|
2001
|
|
|
Ez naiz sekula garbitzeko gauza izan ea
|
bere
erdarazko competencea performance kaxkarren kidea zen ala ez. Aspaldidanik dut ezezko susmoa3 Bai baitzuen halako bere gisako" unore" maltzurra eta arras atsegin zitzaion erdaldunen ezpainetan esaten zituen mordoilokeriek sorrarazten zuten irribarrea ikustea, gero, bakarka edo lagunekin, algara lasaia egiteko besteren barre murritzaren bizkarretik.
|
|
2002
|
|
|
Euskal ikasleek batzuetan
|
beren artean
erdaraz egiteko duten ohitura erefranko adierazgarria da.
|
|
|
Teknika eta teknologia zientzien esparruan euskarazko kredituen eskaintza%24ekoa da, batez beste. Mondragon Unibertsitateak %42 eskaintzen du euskaraz.UPV EHUren kasuan,
|
bere
erdarazko titulazioen kredituen %37 ematen du euskaraz. Beste unibertsitateetan portzentajeak ia zero dira, edo zerotik hurbil daude.
|
|
|
Euskal Herrian euskaraz egiten den kreditu eskaintza osoa, %100, UPVEHUren eskuetan dago, nahiz eta erdarazko titulazioen kredituetan %63 izanunibertsitate horrek. Baina hori horrela izanik ere, UPV EHUren euskarazkoeskaintza %20 bakarrik da
|
bere
erdarazko eskaintzarekin alderatuz. Beraz, osodatu eskasa gizarterako hain garrantzitsua den alorrean.
|
|
|
Kredituen eskaintza osoa 248,5 kreditukoa da, etabertatik 64 (59,5 derrigorrezkoak eta 4,5 hautazkoak) eskaintzen dira euskaraz (%26, alegia). Diplomatura betetzeko 225 kreditu behar direla kontuan hartzenbadugu, portzentajea %28ra iristen da, baina
|
bertatik
erdaraz ematen diren 6kreditu kliniko kendu lirateke.
|
|
2003
|
|
|
... eta gure arteko hartuemon arruntak euskera hutsean izan dira beti. Gero, gai zailagoak erabili behar zireanean,
|
berak
erderara joten eban.
|
|
2004
|
|
|
Hor dago gakoa, sentsibilitate kontua. Legearen interpretazioa egitean edo legeak aplikatzerakoan ez da gauza
|
bera
erdararen ikuspegitik jokatzea edo euskararen kulturatik egitea?. Ez da gauza bera legea erdararen edo euskararen kulturatik interpretatzea, Euskaldunon Egunkaria, 1998/2/26.
|
|
|
Eta lege horren mendeko izatea, begien bistakoa denez, ez da soil soilik euskaldun berriaren patua. Zaharrak berak ere oso nekez erdiesten du gaur egun
|
bere
erdarazko gaitasun mailaren pareko hitz jariorik.
|
|
|
" deu"(= deγu)," nau"(= naγo), eta abar. Joera hau aspaldikoa da, eta
|
bertako
erdaraz ere ageri da: estao, acabao, comprao.
|
|
|
Asi baño lehenago jorra dezagun pittin bat azterkizuna. Bazter askotan, geienetan gaur zoritxarrez, obeto dakite euskaldunak
|
berak
erderaz, euskeraz baño. Emen gauden guziok eskolatuak izanik, obeto mintzatzen gera erderaz, euskeraz baño; ez alere gu bakarrik:
|
|
2005
|
|
|
Eta ni beti konkortuta! Urteetan ibili da Australian seme alabak euskaraz egiteko eta zer da eta etorri da hona eta
|
bera
erdaraz! Hori ez zaio gustatzen entzutea.
|
|
|
Irunen eta Hondarribian baztertzaileen elkarteek. Betiko Alardearen Aldekoak? izena hartuzutelako, erdarazko Alarde Tradicional esapidearen euskal ordaintzat; hortik eratorritako esamoldeakguztiz arruntak dira
|
bertako
erdaran, hala nola ser betiko edo ser de betiko, edo la betikada, batzuekharrotasunez onartuak.
|
|
2006
|
|
|
Mendiko hizkera horixe erabili zuen, zehatz bezain zakarra. " Como el verraco a la hembra en celo",
|
bere
erdaraz esanda. Nik ez nekien barreari eman edo pikutara bidali.
|
|
2008
|
|
|
Egun, Iparralde eta Hegoaldearen artekoa da. Hegoaldeko haizeek Iparreko jarduna apur bat kutsatu badute ere, alde bakoitza bere bidea egiten ari da, nork
|
bere
erdara bidaide, bide batez esateko. Hala, batua bat ez, bi ditugu, Iparraldeak berea garatu baitu euskarazko irratien, ikastolen eta gau eskolen indar bateratzaileari esker.
|
|
|
Azkenean, 1919an Euskaltzaindia sortu zelarik, haren esku jarri nahi izan zuen Azkuek
|
bere
erdara euskara hiztegi eskuizkribua. Izan ere Euskaltzaindiaren sortarauen artean «Diccionario General» bat sortzeko asmoa azaltzen zen64 Izen horrekin baina, bazirudien hiztegi proiektua aldatu egiten zela.
|
|
|
«Lenago erri ta kale ta et, se, guztiak genduzan euskerazko izenekoak.» Arazoa beraz ez zen kaleen izenena soilik, erdara Euskal Herriko paisaia linguistiko osoan zehar hedatzen ari zela baino. Nolanahi ere, Bilboko zabarkeriaren aurrean(« ¡ ¡ Astarloan izenean [Bilbon] eginiko kalea
|
bere
erderazko izenduna da!!»), Donostiako eredua aipatzen zuen, urte hartan kale izenak jartzen ari baitziren. Azkuek Bilbon antzekorik eskatzen hasteari alferrikoa zeritzon (udaletxearen sostengu faltagatik), baina, abiapuntu gisa, Bizkaiko euskaldun herri txikienei proposatzen zien «asi daite [ze] la kaleen izenak euskerazkotuten, da geldika geldika beste erriak bere gogoz edo lotsaz iarraituko dautse bide eder orretan.» Izatez, kale berrien izenetan egin ez zena, «aberats batzuk euren et, se ta iauregiai» egiten ari zirela aipatzen zuen, hots euskal izenak jartzen zizkietela.
|
|
|
¿ Gure Erri onetan daukaguzan iragarrietatik, nok ezautuko leuke zein Erri dan? Gaur ez bakarrik urietan, baita elizate eta baserririk oskol ezerezenetan
|
bere
erderaz egiten dira iragarri onek. Ardantegietan, gozategietan, iostun dendetan, edozein saltokitan irakurten doguz erderazko iragarriak.
|
|
|
Katedrako ikasle euskaldun zaharren artean, adibidez, Isaac Lopez Mendizabal aurki daiteke353 Ikasle erdaldunen artean, gutxi batzuk hiru lau kurtsotan egon ziren Azkuerekin, eta ez da dudarik horiek euskara maila aipagarria lortu zutela. Hori da, esate baterako Oscar Rochelten kasua, zeinak
|
bere
erdarazko lanen batean euskarazko pasarteak ere idatzi zituen354 Gisa beretsuan, Azkueren beste ikasle bat, Enkarterrietako Manuel Otadui gaztea, Euskalzale eta Euskalduna aldizkarietan artikulutxo batzuk idaztera heldu zen355 Halaber, Juan Carlos Gortazarrek, Azkueren klaseen laguntzaz, Peru Abarka gaztelaniara itzultzeko (eta Euskalzaleren moldiztegian argitaratzeko) adina euskara ikasi zuen.... Eta urteetan Ibaizabalen argitalpen lanekin lagundu ahal izan zion356 Beste hainbat erdaldun ikasle Azkueren euskarazko antzerki lanetan aktore gisa aritu ziren.
|
|
|
Huraxe zen testu administratiboetako, hezkuntzako eta sozialki gora egiteko mintzaira. Ahoz, kalean, euskara ere erabil zezaketen, baina boterearekin edo kulturarekin lotura zuen jarduera formal ia guztietan erdara zen nagusi (Diputazioetan, bando idatzietan, eskolan, aldizkarietan, eleberrietan, etab.). Izatez bizitza arruntean
|
bertan
erdaraz egiteko ohitura aski ohikoa zen jauntxo eta gisakoen artean. Beraz Euskal Herrian erdara goi zein behe mailako jardueretan erabil zitekeen bitartean euskara soilik behe mailan azaltzen zen.
|
|
|
• Beraz, banaketa horrek zer hausnartu ematen du, konfirmatu egiten delako euskaldun eta etorkinen nolabaiteko ukipen geografiko eskasa. Ukipenik ezean, hezkuntza sistemari dagokio soilik etorkinen artean euskara presente egitea, kontuan harturik etorkinen ia erdiak
|
bertako
erdara bat duela ama hizkuntza: gaztelania.
|
|
2009
|
|
|
Txillardegik berak idatzia zuen aurreko zenbakian honako hau, Unamunori buruz: "" Gizontasuna dario Unamuno’ri,
|
berak
erderaz ‘hombredad’ esango lukena"(...)" Gizon osoa degu. Orregatik kezkati.
|
|
|
Damaso Intzak, urte asko geroago, hasierako urte haien errepasoa egiten duenean, ez dauka ahaztuta Urkixok, Olabidek eta Campionek nekez egin ohi zutela euskaraz. Artxibategian gordetzen den gutunketak ere
|
beren arteko
erdarazko komunikazioa islatzen du neurri handian.
|
|
2010
|
|
|
Familia gizarte gune funtsezkoari erreparatuta, ikus dezakegu familia euskaldunbeteak (belaunaldi guztietan kide euskaldunez osatuak), oro har, Mendialde euskaldunean daudela. ingurune oso euskaldunak ohi dituzte eta haurren hizkuntza sozializaziorako baldintza egoki eta lagungarriak. gazte horien euskararen erabilerak gora egin du azken urteotan. baina gazte euskaldunen erdia baino gutxiagok baizik ez du hizkuntza inguruabar aldeko horietan hazteko aukera izan. herri oso euskaldunetatik at, euskararen galeraberreskurapen prozesu historikoa gertatu den herrietan familia ez da hizkuntza gune homogeneoa izaten eta heterogeneotasuna belaunaldi berean (gurasoak, adibidez) edota belaunaldien artean (aitatxi amatxi, guraso eta seme alabak) agertzen da: ...nak, kasu) eta familia euskaldunberrituak (kide euskaldunak azken belaunaldian baizik ez dituztenak). eremu erdaldun (du) etako gazte euskaldun gehienek aurreko familia heterogeneo tipologia bietariko bat izan dute. hori horrela, euskara nekez izan da familiakoen arteko erabilera hizkuntza nagusia, hainbatetan ohikoa izan bada ere. gainera, ingurune erdaldunetan bizi dira eta horrek eraginda, adin
|
berekoen artean
erdara izan da komunikaziorako gizarte araua. hala bada, familiak eta auzo edo gizarte ingurune hurbilak (eskola barne) batera jokatzen dute haurren hizkuntza sozializazioan. batera, baina ez indar beraz. haurtzaroaz geroztik ingurunea gailentzen zaio etxekoari, gazteak egiten dituen hautuak direla medio. euskararen erabilera soziala handia denean, ingurune euskaldunaren eragina familia bidezko t... eremu erdalduneko hiztunendako eskola ezinbertzekoa da baina ez aski. adinkideen artean euskaraz hasteko eskolak ez ezik eskolaz kanpoko esparru zabalak ere jokatzen du eragingarri. errandakoaren haritik, bada alderdi bat egoera makroaren azalpena kuestionatzen duena. legez ezarritako hizkuntza eremuak egoteak eremu horien barneko homogeneotasun irudia sortu du, eremuen berezko koherentzia sendotu nahi duen ideologia. baina aztertu dugun errealitateak garbi erakusten du euskararen gizarte egoera ezin dela irizpide geografiko hutsez azaldu. hau da, zatikatze geografikoak ez dio hizkuntzaren egoera sozialari erantzuten. gazteen euskararekiko bizipenak hizkuntza eremu geografikoen arabera baino, ingurune soziolinguistikoen eta harreman sareen arabera azal daitezke. adibidez, tafallan, legez eremu ez euskaldunean, euskara (ere) lehen hizkuntza duten gazteak badira. inguru soziolinguistiko hurbilak eta harreman sozialak dira erabakigarriak eta egun nafarroan horiek ez zaizkio ezein zatikatze geografikori egokitzen. hizkuntza legeak zedarritu eremuek hiztunak hizkuntzarekiko aukera desberdinetan paratzen ditu, hiztun anitzen aukerak zailduz (adibidez, euskaraz ikastekoak, zangozako gure gaztea horren lekuko). bertzalde, ohartaraztekoa da eremu euskalduneko eta erdaldun (du) etako gazte zenbaiten adierazpenetan euskararen egoeraren aitzinean(" debeku eta mugen aurrean"," nahiz eta oso zapalduta egon"...) agertzen diren jarrerak (amorrua, harrotasuna, konpromiso kontzientea, aldarrikapena). oraindik egiteke dago nafarroako gobernuak azken hamarkadan egin duen hizkuntza politika murriztaileak hiztunei nola eragin dien argituko duen ikerketa. badirudi euskararen egoera horrek gazte euskaldunei, batzuk hazi diren normaltasunaren aitzinean eta bertze batzuek ezagutu duten egoera gutxiagotuaren aurrean, jarrera kritikoa piztu diela.
|
|
|
erdal elebidunak. Euskaraz baino hobeto (ondotxoz hobeto edo askoz hobeto) moldatzen dira erdaraz, eta erdarazko bilingual dominance configuration horrek
|
berak
erdaraz jardutera bultzatzen ditu sarri: bai beraiek eta bai beren ingurukoak219.
|
|
|
No teparece, amigo querido?". " [Bien meparece!", borobildu zuen Pantxok
|
bere
erdara eskasean.
|
|
|
Espainiako azken konstituzioa 1978an sartu zen indarrean.
|
Bertan
erdararen nagusitasuna, berriz ere, bermaturik gelditu zen:
|
|
2011
|
|
|
– Anjel es este, en esa casa nació, hasi zen Asun,
|
bere
erdara dorpean.
|
|
|
Gizontasuna dario Unamuno’ri,
|
berak
erderaz" hombredad" esango lukena. Gizona da albo guztietatik, gizonak sentitzen dituen kezkabide ta katramillak dira bere izkribuetako mamia, ta gizontasun orretxek unkitzen gaitu.
|
|
2012
|
|
|
Adibide horren bidez igar daiteke adinkideen arteko eragina arrunt onuragarria izan daitekeela erdararako joera duen haurra euskarara hurbilarazteko. hau da, taldekideen artean dagoen hizkuntza eredura edo araura doitzeko laguntzak, presioak eta egokierak izaten dira. etxean ere hizkuntza erabileraren erregulazioa gertatzen da, eta ez beti goitik beheiti, hau da, gurasoengandik seme alabengana. haurrek ere eragiten dute zuzenean gurasoen hizkuntza erabileran. Adibidez, Laurak eta danielek osatu duten familian, haiek hala adostuta, haurrak etxean euskaraz egitera jarrita daude eta haserretzen dira gurasoei
|
beren artean
erdaraz aditzen badiete: "... gainera beraiek ere aunitzetan aritzen bagara [erdaraz] haserre ematen digute:
|
|
|
Mintzaira aldetik familia den gizarte gune askotariko horretan batzuetan hizkuntza elkarbizitza formulak adostu behar izan dira, hizkuntza heterogeneotasuna nolabait kudeatu beharrez. Adibidez, egun bi haurren ama den Lola familia zabaleko kideen artean dagoen hizkuntza erabileraz (haurrek beren artean euskaraz, helduek haurrei euskaraz baina helduek
|
beren artean
erdaraz egiteaz) honela mintzo da: " Ikusten baduzu kanpotik erraten duzu, ‘jo!
|
|
|
Sektore bereko beste merkatuekin bidegabeko lehian aritzen dira euskarazko hedabideak, berezko egitura ahula dutelako. Lehenengo eta behin, euskarazko merkatuaren bezeroak (hau da, hartzaileak eta iragarleak) aldi
|
berean
erdarazko merkatuko kontsumitzaile eta iragarle ere badira. Bigarrenik, hornitzaileak erdarazko merkatuan aritzen dira, baina haien eragina euskararen esparrura ere zabaltzen dute.
|
|
2013
|
|
|
Ferran Suay, nire bikotekidea, valentziarra da eta ni hara bizitzera joan nintzenean konturatu ginen fenomeno nahiko paranormalak gertatzen zirela hizkuntzen erabileraren inguruan. Adibidez, bere betiko lagunek
|
berarekin
erdaraz egiten zuten bitartean, nirekin, katalanberri naizen honekin, katalanez aritzen ziren. Hori oso ohikoa da.
|
|
|
–Zuek lagunak, orain? , galdegin zigun
|
bere
erdara merdaran.
|
|
|
Komunikazioari buruzko ikasketak egiten dituen taldean 30 ikasle ditut, herri desberdinetatik etorritako euskal ikasleak, eta azkura sortu dit lehen asteetan ikasleen arten ia euskararik ez aditzeak. Ohitua nago ikasle euskaldunak
|
beren artean
erdaraz entzuten, baina azken urteotako progresioa usteko nuena baino nabarmenagoa da. Aurten, lehen asteotan apenas entzun dudan euskararik, begiz jo ditudan eskukada baten artean kenduta.
|
|
2014
|
|
|
Asteak egin zituzten familian esaten txarto zegoela, hiltzeko zegoela, egun batetik bestera hilko zela. Irene Arriasek asko estimatzen zuen osaba, beste inor baino gehiago beharbada familian, baina pentsamendu arraro bat izan zuen egun haietan, deserosoa, erdaraz,
|
bere
erdara estuan: Si tiene que morirse, que se muera ya.
|
|
2015
|
|
|
Elkarrizketatu guztiak bizi ziren euskaraz, Otxandiokoa izan ezik. Bestalde, etxean erdaldunen bat bazegoen,
|
bere
erdaran eta euskararen bilakaeran igartzen zen aldagai hori.
|
|
|
Modu horretan, euskarari uko egin eta erdaraz hitz egitea sozialki gora egiteko baldintza bihurtu izan dute, guk geuk ere sinesteraino. Aurreiritziz jositako hiztunak gara, gizalegea, errespetua edo begirunea4 erakutsi behar izaten diogu parean daukagunari, eta
|
berak
erdaraz hitz egitea nahikoa izaten da geuk ere hala egiteko. Euskaraz ikasi dugu bai, baina ez digute erakutsi hizkuntza hori erabiltzen gure solaskidea beste hizkuntzaren batean mintzo denean (Suay; 2008: 116).
|
|
|
Bertakomutil batek bikotea erdalduna hartu du, eta alaba bat eduki dute. Alaba hori eskolan hasi denean, emakume hori guraso taldera etortzen denean, normalean
|
berak
erdaraz hitz egiten du, eta berarierantzuten zaionean erdaraz egiten da. Horren eraginez, noizbehinka elkarrizketak bestela ere erdaraz egiten dira, baina oraindik ere euskara erabiltzen da, ez da automatikoki dena erdarara aldatu, inondik inora.
|
|
|
Nik ez nuke esango euskal kultura euskaraz bakarrik sortzen dena denik. Zure galdera hori
|
bera
erdarara itzulita apur bat diferentea izango litzateke, ‘euskalduna’ eta ‘vasca’ ez baitira sinonimo perfektuak. Hiztegiko hitz gehienek adiera bat baino gehiago dute, eta ‘euskalduna’ esanahi bat baino gehiagokoa da, euskal historia oso konplikatua izan da-eta.
|
|
2016
|
|
|
Aldagai honengatik ikusi dut alde handiena: Aiatik kanpokoen arteko elkarrizketetan gehiago dira
|
beren artean
erdaraz egiten dutenak euskaraz egiten dutenak baino (%50 eta %41, hurrenez hurren). Aitzitik, soilik Aiakoak daudeneko elkarrizketetan oso zabala da euskararen erabilera (%84).
|
|
|
Aldagai honengatik ikusi dut alde handiena: Aiatik kanpokoen arteko elkarrizketetan gehiago dira
|
beren artean
erdaraz egiten dutenak euskaraz egiten dutenak baino (%50 eta %41, hurrenez hurren). Aitzitik, soilik Aiakoak daudeneko elkarrizketetan oso zabala da euskararen erabilera (%84).
|
|
|
Mugimendu bortitz haien aldean txikia da oraingo migrazio balantzea, baina herri giro arruntean euskara nagusi den (edota orain puntura arte hala izan den) hainbat lekutan eragimen bizikoa gertatzen ari da: euskal erdal bikoteak ugarituz doaz, bertako (edo kanpoko) erdaldun jendea dator bertan bizi izatera joaten
|
bertakoak
erdara nagusi den esparruetara biltzen ari dira; hots, orain ere aurrera darrai dislokazio demografikoak; zerrendako c) elementu horrekin batera d) eta e) faktoreak dira, egungo egunean, bortizkien eragiten ari direnak215.
|
|
|
Mugimendu bortitz haien aldean txikia da oraingo migraziobalantzea, baina herri giro arruntean euskara nagusi den (edota orain puntura arte hala izan den) hainbat lekutan eragimen bizikoa gertatzen ari da: euskalerdal bikoteak ugarituz doaz, bertako (edo kanpoko) erdaldun jendea dator bertan bizi izatera joaten
|
bertakoak
erdara nagusi den esparruetara biltzen ari dira.
|
|
|
Prozesu horren seinaleetariko bat zera da: etxean, gero eta maizago, gurasoek
|
beren artean
erdaraz egitea.
|
|
2017
|
|
|
Ez zuen hitz egiten, baina ulertzen zuen hizkuntza.
|
Berak
erderaz hitz egiten zigun, baina guk euskaraz erantzun behar genion. Oso nahasgarria zen.
|
|
|
Baina, aldi berean, euskaldunek ere beren burua ireki behar dute norberaren hizkuntza besteekin partekatzeko. Izan ere, ezin diozu kanpotarrari euskara ikas dezala eskatu, eta bitartean
|
berarekin
erdaraz aritu. Euskalduna haren parera jaitsi behar da:
|
|
|
Esan bezala, idazle/ bertsolaria+ taldea konfluentzia askoz maizago gertatu da euskarazko rockean Euskal Herriko erdarazko rockean baino, eta horrek halaxe izaten jarraitzen du: jarri arreta eta hasi zenbatzen, zenbatetan ikusten diren argazki
|
berean
erdarazko rock taldea eta hitzak idatzi dizkion figura. Oso gutxitan.
|
|
2018
|
|
|
Eta zer lortu dugu buenismo horrekin? Besoak zabalik hartu dugu pertsona hori, eta
|
berak
erdaraz dantzan jarri gaitu. Haietako asko hemengoak dira, hemen jaioak, baina ez dira konturatu edo ez dute konturatu nahi izan hemengo egoera linguistikoaz.
|
|
|
Joxe ikaraturik, barkazioa eskatzen ahalegindu zen
|
bere
erdara txarrean:
|
|
|
Ondoren,
|
bere
erdara eskasarekin kontatzen hasi zen Bartzelonan masajista batengana joaten zela. Esan zidan jakin nukeela zer gertatzen den neska gazte batek gizonezko bat ukitzen duenean.
|
|
|
Euskararekin berdin: ez da gauza
|
bera
erdarazko testu bat erdaraz muntatu eta ondoren euskarazko bertsioa egitea, edo antzezlan bat euskaraz sortu, euskaraz estreinatu eta soilik euskaraz eskaintzea. Ugariak dira ñabardurak:
|
|
|
Lehen, euskara jende gehiagok zekienean, euskara bera zen lokarria, euskara zen herri bat eta bakarra ginela erakusten zuena. Gero, euskara beherantz ari bazen ere, gutxienez frantsesa eta espainola pixka bat bazekiten euskaldun anitzek;
|
beraz
erdara berak mintzatzeak hein batez lortzen zuen eztitzea saki sakon hori. Erdarak ere desberdinak direnez geroztik, urruntzea are handiagoa bihurtu da, baita erreferentzietan ere.
|
|
2019
|
|
|
2008 inguruan, eginak genituen esperimentu batzuk familiaren esparruan, etxeko hizkuntzan eragin nahian, eta baita udalean ere udal langileen ahozko harremanak euskaraz garatu zitezen–, baina kalearen zabalean ez, eta kosta egin zen ulertaraztea, baina utzi zuen bere arrasto txikia. ...k euskaraz bizitzeko aukerak badituztela eta euskaraz bizitzeko aukera uste baino handiagoa dela ikusarazi edo sentiaraztea. horrekin batera, euskaraz ulertu bai baina euskaraz hitz egiteko zailtasunak dituenari, ikusarazi nahi izan zitzaion ez duela zertan besteen jarduna erdaldundu, berak ulertzen badu, besteek euskaraz egin dezaketela, eta horrela bere euskara ere hobetu egingo duela, nahiz eta
|
berak
erdaraz hitz egin.
|
|
|
Euskaraz mintzo naiz, eta euskaraz baizik kontatzen ahal ez diren gauzez mintzo naiz. Bestela, gauza
|
bera
erdaraz erraten ahal bada, orduan frantsesez edo espainolez egin obren ondoan, beti makal egonen naiz.
|
|
2020
|
|
|
Umetatik halakoak aditzera ohituta dago Balmaseda. Egoera deserosoenak berak euskaraz eta besteak erdaraz erantzutea, eta besteak ezer ulertzen ez zuelako
|
berak
erdarara jauzi egin behar izatea izan dira. Baina konta ditzagun gogoan dituen oso hurbileko bi sorpresa on.
|
|
|
Guk esaten dugu elkar sintonizatu behar dela. Guk Ulerrizketan planteatzen dugu hasieran ulertzaileari askatasun guztia ematea
|
berak
erdaraz erantzuteko.
|
|
|
Euskal Herrian ez da egon ohiturarik esateko: «Euskara ikasten ari den bat, eta aukera eman
|
berari
erdaraz egiteko?». Gu kontziente gara horrekin neurri batean tabu bat edo hautsi dugula.
|
|
|
Baina hautagai horrek aurkezten zituen ekarpen filosofiko oro euskaraz idatzita zeuden. Bere epaileen artean, aldiz, ni barne, inork ez zuen ulertzen euskara; Azurmendik
|
berak
erdaraz mintzatu behar izan zuen.
|
|
2021
|
|
|
Baina libre utzi zidaten eta ahal nuen guztia euskaraz egiteko hautua egin nuen. Lankideari euskaraz egiten nion, nahiz eta
|
berak
erdaraz erantzun eta elkarrizketak euskaraz egiten saiatzen nintzen. Elkarrizketatuak euskaraz ez bazekien edo espresuki erdaraz egiteko eskatzen bazidan, erdaraz egiten nituen, baina euskaraz ulertzeko gai bazen, nik euskaraz egiten nion eta berak nahi edo ahal zuen moduan erantzuten zuen.
|
|
2022
|
|
|
Berak kostata erantzun zion eta kontatu zion kanpoan bizi zela eta ulertzen bazuen ere, asko kostatzen zitzaiola euskaraz egitea. Gaztelaniaz egiteko lasai esan zion gazteak, baina berak euskaraz egingo ziola,
|
berari
erdaraz egitea kosta zitzaiolako. Ondoren, bokata baino behar bezalako afaria hartzeko aholkatu zion.
|
|
2023
|
|
|
Euskararen babesguneak, estres linguistikorik gabe, euskaraz eroso hitz egitea ahalbidetzen duten guneak dira. Giza komunikaziorako euskara erdigunean duten guneak dira baina —gune erdaldunetan batik bat— euskara ez dakitenek
|
bertan
erdaraz egitea ere ohikoa izaten da. Babesguneak kontzienteki sortzen dira, pentsatuak eta planifikatuak dira, sorburuan berariaz hartutako erabaki bat dute, erabaki adostua, Euskaraldiko ariguneak bezalaxe.
|
|
|
Berriki ikusitako manifestazio batek ekarri dit gogora gertaera hura. Pankarta luze baten atzean, gazteak Baxoa euskaraz pasatzeko eskubidea ari ziren aldarrikatzen, ikasketa prozesu osoa euskaraz eginak zirelako eta zer demontre, baina hori mina,
|
beren artean
erdaraz barra barra ari zirela konturatu nintzenean.
|
|
|
Imajina ezazu zure etxera, ate joka, euskaraz dakien komertzial bat datorrela. Atea ireki, eta
|
bera
erdaraz hasi arren, zuk euskaraz hitz egiteko eskatuz gero, elkarrizketa euskaraz garatuko litzateke, ziurrenera. Aldiz, pentsa ezazu orain, langabezian egonik, lan elkarrizketa batera zoazela enpresa batera; zu euskaraz hasi eta elkarrizketatzaileak, bisitatu zaituen komertzial bera izanda, gazteleraz egiteko eskatzen dizula.
|
|
|
Tonok,
|
berak
erdaraz egin arren, Ermuan euskararen alde belaunaldi hartako gazteek egindako ahalegina bereziki estimatzen du:
|