|
2003
|
|
|
Murtziako ospitale
|
batek
bularreko minbizia astebete baino gutxiagoan diagnostikatzeko eta erauzteko programa bat garatu du
|
|
2007
|
|
|
Biotxip genetiko
|
batek
bularreko minbizia izateko arriskua iragartzen du
|
|
|
Frogatu dutenez, populazioaren artean maiz gertatzen den gene
|
batek
bularreko minbizia garatzeko arriskutik pixka bat babesten du
|
|
2008
|
|
|
Australian egindako ikerketa
|
batek
bularreko minbizi mota oldarkorrenak laudatzeko apustua egin du, kimioterapiaz eraso beharrean. Sidneyko Garvan Institutuko Alex Swarbrickek azaldu zuenez, Michael Bishop Estatu Batuetako Medikuntzako Nobel saridunarekin batera egindako ikerketak bularreko minbizi mota batzuen erregulatzailea den Id1 genea atzematera eraman zuen.
|
|
2009
|
|
|
Minbizi mota hori izateko suszeptibilitateak ingurumen eta bizi faktoreekin du zerikusia, baina herentzia ere badu. Hala, egiaztatu ahal izan denez, gaixotasun horren maiztasuna bikoiztu egiten da lehen graduko odol ahaidetasun
|
batean
bularreko minbiziaren familia aurrekariak dituzten emakumeetan. Orain Harvardeko (Estatu Batuak) eta Cambridgeko (Ingalaterra) unibertsitateetan argitaratutako lanek bularreko minbiziaren aztarna genetikoak aurkitu dituzte, zelula hazkundearen kontrolari lotutako proteinak kodetzen dituzten geneetatik hurbil daudenak edo hondatutako DNA konpontzearekin zerikusia dutenak.
|
|
|
Saiakuntzetan frogatu zenez, bularreko minbizian eIFG4GI proteinak duen eginkizuna p120 kateninaren deserregulazioaren araberakoa da, eta, beraz, funtsezkoa da hori tratamenduan. “UIZaren metastasiaren kausa molekularrak zehazteak areagotu egiten du ebakuntza terapeutiko egoki
|
batek
bularreko minbiziaren aldaera bereziki oldarkor horren hedapena geldiarazteko itxaropena”, diote zientzialariek. Beste bularreko neoplasiek ez bezala (koskor gisa agertzen dira), UIZaren sintomak bakarrak dira:
|
|
2010
|
|
|
Bularreko minbizia emakumei sarrien erasaten dien neoplasia gaiztoa eta Espainian emakumeen heriotza gehien eragiten duen tumorea da. Hamar emakumeetatik
|
batek
bularreko minbizia garatuko du bere bizitzako uneren batean.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, frogatu dute giltzurrunaren masa gehien gordetzen duten pazienteak direla luzeago bizi direnak. Beste adibide
|
bat
bularreko minbizia da, nahiz eta batzuetan bular osoa kentzea ezinbestekoa izan daitekeen, gaitza hedatzea galarazteko.
|
|
|
Adibide
|
bat
bularreko minbizia tratatzeko erabiltzen den tamoxifenoaren kasua da. Tejedorrek azaldu duenez, bularreko minbizien %70 estrogeno positibotzat jotzen dira; horiek tratatzeko giltza nagusia estrogenoen jarduera oztopatzea da.
|
|
2012
|
|
|
Egun batean, zenbait dendatan geratzeko agindu zion haurtzainak gurtzainari, eta han, aukera ona zutela ikusiz, zalgurdiaren inguruan pilatu ziren eskaleak, inoiz europar begiek ikusi duten ikuskizunik ikaragarriena eman zidatenak. Bazen emakume
|
bat
bularrean minbizia zuena, beldurgarriro hazia eta zuloz betea, haietako bizpahirutan erraz sartu ahal izango bainintzen, gorputza zeharo ezkutatu arte. Bazen beste bat kistearekin lepoan, artilezko bost sorta baino handiagoa zuena, eta beste bat zurezko bi zangoekin, bakoitza zazpiren bat metrokoa.
|
|
2013
|
|
|
Minbizi guztien artean, hauxe da ohikoena emakumeetan: zortzitik
|
batek
bularreko minbizia emango du bere bizitzan zehar. American Institute for Cancer Research (AICR) ospetsuak 2013ko otsailean aurkeztu zuen datu mingarri hau, honako kontsiderazio honekin batera aurkeztu behar da:
|
|
2014
|
|
|
1996ko otsaileko goiz
|
batez
bularreko minbizia pasatako 24 emakume batu ziren Columbia Britainiarreko unibertsitateko gela batean. Don Mckenzie medikuak konbentzitu zituen bere proiektuan parte hartzeko:
|
|
|
Hala ere, faktore psikologikoek ere (motibazioak, sinesmenek eta ikaskuntzak) eragiten dute, neurri handiagoan edo txikiagoan, eta modu positiboan edo negatiboan, gaixotasunen garapenean. Psikoonkolitatean gehien aztertu den patologietako
|
bat
bularreko minbizia da, bai jokabidearen eta osasunaren eta gaixotasunaren arteko harremanez, bai gaixotasunen prebentzioaz eta tratamenduaz arduratzen den diziplina. Neoplasia horrek eragin handia du, batez ere azken hamarkadetan, eta eragina kaltetuetan.
|
|
2016
|
|
|
Aldizkako azterketarik gabe, arriskua areagotu egiten da eta minbizia aurrera doa; horregatik, garaiz antzematea ezinbestekoa da Bularreko minbizia da ohikoena Mendebaldeko emakumeetan. Espainian, bularreko 25.000 minbizi berri diagnostikatzen dira urtean (‘Minbiziaren egoera Espainian 2014’); beraz, pentsa daiteke zortzi emakumetik
|
batek
bularreko minbizia izango duela bizitzan zehar. Horregatik guztiagatik, AECCak bularreko minbizia duten pertsonei arreta integrala emateko zerbitzu eta programa batzuk ditu:
|
|
2017
|
|
|
Hori egia da. Minbizi kasu ugari daude, emakume pilo
|
bat
bularreko minbiziak jota dago medikazio egokia jaso barik, giltzurrunetako hutsegitea ohikoa da umeengan… Gaixotasunetako asko oso lotuta daude azpiegituren eta ur zikinen sarearen gabeziekin. Ur zikinen zati handi bat tratatu gabe isurtzen da itsasora edo laborantza lurretara.
|
|
|
Zortzi emakumetik
|
batek
bularreko minbizia pairatuko duela uste da, nahiz eta zenbait bizi ohitura arriskua gutxitzen lagun dezaketen
|
|
|
Azterketa hori aldatu egiten da bizilekuaren arabera, baina 45 urtetik 69 urtera mamografiak egiten dira, edo bi urte. Erne egoteak bizia salbatuko dizu Zortzi emakumetik
|
batek
bularreko minbizia izango du. Garaiz detektatuz gero, ia %100ek sendabidea du.
|
|
2018
|
|
|
Elikadura zaintzeaz gain, oso garrantzitsua da ohitura horiek eguneroko jarduera fisikoarekin konbinatzea, pisu osasungarria izateko eta hainbat gaixotasun kroniko izateko arriskua murrizteko. Hainbat ikerketak frogatu dutenez, jarduera fisikoaren maila handi
|
batek
bularreko minbizia, koloneko minbizia, diabetesa edo infartuak izateko arrisku txikiagoa du. Sociedad Española de Fabricadores Izoztos (ASEVEC) izeneko Espainiako Landareen Fabrikatzaileen Elkarteak (ASEVEC) Interneteko gune bat du barazki izoztuen mundua sakon eta zehaztasunez ezagutzeko.
|
|
2021
|
|
|
“Mundu guztiak ez daki, hain zuzen ere, gaixotasun horiek arrisku faktore aldagarriekin lotuta daudela, hala nola dieta, tabakismoa edo jarduera fisikoa”, dio. Edari azukretsuak, kafea eta bularreko minbizia Ikertzaile honen lan arloetako
|
bat
bularreko minbiziaren arrisku faktoreak bilatzea da. Zenbait lanek frogatu dute bularreko minbizia izateko arriskua murriztu egin daitekeela ariketa fisikoa maiz eginez, menopausiaren ondoren gehiegizko pisua eta obesitatea saihestuz.
|
|
2023
|
|
|
Duela gutxi sententzia bat izan da Frantzian: erizain
|
baten
bularreko minbizia gauez lan egitearen ondorioa izan dela epaitu dute; gure gorputzaren erritmoak aldatzeak eragin larriak izan ditzakeela eta horrelako egoerak sor ditzakeela demostratu dute. Nire ustez, hori da bidea:
|