|
2015
|
|
|
Zer dirudien ezdeusa, ezta, bertso bat osatu izanak, bakarra, hamarreko handia zen gutxienez, nahiz eta antza denez hori ere baden nire bertso ezjakintzan gaizki ulertu dudan zerbait, akaso meritu handiena ez delako silaba gehiago betetzea ezpada gutxiagorekin esatea esan beharreko guztia; edonola ere, badirudi ezdeusa ezta, bertso bakar horrek hamaika plazetako hamaika aleen alboan; bat batean osatu banu, behintzat.
|
Dena
dela, bakarra izan arren ondo gogoan dut, besteak beste deskubrimendua egin zutenek bidali didatelako pieza ez behin ezpada bi bider, emailez eta whatsappez, eta atzera begira balio izan didalako hantxe 10 urte freskorekin Gipuzkoako ez naiz akordatzen zer herritan idatzi nuen hark, neure buruari analisi txiki bat egiteko eta erronkatxoa jotzeko.
|
|
|
euria ari du zarra zarra/ eta ni aterki barik/ hori dela eta oraintxe nago/ goitik behera bustirik/ gainera ez dut inon aurkitzen/ estaltzeko aterperik/ a ze nolako bronka entzungo/ dudan amaren ahotik. Gaiaren berri izatean burura datorkizun lehen gauza ez, bigarrena ere ez, hirugarrena jorratzeko gomendio zentzuzko horren harira ez dut ezer esango;
|
dena
dela, lerro horiei erreparatu eta berehala pentsatzen dut gaia emanda etortzeak (neurri zurrunak) itzel laguntzen zidala, kasik behartzen, zerbait amaitzera, eta zerbait hori ahalik eta txukunen gauzatzera, nire eleketari ibilbidean irabazi nuen hurrengo sarian ere gaia emanda idatzi bainuen idatzi beharrekoa, hitz lauz oraingoan; liberazio bat, gaia; eta egia da, halaber, bi sari horien ostean i... Kontuak kontu, bestelako toki batera ere badoakit gogoa bertso horren aurrean, hain zuzen jarreren inertzietara, eta auto ironiko irakurtzen dut azken puntx gisa saiatu nuen hura, amaren bronka, topikoagorik.
|
|
|
Ironiaz irakurtzen dudala diot, hain zuzen, nondik eta amaren aldetik egin zidalako klixeak ihes, emakumearenetik, hain juxtu gerora hain tentuz jorratu nahi izan dudan alde horretatik, literatura badelako errealitateko prozesuez hitz egiteko bide, gertagarria islatzeko gauza, alegia, gertatzea espero
|
dena
; baina gertagarriak badakarrelako, era berean, beste adiera bat, alegia, gertatzen ez dena baina gerta litekeena, eta, zentzu horretan ere, bada gertagarria islatzeko gauza idaztea eta, berdin zait, kantatzea, bada gauzak beste modu batekoak izan daitezkeela irudikatzen hasteko esparrua, eta nolakoak.
|
|
|
Ironiaz irakurtzen dudala diot, hain zuzen, nondik eta amaren aldetik egin zidalako klixeak ihes, emakumearenetik, hain juxtu gerora hain tentuz jorratu nahi izan dudan alde horretatik, literatura badelako errealitateko prozesuez hitz egiteko bide, gertagarria islatzeko gauza, alegia, gertatzea espero dena; baina gertagarriak badakarrelako, era berean, beste adiera bat, alegia, gertatzen ez
|
dena
baina gerta litekeena, eta, zentzu horretan ere, bada gertagarria islatzeko gauza idaztea eta, berdin zait, kantatzea, bada gauzak beste modu batekoak izan daitezkeela irudikatzen hasteko esparrua, eta nolakoak.
|
|
|
Esate baterako, bertsolariak hain bertso luzeak kantatzera behartzen ez dituena, ahozko espresioari garrantzi gehiago ematen diona, gaiak hainbeste mugatzen ez duena, errima lasaixeagoa hartzeari garrantzi gehiegi emango ez diona, neurria doinuaren arabera onartzea… Epai Irizpideetan, hainbeste zehaztapen, nahasgarri ere gerta daiteke.
|
Dena
den, berriz diot, ez gara ari eredu jakin bat errefusatzen, besterik ere egon daitekeela defenditzen baino.
|
|
|
Noski! Baina bada beste estilo bat ere, bertso inprobisatuak izan zuen arintasun, bizkortasun, zorroztasun eta erabaki gaitasunarekin planteatzen
|
dena
, nahiz eta teknika aldetik hain landua ez izan eta lizentzia gehixeago hartu. Agian, atzera bueltarik gabeko oihan zarbatsuan sartzen ari naiz, baina esateko gogoa neukan.
|
|
|
Segituan, polizia txiki bat gerturatu zen leihatilara, eta bizkor galdetu zidan ea ba al nekien zein abiaduratan nindoan. “Milia ta kilometro
ez denez berdina
/ pasa
|
dena
azaltzen
hemen ahalegina/
85en zen
orratzan izkina
mugaren berdina da
miliatan egina
/ barkatu nor zara zu,
zeruko birjina? ”. Benetan diotsuet ez niola bertsotan kontatu gure milia eta kilometroen arteko nahasmena, baina, nonbait, polizia txiki hari grazia egin zion euskaldun talde bat alai eta pozik kantari ikusteak, eta, espero ez zitekeen moduan, isuna barkatu zigun.
|
|
|
Bihozkada bat dut,
|
dena
ala ezer ez
|
|
|
Iritsi bezain pronto, Jaialdiko ospakizunetan murgildu ginen ia
|
denak
, eta euskal dantzaz gozatu genuen. Ez dakienarentzat, aipatu euskal dantza ere ikasi daitekeela Estatu Batuetan, eta 8 urte bitarteko haurrek erakutsi ziguten ondo egiten ere badakitela.
|
|
|
Baina egun handia ondoren etorriko zena izango zen. Herri txikia den Gardnervillen, inguruko estatuetako hainbat euskaldun elkartzen dira urtero, eta
|
denak
egoten dira bazkariaren zain. Parrillan egindako haragi mota ugari jan ostean, eta dantza ikuskizuna bukatu bezain pronto igo ginen antzokiko oholtzara.
|
|
|
Demagun, jende asko joaten dela urteroko gosari horretara. “Jende asko” esamoldearekin izugarrizko pila esan nahi dut, kontuan izan AEBetan
|
dena
dela handia, baxuak kontrabaxu bihurtzeraino. Bukatzeko, jantokia beteta dagoen artean, gosaria hartu nahi dutenak tabernan itxaron beharrean daude.
|
|
|
Ohean eseri eta lasaitu nintzenean, leihotik begiratzea otu zitzaidan, eta orduan konturatu nintzen ez zela bakarra, baizik eta bikotea zegoela. Katuen antzekoak dira mapatxeak, baina AEBetan
|
dena
da handiagoa eta animalia hauek ere gure katuak txiki uzten dituzte.
|
|
|
Baina ez zen
|
dena
agurra izango. Kaixo handi batekin agurtu gintuen New Yorkek, eta, noski, Bertshowek AEBetan izango zuen azken konkista ere hura izango zen.
|
|
|
nuke momentu zoro hartan entzun ziren kanten zerrenda osatu, amaigabea izan baitzen. Egia
|
dena
, luze joateko bidean zena motz bihurtu zuela usurbildarrak.
|
|
|
Ilara bukaera ezin ikusi nuen horretan, jendearen mugimendu eroek aztoratu zuten giroa. Maletak zerutik jausten ziren, eta, bat batean,
|
dena
zen presazko, dena zen larri. Bultzada txikiz egiten nuen aurrera, soinean presa jantzirik zutenak eramanda.
|
|
|
Ilara bukaera ezin ikusi nuen horretan, jendearen mugimendu eroek aztoratu zuten giroa. Maletak zerutik jausten ziren, eta, bat batean, dena zen presazko,
|
dena
zen larri. Bultzada txikiz egiten nuen aurrera, soinean presa jantzirik zutenak eramanda.
|
|
|
Haur txiki horren begirada galdu nuen jende artean, eta lehenengoz arnastu nuen Ameriketako airea. Jakin gabe nola, bidaiakideekin egin nuen topo, eta
|
denak
elkarturik, korridoreetan tropelari jarraiki, immigrazio kontroleko ilarara iritsi ginen. Ez dakit zergatik, umearen aurpegia bilatzen hasi, eta, ohartu nintzen sakelakoa hegazkinean utzi nuela.
|
|
|
2003an ezagutu nuen Renon. Ameriketan bizi diren lau bertsolarien artean berori da, nire ustez, gure moldetik gertuen aritzen
|
dena
; sentsazioa daukat gainerako hirurek lehenago emigratu zutela Ameriketara, eta bertso molde zaharragoa eraman zutela maletan. Martin gerora joan zen, eta, gainera, sarritan itzultzen da Euskal Herrira.
|
|
|
Ez du zentzurik, ez behintzat niretzat, norbere etxean grabazioak jasotzeak eta pilatzeak. Hobeto da ondo gordeko dituzten eta
|
denon
eskura egongo den leku batean edukitzea, eta han eskatzea, ezer behar izanez gero. Hartara, azterlan edo ikerlanen bat egin nahi duenak badaki nora jo behar duen.
|
|
|
Agirrek duela gutxi aurkitu berri du: “Duela hilabete ama hil zaigu, eta nire harridurarako nire inguruan ikusi dituen argazki, artikulu, zutabe eta elkarrizketa
|
denak
gordeta eta txukun artxibatuta topatu dizkiot, eta hori dena eramateko asmoa daukat Xenpelarrera”. Goikoetxeak zalantza dauka:
|
|
|
Sortzen ari
|
denari
lehentasuna eman arren, bertsolaritzaren ondare historikoa ere jasotzen da Xenpelarren. Hainbat norbanako eta elkarte gerturatu izan dira bertara etxe eta egoitzetan urtetan gordetako dokumentuak eramatera.
|
|
|
genuke bilketa ere guztiongandik jasotzea, irekia izatea, bertsozale, bertsolari, bertso eskola, ikerlari… Guztiok elikatzea guztiontzat erabilgarri izango
|
dena
. Guztion artean jasotako bilduma anitzagoa, osoagoa, aberatsagoa izango da, oparoagoa etorkizunean edonork kontsultatu ahal izateko, etorkizunean guztion eskura egon dadin sakabanatuta dagoen guztion altxorra”.
|
|
|
Gaurkotasuna eta freskotasuna eskaintzen diote grabazio horiek irratsaioari eta aldi berean entzuleei. Gaurko bertsolaritzaren eta plazetan gertatzen ari
|
denaren
berri eman dezakegu horrela”, azaldu digu Sukiak.
|
|
|
Beti ez bada, ia beti, norberaren barruan daude erantzunak.
|
Denei
irteten zaigu norberaren kanpotik topatzea arrazoiak, baina normalean —eta, batez ere, ibili nahi baduzu— zure barruan topatu behar dituzu”.
|
|
|
Terapiek lagundu diote, besteak beste, ulertzen emozio
|
denak
direla bizitzaren parte. Horiekin guztiekin bizi behar dela, eta horiekin guztiekin bizitzen jakin behar dela:
|
|
|
“Egun batean oso haserre edo triste bazaude, egun hori pasatuko da, eta hurrengo egunean egongo zara pozik.
|
Denak
dira zure bizitzaren parte, eta bertsoa ere zure bizitzaren parte da”.
|
|
|
“Emakumeak hasieran oso juzgatuak ziren, hori ez zegokiolako bertsolaritzari, eta gero baimentzen zitzaien, baina emakumeak ziren. Bertsolaritzan gertatu
|
dena
gizartearen isla izan da”.
|
|
|
“Kantatu izan dudanean oso tripetatik inork ez du zalantzan jarri esan dudan berba bakar bat ere. Niretzat sinesgarriena da sentimenduetara gehien hurbiltzen
|
dena
. Sentimenduetatik ari zarenean oso zureak dira bertso horiek, beste inork ezin du kantatu, eta gainera nork jarriko du zalantzan kantatu duzun hori? ”.
|
|
|
Egunaren arabera eta norberaren barruan bila aritu beharra arriskutsutzat jotzen du Enbeitak. “Beti ezin dituzu emozio, sentimendu eta korapilo
|
denak
publikoaren aurrean askatu”.
|
|
|
Publikoak nahi du ikusi bere zerbait zugan, eta zure zerbait ere bai noski. Ematen badiozu jadanik dakien guztia, ez duzu harrituko, baina emozioetan ari garenean egia da gu baten beharra badela, eta
|
denek
jotzen dugu gu-ra nira baino gehiago”. Gutasun horretara lerratzea ontzat joagatik, niak ere gu-ari zerbait esan behar diola eta horrekin tentuz ibili beharra ere azpimarratu zuen Barrosok.
|
|
|
“Bertso eskoletan ikasi behar dugu emozio
|
denak
normaltzat onartzen”, Onintza Enbeitaren ustez. “Gu bertsotan hasi ginenean jarrera bat zen jarrera nagusia —bai kantatzeko posturari zegokionez, baita kantaerari zegokionez ere—, hori zen normala, eta beste guztia arraroa.
|
|
|
“Gu bertsotan hasi ginenean jarrera bat zen jarrera nagusia —bai kantatzeko posturari zegokionez, baita kantaerari zegokionez ere—, hori zen normala, eta beste guztia arraroa. Nik uste dut bertso eskoletan erakutsi behar duguna dela
|
dena
dela normala: batek ozenago kantatzea, besteak apalago; batek umore absurdoa edukitzea, besteak naturalagoa; batek kantatzea oso bertso sakonak eta egitea negar, besteak barre… Dena da bertsolaritza”, iritzi zion.
|
|
|
Nik uste dut bertso eskoletan erakutsi behar duguna dela dena dela normala: batek ozenago kantatzea, besteak apalago; batek umore absurdoa edukitzea, besteak naturalagoa; batek kantatzea oso bertso sakonak eta egitea negar, besteak barre…
|
Dena
da bertsolaritza”, iritzi zion.
|
|
|
Gainera, ez dakigu zein erabiliko ditugun ez dakigulako zer gertatuko den saio horretan.
|
Dena
da inprobisazioa. Ariketa psikologiko potoloa da berez, nahiz eta batzuetan ez garen jabetzen zenbateraino”.
|
|
|
Egia da batzuetan ailegatzen garela pornografia emozional apur bat egitera.
|
Denok
ailegatu izan gara”. Beste behin, adinarekin eta bizipenekin lotu zuen.
|
|
|
Rol horri, esaterako, gehituko diozu zuk nola kudeatzen duzun boterea, zure nazia nola kudeatzen duzun. Azken finean,
|
denok
jartzen dugu gurea dena pertsonaia baten barruan”.
|
|
|
Rol horri, esaterako, gehituko diozu zuk nola kudeatzen duzun boterea, zure nazia nola kudeatzen duzun. Azken finean, denok jartzen dugu gurea
|
dena
pertsonaia baten barruan”.
|
|
|
Hala, alde emozionala “oharkabean” ateratzen zaion alde bat du bertsotan ari delarik, eta bien “beharra” du: “Bien beharra dut zerbait sortzeko, nirea
|
dena
eta nire barnetik sortzen den zerbait izan dadin”. Buruak “zentsuratzaile edo balazta” lana ere egiten dio, emozioen inpultsuak frenatzeko.
|
|
|
Produkzioan bertsokera arrazionalagoa izan du, emozionalagoa baino, baina bertsolaritza bizitzeko era, aldiz, kontrakoa: “Oholtzara igo aurreko
|
dena
bihotza eta gorputza da, uste dut burutik ahul samarra naizela zentzu horretan”. Azkeneko urteetan emozionalagoa izan dela uste du, izan dituen bizipenen ondorioz pertsona bezala aldatu delako.
|
|
|
“Iazko abuztuan nik izugarri maite nuen pertsona bat hil zen. Bertsolari gehienon moduan, abuztuan saio pila bat eduki nituen, eta niretzat ez zen hilabete erraza izan, baina ezin dut herri
|
denetan
tristeziatik eta penatik kantatzen ibili. Niretzat ere ez litzateke ona, zerbait arrastatuko nukeelako handiegia bihurtuko litzatekeena arrastatu ahal izateko”.
|
|
|
Niretzat ere ez litzateke ona, zerbait arrastatuko nukeelako handiegia bihurtuko litzatekeena arrastatu ahal izateko”. Bizitza pertsonaleko emozio
|
denak
norberarekin eroanda, eta horiei saioak sortzen dizkien egonezin guztiak batuta, maskara jartzea da “errazena” Enbeitarentzat.
|
|
|
behin oholtza gainean nengoenean, Agirre bihurtzen nintzen eta Amaia itzalean geratzen zen”, Agirreren arabera. Enbeitaren ustetan bada une bat bertsolaria maskara horrekin “betiko” haserretzen
|
dena
eta erabakitzen duena beti ezin duela horrela kantatu: “Zure hauskortasun horiek guztiak zergatik ezin dituzu agertu?
|
|
|
“Zure hauskortasun horiek guztiak zergatik ezin dituzu agertu?
|
Denok
gara sendoak besteko hauskorrak. Zergatik ez bertsotan horrela azaldu eta zu horrela sentitzen zarenean hori erakutsi jendeari? ”.
|
|
|
Horretarako, kontrako fasea igarotzea beharrezkoa omen da: saio
|
denetan
maskara izatetik, inon ez janzterakoa. “Hori ere ez da ona, beti zoazelako bistan, eta, azkenean, publikoaren aurrean jartzen zara, eta beti ezin duzu hain zaurgarri izan gauza guztiekiko”, esan zuen Enbeitak.
|
|
|
“Oso somatikoa” da. “Jaiotzen garenetik gure disko gogorrean beti dago plazeraren emozioa, berez osasuntsuena
|
dena
. Beste emozioak ere beharrezkoak dira egokitzapenaren prozesuan laguntzen digutelako”, erantsi zuen.
|
|
|
Borroka psikologikoez galdetuta, lehena izan zuen aipatzen. “Igaro nintzen publikoaren aurrean negar egiteari fobia edukitzetik, nire bizitzako leku
|
denetan
negar egitera”, kontatu zuen. Ezin du gai askotan lasai kantatu.
|
|
|
“Jende batentzako oso ondo dago hori, egin behar da, baina beti ez naiz ni izango negar egingo duena: batzuetan, pentsatzen dut ni horrelakoa naizela, erraz egiten dudala negar, eta nik ez daukadala errurik beste bertsolari
|
denak
harrizkoak badira; beste batzuetan, aldiz, beste batzuek egin dezatela negar pentsatzen dut”.
|
|
2016
|
|
|
Hori da arrazoi bat. Ostera badaude beste pare bat elkarrizketa argi eta garbi ikusten
|
dena
zelan eragin duen gugan horrek guztiak. litzateke aztertu ezta ETA bera ere ez, hori guztia barik.
|
|
|
Krimen asko daude isilik.
|
Dena
harrapatzen duen sare bat da frankismoa; hor dago umiliazio pertsonala, kolektiboa, ondasunen eta enpresen lapurreta… Maite zituzten pertsonak kendu zizkieten, beren negozioak itxi zizkieten, etxeak kendu zizkieten. Era horretara esan nahi zietena zera da:
|
|
|
Erietxeetan
|
denak
gara benetakoagoak eta berdinagoak, ezta?
|
|
|
Bertso batzuk badaude, kantu zaharrak. Hortik aparte, antzezlanak bertsotik eduki dezake ezer ez eta
|
dena
. Gugana etorri izanaren arrazoietako bat izan da, euren ikuspegitik, euskal antzerkia testuan oso oinarritua izan dela.
|
|
|
Garrantzi handia ematen diote, gainera, horrela izateari eta horregatik jo dute gugana. Horregatik diot bertsoarekin lotura hori izan dezakeela;
|
dena
edo batere ez. Zenbateraino igartzen den testuetan bertsolariak garela?
|
|
|
Akaso garai oso saturatuak eta ideologikoak bizi izan ditugulako izango da, baina, aspaldian, askotan esaten dut halako hustasun moduko bat sumatzen dudala tematikan. Gauza orokorra da, gizartean pasatzen ari
|
dena
, elementu oso garrantzitsuak kendu direlako joko taulatik, eta noraeza sumatzen dut. Akaso nire sentsazioa baino ez da.
|
|
|
|
Dena
da Franco eta denok gara Franco. Frankismoa azalean sufritu zutenek kontatutakoak eta isildutakoak egin gaitu gaur garen tribua, garen bezalakoak.
|
|
|
Dena da Franco eta
|
denok
gara Franco. Frankismoa azalean sufritu zutenek kontatutakoak eta isildutakoak egin gaitu gaur garen tribua, garen bezalakoak.
|
|
|
Xabier Lete gogoan lehenik, urtebetez; Sortuko dira besteak iritsi zen ondoren. Ziklo horrek eman zuen berea, eta, ondoren, beste gai batzuk lantzeari ekin zioten ikuspuntu ezberdinetatik, hala nola musika, literatura, eta horretaz gaindi, Goikoetxearentzat aspektu garrantzitsua
|
dena
zinez: Lete eta antzerkia.
|
|
|
Bai zera, txarra! ”.
|
Denetik
entzun dut, baina ukaezina da antzerkirako zeukan grina. Idatziak ere egiten zituen garai hartan; adibidez, Zeruko Argian, “Gazte naiz” sailean.
|
|
|
Ez dok Amairu taldean, berez, testuak lantzeko sartu zen; Lurdes Iriondo ezagutzeak eraman zuen kantura.
|
Dena
den, inoiz ez zuen utziko antzerkia albo batera, urte haietan ere aritu baitzen bizpahiru aldiz aktore lanetan.”
|
|
|
“Ereñozun elizan prestatu genuen eszenatokia. Orduan
|
dena
guk egin behar genuen, elektrizitate lanak barne. Zeozer gaizki egingo genuen, fokuak entxufatzean bonbillak lehertu eta argia joan baitzen elizan.
|
|
|
‘Egunen batean Txirrita ere zalantzan jarriko duzue’, zioen eta, funtsean, egia da.
|
Denok
baloratzen dugu haren ekarpena, baina gaur egun bhura bezalako pertsonaia bat lekuz kanpo legoke, matxismoa edota xenofobia kontuan hartuz gero. Bere garaiko semea zen, onerako eta txarrerako.
|
|
|
maitatzen dute etorri
|
dena
|
|
|
|
DENEK
BATERA
|
|
|
kontroletan
|
dena
kaltez
|
|
|
|
dena
ginun haize alde
|
|
|
Erraza izango da, eta gidoia eginda emango digute, beharbada.
|
Dena
ezinhobeto joango da”.
|
|
|
Baina zer gai? Ez dakite ez zer, ez nola, ez noiz, ez zenbat… Eta guk saio
|
denak
aurkeztu. Baina zein herrialdetatik datoz?
|
|
|
Izan ere, segituan ulertu genuen zergatik deitzen zen egitasmoa Europa Bat batean. Izena ez zebilen ahozko inprobisazioaz bakarrik,
|
denon
inprobisatzeko gaitasunaz zebilen; alegia, ahalik eta denborarik laburrenean gauzak prestatu, eztabaidatu, landu, kontrastatu, errepasatu eta gauzatzeko gaitasunaz. Bat bateko gai jartzailetza asmatuta dago, baina trebatu ginen gu biok ere horretan.
|
|
|
Aurrez horren konplexua zirudiena ez zen horren zaila antza.
|
Dena
bere lekuan eta ordurako. Itzultzaileak oholtzan batetik bestera.
|
|
|
Cynghanedd beste hizkuntza bat balitz bezala da, bigarren hizkuntza bat, ikasi egiten
|
dena
. Nik poesia librea ere egiten dut, araurik gabekoa, eta hori ere maite dut; baina Cynghanedd egitean, hizkuntza aldatzen ari naiz.
|
|
|
Bueno, batzuetan lortzen dugu, hala ere… Niretzat deskubrimendu bat da beti: bi hitz lotu Cynghanedd bat dagoelako, alegia oihartzun bat dagoelako kontsonanteen artean, nahiz eta itxuraz hitzen artean harremanik ez izan, eta lortzen duzunean mezu bat ateratzea hortik… agian, espero ez zenuen mezua, baina hain zuzen horrexegatik interesgarriagoa
|
dena
, dibertigarriagoa, berria zaizuna… hor sentitzen duzu Cynghanedden indarra.
|
|
|
Ez nago batere kontentu munduan eta Galesen gertatzen ari
|
denarekin
. Ni ezkertiarra naiz eta zeharo dezepzionatuta nago, ikusita nola, mundua, Europa, Gales, dena eskuinera doan.
|
|
|
Ez nago batere kontentu munduan eta Galesen gertatzen ari denarekin. Ni ezkertiarra naiz eta zeharo dezepzionatuta nago, ikusita nola, mundua, Europa, Gales,
|
dena
eskuinera doan. Sinestezina da UKIPek (Erresuna Batuko alderdi neofaszistak) hainbeste boto edukitzea Galesen.
|
|
|
Sinestezina da UKIPek (Erresuna Batuko alderdi neofaszistak) hainbeste boto edukitzea Galesen. Oso gaizki ikusten dut
|
dena
, eta sentitzen dut horren guztiaren kontra kantatu beharra. Nik kantatzen dut jendea konturarazteko:
|
|
|
Eta, bestetik, poesia idazten dut —eta poesian, beharbada, bihotzetik gehaigo—, entzulea ataka horretan jartzeko: justua al da gertatzen ari
|
dena
–
|
|
|
Oraindik geratzen zait fedea gizakiarengan, eta nik nahi nuke elkartasuna eta bakea
|
denentzat
, ez batzuen bakea.
|
|
|
Baina arazoa da, egun, munduan eta europan, establezitutako markoetara kabitu nahi direla marrazkiak, indarka bada ere, eta ez, alderantziz, markoak moldatu gauden marrazkietara. Agian markoak berak dira
|
denak
desegin beharrekoak… Zipren bezala, non itsasoak egiten duen marko, eta lurrak margo.
|
|
|
Historiaren arrasto batzuk jaso ditzan jendeak. Bizi
|
denak
. Eta batez ere, han bizi izan zenak.
|
|
|
Azkenean, kanta mordo bat badauzkagu hor. Kanta
|
denak
defendagarri izaten saiatzen gara. Jai giroa sumatzen badugu, jai girokoagoak diren kantuak jotzeko joera daukagu; jendea geldoago egongo dela aurreikusten badugu, berriz, beste batzuk sartzen ditugu…
|
|
|
Bigarrena gehiago izan da zer gai landu nahi izan ditugun, eta gai horiei buruz letra batzuk idaztea.
|
Dena
joan da batera.
|
|
|
I.G.: Eroritik pertsona
|
denok
bezala: guk ere gure gorabeherak izaten ditugu, baina erortzen garen aldiro ahalik azkarren ohartu, eta aurrera jotzen dugu.
|
|
|
I.G.: Indarrak
|
denok
batera egin behar ditugu. Bertigo sentipena ere desberdina da.
|
|
|
Lehen paragrafoan aipatutako gonbidatuen artean, haurren osaba edo aitona ziren guztiak, salbu eta Patxi Goikolea. Goikolea,
|
dena
den, komunitateko kide da.
|
|
|
Bertsoz ‘kutsatua’ zegoen
|
dena
. Hasteko eta behin, ez zen bertsolari ‘profesionala’ izan behar bertsotan aritzeko:
|
|
|
Eta orain urtero egiten diren bertso saioen kopurua, telebistako audientziak, txapelketen arrakasta, gaurko profesionaltasuna, bertsolaritzaren inguruan sortu den azpiegitura sendoa… aipatuko dizkidate. Hori
|
dena
ondo dago, eta beharrezkoa izango da egungo testuinguruan. Baina horrek guztiak ez du demostratzen bertsolaria herrian txertatuagoa dagoenik eta arrakasta handiagoa duenik.
|
|
|
Orain
|
dena
‘erabili eta bota’ da. Gaur egun bertsoak ez du betetzen ziklo osoa, ez bat batekoak eta ez bertso jarriak.
|
|
|
Orain
|
dena
‘erabili eta bota’ da. Gaur egun bertsoak ez du betetzen ziklo osoa, ez bat batekoak eta ez bertso jarriak.
|
|
|
Jesus Alberdi ´Egileor´ Elosuko bere bordan elkarrizketatu nuen udazkeneko egun epel batez, kezkatuta zegoen mendian kortesia arauak agortu zirelako: mendizale berriek jada ez zuten ezezagunik agurtzen parean pasata, nolabait
|
denona
zen espazioa kirol esparru huts bilakatu izana deitoratuz.
|
|
|
Esan nion Connyri, Amurizaren erlatibozko esaldiekiko proposamenak kontuan hartuz: Ezagutu duzu gizon bat, hiltzen denean haren albistea egunkari guztietako lehen orrian etorriko
|
dena
. Hala izan zen gutxira.
|
|
|
14 urte neuzkala Esta noche cruzamos el Mississipi ikusten nuen Hitzetik Hortzera baino gehiago, edo 18rekin, Cronicas Marcianas… Baina, kudeaketaren ardura ere nire gain jarri zuten hurrena, 2002an, eta, dirulaguntzak, bilerak, Accesak eta Excelak, fakturak… pixkanaka, konturatzeke, Arestiren poema neure egina nuen: Euskadiko Kutxaren iragarkia kenduko badidate (oso aspaldi kendu zuten, portzierto) Banco Santanderren joko dut atea/ dirulaguntza murriztuko badidate (portzierto, oso aspaldion ohiko bihurtu
|
dena
) harrien azpian topatuko ditut harpidetzak/ harpidetzak gero eta urriagoak badira… Otsoen kontra, sikatearen kontra, lukurreriaren kontra… Neure poltsikotik dirua aurreratzera ere iritsi izan naiz estualdi uneren batean edo bestean.
|
|
|
|
Dena
den, batzen gaituen zerbait dugunaren sentipena ederra da. Mundutxo txiki hau eta antzerako mundu txikiak batzen dituen soka txikiak eraikitzen ari gara, amaraun ikusezin bat eraikitzen.
|
|
|
Baina ondo gogoratzen ez dudan autore batek esaten zuen: “Benetan funtsekoa
|
dena
, esentziala, ikusezina da begientzat”.
|
|
|
Gaur gaurkoz kolaboratzaile guztiei ordaintzeko ahalmena badago, eta duin ordaintzen da; aurrekontuaren zatirik potoloena bideratzen da horretara. Esan nahi
|
dena
da, euskal prentsari hainbatetan planteatu zaion militantzia eta profesionaltasunaren arteko ekuazio horretan, geurean ere askok euren borondatez egin duten hautua lana maila profesional puntakoenaz eta kobratu gabe egitearena izan dela, eta horrek sekulako meritua daukala, eta hori ere ezinbestekoa izan dela aldizkariak aurrera egin ahal izateko.
|
|
|
Bakoitzak bere etxetik egiten du lan,
|
dena
koordinatzaileari bideratzen zaio, honek zuzentzaileari pasatzen dio, eta, bueltan, maketatzailearengana doa… Dena telefono eta email bidez. Bilerak, berriz, (Erredakzio Batzordearenak, Administrazio Batzordearenak, maketa erabakitzeko eta zuzentzeko egiten direnak…) tabernetan, elkarte gastronomikoetan, jatetxeetan, bakanen bat Kostite baserrian, egin ditugu urte hauetan guztietan. Koadernoa eta boligrafoaren, ordenagailuaren ondoan beti egon da kafe kikara, ardo kopa, zerbeza botilatxoa edota pikatzeko zerbait.
|
|
|
Bakoitzak bere etxetik egiten du lan, dena koordinatzaileari bideratzen zaio, honek zuzentzaileari pasatzen dio, eta, bueltan, maketatzailearengana doa…
|
Dena
telefono eta email bidez. Bilerak, berriz, (Erredakzio Batzordearenak, Administrazio Batzordearenak, maketa erabakitzeko eta zuzentzeko egiten direnak…) tabernetan, elkarte gastronomikoetan, jatetxeetan, bakanen bat Kostite baserrian, egin ditugu urte hauetan guztietan. Koadernoa eta boligrafoaren, ordenagailuaren ondoan beti egon da kafe kikara, ardo kopa, zerbeza botilatxoa edota pikatzeko zerbait.
|
|
2017
|
|
|
Bizkaiko Garain egitea pentsatu genuen. Joan ginen eta Goardia Zibilek
|
dena
metrailetaz hartua zeukaten, eta ezin izan genuen egin” (Sarasua: 16).
|
|
|
Epaileek ere ez zuten egun gozoa izan. Txapelketa txapelketa
|
denetik
ohikoak izan dira epaileen lanaren inguruko polemika eta protestak. Urrunegi joan gabe, 62ko txapelketan ere izan zen zalapartarik, baina 67ko hartan inoiz baino oihartzun handiagoa izan zuten kritikek.
|
|
|
|
Denek
harritzen baninduten ere, bazen bat halako zirrara sortu zidana aurreko saioetan: Amuriza.
|
|
|
Aitak, orain bere zalantzak ditu”. Enbeitaren bertsoak ere onak dira, baina ezin hemen
|
denak
sartu, eta Andonirenak ere bi baino ez ditut aldatuko (Egañaren lehena eta hirugarrena, bertsoaldiko lehena eta bosgarrena):
|
|
|
Horiexek dira historikoki nire buruak gorde dituen datuak. Baina ganbara
|
denetan
gertatzen den moduan, nirean ere badira puntuz jositako armiarma sareak. Habeetan pipiak egurrean bezala euren seinalea utzi duten bertsoaldiak.
|
|
|
Oilarrak han ez zuen arrautzarik jarri, baina egun hartan gandorraren ordez txapela eraman zuen oilategiko azeriak, Egañak, ia
|
denak
jarri zituen. Bai behintzat soina eta soinekoa.
|