|
2001
|
|
|
Gure txorrotetatik ateratzen den urak hasiera
|
batean
osasun publikoko arazorik ez sortzeko helburua du. Helburu hori lortu da, mende askoan egon ondoren agerraldi epidemiko ugari hasi edo transmititzen, besteak beste, sodio hipokloritoa erabiliz.
|
|
|
Hori dela eta, orain arte pentsaezinak ziren ikuspegi batzuk irekitzen ditu patologia horren aurkako borrokan. Ikastetxe gutxi Ros, Viver Manresa eta Jiménez Cossío doktoreek adierazi dutenez, kateter baten bidez, altzairu hedagarrizko sare
|
bat
osasun eremuko stent deiturikoa– sartzen da izterretik barrena arteria femoraletik. Gorputzaren alde horretatik, kateterra aortaren eremu kalteturantz doa.
|
|
2002
|
|
|
Larrañagaren esanetan, zaila da dantzak garai
|
bateko
osasuna mantentzea, beharrak ere horrela eskatzen ez duelako: " Garai batean ez zegoen ia ezer gehiago egiteko, emakumeak adibidez tabernara sartu ere ez ziren egiten, eta gaur egun gazte denak tabernatan egoten dira bestelako musika entzuten".
|
|
|
Estatu Batuetan, ordea, FDAk (Ameriketako Estatu Batuetako Elikagai eta Sendagaien Administrazioak) mota horretako elikagaien kontrola egiten du, baina OCUren arabera “ez dira oso zuzenak” diren zenbait substantzia erabiltzea onartzen du. OCUren asmoa da argi eta garbi zehaztea zer aipamen erabil daitezkeen eta, jakina, ez erabiltzea kontsumitzailea elikagai
|
batetik
osasunerako onura zuzena lortzen dela pentsarazten dutenak. “Dieta da osasungarria, ez elikagai jakin bat”, dio irmo Muxikak.
|
|
|
Estrategia horren funtsezko gakoetako bat da estatu kideen arteko lan mugikortasuna erraztea. “Europako Kontseiluak erabaki du Europako osasun txartelak paperezko inprimakiak ordezkatuko dituela, beste estatu kide
|
batean
osasun tratamendua lortzeko beharrezkoak baitira”, esan zuten Hamabostek atzo amaitu zen goi bilerako ondorioetan. “Txartel honek prozedurak sinplifikatuko ditu, baina ez ditu egungo eskubideak eta betebeharrak aldatuko” erantsi zuten.
|
|
|
Tratamendu kirurgikoaren pean jar daitekeen pazientearen profila «Parkinson gaixotasun tipikoa, eboluzio urte asko dituena, tratamenduaren konplikazioak edo blokeo gogorrak, oharkabeko mugimenduak edo dardara oso larria dituena da», gehitu zuen neurologoak. Espainian, gaur egun, hamazazpi
|
bat
osasun zentro daude «arrisku txikiko» kirurgia hori egiten, eta, Nieves Ama Birjinaren kasuan, urtean mota horretako hogeita bost bat ebakuntza egiten dituzte, paziente bakoitzak aldez aurretiko azterketa eta jarraipena egin behar izan arren, nahiz eta astean behin egin nahi duen. Bestalde, Malagako Ospitale Kliniko Unibertsitarioko Víctor Manuel Camposek gogorarazi zuen Parkinsonen gaixotasunak 60 urtetik gorako pertsonak jasan ohi dituela, nahiz eta kasu batzuetan «35 edo 40 urte» gazteagoetan ere gertatzen diren.
|
|
2003
|
|
|
Arriskutsua da medikuntza tradizionalari uko egitea benetan beharrezkoa denean. Naturala da pertsona
|
batek
osasuna berreskuratu nahi izatea, baina gorputzarentzat hain gogorrak diren tratamenduak erabili gabe. Inori ez zaio gustatzen bere gorputzeko zati bat kentzea eta ondorioak ekartzen dituzten medikamentuak hartzea, garantia askorik gabe.
|
|
|
Bi aleak hil honen 1ean eta 3an jaio ziren San Diegoko zooan (Kalifornia). Proiektua San Diegoko Zoologia Elkarteak, Iowako enbrioi teknologiako laborategi batek eta Advanced Cell Technology (ACT) ikerketa genetikoetako enpresak elkarrekin egin zuten, eta oztopo batzuk aurkitu zituen bietako
|
bat
osasun arazoak izaten hasi zenean. Christina Simmonsek, San Diegoko Parke Zoologikoko bozeramaileak, azaldu zuen bi “banteng” aleetako bat sakrifikatu behar izan zutela, haren osasunak behera egin baitzuen, eta animaliak ez zuela salbaziorik.
|
|
|
Eskaera Kaliforniako kode zibileko klausula batean oinarritzen da, non “Oreo” gailetak eta bihotzerako erloju bonba bat parekatzen baitira, koipe partzialki hidrogenatu asko baitute. Kode horrek produktu herrikoien fabrikatzaileei egozten die erantzukizuna, baldin eta batez besteko kontsumitzaileak ez baditu ezagutzen produktu jakin
|
batek
osasunerako dituen ondorio kaltegarriak. Alde horretatik, Stephen Joseph demandaren abokatu arduradunak dio “partzialki hidrogenatutako koipeen kontrako kasua tabakoarena baino sendoagoa dela, jendeak ez dakielako zer arrisku duen”.
|
|
|
Proportzioaren azterketa horrek asko argitzen digu euskararen osasunaz; baina, hizkuntza
|
baten
osasun sozialaz hitz egiterakoan, bestelako datuei ere erreparatu behar izaten zaie; eta, beste parametro batzuekin batera, giltzarria izaten da jakitea hizkuntza horrek balio ote duen erabiltzaileen artean komunitate sentsazioa sortzeko.
|
|
2004
|
|
|
Dena dela, eztabaidaren sua piztu ez ezik, berritu ere maiz asko berrituko zaigu zer nagusi horiek begiz jotzeko orduan: hots, zeintzuk dira zer adierazle nagusi horiek gurea bezalako hizkuntza
|
baten
osasuna edo gaixotasuna neurtzeko?
|
|
|
Europako Kontsumitzailearen Bulegoak (BEUC) egindako Interneteko orri
|
batek
osasunerako edo ingurumenerako arriskutsuak izan daitezkeen eguneroko elementuen zerrenda erakusten du. Neurria erakunde horrek abiarazitako kanpainaren parte da.
|
|
|
Espainian bakarrik 3.000 milioi euro inguru kostatzen da. Kopuru horretatik heren
|
bat
osasun laguntzarako erabiliko litzateke eta beste bi herenak gizarte kostuari dagozkio. Polenari alergia tratatzeko, lehenik eta behin, alergologo batek gaitza eragiten duten kausen eta polen moten diagnostikoa egin behar du.
|
|
|
Hala, Osasun eta Kontsumo ministro Elena Salgadok atzo esan zuen, bi kasuak gure herrialdearekin muga egiten duen eskualde batean agertu zirela jakitean, “prebentzio eta kontrol mekanismo guztiak” jarri zirela martxan. Horietako
|
bat
Osasun Publikoaren Zuzendaritza Nagusiak abisu neurriak eta zaintza epidemiologikoa abian jartzea izan zen, komunitateen bidez, bereziki Andaluziaren bidez. Lasaitasunerako deia Salgadok aukera baliatu zuen lasaitasunera deitzeko eta argi uzteko, oraingoz, “ez dagoela inolako alarma motiborik”, Espainian antzeko kasuak gertatu izanaren zantzurik ez baitago. Ministroak azaldu zuen, gainera, kasu gehienetan “onbera samar egiten dutela”, nahiz eta Irlandako bi herritarrengan “entzefalitis moduko arazoak izan diren”.
|
|
|
Rotterdameko hitzarmena FAOren eta NBIPren laguntzarekin, Rotterdameko Hitzarmenak aukera ematen die kideei gerta daitezkeen arriskuez ohartarazteko. Munduko edozein lekutan gobernu
|
batek
osasun edo ingurumen arrazoiengatik edozein produktu kimiko debekatzeko edo gogor murrizteko neurriak hartzen baditu, gainerako herrialde guztiei jakinaraziko zaie. Gainera, herrialde batek produktu kimiko bat edo plagizida bat debekatu edo mugatzen badu estatuan, baina beste herrialde batzuetara esportatzeko baimena ematen badu, inportatzaileari esportazio ohar bat eman dio, produktu kimikoari eta haren garraioari buruzko informazio praktiko eta zehatzarekin.
|
|
|
Honako hauek sartu dira hitzarmenean: ...atzak, hauts lehorreko plagizida arriskutsuen formulazioak %7ko edo gehiagoko benomiloarekin, karbofuranoa %10eko edo gehiagoko kopuruarekin, %15eko edo gehiagoko tiramama, amianto aktetiltetiltetanita, amianto trolioia, amantoa Informazio praktikoa Nazioarteko itun horren arabera, estatu alderdiek elkarri ohartarazi behar diote produktu horiekin zerikusia izan dezaketen arriskuez; hala, herrialde
|
batek
osasun edo ingurumen arrazoiengatik edozein substantzia kimiko debekatu edo murrizteko neurriak hartzen baditu, gainerako herrialdeei informazioa eman behar zaie. Era berean, herrialde batek produktu kimiko bat edo plagizida bat debekatu edo mugatzen badu estatuan, baina esportatzeko baimena ematen badu, inportatzaileari ohar bat eman behar dio produktu kimikoari eta haren garraioari buruzko informazio praktiko eta zehatzarekin.
|
|
|
Lankidetzan aritzeko betebehar orokor bat exijituko zaie agintariekin elikagai enpresen ustiatzaile guztiei, hornitzen edo hornitzen duten elikagai baten arriskuak saihesteko edo murrizteko hartutako neurriei dagokienez. Izan ere, horietako edozeinek uste badu edo pentsatzeko arrazoirik badu merkaturatu duen elikagaietako
|
bat
osasunerako kaltegarria izan daitekeela, berehala eman du horren berri, bai eta azken kontsumitzailearentzako arriskuak prebenitzeko hartu diren neurrien berri ere. Ondorioz, beren produktuaren «arriskuen ebaluatzaile» moduko bat dira, bai eta merkaturatzen edo banatzen dituzten beste batzuena ere.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, planteamendu onik gabe egindako lana beti ez da lagungarria suertatzen. Hala, medikurik gabeko herri
|
batean
osasun zentroa eraiki zuen erakundearen kasua aipatu du Vernisek. Bere ustez, garapenerako lankidetzan ez dago lekurik erakunde gehiagorentzat eta batzuk ateak itxi dituzte.
|
|
|
Valladolideko Ospitale Kliniko Unibertsitarioa auzitara eraman liteke, bi gaixo nahasi eta beste gaixoaren gaitzaren batekin lan egiteagatik, Valladolideko El Día egunkariak dioenez. Gertaerak joan den igandean gertatu ziren, 37 urteko gaixo
|
bat
osasun zentro horretan ingresatu zutenean, belarrian arazo bat izateko. Gaixoaren familiaren harridura izugarria izan zen, ebakuntzaren ondoren arazo bera zuela ikusi zuenean, ez baitzioten belarriko ebakuntzarik egin.
|
|
|
Erroldatze eskaera ukatua. Osasun zerbitzu publiko
|
baten
osasun laguntzako txartela, altaren data edo, hala badagokio, altaren antzinatasun data jasotzen duen ziurtagiria. Adingabeak eskolatzeko eskaeraren kopiak.
|
|
|
Izan ere, uste du, elikagai berrien edo elikagai osagai berrien esparruan, ez dela baztertu behar itxuran dauden desberdintasun txikiek ere ondorio larriak izan ditzaketela osasun publikoan, elikagaiaren edo osagaiaren kaltegabetasuna egiaztatu bitartean behintzat. Estatuen boterea Justizia Auzitegiak berak onartzen du, harmonizaziorik ezean, eta ikerketa zientifikoaren egungo egoeran zalantzak dauden neurrian, estatu kideek, EE Itunaren arabera, murriztu egin dezaketela beste estatu kide
|
batean
osasuna eta pertsonen bizitza babesteagatik legez merkaturatzen diren elikagaiak merkaturatzea. Kasu honetan, Alemaniako agintariek, kasuren batean, eta zenbait produktu merkaturatzeari uko egiteko, herritarren nutrizio premia falta alegatu zuten, nahiz eta beste estatu kide batean legez fabrikatu eta merkaturatu.
|
|
|
Espainia da biztanleko baliabide gutxien bideratzen dituen Europako herrialdeetako
|
bat
osasun arretarako
|
|
|
Azken urte hauetan eta Soziolinguistikan lanean diharduten adituek egindako azterketa eta ikerketen ondorioz, hizkuntzen normalizazio prozesuei buruz gauza batzuk argitzen joan dira, haietako batzuk hauek izanik: hizkuntza
|
baten
osasuna neurtzeko, honen erabilera neurtu egin behar da; hizkuntza batek bere biziraupena ziurtatzeko bere hiztunen egunerokotasunean txertatua egotea lortu behar du; eta hizkuntzaren erabileran eragiteak urte askotako lan planifikatua eta koherentea eskatu egiten duela. Prozesu horretan, euskaldunok, herritarrak garen aldetik eta interes handien dugunaren heinean ezinbesteko eragileak eta motorra gara.
|
|
2006
|
|
|
Aipatu bi oreka horiek markatzen dute gizarte
|
baten
osasuna: batak gizarte sozial ezberdinen arteko ekarpena du gaitzat eta belaunaldien arteko oreka besteak, hau da, ongizate eramangarria deituko geniokeena.
|
|
|
Dei horietako batzuk beste lanbide batzuetatik eginak dira; hala nola, Ertzaintzatik edo hezkuntza arlotik. Presio handiagoa izan ohi duten lanbideak dira eta uneren
|
batean
osasun arloko arazo berdinei egin diete aurre. Koordinatzaileak adierazi digunez, informazioa baino eskatzen ez duten medikuei ez diete jarraipenik egiten:
|
|
|
Galderak, ez nahitaez, erantzun sinplea du. Azken urteetan ikusi den bezala, pertsona
|
baten
osasun egoeran elikadura egoki batek izan dezakeen onura ez dago haren osagaien mende soilik, geneek baldintzatutako erantzun indibidualaren, molekula mailako metabolismoaren eta, jakina, bizi estiloaren mende ere badago. Horri garunean gertatzen dena gehitu behar zaio.
|
|
2007
|
|
|
Atzoa hein batean ahazteke ezin da gaurrean bizi. Bestela esan, ezin da izan historikoa, hein batean ahistorikoa izan barik921. Historikoa eta ahistorikoa neurri berean noraezekoa da banako baten, herri baten eta kultura
|
baten
osasunerako? 922.
|
|
|
Lehen arrazoiketari dagokionez, bost irakurketa nabarmendaitezke. Lehen argudioak dioenez, nazio
|
baten
osasuna nazioarteko merkatuanlehiatzearen araberakoa izaki, nahitaezkoak dira ikerketa eta garapen programak.Izan ere, zientzialari eta ingeniari prestuek soilik dute ekonomiarenekoizpen sektorea bizirik mantendu eta sustatu. Bigarren argudioak dioenez, herritar alfabetatuek zientzia nabarmenago babestuko dute, jakin badakitelakoekonomiaren hazkunderako eragile nagusia dela.
|
|
|
Azterketa horiek oinarri izan behar dute albaitari ofizialak dagokion osasun ziurtagiria eman dezan. Arauak argi uzten du baimen hori ez datorrela
|
bat
Osasun eta Kontsumo Ministerioaren 1993ko maiatzaren 12ko Aginduan aurreikusitakoarekin (agindu horren bidez ezarri zen esportaziorako osasun ziurtagiri ofiziala). Esportazioko osasun ziurtagiri ofiziala Agindu berriak esportatzaileari osasun ziurtagiri ofizialaren baldintzak eta eredua ezagutzeko eskubidea ematen dio, esportatu beharreko haragiari edo haragi produktuari eska dakizkiokeenak, helburuko hirugarren herrialdearekin ofizialki adostu ondoren.
|
|
|
Lehorteak gogor astindu du eremu hori. Horren ondorioz, kanpalekuak bakartuta daude, eta, ondorioz, zaildu egiten da kilometro asko biribil
|
batean
osasun langileak egotea. Ibrahim, Moussaren anaia, kanpalekuetan haurrak bilatzen hasi da eskola barnetegira eramateko, eta, ondoren, berarekin itzuli dira Gabonetako eta Pazko oporretarako.
|
|
|
Konparaziozko alegazioak dituzten elikagaien kasuan, hala nola «eduki handiagoa» edo «eduki murriztua», konparatzeko elementua gehitu da. Propietate osasungarrien gaineko alegazioen kasuan, hots, elikagaien kategoria
|
bat
osasunarekin lotzen dutenen kasuan, Europar Batasuneko araudiak debekatu egiten du gaixotasun baten prebentzio, tratamendu edo sendatze propietateak aipatzea. Kasu horietan, aldez aurreko ebaluazio zientifikoa eta ondorengo baimena behar dira.
|
|
|
Frantziako azterketa batek gizakien kontsumorako baimendutako arto transgeniko
|
baten
osasunerako arriskuen berri eman du
|
|
|
Hala ere, erakunde humanitarioek diote sistema horrek ez duela lortu palestinarren bizi baldintzen narriadura saihestea. Hala, helburu espezifikoetako
|
bat
osasun eta hezkuntza sektoreari laguntzea zen arren, 2006an TIMek ez zuen sendagairik eman, eta, sortu eta hamar hilabetera, ekarpen txikia egin du. “Horren guztiaren ondorioz, behin baino gehiagotan agortu dira intsulina bezalako bizi botikak, eta beste sendagai batzuek bost hilabete baino gehiago daramate izakinik gabe”, dio Tina Miñanak.
|
|
|
Eraikinaren mantentze lanak Espainian, 2006az geroztik, lan horretan diharduten 17.000 konpainia baino gehiago sortu dira, eta guztira 600.000 langile kontratatu dira, 17 urteko esperientzia duen Clearing Houseko lehendakari Francisco Sánchezen arabera. Datu horiek erakusten dute hazten ari den sektore
|
baten
osasuna ona dela: Estatistiken Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera, %10, 2 hazi zen 2006an, eta lanean ari ziren langileek %3, 7ko hazkundea izan zuten.
|
|
|
Hiru urtez, eta sei hilabeteko aldietan, 18 eta 55 urte bitarteko 2.801 langile heldu izan ziren. Gizonen %80, 4 erdaindua zegoen (gehienak metodo tradizionalen bidez eta zati txiki
|
bat
osasun langileen bidez). Bi urteko jarraipenaren ondoren, 30 infekzio berri izan ziren GIBagatik (17 gizon zirkunzidatuetan eta 13 ez zirkuntziatuetan).
|
|
|
Milurtekoko Garapen Helburuen barruan sartzen da programa, 2015a baino lehen pobrezia mailak murrizteko. Inbertsio txiki bat irabazi handi
|
baterako
Osasun instalazio horiek sortzeak eta hobetzeak osasun eta ingurumen onura izugarriak ekarriko lituzkeela azpimarratu dute adituek. Adibidez, beherakoarekin lotutako gaixotasunak, urtean milaka haurren bizitzarekin amaitzen direnak, heren bat baino gehiago murriztuko lirateke.
|
|
|
esfera publikoaren mugak dezente aldatu dira azken urteotan, informazio teknologia berriek sortutako berrikuntzen kariaz. Teoriko ugarik (Benhabib 1996, Bohman 1996, Dryzek 2000, Young 2000) lotzen dute gizarte
|
baten
osasun demokratikoa berorren sistema komunikatiboak erakusten duen interaktibitate mailarekin. Hardt eta Negri pentsalariek, adibidez (2000: 263), uste dute teknologia horiek sortu dituzten aldaketak hain direla nabarmenak ezen guztiz beharrezko egiten dela esfera publikoaren kontzeptu klasikoaren berformulazioa.
|
|
2008
|
|
|
Energia, garraioa eta nekazaritza oso alor garrantzitsuak dira gaur egungo mundu globalizatuan, herri
|
baten
osasun ekologikoa neurtzeko. Garraioaren hazkundea eta honen ondorioak arazo ekologiko nagusi bihurtu zaizkigu.
|
|
|
Bi dira egoera horren arrazoiak. Alde
|
batetik
osasun arloko euskara, eta oro har zientzia eta teknikakoa, goi mailako irakaskuntzan eta ikerketan ari diren espezialisten tresna bilakatu izana, eta bestetik jakintza arlo horrek azken urteetan izan duen zabalkundea.
|
|
|
Lurralde
|
baten
osasun egoera zein den jakiteko, ibaiak adierazle ezin hobeak ditugu. Eta ibai jakin batean ur bereziki garbi garbiak behar dituzten espezieak bizi direnean, ibai horren egoera benetan ona den seinale izaten da.
|
|
|
Medikuaren kontsultara joaten diren lau edo bost pazientetik
|
batek
osasun mentaleko arazo bat du. Horrek eguneroko kontsulten %20 eta %25 artean esan nahi du, hala nola antsietate krisia, disfuntzio sexuala edo disfuntzio psikotikoa, depresio baten ondorioz ideia suizidak dituzten pertsonak.
|
|
|
Ohiko lineetako hegazkinetan izaten diren larrialdi medikoen %10 biriketako gaixotasun buxatzaile kronikoarekin (BGBK) lotutako arnas arazoengatik izaten dira. Estatu Batuetako ikerketa baten datuen arabera, arnas estazerbazioak dira hegaldi
|
bateko
osasun alarmaren hirugarren kausa arruntena, bihotzekoak eta krisi neurologikoak direla eta.
|
|
|
Espainian, beste herrialde batzuetan ez bezala, ez da aurreikusten zenbat kilo karga dezakeen haur
|
batek
osasun arazorik ez izateko
|
|
|
Lau eta bederatzi kilo arteko karga jasaten dute. Egoera horrek gurasoak eta hezitzaileak kezkatzen dituen arren, Espainian, Europako beste herrialde batzuetan ez bezala, ez da aurreikusten legez arautzea haur
|
batek
osasun arazoak saihesteko gehienez karga ditzakeen kiloak. Irudia:
|
|
|
Irudia: topendsports Nutrizio egoera baloratzeko, indibiduo edo populazio
|
baten
osasun eta ongizate maila zehaztu behar da, nutrizioaren ikuspuntutik. Organismoaren eskaerak elikadurak zenbateraino betetzen dituen aztertu behar da.
|
|
|
Horrez gain, azterketa biokimiko, genetiko eta immunologiko oso bat ere egin dute, profil psikologikoa ebaluatzeko eta nerbio anorexia eta bulimia izateko arriskua duten portaerak detektatzeko. Helburua da Espainiako nerabeen lagin adierazgarri
|
baten
osasun egoera eta nutrizio eta metabolismo egoera ebaluatzea, hiru patologia mota espezifikotarako: gizentasuna, nerbio anorexia/ bulimia eta dislipidemiak.
|
|
|
Gainera, badirudi ezkondutako bikoteak dibortziatzeko joera handiagoa dutela etxean maskota bat hil ondoren. " Animalia bat galdu dutenen %90ek arazoak ditu loaren edo elikaduraren ohituretan" Autoreak zehaztu duenez," sintoma horiek guztiek adierazten dute maskota baten heriotza gai serioa dela, pertsona
|
baten
osasunari, karrerari eta harremanei kalte egiteko ahalmena duela". Argi dago etxeko animalia batekin bizi diren gehienak familiako kide bihurtzen direla, eta haien heriotzak ez dituela gainerako senideak bereizten.
|
|
|
Malaria da Afrikako gaitzik handienetako
|
bat
osasunaren zein ekonomiaren ikuspegitik. 1.000.000 lagun baino gehiago hiltzen ditu urtero.
|
|
2009
|
|
|
Baina kartzelarik onena eginda ere, lekurik onenean, eguteran, eta igerileku eta guzti, kontua da kartzelak ez duela ezer konpontzen, egoera okertu baizik. Pertsona
|
bat
osasun oneko sartuko da, eta porru eginda aterako. Litekeena, oso.
|
|
|
Medikuak, erizainak, psikologoak, klinika laguntzaileak eta, gutxienez, ospitaletik kanpoko kide bat daude bertan. Denok jaso dugu prestakuntza bioetikan, baina, gutxienez kide
|
batek
osasun bioetikan goi mailako prestakuntza izan behar du. Gu hamahiru lagun gara, bi ospitaletik kanpokoak eta horietatik bat osasun arloarekin zerikusirik ez duena.
|
|
|
Denok jaso dugu prestakuntza bioetikan, baina, gutxienez kide batek osasun bioetikan goi mailako prestakuntza izan behar du. Gu hamahiru lagun gara, bi ospitaletik kanpokoak eta horietatik
|
bat
osasun arloarekin zerikusirik ez duena. Pertsona horrek interesa agertu zuen eta sentsibilitate berezia dauka horrelako kontuetan.
|
|
|
Anbulantzia
|
batek
osasun zentrora eraman du biktima eta agenteek 43 urteko susmagarria atxilotu dute.
|
|
|
2005 sasoia laugarren postuan amaitu zuen taldeko izar nagusietakoa bilakatu zen Delporte Javier Aguirreren aginduetara, eta bere ezker dotorearekin eman goleko paseak ez ziren oharkabean pasatu Ligako talde indartsuentzat. Aguirrek Atletico Madrilen nahi zuen, eta uda goraberatsu
|
baten ostean
osasunarekin kontratu berria sinatu zuen erdilari frantziarrak. Harrezkero, ordea, gutxi ikusi dute osasunazaleek Delporte.
|
|
|
Sistema bizidun artifizialak sortzearen abantailak sekulakoak izan daitezke, batik
|
bat
osasunaren eta ekologiaren arloan. Behar bezala diseinatuz gero, oinarrizko mekanismoak zehaztasun handiz eta funtzionalki aldatuz lan egin lukete sistema horiek.
|
|
|
Gauzak horrela, osasun politikek eta osasun arloko profesionalek egoera hori aztertu dute, eta hiru ondorio nagusi atera dituzte. Hasteko, ez dago harreman zuzenik herrialde
|
baten
osasun zerbitzuen kostuen eta herrialde horretako biztanleriaren osasunaren eta bizi kalitatearen artean (Grezian, esaterako, osasun zerbitzuen kostuak Europako Batasuneko baxuenetarikoak dira; alabaina, hango biztanleriaren bizi itxaropena Alemaniakoaren edo Frantziakoaren parekoa da). Jakina denez, osasun sisteman eta osasun teknologietan egiten diren inbertsioak osasunaren determinatzaileetariko bi baino ez dira, eta gehienetan ez inportanteenak.
|
|
|
Kasu horietan, datuen analisi inferentzialak metodologia estatistikoa erabiltzen du parametro ezezagunak zenbatesteko, hipotesi konkretuak kontrastatzeko, etorkizuneko portaerak aurreikusteko, erabakiak hartzeko, bakarkako zein taldeko diagnostikoak egiteko, ziurgabetasuna kuantifikatzeko, eta baita errakuntza tartea mugatzeko ere. Horrela iragartzen dira eguraldia, pertsona
|
baten
osasun egoera, bi prozeduren emaitzen arteko konparazioa, hainbat urtera makina baten osagaiek izango duten fidagarritasuna... Aurreikuspen zehatzek honelakoak lukete izan:
|
|
|
Izan ere, osasun mentala hain kontzeptu zabalaizanik, nahaste psikopatologikoen sailkapenek ezin dute irizpide bakar bateanoinarritu. Lehenago aipatu bezala, pertsona
|
baten
osasun mentala ebaluatzekoorduan, asko dira kontuan hartu beharreko alderdiak, autonomia funtzionala duenedo ez; errealitatearen pertzepzio zuzena duen edo ez; bere testuinguruarekikoduen adaptazioaren egokitasuna; inguruko eskakizunei erantzuteko duen gaitasuna; pertsona arteko harreman egokiak dituen edo ez; autokontzeptua; edota estresariaurre egiteko dituen estrategiak, esate baterako?.... Eta beraz, nahasteei gerturatzenzaizkien sailkapen irizpide hauek, giza konplexutasunaren adierazgarri izan nahibadute, elkarren osagarri behar dute izan (Belloch eta Sandin, 1995).
|
|
|
Baliteke, mutilen jokaerek ingurukoengan arazo gehiago sortzea eta, hori dela-eta, zerbitzu klinikoetara gehiagotanbideratzea. Irakasleen kasuan, jokaera mota horiek agertzea (arauen haustura, adibidez) haur
|
bat
osasun mentaleko zerbitzu batera bideratzearen adierazleaizaten da (Stanger eta Lewis, 1993).
|
|
|
Konpainia honek konpromisoa hartzen du bere produkzioaren zati
|
bat
osasun arazo larrienak konpontzeko esleitzeko
|
|
|
alertakoak eta informaziokoak. Lehenengoak, 2008an 528 izatera iritsi direnak, merkatuan dagoen elikagai
|
batek
osasunerako arrisku larria dakarrenean eta ekintza azkarra eskatzen duenean bidaltzen dira. Kasu horretan, RASFFak arazoa identifikatzen du eta alarmari eragiten dio (produktua kentzea).
|
|
|
Bizkarreko minaren irtenbidea: prebentzioa Ikastetxeetan takilak dituzten ikasleek maizago eramaten dute pisua, eta bizkarreko mina ez da hain ohikoa Prebentzio neurri eraginkorrenetako
|
bat
osasun hezkuntza da, baina, Juan José Rodríguez Sendín Espainiako Medikuen Elkargoen Kontseilu Nagusiko lehendakariaren arabera, ez zaio behar adinako garrantzia ematen. Erakunde honek eta Kovacs Fundazioak urteak daramatzate lanean bizkarreko minari buruz kontzientziatzeko, haurrei, nerabeei eta gurasoei buruzko kanpainak eginez.
|
|
|
Talde horiek genero bati edo elkarrekin lotutako espezie multzo bati buruzkoak dira. Mikroorganismo talde taxonomiko
|
batek
osasunerako arriskurik ez badu, hala frogatuta dagoelako, edo espezieak identifikatu eta ezaba badaitezke, multzo hori QPS estatusean sartzen da. Tresna hori Estatu Batuetako Sendagaien eta Elikagaien Administrazioaren “Generally Reconised As Safe” (GRAS) tresnaren antzekoa da, baina Europako lege praktiketara egokitua.
|
|
|
Hizkuntza
|
baten
osasuna hobetzeko, hizkuntza horretan ekoizten den literaturaren maila baino eraginkorragotzat du kultura ekoizpenaren kopurua William F. Mackeyk ere. Ideia horri heldurik, Mikel Zalbide euskaltzainak ondorengo galdera planteatzen du Euskara 21 txostenari egindako iruzkinean:
|
|
|
Hiri mitoak ere asko dira. Luis Moralesek dio baduela lagun
|
bat
Osasun idazkaritzan eta haren esanetan, hildakoak, larunbatean, 1.003 ziren. El Universal egunkariaren eztabaida guneetan ere, antzeko mezua zabaldu du Arturok:
|
|
|
Euskal Herrian, Nafarroan soilik hasiko dute ikasturtea ohikoa baino lehenago. Sanzen gobernuak erabaki du hasiera mailakatzea, balizko kutsadura handi
|
baten aurrean
osasun zerbitzuek hobeto erantzuteko. Gainerako herrialde denetan ohiko garaian hasiko dute ikasturtea.
|
|
|
Gizarte aurreratu eta demokratikoen ezaugarri nagusietariko bat da herritarrei eskubideak aitortzea, baita hizkuntza kontuetan ere; eta herritarrei aitorturiko eskubideak, hizkuntza arlokoak barne, praktikan egiazki zein neurritaraino bermatu, halakoa izan ohi da gizarte
|
baten
osasun demokratikoa. Eskubideak beti errespetatu behar dira, diren arlokoak direla, baita hizkuntza eskubideak ere.
|
|
|
Baina Don Telmok ezin izan zuen zaldiaren itzulia aldatu, animaliak zaldizkorik gabeko egun hartan bere gisa konplitutako ibili hura egiten zuen soilik, motel eta egoskor. Don Telmo sukaldeetan sartuko zen, hildakoren
|
baten
osasunaz egingo zuen galde, eta jendeak" Hobeto, hobeto!" esango zion beldur errukiz, serbieta garbi bat ateratzen zutelarik. Eta zenbaitek" Orain hobeto!".
|
|
2010
|
|
|
\" Bilera, proposamen eta aukera ugari egin ditugu Osakidetzak Abadiñoko proiektuari lehentasuna eman eta aurrera eraman dezala lortzeko. Eta eskerrak eman nahi dizkiogu Eusko Jaurlaritzari; azkenean, bertako arduradunek ulertu dute Abadiño bezalako udalerri txiki baina garrantzitsu
|
baten
osasun beharrak ezin direla alde batera utzi\", azpimarratu du Navarrok.
|
|
|
Krisi ekonomikoa dela-eta herri
|
batean
osasun partidak gutxitzen direnean, hezkuntzarenak edo erretiroenak, zaila da defentsarenak salbuespena izatea, baina gehiegi ez mozteko eskaera egina du Rasmussenek, azken finean oparotasun ekonomikoa segurtasunaren menpe ere badagoelako. Europako Batasuneko arduradun militarrek, berriz, erabaki dute herrien arteko koordinazio militar hobearekin konpontzea aurrekontuak bere horretan atxikitzeko erabakia.
|
|
|
Pertsona
|
batek
osasun zerbitzuei deitu zien atzo, gizonezko bat zortzigarren pisutik patiora erari zela ohartaraziz. Ertzaintza eta larrialdietako osasun zerbitzuak bertaratu ziren, baina biktimaren heriotza baieztatu besterik ezin izan zuten egin.
|
|
|
Ikastetxeetan opilak, litxarreriak, snackak eta freskagarriak saltzea debekatzeko dokumentu bat aztertuko dute Osasun Ministerioak eta erkidegoek hilabetea amaitu baino lehen. Horrela, gizentasuna eta gehiegizko pisua saihestu nahi dute, izan ere, Espainiako lau haurretatik
|
batek
osasun arazo hori du.
|
|
|
Prozesuaren erantzukizuna berea dela eta PSOEren izaera demokratikoa agerian utzi duela adierazi du Zapaterok. Tomas Gomezi babesa eman dio agintariak, nahiz eta hasiera
|
batean
Osasun ministroaren aldeko apustua egin. Gertatutakoak PP, eta konkretuki Esperanza Aguirre Madrilgo presidentea, kezkatu behar duela ziurtatu du buruzagi sozialistak.
|
|
|
Lagungarri izanik ere ez dira, ordea, aski. Are gutxiago gurea bezalako ingurumenetan, hizkuntza jakitetik hizkuntza hori erabiltzera hain jauzi nabarmena dagoen kasuetan211 Galdeketa soziolinguistikoen jakite kontuei buruzko datuetatik atera ohi den ondorio baikor hori ez da beraz aski, ahuldutako hizkuntza
|
baten
osasun diagnostiko zorrotzik egiteko. Pista batzuk ematen ditu, eta oso baliagarriak dira; baina argitasun horiek ez dira aski osasun diagnostiko globalik egiteko.
|
|
|
Ez dabil zeharo oker halakorik dioena: eguneroko jardun arruntaren zenbatekoak eta garrantzi aparta du hizkuntza
|
baten
osasun diagnostikoa eratzerakoan. Baina zuzen zuzen ere ez dabil, soziolinguistikazko inkesta datuak alboratzerakoan.
|
|
|
Aldez aurretik baja emateko eskaera batek ez du abantailarik ematen osasun aseguru batean edo urteko bizi aseguru batean; ezin dio utzi hileko edo hiruhileko prima itunduak ordaintzeari, eta, urteko prima osoa dagoeneko ordaindu bada, ezin izango da zati proportzionala itzultzeko eskatu. Gainera, beste konpainia
|
batekin
osasun laguntzako aseguru bat sinatzean, besteak beste, aseguratuak denboraldi batez zenbait muga izan ditu zerbitzu emateari dagokionez, eta beste osasun galdeketa bat egin du, gaixotasun jakin batzuen aurrean estaldura medikorik gabe geratzeko arriskuarekin. Kasu orokor bat da haurdunaldi eta erditze bidezko osasun laguntzaren hasierako gabezia.
|
|
|
Psikoterapeuta
|
bat
osasun mentaleko profesionala da (psikologoa edo psikiatra), eta tratamendu psikologikoa egiteko prestatuta dago. Baina pertsona askok erantzuten ez dakiten lehen galdera hau da:
|
|
|
Espainiako proiektu
|
batek
osasuna kaltetzen ez duen eta pribatutasuna bermatzen ez duen gorputz eskanerra garatzen du aireportuetarako
|
|
|
Horregatik, finantzabide iraunkorrak behar dira, finantza mekanismo berritzaileen bidez, hala nola Europar Batasunak gaur egun sustatzen duen finantza transakzioen gaineko zerga. Baliabide horien bidez bildutako diruaren zati
|
bat
osasun arazoei aurre egiteko gorde litzateke, hala nola desnutrizioari aurre egiteko, GIB/ HIESaren tratamenduak finantzatzeko edo tuberkulosiarentzako tratamendu berriak garatzeko.
|
|
|
Hala ere, elektrokardiogramaren erregistroak ez ziren nabarmen aldatu. James Kaulus azterlanaren koordinatzaileak adierazi zuenez, hazkundea nabarmena izan arren, ez zen lortu pertsona osasuntsu
|
baten
osasunerako zifra arriskutsurik. Hala ere, horiek garrantzi desberdina izan dezakete osasun arazoak dituztenentzat, batez ere hipertentsioa eta kardiopatiak dituzten pazienteentzat.
|
|
|
Burtsan inoiz ez da ziurtzat jotzen, baina ahalik eta gutxien nahasteko, parametro batzuei erreparatzea komeni da. Lehenik eta behin, balio
|
baten
osasun egoera erradiografiatzean, haren azterketa tekniko eta funtsezkoei erreparatu behar zaie, balio horren burtsa eta enpresa egoerari buruzko informazioa ematen baitute, hurrenez hurren. Datu horiek lortzea erraza da.
|
|
|
Lalonde txostena Joan den mendeko 80ko hamarkadaren hasieran, Marc Lalonde Kanadako Osasun ministroak “A new perspective on the health of Canadians” izeneko lana argitaratu zuen, “El informe Lalonde” izenekoa. Bertan biltzen ziren, oro har, populazio
|
baten
osasunaren determinatzaileak. Guztira, lau determinatzaile handi identifikatu zituen eta pisu espezifikoa eman zien:
|
|
|
Lyonsek haren proportzioa handitzeko aukera proposatzen du, energia gastua handitzeko eta, beraz, hartutako kalorien eta gastatutakoen arteko oreka errazago doitzeko. Baina gomendio eta aholku batzuk ez datoz
|
bat
osasun agintariek egin eta egiaztatu dituztenekin, denboran zehar pisua galtzeko duten eraginkortasunari dagokionez: Elikadura erregimena, beste “dieta miragarri” batzuen oso antzekoa izateaz gain, hiperproteikoa da, epe luzera mota horretako elikadurak osasunari dakarzkion arriskuekin eta gaixoa elikatze eredu osasungarri egokietatik urruntzeko eragozpenarekin.
|
|
|
Istiluak eta auzokideei eragozpenak murrizteko helburuarekin polizia operazio berezia zabaldu zuten. Bada, 00:11tik 5:14ra 10 lagun edanda zeudela jakin zen, eta horietako
|
bat
osasun zentro batera eraman behar izan zuten, adierazi dutenez. Arrazoi berberagatik, iaz, 6 pertsona eraman zituzten.
|
|
|
Espazioko eguraldiari adi egoteko beste arrazoi bat astronautak dira. Nazioarteko Espazio Estazioan daudenak orbita baxuan dabiltza, baina Ilargira edota Marterako bidean joan daitekeen astronauta
|
baten
osasuna jokoan egon daiteke eguzki ekaitz baten ondorioz.
|
|
|
Erarik zabalenean definituz, osasun publikoa gizartearen ahalegin eratuen eritasuna prebenitzearen, osasuna sustatzearen eta bizitza zabaltzearen arte eta zientzia da22 Populazio
|
baten
osasunaren arrisku faktore deitutakoen profilaren batuketa xumea eta kide banakoen osasun egoera baino askoz gehiago islatzen du osasun publikoak23; populazioaren historia soziala eta bere zirkunstantzia kultural, material eta ekologikoen ezaugarri kolektiboa baita24, 25 Beraz, osasun globalaz dugun ideia zabaldu egin beharra daukagu, eritasunetatik eta osasun zerbitzuetatik beste faktore guztiak...
|
|
2011
|
|
|
Erabaki horretan osasunari dagozkion arrazoiek adina pisu dute, nik uste, arrazoi ekonomikoek. Izan ere, gaur egun diruak agintzen du neurri handi
|
batean
osasunean, eta mamografia bezalako proba kontrastatu bat aurrez aipatutakoa baino adin tarte zabalagoko emakumeetara zabaltzeak ekar dezakeen gastuari ez dio heldu osasungintza publikoak. Oraingoz, bederen.
|
|
|
Usadio handia egon da orain dala hamarkada batzuetara arte, norberaren edo besteren
|
baten
osasunaren mesederako, leku sagraduetara erromesaldiak egitea: promesak egitea.
|
|
|
Azken hilabeteotan, elgorri kasuak areagotzen ari dira Europan. Deigarria da, duela hamarkada
|
bat
osasun arduradunek uste baitzuten gaitza desagertutzat jotzetik oso gertu zeudela. Hala jaso zuen, adibidez, Osakidetzak, elgorriaren aurka 2000 urtean martxan jarri zuen planean.
|
|
|
Haurrei bereziki eragiten dien eta babes maila handia ematen dien beste sistema
|
bat
Osasun Sistema Nazionala da, Osasunari buruzko 1986ko apirilaren 25eko 14/ 1986 Lege Orokorrak ezarria eta arautua.
|
|
|
Besteak beste, administratzaile, polizia, immigrazioko funtzionario eta interesaturik egon daitezkeen beste talde batzuei zuzendutako heziketa espezializatuko ikastaroak antolatzearen bidez; Migratzaileen heziketa agiri eta agiri profesional eta teknikoen aitorpena sustatzeari buruzko gaia aintzatestea, euren bizileku berri diren estatuei egin diezaieketen ekarpena gehienekoraino areagotzeko xedearekin; Migratzaile guztiek giza eskubide guztien gozamen osoa izan dezaten sustatzeko neurri egingarri guztiak har ditzatela; batik bat soldata justu eta balio bereko lanagatik ekitatezko ordainketa, inolako bereizkeriarik gabe; era berean, segurtasunerako eskubidea, ondorengo kasuetan: ...k hitzarmenen arabera sortutako organoei, zein txosten zuzendu eta horietan barnera ditzatela; Aholkatzen die estatuei aukera eta erantzukizun ekonomiko berdinak aitor diezazkietela epe luzeko biztanle diren migratzaile dokumentatuei, gizarteko gainontzeko kideei bezala; Gomendioa luzatzen die migratzaileen harrera herrialdeei, gizarte zerbitzu egokiak eskaintzeko aukera kontsidera dezatela, batik
|
bat
osasun, heziketa eta etxebizitza egoki baten inguruan, lehenespenezko gai gisa, Nazio Batuen erakundeekin, erregio erakundeekin eta nazioarteko finantza erakundeekin elkarlanean; era berean, eskatzen du erakunde horiek erantzun egokia eman diezaiotela halako zerbitzuen eskaerari;
|
|
|
Ahalik eta modu fidagarrian kuantifikatu nahi da pertsona baten koipe kopurua, eta adin eta sexuagatik duen egoera indibidualarekin erlazionatu. Gantz edukia zehazteaz gain, beste proba analitiko batzuk ere egin daitezke, gantz kopuru horrek pertsona
|
baten
osasun orokorrean duen eragin maila zehazteko. Horrela, hasiera batean paradoxikoak izan daitezkeen egoerak identifika daitezke, GMI bakarrik aplikatu ondoren, GMI osasungarri batekin (18,5 eta 25 arteko balioak) “mehetzat, baina ikuspuntu metabolikotik gizentzat” jotzen diren heldu gisa.
|
|
|
pasteurizatuak (esnea, jogurta, kremak), haragia edo hutsean ontziratuak. Arrisku handiko elikagaiak dira, denboraldi labur
|
baten ondoren
osasunerako arriskutsuak izan daitezkeenak. “Iraungitze data” adieraziko da, eta, ondoren, eguna (edo zein tokitan zehazten den).
|
|
|
Lanean 12 eta 17 urte bitarteko 38 neska nerabek parte hartu zuten, gehiegizko pisua garatzeko arrisku handia zutenak. Talde bat pertsonen arteko terapia tratamendu batetik igaro zen, eta beste
|
bat
osasun arretako arauekin lotutako hezkuntza programa batetik. Urtebete geroago, pertsonen arteko terapia egin zuten nerabeek besteek baino atzerakada gutxiago izan zituztela ikusi zen.
|
|
|
Zalantzarik gabe. Ez jakitean Arazo horrek teknologia, talde handi batek osatutako talde
|
batentzat
Osasun eta mugikortasun arazoak dituzten pertsonen kopurua, zoritxarrez, batzuetan biktimak dira isolamendua. Adinekoen azalean jartzean, zulo hori irekitzeko balio izan duten hainbat oztopo.
|
|
|
ekoizpen animalien medikuntza, etiologia, gaixotasunen prebentzioa eta tratamendua (pertsonentzako kutsagarriak eta infekziosoak barne), epidemiologiaren printzipioak eta gaixotasun agerraldien ikerketa. Albaitariaren erronka nagusietako
|
bat
osasun publikoa da; izan ere, oilasko, esne, gazta, arrautza edo arrainaren bidez transmititzen diren gaixotasunen mehatxupean daude kontsumitzaileak. Eritasun horiek erakusten dute beharrezkoa dela profesional trebatuak izatea, arriskuetarako sarbidea izan dezaten eta arrisku horiek murriztu edo ezabatzeko beharrezko prozesuak ezar ditzaten, besteak beste, exotikotzat jotzen direnak.
|
|
|
Horretarako, adituek 208 haurren neurriaren jarraipena egin zuten, dialisialdiaren hasieran eta amaitzean neurketak eginez. Azterlan hori Ana Sánchez Moreno doktoreak koordinatu du, eta zortzi autonomia erkidegotako hamar
|
bat
osasun zentrok hartu dute parte. Gainera, lan onenaren saria jaso berri du Espainiako Nefrologia Pediatrikoko Elkartearen azken biltzarrean.
|
|
|
“Elikagai osasungarria” etiketa ez dago ondo Duela egun batzuk Madrilen egin zen I. Kongresu Medikoa, Oliba olioa, Nutrizioa eta Osasuna izenekoa, azken ebidentzia zientifikoak eta osasun eta nutrizio alegazioen egoera aztertu zituen. José López Miranda oliba olioari eta osasunari buruzko Ikerketako Bikaintasun Zentroko (CEAS) hitzetan, paradoxikoa da Estatu Batuak bezalako herrialde
|
batean
osasun agintariek adieraztea, duela hamarkada batetik, oliba olioak produktu kardio osasungarria direla, eta oliba olioak sortzen dituen kontinente nagusiak, berriz, ezin dituela ebidentzia horiek adierazi produktuaren sustapenean eta etiketan. Ikuspuntu zientifikotik frogatuta badago soilik esan daiteke elikagai baten etiketak ezaugarri osasungarriak dituela CEASek hainbat ikerketa ildotan zuzentzen ditu proiektuak, oliba olioaren prebentzio gaitasunari (baita sendatzeko ahalmenari ere) dagokionez.
|
|
|
Baztango Udalak apirilaren 11kako udal plenoan hartu zuen erabakia. Etxearen zati
|
bat
Osasun Sailarentzat izanen da azterketa psikoteknikoak egiteko eta baita gida baimenari dagozkion bertze tramiteak egiteko ere. Bertze zatia Anfas, Bidelagun eta Cocemfe elkarteentzat izanen da eskualdean egiten ari diren gizarte proiektuak aurrera eramateko.
|
|
2012
|
|
|
«Osasunbideak arreta ukatu die Espainiako dekretuan arreta bermatua dutenei». Kasu horien artean, Cañadak azaldu du beste erkidego
|
bateko
osasun txartela zuen pertsona bati arreta ukatu ziotela, baita 8 urteko ume bati ere. Gibela transplantatuta zuen adingabe hark, baina osasun zentroak arreta ukatu egin zion, Espainiako Gobernuko dekretuak berak adingabe guztien osasun arreta bermatzen duen arren.
|
|
|
Erabaki horrek ondorio nabarmenak izan ditu: ...o osagaitzat joko eta, beraz, Osakidetza erdaldundu egingo da, euskara hizkuntza arrotza izango baita; bigarrena, Osakidetzak euskararen normalizazioa sustatzeko eta ebaluatzeko tresna on bat galdu du; hirugarrena, aurrekontu gutxiago egongo da euskararen erabilera sustatzeko; eta laugarrena, horren guztiaren ondorioa, zerbitzuaren kalitateak okerrera egingo du, gerta baitaiteke herritar euskaldun
|
batek
osasun arreta bere hizkuntzan ez jasotzea. Gai honen inguruan Aralarrek hainbat galdera egin dizkio Osasun sailburu Rafael Bengoa jaunari.
|