|
2001
|
|
|
Zetazko soineko beltzak soina kurba leunez marraztu eta bular alde oparoa estu estu markatzen zion. Urrezko belarritakoek adatsaren kixkurrekin bat egiten zuten eta ilargi erdi itxurako lepoko
|
bat
bularren arteko erretenean murgildurik, arnasarekin bat jostari mugitzen zitzaion. Louisek ez zuen hitz erditxo bat ere esan otordu guztian, eta behin eta berriz oinaze imintzioak egiten zituen.
|
|
2002
|
|
|
Muki belarraren hosto likatsua zauriak, batik
|
bat
bular eta errapeetakoak, azkar isteko erabiltzen da. Baita beraietatik jetzitako esnea gatzatzeko ere
|
|
2003
|
|
|
Bedincatzen ditu giza trasquil batec ganaduac, ta cristau echecoac ere; ematen die guero aloguera edo bearsaria, ta sabela janez ta ardoz beteric dijoa. Ceruco graciaz jaunciric dagoan guizon ura begui lausotuequin zabuca Cristoren imagina
|
bat
bular aguirian duela, ta polsan dirua. Oec cristau errietan?
|
|
|
Hori irakurri eta berehala –bala
|
bat
bularrean, ezkerretara, eta beste bat ezkerreko hezur parietalean– Ezezagun haren heriotza irudikatu nuen. Odol hotzean tiro bat jo eta gero are odol hotzagoan azken burukoa jo zioten.
|
|
2004
|
|
|
Horrez gain, haurtxoa babesteko sistema heldugabea da, eta horrek proteinak hesteetatik odolera modu masiboan igarotzea eragiten du, eta horrek haurra esnearen proteinekiko sentsibilizatzea errazten du. Alergologiako adituek diotenez, sentsibilizazio bide bat amaren esnea izan liteke, eta, horren bidez, amak hartzen duen behi esnearen proteina kopuru jakin
|
bat
bularreko haurrari pasatuko litzaioke. Sentsibilizazioa antigenoekiko esposizioaren araberakoa da, eta elikagaiak dira alergia sortzeko gai diren antigenoekiko lehen harremanetako bat.
|
|
2005
|
|
|
Jarri eserita eta ipini ezazu esku
|
bat
bularraren goialdean, lepauztaiaren gainean. Arnasa hartu poliki poliki eta bidal ezazu biriken goiko aldera, kokotsarekin bularra ukitzera joango bazina bezala.
|
|
2006
|
|
|
Alderantziz, une jakin batzuetan Kataluniak indarkeriarekiko mespretxua berreskuratu zuen, Gerra Zibil gogorraren ondorioz garatutako mespretxu hura. Bulto kasua indarkeriaren aurkako txerto ezin hobea izan zen katalanentzat, norbaiti bonba
|
bat
bularrean paratu eta leherraraztea guztiz onartezina izan zelako. ETAren lehen fasean, ikurrinak ipintzen zituzten, gero paketeak eta hortik aurrera bere garapena izan zuen.
|
|
|
Estatu Batuetako ikertzaile talde zabal batek, hogei
|
bat
bularreko eta koloneko tumoreetako mutazio guztiak aztertu ondoren, uste baino askoz konplexuagoa aurkitu dute. Albiste ona da botika berrietarako ere aurkitu dituztela diana potentzialak.
|
|
2007
|
|
|
Bularreko minbizia da tumorerik usuena munduko emakumeen artean, eta beraz baita Euskal Herrian ere. Detektatzen diren zortzi tumoretatik
|
bat
bularrekoa da, eta horrek dakarren intzidentzia tasa oso altua da kasu berri 100.000 biztanleko, atera hortik kontuak. Hala ere, tratamenduan izandako aurrerapausoei esker bularreko minbiziaren heriotza tasa gutxituz joan da pixkanaka, eta azken urteotan %1, 4 jaitsi da ia urtero.Duela gutxi arte, erasandako bularrean egiten ziren ebakuntza kirurgikoek inguruko gongoil guztiak erauztea eskatzen bazuten ere, gaur egun" gongoil zelariaren" teknika berriari esker, askotan kirurgia drastiko hori saihets daiteke.
|
|
|
Okzitaniako Tolosan, Musée des Augustins, multzo eskultural bat dago,. Suitzak Armada Frantsesa hartzen du?, omenaldi bat Suitzari: Suitza andre sendokote bat da, gurutze
|
bat
bularrean erizain antzera (bandera suitzarra ere), ia zutik egon ezin den soldadu abailduari besoetan eusten. Ez dakit zein zirkunstantziari erantzuten dion.
|
|
2008
|
|
|
(23v),, ziudadetxo> txikir batean? (24r),. Sugatxo>/ biboratxo>
|
bat
bularretan? (29r),, zeure begitxo> linda biok?
|
|
|
Aurretik, Ino Galparsoro Arrasateko alkatea eta EAEko zinegotziak ospitalean egon dira pare bat minutuz. Atentatuan, ezezagunek hainbat tiro bota dizkiote Carrascori, horietatik bi lepora eta besteren
|
bat
bularrera. Erasoa Arrasateko San Andres auzoko Navas Tolosa kaleko 6 zenbakiaren ondoan izan da, Carrasco etxetik irteten ari zela.
|
|
2009
|
|
|
Ageda Kataniakoak, elizaren santutegian, ez du martiri handien garrantzirik, baina herri ohituretan badauka agerpen zabala eta, gainera, aspaldi aspaldikoa. Martiriak sufritu zuen zigorretariko
|
bat
bularrak ebakitzea izan zenez gero, herripentsaeran bularreko gaixoen, eta orokorrean, andrezkoen gaixoen babesle legez ageri da.
|
|
|
Jendeak gogoratzen du Bedrias familiarekin bizi zen izekoa hilda aurkitu zutela egun batzuk geroago sukaldean, azukre zaku
|
bat
bularren gainean. Tizman doktoreak esan zuen egun asko egin zituela emakumeak ezer jan edo edan gabe.
|
|
2010
|
|
|
Azken urte honetan, gainera, inoiz ez bezala nabaritu dut zinez zahartu naizela? sentitu ere, orain dela aste pare bat sentitu nuen halako min sorgor
|
bat
bularraren erdigunean, urduritasunak edo eraginda. Esan nion don Faustori, eta don Faustok kardiologoarengana eraman ninduen.
|
|
|
Zoratuta ote zegoen? Berak ere zenotearen hondoan amaitu nahi zuen, tiro
|
bat
bularrean?
|
|
|
–Amaren sabeletik ateratakoan, xamanak besoetan hartu eta jiraka hasiko da, astiro astiro. Japekak xamanaren mugimendua imitatu du, beso
|
bat
bularrean, bestea gorantz guztiz luzatuta, begiak itxita?. Umeak negar egiteari uzten dionean norantz begira dagoen, horixe izango da hartu beharreko norabidea.
|
|
|
Urduri nabilkizu, bai, azken bolada honetan. Azken urte honetan, gainera, inoiz ez bezala nabaritu dut zinez zahartu naizela... sentitu ere, orain dela aste pare bat sentitu nuen halako min sorgor
|
bat
bularraren erdigunean, urduritasunak edo eraginda. Esan nion don Faustori, eta don Faustok kardiologoarengana eraman ninduen.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, frogatu dute giltzurrunaren masa gehien gordetzen duten pazienteak direla luzeago bizi direnak. Beste adibide
|
bat
bularreko minbizia da, nahiz eta batzuetan bular osoa kentzea ezinbestekoa izan daitekeen, gaitza hedatzea galarazteko.
|
|
|
Adibide
|
bat
bularreko minbizia tratatzeko erabiltzen den tamoxifenoaren kasua da. Tejedorrek azaldu duenez, bularreko minbizien %70 estrogeno positibotzat jotzen dira; horiek tratatzeko giltza nagusia estrogenoen jarduera oztopatzea da.
|
|
|
Orduan, gezi gorri bat irten da sasien bestaldetik Adarbakoitz zuriaren sabela zauritzera, gero beste gezi bat hankara, eta beste
|
bat
bularrera, eta beste gezi ugari. Adarbakoitzaren ilea busti egin da, baina ez odolez, urez busti da.
|
|
|
–Eztul egiten badu, hala jarrai dezan lagundu.. Ez badu ez eztul egiten ez arnasaren zaratarik:. Aurrerantz okertu, esku
|
bat
bularrean jarri, eta besteaz bizkarrean kolpatu (omoplatoen artean). 5 kolpe eman gehienez.. Ez bada ezer lortzen, atzetik inguratu bi eskuez.
|
|
|
Valetak nabarmendu du ama emaileen “inplikazio handia”, ekimenaren berri ahoz ahokoa, amatasunak eta arlo horretako elkarte profesionalak direla. Emailea izateko, une horretan haur
|
bat
bularra eman behar zaio, esne nahikoa izan behar da, osasun ona izan behar da eta bizimodu osasungarriak izan behar dira. Baztertu egiten dira erretzaileak, alkohol kontsumitzaileak, modu erregularrean medikatzen diren emakumeak, drogak kontsumitzen dituztenak eta birus infekzioak dituztenak, hala nola hepatitisa eta GIBa.
|
|
2012
|
|
|
Egun batean, zenbait dendatan geratzeko agindu zion haurtzainak gurtzainari, eta han, aukera ona zutela ikusiz, zalgurdiaren inguruan pilatu ziren eskaleak, inoiz europar begiek ikusi duten ikuskizunik ikaragarriena eman zidatenak. Bazen emakume
|
bat
bularrean minbizia zuena, beldurgarriro hazia eta zuloz betea, haietako bizpahirutan erraz sartu ahal izango bainintzen, gorputza zeharo ezkutatu arte. Bazen beste bat kistearekin lepoan, artilezko bost sorta baino handiagoa zuena, eta beste bat zurezko bi zangoekin, bakoitza zazpiren bat metrokoa.
|
|
2013
|
|
|
Gizonezko armatu bat Liberation egunkariaren harreran sartu, Frantziako hiriburuaren erdialdean, eta, hitzik egin gabe, ehizako eskopeta batekin tiro egin zuen. 23 urteko argazkilari
|
bat
bularrean eta sabelean zauritu zuen, eta larri eraman zuten ospitalera. Next kultura gehigarrirako erreportaje bat egitera joana zen argazkilaria egunkarira.
|
|
|
Horrek poztu egiten zuen Martin. Gorroto zituen leggins eta jertse nasai haiek, fularrak baita abuztuan ere eta ia beti arropa moreak edo ortzadar handi
|
bat
bularrean zutenak. Bost metrora zegoenean, Aratzek ukabilak estutu eta gora eta behera mugitu zituen indartsu, gol bat ospatuz bezala.
|
|
2014
|
|
|
Antzeko zerbait gertatu zen iazko ekainean Erandioko kiroldegiko igerilekuan. Alaba zaharrena igerileku txikian jolasean ari zela, emakume
|
bat
bularra ematen ari zen seme jaioberriari. Sorosle bat gerturatu, eta esan zion han ezin ziola bularra eman.
|
|
|
Hala ere, faktore psikologikoek ere (motibazioak, sinesmenek eta ikaskuntzak) eragiten dute, neurri handiagoan edo txikiagoan, eta modu positiboan edo negatiboan, gaixotasunen garapenean. Psikoonkolitatean gehien aztertu den patologietako
|
bat
bularreko minbizia da, bai jokabidearen eta osasunaren eta gaixotasunaren arteko harremanez, bai gaixotasunen prebentzioaz eta tratamenduaz arduratzen den diziplina. Neoplasia horrek eragin handia du, batez ere azken hamarkadetan, eta eragina kaltetuetan.
|
|
2015
|
|
|
Tenorearekin zoriontsuki amaituko duena sopranoa da. Tenorearekiko maitasunaz, labana
|
bat
bularrean sartuta, hilko dena ere bai.
|
|
|
Irekita aurkitu nuen lehenengo gelan sartu nintzen. Emakume bat zegoen lo, esku
|
bat
bularrean pausatua eta bestea lurrerantz eroria. Gerturatu eta eskua altxatu nion, besteari lotuta jartzeko.
|
|
|
Paisaiarik gabeko atzealde difuminatuaren gainean, arauek eskatu bezala goitik behera beltzez jantzita zegoen lekaime mehar baten irudiak betetzen zuen mihisearen zati handiena. Gurutze soil
|
bat
bularrean, eskuak otoitzean bilduta, arrosario baten laguntzaz erregu keinuan.
|
|
|
Berritsu harroputz eta adeitsu bat emakume mari mutil
|
bat
bular oparoarekin.
|
|
|
Tiro
|
bat
bularrean, bihotzean.
|
|
2016
|
|
|
Harrizko murruaren atzean, gorputzaren bularra eta burua agerian zituela, guardia bat zegoen. Jostailuzkoa zirudien metraileta ttiki
|
bat
bularraren pareraino altxata zeukan.
|
|
2017
|
|
|
Hori egia da. Minbizi kasu ugari daude, emakume pilo
|
bat
bularreko minbiziak jota dago medikazio egokia jaso barik, giltzurrunetako hutsegitea ohikoa da umeengan… Gaixotasunetako asko oso lotuta daude azpiegituren eta ur zikinen sarearen gabeziekin. Ur zikinen zati handi bat tratatu gabe isurtzen da itsasora edo laborantza lurretara.
|
|
|
Zuhaitzak izerdiz hanpatzen diren egun itogarri horietan ni ere udaberriko ondoezak jotzen ninduen. Holako nagitasun bat sentitzen nuen, nahigabe moduko
|
bat
bularrean, nolabaiteko kilikadura bat gorputz guztian, zorion ezberdin, xume eta handi baten desio, desio ala oroitzapen?, sutsu bat.
|
|
|
Zorabioak abisurik gabe harrapatu zuen: olatu izoztu
|
bat
bularrean lehertu balitzaio bezala izan zen. Hotza beso eta hanketara zabaldu zitzaion, giharrak ahulduz, azala sorgortuz.
|
|
|
“Estura
|
bat
bular aldean, arnasa sabel gainean etengo balitzait bezala”.
|
|
|
Gaua etorria zen. Gizonak hartu zituen orgatxako angailak, pasatu zuen soka
|
bat
bularraren inguruan aiseago artzeko eta joan zen karrikaz karrika. Gurpilek egiten zuten azantz berezi bat eta gizonari irudi zitzaion tren bat tiratzen ari zela.
|
|
2018
|
|
|
Urrikaldu zen zalduna. Mozkortiari nola lagundu pentsatzen ari zela, neska bat igaro zen handik, zapia buruan eta oihala lepoan, soinekoa zaharraren zaharrez goitik behera zulatua; ume bat zeraman gerrian, eta beste
|
bat
bular txiki batetik zintzilik; gaztea izan arren, haginak aspaldi galduak zituen. Zaldunak harekin hitz egin zuen, eta sos batzuk agindu zizkion baldin eta tapaki bat ekartzen bazion berehala.
|
|
|
Zerutik jaisten ikusi zuten bertako herritarrek inguratu zuten harriturik beren arku eta geziekin. Buruzagia zirudienak, urrats bat emanik, bi eskuak altxatu zituen,
|
bat
bularrean eta bertzea sorbaldan jartzen zizkiolarik. Pablok arras ongi neurtu behar zuen zer egin, unea ez zen xamurra.
|
|
|
Mihiarekin lepo inguruak miazkatu dizkio, gero ahoan sartzeko asmoz. Esku
|
bat
bularren gainean du, eta bestearekin izterrak eta ipurdia ukitzen dizkio.
|
|
2019
|
|
|
Gogoan dut Tunisiako herrixka troglodita bat, eta han lau emakume kokoriko, lurpeko haitzulo batean: emazte zaharrak begi bakarra zuen, hortzik ez, aurpegi lazgarriro hondatua, eta oreak egosten ari zen suontzi txiki batean, ke narritagarri baten erdian; beste bi emazte gaztexeagoak ziren, baina kasik aurrekoa bezain desbistatuak, haurrak besoetan kulunka, eta
|
bat
bularra ematen ari zen; ehungailu baten aurrean eserita, berriz, jainkosa gazte bat, zetaz zoragarriro apaindua, urre eta zilar, artilezko izpiak lotzen. Zulo ospel hartatik ateratzean, immanentziaren erresuma, umetoki eta hilobi?, argira igotzen zen korridore batean, gizonarekin gurutzatu nintzen, dena zuriz jantzia zihoala, garbitasun distiratsuz, irribarretsu, eguzkitsu.
|
|
2020
|
|
|
Ikus zer nolako irrikaz edo axolagabekeriaz, behintzat kaleratzen dituen jaun horrek liberalki zabalduriko onurak, izan jantziak edo oinetakoak, edo txanponak, edo bizitzeko beharrezkoak diren gai horietako zeinahi... Baina ez nuke nahi pentsatzerik kontu txikietan geratzen naizela; ez naiz ari, konparazio batera, anaiarteko epaile honek prozesioetan zure maitasuna eta mandatu
|
bat
bularrean errukitsu kargatzeko atseginaz... Kontu gailenagoez jardungo naiz...
|
|
|
Bi guardia zibilek, bakoitzak alde batetik, eutsita daukate. Haietako
|
bat
bular bat ukitzen ari zaio, baldar. Besteak tinko begiratzen dio.
|
|
|
Tekla
|
bat
bularrean behera:
|
|
|
Bi talde zeudela, haietako baten alfa ar oldarkor eta karismatiko
|
bat
bularra jotzen hasi zen, oihuka, beste arrak jotzen, estimulatzen Eta beste taldearen lurralderantz joan zen, atzetik beste arrak zituela.
|
|
|
Ongizate sentsazio bat sentitzen nuen lurrun laino distiratsu
|
bat
bularrean agertu balitzait bezala eta gorputz osora zabalduko balitz bezala.
|
|
2021
|
|
|
“Mundu guztiak ez daki, hain zuzen ere, gaixotasun horiek arrisku faktore aldagarriekin lotuta daudela, hala nola dieta, tabakismoa edo jarduera fisikoa”, dio. Edari azukretsuak, kafea eta bularreko minbizia Ikertzaile honen lan arloetako
|
bat
bularreko minbiziaren arrisku faktoreak bilatzea da. Zenbait lanek frogatu dute bularreko minbizia izateko arriskua murriztu egin daitekeela ariketa fisikoa maiz eginez, menopausiaren ondoren gehiegizko pisua eta obesitatea saihestuz.
|
|
|
Esaterako, xibarta
|
bat
bular hegatsa astintzen ikustean, agurtzen ari dela iruditzen zaigu, guk keinu hori erabiltzen baitugu agur egiteko. Alabaina, keinu erasokorra da.
|
|
|
Baina pentsatu ahala erabaki behar izan zuen ez zekiela. Eta pentsatu ahala nabaritu zuen berotasun kiskalgarri
|
bat
bularrean, eta izena eman zion: gorrotoa.
|
|
|
Hori ari naiz pentsatzen Eugene Smith handiaren liburuko 40 orrialdeari so, Maria nire ondoan lo, esku
|
bat
bularrean, bestea burusi azpian ezkutatuta, ibilgailu batzuen zarata entzun dudanean. Balaztak, ateak, pausoak.
|
|
|
Poliziak gaineratu zuen GEO batek tiro
|
bat
bularrean jaso zuela, balen aurkako
|
|
|
Ama batek bala
|
bat
bularrean.
|
|
2022
|
|
|
Esku
|
bat
bularrean eta urdailean bestea kantatzen du dantzan edo teklatuan ez badabil eta agudoetara igotzera zihoala nekienean sufritzen banuen ere, aldiro erakutsi du erregistro zabalaren erabateko kontrola. Looper ak eta aurreprogramaturiko baseak dituzten kantak zailak dira bukatzen, ez dago aukera handirik ez bada gutxinaka bolumena jaitsi edo bat batean eteten direla, eta bortitzak egin zaizkit batzuetan bukaera horiek.
|
|
|
Haren arazoa, ama nagusiak beti aipatzen digun arazo hori, desagertu berria zen. Jada zuen sudurra burutxo batera hurbildu, ezta aurpegitxo polit
|
bat
bularrera itsatsita ikusi ere.
|
|
|
Aurreratu berri zituen autoa seinalatu zuen; karrozeria hondatua eta bidaiariak: gizon bat, txanoa buruan; emakume bat, umea belaunetan zeramana; beste andre bat, burua bendaz lotuta, txori kaiola
|
bat
bularraren kontra estutuz.
|
|
|
Lehen uneak pozez beteak izan ziren; haragiaren bakea hain sakona zen, non haurtzaroko gozamenak ekarri baitzizkion gogora: betetako merenge izoztu bat jatean sentitzen zuen zoriona; oinak iturburu hotz batean murgiltzean; jostailu berri
|
bat
bularraren kontra estutzean. Ez zuen ez desirarik, ez damurik, ez larritasunik.
|
|
2023
|
|
|
Herri ohituretan, agerpen zabala dauka santa honek, eta, gainera, aspaldiaspaldikoa. Martiriak sufridu zituan zigorretako
|
bat
bularrak ebagitea izan zan ezkero, herri tradizinoan bularreko eta, orokorrean, andrazkoen gaixoen babesle lez agiri da gehienbat. Bestalde, Euskal Herrian, Santa Agedak badauka beste ezaugarri aitagarri bat:
|
|
|
eskuak zangotrabatuta, halakorik gerta badaiteke bederen. ...la joan daitekeen oin bat lepo bati segika; nola joan daitekeen zilbor bat beste zilbor bati segika, ahalik eta hurren egoteko, hur hur, pegatuta; nola joan daitezkeen esku batzuk sorbalda batzuei segika; nola joan daitekeen alu bat mingain bati segika; nola mingain bat alu bati segika; nola joan daitekeen zakil bat mingain bati segika; nola mingain bat zakil bati segika; nola joan daitekeen zakil
|
bat
bular batzuei segika; nola joan daitezkeen belaun batzuk saihets batzuei segika; nola joan daitekeen gorputz bat aurkitu berri duen beste gorputz bati segika; nola, ordura arte elkar usaindu ere ez bazuten egiten. Nola daitekeen gorputz bik momentu berbera partekatzea, ordura arte bata bestearengandik mila edo hamar mila kilometrotara baldin bazeuden.
|
|
|
Arnasa sakon hartzea, jarrera erosoan, sudurretik, poliki poliki eta airea bota aurretik hainbat segundoz eustea; arnasketa diafragmatikoa edo abdominala, airea hartu eta diafragmara, urdailera, eramatea, bularra puztu gabe. Esku
|
bat
bularrean jar dezakegu, eta bestea sabelaldean, ondo egiten ari garen ikusteko. 4 teknika:
|