|
2000
|
|
|
" Guztia ez bat ez bi izan zuan! —erran zidan osaba Joanikotek, bihotza artean bero— Testamentaz ari gintuan, honetaz eta hartaz, noiz eta bat
|
batean
erran baitzidan: ‘So egiten diadan bakoitzean, ene arreba Joana ikusten diat, hire izeba Joana alegia.
|
|
|
Harik eta osabak egun
|
batean
erran zidan arte:
|
|
|
Eta osabak segidan eta bat
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Zeren boz
|
batek
erraiten baitzidan orain ezen, lehen manamenduak manatuaren arabera, lehenbailehen salatu behar zintudala jaun erretorearen aitzinean, Jainkoa guztiz ere zegoelako zure gainetik; bertzeak, berriz, ezetz, bertze judas bat izan nahi ez banuen bederen; buruak arrazoinik arrazointsuenak bilatzen zituen, salatzearen zuritzeko eta justifikatzeko; eta bihotzak, berriz, jakinarazten zidan ezen imajinazin... Eta horrela ibili nintzen, harik eta egun batean neure deliberamenduaren hartzerat deliberatu nintzen arte:
|
|
|
Edateko ontziak bi hatzetarik goiti nehoiz ere betetzen ez zenituela, astiro eta betaro edaten zenuen arnoa. Eta halako
|
batean
erran zenidan:
|
|
|
Eta egun
|
batean
erran zenidan:
|
|
|
Eta bertze egun
|
batean
erran nizun:
|
|
|
Nork erranen zuen, jaun André, ezen zure hitz haiek, erdi txantxetan erranak, bete eginen zirela, eta zuregatik skribatzen ari naizela, hain zuzen ere, liburu hau, finean...! Bai, egia da ezen munduak ez duela deus ere jakinen, nola nahi baitzuen Axularrek, zeren irakurle bakarra izanen zaitudan, baina, halarik ere, gogoan ditut osaba Joanikoten hitz haiek, Inkisizionearen ediktu
|
baten ondotik
erran zizkidanak, zeinak guztiz neureak egiten baititut mementu honetan: " Bai, mundu zabala baino zabalagoa duk gure mundu tipi hau, Joanes, zeren gaur ere ikusi baituk zein hertsia den mundu zabal delakoa..." Halakoxea baita zuri lotzen nauen mundua ere, jaun André...
|
|
|
Etxerakoan, sehi
|
batek
erran zidan: " Jaun Joanes, berorren aitak morroi baten bidez igorri didan abisuaren arabera, bihar bertan helduko da jauregirat", baina berri hark ez ninduen, egia erran, gehiegi hunkitu; gero, osaba Joanikot ikusi nuen, zeinak, ikusi bezain fite, galdetu baitzidan:
|
|
|
osaba, erdi jostetan bezala, eta apeza, berriz, bere atzaparrak zorrozturik, sagua noiz larrutuko, osabak dogmaren eta ortodoxiaren marra iragan bezain fite... Diskusionea sortu zen jauntxo haietarik
|
batek
erran zuelako ezen hegaldaka zihoan karnaba bat akabatu zuela hiruzpalau egun lehenago tiro batez eta usoa baino fitezago erori zela. Eta osabak erran zuen:
|
|
|
Eta derradan, bide batez, ezen, hainbertze fortuna gaixtoren artean, zortea neure alde eta fabore ere izan nuela azkenean, noiz eta lehen urtearen akabantzan aita Leokadio nobizio maisu kargutik kendu baitzuten eta igorri, haren orde, aita Tommé baxenafartarra, zeina baitzen latineko irakaslea ere. Eta, ikusi zuenean aita Tommék ezen ikasle ona nintzela eta latinean aitzina eta aitzina egiten nuela, eta ikusi zuenean, halaber, ezen, studioetarik harat, kontzientziaren harat honatekin hagitz sufritzen nuela, egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Izan ere, anitz dira mutil honek Jainko Jaunaganik errezibitu dituen donuak eta dohainak, eta, giristino izanik, haien lantzeko obligantza du eta munduari erakustekoa lanaren fruituak, eta guk, berriz, ahal dugun neurrian, hartarako baliabideen paratzekoa, Elizaren ospearen eta Jainkoaren loriaren izenean —eta, amets batean harrapaturik bezala, begiak zerurat jaso, eta segitu zuen—: Ea, bada, egunen
|
batean
erraiten duten ezen Urbiaindik Elizako doktore bat jalgi zela eta hartaz mintzatzen diren, gu gaur egun Hiponako maisuaz bezala...
|
|
|
Baina erran dut, halaber, ezen, ondo zegoenean, betiko Mattin genuela hura, bihoztuna eta ausarta, halako tailuz, non egun
|
batean
erran baitzuen, tigrearen kontu hura zela kausa:
|
|
|
Eta, hala, apurka, bere inguru hartarik bakartzen hasi zen eta egun batean isilik egoiterat deliberatu zen. Eta bertzenaz gizon ezin kalakariagoa eta ezin ele ontziagoa zena, hitz gutiko eta hitz urriko egin zitzaigun handik aitzina, harik eta egun
|
batean
erran zuen arte:
|
|
|
Eta goiz osoan erraiten aritu zitzaiguna ez zuela bazkalduko, eri baino eriago sentitzen zelako, mahairat bildu zen hondarrean, bazkalorduan, apeza ere lagun zuela. Eta halako
|
batean
erran zigun:
|
|
|
Eta aitona Nikolas gurekin hala ibiltzen zen, eta bere bi semeekin ere —ene aitarekin eta osaba Joanikotekin, alegia— halatsu ibili izan omen zen, noiz eta aitona Nikolasek hartarako beta izaiten baitzuen, zeren, Urbiaingo eta Olabeko olen ardura bere gain zuela, nekez izaiten baitzuen bertze deusetarako astirik. Eta, harreman haien berri emaiten zidala, osaba Joanikotek behin
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Domenicok bazian bertze laguntzaile bat, Luca zeritzana, lagun min izan nuena eta oraino ere lagun dudana, zeren, harengatik ez balitz eta jendearen erremusinengatik ez balitz, ostaturik gabe bainengoke mementu honetan, gaueko izar hotzak ene loaren begirale... Eta Lucak behin
|
batean
erran zidaan: " Aizak, Piero, Florentzian eta Italian lehen mailako anitz artista izan duk, eta ulertzen diat, haien koadro eta freskoetarik ikasteko asmotan, hango eta hemengo elizetarat, basiliketarat eta bertzelako edifizioetarat joan nahi izaitea, Domenicorekin lana akabatu ondoren.
|
|
|
Eta hirea ez duk ohorea, baina koldarkeria, zeren eta ez baitiok buru egin nahi heure hutsari eta heure bizitzan huts egin izanari. Eta, hire aitaren memoriaz denaz bezainbatean, bertze gauza
|
bat
erran nahi diat, Pedro: Urbiain ez duk, ezta urrundik ere, Florentzia!
|
|
|
Eta joan nintzen jauregirat, eta galdetu nuen han eta hemen, eta morroietarik
|
batek
erran zidan:
|
|
|
Ez nuen gehiago ikusi, eta ez nuen gehiago entzun nahi izan. Zeren barrenaldeko boz
|
batek
erraiten baitzidan ezen gaizki eta bidegabeki ari nintzela eta ezin nuela berez ederra zena neure begiz lohitu eta zikindu. Eta ahalketu egin nintzen.
|
|
|
Eta, halako batean, hain hunkiturik sentitu nintzen, non, begiak bustirik, erran bainuen: " Nik ere sinetsi nahi nuke, Jauna, sinetsi nahi nuke..." Eta, bat batean, aita Bartolomeren iduria figuratu eta tartekatu, eta hark Urbiainen eman zituen misioneetako sermoi
|
baten
errana oroitu nuen: " Eliza katolikoa Kristorekin jaio zen; protestanta, aldiz, Lutherorekin, eta, beraz, Kristok fundatu zuen Eliza Katolikoa eta Lutherok protestanta.
|
|
|
Zeren harat agertzen zitzaigùn pertsona bakarretarik apeza baitzen, don Lu zio, aldian behin etortzen zitzaiguna, ez ene bekatuen kontua hartzeko, baina enekin ehizaz mintzatzeko. Eta nik, ehiza zalea ez nintzen arren, nekiena erraiten nion, eta, ez nekienean, jakin iduri egiten nuen eta asmatu egiten nuen, eta
|
batean
erraiten nion ezen Indietako oihanetan zentauro bat ikusi nuela, eta bertzean, amazona bat, eta, noiz eta don Luziok galdegin baitzidan egia zenetz amazonek bular bakarra zutela, nik, ezin seriosago, ihardetsi nion:
|
|
|
" Bihar etzi baino hobe", erran nion," zeren, zenbatenaz lehenago akabatu zeure trabailua eta zenbatenaz isilago, hainbatenaz berretu eta emendatuko baitzaizu, harengatik dagokizun ordaina" —eta, barrendik hats hartzen zuela, amak eratxiki zuen—: Ordea, trabailariek lanean hilabete zeramatela, tupustean etorri zen aita Bartolome Iruñatik, zeren, dakizun bezala, hegaztiek bi hego baitituzte, baina berri batzuek zazpi; eta, hala, uste osoa nuenean ezen aita jesuitak ezin hobeki hartuko ninduela, aldiz, eskuak bururat eramanik, guztiz haserretu zitzaidan, eta bere haserrean mila gauza erran zizkidan, harik eta haietarik
|
batean
erran zidan arte: " Zer erran behar ote diot nik orain Iruñako Konpainiako aita na gu siari?
|
|
|
Eta, nola mehatxu haien itzala baikenuen dantzan geure buruen gainean eta hargatik bizi ginen iratzarririk eta axolduriturik, segurantzarik gabe, iduriturik ezen jende haiek noiznahi den oldartuko zitzaizkigula, hala, bertze egun
|
batean
erran zidan gipuzkoarrak:
|
|
|
Izan ere, oraindanik aitzinatzen dizut ezen, puntu hartaz denaz bezainbatean, ez zegoela deus egiterik, eta halakoak izan zirela, ondorez, handik aitzinako ene entseiu eta ahaleginak oro, guztiz alferrikakoak, zeren, don Fidelekin hartaz mintzatu izan nintzenean —oharkabean bezala beti ere—, Gorukiren aldeko hitz erdi
|
bat
erran orduko koleratzen baitzitzaidan... semearen heriotza itzal junt bat balitz bezala, beltza bezain luzea, azpian harrapatzen zuena eta mendekurat bulkatzen.
|
|
|
Eta, horrela, hainbertzeraino itsutu nintzen neure amorio harekin, non, batzuetan, nehork ikusten ez ninduela, paratzen bainintzen zutik aulki baten gainean, ene hatza haren ezpainetan ipini ahal izaiteko; eta, hain barrendik eta hain zintki eta fintki egiten nuen hura guztia, non iduritzen baitzitzaidan ezen ezpain haiek, ordainean, musu emaiten zidatela eta musuaren hezea ere nabari nezakeela neure hatzean. Harik eta amak egun
|
batean
erran zidan arte: ‘Koadro hori bertzerik ez ote duzu bizitzan? ’ Guztiz serios ihardetsi nion:
|
|
|
Eta bertze egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Harik eta sosegurat egin zuen bertze egun
|
batean
erran zidan arte, ezin uxterrago eta xamurrago:
|
|
|
Eta bat
|
batean
erran zidan:
|
|
|
diiin daaan, diiin daaan... Eta egun
|
batean
erran zigun: " Minutuak eta orduak luzeegiak dituk mugimendu bizkorren studiatzeko, eta egunen batean norbaitek erloju bat asmatu dik, pultsazioen neurtzeko gai ere izan daitekeena, diiin daaan, diiin daaan..." Eta denboraren neurri hari dindana deitzen hasi gintzaizkion.
|
|
|
Eta behin
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Eta hain itsu sinesten zuen, bertzalde, libertatean, non bertze egun
|
batean
erran baitzidan:
|
|
|
Eta gizonak hura guztia erran zigun... eta aita erreus eta urduri jartzen hasi zen, zeren eta jakin nahi baitzuen batik bat nola ehizatzen zuen tigre hark eta nola erabil zitekeen hura ehizarako. Eta gizonak halako
|
batean
erran zion:
|
|
|
—Bai, Pierre Gassendik barneratu nindian Galileoren obran eta Galileoganat zeukan amorioan, eta Pierre Gassendiren bidez ere errotu zitzaidaan, halaber, animalien eta hegaztien obserbatzeko grina eta jaidura. Digne-ko maisuak, zeren Digne-koa edo ingurukoa baitzen Gassendi, matematika irakasten ziguan, eta, nola nihaur bainintzen gai hartan gelako onentsuetarikoa, egun
|
batean
erran zidaan: " Matematikari aparta izaiteko dohain guztiak dituzu".
|
|
|
Eta hala amorostu zen osaba ere, finean, bere maisu Pierre Gassendi bezala, Galileoz, eta egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
horregatik, ez zaituztet sehiekin nahasturik ikusi nahi, guztiz beharrezkoa denean izan ezik, zeren oin bakoitzak baitu bere ortkoia... —eta osabari behatu zion orduan ere, ez ordea, arestian bezala, konplazentziaz, baina bertze behako harekin, zeinak baitzuen esketik eta erregutik kexutik eta arranguratik bezainbat... zeren eta amak ez baitzuen laket, oro har, osaba Joanikot, osaba noiznahi den nahasten zelako lorezainarekin edo zaltegietako morroiekin, edo neskameren bati hitz gozoren
|
bat
erraiten, eta, hainbatetan, bufoi samarra zelako ere bai...
|
|
|
Eta aitak egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Harik eta setenbre hatsarreko egun
|
batean
erran zuen arte:
|
|
|
Eta egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Mutil gaztea da berori, eta Gabrielaren esku utziko dugu auzia". Eta, horrela, abiatu gaituk guztiok damatxoaren gibeletik, sartu gaituk gela ilun batean, non pizturik baitzeuden zazpi kandela... jaurtiki ditik damatxoak kartak mahai gainerat, egin ditik latinezko edo sasi latinezko orazino batzuk nik ulertu ez dizkiodanak, eta gero, niri beha, berea ez zirudien boz ezin misteriotsuago
|
batez
erran zidak: " Zorionekoa berori, zeren oinpean hartuko baitu hartza, nola san Migel arkaingeruak dragoia...
|
|
|
Eta guztiak galdua zirudien, baina orduan gertatu zen gertatzekoa, zeren eta osaba, ahal bezala, bere kabuz altxatu baitzen... eta burumakur zegoenak burua behingoz zutitzen zuela, eta buruarekin baterat besoa, oihu erdiragarri
|
batean
erran zuen: Ararat!
|
|
|
Eta, egunorozko kontu haiekin penagarririk aski ez bagenu bezala, gertatzekoa gertatu zen handik gutirat, noiz eta eri haietarik batek —Zabaletako nagusiak, zeinari Betiri baitzeritzan— bere sukarraldi
|
batean
erran baitzuen ezen Pagabasoko leizetik txakur beltz handi bat atera zela, larru zuri batez mozorrotua, eta ariman sartu zitzaiola, eta ausiki ere egin ziola, eta hargatik zegoela bera eri eta hil hurran.
|
|
|
Eta kendu heure ahalke hori gainetik...! Edo, ez al dakik ezen ahalkegabeak jaten dituela azkenean eper erreak, eta ahalkorrak ogi mokorrak?"; eta bertze lagun
|
batek
erran zuen: " Gure anderea irrikor, iztartean kilikor!", Itsasoko Amako ene kide guztien irrien artean.
|
|
|
Birao bat ozenki erran eta aparatua gakotu nuen, gaztigurik utzi gabe. Badira makina
|
bati
erraten ahal ez zaizkion gauzak.
|
|
|
Aitzin gaueko harrapaketa huts emanaren hondar ageriak. Matelondoan luzitzen nituen gerla pintura ubel gorriek azalpenen bat eskatzen zuten, eta oraingoan ez nion xelebrekeriaren
|
bat
erranda ihes eginen, bi egun lehenago, etxeko betaurreko zaharren eske joan nintzaionean bezala. Bederen, pasta lodi beltzeko begiorde itsusgarri horiek jakako poltsikoan neramatzan orain, eta jantzirik, berriz, nire betikoak, jadaneko konponduak, optikatik atera berriak.
|
|
|
Nik ikasketak burutuak nituen jadaneko, egunkarian gogotik ari nintzen eta, hura beti langabe, kalkuluetan genbiltzan, nire soldata xumea aski izanen ote zen elkarrekin bizitzera joanez gero. Hitz
|
batez
erranda, arruntik maitemindua nintzen, eta ez zitzaidan inporta nire neska arropa gorri laranjaz janzteko setan bazegoen, edo talaka ematen bazidan joga egiteak nire gogo gorputzei ekarriko zizkien onurez. Larunbat gau batez, egunkariaren edizioa ixteko lanetan nengoela, erredakziora agertu zitzaidan negar intzirika; kosmosarekin bat egiteko pasaporteak delako Emilioren ohean banatzen ziren, nonbait, eta Kristina ez egoki tramite horretara.
|
|
|
Gustatzen? Higuina kolkorako gorde behar izan nuen, irriño handi
|
batez
erran ahal izateko:
|
|
|
Xehetasun horien berri banuen, gutienez ere bi aste lehenagotik, neskak berak bidenabar
|
batean
erranik. Hain juxtu ere —ez dut orain zertan ukatu— gogoan nituelako gidatu nuen autoa auzo horrexetaraino, abuztuko ortzegun horretan.
|
|
|
—Koleratuko dun, itsuski koleratu ere, eta nitaz sekulakoak eta
|
bat
erranen. Gero, dena nahasiko din, nire gaiari bihar nork segida emanen, eta bazterrik bazter ibiliko dun erredakzioan barna, bere biktima hautatu arte.
|
|
2003
|
|
|
Horra nola, Estatuaren giderrak eskuratuz geroz, Frantziako burgesiak, XIX. mendean barna, antolatu zuen, ehun urte geroago berriketari
|
batek
erran zuen bezala, Paris et le désert français,. Paris eta frantses basamortua?.
|
|
2004
|
|
|
–Baina oraindik gerra arriskua saihets daiteke –erran nion, solasaldiak harturiko ustekabeko bideak txundituta– Izan ere, Hitlerrek berak bere azken hitzaldietako
|
batean
erran zuen...
|
|
|
Zaindari amerikarrek ez zituzten haien hitzak ulertu: hizkuntza ezezagun
|
batean
erranak ziren, nonbait. Sieversen exekuzioaren ondotik, Hielscher behin betiko suntsitu zen.
|
|
|
Neskaren amorruak egin zuen gainerakoa. Aitak irribarre
|
batez
erran zuen bezala, ez dago emakume zapuztu bat baino arrisku handiagorik.
|
|
2006
|
|
|
Bere buruko ahots
|
batek
erraten zion dena kasualitate hutsa zela, M.R. hura ez zela berak bisitaturiko Maider Retolaza. Ahots hark dena ahazteko erregutzen zion, bakean bizitzen jarraitzeko.
|
|
|
Kanpo aldean, sugarrik ez zen oraino ageri. Alabaina jende andana suziekin eta lasto idorrarekin saiatzen ari zen egur bustiari irazekitzen, eskuan ezpata dantzatzen zuen gizon
|
baten
erranetara. Haren barrandan frankotan ibilia nintzen, aitatxik manatuta:
|
|
|
Emakumeen eriak niregana noratzen ziren gazteluko patioan, eta ferekaren baten oparia egiten zidaten, buruan, haien ondotik pasatzean. Ramonak berak, zakarkeriaren
|
bat
errateko ez bazen behin ere begietara begiratu ez zidanak, hitz politak izan zituen niretako, azkenak ongi konprenitu ez banituen ere:
|
|
|
Ahoa ireki nuen, esker hitzen
|
bat
erran beharrez, baina handik ez zen soinurik jalgi. Uzkurtua nintzen.
|
|
|
Garrüzeko lubakietan eman nion hasiera kontakizunari, eta Nabarrenkoxeko murruetan bururatu. Behin baino gehiagotan, ahoaren beteaz, isiltzekoren
|
bat
erranen nuen noski, baina nik, dama horren arreta nireganatu bertze gogorik ez nuen. Luzaz ari izan nintzen, zuhurtziari, apaltasunari eta diskrezioari zor zaiena baino luzeago noski.
|
|
2008
|
|
|
ahal den neurrian ezabatu beharra). Bertze modu
|
batean
erranda, nazionalismoa aldaketa sozio-ekonomiko batzuen ondorioz jaio zen, Europako estatuetako eliteek bulkatuta.
|
|
|
Ikuspuntu primordialistaren arabera ere nazioa definitu egiten du nazionalismoak, baina (teoria modernistan ez bezala) ezaugarri berezi multzo batetik abiatuta. Bertze modu
|
batean
erranda, nazionalismoa ez da edozein lekutan pizten ahal, baizik eta lehenagotik gizatalde berezi bat zegoen lekuan. Hots, nazionalismoa pizten ahal da eta piztu ere piztu da, adibidez, Euskal Herrian, Katalunian eta Bretainian (bertzeak bertze, hiruretan berezko hizkuntza dagoelako), baina ez, demagun, Sorian (jakina, balizko abertzaletasun soriar batez ari naiz, ez espainiar nazionalismoaz).
|
|
|
Aldiz, historiaren interpretazio absolutisten aurka nago, hain zuzen ere historiatik guztiok behartzen eta bortxatzen gaituzten egiak ateratzen dituzten interpretazioen aurka. Baten
|
batek
erran lezake, politikoki zuzena, dela nire jarrera; alegia, egia, egia dela, nik gustukoa izan ala ez.
|
|
2009
|
|
|
Denda horietako ugazaba
|
batek
erran zion berak Byrne ikusi zuela oldartua izan zen egunean eta emaztekiari segika gizonezko beltz bat omen zihoan, handia, lodia eta soingaineko luze batekin.
|
|
|
Azkenean, ordea, ez zen irainik ez salaketarik izan. Doluminak ematera joan zitzaion Anaren lehengusuetako
|
batek
erran zion poliziak Anaren amari jakinarazi ziola ez zutela susmagarritzat hartzen, eta bestelako hipotesiak erabiltzen ari zirela hilketari buruz. Berriak adoretuta, Oskar Felisarengana hurbildu eta hitz batzuk murmurikatu zizkion, baina emakumeak ez zituen begiak jaso ere egin.
|
|
|
–Auzoko
|
batek
erran digu orain aste batzuk zure emaztea ikusi zuela karrikan. Oso triste ematen zuen, negar egin berri balu bezala.
|
|
|
Etxe honetan hartutako laginekin alderatu ditugu eta Urdirotz andrearenak dira, zalantzarik gabe. Beste gauza interesgarri
|
bat
erran digute gure teknikoek: odolaz gain, ileak aurkitu genituen Iratiko sasietan katigaturik.
|
|
|
Iji eta aja, eztabaidan abiatu ziren haien artean, zein ote ni desgisatzeko manerarik egokiena. Zaldun nintzenez,
|
batek
erraten zuen zerrizain nuela, eta bertzeak fraide, eta batek damaño eta bertzeak Poloniako zaldun, aitzin udazkenean Parisen ikusiak genituenen klasera.
|
|
|
Ez nuen lantzarekin basurdearen zurden gainean haztatzen. Mihia trabatzen zitzaidan, zer erran ez nekiela, nire lagun eta jaunak unaiesa edo artzaintsaren bati galaikeriaren
|
bat
erratera ziztatzen ninduelarik.
|
|
|
–Gezur
|
bat
erran dizut hasieran. Agertu zarenean, zutaz ari ginen zure lagun Luzienne eta biok, baina jadanik ahantziak ginen Agaramonten gutunaz.
|
|
|
Ahoa ireki nuen nire desadostasuna adierazi nahirik. Hitz
|
bat
erran orduko, hatza luzatu zuen nire aldera.
|
|
|
–Beharbada egia da prest zaudela. Errege
|
baten gisara
erraten duzu gezurra.
|
|
2011
|
|
|
–Eta don Marianok, segitu du Leonek?, obrak bukatzeko eta herria urperatzeko gero eta gutiago falta zela igarrita, irri etsi
|
batez
erran zidaan: –Hauxe mundua:
|
|
|
Zure amak behin
|
batean
erran zidanez, artean bularra hartzen zenuela, euliei begira geratzen zinen han sukaldean, haien hegaldiek liluratuko bazintuzte bezala.
|
|
|
hala eta guztiz ere, erran du Leonek, Justinori begira?, Onofreren garai hartako eginak eta ekinak madarikatzen ditiat, baita haien aurka buruz buru jartzen ere. Bertze modu
|
batean
erranen diat, Justino: une hartan, Onofreren etxeko leiho baten parean egoteko parada izan banu, bi kanoiko eskopeta bat eskuetan, ez izan dudarik bertan garbituko nituela biak, don Jaime eta Onofre, baita errudunak ez balira ere:
|
|
|
Aurrekariak, beraz, penagarriak eta ezin txarragoak dituzu, halako moldez, non zama horrekin nekez eginen baituzu aitzina? Bertze modu
|
batean
erranen dizut: San Pablok zaldi bat behar izan bazuen, gainetik erori eta miraria gauza zedin, zuk jirafa bat duzu gutienez, eta, hala ere?
|
|
|
eta han, auskalo zer jenderekin eta zer bertze lagunekin egin ote zuen topo: psikologia edo psikiatria ikasten ari zèn ikasleren
|
batek
erran ote zion hura guztia. Baliteke.
|
|
|
Eta, ametsik amets, lagunetarik batek gauza
|
bat
erran zuen, bertze batek bertzea, eta Leonen anaiak. Tomásek?, bere burua arkeologotzat edo harturik, erran zuen, halako batean, munduko atseginik handiena hartuko zuela, baldin eta harria altxatzeko gai izanen balitz, azpian gordetzen zuèn filistearraren hezurrak ikusi ahal izateko?
|
|
|
Beste modu
|
batean
erranik, Berlingo bidaia alferrikakoa izan zen. Mikelek, baina, ez zion halakorik erranen Lucíari.
|
|
|
–Hurbileko gasolindegi bateko langile
|
batek
erran digu ordu horren inguruan bi gizon ikusi dituela kamioi batera igotzen. Haien itxura asaldatuak arreta eman dio enplegatuari.
|
|
2012
|
|
|
Baina Jonek nahiago izan zuen etxera iritsi arte ez deitu. Urduri jartzen zuen deia Mirenen aurrean egiteak, tontakeriaren
|
bat
erranen zuen beldurrez. Grabaturiko menua entzun ostean, beste telefonista batek erantzun zion.
|
|
|
Zuri bi gauza errateko eskatu dit. Lehena, asteburura arte poliziara ez joateko zure hitza gogoraraztea, astakeria galanta iruditzen zaidana, bide
|
batez
erranik.
|
|
2013
|
|
|
Ez era obsesibo errepikakorrean, noizean behin baizik. Eraztunari musu eman ahala, berriz, lelo edo jakulatoria moduko
|
bat
erraten zuen, hutsik egin gabe: –Uhebbuka fi Allah?
|
|
|
eta hotz eta arrotz gertatu ote zitzaizkion, ondorioz, irudi haiek guztiak, guztiz artifizial?? Edo, bertze era
|
batean
erranda, motz gertatu ote zitzaion adimenaren fedea, bihotzaren fede sutsuarekin zerikusirik ez zuena eta ezinbertzean eraman zuena erantzun mekaniko eta halabeharrezko batera: –Har dezadan, bai, formula hotz baten ezaugarriak dituen izen arrotzeko pilula hau, magikoa ere ba omen dena, eta ea sendatzen naizen???
|
|
|
medikuntzaren eta sasi medikuntzaren arteko marra hura batzuetan argi bezain garbia zela, alegia, baina bertze batzuetan, auskalo. Behin
|
batean
erran zidan: –Gero eta konbentzituago nago erabateko soluzioa ez dagoela ez Ekialdean ez Mendebaldean, eta sintesi batetik etorriko dela.
|
|
|
–Al Qamar naiz, gau beltzetako emakume onbera, ilunean dabilen jendeari bere argitasuna ematen dabilena. Gauzak bat
|
batean
erranda, nekez sinetsiko didazu, baina hara: erraizkidazu hiru desio, zuk bete nahiko zenituzkeenak, eta ikusiko duzu nola gauzatuko diren hirurak?
|
|
|
Halako moldez, non, biharamunean, Omarrek erran baitzion: . Lehengo batean, unibertsitateko ikaskide
|
batek
erran zidanan dantza ere otoitz egiteko modu bat dela, eta hara: nik horrela ikusi hindudan atzo, etxean ospatu genuèn festan?.
|
|
|
–Bortz eta hamabortz itxaronen dizkizut. Baina nik ere ikasteko gogo handia daukat, eta egunen
|
batean
erran didazu zergatik ez den ilargia harriak bezala zerutik erortzen?
|
|
|
Izan ere, irabazten diren gerra guztiak dituk garbiak. Bertze era
|
batean
erranen diat: zikinkeriaz elikatu arren, garaipena beti duk orbangabea, urrezko gailur dirdaitsua.
|
|
|
Bai, berak. Abdel Haqqek? moldatuko zuen emaztearen arima, baita, hura moldatzen zuen neurrian, harekin gero eta batago egin ere, maitasunak gero eta edertuagoak biak, bizitzaren ibilbidean eskutik helduta beti, amets zutèn eremu distiratsura iritsi arte. Allahren begi gozagarri!?, non bia ere batak hartua dagoen, Mâlikek tariqako batzar haietarik
|
batean
erran zion bezala?
|
|
|
Konplimenduren
|
bat
erran beharra zegoen puntu hartan. –Nolako zura, halako ezpala?, edo gisako zerbait, neskaren nahiz amaren ederresle.
|
|
|
Mandazainak beren ganberara abiatu ziren,, gabon? laster
|
bat
erranda. Emakume bat, etxeko andrea, noski?
|
|
|
Erregeorde
|
bati
erran behar ez zaion lotsagabekeria zen hori. Idor mintzatu zitzaidan:
|
|
|
–Jainkoak ongi tratatu zaitu, beraz, erran nion, konplimenduren
|
bat
errate aldera.
|
|
|
Zozokeria
|
bat
erraten ari nintzen. Frantzia aldean, nobleek arrazoi gutiago behar zuten alderdi batetik bertzera aldatzeko.
|
|
|
Boz herdoil eta erlatsa kanporatu zaio, baina egun parrasta
|
batean
erraten dituen lehen hitzak dira. Ustekabez, harengana bihurtu dira medikuaren begiak.
|
|
|
Izan ere, irabazten diren gerra guztiak dituk garbiak. Bertze era
|
batean
erranen diat: zikinkeriaz elikatu arren, garaipena beti duk orbangabea, urrezko gailur dirdaitsua.
|
|
|
Ez era obsesibo errepikakorrean, noizean behin baizik. Eraztunari musu eman ahala, berriz, lelo edo jakulatoria moduko
|
bat
erraten zuen, hutsik egin gabe: " Uhebbuka fi Allah" 2.
|
|
|
Pilulengatik izan ote zen –fede eragileagatik, azken batean–, zeren pilula ustez magiko haiek, bere iruditegi pertsonalean –Raissarenean–, ez baitzuten errorik ez sustrairik, mundu zientifikoak –eta mundu berriak, azken batean– ez zuen bezala... eta hotz eta arrotz gertatu ote zitzaizkion, ondorioz, irudi haiek guztiak, guztiz artifizial...? Edo, bertze era
|
batean
erranda, motz gertatu ote zitzaion adimenaren fedea, bihotzaren fede sutsuarekin zerikusirik ez zuena eta ezinbertzean eraman zuena erantzun mekaniko eta halabeharrezko batera: " Har dezadan, bai, formula hotz baten ezaugarriak dituen izen arrotzeko pilula hau, magikoa ere ba omen dena, eta ea sendatzen naizen..."?
|
|
|
medikuntzaren eta sasi medikuntzaren arteko marra hura batzuetan argi bezain garbia zela, alegia, baina bertze batzuetan, auskalo. Behin
|
batean
erran zidan: ‘Gero eta konbentzituago nago erabateko soluzioa ez dagoela ez Ekialdean ez Mendebaldean, eta sintesi batetik etorriko dela.
|
|
|
Halako moldez, non, biharamunean, Omarrek erran baitzion: " Lehengo batean, unibertsitateko ikaskide
|
batek
erran zidanan dantza ere otoitz egiteko modu bat dela, eta hara: nik horrela ikusi hindudan atzo, etxean ospatu genuèn festan".
|
|
|
–Bortz eta hamabortz itxaronen dizkizut. Baina nik ere ikasteko gogo handia daukat, eta egunen
|
batean
erran didazu zergatik ez den ilargia harriak bezala zerutik erortzen...
|