|
2000
|
|
|
Lekutan, jaun André! Zeren eta, nola ohean geuntzanok baikinen aski sutsuak eta mugituak, hala, eskuak oina zerbitzatu beharrean eta oinak eskua, korapilatu zitzaizkigun, gutien uste genuenean, haiek guztiak —oinak eta eskuak, besoak eta zangoak—, baina hain suerte gaitzez, non, oharkabean, emazteki
|
baten
bularretarik bat beso zangoen haragi korapilo haietarik batean harrapaturik geratu baitzen; eta hain hertsiki harrapaturik geratu zen, bertzalde, non emaztekiak oihu lazgarri bat egin baitzuen, bere dolorezko dolore hartan; eta, orduan, korapiloaren deskorapilatzeko eta bere buruhaustearen erremediatzeko, hasi zen emazteki hura besoak eta zangoak higitzen baterat eta bertzerat, eta hasi ginen ber... Eta, mugimendu haien artean, egin zuen jauzi, halako batean, ene gainerat, bi emazteki haietarik batek... eta ohea hautsi zen, eta, ohearekin batean, hautsi ziren ordu arte aurkitu eta bildu ahal izan genituen froga eta argumentu guztiak, Trinitatearen batasunerat eraman gintzaketenak, Fausto eta Lelio Sozziniren teoriak azkenean biktorios.
|
|
|
konplota. Hitza nire ahotik irten, gorputz hartu, eta ama
|
baten
bularrak bezala puztu zen. Ahoskatu eta jada ezin izan nuen harrapatu:
|
|
2001
|
|
|
Zetazko soineko beltzak soina kurba leunez marraztu eta bular alde oparoa estu estu markatzen zion. Urrezko belarritakoek adatsaren kixkurrekin bat egiten zuten eta ilargi erdi itxurako lepoko
|
bat
bularren arteko erretenean murgildurik, arnasarekin bat jostari mugitzen zitzaion. Louisek ez zuen hitz erditxo bat ere esan otordu guztian, eta behin eta berriz oinaze imintzioak egiten zituen.
|
|
2002
|
|
|
Muki belarraren hosto likatsua zauriak, batik
|
bat
bular eta errapeetakoak, azkar isteko erabiltzen da. Baita beraietatik jetzitako esnea gatzatzeko ere
|
|
|
Haragi xehe eta talotuaren platera ari zen prestatzen bere ugazabentzat, eta okela xerrak saltsan atontzen, eta baita idiki zezinatua ere, oso gozoa nonbait, nire sudurretara zetorren usaintxoaren arabera. Dotoreziaz jantzita zihoan, lihozko soinekoz, eta gerriko estu gorribizi
|
batek
bularra estutzen zion goi samarretik. Bere larrosazko eskuez jira jiraka eragiten zion janari ontziari eta, mugimendu biribil bakoitzarekin bere soin atalak arin astindurik, eta denak batera emeki mugitzen zituela, gerriaren joan erorriak bizkarra ere dantzarazi egiten zion, higidura atseginkorrak sortaraziz.
|
|
|
Amak irainik eman nahi ez. Umeak galduak zituen zakur
|
bati
bularrera bota, eta zakurrak hirurei titia ematen zien.
|
|
|
Esanahi horixe besterik ez dator gaurko hiztegi askotan, baina berba horrek badu beste adiera bat: ama
|
batek
bularretako edo errapeko esnea eraistea.
|
|
2003
|
|
|
Apalean zerbait, ontziren bat edo orrazia izan zitekeena, uztearen zaratatxoak ere heldu ziren. Azkenean ate kisketa ireki, eta han agertu zen, eskuoihal zuri
|
batez
bularretik izterretara estalirik. Emakumea izutu egin zen gizona aurre aurrean topatu zuenean, logelatik kanpora egongo zelakoan irten zuenean.
|
|
|
Emakume
|
batek
bularrak moztu zizkion legez kanpoko ebakuntza horietako bat egin ondoren.
|
|
|
Sei egun besterik ez du behar La Arrixaca (Murtzia) ospitaleko bular unitate berria, emakume
|
baten
bularrean tumore hasiberri bat detektatzeko, kantzerigenoa dela baieztatzeko eta oraindik ia hautematen ez denean kentzeko. Hala, 151 emakumeren bizitza salbatzea lortu du, eta susmopean dauden beste 100 emakumeren azterketa egin du.
|
|
|
Murtziako ospitale
|
batek
bularreko minbizia astebete baino gutxiagoan diagnostikatzeko eta erauzteko programa bat garatu du
|
|
|
Gretak izter gogorrak zituen, plastikoarekin egindako artelan polita. Anak belaun beteak zituen, haragi mamitsua, erditu den emakume
|
baten
bularrak zituen, oparoak. Gretaren gerria korapilo estua zen, esku bakarrarekin heltzeko egina zirudien bihurgune bakarra zeukan.
|
|
|
Bedincatzen ditu giza trasquil batec ganaduac, ta cristau echecoac ere; ematen die guero aloguera edo bearsaria, ta sabela janez ta ardoz beteric dijoa. Ceruco graciaz jaunciric dagoan guizon ura begui lausotuequin zabuca Cristoren imagina
|
bat
bular aguirian duela, ta polsan dirua. Oec cristau errietan?
|
|
|
Hori irakurri eta berehala –bala
|
bat
bularrean, ezkerretara, eta beste bat ezkerreko hezur parietalean– Ezezagun haren heriotza irudikatu nuen. Odol hotzean tiro bat jo eta gero are odol hotzagoan azken burukoa jo zioten.
|
|
|
Egonda nago bi orduz emakume
|
bati
bularrak jaten,
|
|
2004
|
|
|
, hala nola tamaina jakin
|
bateko
bularra, profil zehatz bateko sudurra, etc.
|
|
|
Horrez gain, haurtxoa babesteko sistema heldugabea da, eta horrek proteinak hesteetatik odolera modu masiboan igarotzea eragiten du, eta horrek haurra esnearen proteinekiko sentsibilizatzea errazten du. Alergologiako adituek diotenez, sentsibilizazio bide bat amaren esnea izan liteke, eta, horren bidez, amak hartzen duen behi esnearen proteina kopuru jakin
|
bat
bularreko haurrari pasatuko litzaioke. Sentsibilizazioa antigenoekiko esposizioaren araberakoa da, eta elikagaiak dira alergia sortzeko gai diren antigenoekiko lehen harremanetako bat.
|
|
2005
|
|
|
Jarri eserita eta ipini ezazu esku
|
bat
bularraren goialdean, lepauztaiaren gainean. Arnasa hartu poliki poliki eta bidal ezazu biriken goiko aldera, kokotsarekin bularra ukitzera joango bazina bezala.
|
|
|
Botika
|
batek
bularreko tumore goiztiarrak %52 murriztea lortzen du
|
|
|
Zuek ere neurriak hartu zenizkiokete zeuon buruei. Bala
|
batek
bularra kraskatzen dizuenerako neurriak. Hilkutxaren tamaina egokia izan dadin!
|
|
2006
|
|
|
Alderantziz, une jakin batzuetan Kataluniak indarkeriarekiko mespretxua berreskuratu zuen, Gerra Zibil gogorraren ondorioz garatutako mespretxu hura. Bulto kasua indarkeriaren aurkako txerto ezin hobea izan zen katalanentzat, norbaiti bonba
|
bat
bularrean paratu eta leherraraztea guztiz onartezina izan zelako. ETAren lehen fasean, ikurrinak ipintzen zituzten, gero paketeak eta hortik aurrera bere garapena izan zuen.
|
|
|
Estatu Batuetako ikertzaile talde zabal batek, hogei
|
bat
bularreko eta koloneko tumoreetako mutazio guztiak aztertu ondoren, uste baino askoz konplexuagoa aurkitu dute. Albiste ona da botika berrietarako ere aurkitu dituztela diana potentzialak.
|
|
|
Hektor hilkorra (ntoj) baitzen, emakume
|
baten
bularretik eradoski zuelarik. Aitzitik, Akiles jainkosa baten seme (qeaj gonoj) da, neronek hezia, neronek zaindua eta neronek emana gizon baten emaztetzat (Homero, Iliada, XXIV, 58).
|
|
2007
|
|
|
Bularreko minbizia da tumorerik usuena munduko emakumeen artean, eta beraz baita Euskal Herrian ere. Detektatzen diren zortzi tumoretatik
|
bat
bularrekoa da, eta horrek dakarren intzidentzia tasa oso altua da kasu berri 100.000 biztanleko, atera hortik kontuak. Hala ere, tratamenduan izandako aurrerapausoei esker bularreko minbiziaren heriotza tasa gutxituz joan da pixkanaka, eta azken urteotan %1, 4 jaitsi da ia urtero.Duela gutxi arte, erasandako bularrean egiten ziren ebakuntza kirurgikoek inguruko gongoil guztiak erauztea eskatzen bazuten ere, gaur egun" gongoil zelariaren" teknika berriari esker, askotan kirurgia drastiko hori saihets daiteke.
|
|
|
Begiratu didazu, begiratu dizut, eta toailaren izkina
|
batekin
bular aldea xukatu didazu. Ni harri bihurturik bien bitartean, ez nintzen deus ere egiteko gauza.
|
|
|
Okzitaniako Tolosan, Musée des Augustins, multzo eskultural bat dago,. Suitzak Armada Frantsesa hartzen du?, omenaldi bat Suitzari: Suitza andre sendokote bat da, gurutze
|
bat
bularrean erizain antzera (bandera suitzarra ere), ia zutik egon ezin den soldadu abailduari besoetan eusten. Ez dakit zein zirkunstantziari erantzuten dion.
|
|
|
Biotxip genetiko
|
batek
bularreko minbizia izateko arriskua iragartzen du
|
|
|
Frogatu dutenez, populazioaren artean maiz gertatzen den gene
|
batek
bularreko minbizia garatzeko arriskutik pixka bat babesten du
|
|
2008
|
|
|
(23v),, ziudadetxo> txikir batean? (24r),. Sugatxo>/ biboratxo>
|
bat
bularretan? (29r),, zeure begitxo> linda biok?
|
|
|
Australian egindako ikerketa
|
batek
bularreko minbizi mota oldarkorrenak laudatzeko apustua egin du, kimioterapiaz eraso beharrean. Sidneyko Garvan Institutuko Alex Swarbrickek azaldu zuenez, Michael Bishop Estatu Batuetako Medikuntzako Nobel saridunarekin batera egindako ikerketak bularreko minbizi mota batzuen erregulatzailea den Id1 genea atzematera eraman zuen.
|
|
|
Ertzaintzak bost pertsona atxilotu zituen, desordena publikoak eragitea leporatuta, eta beste bat inputatu egin dute, irain egin zielakoan. Halaber, DYAk 50 urteko gizonezko bat Donostia Ospitalera eraman behar izan zuen, ertzainek botatako pilota
|
batek
bularrean jo eta gero. Osasun langileek beste zazpi lagun artatu zituzten, ertzainen pilotakadengatik.
|
|
|
Hiru tiro bota zizkioten atzo eguerdian, eta bik jo zuten: batek buruan eta beste
|
batek
bularrean, eta lurrean utzi zuten, larri zaurituta. 13:03 ziren.
|
|
|
Aurretik, Ino Galparsoro Arrasateko alkatea eta EAEko zinegotziak ospitalean egon dira pare bat minutuz. Atentatuan, ezezagunek hainbat tiro bota dizkiote Carrascori, horietatik bi lepora eta besteren
|
bat
bularrera. Erasoa Arrasateko San Andres auzoko Navas Tolosa kaleko 6 zenbakiaren ondoan izan da, Carrasco etxetik irteten ari zela.
|
|
2009
|
|
|
Ageda Kataniakoak, elizaren santutegian, ez du martiri handien garrantzirik, baina herri ohituretan badauka agerpen zabala eta, gainera, aspaldi aspaldikoa. Martiriak sufritu zuen zigorretariko
|
bat
bularrak ebakitzea izan zenez gero, herripentsaeran bularreko gaixoen, eta orokorrean, andrezkoen gaixoen babesle legez ageri da.
|
|
|
Ariketak eragindako lurrun kedarrak bere gorputzetik altxatzen. Aldapan gora malekoiko bidean, hondartzatik korrika zihoan morroi
|
batek
bularretara begiratzen ziola iruditu zitzaion. Bikinia ondo jarria zuen ala ez ziurtatzeko keinuari eutsi eta aurrera jarraitu zuen ordea.
|
|
|
Jendeak gogoratzen du Bedrias familiarekin bizi zen izekoa hilda aurkitu zutela egun batzuk geroago sukaldean, azukre zaku
|
bat
bularren gainean. Tizman doktoreak esan zuen egun asko egin zituela emakumeak ezer jan edo edan gabe.
|
|
|
Minbizi mota hori izateko suszeptibilitateak ingurumen eta bizi faktoreekin du zerikusia, baina herentzia ere badu. Hala, egiaztatu ahal izan denez, gaixotasun horren maiztasuna bikoiztu egiten da lehen graduko odol ahaidetasun
|
batean
bularreko minbiziaren familia aurrekariak dituzten emakumeetan. Orain Harvardeko (Estatu Batuak) eta Cambridgeko (Ingalaterra) unibertsitateetan argitaratutako lanek bularreko minbiziaren aztarna genetikoak aurkitu dituzte, zelula hazkundearen kontrolari lotutako proteinak kodetzen dituzten geneetatik hurbil daudenak edo hondatutako DNA konpontzearekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Teknika
|
batek
bularreko tumoreak detektatzen ditu mikrouhinen bidez
|
|
|
Saiakuntzetan frogatu zenez, bularreko minbizian eIFG4GI proteinak duen eginkizuna p120 kateninaren deserregulazioaren araberakoa da, eta, beraz, funtsezkoa da hori tratamenduan. “UIZaren metastasiaren kausa molekularrak zehazteak areagotu egiten du ebakuntza terapeutiko egoki
|
batek
bularreko minbiziaren aldaera bereziki oldarkor horren hedapena geldiarazteko itxaropena”, diote zientzialariek. Beste bularreko neoplasiek ez bezala (koskor gisa agertzen dira), UIZaren sintomak bakarrak dira:
|
|
|
irailaren zen eta emakumea leihotik begira ari zen, arratsero bezala. Ezustean, bere begiek pareko etxebizitzara begiratu zuten, laugarren solairura zehatzmehatz, eta labana zorrotz bat ikusi zuen gizon
|
baten
bularrean sartzen. Horrela, beldurtuta, geuri deitu zigun eta, oso urduri, dena azaldu zigun.
|
|
|
Bestalde, 20 euroko isuna jarri diote gizon bati, andre
|
bati
bularra ukitzeagatik, Errenteriako (Gipuzkoa) kale batean, 2007an.
|
|
|
Eta funtsean hori da film
|
baten
bular biluzi bat, kanta baten zeinu iraultzaile bat edo argazkietan talde armatuekiko babesa topatu guran ehunka adierazpen politiko zein artistiko miatzen dituenaren definizioa. Ezin burutik ondo egon, obsesioak gidatuta arakatzen du aurrera bolie esateak izan ditzakeen zigor ondorioak edo maite zaituztegu berben atzean dagoen balizko delitua.
|
|
2010
|
|
|
Baina okerrena ondoren etorri zen. Bere kontakizunaren arabera, afalorduan bizar xafla
|
batekin
bularra zabaldu eta ustez bihotza zena hartzea pentsatu zuen. Birika puska bat hartu zuen ordea, eta horixe bera jan.
|
|
|
Bularreko minbizia emakumei sarrien erasaten dien neoplasia gaiztoa eta Espainian emakumeen heriotza gehien eragiten duen tumorea da. Hamar emakumeetatik
|
batek
bularreko minbizia garatuko du bere bizitzako uneren batean.
|
|
|
Azken urte honetan, gainera, inoiz ez bezala nabaritu dut zinez zahartu naizela? sentitu ere, orain dela aste pare bat sentitu nuen halako min sorgor
|
bat
bularraren erdigunean, urduritasunak edo eraginda. Esan nion don Faustori, eta don Faustok kardiologoarengana eraman ninduen.
|
|
|
Zoratuta ote zegoen? Berak ere zenotearen hondoan amaitu nahi zuen, tiro
|
bat
bularrean?
|
|
|
–Amaren sabeletik ateratakoan, xamanak besoetan hartu eta jiraka hasiko da, astiro astiro. Japekak xamanaren mugimendua imitatu du, beso
|
bat
bularrean, bestea gorantz guztiz luzatuta, begiak itxita?. Umeak negar egiteari uzten dionean norantz begira dagoen, horixe izango da hartu beharreko norabidea.
|
|
|
Urduri nabilkizu, bai, azken bolada honetan. Azken urte honetan, gainera, inoiz ez bezala nabaritu dut zinez zahartu naizela... sentitu ere, orain dela aste pare bat sentitu nuen halako min sorgor
|
bat
bularraren erdigunean, urduritasunak edo eraginda. Esan nion don Faustori, eta don Faustok kardiologoarengana eraman ninduen.
|
|
|
Izu batean, altxa eta zabalik dagoen hilobi batean sartu da; zoritxarrez txikiegia da hilobian sar dadin osorik. Hartara, bere ondoraino ailegatu direnean, soldaduek gizon
|
baten
bularretik gaindikoa ikusi dute, biluzgorri.
|
|
|
" Falokrata titimaniakoa" ote nintzen zuten eztabaidagai. Blogzale horien begiradapean, nire laurehun orrialdeko nobela gotorra –lan neketsu bezain luze baten emaitza– fikziozko pertsonaia
|
baten
bular oparoez nire narratzaileak egindako ohar batera mugatzen zen. Gaitz erdi.
|
|
2011
|
|
|
Haren gustukoak ez ziren argazkiak sanferminetan egin nituelako mehatxatu ninduen.Zer da sekula erretratatuko ez zenukeena sanferminetan. Emakumeak gehiegikeriaz erabiltzen dituzten argazki matxistak ez nituzke aterako. Aurtengo txupinazoko argazki batean, adibidez, neska
|
baten
bular biluziak gizon batek hartzen ikusten zen. Hori ez nuke inoiz erretratatuko.
|
|
|
Gaur egun, duela urte gutxi batzuk baino askoz ere proba eraginkorragoa eta erosoagoa da. Garai
|
batean
bularra bi aldiz" zanpatu" behar zen irudi egokia lortzeko. Orain, aldiz, mamografia digitalek" begirada" bakarrean hartzen dute hiru dimentsioko irudia.
|
|
|
Izan ere, frogatu dute giltzurrunaren masa gehien gordetzen duten pazienteak direla luzeago bizi direnak. Beste adibide
|
bat
bularreko minbizia da, nahiz eta batzuetan bular osoa kentzea ezinbestekoa izan daitekeen, gaitza hedatzea galarazteko.
|
|
|
Adibide
|
bat
bularreko minbizia tratatzeko erabiltzen den tamoxifenoaren kasua da. Tejedorrek azaldu duenez, bularreko minbizien %70 estrogeno positibotzat jotzen dira; horiek tratatzeko giltza nagusia estrogenoen jarduera oztopatzea da.
|
|
|
Orduan, gezi gorri bat irten da sasien bestaldetik Adarbakoitz zuriaren sabela zauritzera, gero beste gezi bat hankara, eta beste
|
bat
bularrera, eta beste gezi ugari. Adarbakoitzaren ilea busti egin da, baina ez odolez, urez busti da.
|
|
|
|
bati
bularrean sartu zion. Honela.
|
|
|
–Eztul egiten badu, hala jarrai dezan lagundu.. Ez badu ez eztul egiten ez arnasaren zaratarik:. Aurrerantz okertu, esku
|
bat
bularrean jarri, eta besteaz bizkarrean kolpatu (omoplatoen artean). 5 kolpe eman gehienez.. Ez bada ezer lortzen, atzetik inguratu bi eskuez.
|
|
|
Gehiago kezkatzen du, ume txikitan, barazki horien kontsumo maila handiak, nitrato eduki handiarekin batera. Europako adituen arabera, egun jakin
|
batean
bularreko haurrek eta 1 urteko haurrek kantitate handitan (200 gramo baino gehiago) hartutako espinakak nitrato kontzentrazio handien eraginpean egon litezke. Kasu horietan, haur batzuentzat ezin da baztertu metHB arriskua.
|
|
|
Valetak nabarmendu du ama emaileen “inplikazio handia”, ekimenaren berri ahoz ahokoa, amatasunak eta arlo horretako elkarte profesionalak direla. Emailea izateko, une horretan haur
|
bat
bularra eman behar zaio, esne nahikoa izan behar da, osasun ona izan behar da eta bizimodu osasungarriak izan behar dira. Baztertu egiten dira erretzaileak, alkohol kontsumitzaileak, modu erregularrean medikatzen diren emakumeak, drogak kontsumitzen dituztenak eta birus infekzioak dituztenak, hala nola hepatitisa eta GIBa.
|
|
|
Valentziako La Fe ospitaleko ikerketa
|
batek
bularreko eta obulutegiko minbiziekin lotutako hiru mutazio genetiko berri identifikatu ditu. Aldaketa horiek bi generi eragiten diete, BRCA1 eta BRCA2 geneei, hain zuzen ere, patologia horien transmisio familiarrean parte hartzen duten geneei.
|
|
|
ez nuen uste hain erraza izango zenik. Interneten sartu, antzeko kasuak bilatzen hasi eta berehala topatu nuen; leize zulo batean amildutako andre
|
bati
bularra falta zitzaiola irakurri nuenean, beste bi hilketekiko lotura berez eta besterik gabe etorri zen.
|
|
|
Gogora dezagun, gutxienez, hiru emakume hil zituela azken bost urteotan; kasu guztietan, garai bateko jentilek kristau martiriak akabatzeko erabiltzen zituzten metodoak imitatzen zituen. Bide horri jarraituz, emakume bati begiak atera zizkion, bigarrenari hortz hagin guztiak, eta hirugarren
|
bati
bularra. Horietako bakarra identifikatu ahal izan da orain arte, Alexandra ´atková, baina ikerketek aurrera jarraitzen dute, hildako beste bi emakumeak nor diren jakiteko.
|
|
|
Hasteko, gu lotsatiak ginen gaur egungo neska gazteak ez bezala. Mutil
|
bati
bularra erakutsi. Ezta pentsatu ere!
|
|
2012
|
|
|
Adibide bat jarri du Errespetuz eko presidenteak: mutil sentitzen den neska
|
bati
bularren garapena eteteak ahalbidetuko du nagusi denean ebakuntza egin beharrik ez izatea. «Adingabeen Legeak gazteen babesa bermatzen du, baina, transexualen kasuan, epe luzera eragozpenak sortzen dira, tratamendua ukatu egiten baitzaio».
|
|
|
Bitarte horretan, hozka ari den harrak zauria infektatu egiten du, zornatu, itsustu eta pairatu ezinezko azkura sortu. Ikusgarria eta nazkagarria da, benetan, horrelako har bat emakume
|
baten
bularreko arrakala barnean ala gizaki baten begi ertzean bizirik ikustea. Deustun jaiotako Marta Saloña zoologoak Cochliomya hominivorax aipatzen zuen Argiako erreportaje batean, pertsonen ehuna jaten duten euli miasikoen artean, eta lurralde tropikaletakoak direla ere bai.
|
|
|
Egun batean, zenbait dendatan geratzeko agindu zion haurtzainak gurtzainari, eta han, aukera ona zutela ikusiz, zalgurdiaren inguruan pilatu ziren eskaleak, inoiz europar begiek ikusi duten ikuskizunik ikaragarriena eman zidatenak. Bazen emakume
|
bat
bularrean minbizia zuena, beldurgarriro hazia eta zuloz betea, haietako bizpahirutan erraz sartu ahal izango bainintzen, gorputza zeharo ezkutatu arte. Bazen beste bat kistearekin lepoan, artilezko bost sorta baino handiagoa zuena, eta beste bat zurezko bi zangoekin, bakoitza zazpiren bat metrokoa.
|
|
|
Amagandiko edoskitzearen onurak ez dira haurtxoarenak bakarrik. Ume
|
bati
bularra emateak eragin positiboa du, gainera, ama erditze ondoko suspertzean. OMEk dioenez, bularra emateak bizkortu egiten du umetokiaren tamaina eta tonua berreskuratzea, erditu ondoko odol kantitatea murrizten du eta bularreko eta obulutegiko minbizia izateko arriskua gutxitzen du.
|
|
|
Ez naiz gehiago izanen seme, ez naufrago inorengan, ez zuhaitzago basoaren geometrian. Hemen dago naizen guztia, eta ez dut artean harrapatu hitz
|
baten
bularra, dirdai baten biluztasuna, euriaren mami argitsua.
|
|
|
Zigor ziegetako
|
batek
bularrak erakusteko eskatu die.
|
|
2013
|
|
|
Gizonezko armatu bat Liberation egunkariaren harreran sartu, Frantziako hiriburuaren erdialdean, eta, hitzik egin gabe, ehizako eskopeta batekin tiro egin zuen. 23 urteko argazkilari
|
bat
bularrean eta sabelean zauritu zuen, eta larri eraman zuten ospitalera. Next kultura gehigarrirako erreportaje bat egitera joana zen argazkilaria egunkarira.
|
|
|
20 minutu beranduago itzuli zen. Martinek atea ireki eta urrats bat barrura egin zuenerako, Oier zuen pistola
|
batekin
bularrera apuntatzen; esku biekin eusten zion plastikozkoa ematen zuen pistolari. Martin ikustean jaitsi egin zuen.
|
|
|
Horrek poztu egiten zuen Martin. Gorroto zituen leggins eta jertse nasai haiek, fularrak baita abuztuan ere eta ia beti arropa moreak edo ortzadar handi
|
bat
bularrean zutenak. Bost metrora zegoenean, Aratzek ukabilak estutu eta gora eta behera mugitu zituen indartsu, gol bat ospatuz bezala.
|
|
|
Amak amaren edoskitzea zergatik uzten duen Amen %94k nahiago dute seme alabei bularra ematea. Baina, hiru urte bete baino lehen, hiru hilabete bete baino lehen, haurren heren
|
batek
bularra emateari uzten dio, Philips Center for Health and Well being ikerketa zentroak hiru urte baino gutxiagoko haurrekin egindako azterketa baten arabera. Emakumeak zazpi herrialdetakoak ziren:
|
|
|
Minbizi guztien artean, hauxe da ohikoena emakumeetan: zortzitik
|
batek
bularreko minbizia emango du bere bizitzan zehar. American Institute for Cancer Research (AICR) ospetsuak 2013ko otsailean aurkeztu zuen datu mingarri hau, honako kontsiderazio honekin batera aurkeztu behar da:
|
|
|
Horrenbeste jenderentzako ia elikagairik gabe ekin zioten bideari, soilik ardi, ahuntz eta behi bakar batzuekin. Otermin bera, beste asko bezala, zaurituta zihoan, bi gezik aurpegian jota, eta bezperan bala
|
batek
bularrean dezenteko zauria eginda. La Alamedara heldutakoan, eskualde hartako kapitainak eta bertako biztanle guztiek ere ihes egin zutela jakin zuten.
|
|
|
Hango Don Alfontsotxo haur ospetsuari titia ematen hasi zenean, ikustera eta miatzera hurbildu zen haurraren aita ospetsu txit gorena. Lehenik bularrak ukitu nahi izan zizkion, gero igurtzi, ondoren laztandu eta halako
|
batean
bularrak marruskatu ez ezik, nerabea bera musukatzen eta bortxatzen saiatu zen. Nerabeak, ordea, aurre egin zion ausardiaz eta kemenez.
|
|
|
Beraz, gauza zara pertsona
|
baten
bularra ebakitzeko bisturi zorrotz batekin baina ez zara gauza honaino gerturatzeko?
|
|
2014
|
|
|
1996ko otsaileko goiz
|
batez
bularreko minbizia pasatako 24 emakume batu ziren Columbia Britainiarreko unibertsitateko gela batean. Don Mckenzie medikuak konbentzitu zituen bere proiektuan parte hartzeko:
|
|
|
Antzeko zerbait gertatu zen iazko ekainean Erandioko kiroldegiko igerilekuan. Alaba zaharrena igerileku txikian jolasean ari zela, emakume
|
bat
bularra ematen ari zen seme jaioberriari. Sorosle bat gerturatu, eta esan zion han ezin ziola bularra eman.
|
|
|
Emakume bat, gaztea artean, haren alaba inondik ere, haur haien ama, hondamendi hari begira zegoen, lurrean belauniko, ikara begietan. Hilabete gutxiko ume
|
bati
bularra ematen zion. Esne gabe geratuko zen berehala.
|
|
|
Eta, une batez, iruditu zitzaidan ni neu ere sekretu doilorrez betetako hilobi itzel batean lurperatuta nengoela. Nabaritu nuen pisu jasangaitz
|
batek
bular artea estutzen zidala; nabaritu nituen lur hezearen usaina, ustelkeria garailearen presentzia ikusezina, gau barrenezin baten ilunpea... Errusiarrak txapaka egin zidan sorbaldan.
|
|
|
Beso
|
batek
bularra inguratu zion, esku batek ahoa eta sudurra zanpatzen zizkion bitartean. Borrokarako entrenamenduak ez zion ezertarako balio izan.
|
|
|
Hala ere, faktore psikologikoek ere (motibazioak, sinesmenek eta ikaskuntzak) eragiten dute, neurri handiagoan edo txikiagoan, eta modu positiboan edo negatiboan, gaixotasunen garapenean. Psikoonkolitatean gehien aztertu den patologietako
|
bat
bularreko minbizia da, bai jokabidearen eta osasunaren eta gaixotasunaren arteko harremanez, bai gaixotasunen prebentzioaz eta tratamenduaz arduratzen den diziplina. Neoplasia horrek eragin handia du, batez ere azken hamarkadetan, eta eragina kaltetuetan.
|
|
|
Ezin zituen biak eraman, txikiak bularra behar zuen. Beste ama
|
baten
bularra izango zuen buruan aita hark seguruena. Ondo troxatuta utzi zuen umea, epeletan, pertsona asko hil zituen hotzak.
|
|
2015
|
|
|
Txakurrarentzat balizko izenak pentsatzen harrapatu zuen bere burua oharkabean eta, gaizki itxi gabeko zaurian puntuak tiratzen duten moduan, min ziztada bat sentitu zuen bat
|
batean
bularraren erdi erdian. Antzeko ariketa bat egin izan zuen noizbait Elenerekin, baina ez txakurrei buruz hain xuxen.
|
|
|
Hirugarren solairutik muturrez aurrera erori izanaren itxura zeukan Errek izan ere. Ezker besoa bendatua eta zapi
|
batekin
bularraren aurka bildua, aurpegia puztua, ubelduraz betea, betondoa beltz, ezpaina hautsita. Eta seguruena saihets pare bat puskatuta edo, gutxienean, pitzatuta, egin zuen Errek bere artean, Jotak fondoko mahai batean esertzen laguntzen zion bitartean.
|
|
|
Tenorearekin zoriontsuki amaituko duena sopranoa da. Tenorearekiko maitasunaz, labana
|
bat
bularrean sartuta, hilko dena ere bai.
|
|
|
Irekita aurkitu nuen lehenengo gelan sartu nintzen. Emakume bat zegoen lo, esku
|
bat
bularrean pausatua eta bestea lurrerantz eroria. Gerturatu eta eskua altxatu nion, besteari lotuta jartzeko.
|
|
|
Paisaiarik gabeko atzealde difuminatuaren gainean, arauek eskatu bezala goitik behera beltzez jantzita zegoen lekaime mehar baten irudiak betetzen zuen mihisearen zati handiena. Gurutze soil
|
bat
bularrean, eskuak otoitzean bilduta, arrosario baten laguntzaz erregu keinuan.
|
|
|
Orain denak ditut niri begira, bat
|
batean
bularretakoa jartzen dudan lehenengo aldia gaur dela konturatu balira bezala. Umeak ere radar berezia du nire titiburu gogortuak atzemateko.
|
|
|
Higuina sentitu du, eta abere sentitu da. Apur bat gehiago estutu ditu seme alabak,
|
bata
bularraren kontra, eta izterraren kontra bestea.
|
|
|
Baina, nola igarri? Animalia
|
baten
bularra zabaldu egiten da, gantza pilatzeagatik. Gauza bera gertatzen da isatsaren bizkarrezurra eta bizkarrezurra ere.
|
|
|
Gure kulturan, urtebete baino gehiagoko haur
|
bati
bularra ematea arraroa da. Izan ere, presio soziala dago amek bularra emateko.
|
|
|
Berritsu harroputz eta adeitsu bat emakume mari mutil
|
bat
bular oparoarekin.
|
|
|
Tiro
|
bat
bularrean, bihotzean.
|
|
2016
|
|
|
Gona labur bat zekarren, desagerpenaren mugatik gertu gaur ere. Eskerrak jertse doiegi
|
batek
bularrak estaltzen zizkion. Inoiz ez ditu biak batean, bularrak eta izterrak, erakusten.
|
|
|
Bistakoa ere bazen: bera bezalako «pepelerdo» bat, tisiko
|
baten
bularra eta kardantxilo hezurrak zituena eta GUFen sartu bezain azkar karrera egitea beste helbururik izan ez zuena, eta horregatik jendartean zein pribatuki Federazio buruari oinak miazkatzeko aukerarik galtzen ez zuena (ez al nuen, ba, inoiz ikusi Caffè della Borsa n, «Eskubonba ko alproja zaharren» mahaitxoan esertzea lortzen zuen aldi arraroetan. Den dena harrotzen zen, biraoak eta bera baino hitz potoloagoak botatzen zituen, baina Bolognesi kontsulak edo Sciagurak edo taldeko beste buruzagi batek kontu hartzen zioten bakoitzean, ziztu bizian sartzen zuen buztana hanka artean, enkargurik apalenak, tabako dendara joan eta Federazio buruari Giubek paketea erosi, «Sciagura etxera» deitu eta «garbitzaile izandako emazteari» gizon handia itzultzeko zela jakinarazi...?
|
|
|
Beste aholku bat da erauzketa ez oso luzeak egitea (gehienez 20 minutu, bular bakoitza bost minutu eta gero errepikatzea), baina nahiko maiz. 4 Jarrera egokia izan Bikiak biak
|
batera
bularra eman daitezke. «Haur bakoitzaren ezaugarrien eta ezaugarrien arabera, nahiago izango duzu modu batera edo bestera egitea», adierazi du Alba elkarteak.
|
|
|
Haurtxoek, lehen seihilekoan, ez dute urik edan behar: hidratatzeko modua esnea da, ama izan, bularra eman, edo formula bat, edo arrazoiren
|
batengatik
bularra hartu ezin izan badute. Espainiako Pediatria Elkarteko (AEP) Amagandiko Edoskitze Batzordeak azaldu du sei hilabete baino gutxiagoko haurrak ez duela beste likidorik, urik edo infusiorik behar.
|
|
|
Aldizkako azterketarik gabe, arriskua areagotu egiten da eta minbizia aurrera doa; horregatik, garaiz antzematea ezinbestekoa da Bularreko minbizia da ohikoena Mendebaldeko emakumeetan. Espainian, bularreko 25.000 minbizi berri diagnostikatzen dira urtean (‘Minbiziaren egoera Espainian 2014’); beraz, pentsa daiteke zortzi emakumetik
|
batek
bularreko minbizia izango duela bizitzan zehar. Horregatik guztiagatik, AECCak bularreko minbizia duten pertsonei arreta integrala emateko zerbitzu eta programa batzuk ditu:
|