|
2000
|
|
|
Gaur egun literaturak oihartzun gehiago dauka mamia baino. Azkenean literatur zaleak eta igande arratsalde batean gustuen liburu bat irakurtzen igaroko dutenak beste inorekin kalera joan gabe, edo mendira joan gabe, gutxi gara, sekta
|
bat
zentzu batean. Gutxi gara eta gainera gure zaletasuna guztiz zaharkitua da, aurreko mendeko zaletasun baten atzetik gabiltza, baina jendearen bizitzan lehen, sortu arte, literaturak zeukan gaur ez duen garrantzia.
|
|
|
Kuriosoki, apur
|
bat
zentzu berean gertatu zitzaigun bertze alor batzuetan ere.Errate baterako, ekonomiari buruz, Jose Mari Benito zen gure, magoa, urte frankotanbarna.
|
|
|
Zehaztu ditugu horiek: halakoak dira erregelok, ezen gizaki
|
baten
zentzua ere ezin legearen gainean ezarri, horixe baita arrazoi publiko bakarra.
|
|
|
Etorkizuneko enuntziatuen inguruan sorturiko oztopoak konpon zitezen, Vienako Zirkuluak egiaztagarritasun printzipioari aldaketa bat egin zion. Hau justifikatzeko, hipotesi
|
batek
zentzurik ez izateko egiaztagarritasunaren ezinezkotasun logikoaren kasua eman behar dela esan zuten. Hau da, ezinezkotasuna edozein une eta egoeratan.
|
|
|
" Ados". Baina demagun zuetako
|
bati
zentzurik gabeko gezurra esaten diodala, eta niregana hurbildu eta hurrengoa esaten didala: " Zital jokatzen ari zara", eta hurrengoa botatzen diodala:
|
|
|
2.0211: Munduak substantziarik ez balu, orduan perpaus
|
batek
zentzurik izanen luke baldin eta soilik baldin beste perpaus bat egiazko balitz.
|
|
2001
|
|
|
Orain artean bidaiaren metaforaren zentzuaren bila higitu gara norabidea azaldu nahiez saio honetan. Bidaiaren zentzuak azaldu ditugu, nahiz eta aipaturikoak Erdi Aroan jaioak izan, neurri handi
|
batean
zentzu sinbolikoa gaurkoa ere badutelako egin dugu horrela. Hemendik aurrera saioak bide desberdin bi hartuko ditu.
|
|
|
Kontua da, egileak inork baino hobeto dakiela, modernitatearen gure okaso honetan edopostmodernia estreinatu berrian, nork jakin?? garai
|
bateko
zentzuz etasentimenduaren indarrez betetako hitzak blaga huts bihurtu direla egun, marmaretengabe bat. Nola azaldu egoera hori?
|
|
|
(i) Batetik, ordainketa monetario
|
bat
zentzu hertsian fluxu gisa definitzen da, ordainduaren kreditu/ zor bat dena; eta, korrespondenteki, ordaintzailearen zor/ kreditu bat.
|
|
|
Nirekiko ari naiz galdezka ea auzi horrek âgaia eta tratatzeko modua direla  eta eta ez idazleen erruzâ ba ote duen behar bezalako funtsik. Esaldi horiek badute noski zentzurik, baina ez dakit musika eder edo poema bikain
|
baten
zentzua oso bestelakoa ote den.
|
|
|
Garbi esan behar da Kantek substantziaren ulermenean aldaketa izugarria eragin duela. Bere zentzu ontologikoa desagertzen da, denboraren iraunkortasunarekin harremanean jarri delako, eta erlazio huts
|
baten
zentzua hartzen du. Substantzia kategoria gisa, alegia, adimenaren ekintza gisa ulertzen duenez, substantziaren filosofiatik ekintzaren filosofiara igarobidea abian jartzen du Kantek.
|
|
2002
|
|
|
Seinale linguistikoak nahierara hautatuak dira, hautazkoak dira; esan gura da, ez dagoela arrazoirik adierazle batek adierazi bat edukitzeko, seinale
|
batek
zentzu bat adierazteko, adierazpen batek bere edukia edukitzeko. Zergatik deitzen diote frantsesek zaldiari cheval, ingelesek horse, errusiarrek konh eta gaztelania hiztunek caballo?
|
|
|
Itzul gaitezen komunikazioaren esparru zabalera. Mezu orok seinaleak daramatza, eta seinale oro zentzu bati lotuta dagoenez, mezu
|
batek
zentzu bat baino gehiago, zentzu bakunak edo anitzak, komunika ditzake.
|
|
2003
|
|
|
abstrakzio
|
baten
zentzua bezala,
|
|
2004
|
|
|
Printzipio horretan oinarrituta, adierazpen oso
|
baten
zentzua eta erreferentzia, harenosagaien zentzu eta erreferentzien funtzio bat da. Horrexegatik du garrantzi handia izenhutsek zentzurik badutela onartzeak, gainerakoan horiek osagaitzat dituzten perpausek ezbailukete zentzurik, eta, jakina,. Olentzero ikazkina da?
|
|
|
–lauren erro karratua? deskribapcnak, adibidez, zenbaki bera dcnotatzen du mundu posibie orotan.7 HIZKUNTZA ETA TESTUINGURUA; INDEXIKOAKFregeren arabera, perpaus
|
baten
zentzua pentsamendu bat da. Fregek, pentsamendu?
|
|
|
Ezen argudio horri hertsiki jarraituz gero, hasierako konparazioak ez ezik hurrengoak (edo hurrengoek) ere zentzurik gabea izan luke (lukete). Konparazio
|
bat
zentzurik gabea izan daiteke, dudarik gabe; baina ezin esan edo iradoki daiteke konparazio orok hala izan behar duenik. Zeren eta nola daiteke zentzurik gabekoa izatea mintzamenaren oinarrizko mekanismoa?
|
|
2005
|
|
|
Nola sortzen diren gatazka sozialak? Memento jakin bat arte zentzu betea zuenegoera
|
batek
zentzuaren betetasun hori arriskuan ikusten du; pitzatzeko edogaltzeko zorian. Hobeto esateko, egoera horri zentzu betea ikusten dioteneksentitzen dute zentzua galtzeko arriskua.
|
|
|
Baina, zer da ikaskuntzaesanguratsua? Ikaskuntza esaguratsua ikasitako eduki berri
|
bati
zentzua edoesanahia ematen diogunean lortzen da. Mekanikoki, buruz, zentzurik gabekodatuak memorizatzen ditugunean (adibidez:
|
|
|
2 Helburuak/ xedeak. Erakunde
|
batek
zentzua izango du bertako kideekjarritako helburuak lortzen direnean. Helburuak modu askotara ezardaitezke:
|
|
|
Egindako inkesten arabera, eskuragarri dauden pasiboen %5 ere har dezakete. “Baina banku etiko edo arduratsu
|
bati
zentzua ematen diona ez da aurreztailearen gizarte kontzientzia lasaitzeko funtzioa. Errazagoa da dirua lortzea gure baremo sozial eta profesionalak zehatz mehatz errespetatuz ematea baino”, dio Ángel Toñak.
|
|
|
Han kristoren teknologia darabilen kabroi bat ezagutzen dut. Kabroi
|
bat
zentzu onean. Otaku2 zoroa da, agian, baina seguru nago horrek helbide honekin mirariak egin ditzakeela.
|
|
2006
|
|
|
Interesak historikoki aldatu egiten dira. Soilik balioak egon daitezke testuinguru sozio historikoen gainetik, eta bizitza oso
|
bati
zentzua emateko oinarri bakarra dira. Helburuek gidatutako ekintza moldeak interesa du oinarrian, eta ekintza pragmatikoa da, hau da, adaptazioa du jomugan.
|
|
|
Bertute hitzak —edo bere ordainak beste hizkuntza batean— gorespena inplikatzen du, bizio hitzak gaitzespena inplikatzen duen bezalaxe. Eta nabarmenki modu barkagaitzenean jokatzen ez duen inork ez lioke inongo gaitzespenik erantsiko aho
|
batez
zentzu on batean ulertzen den termino bati; ez eta txaloka hasi ere adierazpenak gaitzespena eskatzen duenean. Homerok arau orokorrak ematen dituen bakoitzean, ez dago inongo eztabaidarik; baina jarreren irudi zehatzak osatzen dituenean, eta Akilesengan heroismoa eta Ulisesengan zuhurtasuna errepresentatzen dituenean, garbi dago Homerok lehenengoarekin nahasten duen basatasun maila eta bigarrenarekin nahasten dituen maltzurkeria eta iruzur maila Fenelonek onartuko lituzkeenak baino askoz handiagoak direla.
|
|
2007
|
|
|
Non eman bilketa bukatutzat? Gero, gertakari mugatu
|
baten
zentzua eta analisi, historikoa, erakar daiteke eskema sinple batera:
|
|
|
Egin behar duzuna da zentzu transferentzia bat. Hitz
|
baten
zentzu transferentzia bat egin duzu. Hitz baten berezko esanguratik bestelako esangura zehaztura, matizatura, zehatzera egingo duzu ihes.
|
|
|
Erretorika klasikoaren ikuspuntutik begiratuta, metafora tropo bat da, alegia, hitz baten nahiz lokuzio
|
baten
zentzu aldaketa bat; autore batzuentzat, gainera, troporik biribilena da, goren gorengoa.
|
|
|
Ez da eten
|
bat
zentzu itxian. Txapelketa ofizialetara ez naizela joango erabaki dut, baina inguruan antolatzen dituzten herri txapelketetan parte hartzera gonbidatzen banaute... nola esan ezetz?
|
|
2008
|
|
|
Bestela esanda, bi alditan ondutako liburua dirudi. Lehen aldi
|
batean
zentzu moralizatzailearekin darabil kodea, bigarrenean, ospakizu nerako bitarteko du. Horra hor, Linguae> Vasconum> n atzemango diren bi parteak:
|
|
|
Azkue dugu Euskal Herriko historian prestakuntza osoz, goi mailako jakintzaren esparruetan erabiltzeko euskara berri eta egoki
|
bat
zentzuz Hego Euskal Herrian burutzen saiatu izan zena. Bilboko institutuan euskara katedra hartzeko lehiatu zirenen artean, kezka hori zabaldurik egongo zen baina une hartan behintzat, prestakuntzan desberdintasuna nabarmena zen.
|
|
|
Baina zehaztu beharra dago: ezinak ekarritako zentzu hori ez da zentzu komuna, baizik eta zentzu pribatu bat, neure gauza guztiei bat
|
batean
zentzua ematen diena, neure arrazoia eta neure heriotza txit naturalki besarkarazten dizkidana.
|
|
|
Goitik erabaki" zentzuzkoak" iragartzen dituztelarik, egonezinak hartzen nau; gauza
|
bat
zentzuz egin baitaiteke, eta kontrakoa ere bai, eta baita bat eta bere kontrakoaren arteko ezin konta ahala ere, besteak beste. Zentzua diotenean errealitatea esan nahi dute koitadu goitituek, eta errealitateko gauza zentzugabeei arrazoia ematea izaten da haientzat zentzuzkoena.
|
|
2009
|
|
|
Euskarak berak, hain denez hizkuntza bakartia, oso maila apala lortu du itzulpen automatikoaren kalitatean. Eta, hala ere, idatzi
|
bati
zentzu orokorra hartzeko mailara iristen denean... a ze nolako mesede euskaraz Interneten jartzen diren idatzientzat!
|
|
|
Gero gizon emakume horrek bekatu egiten du, Jainkoa bera gizon emakume bilakatzen da, gurutzean hil: gizadiaren (gizatasunaren) istorio/ historia. Analisi razionalista
|
batentzat
zentzurik gabeko istorio misterioak. Dena dela, horiek munduaren eta gizon emakumearen historia moralak dira, didaskalikoak, ez deskribatzaile positiboak gertakari enpirikoren batzuenak.
|
|
|
Erantzunaren zain egon gabe: bistan da, gertakari bat berean
|
batentzat
zentzua eta bestearentzat zentzugabekeria handiena ager daitekeela. Jainkoa bezala, zentzua, gertakari berean presente edo guztiz absente egon daiteke.
|
|
|
eta herrien askatasun borrokak aspektu ekologikoak ere barnebil ditzake, esaterako. ETAren atentatu
|
baten
zentzua, orduan, ikusten da dagoela, Euskal Herriaren egoeraren analisi, herrien zerizanaren eta eskubideen teoriaren bati loturik, gizatasunaren kontzeptu bat, historiaren filosofia, etika, politika, desira pertsonalen batzuk, itxaropenen batzuk, azkenean mundu ikuskera oso batean bildua eta eraikia (zentzua beti eraikuntza bat da); edo ez du zentzurik, eraikuntza hori partekatzen ez bada.... Orduan, euren instinto kriminalek edo psikopatologiaren batek itsuturiko jende batzuen desmasia soila izango da.
|
|
|
Autoa ikustera hurbildu zirenen artean, bazen umea izan arren heldu bat bezala mintzatzen zen neska koskor
|
bat
zentzu handikoa. Autoa mantso mantso zihoan aldapa malkartsuan gora.
|
|
2010
|
|
|
Ernesto Laclauk The Sublime Object of Ideology liburuari egindako hitzaurrean ongi nabarmendu zuen hori: " Zalantzarik gabe, hau ez da liburu
|
bat
zentzu klasikoan; erran nahi baita, egitura sistematiko bat; aurretik pentsatutako plan bat garatuz egindako arrazoiketa. Ez da saiakera bilduma ere, non saio bakoitzak produktu bukatu bat osatzen duen(...) Interbentzio teoriko sorta da, batzuek besteak argitzen dituzte, ez arrazoiketa baten progresioaren baitan, testuinguru diskurtsibo diferenteetan argudio bera errepikatuz baizik".
|
|
|
Argazkilariak aretotik bota ditu Zinemaldiko prentsa arduradunak, eta galdera pertsonalik ez egiteko eskatu du. Lankide batzuek ez dute kasurik egin (Salvame saioko lankide(?)
|
batek
zentzu askorik gabeko galdera bat bota du eta Robertsi ez dio grazia handiegirik egin, ezta han geundenei ere). Baina bestela, rollo ona, irribarreak eta algarak Eat, Pray, Love aurkezteko.
|
|
|
Lehenengo aukeraren alde egiten dutenak, GATT MMEren egitura helburuhorretarako tresnarik egokiena delakoan, nahiz eta historikoki talde erregionalensorrerarekiko inongo jarrera baikorrik ez defendatu, apurka apurka euren diskurtsoa eraldatzen joan dira behin ikusita, bai garapen bideko ekonomien aldetik zeinindustrializatuetatik, eskualde mailako integrazioa gero eta interes handiagoa hartzen ari dela. Oraintsu aipatutako faktoreez gain, badago beste
|
bat
zentzu honetannolabaiteko eragina ere izan duena, partaide kopurua alegia. Zenbat eta txikiagoaizan, orduan eta arazo gutxiago egongo dira normalean merkatu desberdinakdesarautzeko negoziazioak garatzen direnean.
|
|
|
Joera nabaria dute gobernuek arazoak dituzten enpresa publikoak baliabide publikoen bidez erreskatatzeko, nahiz eta, zenbaitetan? horrelako erabaki
|
batek
zentzu ekonomikorik ez izan.
|
|
|
Lehendabizi, legeak aurreikusten dituen betekizun eta baldintza prozesalak ez betetzeagatik mamiari edo funtsari buruzko erabaki bat ematen ez bada, prozesal hutsa baino, ez da epai bidezko babes eraginkorrerako eskubidea urratzen84 Elementu hori ulertzeko ezinbestekoa da nabarmentzea legelariak ezin dituela EKren 24 artikulua mugatzen duten formalismo hutsak ezarri edo aipatutako artikuluarekin
|
bat
zentzurik ez duten formak xedatu85 Gainera, aurrerago esan den legez, alderdiei formetan eginiko akatsak zuzentzeko aukera eman behar zaie.
|
|
|
Liburutik desbideratzen zitzaidan begirada telefonora, mezuren baten edo deiren baten zain. Une
|
batez
zentzurik gabeko inpultsoa izatera ere iritsi nintzen, trena hartu eta Donostiako Alderdi Ederreko zaldiko maldikora inguratzea, Teresa eta Sara Xian han aurkituko ote nituen, erakutsi zidan argazkietako batean agertzen zen bezala. Eguraldi arras zakarra egiten zuen, baina honek ez ninduen atzeratu.
|
|
|
Izan ere, zentzu komunaren ereduak egia du helburu. Hori agerian geratzen da beste eredu
|
batek
zentzu komunarekin talka egiten duenean. Esaterako, itzul gaitezen kiroldegira, eta Mikel Jon auzira.
|
|
|
Egoera berrian, diru premia arazo larria bihurtu zitzaien berehala. Ez zeukaten negozioetarako bururik, ez zikinetarako eta ez garbietarako; ezin zuten, beren kultura gutxiagatik, postu altu samarrik lortu gobernu enpresetan, ezinezkoa zitzaien, bestalde, beren burua estanko batean edo taxi batean imajinatzea, eta segituan ukatu zuten Don
|
batek
zentzu horretan egindako eskaintza.
|
|
2011
|
|
|
Txakurra esan behar dutenean perro esaten dute espainolek, baina emakume bati sexua bereziki gustatzen bazaio, perra deitzen diote. Ez dut inoiz entzun gizon
|
bati
zentzu horretan perro deitu zaionik; ezta larrutan lau hankan egitea gustatzen bazaio ere. Gizonei perro deitzen dietenean beti da ondo zelan bizi badakitelako.
|
|
|
Josu Erkoreka Kongresurako EAJko hautagaitza buruak ETAko presoen salbuespenezko legeei eta espetxeetako legediari amaiera ematea exijitu dio Estatuari. Litekeena da ETAren ekintza armatuko egoera
|
batean
zentzua izatea baina egun, ETAren iragarpenaren ostean dagoeneko ez du zentzurik.
|
|
|
ETAk agur esan die armei baina behin betikoa eta iraunkorra izateko oraindik pausoak eman dira; hori dela eta, ETAko presoen salbuespenezko legeak eta espetxeari dagozkion lege zehatzak bertan behera uzten hasi da Estatua, azaldu du Erkorekak, baliteke ETAren ekintza armatuko egoera
|
batean
zentzua izatea baina egun, ETAren iragarpenaren ostean dagoeneko ez du zentzurik.
|
|
|
Baina badago beste arrazoi bat funtsezkoagoa. Lehenik eta behin, giza ekintza orotan jokoan dagoena, azken helburuari begira, balioak dira (askatasuna, etc.), eta ekintza edo ekinaldi jakin
|
baten
zentzua helburu harekiko erlazioan bakarrik baliozta daiteke. Gero, gizakiak gizakiaren historia juzgatzea, horregatixe, momentuko irabazi edo galera itxuren gainetik, balorazio kontua da, eta, beraz, erabiltzen den balio sistemaren pean dago epaia.
|
|
|
Bandoen gatazkaren inguruko berrien iturri nagusi eta erabiliena GarcÃa Salazarren (1471) Bienandanzas izan da, eta, besteak beste, Mendieta (1592?), Garibay (1571), Argaiz eta Isasti (1625) ere aintzakotzat hartu izan dituzte historialariek Historiako atal garrantzitsu hau aztertzean. Baina kronika honek ere berri ugari dakar, batzuk inon aipatu gabeak, eta merezi luke irakurketa pausatu
|
bat
zentzu horretan.
|
|
|
Orhoituz bezalako kantak gertaeren segida gupidagabean txertaturiko akorde epiko soraioak dira, guduaren gorazarrea eta heroien inozentzia. Itxura
|
batera
zentzurik eta funtsik gabeko bukaeren ilusiozko oroimina da, poemen untzietan isuria. Mundua jainkotarra bada hutsala delako da.
|
|
2012
|
|
|
Dataziorako aukerarik gabe, estiloaren halako interpretazio eboluzionista
|
batek
zentzu osoa zuen darwinismoa sortu berria eta kolonialismoa pil pilean ziren garaian. Kontua ez da erruak banatzea, arriskuaz jabetzea eta saihestea baizik, iragana ikertzen segitzeko jakintza lasta albait arinenarekin transmititzeko gure ondorengoei.
|
|
|
Baina badago beste arrazoi bat funtsezkoagoa. Lehenik eta behin, giza ekintza orotan jokoan dagoena, azken helburuari begira, balioak dira (askatasuna, etc.), eta ekintza edo ekinaldi jakin
|
baten
zentzua helburu harekiko erlazioan bakarrik baliozta daiteke. Gero, gizakiak gizakiaren historia juzgatzea, horregatixe, momentuko irabazi edo galera itxuren gainetik, balorazio kontua da, eta, beraz, erabiltzen den balio sistemaren pean dago epaia.
|
|
|
Itzulpenaren teoria postmodernoak aztertuta (itzulpen ikasketa deskribatzaileak, ikasketa kulturalak, dekonstrukzioa, teoria postkolonialak, teoria hermeneutikoak, itzulpenaren poetikak...), ikusiko dugu itzulpenaren epistemologia postmodernoan jatorrizko testua ez dela berezko zentzu objektiboa duen entitate itxi eta bukatutzat jotzen, milaka interpretaziotara irekita eta etengabe mugimenduan dagoen izatetzat baizik. Teoria modernoek testu
|
baten
zentzua objektiboki interpretatzea eta zentzu hori beste hizkuntza batean bere horretan ematea posible zela defendatzen bazuten, teoria postmodernoek aldarrikatuko dute testuek ez dutela berezko zentzurik, eta zentzua irakurleak edota itzultzaileak ematen diela. Teoria modernoek a priorizko egiatzat jo izan duten, jakintza?, beraz, ez da itzulpenean baizik gauzatuko:
|
|
|
Dena dela, itzulpenaren teoria moderno gehienek ez bezala, Newmarken teoriak ez du gardentasunaren alde egiten, eta hitzez hitzezko itzulpena defendatzen duitzulpen metodo on bakartzat. Newmarken teoria itzulpenaren epistemologia postmodernora gerturatzen duen beste alderdi
|
bat
zentzuaren konplexutasunaren onarpena genuke. Zentzua interpretatzeko testuinguruak duen garrantzia azpimarratzen du Newmarkek, baita itzultzaileak testuarekiko eta sorburu hizkuntza nahiz kulturarekiko sentitzen duen enpatia ere.
|
|
|
Idazketaren hizketarekiko menpekotasuna bezala, itzulpenaren jatorrizkoarekiko menpekotasuna ere zalantzan jarriko dute itzulpenaren teoria postmodernoek. Dekonstrukzioak, esate baterako, episteme modernoak mantentzen zuen hierarkia irauli eta jatorrizko testua itzulpenaren menpe dagoela aldarrikatuko du; itzulpenik gabe jatorrizko testuak existitzeari uzten diola; testu
|
baten
zentzua jatorrizkoan ez, baizik eta itzulpenean bilatu behar dela; jatorrizkoak ez duela identitate finkorik, eta itzulpen bakoitzean birmoldatu eta birdefinitzen dela. Foucault, Derrida, Barthes eta beste hainbat dekonstrukzionistarentzat eredu bihurtu zen, eta, esan dezagun bide batez, Sarrionandiak eta Pott bandak hainbeste miresten zuten?
|
|
|
Itzulpenaren teoria postmodernoek zalantzan jartzen dute jatorrizko testuaren (eta oro har, edozein testuren) zentzu transzendental, puru, finko, itxi eta zehatzaren ideia. Positibismoa indarra galtzen joan ahala, gero eta aditu gehiago hasiko dira onartzen testu, esaldi nahiz hitz
|
baten
zentzua ez dela hor kanpoan (munduan, errealitatean) dagoen zerbait, subjektuok objektiboki hauteman dezakegun zerbait, subjektu eragileek (norbanakoek eta kulturek) eraikitzen duten zerbait baizik. Horrexegatik definitzen dira itzulpenaren teoria postmoderno gehienak teoria konstruktibista gisa.
|
|
|
Mendebaldar tradizioan itzultzaileari eskatu izan zaion otzantasun, fideltasun eta pasibotasuna salatzeko, postmodernismoko itzultzaileek jarrera aktiboagoa erakutsiko dute, itzultzailearen erabaki ahalmena, boterea eta erantzukizuna agerian jartzeko. Izan ere, dagoeneko azaldu dugun moduan, testu
|
baten
zentzua ez da itzulpenaren nahiz idazketaren aurretik hor zegoen zerbait, idazleak, irakurleak eta itzultzaileak osatzen, aldatzen eta birmoldatzen duten zerbait baizik. Birmoldaketa horretan, beraz, itzultzailea behartuta dago erabakiakhartzera, ezin du, besterik gabe?
|
|
|
Ondorioz, testu bat ongi aztertu ahal izateko, irakurleak ongi ulertu behar du lan hori nola erlazionatzen den bere buruarekiko duen kontzeptu pertsonalarekin. Nork bere buruaz duen pertzepzio horrek izugarrizko garrantzia du norberak testu
|
baten
zentzuaz egiten duen interpretazioan. Bigarrenik, autoreak bere testuari eman asmo dion zentzua bigarren mailakoa da irakurleak hautematen duen zentzuaren alboan.
|
|
|
kontzeptua proposatu zuen (Jauss 1972). Harrezkero, beraz, gero eta zailagoa izango zen testu
|
baten
zentzua autorearen intentzioan bakarrik oinarritzen zela defendatzea.
|
|
|
Testu
|
baten
zentzua modu oso, zehatz eta erabatekoan interpretatzea ezinezkoa dela frogatzen du Derridak. Izan ere, testu orok, beste elementu batzuekiko diferentziazko prozesu baten ondorioz sortzen du zentzua; diferentzia harreman hori ez da soilik hizkuntzako beste elementuekin gauzatzen, baizik eta baita sare handiago bateko elementu sozial, kultural, politiko, sexual, familiar eta abarrekin ere.
|
|
|
Dekonstrukzioaren arabera, beraz, irakurlearen interpretazioak eta testuinguru edo espazio kultural berri bakoitzak ezartzen dituen irakurketa baldintzek osatu eta birmoldatzen dute testu
|
baten
zentzua. Ondorioz, irakurketarik edo interpretaziorik gabe ez dago zentzurik, eta are urrunago joanez, itzulpenik gabe ez dago jatorrizkorik.
|
|
|
Itzulpena etengabeko sorkuntza lana dela eta jatorrizko lana itzulpenari esker osatzen dela defendatu zuten, nork bere erara, beste hainbat itzultzailekere. Ezra Poundek, esaterako, artelan
|
baten
zentzua inoiz ez dela finkoa erakutsi zuen bere itzulpen eta saiakeretan. Zentzu hori birmoldatuz doa hizkuntza aldatu eta garatu ahala.
|
|
|
Horixe da hain zuzen dekonstrukzioak aldarrikatu duena: ez dago testu edo literatura original edo jatorrizkorik, testu nahiz literatura oro baitago milaka faktore desberdinek osatzen duten sare handi bateko beste elementuen menpe, eta elementu horiekin mantentzen dituen harremanek osatzen baitute testu
|
baten
zentzua. Alegia, lehen esan duguna errepikatuz,. Beste, rik gabe ez gara existitzen.
|
|
|
Sarrionandia ez du kezkatzen itzultzaileak jatorrizkoarekiko egin ditzakeen aldaketek, eta ez du beharrezkotzat jotzen itzulpena autoreak berak egitea. Ez du sinesten, itzulpenaren teoria modernoek defendatu izan duten bezala, testu
|
batek
zentzu finkoa duenik, hain zuzen ere autoreak eman dion zentzua. Aitzitik, zentzua beste faktore askoren menpe dagoen zerbait da, eta zentzu horren eraketan autoreari ez dagokio parte txiki bat besterik.
|
|
|
101 Lehen kapituluan ikusi dugunez, Spivakek bezala Derridak, Foucaultek eta beste hainbat dekonstrukzionistak ere itzulpenetan gertatutako isilune eta hutsuneak sintomatikoki irakurtzearen beharra aldarrikatzen dute testu
|
baten
zentzua ulertu edo osatzeko.
|
|
|
Hain zuzen ere, itzulpenaren sorkuntza ahalmen harrigarria erakutsi nahi izan du Sarrionandiak ziurrenik existitzen ez den sorburu testu baten hiru bertsio desberdin proposatuta. Edozein testuk milaka interpretazio izan ditzakeela gogorarazten digu horrela, testu
|
baten
zentzua irekia eta mugikorra dela, eta ez dela finkatzen norbaitek bere irakurketa edo itzulpenaren bidez, bere, zentzua ematen dion arte.
|
|
|
Horixe erakutsi dute itzulpenaren teoria postmodernoek, baita Sarrionandiak ere. Izan ere, itzulpenaren epistemologia postmodernoan, testu
|
baten
zentzua ez da finkoa, aldaezina eta transzendentala, itzultzaileak metodologia egokia erabiliz dezifratu eta, bere horretan, itzuli behar duena; aitzitik, testu bakoitzak zentzu ireki, aldakor eta plurala du, irakurketa, interpretazio, itzulpen eta berridazketa bakoitzean irakurlearen edo itzultzailearen imajinazioaren arabera birmoldatu eta osatzen dena:
|
|
|
formaren eta edukiaren edota hitzaren eta zentzuaren arteko bereizketa dualista, esate baterako, behin eta berriz aipatzen da, batzuek lehena eta besteek bigarrena hobesten dutelarik, baina itzulpenean egindako hautuak ez datoz beti bat aldez aurretik hartutako erabakiekin. Izan ere, itzulpenaren teoria postmodernoek erakutsiko duten bezala, testu
|
baten
zentzua ez dago elementu formaletatik bereizterik, zentzua ez baita testua sortu aurretik existitzen zen zer objektibo bat, hitzak eta bestelako elementu estilistiko eta formalak elkarrekin harremanetan jartzean sortzen den zerbait baizik.
|
|
|
Gauzak horrela dira esaten den orotan, baina bestela ere... erantzutea. Zentzua, hitz, praktika edo sinbolo
|
baten
zentzua aldatzen hasten denean, autonomiaren nor hura sortzen da. Batzuetan, zentzu aldatzailea lagun bakarra da, instituzioen kontra bere burua altxatu duena, baina nabarmendu dudan bezala, zentzuari buruzko jardun polemikoa politikoa da izatez.
|
|
2013
|
|
|
Jakina, egoera horren inguruan galdetu zioten Tabaki prentsaurrekoan, eta Cook kantxan mantendu izanagatik ez dela damutzen adierazi zuen, beste jokalari batzuekin ere ez duela aldaketarik egiten, akatsak egiten dituztenean, konfiantza gal dezaketelako erabaki horiekin. Kopako finalerdi
|
batean
zentzurik ez duen erabakia da. Hartzekotan, erabakigarria ez den partida batean har dezakezu erabaki hori, baina finalerdi batean ez.
|
|
|
Bennet jauna askoz ere lasaiago azaldu zen gertaera horien aurrean, eta, berak ikusten zituen bezala, sentimendurik atseginenak sortzen zizkiotela adierazi zuen; izan ere, esan zuenez?, Charlotte Lucas, neurri
|
bateraino
zentzuzkoa juzgatu zuena, bere emaztea bezain tuntuna eta bere alaba baino tuntunagoa zela aurkitzeak poz handia ematen zion, horixe baietz!
|
|
|
Alde batetik, hitzen esanahia argitzeko erabiltzen da (neologismoak, hitz ezezagun edo teknikoak, atzerriko hizkuntzetakoak, latinetikakoak, eta abar). Bestetik, aurreragoko enuntziatu oso
|
baten
zentzua edo interpretazioa argitzeko erabiltzen da.
|
|
|
Aita, dena nahi dut! Nola balaztatu haur
|
bat
zentzuz
|
|
|
Gainera, enpatia dute, eta ez dituzte mehatxuak eta xantaia erabiltzen beren helburuak lortzeko. Nola saihestu haur
|
bat
zentzuz haztea Irudia: mdanys Aholku batzuek galarazi egiten dute seme alaba bat zentzudun edo tirano bihurtzea.
|
|
|
Helburu bati estu lotzen zaion bizitzak halako mirespena eragiten du besteengan eskuarki, zentzuz betetakoa dela pentsatzen dugu. Beraz, zenbaitetan, inongo transzendentziarik aipatu gabe, nahiko ados jar gaitezke bizitza zehatz
|
bat
zentzuzkotzat hartzeko. Hala eta guztiz ere, bizitzaren zentzuaz orokorrean mintzatzea zaila da.
|
|
|
Irtenbide transzendentala? Jainko
|
batek
zentzua eman al diezaioke bizitzari. Bizitzaren zentzua zertan den ez baldin badakigu, zer da Jainkoak ematen duena?
|
|
|
Poema
|
bati
zentzua eman ziezaiokeen deskubrimendu txiki bat iruditu zitzaidan, baina ez nuen poema osatu, eta apuntea jasotzen zuen orrialdea ahaztua gelditu zen. Hamabost urte geroago, Timothy Smith sarjentuaren hiletara nindoala, elurretan zebiltzan umeek zikoinarena bezalako inpresioa egin zidaten, eta nire burua, konexioa egindako zain mehea, poema bila hasi zen berriro.
|
|
2014
|
|
|
nazioaren ikusmolde ilustratua versus erromantikoa, unibertsalista vs. partikularista, indibidualista vs. holista, konstruktibista (edo hautazko) vs. naturalista, zibikoa vs. etnikoa, etab.; h. d., Renan versus Herder, non ez Herder Herder eta ez Renan Renan izaten diren, manipulazio interesatuen arranpaloak baizik. ...arazoei erantzun bila, beren adierazpenak ez baitago parean jarri eta kontrastatzerik alderik ez balego bezala denboran nahiz funtsezko planteamolde eta asmoetan, zehatz bereizi gabe zein den beren esanen tokian tokiko esanahia edo balioa, eta zein ezin den oraino izan testuinguru sozial eta politiko nahiz teorikoagatik, alferrik delako haiek nazioaren teoria akabatutzat hartu gura izatea ikerketa
|
baten
zentzu abstraktuan. Herder XVIII. mendekoa da, Iraultzaren aurrekoa, eta haren nazioaren kontzeptua ez da politikoa (subirania, etc.), nazioa Estatuari kontrajartzea aski politikotzat uler badaiteke ere; hots, bere ideia politikoak baditu ere Estatuaz eta nazioaz, ez da zuzenki nazioaren edo Estatuaren teoria politikorik egiten ari2030 Nazioaren muinean hizkuntza ezartzeagatik, esentzialistatzat kritikatzen da Fichte (hori arrazismoaren aldakitzat jotzen ez zaionean!); baina nazioaren sorgian hizkuntza dagoela, hari baino lehen Voltaireri irakur dakioke berdin berdin, eta beste hamaikari Alemanian nahiz Frantzian (Renani halaber, ikusi denez) 2031 Orokorki unibertsalista versus partikularista ezaugarritu nahi badira posizioak, nekez ukatuko da, Voltairek adina bilatzen duela Kantek arrazoimenaren unibertsala, edo Herderrek humanitate unibertsala; bestetik, Kantek autodeterminazio pertsonala adina, edo banakoaren eta partikularraren zale itsua ei den Herderrek adina, indibiduoaren autonomia bilatzen duela azken finean Voltaire txit unibertsalistak.
|
|
|
oso
|
bat
zentzurik zabalenean. Euskal kulturaren unibertso sinbolikoan, txapelketaren prozesu errituala, euskaratik sortzen den mundu ikuskera baten oihartzunean ulertu dugu ikerlan osoan, kultura ekoizpenaren beregaintasuna (subjektibotasun era) aitortu diogu.
|
|
2015
|
|
|
Era berean, Virginia Woolfen obran trataera berezia du denborak: unean uneko gertaera bakoitzak askotan txertaturik darama denbora unibertsal
|
baten
zentzua, lehenagoko eta ondorengo esperientziekin kateatua. Ildo beretik doa ikuspegi desberdinen erabilera, hainbat narratzaileren esku utziz kontaketa lana.
|
|
|
Ongi merezia neukan gertatutakoa baina, hala ere, une
|
batez
zentzu guztiak galduta geratu nintzen. Karranpa handi batek jota bezala, geldirik, itsu, gor eta mutu.
|
|
|
Gure mundua gero eta bisualagoa da, eta zientifikoki frogatuta dago gure burmuinak nahiago duela datuak bisualki jaso. Gure burmuinaren ia% 50ek estimulu bisualen prozesaketan parte hartzen du; gure hargailu sentsorialen% 70 begietan daude, eta segundo hamarren batean baino gutxiagoan jaso dezakegu eszena bisual
|
baten
zentzua; esaten dutenez, ikusten eta egiten duenaren% 80 gogoratu ohi du jendeak, baina entzuten duenaren% 10 eta irakurtzen duenaren% 20 besterik ez18.
|
|
|
eszenatokia edo praktika gunea, gauzak, sinboloak, marko instituzionalak, egiturak, pertsonak, tresnak... Kasu guztietan praktika barik ez dugu ezer: objektu edo tresnak diren direna izango dira praktika batean horrela funtzionatzen badute, sinboloa ez da sinboloa sinbolizatze praktiketatik kanpo, edonoren eta edozeren ezaugarria ez da ezaugarria praktika
|
batean
zentzu hori hartzen ez badu. Esaterako, mahaia objektu gisa ulertu ahal dugu," azalera lauko altzaria", edo objektu hori dela erabaki dezagun behar beharrezkoa duen funtzio gisa," gauzak azalera baten gainean jartzea".
|
|
|
Hala izan dadin, aipatu dudan anomalia ekoizte eta eraikitzeari ekin behar dio, etengabe, identitate egonkor eta iraunkor bilaka daitekeen orori ihes eginez.224 Etengabe etenak sortuz eta j arraipen eta iraupen metonimikoak asmatuz. Bistan da hori ez dela identitate
|
bat
zentzu zaharrean, ez da nor bere buruaren identikoa izateko muinik, ez da nork beste inorekin izan lezakeen muin esentzial komunik. Izan, praktika anomaloen komunitatea da.
|
|
|
Praktika zentzugabetuko dugu besteetatik banandu ostean, bakarrik utzita, kode edo kolusio arrotz batetik interpretatzen badugu eta interpretazio hori nagusitzen asmatzen badugu. Nolabait esatearren, kolusio batek bahitu ahal du beste
|
batean
zentzurik izan duen praktika eta inposatu ahal dio zentzugabetzen duen ulerkeraren bat. Baina kontrakoa ere gertatzen da sarri, orduan kolusio batek harrapatu eta bere egiten du inoiz beste batean apailatu zen zerbait.
|
|
|
Halako erregimen
|
batean
zentzua lerratzen doa, jitoan baina jarraituki hedatzen omen da, isuria da. Adierazia eta adierazlearen arteko loturan ez dago jauzirik, ezta gainditu beharreko etenik; ondoz ondo, segituan, elkarren ondoan eta elkarri eutsita omen dauden osagaiak hautatuz begitantzen den jarraidura baizik.
|
|
|
Oligarkia espainol, frantses, europar, iparramerikar (eta haien aldaera baskonafar) horien ispiluek ematen digute lasaibide
|
bat
zentzu horretan, ez baikaituzte interpelatzen. Libratu egiten gaituzte eginbehar orotatik.
|
|
2016
|
|
|
bizitzaren zentzua. Hiltzeko prozesuaren eredu tradizionalean ez zegoen ezbaian bizitza
|
batek
zentzua zuen ala ez: denek zuten, emandakoak ziren heinean, jainkoak edo.
|
|
|
Nolabait, gure bizitza erabil genezakeen baina ez ginen haren benetako jabeak. Orain, berriz, pertsona askok, duten bizi kalitatearen arabera, beren buruari galdetzen diote bizitzaren zentzuaz, eta erabakitzen dute kalitate jakin
|
batetik behera
zentzu hori galdu egiten dela, eta alde egin nahi dutela. Norbaitek hiltzen lagundu diezaien nahi dute.
|
|
|
Bikain eginak daude, bai, estilo handiz, eta oso entretenigarriak dira. Baina bere osotasunean, ez dute pelikula
|
baten
zentzu epikoa, ez daude luzaroan irauteko sortuak. Behin betiko filmak sortu barik, kate mailen izaera dute, trantsizio hutsa dira.
|
|
|
Oroitzapen goxoa. Denborarekin ahaztu egiten dira orduko zalantzak, jende batek eranskailuekin harrapatu ostean jasotako jipoiak, gerora izandako hildakoak, etab. Ez zen kontu politiko
|
bat
zentzu hertsian, osasun arazo bat zen. Jende asko zegoen aurka.
|
|
|
Hiztegi zabal hau, gaiaren eremu hedatuaren isla da. Hitz bakoitzak esanahi desberdina du, garai bat, helburu bat, proiektu
|
baten
zentzua daramana berarekin, nabardurak. Ideia deskribatzaile soil bat dakarte hitz horietako batzuek.
|
|
|
3 Jaiotza urtea amaieran eranstea: Eroski Consumer 1998 4 Letra
|
bat
zentzua duten ikurrekin trukatzea, adibidez, parentesia irekitzeko ikurra («C» edo «@» izenaren ordez «a» jarri beharrean: Eroski (1998 Azkenik, kontu bakoitzerako sarbide gako bat ezartzeko, pasahitza sortzen den orriaren lehen bi letrak gehi daitezke pasahitzaren amaieran.
|
|
|
Ezpainasen jokaera ez zela hain arraroa pentsatu zuen Carlosek putzuan lasai igeri egin bitartean. Ez, ez zen harritzekoa polizia
|
batek
zentzurik gabeko zerbait egitea. Don Beldurren erresuman eta arriskua beti hurbilean ikusiz bizi ziren guztiei bezalaxe, beraiei ere kosta egiten zitzaien ttikikerietan erreparatzea edota, jende arruntak egiten zuen moduan, erregela batzuetara errenditzea; bide zuzenari jarraitzea, diskurtsoetan esaten zen bezala.
|
|
|
Eduardo Momeñe: " Obra
|
baten
zentzua ulertzen lagun behar luke kritikariak"
|
|
|
Zein da egungo egoera. Nire ustez, argazki “kritika” ez litzateke obra bat ona edo txarra den epaitzen duen testu bat izan behar, obraren osagaiak ezagutaraziz ikuslearen begirada aberasten duen iritzia baizik. Obra
|
baten
zentzua hobeto ulertzen lagundu behar luke kritikariak. Velazquezen obrari buruzko liburu bat irakurtzean ulertzen dugu ideia hori ondo:
|
|
2017
|
|
|
batzuk erregistro hutsa izatetik besteak baino hurbilago egonik, jakina. batzuetan, produktuak edo produkzioa neurtu arren, produktuaren inguruko praktika hartu ahal da kontuan (hau da, produktua egiteko edo erabiltzeko jardunak). beste batzuetan, zuzenean praktikak zenbatu beharrean, testuingurua eta harreman zein praktikaren harreman komunikatiboak izan daitezke aztergai. horrela edo hala izan, badugu nondik jo praktikei zuzenean eragitea helburu duten politikak sustatu nahi izanez gero. badugu praktiken politikak sustatzeko, neurtzeko, ebaluatzeko ikerketa eredurik. errealitate Soziolinguistikoa eraikuntza praktiketan oinarrituz gero, praktiketara bideratu behar dira neurriak: ikerketaneurriak eta ekite neurriak. esan bezala, alderdi kuantitatiboa eta kualitatiboa jorratu behar dira. kualitatiboak esango digu zein den praktika
|
baten
zentzua, bere inguruan, bere jokoan, bere horretan. hori arizale edo jarduleekin ikertu beharra dago, maiz haien esanahi partikular eta zentzu bizi eta oharkabeetatik abiatuta. arlo kuantitatiboan, berriz, honako bi ezaugarri hauek betetzen dituzten erregistroak lehenesten ditugu: (1) praktika jakin bat bere testuinguru edo praktika eremuan ikertzea (denbora, espazio, harreman edota praktika irizpideek mugaturiko esparrua) eta (2) eremu horietako kasu guztiak kontuan hartzea, egoki eta beharrezkotzat jo diren ezaugarriak barne.
|
|
|
Txakurra esan behar dutenean perro esaten dute espainolek, baina emakume bati sexua bereziki gustatzen bazaio, perra deitzen diote. Ez dut inoiz entzun gizon
|
bati
zentzu horretan perro deitu zaionik; ezta larrutan lau hankan egitea gustatzen bazaio ere. Gizonei perro deitzen dietenean beti da ondo zelan bizi badakitelako.
|
|
|
dio pantailak; izan ere, atzo nuen zita harekin, sinatzeko, sukaldeko tresnak hartzeko, edo telebista, edo kapsuladun kafe makinaren berri jakiteko. Baina erabaki ezinak zita atzeratzera eraman ninduen whatsapp mezu baten bidez. Lotsatuta nengoelako agian ostiraleko hizketaldiaz, edo, egiari zor, azken astean hartutako erabakiak bat
|
batean
zentzurik ez zuelako, edo, egiari are zorrago, sukaldeko tresna, telebista eta kafe makinaren kontuak loa kendu zidalako igande gauez. Ez txortaldi tontoak, makina puta horrek baizik.
|