|
2000
|
|
|
Etxola berezia prestatzen diote, eta han bizi behar izaten du bi hilabetez, bere gorputz espirituen garbikundea jasanez. Denboraldi horretan zehar ez
|
dauka
emazteagana joaterik, ez bere eskuz jaterik; beste norbaitek ahoratu behar izaten dio janaria. Betebehar hauek hildakoen espirituen beldurrak eragiten ditu ezbairik gabe;(...)" (Urrezko abarra, I bol.," Hiltzaileak tabututa" atala, 293 orr.).
|
|
2001
|
|
|
Aditzak ez zuen mugarik: begirada hain samurra
|
zeukan
emazte hari adibidez nolaz exigituko nion pasaportea. Nor nintzen, neure izatearen izenean, ene gutizietara munduaren plegatzea eskatzeko?
|
|
2003
|
|
|
Erika Txokoz amorostu zen. Larrua hain beltz
|
zeukan
emaztearekin amodioa egiten zegoe  la, amaren erranen oihartzunek urratzen zioten desira: ez ezakela gure familiaren ohorea zikin, gero, emaztegai beltz batekin etorriz.
|
|
2005
|
|
|
Dirurik gabe. Nahiz han ere badiren dirudunak; Mercedes beribil bat
|
zeukan
emazte bat ezagutu dut nihaurek. Mercedes guti zen han.
|
|
|
Mantalina desagertu da isil isila gure elizetarik, mahomatarren beste mantalina batek egin duen ekaitza sortu gabe eta legerik gabe: nork utzi lezake orai komunionea eman gabe mantalinarik buruan ez
|
daukan
emaztea. Jondoni Paulori jarraikiz, hogei mendez hala egin delarik.
|
|
|
Gero eta gehiago, haurdun izateko arriskua aipu delarik, ama izatea zorigaitz bat balitz bezala, esperantxetan izatea erraten da haur bat sabelean
|
daukan
emazteaz. Esperantxetan izatea eta haur baten izateko arriskua, ez da arras ikusmolde bera.
|
|
|
Thierryk Kastelari kontatzen zion Maria Sainduarekin mintzatu zela Orbe karrikan eske zebilela. Alabaina urdin argiz apaindu eta ile kuiskulak ikatz
|
zeuzkan
emazte hanpurusak, botila tutunetik husten ari zela, erregutu zion:
|
|
|
Belarriak zauritzen eta neuronak txirikordatzen zizkien horrelako marraka marrantak entzutean, neurria zetxikaten Jainkoaren Bildotsak arranguratzen hasi ziren. Justu gibelean
|
zeukan
emazte klasiko eta ponpox beztitua zen Frantxuak bizkar gainean zimikoa egin zion:
|
|
2009
|
|
|
Urtero, udan, JASONdarrak San Diegora joaten ziren, eta 6 aste ematen zituzten oso osorik erakundeko beste kideekin lanean. Dirutza ordaintzen zietenez, hondartza ondoan alokatzen zuten etxea; eta horrela, seme alabek itsasoko uretan murgiltzeko aukera
|
zeukaten
emazteen zaintzapean. Bitartean, gizonek mundua salbatzeko ahaleginetan ziharduten.
|
|
|
Hori zen berantiarraren isuna. Zorte gaiztoaren seinaletzat hartzen zen, eta jakina, etxean
|
zeukala
emazte huntzezkoa ziotsaten. Huntza zuhaitzaren bizkar bizi den bezala, urte hartan haren etxean emaztea huntzezkoa zela eta iseka nozitu behar izaten zuen.
|
|
2010
|
|
|
Ordurako hustuta nengoen sufrikarioagatik, pipiak egurra jan ohi duen bezala. Etxeratzeko ordua ere ailegatu zen eta bueltatu beharra
|
neukan
emazte zein alabarengana.
|
|
|
Emazteak ni bilakatzen ninduen bere bizitzako porrotaren errudun eta zinez da eramangaitza halakorik jasatea. Arrazoirik ba ote
|
zeukan
emazteak, aplika dezadan ideia berbera eta aurkituko dut modu krudel bat edonori erantzuteko: ez zeukan arrazoirik ezkonduta ez geundelako.
|
|
|
Orain etxean nago. Alboan
|
daukat
emaztea, lo. Eta nik ordu parea daramat begiak irekita.
|
|
2011
|
|
|
– Gure auzokide zoroak arrazoi bat
|
zeukan
emaztea hiltzeko.
|
|
2012
|
|
|
Ondoren, Mari Tererentzat ere eguna luzea izango zelakoan, mahaia bildu, eta harrikoa egiten hasi da. Ez
|
dauka
emaztearen azken hitzak mostratxarekin igurtzi beharrik hark aitaginarreba berenera ekartzeko asmoa duela ulertzeko; entzun ere egin ditzake haren arrazoiak: azkena izango da gainerako neba arreben etxeak txikiak direla eta ez dagoela haietan beste inor sartzeko modurik.
|
|
|
– Bistan dena merezi duzula –ihardetsi zidan karrikan lo egiteko ohitura
|
zeukan
emazte higatuak.
|
|
2014
|
|
|
Zapatak erantzi zituen. Biok karga karga eginda geunden eta dena barrez hartzen genuen, baina gero bera izugarri serio jarri zen eta Monika, izen hori
|
zeukan
emazteak, eta bere artekoaz hitz egiten hasi zen.
|
|
|
Kasu honetan bazen faktore bat, plazebo gezurra ia ezinezko egiten zuena: Rafa bakarrik zegoen, ez
|
zeukan
emazte edo seme alabarik, medikuek haiei egia gordina kontatu eta gaixoari kontsolamenduzko pilula bat emateko. Eta gainera haren nortasuna zegoen, hark bizi izandako guztia, bizia jokatzen ibili denari ezin joango zitzaizkion mindulinkeriekin.
|
|
|
Deituko ziotela esan zidaten, baina ez
|
daukat
emaztearen berririk.
|
|
|
Eta nik ez
|
daukat
emazte perfektua izateko inolako asmorik.
|
|
|
Ez
|
daukazue
emazterik?
|
|
|
Harryk ez
|
dauka
emazterik.
|
|
2015
|
|
|
Izutu egiten ninduen sentipen hark. Laguna, senarra edo dena delako gizona kartzelan
|
zeukan
emazte bati erreparatu nion neurri gaberik; aparteko ezer aipatzekorik ez zeukan andre baten gose nintzen, sekula ez bezala. Ahots bat, bi begi eta trikota bat eskuetan.
|
|
|
Ez zitzaidan bitxia iruditu, ez zitzaidan arraroa egin, segur aski bostak ulertu ordez zazpiak ulertuko nion? Gauza da, behintzat, berriro begiak bildu aurretik etxean
|
neukala
emaztea. Bostak punttu punttuan.
|
|
|
Aditzak ez zuen mugarik: begirada hain samurra
|
zeukan
emazte hari adibidez nolaz exigituko nion pasaportea. Nor nintzen, neure izatearen izenean, ene gutizietara munduaren plegatzea eskatzeko?
|
|
|
nitaucat emazte on bat, ceña dan ama andrea, nik
|
daukat
emazte on bat, zeina den ama andrea?
|
|
|
Ohean daude, liburu bana irakurtzen. Eten txiki bat
|
dauka
emaztea irakurtzen ari den nobelak 98 orrian. Begiak liburutik jaso eta erlojuari begiratu dio.
|
|
|
Kattalinen atzean txakolinen bila tabernara sartu zenerako ia baztertuta
|
zeukan
emazteak egin ziona, batik bat solaskideen argudio tentelei gailendu zitzaienetik. Hala ere, aitortu behar da Kattalinekin mostradorean egoteak eman ziola akabera emaztearengandik jasotako ofentsak eragiten zion burmuinaren karraskatzeari.
|
|
2016
|
|
|
ezkondu ondoren, emakumeek ez zeukaten jabetza eskubiderik; beraz, senarren mende zeuden emazteak, bai ekonomikoki, bai moralki. Ezkontzak agintzen baitzuen emazteek guztiz obedienteak izan behar zutela, senarrek eskubidea
|
zeukaten
emazteak zigortzeko, eta, ez hori bakarrik, nagusigo maskulinoan oinarritzen ziren, ia osorik, banaketa eta dibortzio legeak. Ezkontzaren barruan emakumeek estatus apalagoa zeukatela-eta, hezkuntza instituzioetan eta arlo profesionalean ere ez zuten berdintasunik aurkitzen, betiere Seneca Fallseko Adierazpenaren arabera.
|
|
2017
|
|
|
Beste ohar bat ere egin du: «Anemia
|
daukan
emazte bati ez diozu kobrezko umetoki barneko dispositiborik ezarriko».Zinezko arriskua, haurdun gelditzea ere badela azpimarratu du Aubertek, eta antisorgailuak zertarako hartzen diren gogoratu du: «Hormonei esker abortuak saihesten dira.
|
|
|
Eta bestelako bideetatik ere jakin ahal izan nuen, biharamunari itxaron gabe egun hartan bertan hasi baitzitzaizkidan aitortza eske, eta han entzun nituenek argi aski salatzen zidaten nire hitz bipil haien eragina eta oihartzuna: hantxe
|
neuzkan
emazte zintzo eta elizkoi askoak, ezkontzaren beharrak betetze hutsa zela eta, edo hartan atseginen bat kausitu zutelakoan lanturuka eta izututa, eta ni aurrean zer esan asmatu ezinik, sermoiaren bidetik espantuka eta habitua urratuz hasi edo lehengo gehiegikeriei beroarena kendu behar ote nien ezbaian; baina ez gogoeten ezbai hutsean, nire gorputza bera ere antzeko kordoka batean baineukan aldi ... nire jarrerari, egoerari eta izaerari zor zaizkien itzal eta seriotasuna batetik, eta bestetik, berriz, aitorpen lotsati eta herabetsu haiek niregan nahi ezta ere sortzen zuten kitzikadura...
|
|
|
Horiek hola, pentsatzeko eta gizarteaz mintzatzeko gaitasun berezia
|
baitaukate
emazteek, gizoneri doakigu heieri ateak idekitzea. Gure astekari hunen geroa eta parekotasuna gogoan, zuzendaritza taldearen azken bilkuran aipatu dugu oroz gainetik" Jainkoa, bizia, jendea" saila aberasteko emazte idazle berri batzuen beharra.
|
|
2018
|
|
|
Gobernatzeko eskubide politiko jatorrizkoa ez zen aitazkoa, baizik eta matrimoniala. Senarra familiako monarka bihurtuta, Lockek ez
|
zeukan
emaztea aipatu beharrik ere. Emaztea senarraren agintearen mende egotea jadanik bermatuta zegoen lehenago egindako akordio baten bidez. (Berriz ere, galdera hau geratzen da zintzilik:
|
|
|
Gainera, orain gutxi utzi diote eskandalu izateari bai dibortzioak eta bai dibortziatuek. XIX. mendeko feminista askok, nahiz eta dibortzioaren alde egon (bereziki, uste zutelako senar bortitz bat
|
zeukan
emazteak horixe zuela ihes egiteko biderik onena), saihestu egin zuten gai hura, beren gainerako helburuak arriskuan jartzeko beldurrez; beste feminista batzuk, aldiz, dibortzioaren kontra zeuden, beldur baitziren horrek senarrei modua emango ote zien emaztea eta seme alabak errazago abandonatzeko. Dibortzioa, oro har, ezkontzaren kontrakotzat jotzen da, baina, Christine Delphyren ustez, ezkontzaren sorkari eraldatu bat da gaur egun. Haren aburuz, emazte dibortziatuek ia beti segitzen dutenez matrimonio horren haurrak zaintzen,, esan daiteke hala ezkontza nola dibortzioa ondorio berbererako diseinatuak daudela:
|
|
|
Beraz, Emma Goldmanen aburuz,, mailaketa kontu bat da [emakume batek] bere burua gizon bati saltzea (ezkontza barruan zein kanpoan) edo gizon askori saltzea?. Simone de Beauvoirrek honelakoxetzat
|
dauka
emaztea: –Emakume ezkondua gizon bakar bati lotua dago, bizi guztirako; prostitutak, berriz, bezero batzuk ditu, lan bakoitzeko ordaintzen dutenak.
|
|
2020
|
|
|
Gainera, liskarrak
|
zeuzkan
emaztearekin seme alaben gorabehera haiek zirela eta. Bukaeran esan zidan:
|
|
|
Nik, ez dakit txoria bezalakoa naizenetz. Ez dakit sorgintzat
|
zeuzkaten
emazte horien dohainak baditudanetz. Badakit natura eta animaliak maite ditudala, ene familia, ene lagunak eta eskola maite ditudala, ene adineko neska anitzek bezala.
|
|
2021
|
|
|
Zorionez, gizona etxean ez zegoen bakarrik. Hantxe
|
zeukan
emaztea, bijotzeko Nikole. Zerbitzuko neskatilekin, noski.
|
|
|
Ez nuen bildutasun artegaren dorpetasuna nahasi. Algoritmorik ez
|
neukan
emaztearen elasturia sustatzeko eta akuilatzeko. Igurikatu nuen.
|
|
|
Zapalkuntza likits oldeak baino gehiago ginen, umore ontziak, amodio ahalmen ibiltariak, sortzaile tematsuak, erabakimen indartsuko pertsona ederrak, eta ez nuen besterik ikusten, eman dezagun, XIX. gizaldiko Eulalia Abaitua baten zuri beltzezko argazkietan. Ondoan
|
neuzkan
emazteak soaz erraztatu nituen eta hori zen nekusana, hondorik gabeko determinazio olde urdin bat.
|
|
2022
|
|
|
Sinico kapitainak sustatu egiten zituen Duffy jaunaren bisitak, alabaren eskua jokoan zegoelakoan. Hain zinez bazterturik
|
zeukan
emaztea plazeren zerrendatik, ezen ez baitzuen susmatzen beste inork haren ardurarik izan zezakeenik. Senarra askotan bidaian izaten zenez, eta alaba kanpoan, musikako klaseak ematen, Duffy jaunak maiz izaten zuen Sinico andrearen konpainiaz gozatzeko aukera.
|
|
|
Etxera iritsi zen. Zain
|
zeukan
emaztea atean. Beti bezala, muxu bero bat eman zion.
|
|
2023
|
|
|
Kordelierrak, bai baitzekien hura gizon on eta debotoa zela, utzi egin zion; eta, begitarte osoa estaltzen zion abitu harekin, begiak ere ikusi ezin zitzaizkiola, hartu zituen predikariaren bizar sudurren idurikoak ziren faltsu batzuk, eta, zapatetan artelazkia jarriz, haren neurriko bilakatu zen. Eta horrela jauntzirik, bere beha debozio handiz goait
|
zeukan
emaztearen ganberarat sartu zen arratsean. Zozo gaixo hura ez zen gizona berarengana hel zedin egon, ezpada, tentutik aterea den emazteki bat nola, besarkatzera joan zitzaion tarrapatan.
|