|
2008
|
|
|
Gobernuen hizkuntza politikak legeetan islatzen dira, eta hizkuntza erabileraren ereduak sortu behar dituzte, eraginkorrak izango badira Azkenean, baina, ekintza horiek guztiek, edozein eremutatik abian jarrita ere, norbanakoen iragazkitik igaro behar dute halabeharrez; izan ere, norbanakoek aukeratuko dute hizkuntza bat edo bestea testuinguru jakin batean. Ikuspegi psikologikotik, hizkuntza aukeraketa esaten zaiona ikasitako jokabidea da; izan ere, giza jokabidea gidatzen duten ikaskuntza legeek arautzen dute Testuinguru jakin
|
batean
hizkuntza bat aukeratzeko ekintza aurretiaz jasotako estimulu batzuen mende dago, eskuragarri dagoen aukeretako bakoitzaren kostua onura harremana zehazten baitute; halaber, aukeraketaren ondorioen mende dago.
|
|
|
Jokabideak ebaluatzeko ereduen ezaugarri nagusietako bat eskura dagoen informazio guztia txertatzeko gaitasuna da, jokabidea azaltzeko eta aurreikusteko tresna sortzeko. Kasu honetan, hizkuntza aukeratzeko jokabidean zer aldagaik esku hartzen duten jakiten saiatuko gara; hau da, zerk daraman pertsona
|
bat
hizkuntza bat ala bestea aukeratzera egoera jakin batean.
|
|
2010
|
|
|
Ondorioz, hizkuntza segurtasunaren printzipioari jarraiki —bai irakasgai bat irakasten duen irakasleari dagokionez, bai eta eskola jakin batean parte hartzen duen ikasleari dagokionez ere—, eskolak hasi baino lehenago iragarritako hizkuntzan gauzatuko eta emango dira jarduera akademikoak eta ikasketa materiala, azterketak barne, irakasgaiak irauten duen artean. Izan ere, gai nagusia, ordutegia, gainditzeko gutxieneko maila, irakurketak, azterketak eta abar ez dira eztabaidatuko; hortaz, hizkuntza segurtasuna bermatzeko, egoera guztietan aplikatuko da aipatutako araua —irakasle aldaketa egonda ere, edo ikasleren
|
batek
hizkuntzaren batean akatsak egiten baditu ere— Hizkuntza aukera hori ez da inola ere aldatuko, eta ikasleek eta irakasleek dute horren gaineko akordiorik egin. 4 Protokolo bat ezartzea gelan eleaniztasuna kudeatzeko.
|
|
|
Ondorioz, guztiek izan behar dute nahi duten hizkuntza erabiltzeko aukera eta beste bi hizkuntzak ulertzeko gaitasuna. Hala eta guztiz ere, hori betetzen ez bada, edo ez pertsona guztiei dagokienez behintzat, irakasle edo ikasle
|
batek
hizkuntza batean izan dezakeen urritasuna —hau da, hiru hizkuntza horietako bat ez jakitea edo behar bezala ez jakitea— inola ere ez da hartuko unibertsitatearen urritasuntzat. Norbanakoaren urritasuntzat hartuko da, eta, halere, inork —ez irakasleek, ez ikasleek, ez erakundeak— du ikasketaedo erakunde jardueren hizkuntza aldatu horregatik.
|
|
|
euskararen transmisioan eragiteaz gain, eepk hizkuntzaren erabilpena sustatu duela eta ez gazteengan bakarrik. " Irakaskuntzaren bidezko transmisioak bere mugak topatzen ditu eta ez du berak hizkuntza baten geroa bermatuko" (21 or.) ikuskariek" irakaskuntzatik at segur aski erabilpenaren finkotasuna desafio nagusiena" dela esaten dute (7 or.). bistan da, hau da nire ustez hizkuntza politika baten helburu nagusiena, hizkuntza komunitate
|
batean
hizkuntza baten bizitasun objektiboaren irizpide lehena horrren erabilera baita.
|
|
2011
|
|
|
Siguán zenak sarri aipatzen zuen Bartzelonako portuan erdi Aroan hogei hizkuntza baino gehiago hitz egiten zirela, eta itxuraz elkar ulertzeko arazo handiegirik ez zuten. XIX mendeko nazio/ estaduen eraikitzearen ondorioz nazio
|
bat
hizkuntza bat politika zabaldu eta inposatu da, bereziki europan, eta haren eragineko beste herrialde askotan ere bai, estatu Batuetan, esaterako. hainbestekoa izan da ideologia honen eragina eta arrakasta, non zentzuzkoena eta zabalduena den ustea, sentidu komunekoa esango zaio erdaraz, normala, elebakarra izatea dela. Nolanahi ere, ez dago gaur europan estaturik bere lurraldean hizkuntza bizi bat eta bakarra duenik. estatu batzuetan onartuago eta zainduago, Itziar Idiazabal – Eleaniztasuna hezkuntzaren derrigorrezko beste utopia bat?
|
|
2012
|
|
|
A gizarteko kide guztiek hitz egiten dute, eta B, berriz, gutxiengo elebidun batek bakarrik. Garatuko dugun ereduan, agente elebidunek erabaki estrategikoak hartu behar dituzte elkarrizketa
|
batean
hizkuntza bat ala bestea erabiltzeko, partehartzaileen elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik. Ahal dela, populazio elebiduna bi taldetan banatuta dago:
|
|
|
Garatuko dugun ereduan, agente elebidunek erabaki estrategikoak hartu behar dituzte elkarrizketa
|
batean
hizkuntza bat ala bestea erabiltzeko, parte hartzaileen elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik.
|
|
2014
|
|
|
Pertsona
|
bat
hizkuntza batean ezagutu baldin baduzu, hala jarraituko duzu berarekin topo egiten duzun bakoitzean.
|
|
|
Gizarte psikologian jarreren ikasketa oinarrizko gaietako bat izaten dela aipatzen du, eta jarrerek erantzun ikasia izaten dutela ere azpimarratzekoa da (Zimbardo eta Leippe, 1991). Pertsona
|
bat
hizkuntza batean ezagutu baldin baduzu, hala jarraituko duzu berarekin topo egiten duzun bakoitzean. Ohitura kontua da.
|
|
2015
|
|
|
Hala, eremu geografiko jakin
|
batean
hizkuntza bat baino gehiago elkarrekin bizi badira, ukipenean daudela esaten da. Kontu izan munduan 6000 hizkuntzatik gora daudela; beraz, toki batean baino gehiagotan daude hizkuntzak ukipenean.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio hizkuntzan eta hezkuntza motan. Pertsona
|
batek
hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun batean hizkuntza bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme alabei hizkuntza horretan hitz egitea erabakitzen duenean, politika erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio hizkuntzan eta hezkuntza motan. Pertsona batek hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun
|
batean
hizkuntza bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme alabei hizkuntza horretan hitz egitea erabakitzen duenean, politika erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
2017
|
|
|
Soziolinguistika kritikoaren paradigmak" hiztun berria" kontzeptuaren berri eman du, eta kritikatu du, bereziki, hizkuntzalaritzan eta horri lotutako adarretan" hiztun zaharraren ideologia" nagusi dela. historikoki, hiztun zaharrak benetakotasunaren eta legitimitatearen tontor gisa aurkeztu izan dira, eta esan izan da horien moldea eredugarritzat hartu luketela" ikasleek"," hiztun zahar ez direnek" edo" bigarren hizkuntzako ikasleek". ingelesaren moduko munduko hizkuntza nagusien kasuan, hiztun zaharraren nozio ukaezin bat luze kritikatu bada (davies 2003), esan daiteke are gatazkatsuagoa izan dela hizkuntza gutxituen kasuan. izan ere, hizkuntza gutxituetako hiztunak" hiztun zahar" eta" hiztun ez zahar" izatearen arteko muga lausoaren bi aldeetara daude, eta" hiztun zahar" diren gazte askok hiztun zahar ez izatearekin lotutako ezaugarri linguistiko post tradizionalak erabiltzen dituzten, eta alderanIrlanderadun berriak: jatorria, motibazioa, erabilera eta ideologia – Jon Walsh tziz. o’rourke et al en arabera (2015)" hiztun berri"
|
bat
hizkuntza bat naturaltasunez eta erregulartasunez hitz egiten duen pertsona bat da, hizkuntza hori lehen sozializazioko hizkuntzatzat izan gabe hazi dena, hizkuntza hori tradizioz hitz egiten den eremu batean. hizkuntzalaritzan autoritarioak izan arren arazoak sortzen dituzten jatorrizko etiketetako batzuk ezabatzeko ahalegin bat bezala har daiteke" hiztun berria" terminoa, hiztunaren h... Sarritan, errealitatea askoz anbiguoagoa eta zalantzazkoagoa da, funtsezko desberdintasunak baitaude testuinguru soziolinguistiko historikoaren eta gaur egun hiztun gazteak hizkuntza gutxituekin hazi diren testuinguruaren artean. izan ere, testuinguru soziolinguistiko historikoan hizkuntzek presentzia sozial handiagoa zuten eskualde historikoetan. horrez gain, herritarrak ez ziren mugitzen modernitate berantiarrean mugitzen diren bezain beste, eta herritarrek ez zuten modernitate berantiarrean hitz egiten den bezain erraz hitz egiten. hiztun berriaren kontzeptuak arazoak sortzen ditu" l1" eta" l2" hizkuntzen arteko banaketa binario sinplean, eta bide ematen du kategoria batean edo bestean argi eta garbi sartzen ez diren hizkuntza ohiturak arretaz aztertzeko. horrek hautsi egiten du" hiztun zaharraren" nagusitasun (sozio) linguistiko historikoa, eta legitimitateari nahiz hizkuntza jabetzari buruzko auziak jartzen ditu agertokiaren erdi erdian:
|
|
|
Gure indar ideia da hizkuntzaren jarraipena ez dela gertaera mekanikoa; ordea, hiztunen erabaki eta hautuetan oinarritzen da. dea, bere egiten du hurbilpen kualitatiboa eta diziplinen arteko muga zurrunak gainditu asmo ditu. ralfh Fasold soziolinguistaren arabera (1995) hiru modu daude jendarte edo espazio jakin
|
batean
hizkuntza bat bertzearen gainetik hobesteko erabakia aztertzeko: psikologikoa, soziologikoa eta antropologikoa (Fasold, 1995:
|
|
2019
|
|
|
Lan honetan, ostera, hizkuntzaren definizioa alde batera utziko da zuzenean hizkuntza gutxituak edo eremu urriko hizkuntzak aztertzeko. Fundéuren arabera (FundeuBBVA, 2019), hizkuntza gutxitua lurralde
|
bateko
hizkuntza batekiko hiztun kopuru txikia duen hizkuntza da. Antzeko definizioa ematen dio kontzeptuari Soziolinguistika hiztegiak, baina hizkuntzen arteko gatazka eta arazo horren ondorioak azpimarratzen ditu (eusko Jaurlaritza, 2010, 43 or):
|