|
2001
|
|
|
Hala ere, hizkuntzaren erabilerak ez du berak bakarrik gaiespezifikoa osatzen, ezta hizkuntzen erabilerak taldearteko testuinguruan edoukipen egoeretan ere; gehienetan, gai horiek ez dira zuzenki lantzen, zeharkabaizik, bigarren hizkuntzen jabekuntza, elebitasuna, hizkuntza eta etnizitatea, identitate etnolinguistikoa, etnien edo kulturen arteko komunikazioa bezalakogaietan txertatzen direlarik. 4) Komunikazioaren ikuspegi teorikoak garrantzi berezia dauka, ez soilik psikosoziolinguistikan
|
daukan
presentziagatik, edo psikologiasozialaren eta psikosoziolinguistikaren arteko batasun puntua delako, baizik etahizkuntzaren erabileran interesa daukaten aspektu ezberdinak integratzen dituelako, hau da, oso interesgarria da euskal testuinguruan euskararen erabilera aztertzeko. Hizkuntzaren erabilera aztertzeko kontuan hartu beharreko alderdi batzukondokoak dira:
|
|
2007
|
|
|
Gipuzkoa da, lurralde elebitasuna hurbilen duen lurralde bakarra. Araban berriz, oraindik ere oso urria da euskarak
|
daukan
presentzia erreala. Hala ere Arabak, Iparraldearen alderantzizko joera bizi du eta joerak bai direla garrantzitsuak etorkizunera begira.
|
|
2008
|
|
|
Esaten ari garena funtsezkoa dela iruditzen zait, geure buruak engainatu nahi ez baditugu. Esaten ari gara bizitza hizkuntza hizkuntza menderatzailea izanda, erritu politikoetarako darabiltela euskara; esparru politikoan euskarak
|
daukan
presentzia eta isla ez dela mundu abertzalean hizkuntzek daukaten berezko errotze eta bizitasunaren jarraipen naturala.
|
|
|
Euren musika harcore rockak Makoto abeslariak oholtza gainean
|
daukan
presentziarekin bat egiten du, eta hasieran rock kontzertu bat dena ikuskizun bihurtzen da.
|
|
2009
|
|
|
Ez da, gainera, hiztun masa 40ko club horretan sartzeko faktore erabakigarria (ez behintzat bakarra): hiztun kopuruz euskararen antzeko tamaina daukan estoniera aipatu zuen Partalek, Interneten
|
daukan
presentziagatik guretzat eredugarri izan daitekeelakoan. Guk, ordea, bide luzea daukagu egiteko, IXA taldeko Kepa Sarasolak jakinarazitako berriak adierazten duen moduan (2009:
|
|
|
EITBren Bilboko egoitzak gaur eta igandea bitartean hartuko du Sareko Bideo sortzaileen Lehenengo Biltzarra. Bideoblogger, ikus entzunezkoen ekoizle eta internauten arteko bilera da hau; bertan, bideoak, orain zein etorkizunean, interneten
|
daukan
presentzia aztertuko dute.
|
|
|
Aipagarria da, era berean, Nafarroa Behereko Aldudarrak elkartearen Kanaldude Telebistak126 Interneten
|
daukan
presentzia. Aro analogikoan barnealderako ohiko telebista lokala egiten saiatu eta bideo ekoizpenean luzaroan trebatu eta gero, ederto baliatu dituzte sareak eskainitako aukerak.
|
|
|
Hori, azpiegiturari dagokionez, baina zer esan dezakegu euskarak berak sarean
|
daukan
presentziaz. Lehentxoago ikusi dugu zelan icebergaren azpian zeuden 30.000 internauta euskaldunez mintzo zen Fernandez 1998an.
|
|
2010
|
|
|
Garbi dago daukanaren eta izan lukeenaren arteko tartea oso handia dela. Beraz, Euskadirentzat oraindik eginkizun eta helburu da
|
daukan
presentzia hobetzea. Oraindik ere estatu azpiko eskualdeek Europan duten parte hartzea eginkizun dago.
|
|
2011
|
|
|
Euskal Telebistaren audientzia neurtzen den eremuan. Euskal Autonomia Erkidegoa? jasotzen diren beste kateen programazioetan esanguratsua da fikzioak
|
daukan
presentzia (Arana, 2004), eta azken hamabost urteetan handitu egin da, nabarmen, barne produkzioko fikzioaren ekoizpena eta bere arrakasta audientziaren aldetik (Alvarez Monzonillo eta Lopez Villanueva, 1999; García de Castro, 2002; Diego, 2009).
|
|
|
eragin zuzena izaten dute beste kateetako programazioan. Hori dela-eta, Espainiako telebista kateetan fikzio seriatuak
|
daukan
presentziak eragin zuzena dauka Euskal Telebistan.
|
|
|
2009ko urtarrilaren 29an Bilboko Euskaltzaindiaren egoitzan PuntuEus1 elkarteak. eus domeinua sortzearen aldeko lehenengo urratsak egin zituen, euskarak eta euskal kulturak Interneten eremu propioa eduki zezan. Ikur hori euskara eta euskal kultura sustatzeko tresna izango da, Interneten
|
daukan
presentzia nabarmentzeko eta dagokion protagonismoa hartzeko.
|
|
2012
|
|
|
Banakako txapelketa 1940an egin zen ofizial, baina antzinagoko datuak ere bildu ditu idazleak. Nabarmentzekoa da Julian Retegik
|
daukan
presentzia, hamaika txapelen jabe baita. Aipatzen azkenekoa, berriz, Ives Salaberri Xala da; iazko txapelduna, hain zuzen ere.
|
|
|
Literaturaren historia irakasten denean, irakasleek testuliburua izan ohi dute euskarri nagusi; horrela, literaturaren historiako pasarte garrantzitsuenak zeintzuk izan diren irakasten zaie ikasleei, eta horrekin batera, zenbait testuren iruzkinak egiten dira (gehienetan iruzkin horiek ikuspegi linguistikoa izaten dute, eta ez dira egoten bideratuta testuen ulermena sakontzera). Bestalde, ikasturtean zehar literaturak
|
daukan
presentzia urriak ezinbesteko bihurtzen du literaturaren historia irakastean eduki batzuk aukeratu eta besteak baztertzea. Ondorioz, testuliburuetatik pasarte gutxi batzuk lantzen dira, eta oro har, irakasleek narrazioari dagozkion edukiak hautatzen dituzte (id.
|
|
|
Bestalde, bideak artikulatu behar dira irakaskuntza programetan literatura ez dadin bigarren mailan geratu. Errealitateak erakusten du ikasgelan literaturak
|
daukan
presentzia gainbehera doala. Hizkuntza irakasteari eskaintzen zaizkio hizkuntza eta literatura irakasgaiari dagozkion orduak, eta ikastetxe askotako ikasleek literaturarekin daukaten harremana urteko bizpahiru irakurgaietara mugatzen da.
|
|
2015
|
|
|
Kandido Uranga eta Klara Badiola [Isabel, Tomasen emaztea]. Kandidok
|
daukan
presentzia, bere ahotsa… Asko miresten dudan aktorea da, pertsonaia hau antzezteko ezin hobea. Iraia berriz, senak eramanda hautatu nuen.
|
|
|
Apustu hori, ordea, geldirik dago oraingoz, Har Hitza! ko zuzendari ohi eta Radio France Pays Basqueko kide Bixente Vrignonek berretsi digunez. Euskarak irrati horretan
|
daukan
presentzia Lucien Etxezaharretak aipatutakora mugatzen dela ere aitortu digu Vrignonek.
|
|
|
Adierazpen horiek aintzat hartuta, Hur Gorostiagarengana galdezka joan gara; izan ere, ikerlan honen xedea euskarak prentsa abertzale elebidunean
|
daukan
presentzia aztertzea izanik, Le Journali abertzale etiketa ezartzea egoki ote den jakin gura genuen. Hara zer esan digun Gorostiagak horri buruz: 154
|
|
|
Lan honen oinarrian dagoen ikerketaren helburu nagusia aski zehatza izan da: euskarak Euskal Herriko egunkari eta astekari elebidun abertzale esanguratsuenetan
|
daukan
presentzia aztertzea. Azterketa horren bidez zera ikertu gura izan dugu:
|
|
|
S. Oso erraz sartuko da ikuskizunean. Posizio ezberdin batean aurkituko dituzte aktoreak, baina, ikuskizunak
|
daukan
presentzia eszenikoak eta indarrak segituan harrapatuko du ikuslea. Elkarri lotutako kuadro eszenikoz osatuta dago, baina, bakoitza banan bana hartuta, ulergarria, sinplea da.
|
|
2016
|
|
|
Hiruren artean, ordea, ez dira iristen AEBek jartzen dutenaren laurdenera ere. Washingtonek ekialdeko gatazketan
|
daukan
presentzia murriztuko balu, posible litzateke Alemaniak lidergoa hartzeko beharra sentitzea. Merkelek, hain zuen ere, defentsan «konpromiso handiagoa» agindu zion atzo Obamari, nahiz eta defentsako gastua igotzea ez den kanpainaurrean ongi sartu ohi den zerbait.Europa, deserosoagoEpe laburreko gatazka zehatzez harago, Merkel bakarrik geratzen ari da.
|
|
2018
|
|
|
Bai, alde batetik argi dago osasuntsu dagoela, eta datuek hala erakusten dute: daukan arrakasta ikusita,
|
daukan
presentzia, oihartzuna, dituen ekitaldiak, dagoen bertsolari kopurua, barruan dagoen bilakaera, aberastasuna, dagoen umotze eta dekantazio prozesua… horiek guztiek adierazten dute osasuntsu dagoela.
|
|
2021
|
|
|
Maitasun erromantikoak ez du, hala ere, indarra guztiz galdu; oraindik eragina dauka. Bestela, nola ulertu musikan, zineman, aldizkarietan, etab.
|
daukan
presentzia. Baina bikoteak erreferentzia izaten jarraitzen badu ere, lehengo eredu instituzionaletik kanpo da, onerako zein txarrerako.
|
|
2023
|
|
|
Zalbidek azaltzen duen moduan, EAEn eskola da haurren euskararen erabilera indartzerakoan emaitza sendoenak izan dituen jardun gunea (Zalbide 2013). Hau ukaezina bada ere, testuinguru askotan eskola giroko elkarrekintzetan gaztelaniak
|
daukan
presentziak etxetik euskaldun diren haurrak gaztelaniaz sozializatzera eraman ditu haur asko (Garcia Ruiz 2023). Gertaera horretan haurren adinak eragina dauka (Amezaga 2013), izan ere, adinean aurrera egin ahala, haurrak etxetik eta eskolatik kanpoko sozializazio esparruetan murgiltzen dira, izan presentzialak, izan digitalak.
|
|
|
[58] Elorza, J. “Xabier Gantzarain: Euskal kulturak hedabideetan
|
daukan
presentzia barregarria da bai kalitate aldetik bai kantitate aldetik”, Maxixatzen,.
|