|
2001
|
|
|
Euskarak komunikaziorako tresna baliagarria izan behar du. Herritar
|
batek
hizkuntza bat ez mantentzea eta hurrengo belaunaldiari ez uztea aukeratzeko arrazoiak izateak, ez du zerikusirik berak hizkuntza horrekiko duen gutxiespenarekin, baizik eta sentimendu pragmatiko batekin, zeinak hizkuntza honen gaitasuna eta erabilera, nagusitzat hartzen den beste hizkuntza baten erabilerarekin konparatzen duen.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza etengabe aldatzen ari den gauza izanik, belaunaldi berriak dira aldaketa iturrietako bat. Bestalde, belaunaldi
|
batek
hizkuntza bati ematen dion berritasunerako lehengaia, bereganatuen dagoen erregistrotik hartzen du, egunerokotasunaren bizipenean darabilenetik. Gure testuinguru eleaniztunean, sakonean, erdarak dira oraindik belaunaldi euskaldun horientzat erreferentzia eta adierazpide iturri nagusi.
|
|
|
Horra kakoa. Herri batek edo presuna
|
batek
hizkuntza bat jakitea ez da deus, mintzabidetzat ez ba du. Hizkuntza bat hildakoren mintzabide billakatu denean, hizkuntza hilla da.
|
|
2005
|
|
|
Hau dela eta, beraz, aberatsa da pertsona
|
batek
hizkuntza bat eta berean aurkitu dezakeena, baina askoz ere aberatsagoa izango da pertsona horrek berak hizkuntza ezberdinetan ikusi eta ikasi ahal izango duena. Norberarenak ez diren bestelako hizkuntzak ikastea, beraz, esanahiz beteriko jarduera bat da, ze hauek" eskuratuz"," berpiztuz" eta" birsortuz" gizakiak bere mundu ikuskera oraindik ere gehiago hornitu ahal izango du134 Ez dugu ahaztu behar, gorago beste modu batean adierazi bezala," hizkuntza ezberdinak ez direla era berdinean osatutako kontzeptuen esanahikideak" 135, baizik eta" hizkuntza bakoitzak zerbait berria aurkitzen duela beti" 136 Hizkuntza ezberdinen ikaskuntzan, beraz, helburua ez da bakarrik informazio teknikoen edo datu hutsen transmisiorako tresna batez jabetzea, baizik eta gainera pentsatzeko eta sentitzeko era ezberdinak ezagutzea eta ulertzea.
|
|
2007
|
|
|
hitzari hizkuntza bat, hizkuntzari mundu ikuskera bat datxekola: hitz
|
batek
hizkuntza batean hartzen duen toki berberaxe, bere parekoak ez du maiz hartzen beste hizkuntzan. Mundu ikuskeren diferentziok ez dira berdinak hizkuntza eta herri guztiekiko (Madame de Staël ek erreparatzen zuen, poeta alemanak ederki itzultzen zirela ingelesera eta oso trakets frantsesera) 1337; ez da berdin itzultzen edonondik edonora:
|
|
2010
|
|
|
Ondorioz, hizkuntza segurtasunaren printzipioari jarraiki —bai irakasgai bat irakasten duen irakasleari dagokionez, bai eta eskola jakin batean parte hartzen duen ikasleari dagokionez ere—, eskolak hasi baino lehenago iragarritako hizkuntzan gauzatuko eta emango dira jarduera akademikoak eta ikasketa materiala, azterketak barne, irakasgaiak irauten duen artean. Izan ere, gai nagusia, ordutegia, gainditzeko gutxieneko maila, irakurketak, azterketak eta abar ez dira eztabaidatuko; hortaz, hizkuntza segurtasuna bermatzeko, egoera guztietan aplikatuko da aipatutako araua —irakasle aldaketa egonda ere, edo ikasleren
|
batek
hizkuntzaren batean akatsak egiten baditu ere— Hizkuntza aukera hori ez da inola ere aldatuko, eta ikasleek eta irakasleek dute horren gaineko akordiorik egin. 4 Protokolo bat ezartzea gelan eleaniztasuna kudeatzeko.
|
|
|
Ondorioz, guztiek izan behar dute nahi duten hizkuntza erabiltzeko aukera eta beste bi hizkuntzak ulertzeko gaitasuna. Hala eta guztiz ere, hori betetzen ez bada, edo ez pertsona guztiei dagokienez behintzat, irakasle edo ikasle
|
batek
hizkuntza batean izan dezakeen urritasuna —hau da, hiru hizkuntza horietako bat ez jakitea edo behar bezala ez jakitea— inola ere ez da hartuko unibertsitatearen urritasuntzat. Norbanakoaren urritasuntzat hartuko da, eta, halere, inork —ez irakasleek, ez ikasleek, ez erakundeak— du ikasketaedo erakunde jardueren hizkuntza aldatu horregatik.
|
|
|
Bai eta ez. Zer mailatako hizkuntza azterketak neurtzen du zehatz, gazte
|
batek
hizkuntza bat (kasu honetan euskara) ondo dakien. Maila hori Europako C1en (gure kasuan EGAn) jartzen baldin badugu, badakigu maila hori gutxi gorabehera zenbat gaztek gainditzen duen:
|
|
|
...tza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen dena; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; halaber, Humboldten asmo antropologikoak (jakina denez, harentzat hizkuntzalaritza antropologiaren atal bat zen funtsean) esplikatzen du primeran Uhlenbeck bezalako ikerle
|
batek
hizkuntza baten ikerketa herri baten manifestazio kulturalen osotasun banaezinaren baitan kokatu nahi izatea: oin beltzera, lehenengo eta behin, herri baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat.
|
|
|
Bada, egoera elebidunetan, eta aurrekoan sakonduz, ez da hiztun batzuen eta besteen arteko ukipena bakarrik gertatzen, baizik eta baita giza komunitate linguistiko ezberdinen artekoa ere; eta ukipen hori gehienetan desorekatua denez, ohikoak dira halaber" gatazka" linguistikoak. Gatazka horien ondorioa, muturrenekoa bederen," ordezkatze linguistikoa" izango litzateke, zeinek, Moreno Fernandezen hitzetan," komunitate
|
batek
hizkuntza bat —beste hizkuntza baten mesedetan— guztiz uztea suposatzen duen" 168: ordezkatze hori, beti ere, ez da bat batekoa, baizik eta mailaz mailako prozesu baten emaitza, non hizkuntza ahulean —eta arrazoi ezberdinengatik— hiztun kopuruaren gutxitzea, lexikoaren pobretzea eta, batez ere, erabilera eta funtzioen galera izaten den.
|
|
2012
|
|
|
Nola bereizi hizkuntzak eta dialektoak? Nola jakin, hizkuntzen eboluzio historikoan, noiz utzi dion dialekto
|
batek
hizkuntza baten adar izateari, hizkuntza desberdin gisa garatzen hasteko. Testuaren definizioari dagokionez ere beste hainbeste galdera egin genitzake.
|
|
2014
|
|
|
Horren harira, harreman asimetrikoen beharraren inguruko gogoeta plazaratzen du Pello Jauregik liburuan. Hizkuntza harreman asimetrikoak ematen dira kide
|
batek
hizkuntza bat erabiltzen duenean (euskara, adibidez) eta besteak beste hizkuntza batez erantzuten dionean (gaztelaniaz); bien arteko komunikazioa ez da eteten, elkar ulertzen dutelako. Hor dago Kataluniako kasua.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio hizkuntzan eta hezkuntza motan. Pertsona
|
batek
hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun batean hizkuntza bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme alabei hizkuntza horretan hitz egitea erabakitzen duenean, politika erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
2018
|
|
|
Beraz, honela uler daiteke hiztun komunitatea: jende talde
|
batek
hizkuntza bat erabiltzen du, eta erabiliz jabetzen da hizkuntzaz. Horrez gain, hizkuntzan oinarritutako nortasuna garatzen du.
|
|
2023
|
|
|
Europar ofizialtasuna gaur gaurkoz estatu partaideetan ofizialtasun aitorpena izatetik jariatzen da, baina estatu
|
batek
hizkuntza bat baino gehiago izan dezake ofizialtzat, eta horren adibiderik bitxiena ingelesa bera da gaur egun, Irlandako bi hizkuntza ofizialetatik bat besterik ez baita brexit ondoren.
|