|
2001
|
|
|
Hori dela eta, orain arte pentsaezinak ziren ikuspegi batzuk irekitzen ditu patologia horren aurkako borrokan. Ikastetxe gutxi Ros, Viver Manresa eta Jiménez Cossío doktoreek adierazi dutenez, kateter baten bidez, altzairu hedagarrizko sare
|
bat
osasun eremuko stent deiturikoa– sartzen da izterretik barrena arteria femoraletik. Gorputzaren alde horretatik, kateterra aortaren eremu kalteturantz doa.
|
|
2002
|
|
|
Tratamendu kirurgikoaren pean jar daitekeen pazientearen profila «Parkinson gaixotasun tipikoa, eboluzio urte asko dituena, tratamenduaren konplikazioak edo blokeo gogorrak, oharkabeko mugimenduak edo dardara oso larria dituena da», gehitu zuen neurologoak. Espainian, gaur egun, hamazazpi
|
bat
osasun zentro daude «arrisku txikiko» kirurgia hori egiten, eta, Nieves Ama Birjinaren kasuan, urtean mota horretako hogeita bost bat ebakuntza egiten dituzte, paziente bakoitzak aldez aurretiko azterketa eta jarraipena egin behar izan arren, nahiz eta astean behin egin nahi duen. Bestalde, Malagako Ospitale Kliniko Unibertsitarioko Víctor Manuel Camposek gogorarazi zuen Parkinsonen gaixotasunak 60 urtetik gorako pertsonak jasan ohi dituela, nahiz eta kasu batzuetan «35 edo 40 urte» gazteagoetan ere gertatzen diren.
|
|
2003
|
|
|
Bi aleak hil honen 1ean eta 3an jaio ziren San Diegoko zooan (Kalifornia). Proiektua San Diegoko Zoologia Elkarteak, Iowako enbrioi teknologiako laborategi batek eta Advanced Cell Technology (ACT) ikerketa genetikoetako enpresak elkarrekin egin zuten, eta oztopo batzuk aurkitu zituen bietako
|
bat
osasun arazoak izaten hasi zenean. Christina Simmonsek, San Diegoko Parke Zoologikoko bozeramaileak, azaldu zuen bi “banteng” aleetako bat sakrifikatu behar izan zutela, haren osasunak behera egin baitzuen, eta animaliak ez zuela salbaziorik.
|
|
2004
|
|
|
Espainian bakarrik 3.000 milioi euro inguru kostatzen da. Kopuru horretatik heren
|
bat
osasun laguntzarako erabiliko litzateke eta beste bi herenak gizarte kostuari dagozkio. Polenari alergia tratatzeko, lehenik eta behin, alergologo batek gaitza eragiten duten kausen eta polen moten diagnostikoa egin behar du.
|
|
|
Hala, Osasun eta Kontsumo ministro Elena Salgadok atzo esan zuen, bi kasuak gure herrialdearekin muga egiten duen eskualde batean agertu zirela jakitean, “prebentzio eta kontrol mekanismo guztiak” jarri zirela martxan. Horietako
|
bat
Osasun Publikoaren Zuzendaritza Nagusiak abisu neurriak eta zaintza epidemiologikoa abian jartzea izan zen, komunitateen bidez, bereziki Andaluziaren bidez. Lasaitasunerako deia Salgadok aukera baliatu zuen lasaitasunera deitzeko eta argi uzteko, oraingoz, “ez dagoela inolako alarma motiborik”, Espainian antzeko kasuak gertatu izanaren zantzurik ez baitago. Ministroak azaldu zuen, gainera, kasu gehienetan “onbera samar egiten dutela”, nahiz eta Irlandako bi herritarrengan “entzefalitis moduko arazoak izan diren”.
|
|
|
Lankidetzan aritzeko betebehar orokor bat exijituko zaie agintariekin elikagai enpresen ustiatzaile guztiei, hornitzen edo hornitzen duten elikagai baten arriskuak saihesteko edo murrizteko hartutako neurriei dagokienez. Izan ere, horietako edozeinek uste badu edo pentsatzeko arrazoirik badu merkaturatu duen elikagaietako
|
bat
osasunerako kaltegarria izan daitekeela, berehala eman du horren berri, bai eta azken kontsumitzailearentzako arriskuak prebenitzeko hartu diren neurrien berri ere. Ondorioz, beren produktuaren «arriskuen ebaluatzaile» moduko bat dira, bai eta merkaturatzen edo banatzen dituzten beste batzuena ere.
|
|
2005
|
|
|
Valladolideko Ospitale Kliniko Unibertsitarioa auzitara eraman liteke, bi gaixo nahasi eta beste gaixoaren gaitzaren batekin lan egiteagatik, Valladolideko El Día egunkariak dioenez. Gertaerak joan den igandean gertatu ziren, 37 urteko gaixo
|
bat
osasun zentro horretan ingresatu zutenean, belarrian arazo bat izateko. Gaixoaren familiaren harridura izugarria izan zen, ebakuntzaren ondoren arazo bera zuela ikusi zuenean, ez baitzioten belarriko ebakuntzarik egin.
|
|
|
Espainia da biztanleko baliabide gutxien bideratzen dituen Europako herrialdeetako
|
bat
osasun arretarako
|
|
2007
|
|
|
Azterketa horiek oinarri izan behar dute albaitari ofizialak dagokion osasun ziurtagiria eman dezan. Arauak argi uzten du baimen hori ez datorrela
|
bat
Osasun eta Kontsumo Ministerioaren 1993ko maiatzaren 12ko Aginduan aurreikusitakoarekin (agindu horren bidez ezarri zen esportaziorako osasun ziurtagiri ofiziala). Esportazioko osasun ziurtagiri ofiziala Agindu berriak esportatzaileari osasun ziurtagiri ofizialaren baldintzak eta eredua ezagutzeko eskubidea ematen dio, esportatu beharreko haragiari edo haragi produktuari eska dakizkiokeenak, helburuko hirugarren herrialdearekin ofizialki adostu ondoren.
|
|
|
Konparaziozko alegazioak dituzten elikagaien kasuan, hala nola «eduki handiagoa» edo «eduki murriztua», konparatzeko elementua gehitu da. Propietate osasungarrien gaineko alegazioen kasuan, hots, elikagaien kategoria
|
bat
osasunarekin lotzen dutenen kasuan, Europar Batasuneko araudiak debekatu egiten du gaixotasun baten prebentzio, tratamendu edo sendatze propietateak aipatzea. Kasu horietan, aldez aurreko ebaluazio zientifikoa eta ondorengo baimena behar dira.
|
|
|
Hala ere, erakunde humanitarioek diote sistema horrek ez duela lortu palestinarren bizi baldintzen narriadura saihestea. Hala, helburu espezifikoetako
|
bat
osasun eta hezkuntza sektoreari laguntzea zen arren, 2006an TIMek ez zuen sendagairik eman, eta, sortu eta hamar hilabetera, ekarpen txikia egin du. “Horren guztiaren ondorioz, behin baino gehiagotan agortu dira intsulina bezalako bizi botikak, eta beste sendagai batzuek bost hilabete baino gehiago daramate izakinik gabe”, dio Tina Miñanak.
|
|
|
Hiru urtez, eta sei hilabeteko aldietan, 18 eta 55 urte bitarteko 2.801 langile heldu izan ziren. Gizonen %80, 4 erdaindua zegoen (gehienak metodo tradizionalen bidez eta zati txiki
|
bat
osasun langileen bidez). Bi urteko jarraipenaren ondoren, 30 infekzio berri izan ziren GIBagatik (17 gizon zirkunzidatuetan eta 13 ez zirkuntziatuetan).
|
|
2008
|
|
|
Malaria da Afrikako gaitzik handienetako
|
bat
osasunaren zein ekonomiaren ikuspegitik. 1.000.000 lagun baino gehiago hiltzen ditu urtero.
|
|
2009
|
|
|
Baina kartzelarik onena eginda ere, lekurik onenean, eguteran, eta igerileku eta guzti, kontua da kartzelak ez duela ezer konpontzen, egoera okertu baizik. Pertsona
|
bat
osasun oneko sartuko da, eta porru eginda aterako. Litekeena, oso.
|
|
|
Denok jaso dugu prestakuntza bioetikan, baina, gutxienez kide batek osasun bioetikan goi mailako prestakuntza izan behar du. Gu hamahiru lagun gara, bi ospitaletik kanpokoak eta horietatik
|
bat
osasun arloarekin zerikusirik ez duena. Pertsona horrek interesa agertu zuen eta sentsibilitate berezia dauka horrelako kontuetan.
|
|
|
Sistema bizidun artifizialak sortzearen abantailak sekulakoak izan daitezke, batik
|
bat
osasunaren eta ekologiaren arloan. Behar bezala diseinatuz gero, oinarrizko mekanismoak zehaztasun handiz eta funtzionalki aldatuz lan egin lukete sistema horiek.
|
|
|
Baliteke, mutilen jokaerek ingurukoengan arazo gehiago sortzea eta, hori dela-eta, zerbitzu klinikoetara gehiagotanbideratzea. Irakasleen kasuan, jokaera mota horiek agertzea (arauen haustura, adibidez) haur
|
bat
osasun mentaleko zerbitzu batera bideratzearen adierazleaizaten da (Stanger eta Lewis, 1993).
|
|
|
Konpainia honek konpromisoa hartzen du bere produkzioaren zati
|
bat
osasun arazo larrienak konpontzeko esleitzeko
|
|
|
Bizkarreko minaren irtenbidea: prebentzioa Ikastetxeetan takilak dituzten ikasleek maizago eramaten dute pisua, eta bizkarreko mina ez da hain ohikoa Prebentzio neurri eraginkorrenetako
|
bat
osasun hezkuntza da, baina, Juan José Rodríguez Sendín Espainiako Medikuen Elkargoen Kontseilu Nagusiko lehendakariaren arabera, ez zaio behar adinako garrantzia ematen. Erakunde honek eta Kovacs Fundazioak urteak daramatzate lanean bizkarreko minari buruz kontzientziatzeko, haurrei, nerabeei eta gurasoei buruzko kanpainak eginez.
|
|
|
Hiri mitoak ere asko dira. Luis Moralesek dio baduela lagun
|
bat
Osasun idazkaritzan eta haren esanetan, hildakoak, larunbatean, 1.003 ziren. El Universal egunkariaren eztabaida guneetan ere, antzeko mezua zabaldu du Arturok:
|
|
2010
|
|
|
Psikoterapeuta
|
bat
osasun mentaleko profesionala da (psikologoa edo psikiatra), eta tratamendu psikologikoa egiteko prestatuta dago. Baina pertsona askok erantzuten ez dakiten lehen galdera hau da:
|
|
|
Horregatik, finantzabide iraunkorrak behar dira, finantza mekanismo berritzaileen bidez, hala nola Europar Batasunak gaur egun sustatzen duen finantza transakzioen gaineko zerga. Baliabide horien bidez bildutako diruaren zati
|
bat
osasun arazoei aurre egiteko gorde litzateke, hala nola desnutrizioari aurre egiteko, GIB/ HIESaren tratamenduak finantzatzeko edo tuberkulosiarentzako tratamendu berriak garatzeko.
|
|
|
Lyonsek haren proportzioa handitzeko aukera proposatzen du, energia gastua handitzeko eta, beraz, hartutako kalorien eta gastatutakoen arteko oreka errazago doitzeko. Baina gomendio eta aholku batzuk ez datoz
|
bat
osasun agintariek egin eta egiaztatu dituztenekin, denboran zehar pisua galtzeko duten eraginkortasunari dagokionez: Elikadura erregimena, beste “dieta miragarri” batzuen oso antzekoa izateaz gain, hiperproteikoa da, epe luzera mota horretako elikadurak osasunari dakarzkion arriskuekin eta gaixoa elikatze eredu osasungarri egokietatik urruntzeko eragozpenarekin.
|
|
|
Istiluak eta auzokideei eragozpenak murrizteko helburuarekin polizia operazio berezia zabaldu zuten. Bada, 00:11tik 5:14ra 10 lagun edanda zeudela jakin zen, eta horietako
|
bat
osasun zentro batera eraman behar izan zuten, adierazi dutenez. Arrazoi berberagatik, iaz, 6 pertsona eraman zituzten.
|
|
2011
|
|
|
Azken hilabeteotan, elgorri kasuak areagotzen ari dira Europan. Deigarria da, duela hamarkada
|
bat
osasun arduradunek uste baitzuten gaitza desagertutzat jotzetik oso gertu zeudela. Hala jaso zuen, adibidez, Osakidetzak, elgorriaren aurka 2000 urtean martxan jarri zuen planean.
|
|
|
Haurrei bereziki eragiten dien eta babes maila handia ematen dien beste sistema
|
bat
Osasun Sistema Nazionala da, Osasunari buruzko 1986ko apirilaren 25eko 14/ 1986 Lege Orokorrak ezarria eta arautua.
|
|
|
Besteak beste, administratzaile, polizia, immigrazioko funtzionario eta interesaturik egon daitezkeen beste talde batzuei zuzendutako heziketa espezializatuko ikastaroak antolatzearen bidez; Migratzaileen heziketa agiri eta agiri profesional eta teknikoen aitorpena sustatzeari buruzko gaia aintzatestea, euren bizileku berri diren estatuei egin diezaieketen ekarpena gehienekoraino areagotzeko xedearekin; Migratzaile guztiek giza eskubide guztien gozamen osoa izan dezaten sustatzeko neurri egingarri guztiak har ditzatela; batik bat soldata justu eta balio bereko lanagatik ekitatezko ordainketa, inolako bereizkeriarik gabe; era berean, segurtasunerako eskubidea, ondorengo kasuetan: ...k hitzarmenen arabera sortutako organoei, zein txosten zuzendu eta horietan barnera ditzatela; Aholkatzen die estatuei aukera eta erantzukizun ekonomiko berdinak aitor diezazkietela epe luzeko biztanle diren migratzaile dokumentatuei, gizarteko gainontzeko kideei bezala; Gomendioa luzatzen die migratzaileen harrera herrialdeei, gizarte zerbitzu egokiak eskaintzeko aukera kontsidera dezatela, batik
|
bat
osasun, heziketa eta etxebizitza egoki baten inguruan, lehenespenezko gai gisa, Nazio Batuen erakundeekin, erregio erakundeekin eta nazioarteko finantza erakundeekin elkarlanean; era berean, eskatzen du erakunde horiek erantzun egokia eman diezaiotela halako zerbitzuen eskaerari;
|
|
|
Lanean 12 eta 17 urte bitarteko 38 neska nerabek parte hartu zuten, gehiegizko pisua garatzeko arrisku handia zutenak. Talde bat pertsonen arteko terapia tratamendu batetik igaro zen, eta beste
|
bat
osasun arretako arauekin lotutako hezkuntza programa batetik. Urtebete geroago, pertsonen arteko terapia egin zuten nerabeek besteek baino atzerakada gutxiago izan zituztela ikusi zen.
|
|
|
ekoizpen animalien medikuntza, etiologia, gaixotasunen prebentzioa eta tratamendua (pertsonentzako kutsagarriak eta infekziosoak barne), epidemiologiaren printzipioak eta gaixotasun agerraldien ikerketa. Albaitariaren erronka nagusietako
|
bat
osasun publikoa da; izan ere, oilasko, esne, gazta, arrautza edo arrainaren bidez transmititzen diren gaixotasunen mehatxupean daude kontsumitzaileak. Eritasun horiek erakusten dute beharrezkoa dela profesional trebatuak izatea, arriskuetarako sarbidea izan dezaten eta arrisku horiek murriztu edo ezabatzeko beharrezko prozesuak ezar ditzaten, besteak beste, exotikotzat jotzen direnak.
|
|
|
Horretarako, adituek 208 haurren neurriaren jarraipena egin zuten, dialisialdiaren hasieran eta amaitzean neurketak eginez. Azterlan hori Ana Sánchez Moreno doktoreak koordinatu du, eta zortzi autonomia erkidegotako hamar
|
bat
osasun zentrok hartu dute parte. Gainera, lan onenaren saria jaso berri du Espainiako Nefrologia Pediatrikoko Elkartearen azken biltzarrean.
|
|
|
Baztango Udalak apirilaren 11kako udal plenoan hartu zuen erabakia. Etxearen zati
|
bat
Osasun Sailarentzat izanen da azterketa psikoteknikoak egiteko eta baita gida baimenari dagozkion bertze tramiteak egiteko ere. Bertze zatia Anfas, Bidelagun eta Cocemfe elkarteentzat izanen da eskualdean egiten ari diren gizarte proiektuak aurrera eramateko.
|
|
2012
|
|
|
Doping is defined as the occurrence of one or more of the anti doping rule violations set forth in Article 2.1 through Article 2.8 of the Code. Hau da, araudi baten aurka jotzea. Baina 2.1etik 2.8rainoko artikuluetan ez da jasotzen osasuna babesten edo osasuna arriskuan jartzen duten substantzia eta/ edo metodoak direnik, nahiz eta substantzia batzuk substantzia debekatuen zerrendan sartzeko arrazoietako
|
bat
osasunari kalte egiteko aukera izan. Eta honekin ez dut ukatu nahi badirela substantziak eta/ edo metodoak osasuna, eta ondorioz bizitza, arriskuan jartzen dutenak, baizik eta osasuna ez dela arrazoi bakarra; agian arrazoi nagusia ere ez.
|
|
|
elikagaiaren ezaugarri objektiboez aparte kontsumitzaileak produktuak izango dituen efektu onuragarri edo galgarriei buruzko irudi bat dauka oro har, nahiz eta agian errealitatearekin bat ez etorri. Esaterako, pertsona batek uste dezake gutxi tratatutako elikagai zehatz
|
bat
osasunerako askoz hobea dela baina ez du kontuan hartzen agian arrisku toxikologiko handiagoa duela. Gauza bera kolesterolik berez ez duen produktu baten etiketan kolesterolik ez duela aipatzea, kontsumitzaile batzuei produktu hori mota bereko beste batzuk baino osasungarriagoa dela pentsaraziz.
|
|
|
Zerrenda honetako adierazpen guztiak EFSAren Nutrizio panelaren ebaluazio zientifikotik igaro dira. 250
|
bat
osasun adierazpen egin daitezke, eta, batez ere, bitamina, mineral eta zuntzentzat eta zenbait koipe osasungarrirentzat frogatuta dauden efektuak biltzen dituzte. Besteak beste, bihotzaren, muskuluen, azazkalen egituraren edo azalaren funtzioen mantentzeari buruzko adierazpenak dira, ez hain indartsuak, gaixotzeko arriskua murrizten dutenak.
|
|
|
Tratatu daitekeen infekzio
|
bat
osasun globalerako mehatxu bihur lezake
|
|
|
Espainiako osasungintzan murrizketak, zabarkeria eta akats medikoak edo intimitatea edo datuen konfidentzialtasuna bezalako eskubideak urratzeak osasunarekin lotutako asegabetasuna eta gatazkak eragin ditzakete. Erabiltzaileen, profesionalen eta ospitaleen arteko arazoak konpontzeko modu azkar, erraz, merke eta eraginkor
|
bat
osasun arloko bitartekaritza da. Prozesu hori borondatezkoa eta judizioz kanpokoa da, eta bi aldeei akordio egokia lortzeko aukera ematen die.
|
|
|
Itxaropen eta idekidurari buruzko urrats horrek lasaitzen ninduen. Erakasle ona ere noiztenka, Madame Johnstone, Inginadorearen andrea, 65 urteko emazteki akitu bat, Montrealeko Unibertsitatean erakasle egona zen, orain pixka
|
bat
osasunez ahuldua.
|
|
2013
|
|
|
Elikadura sistemaren soziologia eta Elikadura eta Kultura ikasgaiak irakasten ditu UPV/EHUn, eta, haren esanean, funtsezkoak diren gai batzuei ez diete behar adina garrantziarik ematen: " Izan dezakezu dieta
|
bat
osasunerako ona dena eta ingurumenari ere kalte txikia egiten diona, baina hori bakarrik, bere horretan, niretzat ez da nahikoa esateko dieta osasungarria eta jasangarria denik".
|
|
|
Jokoa debeku zen galeran, baina ezin galaraziak ziren bertzelakoak. Galeriano
|
bat
osasunez ahultzen hasi orduko, ziztuan abiatzen ziren itsasgizonen trabesak, hatsak zenbat iraunen ote zion. Batzuek sekulako begia zuten, arraunlariari gelditzen zitzaion denbora asmatzen.
|
|
2014
|
|
|
Rhoda Sapolsky ren lagun masaia zen. Rhodak Sapolskyri esan zion emakume
|
bat
osasun zentrora eraman behar zutela, erasokor zegoelako eta ahotsak entzuten zituelako. Ahuntz bat erail omen zuen bere eskuez, gainera.
|
|
2015
|
|
|
Kalitatea zaintzea eta kaltegabekeria, zoonosiaren aurkako borroka eta biomedikuntzaren alorreko ikerketa albaitaritza zerbitzuen funtsezko zereginak dira. Izan ere, albaitariaren erronka nagusietako
|
bat
osasun publikoa da, kontsumitzaileak ez daitezen egon haragi, esne, arrautza, gazta edo arrainaren kontsumoagatik transmititutako gaixotasunen eraginpean. Albaitaritzako ikerkuntzaren irismena, beraz, bikoitza da.
|
|
|
‘ Elikadura eredu osasungarritik urrundu daitezke. Elikagai bakar
|
bat
osasuna hobetzeko gai dela sinetsaraziz gero, ustekabeko ondorioak sortzen dira. Horrela ez da ikasten modu osasungarrian jaten, baizik eta egungo elikadura patroiak iraunarazten dira, non, dietaren elikagai ez osasuntsuak kendu beharrean, «gure ohitura txarrak» (uko egiteari uko egiten diogunok) «konpentsatu» egiten diren.
|
|
2016
|
|
|
Zubietako errauste plantaren proiektua mahai gainera atera da berriro, Gipuzkoako Foru Aldundiak adierazi duelako eraiki egin nahi duela. Proiektuaren inguruko kezka nagusienetako
|
bat
osasunean eragin ditzakeen kalteak dira; hori ikertzen du OEITk, 25 bat medikuk osatutako taldeak. Indarra hartu dute berriro; ikerketa lan bat plazaratu berri dute, eta baita moratoria eskatu ere.
|
|
|
eskala batzuek goitik behera egiten dute mailaketa, eta besteek behetik gora, baina guztiek gradazio modu bat seinalatzen dute. Hiztun elkarte
|
bat
osasunez oso goi mailan baldin badabil, gaixotasun maila apala du; era berean, hiztun talde bat oso gaixo baldin badago ez du osasun handirik. Pittin bat sofistikatuago dira bideragarritasun eskalak:
|
|
|
Elikagai
|
bat
osasunarentzat onuragarri gisa aurkezten denean, Elikadura arloko Segurtasunaren Europako Agintaritzaren (EFSA) esku gelditzen da gaia, eta hark aztertzen du ea aipamenak egokiak diren, ea baden horren inguruko ebidentzia zientifikorik, eta txosten bat egiten du, loteslea ez dena; hortik aurrera, Europako Batzordeak eta estatu bakoitzak erabakitzen dute aipamen horiek onartu edo ez....
|
|
|
Urte on Egungo orrialdea bukatuko dut deneri desiratuz urte on
|
bat
osasunarekin, anaitasunean pasa dezagun 2016ko urtea eta agian bukatuko dira hiri horietan pasatzen diren desgrazi haundiak, mementoko hemen ez gira hunkituak, noiz arte?
|
|
|
Heriotze Badakigu lur huntako pasaiak baduela helburu bat guzientzat, eta hau etortzen delarik, beti goizegi dela, 90 urte iraganik ere, doi
|
bat
osasunean senditzen delarik. Uste dut hola izan dela Mayi Etxepare Hiriarteko amatxirentzat.
|
|
2017
|
|
|
Ikaragarria da pentsatzea gai garela neska bat erdeinatzeko Jonh Lennonek gitarra jotzean irritsez marruka hasten delako eta, aldi berean, gai garela sasoi betearen seinaletzat hartzeko agure batek nerabe minigonadun bati txistu egitea. Batetik bada sexu irrika
|
bat
osasun onaren seinalea dena, gizarte osoak ontzat hartzen duena, goraipatzen dena, onginahiz eta bihotz zabal begiratzen zaiona. Eta, bestetik, bada beste sexu gose bat nahitaez groteskoa dena, irrigarria, higuingarria; erreprimitu beharrekoa.
|
|
|
AEBetako National Center for Complary and Integrative Health. helduen %30ek baino gehiagok eta haurren %12k erabiltzen dituzte mendebaldeko edo ohiko medikuntza tradizionaletik kanpo garatutako terapia horiek. Osasunaren Institutu Nazionaletako (NIH) gobernu erakunde horren helburuetako
|
bat
osasun ikuspegi alternatiboei buruzko ebidentziak ematea da, zer laguntza eta zergatik ez dabilen eta zer den segurua zehazteko. Oro har, hiru talde handitan sailkatzen ditu:
|
|
|
Urte on
|
bat
osasunarekin desiratzen dauzuet deneri, agian 2017ak bakea ekarriko du, zeren badugu beharra, mundu guzian denak borrokan ari dira, bai eta ere gure Euskal Herri maitean.
|
|
2018
|
|
|
Estandarren helburuetako
|
bat
osasun profesionalek hizkuntzak zein kulturak osasun arretan duten garrantziaz jabetzea da, jarrera egokiak eta gaitasunak eskuratzea kalitatezko zerbitzuak eskain ditzaten, eta hau prestakuntza programetan txertatzea.
|
|
2019
|
|
|
Zer ebidentzia maila behar da RWEak interes taldeek planteatutako helburuari erantzuna emateko? Adibidez, medikamentu edo teknologien arteko efektibitatea konparatzeko eta horren arabera efektiboa ez den teknologia
|
bat
osasun sistematik kanpo uzteko, behar den ebidentzia maila altuagoa izan da gaixotasun baten prebalentzia aztertzeko behar den ebidentzia baino.
|
|
|
2018an salmentak% 56 igo ziren, Strategy Analytics aholkularitza enpresaren datuen arabera. Gorakadaren arrazoietako
|
bat
osasunarekin lotutako funtzioen zehaztasuna da, besteak beste, bihotz erritmoa neurtzea. Baina Konfiantza izan dezakegu datu horiekin?
|
|
2020
|
|
|
begetarianismoan ez galtzeko hiztegia Azterlanaren arabera, dieta mota hori %27 igo da gure herrialdean azken bi urteetan, batez ere emakumeei, gazteei eta hiri handietako biztanleei esker, horiek baitira aukera berdeen alde gehien egiten dutenak. Animalien ongizateaz eta jasangarritasunaz gain, gehienek haragia baztertzeko arrazoi nagusietako
|
bat
osasuna dela diote. Baina produktu prozesatu begetarianoak ere onuragarriak dira organismoarentzat?
|
|
|
Aldiz, 2018an, %8, 5 ziren asegururik ez zutenak. Kopuru absolutuetan, hogei milioi herritar gehiagok dute oinarrizko osasun aseguru
|
bat
osasun erreformari esker.
|
|
|
Txinan ikusitako esperientziak esaten digu otsaila arte 3.500 osasun langile kutsatu omen direla eta horietatik 22 hil egin direla. Italian ere, aurreikuspenak dio kutsatutako hamarretatik
|
bat
osasun arloko langilea dela. Espainiako Estatuan, aste honen hasierako estimazioak dio 455 osasun langile kutsatuak egon daitezkeela, eta seguru asko, egun gehiago egongo dira.
|
|
|
Gaur egungo beste adibide
|
bat
osasun publikoa da. Bere burua garatutzat duen edozein gizarterentzat funtsezkoa den gai bat, ordea, desagertu egin da radarretik zenbait hamarkadatan.
|
|
2021
|
|
|
Espainian, Zigor Kodeak, 220.5 artikuluan, honela dio: “Sei hilabetetik urtebetera arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaie haur
|
bat
osasun zentroetan edo zentro soziosanitarioetan zuhurtziagabekeria larriagatik ordezkatuz gero, haren identifikazio eta zaintzaz arduratzen direnen zuhurtziagabekeria larriagatik”.
|
|
|
Gimnasia aparatu horiek ariketa fisikoa askatasunez egiten dute, edo entrenatzaile baten doako laguntza dute. Hiri
|
bat
osasunarekin lotutako kirol politiketan lider bihurtzeko, inbertsio handia egin behar da: 60 milioi euro urtean.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak koronabirusaren kutsatzeei buruzko oso informazio gutxi ematen du (hau ere hautua da), baina orain gutxi agerraldiei buruz oso deigarria den datu bat azaldu du Eusko Legebiltzarrean. Hiru pertsona baino gehiago kutsatzen diren agerraldien %70 eta %79 artean lan munduan eman dira (heren
|
bat
osasun arloan, beste bat zaintza esparruan eta azken herena lantoki arruntetan). Baina lantokiak toki seguruak omen dira, eta horregatik ez da inongo neurririk hartzen prebentzio neurriak errespetatzen ez dituzten enpresarien aurka.
|
|
|
Izurrite honek zerbait agerian utzi badu, zera da, COVID ez dela hemen dugun pandemia bakarra, badela beste
|
bat
osasun mentalarekin zerikusi zuzena duena, ez dagoela beroni aurre egiteko baliabiderik erakundeek eta Jaurlaritzek ez dutelako erdigunera ekarri eta hamarkadak daroagulako jada tabuz betetako motxila batekin. Kolektibo bezala hobe genuke gazteon kriminalizazioaren aitzakia alde batera utziko bagenu.
|
|
2022
|
|
|
Diziplina ugari praktikatzeko 200 espazio baino gehiago izateagatik lortu zuen, kirola eta natura hiriaren inguruko parkeekin konbinatzeagatik. Hiri
|
bat
osasunarekin lotutako kirol politiketan aitzindari bihurtzeko, beharrezkoa da inbertitzea. Baina komunitate guztiek ez dute gauza bera gastatzen.
|
|
|
Jauzi
|
bat
osasunaren aparretara
|
|
|
Iduri luke. Mundu guzian ezagutu miriku batek, bere bizi guzia erditzetan iragaiten zuen batek, zian goraki ez dela emazteki
|
bat
osasun bethean sartzen, hirugarren haurra izan artio eta, gero, haur bakotchak hobeki uzten duela. Egia handia!
|
|
2023
|
|
|
Adibidez, gosaritarako produktu marka askok (kakao azukreduna hautsean, zukuak, galletak, zerealak) mezu desfasatu eta funsgabeak transmititzen dituzte, hala nola “gosaria eguneko otordurik garrantzitsuena da”, “esne, zereal eta frutaz osatua egon behar du” edo gailetadun kakaoa “atleten gosaria da”. Osasun adierazpenak Beste estrategia
|
bat
osasun eta nutrizio adierazpenak erabiltzea da, mantenugairen bat dagoen edo ez eta horrek osasunean duen eragin positiboa nabarmentzeko. “Gosaritarako” zerealen edo gaileten marka batzuek bitaminak eta mineralak gehitzen dizkiete produktuei, elikagai osasungarrien itxura egin dezaten, “D bitamina iturri” edo “hezurrak garatzen laguntzen du” motako mezuekin.
|
|
|
Begietako arazoak: begiak dira arrazaren ahultasun nagusietako
|
bat
osasunari dagokionez. Askotan, herentziazko arazoak izaten dituzte, hala nola erretinaren atrofia progresiboa, kataratak eta kollie edo CEA begiaren anomalia (Collie Eye Anomy), jaiotzen direnetik txakurrei eragiten diena.
|
|
|
Lekaleak: zakukada
|
bat
osasun
|
|
|
Eta gaineratzen du idazleak: «Horrek eskatuko luke Gobernu federalaren, udalen eta estatuen ahalegin
|
bat
osasun publikoaren krisia dena kontrolatzeko».
|
|
|
Begirada holistiko
|
bat
osasunari
|
|
|
Hobetu ahala, bakarrizketak egiten hasi nintzen, eta iruditu zitzaidan neronek nituen bizipenak material narratibo ona zirela, erabili gabekoak: futbolari profesional
|
bat
osasun mentaleko arazoekin.
|
|
|
Osasuna galtzen duen pertsona gure ardurapeko pertsona denean, gure erantzukizuna da hura bera zaintzea eta bera osatzea guretako berebiziko bilakatzen da”. Gurasoek azaldu dutenez, “orain artean, gure gizartearen oinarri eta eskubideetako
|
bat
osasun publikoa izan da”. Baina “azken hilabete edo urteetan osasun sistema horrek hainbat gabezi erakusten ari zaizkigu:
|
|
|
Baina lehen pauso hau gertatuko balitz, non egin luke
|
bat
osasun sistemarekin. Eta nola?
|
|
|
Madrilen abiatutako bidaiak akitua utzi ninduen, zaldi  kotxe kalamastragorik, eta buruko minek aste osoan erasan didate. Berori ez ahal da harrituko malenkonia papereratzen baldin bazait, nik kontrakoa nahi nukeen arren, eta onartuko ahal du nire eskutitzen
|
bat
osasun kontuetara mugatzen baldin bada, izan nirearen berri emateko, izan berorrenaz galdetzeko.
|