|
2000
|
|
|
" Guztia ez bat ez bi izan zuan! —erran zidan osaba Joanikotek, bihotza artean bero— Testamentaz ari gintuan, honetaz eta hartaz, noiz eta bat
|
batean
erran baitzidan: ‘So egiten diadan bakoitzean, ene arreba Joana ikusten diat, hire izeba Joana alegia.
|
|
|
Harik eta osabak egun
|
batean
erran zidan arte:
|
|
|
Eta osabak segidan eta bat
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Edateko ontziak bi hatzetarik goiti nehoiz ere betetzen ez zenituela, astiro eta betaro edaten zenuen arnoa. Eta halako
|
batean
erran zenidan:
|
|
|
Eta egun
|
batean
erran zenidan:
|
|
|
Eta bertze egun
|
batean
erran nizun:
|
|
|
Eta derradan, bide batez, ezen, hainbertze fortuna gaixtoren artean, zortea neure alde eta fabore ere izan nuela azkenean, noiz eta lehen urtearen akabantzan aita Leokadio nobizio maisu kargutik kendu baitzuten eta igorri, haren orde, aita Tommé baxenafartarra, zeina baitzen latineko irakaslea ere. Eta, ikusi zuenean aita Tommék ezen ikasle ona nintzela eta latinean aitzina eta aitzina egiten nuela, eta ikusi zuenean, halaber, ezen, studioetarik harat, kontzientziaren harat honatekin hagitz sufritzen nuela, egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Izan ere, anitz dira mutil honek Jainko Jaunaganik errezibitu dituen donuak eta dohainak, eta, giristino izanik, haien lantzeko obligantza du eta munduari erakustekoa lanaren fruituak, eta guk, berriz, ahal dugun neurrian, hartarako baliabideen paratzekoa, Elizaren ospearen eta Jainkoaren loriaren izenean —eta, amets batean harrapaturik bezala, begiak zerurat jaso, eta segitu zuen—: Ea, bada, egunen
|
batean
erraiten duten ezen Urbiaindik Elizako doktore bat jalgi zela eta hartaz mintzatzen diren, gu gaur egun Hiponako maisuaz bezala...
|
|
|
Baina erran dut, halaber, ezen, ondo zegoenean, betiko Mattin genuela hura, bihoztuna eta ausarta, halako tailuz, non egun
|
batean
erran baitzuen, tigrearen kontu hura zela kausa:
|
|
|
Eta, hala, apurka, bere inguru hartarik bakartzen hasi zen eta egun batean isilik egoiterat deliberatu zen. Eta bertzenaz gizon ezin kalakariagoa eta ezin ele ontziagoa zena, hitz gutiko eta hitz urriko egin zitzaigun handik aitzina, harik eta egun
|
batean
erran zuen arte:
|
|
|
Eta goiz osoan erraiten aritu zitzaiguna ez zuela bazkalduko, eri baino eriago sentitzen zelako, mahairat bildu zen hondarrean, bazkalorduan, apeza ere lagun zuela. Eta halako
|
batean
erran zigun:
|
|
|
Eta aitona Nikolas gurekin hala ibiltzen zen, eta bere bi semeekin ere —ene aitarekin eta osaba Joanikotekin, alegia— halatsu ibili izan omen zen, noiz eta aitona Nikolasek hartarako beta izaiten baitzuen, zeren, Urbiaingo eta Olabeko olen ardura bere gain zuela, nekez izaiten baitzuen bertze deusetarako astirik. Eta, harreman haien berri emaiten zidala, osaba Joanikotek behin
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Domenicok bazian bertze laguntzaile bat, Luca zeritzana, lagun min izan nuena eta oraino ere lagun dudana, zeren, harengatik ez balitz eta jendearen erremusinengatik ez balitz, ostaturik gabe bainengoke mementu honetan, gaueko izar hotzak ene loaren begirale... Eta Lucak behin
|
batean
erran zidaan: " Aizak, Piero, Florentzian eta Italian lehen mailako anitz artista izan duk, eta ulertzen diat, haien koadro eta freskoetarik ikasteko asmotan, hango eta hemengo elizetarat, basiliketarat eta bertzelako edifizioetarat joan nahi izaitea, Domenicorekin lana akabatu ondoren.
|
|
|
Zeren harat agertzen zitzaigùn pertsona bakarretarik apeza baitzen, don Lu zio, aldian behin etortzen zitzaiguna, ez ene bekatuen kontua hartzeko, baina enekin ehizaz mintzatzeko. Eta nik, ehiza zalea ez nintzen arren, nekiena erraiten nion, eta, ez nekienean, jakin iduri egiten nuen eta asmatu egiten nuen, eta
|
batean
erraiten nion ezen Indietako oihanetan zentauro bat ikusi nuela, eta bertzean, amazona bat, eta, noiz eta don Luziok galdegin baitzidan egia zenetz amazonek bular bakarra zutela, nik, ezin seriosago, ihardetsi nion:
|
|
|
" Bihar etzi baino hobe", erran nion," zeren, zenbatenaz lehenago akabatu zeure trabailua eta zenbatenaz isilago, hainbatenaz berretu eta emendatuko baitzaizu, harengatik dagokizun ordaina" —eta, barrendik hats hartzen zuela, amak eratxiki zuen—: Ordea, trabailariek lanean hilabete zeramatela, tupustean etorri zen aita Bartolome Iruñatik, zeren, dakizun bezala, hegaztiek bi hego baitituzte, baina berri batzuek zazpi; eta, hala, uste osoa nuenean ezen aita jesuitak ezin hobeki hartuko ninduela, aldiz, eskuak bururat eramanik, guztiz haserretu zitzaidan, eta bere haserrean mila gauza erran zizkidan, harik eta haietarik
|
batean
erran zidan arte: " Zer erran behar ote diot nik orain Iruñako Konpainiako aita na gu siari?
|
|
|
Eta, nola mehatxu haien itzala baikenuen dantzan geure buruen gainean eta hargatik bizi ginen iratzarririk eta axolduriturik, segurantzarik gabe, iduriturik ezen jende haiek noiznahi den oldartuko zitzaizkigula, hala, bertze egun
|
batean
erran zidan gipuzkoarrak:
|
|
|
Eta, horrela, hainbertzeraino itsutu nintzen neure amorio harekin, non, batzuetan, nehork ikusten ez ninduela, paratzen bainintzen zutik aulki baten gainean, ene hatza haren ezpainetan ipini ahal izaiteko; eta, hain barrendik eta hain zintki eta fintki egiten nuen hura guztia, non iduritzen baitzitzaidan ezen ezpain haiek, ordainean, musu emaiten zidatela eta musuaren hezea ere nabari nezakeela neure hatzean. Harik eta amak egun
|
batean
erran zidan arte: ‘Koadro hori bertzerik ez ote duzu bizitzan? ’ Guztiz serios ihardetsi nion:
|
|
|
Eta bertze egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Harik eta sosegurat egin zuen bertze egun
|
batean
erran zidan arte, ezin uxterrago eta xamurrago:
|
|
|
Eta bat
|
batean
erran zidan:
|
|
|
diiin daaan, diiin daaan... Eta egun
|
batean
erran zigun: " Minutuak eta orduak luzeegiak dituk mugimendu bizkorren studiatzeko, eta egunen batean norbaitek erloju bat asmatu dik, pultsazioen neurtzeko gai ere izan daitekeena, diiin daaan, diiin daaan..." Eta denboraren neurri hari dindana deitzen hasi gintzaizkion.
|
|
|
Eta behin
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Eta hain itsu sinesten zuen, bertzalde, libertatean, non bertze egun
|
batean
erran baitzidan:
|
|
|
Eta gizonak hura guztia erran zigun... eta aita erreus eta urduri jartzen hasi zen, zeren eta jakin nahi baitzuen batik bat nola ehizatzen zuen tigre hark eta nola erabil zitekeen hura ehizarako. Eta gizonak halako
|
batean
erran zion:
|
|
|
—Bai, Pierre Gassendik barneratu nindian Galileoren obran eta Galileoganat zeukan amorioan, eta Pierre Gassendiren bidez ere errotu zitzaidaan, halaber, animalien eta hegaztien obserbatzeko grina eta jaidura. Digne-ko maisuak, zeren Digne-koa edo ingurukoa baitzen Gassendi, matematika irakasten ziguan, eta, nola nihaur bainintzen gai hartan gelako onentsuetarikoa, egun
|
batean
erran zidaan: " Matematikari aparta izaiteko dohain guztiak dituzu".
|
|
|
Eta hala amorostu zen osaba ere, finean, bere maisu Pierre Gassendi bezala, Galileoz, eta egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Eta aitak egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Harik eta setenbre hatsarreko egun
|
batean
erran zuen arte:
|
|
|
Eta egun
|
batean
erran zidan:
|
|
|
Eta guztiak galdua zirudien, baina orduan gertatu zen gertatzekoa, zeren eta osaba, ahal bezala, bere kabuz altxatu baitzen... eta burumakur zegoenak burua behingoz zutitzen zuela, eta buruarekin baterat besoa, oihu erdiragarri
|
batean
erran zuen: Ararat!
|
|
|
Eta, egunorozko kontu haiekin penagarririk aski ez bagenu bezala, gertatzekoa gertatu zen handik gutirat, noiz eta eri haietarik batek —Zabaletako nagusiak, zeinari Betiri baitzeritzan— bere sukarraldi
|
batean
erran baitzuen ezen Pagabasoko leizetik txakur beltz handi bat atera zela, larru zuri batez mozorrotua, eta ariman sartu zitzaiola, eta ausiki ere egin ziola, eta hargatik zegoela bera eri eta hil hurran.
|
|
|
Xehetasun horien berri banuen, gutienez ere bi aste lehenagotik, neskak berak bidenabar
|
batean
erranik. Hain juxtu ere —ez dut orain zertan ukatu— gogoan nituelako gidatu nuen autoa auzo horrexetaraino, abuztuko ortzegun horretan.
|
|
2004
|
|
|
–Baina oraindik gerra arriskua saihets daiteke –erran nion, solasaldiak harturiko ustekabeko bideak txundituta– Izan ere, Hitlerrek berak bere azken hitzaldietako
|
batean
erran zuen...
|
|
|
Zaindari amerikarrek ez zituzten haien hitzak ulertu: hizkuntza ezezagun
|
batean
erranak ziren, nonbait. Sieversen exekuzioaren ondotik, Hielscher behin betiko suntsitu zen.
|
|
2008
|
|
|
ahal den neurrian ezabatu beharra). Bertze modu
|
batean
erranda, nazionalismoa aldaketa sozio-ekonomiko batzuen ondorioz jaio zen, Europako estatuetako eliteek bulkatuta.
|
|
|
Ikuspuntu primordialistaren arabera ere nazioa definitu egiten du nazionalismoak, baina (teoria modernistan ez bezala) ezaugarri berezi multzo batetik abiatuta. Bertze modu
|
batean
erranda, nazionalismoa ez da edozein lekutan pizten ahal, baizik eta lehenagotik gizatalde berezi bat zegoen lekuan. Hots, nazionalismoa pizten ahal da eta piztu ere piztu da, adibidez, Euskal Herrian, Katalunian eta Bretainian (bertzeak bertze, hiruretan berezko hizkuntza dagoelako), baina ez, demagun, Sorian (jakina, balizko abertzaletasun soriar batez ari naiz, ez espainiar nazionalismoaz).
|
|
2011
|
|
|
Zure amak behin
|
batean
erran zidanez, artean bularra hartzen zenuela, euliei begira geratzen zinen han sukaldean, haien hegaldiek liluratuko bazintuzte bezala.
|
|
|
hala eta guztiz ere, erran du Leonek, Justinori begira?, Onofreren garai hartako eginak eta ekinak madarikatzen ditiat, baita haien aurka buruz buru jartzen ere. Bertze modu
|
batean
erranen diat, Justino: une hartan, Onofreren etxeko leiho baten parean egoteko parada izan banu, bi kanoiko eskopeta bat eskuetan, ez izan dudarik bertan garbituko nituela biak, don Jaime eta Onofre, baita errudunak ez balira ere:
|
|
|
Aurrekariak, beraz, penagarriak eta ezin txarragoak dituzu, halako moldez, non zama horrekin nekez eginen baituzu aitzina? Bertze modu
|
batean
erranen dizut: San Pablok zaldi bat behar izan bazuen, gainetik erori eta miraria gauza zedin, zuk jirafa bat duzu gutienez, eta, hala ere?
|
|
|
Beste modu
|
batean
erranik, Berlingo bidaia alferrikakoa izan zen. Mikelek, baina, ez zion halakorik erranen Lucíari.
|
|
2013
|
|
|
eta hotz eta arrotz gertatu ote zitzaizkion, ondorioz, irudi haiek guztiak, guztiz artifizial?? Edo, bertze era
|
batean
erranda, motz gertatu ote zitzaion adimenaren fedea, bihotzaren fede sutsuarekin zerikusirik ez zuena eta ezinbertzean eraman zuena erantzun mekaniko eta halabeharrezko batera: –Har dezadan, bai, formula hotz baten ezaugarriak dituen izen arrotzeko pilula hau, magikoa ere ba omen dena, eta ea sendatzen naizen???
|
|
|
medikuntzaren eta sasi medikuntzaren arteko marra hura batzuetan argi bezain garbia zela, alegia, baina bertze batzuetan, auskalo. Behin
|
batean
erran zidan: –Gero eta konbentzituago nago erabateko soluzioa ez dagoela ez Ekialdean ez Mendebaldean, eta sintesi batetik etorriko dela.
|
|
|
–Al Qamar naiz, gau beltzetako emakume onbera, ilunean dabilen jendeari bere argitasuna ematen dabilena. Gauzak bat
|
batean
erranda, nekez sinetsiko didazu, baina hara: erraizkidazu hiru desio, zuk bete nahiko zenituzkeenak, eta ikusiko duzu nola gauzatuko diren hirurak?
|
|
|
–Bortz eta hamabortz itxaronen dizkizut. Baina nik ere ikasteko gogo handia daukat, eta egunen
|
batean
erran didazu zergatik ez den ilargia harriak bezala zerutik erortzen?
|
|
|
Izan ere, irabazten diren gerra guztiak dituk garbiak. Bertze era
|
batean
erranen diat: zikinkeriaz elikatu arren, garaipena beti duk orbangabea, urrezko gailur dirdaitsua.
|
|
|
Bai, berak. Abdel Haqqek? moldatuko zuen emaztearen arima, baita, hura moldatzen zuen neurrian, harekin gero eta batago egin ere, maitasunak gero eta edertuagoak biak, bizitzaren ibilbidean eskutik helduta beti, amets zutèn eremu distiratsura iritsi arte. Allahren begi gozagarri!?, non bia ere batak hartua dagoen, Mâlikek tariqako batzar haietarik
|
batean
erran zion bezala?
|
|
|
Boz herdoil eta erlatsa kanporatu zaio, baina egun parrasta
|
batean
erraten dituen lehen hitzak dira. Ustekabez, harengana bihurtu dira medikuaren begiak.
|
|
|
Izan ere, irabazten diren gerra guztiak dituk garbiak. Bertze era
|
batean
erranen diat: zikinkeriaz elikatu arren, garaipena beti duk orbangabea, urrezko gailur dirdaitsua.
|
|
|
Pilulengatik izan ote zen –fede eragileagatik, azken batean–, zeren pilula ustez magiko haiek, bere iruditegi pertsonalean –Raissarenean–, ez baitzuten errorik ez sustrairik, mundu zientifikoak –eta mundu berriak, azken batean– ez zuen bezala... eta hotz eta arrotz gertatu ote zitzaizkion, ondorioz, irudi haiek guztiak, guztiz artifizial...? Edo, bertze era
|
batean
erranda, motz gertatu ote zitzaion adimenaren fedea, bihotzaren fede sutsuarekin zerikusirik ez zuena eta ezinbertzean eraman zuena erantzun mekaniko eta halabeharrezko batera: " Har dezadan, bai, formula hotz baten ezaugarriak dituen izen arrotzeko pilula hau, magikoa ere ba omen dena, eta ea sendatzen naizen..."?
|
|
|
medikuntzaren eta sasi medikuntzaren arteko marra hura batzuetan argi bezain garbia zela, alegia, baina bertze batzuetan, auskalo. Behin
|
batean
erran zidan: ‘Gero eta konbentzituago nago erabateko soluzioa ez dagoela ez Ekialdean ez Mendebaldean, eta sintesi batetik etorriko dela.
|
|
|
–Bortz eta hamabortz itxaronen dizkizut. Baina nik ere ikasteko gogo handia daukat, eta egunen
|
batean
erran didazu zergatik ez den ilargia harriak bezala zerutik erortzen...
|
|
|
" Al Qamar naiz, gau beltzetako emakume onbera, ilunean dabilen jendeari bere argitasuna ematen dabilena. Gauzak bat
|
batean
erranda, nekez sinetsiko didazu, baina hara: erraizkidazu hiru desio, zuk bete nahiko zenituzkeenak, eta ikusiko duzu nola gauzatuko diren hirurak...
|
|
|
Bai, berak –Abdel Haqqek– moldatuko zuen emaztearen arima, baita, hura moldatzen zuen neurrian, harekin gero eta batago egin ere, maitasunak gero eta edertuagoak biak, bizitzaren ibilbidean eskutik helduta beti, amets zutèn eremu distiratsura iritsi arte –Allahren begi gozagarri! –, non bia ere batak hartua dagoen, Mâlikek tariqako batzar haietarik
|
batean
erran zion bezala...
|
|
2015
|
|
|
Arrisku larri batetik ihes egin genuelakoan, solasean zamalkatu ginen, aspaldiko pasadizoak ahora ekarriz. Kontakizun honetako beste atal
|
batean
erran dudan bezala, morroi hark dohain aparta zuen edozein huskeria istoriorik interesgarriena bihurtzeko. Orduak eman genituen Azeriak eta biok hizketan, eguzkia mendien gailurretara hurbildu bitartean.
|
|
|
Ez zaitezte gehiegi harritu: azken batean, goragoko lerroren
|
batean
erran dudanez, haur berezi samarra nintzen ni.
|
|
|
Izan ere, Maximilian plazara iritsi nintzen egunetik bertatik Angelaren aitaordearen anitz bezero ikusi nituen bertatik ateratzen, fardel nahiko susmagarriak garraiatuz. Egia erran, denbora hartan guztian sekula ez nuen hango salerosketa ilunei buruzko aipamen zuzenik entzun, baina, kontakizun honetako beste une
|
batean
errana dudan bezala, Maximilian plazan (baita segur aski hiri osoan ere) denek zekiten zer negozio klase egiten zen karrika zulo hartan.
|
|
|
Kontakizun honetako beste zati
|
batean
erran dudan bezala, aita izan zen xakean erakutsi zidana. Hala ere, ez dut gogoan harekin sekula partida oso bat jokatu izana.
|
|
2016
|
|
|
Orain arte pertsona zuzena izan da, beti arauak irmoki, eta zintzoki bete izan dituena, baita arauak jartzen dituztenen arauak ere. Beste era
|
batean
errateko, zakur fidela da, ez dio jaten ematen dion eskuari inoiz koskarik egin, ez eta eginen ere. Egun arte.
|
|
2017
|
|
|
–Oraingoz inork ez du ezagutu, baina jendea hasi da iruzkinak egiten Facebook eta Twiterren. Historiako foro
|
batean
erran dute eraikinak ez dirudiela Erdi Arokoa. Neogotikoa omen da, XIX. mendean Europa osoan indarra hartu zuen estiloa, hain zuzen.
|
|
2022
|
|
|
Negar
|
batean
erran dio, ordubete lehenago, enegarren ohelagunari.
|