|
2000
|
|
|
Ondorioz, errealitate enpirikoarenulerkuntza kontzeptuzkoa heriotza da. Badakigu jakin ez dela beharrezkoa errusinolbat hiltzea bere kontzeptuaren arabera ezagutu eta definitzeko, eta ez dela nahitaezkoahil dadin arte itxarotea
|
bera
ulertzeko. Dena den, Kojeve k zuzen nabaritzen duenez, errusinolaren ulerkuntza kontzeptuzkoak edo zientifikoak azken batean disekzioaeskatzen du.
|
|
2001
|
|
|
Dauden guztietatik zeindiren erabilgarrienak eta bakoitzak zertan eragiten duen komunikatzeko momentuan. Bestalde, definizioak landu behar izan ditugu, diskurtsoez hitz egiten dugunean irakasle guztiek gauza
|
bera
uler dezaten.
|
|
|
Alabaina, zer esan nahi dugu Saizarbitoriaren nobelak modernoak direlaesaten dugunean? Modernitatea, kasu honetan, nobela
|
bera
ulertzeko moduaridagokio. Laburki esanez, nobelaren idazketari garrantzia ematen dion ikuspuntuberriaz mintzo garela esango dugu.
|
|
|
Askotan esan denaren kontra, kontua ez da Txillardegirennobelek berritasun tematikoa eta Saizarbitoriarenek berritasun formala ekarrizutela: gakoa nobelagintza
|
bera
ulertzeko moduan legoke. M. Butor ek gogorarazizuen bezala (ik.
|
|
|
Perfumearekiko zaletasuna eta usaimena hezkuntza prozesu bat izango balira bezala gara daitezke, hain zuzen ere, gakoa hitzaren eta objetu baten arteko identifikazioan baitatza. Hau da, Chanel Nº 5 perfumea esaten bada, guztiok gauza
|
bera
ulertuko genuke; baina nolako usainarekin lotuko dugu, perfume horrek sortutakoa inoiz usaindu ez badugu?
|
|
2002
|
|
|
Horixe proposatzen du Bartolome Clavero historialariak. Bere ustez, Antzinako Erregimeneko gizartea
|
bere baitan
ulertu behar da, eta horretarako, erabilgarriak dira antropologiak garatutakolanabesak. Ikus B. Clavero (1986).
|
|
|
Mugaz bestaldera goaz orain, eroslearengandik apartatu eta sortzailearenganaino egingo dugu jauzi. Publizitatearen azpian, publizitate sortzaileen lanaren azpian, publizitatea
|
bera
ulertzeko joera desberdinak aurkitzen ditugu:
|
|
|
Gezurra, beraz, ezagutzaren eta diskurtsoaren arteko urruntzea edo desadostasuna da; ez egitate/ gertaeren eta diskurtsoaren artekoa. Egitate bati buruz kontatzen duena, baldin eta kontatzen ari den modu
|
berean
ulertzen badu, diskurtsoan igorleak bere egia dio, kasurik onenean errealaren transmisio zuzena, eta txarrenean, pertzeptzio okerra.
|
|
|
UNESCOren ereduaren arabera, garapen bidean dauden herrietan, gehienetan, masa komunikazioa oso egoera eskasean dago; komunikazio sistemak mundu gutxi garatuan ez du azpiegitura egokirik, ezta profesional kualifikaturik, ezta publiko gertaturik ere. Eredu desarrollistak gai horri erantzun gura lioke; hori bai, garapena Mendebalde garatuan ulertzen den modu
|
berean
ulertuta eta praktikatuta.
|
|
|
Munduaren interpretazioa egiterakoan, jakina da gure artean, ezen kulturak berak ezartzen diola gizakiari eredu asko eta asko. Kulturak ematen digu mundua
|
bera
ulertzeko teilatua eta babesa. Kulturak berak esaten dio gizakiari nora begiratu eta nora ez.
|
|
|
Informazioaren Gizartea deitutakoak gizakien arteko aukera desberdintasunak txikiagotu beharrean, areagotu egiten ditu: aro digital modernoak gainesplotazio komertziala erantsi dio informazioari, testuinguru komunikatibo modernoak bizitza pribatuari zor zaion errespetua galarazi du, telekomunikazioen bonbardaketak komunitatearen bizimodu tradizionala desintegratzen du, teleplebiszito ustelek demokrazia
|
bera
ulertzeko moduak distortsionatzen ditu, teknologia komunikatibo berriek erantzukizun soziala eta zerbitzuaren publikotasuna galbidean jarri dituzte... Ez dira, ba, bekatu gutxi.
|
|
|
Ulerkera operazionalean, mezua automatikoki deskodetzen duen osagai komunikatiboa da gizakia. Horren arabera, igorleak eman dion informazioa sortua izan den modu
|
berean
ulertzen du hartzaileak.
|
|
|
Entzun, ikusi edo nabaritu denaren arabera, norberak bere konposizioa egiten du, eta igorritakoa bere modura, bere inferentziazio ahalmenaren arabera ulertzen du. Informazio baten aurrean, munduaren ordez bidaltzen den zeinu multzoaren aurrean, ez dugu denok gauza
|
bera
ulertzen, nork bere inferentzia ahalmena baitu.
|
|
|
igorritako eta hartutako seinaleei aitor tutako esangura berberen arabera gauzatuko da. Egia esan, mezu beraren aurrean zentzu desberdinak hauteman ditzakete entzuleek, hartzaileek; eta, halaxe gertatzen da (liburu bera irakurrita, ez dute irakurle guztiek gauza
|
bera
ulertzen).
|
|
2004
|
|
|
Aristotelesek erakutsi zuenez, ctika jakite praktikoa bazen ere, politikaren eta ctikarenartean bazegoen lotura. Platonek ere ezin zuen politika
|
bera
ulertu etika alde batera utzita.Dcna den, haien planteamenduetan baziren desberdintasun nabariak. Aristotelesen abuniz, etikak politikaren mende egon behar zuen.
|
|
|
Areago, ikasketarako ahalmena gizakiaren nortasunari dagokion gaitasun gisa hartu zuen eta, bide batez, bakoitzaren izaera definitzekofuntsezko ezaugarri bihurtu zuen. Horrela, bada, gizabanakotzearen bide modernoa irekitzearekin batera Erdi Aroko gizarte estamental eta mailakatuari zegokion ikasleria, eta ildohorretatik gizakia
|
bera
ulertzeko eredua hautsi zuen.Erdi Aroko ikasteko moduak kolektiboak ziren. Monasterioetan, unibertsitateetan, gremioetan eta kofradietan ikasketa antolaketak taldea zuen oinarritzat.
|
|
2005
|
|
|
Argazkiez gain, elkarrizketa batzuk zentzu
|
berean
uler litezke. Adibidez, 1997ko maiatzaren 11n jeneral tradizionalistari egindakoa, Alardean duen partaidetza pribilegiatuaz esperientzia pertsonalaren inguruan tonu konfidentzialeaneginda ere.
|
|
|
Lehendabiziko pausoa litzateke kazetari esatariak kontuan hartzekoa.
|
Berak
ulertu eta hobeto transmititu. Ivan Tubau k (1993: 52) ondo adierazten du kontu hori:
|
|
2006
|
|
|
Gure lana betetzeko, hau da, iruzkin ereduak egiteko, gaien inguruko informazioa bildu behar izan dugu. Informazio hori guztia ez da beharrezkoa iruzkin ereduetarako baizik eta gaia
|
bera
ulertzeko. Hala ere, kasu askotan bertan utzi dugu gaiaren sintesi txiki bat bezala.
|
|
2007
|
|
|
Bukatzeko, mintzagaiok, norgintza espazio modernoan? kokatuko ditugu,
|
bertan
ulertzekoak baitira.
|
|
|
hitzak edo esaldiak esatea ez da hitz egitea: papagai batek, edo makina automata batek hitzak eta esaldiak ahoska ditzake pentsatu gabe, hotsarazten duena
|
berak
ulertu gabe. Hitzak (hitz hotsak) airatzea ez da hitz egitea; hitz egitetzat pentsamenduzkoa bakarrik har daiteke.
|
|
|
(Apur bat bestelako bide batetik, baina jada Locke-k igarria zuen, nola hitz arruntekin ere likido edo urre hitzekin, esaterako, bakoitzak
|
berea
ulertzen/ pentsatzen duen, edo hitz berdinarekin ideia diferentea duen; zer esanik ez, materia edo, kontzeptu subtilagoekin) 239 Ortega Gasset en berbetan:
|
|
|
Abiapuntuko kontzeptu basiko edo iturrizko hauek Platon-ek modu batean ulertu ditu, Descartes-ek beste batean; Kant-en ikerketa guztia ezagutzaren oinarri apriorizko horren bila hasi da. Baina
|
berak
ulertu duen bezala, orain hau dugu inportantea?, apriori horrek sentsu
|
|
2009
|
|
|
Baina ezberdintasun horiek zergatik gertatzen diren aztertzean ikuspegi ezberdinak daude. Ikuspegiak ez dira kontrajarriak, errealitate
|
bera
ulertzen ahalegintzeko azalpen ezberdin eta osagarriak baizik. Sarreran aipatu dugun bezala, gure helburua hemen, haurtzaro eta nerabezaroan generoaren arabera psikopatologian agertzen diren ezberdintasunak ulertzeko, aldagaiazaltzaileen laburpen eguneratu bat aurkeztea da.
|
|
|
Goi mailako programazio lengoaiak gure lengoaia naturaletik urrun daude, baina konputagailuaren makina lengoaia baino askozaz ere erabilerrazagoak dira. Azken batean, edozein programazio lengoaia erabiltzean, konputagailuari gure ideiak deskribatzen dizkiogu lengoaia horretako adierazpenak erabiliz; konputagailuak, ondoren, makina lengoaiara itzuliko ditu
|
berak
ulertu eta exekutatu ahal izan ditzan.
|
|
2010
|
|
|
Pentsamendu aurrerakoiak, oro har, beti ulertu izan du berdintasuna bereezaugarrietariko bat dela,
|
bera
ulertzeko moduak oso ezberdinak izan daitezkeenarren. Bestetik, bistakoa dirudi kapitalismoaren logikak, merkatuaren ulermenneoliberal zehatz bat oinarritzat hartuz, desberdintasunak sorrarazten dituela eta, edozelan ere, ekitatearen helburuak erdiestea ez dela egungo gizartearenlehentasunetariko bat.
|
|
2011
|
|
|
Azpiratze ereduaren salbuespenarekin, gainerako lau eredu edo programa motei «hezkuntza eredu elebidun» deitu izan zaie, edo deitzen zaie oraindik ere, guztietan ikasle elebidunek hartzen dutelako parte. Baina izendapen hori ez dute eredu guztiek merezi, denek ez baitute elebitasuna modu
|
berean
ulertzen, eta ondorioz, funtsezkoa da bereizketa argia egitea.
|
|
|
Ideologia eta balioak. Ikus entzunezko mezuak ulertuz eta kritikatuz irakurtzeko gaitasuna, errealitatearen irudikapenak diren aldetik eta, beraz, ideologia eta balioen garraiatzaile gisa hartuta; ikus entzunezko mezuen azterketa kritikorako gaitasuna, aldi
|
berean
ulertuta gizartearen interesen, kontraesanen eta balioen adierazpen eta euskarri gisa.
|
|
2012
|
|
|
Jon Miranderen() pentsamendua ere testuinguru
|
berean
uler daiteke.Kristautasunaren (demokraziaren, bakezaletasunaren... hitz bitan: Nietzsche ksalatutako dekadentziaren) sitsak jandako herri batean, indarkeria eta supergizakinietzschearraren karakterea, euskal etnia zaharraren gogo basa, predikatu zituen.Ondoren, 60ko urteetan, Jorge Oteiza() euskal arimaren edo estiloarenbila abiatu zen estetikatik, nolabaiteko esentzia bat aldarrikatzeko.
|
|
|
Inondik ere ez maila berean, ordena bada, naturazko hierarkia: ingurumena (lurraldea, zentzu zabalean hartuta) da oinarria (baliabideak eta gozabideak neurriraeskaintzen dituena); gizartea dago horren barruan, lurraldea okupatu eta beramodu batean edo bestean baliatuz; eta ekonomiak luke azkena, ekonomiazirkularra, naturaren fluxuak erreferente hartzen dituena, gizartearen zerbitzurakoa.Zer esanik ez da, gaur ekonomia, edo
|
bera
ulertzeko modu ekonomizista, jarri duelamerkatu ahalguztidunak piramidean nagusi, mendean hartuta, merkantzia aldakormodura, gizartea eta lurraldea. Hortaz, Euskal Estaturako bidea eta bidaia egin nahibaditugu bestelako estatua lortzeko apustua izan behar da gurea, bestelako erronkahelburu:
|
|
2015
|
|
|
Estigmaren nondik norakoei dagokienez, kontuan izan behar dugu, teorian, legearen aurreanemakumeen eta gizonen artean balizko berdintasuna egon arren, begi bistakoa dela praktikan, egunerokotasunean, ezberdintasunak eta desorekak daudela batzuen eta besteen artean. Ikuskerasozialak zinez bestelakoak dira, eta, genero eredu hegemonikoen ondorioz, emakumeen arauhausteak eta gizonenak ez dira modu
|
berean
ulertzen, ezta baloratzen ere (Juliano, 2009; 2011). Oro har, lehenengoen transgresioak zorrotzago epaitzen edota zigortzen dira (Davis eta Faith, 2002), eta, delituen kasu zehatzean, gizarte gaitzespena agerikoa da; nolabait, ekintza emakumebatek egin izanak gertatutakoa larriagotuko balu bezala. Azken batean, badirudi gizartearen zatihandi batentzat emakumeen delituzko ekintzek hutsegite astunagoa dakartela, lege penalakhaustearekin batera, arau sozialak ere urratu dituztelako (Juliano, 2009; 2011).
|
|
|
ELE tresnaren nondik norakoekin hasi aurretik, LZParen ezaugarriak azaltzen saiatuko naiz labur. Azken baten, dokumentua
|
bera
ulertu behar da, gero ELE tresna nola aplikatu dugun ulertzeko.Zuetako batzuei ezagun egingo zaizuen tresna da Lurralde Zatiko Plana, LZPa, beste batzuek ordeaez duzue honetaz ezer entzun. Lurralde antolaketaz ari garenean, garrantzitsua da bere tresnenarteko egitura hori, lotura hori ulertzea.
|
|
|
ELE tresnaren nondik norakoekin hasi aurretik, LZParen ezaugarriak azaltzen saiatuko naiz labur. Azken baten, dokumentua
|
bera
ulertu behar da, gero ELE tresna nola aplikatu dugun ulertzeko.Zuetako batzuei ezagun egingo zaizuen tresna da Lurralde Zatiko Plana, LZPa, beste batzuek ordeaez duzue honetaz ezer entzun. Lurralde antolaketaz ari garenean, garrantzitsua da bere tresnenarteko egitura hori, lotura hori ulertzea.
|
|
2017
|
|
|
Lekutzea, tokian tokikoari arreta jartzea, alegia, begiztatzen zaigu erabakiak hartzeko gaitasun berreskuratzeko modu bakarra. Horregatik, herrigintza mota honek, ez du soilik herritarra/ eskubideak eta boterea/ autoritatea aldagaietan arreta jartzen, era berean lurraldearen inguruko hausnarketa dakar, eta gurean, hiruak barne hartuz, herria, subjektu kolektiboa
|
bera
ulertzeko modu berriak.
|
|
|
Estigmaren nondik norakoei dagokienez, kontuan izan behar dugu, teorian, legearen aurrean emakumeen eta gizonen artean balizko berdintasuna egon arren, begi bistakoa dela praktikan, egunerokotasunean, ezberdintasunak eta desorekak daudela batzuen eta besteen artean. Ikuskera sozialak zinez bestelakoak dira, eta, genero eredu hegemonikoen ondorioz, emakumeen arau hausteak eta gizonenak ez dira modu
|
berean
ulertzen, ezta baloratzen ere (Juliano, 2009, 2011). Oro har, lehenengoen transgresioak zorrotzago epaitzen edota zigortzen dira (Davis eta Faith, 2002), eta, delituen kasu zehatzean, gizarte gaitzespena agerikoa da; nolabait, ekintza emakume batek egin izanak gertatutakoa larriagotuko balu bezala.
|
|
2019
|
|
|
Rituales de la lengua en el espacio (1988) liburua. Urte mordoa izan arren, gaurkotasun handiko gakoak eskaintzen ditu Korrika
|
bera
ulertzeko. Azken urteetan zenbaitargitalpen egin dira gaiaren inguruan ere, artikulu formatuetan edota ikus entzunezkoetan, etabatik bat esperientzia konkretuak dituzte mintzagai.
|