|
2000
|
|
|
Bigarren atalean Ipar Euskal Herriko hedabideen egoera aztertu du PascalRicaud ek: telebistan, irratian zein prentsan dauden komunikabide nagusiak, berenenpresa egitura eta bilakaera, Euskal Herriarekin zerikusia duten
|
edukien
presentzia, eta beste zenbait ezaugarri. Hori guztia komunikabide lokalei arreta kendu gabe.
|
|
2001
|
|
|
Hala ere, hizkuntzaren erabilerak ez du berak bakarrik gaiespezifikoa osatzen, ezta hizkuntzen erabilerak taldearteko testuinguruan edoukipen egoeretan ere; gehienetan, gai horiek ez dira zuzenki lantzen, zeharkabaizik, bigarren hizkuntzen jabekuntza, elebitasuna, hizkuntza eta etnizitatea, identitate etnolinguistikoa, etnien edo kulturen arteko komunikazioa bezalakogaietan txertatzen direlarik. 4) Komunikazioaren ikuspegi teorikoak garrantzi berezia dauka, ez soilik psikosoziolinguistikan
|
daukan
presentziagatik, edo psikologiasozialaren eta psikosoziolinguistikaren arteko batasun puntua delako, baizik etahizkuntzaren erabileran interesa daukaten aspektu ezberdinak integratzen dituelako, hau da, oso interesgarria da euskal testuinguruan euskararen erabilera aztertzeko. Hizkuntzaren erabilera aztertzeko kontuan hartu beharreko alderdi batzukondokoak dira:
|
|
2005
|
|
|
Ikerketari, dena den, 1997an ekin nion. Euskarak prentsa abertzale elebidunean
|
zeukan
presentzia aztertzeko, gaiari buruzko informazioa biltzen eta liburuak irakurtzen aritu nintzen, harik eta Andoaingo Udalaren eta EHUren Rikardo Arregi euskarazko kazetaritza ikerketarako beka eskuratu eta lanari bete betean heldu ahal izan nion arte.
|
|
2007
|
|
|
Gipuzkoa da, lurralde elebitasuna hurbilen duen lurralde bakarra. Araban berriz, oraindik ere oso urria da euskarak
|
daukan
presentzia erreala. Hala ere Arabak, Iparraldearen alderantzizko joera bizi du eta joerak bai direla garrantzitsuak etorkizunera begira.
|
|
2008
|
|
|
hierarkia komertzialeko erdigunearen irakurlea eskolarekin dago lotuta, eta beraz, ikasleekin. Hierarkia kualitatiboko erdiguneko idazleak, berriz, zirkuitu irakurzalean
|
dauka
presentziarik handiena. Bi erdiguneon garapena ere ez da berdina; kanpo hierarkia merkatuaren erritmoarekin aldatzen da, eta sari bat nahikoa izan daiteke idazlea periferiatik erdigunera igarotzeko.
|
|
|
Literaturaren historia irakastea denboraren, ikasleen maila linguistikoaren eta beste hainbat faktoreren menpe geratzen da. Hori dela eta, ikastetxe batzuetan literaturak ez
|
dauka
presentziarik ikasgelan, eta haren lekua etxeko eremura murrizten da. Irakurgai horien lanketa azterketa bat da kasurik gehienetan, liburua irakurri dela frogatzea duena helburu.
|
|
|
Esaten ari garena funtsezkoa dela iruditzen zait, geure buruak engainatu nahi ez baditugu. Esaten ari gara bizitza hizkuntza hizkuntza menderatzailea izanda, erritu politikoetarako darabiltela euskara; esparru politikoan euskarak
|
daukan
presentzia eta isla ez dela mundu abertzalean hizkuntzek daukaten berezko errotze eta bizitasunaren jarraipen naturala.
|
|
|
Taula horretatik ondoriozta dezakegunez, 1821eko udaberrirako Eibarren liberalismoak gainerako herrietan ez
|
zeukan
presentzia ageri zuen. Eibarko biztanleria Elgoibarkoarekin edo Bergarakoarekin alderatuz txikia zela kontuan hartuta, balore erlatiboak asko hazten dira.
|
|
|
Euren musika harcore rockak Makoto abeslariak oholtza gainean
|
daukan
presentziarekin bat egiten du, eta hasieran rock kontzertu bat dena ikuskizun bihurtzen da.
|
|
2009
|
|
|
Ez da, gainera, hiztun masa 40ko club horretan sartzeko faktore erabakigarria (ez behintzat bakarra): hiztun kopuruz euskararen antzeko tamaina daukan estoniera aipatu zuen Partalek, Interneten
|
daukan
presentziagatik guretzat eredugarri izan daitekeelakoan. Guk, ordea, bide luzea daukagu egiteko, IXA taldeko Kepa Sarasolak jakinarazitako berriak adierazten duen moduan (2009:
|
|
|
EITBren Bilboko egoitzak gaur eta igandea bitartean hartuko du Sareko Bideo sortzaileen Lehenengo Biltzarra. Bideoblogger, ikus entzunezkoen ekoizle eta internauten arteko bilera da hau; bertan, bideoak, orain zein etorkizunean, interneten
|
daukan
presentzia aztertuko dute.
|
|
|
Aipagarria da, era berean, Nafarroa Behereko Aldudarrak elkartearen Kanaldude Telebistak126 Interneten
|
daukan
presentzia. Aro analogikoan barnealderako ohiko telebista lokala egiten saiatu eta bideo ekoizpenean luzaroan trebatu eta gero, ederto baliatu dituzte sareak eskainitako aukerak.
|
|
|
Hori, azpiegiturari dagokionez, baina zer esan dezakegu euskarak berak sarean
|
daukan
presentziaz. Lehentxoago ikusi dugu zelan icebergaren azpian zeuden 30.000 internauta euskaldunez mintzo zen Fernandez 1998an.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoko irratigintza publiko berria eraikitzeko prozesua orduantxe eman zuten amaitutzat; alegia, Radio Vitoria izan zela talde horretan sartzen azkena, eta, hortaz, prozesua osatu zuena (Gaztea eta EITB Irratia geroago sortu zituzten, baina taldearen barruan jaio ziren). Euskarak ia ez
|
dauka
presentziarik irrati horretan.
|
|
|
Astekariaren eragileek ez zuten bertan goxo egin eta gogotsu saiatu ziren kazeta ateratzeaz gain beste egitasmo batzuk ere bultzatzen. Horren adierazgarri dira, besteak beste, euskarak irratian
|
zeukan
presentzia handitzen eginiko ahalegina20, 1927an plazaraturiko Txistu izeneko komiki aldizkaria, eta, oroz gain, euren bultzadaz (Lizardiren eta beste zenbaiten laguntzarekin batera) sustaturiko euskarazko egunkari egitasmoa.
|
|
|
nola ordura arte Hego Euskal Herrian euskaraz kaleratu ohi ziren kazeta guztiak hala euskarak irratian izan ohi zituen agerraldi bakanak desagertu egin ziren, salbuespen barik. Bizitza publikoan euskarak
|
zeukan
presentzia oro ezabatu zuten, azken batean, frankistek.
|
|
2010
|
|
|
Kontxo, Txinako hiri garrantzitsu bat da. Guk ez
|
daukagu
presentziarik bertan, bai ordea Korporazioko beste kooperatiba batzuek. Zer dela-eta izen hori?
|
|
|
Garbi dago daukanaren eta izan lukeenaren arteko tartea oso handia dela. Beraz, Euskadirentzat oraindik eginkizun eta helburu da
|
daukan
presentzia hobetzea. Oraindik ere estatu azpiko eskualdeek Europan duten parte hartzea eginkizun dago.
|
|
2011
|
|
|
Linok eta Santik hasi eben kultura azpigitura hori, Karmel, orduan hasi zan moduan, ba, gaur egunean Euskalgintzaren barruan azpigiratura horren kide garrantzitsu esanguratsua dala; ez dogu hori ahaztu behar. Karmelek
|
badauka
presentzia Euskalgintzaren barruan.
|
|
|
Interneteko ibilbidea hasi zenez geroztik, hamar urte igaro zirenean, EITBktaldearen ekimen guztiak sarean biltzen dituen webgune berri bat estreinatu zuen:Eitb.com. Lau hizkuntzatan (euskaraz, gaztelaniaz, ingelesez eta frantsesez) aurkezten den kanal berri bat da, eta ikus entzunezko
|
edukiek
presentzia handia dute: argazkiak, audioak, bideoak, infografiak.
|
|
|
Gure ustez, «etxeko hizkuntza eskolako hizkuntza etenaz» gain, eskolako hizkuntzak eskolaz kanpo
|
dauzkan
presentzia eta erabilera ere kontuan hartu behar dira ikasle etorri berriek eskolako hizkuntzak ikasten dituzten ala ez azaltzeko orduan. Azpiatal honen hasieran aipatu dugun ikerketako ikasle batzuen kasuan, etxeko hizkuntzaren eta eskolako hizkuntzaren artean erabateko etena dago:
|
|
|
murgilketa bidezko irakaskuntzak arrakastaz lortzen du ikasleek etxekoan jasotakoa ez duten hizkuntza bat ikastea. Baina hori lortzeko orduan, eskolaz kanpo hizkuntza horrek
|
dauzkan
presentzia eta erabilera hedatua izateak ere garrantzia handia daukala dirudi.
|
|
|
Euskal Telebistaren audientzia neurtzen den eremuan. Euskal Autonomia Erkidegoa? jasotzen diren beste kateen programazioetan esanguratsua da fikzioak
|
daukan
presentzia (Arana, 2004), eta azken hamabost urteetan handitu egin da, nabarmen, barne produkzioko fikzioaren ekoizpena eta bere arrakasta audientziaren aldetik (Alvarez Monzonillo eta Lopez Villanueva, 1999; García de Castro, 2002; Diego, 2009).
|
|
|
eragin zuzena izaten dute beste kateetako programazioan. Hori dela-eta, Espainiako telebista kateetan fikzio seriatuak
|
daukan
presentziak eragin zuzena dauka Euskal Telebistan.
|
|
|
2009ko urtarrilaren 29an Bilboko Euskaltzaindiaren egoitzan PuntuEus1 elkarteak. eus domeinua sortzearen aldeko lehenengo urratsak egin zituen, euskarak eta euskal kulturak Interneten eremu propioa eduki zezan. Ikur hori euskara eta euskal kultura sustatzeko tresna izango da, Interneten
|
daukan
presentzia nabarmentzeko eta dagokion protagonismoa hartzeko.
|
|
2012
|
|
|
Banakako txapelketa 1940an egin zen ofizial, baina antzinagoko datuak ere bildu ditu idazleak. Nabarmentzekoa da Julian Retegik
|
daukan
presentzia, hamaika txapelen jabe baita. Aipatzen azkenekoa, berriz, Ives Salaberri Xala da; iazko txapelduna, hain zuzen ere.
|
|
|
Sustatzaileek nabarmendu zuten ez zela lehendakari berriaren aurka propio egindako deialdia, baina grebari zilegitasuna kentzeko estrategian buru belarri sartu zen Lehendakaritza, ezker abertzaleari horren erantzukizun osoa egotzita. «Abertzale erradikalek baliatu dute greba orokorra, ez
|
zeukaten
presentzia publikoa eta politikoa lortzeko», esan zuen Lopezek orduan. Gobernuaren eta sindikatu abertzaleen arteko ezinikusia arau izan da legealdi osoan; akaso, salbuespen bakar bat izan zen.
|
|
|
Literaturaren historia irakasten denean, irakasleek testuliburua izan ohi dute euskarri nagusi; horrela, literaturaren historiako pasarte garrantzitsuenak zeintzuk izan diren irakasten zaie ikasleei, eta horrekin batera, zenbait testuren iruzkinak egiten dira (gehienetan iruzkin horiek ikuspegi linguistikoa izaten dute, eta ez dira egoten bideratuta testuen ulermena sakontzera). Bestalde, ikasturtean zehar literaturak
|
daukan
presentzia urriak ezinbesteko bihurtzen du literaturaren historia irakastean eduki batzuk aukeratu eta besteak baztertzea. Ondorioz, testuliburuetatik pasarte gutxi batzuk lantzen dira, eta oro har, irakasleek narrazioari dagozkion edukiak hautatzen dituzte (id.
|
|
|
Bestalde, bideak artikulatu behar dira irakaskuntza programetan literatura ez dadin bigarren mailan geratu. Errealitateak erakusten du ikasgelan literaturak
|
daukan
presentzia gainbehera doala. Hizkuntza irakasteari eskaintzen zaizkio hizkuntza eta literatura irakasgaiari dagozkion orduak, eta ikastetxe askotako ikasleek literaturarekin daukaten harremana urteko bizpahiru irakurgaietara mugatzen da.
|
|
|
Zergatik den gero eta herabeagoa? Norbait hurbiltzen zaionean, urduri jartzen da, aurrez aurre
|
daukanaren
presentziak kikildu egiten du. Haren itxura fisikoa, hartaz dakiena, hark iradokitzen eta eragiten diona analizatzen du azkar azkar.
|
|
2013
|
|
|
Halaber, ezin izan dugu azterketatik bazter utzi erlijioaren presentzia. Lehen begirada baten arabera, ez zen lotua hastapeneko hipotesiarekin, baina
|
zeukan
presentzia ikusirik, hori ere aztertu behar izan dugu, hastapeneko hipotesian eragin bat izan zezakeelakoan.
|
|
|
Euskal Herriak beste arlo batzuen bidez ere
|
bazeukan
presentzia Euskal Herriko soldaduen testuetan. Ikusiko dugu hainbat aldiz aipatzen zutela, astia ukanez gero, kantuz, dantzan edo pilotan aritzen zirela.
|
|
|
Emakume euskaldunek bere gain hartzen dute oraindik lan hori,% 75ean. Hau da, lan munduan daude, kanpoan, baina zama hori daramate gainean eta horrek ere eragin handia du lan munduan edo erabakiguneetan
|
daukaten
presentziarekin. Bai, lanean badaude emakumeak, baina enpresa handienetako administrazio kontseiluetan, adibidez, ez daude.
|
|
2014
|
|
|
Eta nokaren transmisioa etxeetan eta eskoletan eman ez denez kalean ez
|
dauka
presentziarik, nahiz eta emakume heldu solte batzuk soilik entzuten diren hiketan betiko lagunen artean, espazio mugatuetan. Hala ere, neska guztiek ez dute pertzepzio berbera noka eta hikaren inguruan, bi mutur sortzen direlarik honen baitan:
|
|
|
Mundu osoko 38 unibertsitatetan
|
dauka
presentzia Etxepare Institutuak. Hori gauzatzeko, euskara irakurletza programa erabiltzen du; hau da, euskara eta euskal kultura irakasten duten 34 irakasle irakurle plaza sortu eta bete ditu ikastegi horietan.
|
|
|
Momentuz, indarrean dagoen arren, ez
|
dauka
presentzia handirik gure artean, baina nork daki etorkizunean ekonomia mundua aldatuko duen kontzeptua izango ote den.
|
|
|
Ahal dugu (Podemos) ezkerreko formazioak pasa den otsailaren 20tik eskualdean
|
zeukan
presentzia laukoiuztuko du gaur, osteguna. Izan ere, Uribe Kosta eta Erandioko esparrurako Uribe Kostako taldea lautan banatuko da eta arratsaldean aurkeztuko dute eratu den azken zirkulua.
|
|
2015
|
|
|
Kandido Uranga eta Klara Badiola [Isabel, Tomasen emaztea]. Kandidok
|
daukan
presentzia, bere ahotsa… Asko miresten dudan aktorea da, pertsonaia hau antzezteko ezin hobea. Iraia berriz, senak eramanda hautatu nuen.
|
|
|
Nolanahi dela, kioskoetan
|
daukaten
presentzia oso txikia dela aitortu beharra dago, are gehiago euretariko gehienek harpidetza sistema hobesten dutela kontuan hartzen badugu. Bada hala ere bazter utzi ezin den sektore bat, besteak beste euskarak bertan bere zentralitatea ezartzea lortu duelako:
|
|
|
Apustu hori, ordea, geldirik dago oraingoz, Har Hitza! ko zuzendari ohi eta Radio France Pays Basqueko kide Bixente Vrignonek berretsi digunez. Euskarak irrati horretan
|
daukan
presentzia Lucien Etxezaharretak aipatutakora mugatzen dela ere aitortu digu Vrignonek.
|
|
|
Hori zen, beraz, laburbilduta, XXI. mende hasieran Iparraldeko hedabide panoraman ziren telebista, irrati zein kazetetan euskarak
|
zeukan
presentzia. Argi dago, hortaz, hedabide erdaldun elebakarrak edo elebidun diglosikoak zirela nagusi.
|
|
|
Adierazpen horiek aintzat hartuta, Hur Gorostiagarengana galdezka joan gara; izan ere, ikerlan honen xedea euskarak prentsa abertzale elebidunean
|
daukan
presentzia aztertzea izanik, Le Journali abertzale etiketa ezartzea egoki ote den jakin gura genuen. Hara zer esan digun Gorostiagak horri buruz: 154
|
|
|
Eta euren urteetako jardunarekin aurreiritzi zaharrak(, euskara ez da mikrofonorako hizkuntza?,, euskara ez da mundu modernoaren gauzez solastatzeko baliagarri?) astindu dituzte gainera. Behin puntu honetara helduta, komeni da gogoratzea zelakoa zen Iparraldeko hedabideetan euskarak
|
zeukan
presentzia hiru euskal irratiak jaio baino lehen. D. Muger ek freskatuko digu memoria; hara nola mintzo zen Enbataren 691 zenbakian (XI):
|
|
|
1970eko hamarraldian Hego Euskal Herrian abiaturiko aro politikoaren hasieran, euskarak ez
|
zeukan
presentziarik telebistan, eta, irratiei gagozkiela, garai hartan Hego Euskal Herrian zeuden 17 irratietatik lauk baino ez zuten sartzen euskara dezente euren saioetan (ikus Siadeco, 1979: 186).
|
|
|
Enbatari beha jarrita, 1986 epean astekari horren orrien %1, 25ean zen euskara nagusi, eta %42, 50ean nola halako presentzia zeukan. Hamabost urte geroago, 2000/ 01 epean, orrien %1, 11n zen nagusi eta %31, 11n
|
zeukan
presentzia. Ekaitzari gagozkiola, beherakada are nabarmenagoa da:
|
|
|
Hara bestela: 2001eko urrian, Gararen orrien %15, 44an zen nagusi euskara, eta orrien %46, 32an
|
zeukan
presentzia; 2002ko apirilean, orrien %15, 15ean zen nagusi, eta %42an zeukan presentzia. Le Journalen kasuan, 2001eko urrian euskara haren orrien %0, 00an zen nagusi eta %12, 50ean zeukan presentzia; 2002ko apirilean, %0, 96an nagusi eta %4, 81ean presentzia.
|
|
|
Hara bestela: 2001eko urrian, Gararen orrien %15, 44an zen nagusi euskara, eta orrien %46, 32an zeukan presentzia; 2002ko apirilean, orrien %15, 15ean zen nagusi, eta %42an
|
zeukan
presentzia. Le Journalen kasuan, 2001eko urrian euskara haren orrien %0, 00an zen nagusi eta %12, 50ean zeukan presentzia; 2002ko apirilean, %0, 96an nagusi eta %4, 81ean presentzia.
|
|
|
2001eko urrian, Gararen orrien %15, 44an zen nagusi euskara, eta orrien %46, 32an zeukan presentzia; 2002ko apirilean, orrien %15, 15ean zen nagusi, eta %42an zeukan presentzia. Le Journalen kasuan, 2001eko urrian euskara haren orrien %0, 00an zen nagusi eta %12, 50ean
|
zeukan
presentzia; 2002ko apirilean, %0, 96an nagusi eta %4, 81ean presentzia.
|
|
|
Baiki: euskal kulturaren kontsumoa txiki txikia da oraindik; euskal kazetek kioskoetan
|
daukaten
presentzia zenbatekoa den ikustea baino ez dago. Javier Diaz Nocik ere, euskarazko komunikabideen artean sendoen daudenak EITBkoak direla gaineratu eta gero, ahulezia puntuak seinalatu dizkigu (1998:
|
|
|
Lan honen oinarrian dagoen ikerketaren helburu nagusia aski zehatza izan da: euskarak Euskal Herriko egunkari eta astekari elebidun abertzale esanguratsuenetan
|
daukan
presentzia aztertzea. Azterketa horren bidez zera ikertu gura izan dugu:
|
|
|
Komunikabideek jendartean
|
daukaten
presentziari buruz aritu gara orain arte, hemendik aitzin, labur bada ere, zehaztuko dugu egunerokoan zenbat denbora bereganatzen duten. AIMCren arabera, Espainiako estatuko 14 urtetik gorako biztanleek egunero 461 minutu ematen dituzte komunikabideekin harremanetan.
|
|
|
Xiberoko Botzaren egoera desberdina da: Mauletik emititzen du eta Pettarra eskualdean
|
dauka
presentzia handiena, eskualde hura baita Zuberoako jendetsuena; baina Zuberoa osoa hartzen duenez, eta Zuberoak Pirinioetan toki funtsezkoa duenez, irrati hori kontuan hartzea ere ezinbestekoa da. Kanaldude telebistaren sorlekua Pirinioetan da, Alduden, eta gaur egun Arrosatik lan egiten dute.
|
|
|
S. Oso erraz sartuko da ikuskizunean. Posizio ezberdin batean aurkituko dituzte aktoreak, baina, ikuskizunak
|
daukan
presentzia eszenikoak eta indarrak segituan harrapatuko du ikuslea. Elkarri lotutako kuadro eszenikoz osatuta dago, baina, bakoitza banan bana hartuta, ulergarria, sinplea da.
|
|
2016
|
|
|
Gizartearen bizitza kalitatearen eta ongizatearen funtsezko oinarrietako bat da. c) Jardueraren bolumenagatik eta hedapenagatik. Osakidetzak herri guztietan
|
dauka
presentzia, egoera soziolinguistikoa edozein delarik, eta etengabeko arreta eskaintzen du. Arreta hori publiko eta unibertsala izanik, erabiltzaileak herritar guztiak dira. d) Osasungintzak berezkoa duen prestigioagatik.
|
|
|
Hiruren artean, ordea, ez dira iristen AEBek jartzen dutenaren laurdenera ere. Washingtonek ekialdeko gatazketan
|
daukan
presentzia murriztuko balu, posible litzateke Alemaniak lidergoa hartzeko beharra sentitzea. Merkelek, hain zuen ere, defentsan «konpromiso handiagoa» agindu zion atzo Obamari, nahiz eta defentsako gastua igotzea ez den kanpainaurrean ongi sartu ohi den zerbait.Europa, deserosoagoEpe laburreko gatazka zehatzez harago, Merkel bakarrik geratzen ari da.
|
|
|
Kultura sailekoaren antzeko kalkulua egin da. Beste hedabideetan oihartzun gutxi duten kirolek eta elkarteek
|
daukaten
presentzia neurtu da, eta horren balioa kalkulatzeko erabilitako proxy a kultura orriei dagokien bera da.
|
|
2017
|
|
|
Horrela, bada, hizkuntza horietako bakoitza erabiltzen duten herrietako bizitza sozialean daukan erabileraren lekukotasunak eskaintzen dira, hala administrazioan, zientzian, irakaskuntzan nola, jakina, literatur genero guztietan
|
daukaten
presentziaren adibideak emanez. Akademiak sustatutako erakusketa azaroaren 20tik abenduaren 17a arte egonen da zabalik (10:00: 30), egunero, sarrera urririk izanen dela.
|
|
2018
|
|
|
Zapalduen edo garaituen bertsioa oro har ez da izaten liburuak idazteko arrazoia. Horren adibide da historiako pertsona esanguratsuen artean emakumeek
|
daukaten
presentzia eskasa. Dena den, historia irauli nahi izan dute Arrasateko Emakumeen Asanbladako kide izandakoek eta egun Pottogorri emakume feministen asanblada osatzen dutenek.
|
|
|
Bai, alde batetik argi dago osasuntsu dagoela, eta datuek hala erakusten dute: daukan arrakasta ikusita,
|
daukan
presentzia, oihartzuna, dituen ekitaldiak, dagoen bertsolari kopurua, barruan dagoen bilakaera, aberastasuna, dagoen umotze eta dekantazio prozesua… horiek guztiek adierazten dute osasuntsu dagoela.
|
|
2019
|
|
|
Egitasmoaren baitan, Euskaltzaindiak joko eta dantzen inguruko lau hitzaldi eskainiko ditu Bilboko egoitzan (Plaza Barria, 15), betiere modu dibulgatzailean eta publiko zabalari begira: Urriaren 15ean (19:00/ euskaraz) eta 16an (11:00/ gaztelaniaz) jokoak eta dantzak Euskal Herriko toponimian
|
daukaten
presentzia aztertuko da, Mikel Gorrotxategiren eskutik. Urriaren 22an (19:00) eta 23an (11:00) Euskararen Herri Hizkeren Atlasean jokoak eta kirolak nola jaso diren erakutsiko du Amaia Jauregizarrek (euskaraz bietan).
|
|
2020
|
|
|
GU ean 2015etik 2019ra idatziz jasotako kexei dagokionez, bi, sare sozialetan udalaren irudia gaztelania hutsez jartzeagatik izan dira; lau kexa, errotulazioarekin lotuta egon dira; beste bi, herritarrei jakinarazpen bat gaztelania hutsez bidaltzeagatik; eta beste bi udal buletinean euskarazko
|
edukiek
presentzia gutxi zutelako.
|
|
|
" Euskal idazleak, salbuespenak salbuespen, ez
|
dauka
presentziarik euskal gizartean. Eta idazlearen presentzia publiko horren faltak gurpil zoroa apurtzeko ahalbide guztiak mozten ditu.
|
|
|
Ikusi besterik ez dago zein liburu mota publikatzen duten. Bi puntutan
|
daukate
presentzia: batez ere, hezkuntza alorrean (bere produkzioaren %58, 2 da); eta, ondoren, haur eta gazte liburuetan, literatura eta beste (%36, 2).
|
|
2021
|
|
|
Erabaki hauek argi uzten zuten Spota eta Burke FBIk Suffolken
|
zeukan
presentzia murrizten saiatzen ari zirela. Zer zela eta?
|
|
|
Maitasun erromantikoak ez du, hala ere, indarra guztiz galdu; oraindik eragina dauka. Bestela, nola ulertu musikan, zineman, aldizkarietan, etab.
|
daukan
presentzia. Baina bikoteak erreferentzia izaten jarraitzen badu ere, lehengo eredu instituzionaletik kanpo da, onerako zein txarrerako.
|
|
|
Absentziak pisu handiagoa
|
dauka
presentzia etengabea izan daitekeenean.
|
|
|
Euskal Herrian euskarak izan duen bilakaerak badu zerikusia eleaniztasunaren ideiak lortu duen balio positibo horrekin. Esate baterako, pentsa dezakegu duela hamarkada batzuk euskarak hainbat ikastetxetan
|
zeukan
presentzia eta gaurko egunean daukana lotuak daudela, besteak beste, eleaniztasunaren ideiaren bilakaerarekin.
|
|
|
Egile oharretan euskarazko edukiak onartzen direla adierazi arren, aldizkari guztiek ez dituzte euskarazko artikuluak argitaratzen zenbaki guztietan, ez eta maiztasun berdinarekin ere. 2019 urtean argitaratutako zenbakietan11, honakoa da euskarazko
|
edukien
presentzia aztertutako aldizkarietan:
|
|
2022
|
|
|
Industriaren logikan gerta ezin daitekeena gauzatzea da gure hautua. Galesek adibidez, hizkuntza eta kultura bezala ez
|
dauka
presentzia fisikorik hemen, ez dauka stand bat. Baina bi hiru lagun izan ditu bueltaka, harremanak egiten, lanean.
|
|
|
Ikerketaren arabera, inkestan parte hartutako gehienek aipatzen dute Euskara eta Literatura irakasgaian soziolinguistika gutxi lantzen dela eta lantzekotan ikasmaila zehatz batzuetan soilik egiten dela, DBHko 4 mailan eta Batxilergoko 1 mailan. Soziolinguistikaren lanketari dagokionez, irakasle gehienak jakitun dira soziolinguistikaren
|
edukien
presentzia irakaskuntzan eskasa edo oso eskasa dela eta ados daude gehiago landu behar dela. Lanketa egiten den kasuetan euskararen historia eta gaur egungo egoera soziolinguistikoa dira gehien lantzen dituzten edukiak.
|
|
|
Orduan, ia ezer. (...) unian klaseak nituenean bai
|
zeukala
presentzia gehiago, uniko lagunekin hitz egiten nuelako euskaraz. (BE I)
|
|
|
Horrela, garai horretako testuetan, eta oldarkortasun horren tonika berdinari jarraiki, etsaitasun bat ere irudikatzen da. Hau da, euskararen" etsaiak" baino, Euskal Herriaren etsaiek
|
daukate
presentzia testuetan: K05en eskuaren larritasunak Euskal Herria islatzen du; K07ko Frantziaren eta Espainiako mugek Estatu horiek etsaitzat hartzeko balio dute...
|
|
|
Haurren eta bestelako lan ordaindu gabearen kargak behera egin ez badu ere, emakumeek lan ordainduan
|
daukaten
presentzia handitu egin da. «Denbora aurrekontuen inkestek erakusten digute lana bere osotasunean hartuz gero [lan ordaindua eta ordaindu gabea gehituta], 1993tik 2018ra bitartean, emakumeek denbora gehiago eskaini diotela lanari, beren buruari edo aisialdiari baino, eta gizonengan alderantziz gertatu dela.
|
|
|
Lazkanok adierazi zuen EITBk «ardura handia» duela gai horretan, baita RTVEk ere. «Gure udalerrietako milaka gaztetxok jotzen dute RTVEra, marrazki bizidunak ikustera, eta euskarak ez
|
dauka
presentziarik RTVEn», gehitu zuen.
|
|
|
Momentu oro pentsatzen dut umeei ematen diegun tratuan, neska mutilen artean dagoen harremantzeko moduetan. Mutilek
|
daukaten
presentzia eta ahotsa, eta neskek ez daukatena. Neskak haserretzen dira eta ez dute zaratarik ateratzen.
|
|
|
Eta, batez ere, gurasoei erreparatzen diete bereziki: pandemia hasi aurretik ez
|
zeukaten
presentzia daukate orain umeen begietarako. Esperientzia guztiz berri bat, ez gurasoek, ez aiton amonek izan ez zutena.
|
|
|
Mugimendu sismiko baten begi begian gaude, eta humanismoaren espirituak ez du borbor egiten bertan: hitzaren
|
edukiak
presentzia galdu du eguneroko debate zibilean, hitzaren zentzu eraikitzaile bera ere ia desagertzeraino gure jardunetik.
|
|
2023
|
|
|
Zalbidek azaltzen duen moduan, EAEn eskola da haurren euskararen erabilera indartzerakoan emaitza sendoenak izan dituen jardun gunea (Zalbide 2013). Hau ukaezina bada ere, testuinguru askotan eskola giroko elkarrekintzetan gaztelaniak
|
daukan
presentziak etxetik euskaldun diren haurrak gaztelaniaz sozializatzera eraman ditu haur asko (Garcia Ruiz 2023). Gertaera horretan haurren adinak eragina dauka (Amezaga 2013), izan ere, adinean aurrera egin ahala, haurrak etxetik eta eskolatik kanpoko sozializazio esparruetan murgiltzen dira, izan presentzialak, izan digitalak.
|
|
|
Bai.
|
Daukate
presentzia, ahotsa, egotea. Ez bakarrik plazan kantatzen zauden momentuan, plazara iritsi arteko horretan ere zer garrantzitsua den herriko harremanetarako erraztasuna izatea.
|
|
|
[58] Elorza, J. “Xabier Gantzarain: Euskal kulturak hedabideetan
|
daukan
presentzia barregarria da bai kalitate aldetik bai kantitate aldetik”, Maxixatzen,.
|