiak mokoa biziki zalu irekitzen eta hesten du, airea tarteka pasatzera utziz eta musika tresna osoa dardararaziz.
|
|
|
Oboeak mihi bikoitza
|
dauka
, bata bestearen kontra lotu Var inguruko seskazko bi xaflaz osatua. Ufatzean, laster irekitzen eta hesten dira, airea tarteka pasatzera utziz eta bibrazio bat eraginez.
|
|
|
Behiala, makurtua zen eta adar angeluduna (cor anglé frantsesez) deitua zen. Fagotak mihi sistema bera
|
dauka
. Plegatua den 2 metroko hodi batez eta giltza joko konplexu batez osatua da.
|
|
|
Tronpa guziek
|
daukaten
tutu konikoari esker, tronpetarena baino soinu borobilago eta beroagoa eskaintzen ahal dute. Lehenbiziko tronpak zurez edo animalien adarrez eginak ziren.
|
|
|
Gaur egun, tronboi mota desberdinak erabiltzen dira, hala nola mi bemol eko altua, ut eko tenorra, arruntena, baxua eta kontrabaxua. Badira ere pistoi tronboiak, irristailurik gabe, tronpetek bezala hiru pistoi
|
dauzkatenak
. Hauen soinuak tronpetarenak baino tinbre gutiago du eta ez dira anitz erabiltzen.
|
|
|
Pistoi birakariak dituen tronpa (fa-koa). Tronpak laugarren pistoi bat
|
dauka
, jokoa errazten duena.
|
|
|
Kalabazek (afrikar balafonoa), metalezko hodiek (orkestrako xilofonoa) edo zurezko hodiek (marinba) soinua anplifikatzen ahal dute. Metalofonoak metalezko xaflak
|
dauzka
, eskola guzietan aurkitzen da. Mozartek Flauta miragarrian erabili glockenspiela, lira itxurakoa edo teklatu batez hornitua (zelesta bezala) izan daitekeen metalofonoa da.
|
|
|
lithos= harria) soinudun harriz egina da (fonolitoa, besteak beste). Bibrafonoak motor elektriko batek eragin paleta birakariak
|
dauzka
, hodi erresonadoreak irekitzen edo hesten dituztenak, vibrato aldakor bat sortuz.
|
|
|
Tabla Indiako danbor ttipi bat da, sitarra laguntzen duena eta erhiez kolpekatzen dena. Japoniar tsuzumiak bi larru
|
dauzka
, gurutzatuak diren zenbait listarik lotuak. Listari horiek eskuz edo zangoz tinkatuz, soinuaren altuera aldatzen da.
|
|
|
Musika kaxa metalezko xafla sorta batez osatua da, danbor birakari baten puntek zimikatzen dutena. Sanzak
|
dauzkan
orratz moduko xaflak erhiez zimikatzen dira. Berinazko harmonika osatzen duten berinazko katiluak erdialdean zilatuak dira eta itzultzen den ardatz batean sartuak.
|
|
|
Oboea klarinetearen idurikoa da, baina pabiloia hertsiagoa du eta bere tutua konikoa. Baina oroz gainetik, mihi bikoitza
|
dauka
, elkarri loturik diren seskazko bi xafla finez osatua. Musikariak ezpainen artean ezartzen dituelarik, ufatzen du eta, xaflak malguak baitira, airearen presioak dardarazten ditu.
|
|
|
Oboeak 23 zilo
|
dauzka
(eskuko 10 erhientzat gehiegi da), 9 erhien eraginez tapatzen edo irekitzen direnak. Platerei esker, bata bestetik urrun diren bi zilo batera tapa daitezke, soinu homogeneoago bat emanez musika tresnaren erregistro guzietan.
|
|
|
Eskoziar xirolarruek ere (bretoi xirolarruek bezala) mihi bikoitza
|
daukate
. Airez bete zaku batez osatuak dira.
|
|
|
Besoak zakua zapatzen du airea 7 ziloko xaramelera bidaliz eta soinu etengabea sortuz. Pordoiek (1 bretoi xirolarruan, 3 eskoziar xirolarruan) mihi bakarra
|
daukate
.
|
|
|
Klarineteak 24 zilo
|
dauzka
, eskuaren 10 erhirentzat gehiegi baita! Giltzak erabiltzen dira zilo urrunetara heltzeko.
|
|
|
Klarinetearen arbasoa txirimia izeneko musika tresna da. 6 edo 7 zilo
|
zeuzkan
, eta mihi bakar edo bikoitz batez hornitua zen. Azken hau musika tresnaren barnean zegoen.
|