|
2008
|
|
|
Medikuaren kontsultara joaten diren lau edo bost pazientetik
|
batek
osasun mentaleko arazo bat du. Horrek eguneroko kontsulten %20 eta %25 artean esan nahi du, hala nola antsietate krisia, disfuntzio sexuala edo disfuntzio psikotikoa, depresio baten ondorioz ideia suizidak dituzten pertsonak.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, osasun mentala hain kontzeptu zabalaizanik, nahaste psikopatologikoen sailkapenek ezin dute irizpide bakar bateanoinarritu. Lehenago aipatu bezala, pertsona
|
baten
osasun mentala ebaluatzekoorduan, asko dira kontuan hartu beharreko alderdiak, autonomia funtzionala duenedo ez; errealitatearen pertzepzio zuzena duen edo ez; bere testuinguruarekikoduen adaptazioaren egokitasuna; inguruko eskakizunei erantzuteko duen gaitasuna; pertsona arteko harreman egokiak dituen edo ez; autokontzeptua; edota estresariaurre egiteko dituen estrategiak, esate baterako?.... Eta beraz, nahasteei gerturatzenzaizkien sailkapen irizpide hauek, giza konplexutasunaren adierazgarri izan nahibadute, elkarren osagarri behar dute izan (Belloch eta Sandin, 1995).
|
|
|
Baliteke, mutilen jokaerek ingurukoengan arazo gehiago sortzea eta, hori dela-eta, zerbitzu klinikoetara gehiagotanbideratzea. Irakasleen kasuan, jokaera mota horiek agertzea (arauen haustura, adibidez) haur
|
bat
osasun mentaleko zerbitzu batera bideratzearen adierazleaizaten da (Stanger eta Lewis, 1993).
|
|
2010
|
|
|
Psikoterapeuta
|
bat
osasun mentaleko profesionala da (psikologoa edo psikiatra), eta tratamendu psikologikoa egiteko prestatuta dago. Baina pertsona askok erantzuten ez dakiten lehen galdera hau da:
|
|
2014
|
|
|
Irudia: Ryan Tiran Arazo psikologikoak eta jokabide arazoak dituzten katuak Bere behar psikologiko eta fisikoetara egokitutako gune batean bizi den katu
|
batek
osasun mentalez gozatzeko aukera gehiago dauka Felido batek osasun mentaleko alterazioak ditu, eta oldarkortasuna, beldurra eta portaera suntsitzailea dira jokabide horren ezaugarri batzuk. «Desoreka psikologikoak dituzten katuen kasuak ohikoak dira, eta errutinaren aldaketekin lotutako egoeretatik eratorri daitezke, horien jabeen aldaketak edo etxean egoteko ordutegiaren aldaketak», aztertzen du Miguel Ibañezek, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Animalien Portaeraren Medikuntza Zentroko zuzendariak.
|
|
|
Irudia: Ryan Tiran Arazo psikologikoak eta jokabide arazoak dituzten katuak Bere behar psikologiko eta fisikoetara egokitutako gune batean bizi den katu batek osasun mentalez gozatzeko aukera gehiago dauka Felido
|
batek
osasun mentaleko alterazioak ditu, eta oldarkortasuna, beldurra eta portaera suntsitzailea dira jokabide horren ezaugarri batzuk. «Desoreka psikologikoak dituzten katuen kasuak ohikoak dira, eta errutinaren aldaketekin lotutako egoeretatik eratorri daitezke, horien jabeen aldaketak edo etxean egoteko ordutegiaren aldaketak», aztertzen du Miguel Ibañezek, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Animalien Portaeraren Medikuntza Zentroko zuzendariak.
|
|
|
Kontuan izan behar da «katuek txakurrek baino urte gutxiago daramatzatela etxean, eta ezin zaiela antzeko portaerarik eskatu pertsonekiko elkarbizitzarekiko», gaineratu du Salmeronek. Kata izaerak dakartzan beharrak betetzea Bere premia psikologiko eta fisikoetara egokitutako gune batean bizi den felido
|
batek
osasun mentalez gozatzeko aukera gehiago du. Katu batekin edo gehiagorekin bizi den pertsona baten etxeko zatia felido osagarriekin egokituta egon behar da.
|
|
|
Erretilu higieniko bat edo batzuk behar ditu bere beharrak betetzeko, arraspa bat, azazkalak, jostailuak eta igotzeko eskalagailua dituena. Katuaren osasun fisikoa, bere ongizate psikologikorako bermea Minik edo gaixotasunik ez duen katu
|
batek
osasun mental egokia izateko aukera gehiago du. Felidoak beren ondoeza ezkutatzeko joera dute, baina osasun desegokiak ondorioak ditu buru ongizatean.
|
|
|
Ez da zuzena felidoak beren giza familiatik independenteak diren izakiak izatea, beren espazioa pertsonekiko edo beste animaliekin elkarrekintzan hasteko duten espazioa lehenestea. Bere jabeek maitatu, integratu edo estimatzen ez duten katu
|
batek
osasun mentala gal dezake. Gehiegizko bakardadeak eragindako arazo psikologikoak dituzten felino batek eragiten dituen sintoma batzuk konpultsazio konpultsiboa dira, dermatitisa edo alopezia, eta, bestetik, obesitatea.
|
|
2016
|
|
|
Bost emakumetik
|
batek
osasun mentaleko arazoak ditu haurdunaldian edo jaio eta urtebete geroago, gehienak erditze ondoko depresioak edo antsietate trastornoak
|
|
|
Trastorno mentalak aldi perinatalean, osasun publikoko arazo larria Irudia: p.brazaiuskas Bost emakumetik
|
batek
osasun mentaleko trastornoak ditu aldi perinatalean, hau da, haurdunaldiaren hasieratik hasi eta erditu ondorengo lehen urtera arte. Halaxe adierazten du duela hilabete batzuk Erresuma Batuko Zerbitzu Medikoen Buruzagitzaren txosten ofizial batek.
|
|
2021
|
|
|
Izurrite honek zerbait agerian utzi badu, zera da, COVID ez dela hemen dugun pandemia bakarra, badela beste
|
bat
osasun mentalarekin zerikusi zuzena duena, ez dagoela beroni aurre egiteko baliabiderik erakundeek eta Jaurlaritzek ez dutelako erdigunera ekarri eta hamarkadak daroagulako jada tabuz betetako motxila batekin. Kolektibo bezala hobe genuke gazteon kriminalizazioaren aitzakia alde batera utziko bagenu.
|
|
2022
|
|
|
Izugarria iruditzen zait gauzarik gogorrenean ere umorea ateratzeko kapazitate hori. Nire ustez, horrek adierazten du gizarte
|
baten
osasun mentala. Halere, kasu eman behar da:
|
|
|
Lau emakumetatik
|
batek
osasun mentaleko arazoak ditu haurdunaldiaren edo erditzearen ondorioz. Puskatu da amatasun zoriontsuaren mitoa.
|
|
2023
|
|
|
Hobetu ahala, bakarrizketak egiten hasi nintzen, eta iruditu zitzaidan neronek nituen bizipenak material narratibo ona zirela, erabili gabekoak: futbolari profesional
|
bat
osasun mentaleko arazoekin.
|
|
|
Ezaugarri horiek heldu batentzat oso arriskutsuak badira, zer esanik ez nerabe baten  tzat, etapa horren ezaugarriak gogora ekartzen baditugu behintzat. Horrek guztiak ez du azalpen gehiagorik behar ulertzeko, alde batetik, nerabe
|
baten
osasun mentalean, batez ere kolokan egonez gero, balantza joan ez lukeen aldera mugitzen lagunduko duela nahi baino neurri handiagoan, batez ere aintzat hartzen badugu, TikTok en, adibidez, osasun mentalari buruzko aholkuak ematen dituzten bideoen% 83,7 engainagarriak dira, eta horietatik% 14,2 kaltegarriak izan litezke. ADHNari buruzko edukia, adibidez,% 100 informazio engainagarria da78; eta, bestetik, horrelako eduki ez zibikoak (matxismoa, biolentzia, umiliazioa, gorputzen sexualizazioa...) horren goiz kontsumitzeak horiek hutsaltzera eramaten ditu eta, kasu batzuetan, errepikatzera (konduktismoa); izan ere, ikusi bezala, errealitate birtualean goraipatuak eta onartuak daude (saritze sistema) horietako asko, eta, beraz, nerabe batek erraz asko identifika dezake hori jokatu beharreko modu gisa, onarpen soziala edukitzeko grina hori asetzeko, arreta erakartzeko edo bestelakoak betetzeko.
|
|
|
ebazpen baten bozketa. (Europako Parlamentua, 2022) Espainiako biztanleria aktiboaren zati
|
batek
osasun mentala jotzen du 2022an lanpostua uzteko arrazoi nagusitzat. (Pharma Market, 2022)
|