|
2008
|
|
|
Esaten ari garena funtsezkoa dela iruditzen zait, geure buruak engainatu nahi ez baditugu. Esaten ari gara bizitza hizkuntza hizkuntza menderatzailea izanda, erritu politikoetarako darabiltela euskara; esparru politikoan euskarak
|
daukan
presentzia eta isla ez dela mundu abertzalean hizkuntzek daukaten berezko errotze eta bizitasunaren jarraipen naturala.
|
|
2015
|
|
|
Nolanahi dela, kioskoetan
|
daukaten
presentzia oso txikia dela aitortu beharra dago, are gehiago euretariko gehienek harpidetza sistema hobesten dutela kontuan hartzen badugu. Bada hala ere bazter utzi ezin den sektore bat, besteak beste euskarak bertan bere zentralitatea ezartzea lortu duelako:
|
|
|
Apustu hori, ordea, geldirik dago oraingoz, Har Hitza! ko zuzendari ohi eta Radio France Pays Basqueko kide Bixente Vrignonek berretsi digunez. Euskarak irrati horretan
|
daukan
presentzia Lucien Etxezaharretak aipatutakora mugatzen dela ere aitortu digu Vrignonek.
|
|
|
Hori zen, beraz, laburbilduta, XXI. mende hasieran Iparraldeko hedabide panoraman ziren telebista, irrati zein kazetetan euskarak
|
zeukan
presentzia. Argi dago, hortaz, hedabide erdaldun elebakarrak edo elebidun diglosikoak zirela nagusi.
|
|
|
Adierazpen horiek aintzat hartuta, Hur Gorostiagarengana galdezka joan gara; izan ere, ikerlan honen xedea euskarak prentsa abertzale elebidunean
|
daukan
presentzia aztertzea izanik, Le Journali abertzale etiketa ezartzea egoki ote den jakin gura genuen. Hara zer esan digun Gorostiagak horri buruz: 154
|
|
|
Eta euren urteetako jardunarekin aurreiritzi zaharrak(, euskara ez da mikrofonorako hizkuntza?,, euskara ez da mundu modernoaren gauzez solastatzeko baliagarri?) astindu dituzte gainera. Behin puntu honetara helduta, komeni da gogoratzea zelakoa zen Iparraldeko hedabideetan euskarak
|
zeukan
presentzia hiru euskal irratiak jaio baino lehen. D. Muger ek freskatuko digu memoria; hara nola mintzo zen Enbataren 691 zenbakian (XI):
|
|
|
1970eko hamarraldian Hego Euskal Herrian abiaturiko aro politikoaren hasieran, euskarak ez
|
zeukan
presentziarik telebistan, eta, irratiei gagozkiela, garai hartan Hego Euskal Herrian zeuden 17 irratietatik lauk baino ez zuten sartzen euskara dezente euren saioetan (ikus Siadeco, 1979: 186).
|
|
|
Enbatari beha jarrita, 1986 epean astekari horren orrien %1, 25ean zen euskara nagusi, eta %42, 50ean nola halako presentzia zeukan. Hamabost urte geroago, 2000/ 01 epean, orrien %1, 11n zen nagusi eta %31, 11n
|
zeukan
presentzia. Ekaitzari gagozkiola, beherakada are nabarmenagoa da:
|
|
|
Hara bestela: 2001eko urrian, Gararen orrien %15, 44an zen nagusi euskara, eta orrien %46, 32an
|
zeukan
presentzia; 2002ko apirilean, orrien %15, 15ean zen nagusi, eta %42an zeukan presentzia. Le Journalen kasuan, 2001eko urrian euskara haren orrien %0, 00an zen nagusi eta %12, 50ean zeukan presentzia; 2002ko apirilean, %0, 96an nagusi eta %4, 81ean presentzia.
|
|
|
Hara bestela: 2001eko urrian, Gararen orrien %15, 44an zen nagusi euskara, eta orrien %46, 32an zeukan presentzia; 2002ko apirilean, orrien %15, 15ean zen nagusi, eta %42an
|
zeukan
presentzia. Le Journalen kasuan, 2001eko urrian euskara haren orrien %0, 00an zen nagusi eta %12, 50ean zeukan presentzia; 2002ko apirilean, %0, 96an nagusi eta %4, 81ean presentzia.
|
|
|
2001eko urrian, Gararen orrien %15, 44an zen nagusi euskara, eta orrien %46, 32an zeukan presentzia; 2002ko apirilean, orrien %15, 15ean zen nagusi, eta %42an zeukan presentzia. Le Journalen kasuan, 2001eko urrian euskara haren orrien %0, 00an zen nagusi eta %12, 50ean
|
zeukan
presentzia; 2002ko apirilean, %0, 96an nagusi eta %4, 81ean presentzia.
|
|
|
Baiki: euskal kulturaren kontsumoa txiki txikia da oraindik; euskal kazetek kioskoetan
|
daukaten
presentzia zenbatekoa den ikustea baino ez dago. Javier Diaz Nocik ere, euskarazko komunikabideen artean sendoen daudenak EITBkoak direla gaineratu eta gero, ahulezia puntuak seinalatu dizkigu (1998:
|
|
|
Lan honen oinarrian dagoen ikerketaren helburu nagusia aski zehatza izan da: euskarak Euskal Herriko egunkari eta astekari elebidun abertzale esanguratsuenetan
|
daukan
presentzia aztertzea. Azterketa horren bidez zera ikertu gura izan dugu:
|
|
2021
|
|
|
Maitasun erromantikoak ez du, hala ere, indarra guztiz galdu; oraindik eragina dauka. Bestela, nola ulertu musikan, zineman, aldizkarietan, etab.
|
daukan
presentzia. Baina bikoteak erreferentzia izaten jarraitzen badu ere, lehengo eredu instituzionaletik kanpo da, onerako zein txarrerako.
|
|
|
Absentziak pisu handiagoa
|
dauka
presentzia etengabea izan daitekeenean.
|
|
2022
|
|
|
Momentu oro pentsatzen dut umeei ematen diegun tratuan, neska mutilen artean dagoen harremantzeko moduetan. Mutilek
|
daukaten
presentzia eta ahotsa, eta neskek ez daukatena. Neskak haserretzen dira eta ez dute zaratarik ateratzen.
|