|
2000
|
|
|
Arren, eraman nazazu zure lamia erritmoan". Eta liburu itxi
|
bateko
bi orri bezala, musika geldoan kulunkatu gara, estu, gozo, heze. Betazalak jaitsirik izan ditudan arren, halako batean begiak zabaldu eta, guregandik gertu, Olga eta Xavier bistatu ditut, haiek ere suge eta enbor, eta berehala hotzikara batek buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino zeharkatu nau.
|
|
2001
|
|
|
Eguerdia da eta sargori dago. Halako
|
batean
bi gizon azaltzen dira han: Dionisio eta Fermin.
|
|
2002
|
|
|
Nire ondora iritsi, eta hara begira egon ginen tarte
|
batean
biok. Anaiari begiak piztu zitzaizkion, eta haren pitzaldiarekin neu ere animatu egin nintzen pixka bat.
|
|
|
Ulertzen dut medikuntza irakasteko irakasle bat behar baldin bada eta berdintsu zait eskolara eramango duen autobusaren gidariaren kasua ere, irakasle euskaldun berri baten edo auto gidari euskaldun berri baten kontratatzea ez dela lan erraza, horrek kostua sortzen baitio administrazioari. Baina ez, ordea, eman dezagun, irakasle guztiei bidaltzen zaien idazki ofizial
|
bat
bi hizkuntzetan jartzea. Ez pentsa, hain erraza den hori ez zen posible izaten betetzea batzuetan, nahiz ez naizen gauza izan, hori egin behar duena hizkuntza gaixotasunen batek joa ez bada behintzat, ezintasun horren gertatzeko arrazoia zein izan daitekeen jakiteko.
|
|
2003
|
|
|
Tunel hauek egiteko gorriak eta beltzak pasatu behar izan zituzten. Laster, Zegama aldean, tunelik luzeena zeharkatuko dugu eta, hura egiteko, nahitara, ingeniari italiar bat ekarri zuten; antza, mendiaren bi aldeetatik zulatzen hasi ziren, egunen
|
batean
bi zuloek bat egingo zutelakoan, noski; baina, eguna joan, eguna etorri, eta zuloek ez bat egiten; orduan, etsipenak harturik, ingeniariak bere kalkuluak erratuak zeudela onartu, eta bere buruaz beste egin zuen. –Eta Teresaren arreta behingoz erakarria nuelarik, begiak begietan, bere bihotza hunkituko nuelakoan, honela amaitu nuen?:
|
|
|
Pixka
|
batean
biak algaraka egon dira. Lulu aparte samar dago, itxuraz berantetsita.
|
|
|
Zutik dagoenak oihuka segi  tzen du. Pasadizo xelebreren bat kontatzen ari zaio gidariari, halako
|
batean
biak barrez lehertu dira-eta. Txaranga bat entzun dute, eta berriz ere suziriak.
|
|
|
Zubitik pasatzen ari da txaranga
|
Bat
bi hiru lauuu... bapirulau!, plaza aldera. Bertan hostal hizkiak antzeman dituzte, etxe baxuagoen gainean nabarmenduak.
|
|
|
Ez zen inor iritsi, ordea. Tximista
|
batek
bi alde simetrikotan zatitu zuen ostertza eta zerua tximeleta bilakatu zen. Eta orduan bertso zorrotz hau etorri zitzaidan burura:
|
|
|
Badago oraindik azpimarratu nahi nukeen beste desberdintasun nabarmen
|
bat
bi ikuspegien artean. Aztertu dugun erlijiotasun gogorrak biziki indartzen zuen diskurtso eskatologikoa, hil ondorengo betiko bizitzaren beldur eta esperantza iturria, Jainkoaren justiziaren ezpata zorrotza.
|
|
|
Hipotesi moduan aurreratu daiteke ezen komunitate sentsazioa sortzearen arlo hori ahul xamar dagoela gure artean; izan ere, euskararen aintzatespen soziala dudazkoa baita gaur eta hemen. Hizkuntzen aintzatespenei buruz hitz egiterakoan, gehien
|
bat
biri buruz hitz egin ohi da: sentikorraz eta arrazionalaz, biak arriskuan, nik uste.
|
|
2005
|
|
|
Handik urte batzuetara, mendeak ere izan zitezkeen?, Adelak, ospitaleko ohe hartan, gaixotasun larri batekin zegoela, bisitan joan nintzaion egun
|
batean
biok bakarrik geundelarik, hala esan zidan bat batean:
|
|
|
Arratsalde askotan, eskolaren ondoren, aitaren garajean sar  tzen nintzen, motorrarekin praktikatzera; txatartegi
|
batetik
bi auto zaharren motorrak ere ekarri zizkidan aitak, aska eta osa nitzan. Bestalde, amari bere bizikleta eskatu nion, aspalditik ganbaran baztertuta baitzeukan; emakume bizikleta bat zen, auzotik pare bat kilometrora zegoen paper lantegi batera lanera joateko amak garai batean erabilia.
|
|
2006
|
|
|
Egoki al nabil gaurko honetan fisika eta metafisikaren arteko mugaren alde batetik bestera? Ispilu
|
baten
bi aldeak direla esango zenidake zuk, Aita. Alice datorkit gogora.
|
|
2007
|
|
|
Pospoloaren argitan lagunaren aurpegi ubeldua ikusi zuen. Odol hari
|
batek
bitan zatitzen zion eskuineko masaila, eta ezpainak hanpa hanpa eginda zeuzkan.
|
|
|
Nekez eutsi ziezaioketen.
|
Bat
bi hiru kulata kolpe hartu zituen, gehienak buru gainean. Jesusek harengana erakarri zuen, eta bere gorputzarekin babesten saiatu zen.
|
|
|
Zaplaka batzuk eman zizkion masailean, amultsu, botila trago bakarrean hustu baino lehen. Haren eskuaren latza sentitzen zuen halakoetan,
|
bat
bi hiru aldiz, masaila beroaren kontra. Alferrik saiatzen zen iraunarazten azken ukituaren mina.
|
|
|
Beroa gorabehera, hotz iruditu zitzaion esku hezur azalekoaren ukitua. Balkoia itxi aurretixe, antxeta baten karraka gertu gertuko
|
batek
biak jirarazi zituen.
|
|
|
Mapan Crousera daraman biderik ez da ageri. Bada bizkitartean bide mehar
|
bat
bi urratsetan den Conche eta Crouseren artean.
|
|
|
Bi ukoek hamarkada batzuk egin dituzte elkar elikatzen, elkarren beharra baitaukate. Uste dut badela garaia sintesi berri
|
batek
bi antitesi horiek gaindi ditzan, biak estuak eta hein batekoak baitira. Sintesi hori sortuko da elite espainolistak euskara eta euskal kultura onartzen dituenean eta gutxiengo abertzaleak Espainiaren batasuna ere aukera zilegi bat dela eta gaztelania ere Nafarroako hizkuntza bat dela onesten duenean.
|
|
2008
|
|
|
Uff! " Eskertuko nizuke kafe
|
baten ordez
bi prestatuko bazenizkit. Mila esker Louise, mila esker".
|
|
|
Denbora luzez, ez nuen ezagutuko hiriaren alde horretan bizi zen beste inor. Gela bakarreko estudio bat zen, ohe garai
|
bati esker
bi altuera zituena. Ohe garaiak gauza berria ziren niretzat.
|
|
|
–Euskaldun ironiko bat, bota dio Barrutiak harreragileari, keinu faun
|
batez
bion arreta erakartzen duela?. Zorionak!
|
|
|
Emakumeak dardaraka dauzka hankak, eta aulki
|
baten
biz  karrari heltzen dio. Tomas aurrez aurre du, barratik begira ari zaio erantzun baten zain.
|
|
|
Isiltasunak hartzen du barrearen tokia. Hitzik gabeko drama
|
baten
bi aktore ematen dute.
|
|
|
Batasuna, bakartasuna: hain
|
bat
biak ere, eta hain bana.
|
|
2009
|
|
|
" Nola alda daitekeen gizaki
|
bat
bi orduan... –esan zion bere buruari harriduraz?.
|
|
|
Behin Maxik bere gelara deitu zituen Carlos eta Pello. Poltsa
|
batetik
bi pistola atera, bata handia eta bestea txikia, eta bat aukeratzeko eskatu zien. Biek handia nahi, ordea, eta umeak bezala teman hasi ziren, bakoitzak bere merituak goraipatzen zituelarik.
|
|
|
Grand Placen kontatzen da bonbak egiteko prozedura zein zen: " Hartzen da pila bat, baina ez edozein, hemezortzi watiokoa baizik, eta detonadore
|
baten
bi kableak ezartzen zaizkio, bata positiboan eta bestea negatiboan. Kontaktua egiteko, erloju bat jartzen da, hobe despertadorea bada.
|
|
|
Mariok zuzenean bere logelara jo, eta ohe azpia arakatzeari ekin zion. Hartan ziharduela, bat
|
batean
bi zapatila eta bi berna ikusi zituen, ohe azpitik, beste aldean. Ama zen.
|
|
|
Ananda, badakizu barru argitzea zer den, zuk zeuk ezagutu duzu zeure baitan; orduan, zertarako nire laguntza?, edozerez harago iristeko ahalmena duzularik, zergatik ba sufritu zure atzetik jarraitzerik nahi ez dudala eta?, ez zenuke inoren laguntzarik behar zure betegintzarre espirituala lortzeko; eta kontu horiek guztiak ipuin huts balira, zer?, zer da ba Kailas mendi sinboliko hori, zer Cervino Materhon gailurraren pareraino lebitatzea?, neuk ere ikusi zintudan lebitatzen Kumbamelan, egia da, lurretik hamar bat zentimetrora, baina orain ez nago erabat ziur, agian ilusio optiko hutsa izan zen; zer da energia zurrunbilo konikoen kontu hori, hor zehar irakurri duzun literatura merke hutsaren emaitza, horixe, lelokeria lelokeriaren atzetik, gaizkiulertuaren atzetik, paranoia paranoiaren atzetik, bai, Ananda, ez zara jabetzen ez zaudela zeure onean, hitzez hitz hartzen dituzula sinboloak; zer diozu, Sara, zuk zeuk ikusi zenuen nola lebitatu nuen Kumbamelako santoi haren aurrean, zuk zeuk ikusi zenuen; berriro esango dizut, Ananda, ilusio optiko hutsa izan zitekeen, beste ezer ez, eta, gainera, eman dezagun lebitatu zenuela, eta zer, argidun bihurtzen ote zaitu horrek, jeloskortasun soil bat gainditzeko gauza ez zara eta, ea konturatzen zaren behingoz segurtasun faltaren konplexuz beterik zaudela, amaren eza nozitzen duzula, zeuretzat bakarrik nahi nauzula, arnasa hartzen ez uzteraino, maite zintudan eta maite zaitut oraindik ere, Ananda, bizitzan gertatu zaidan gauzarik onena zaitut, baina gure harremana itotzen ari zara, ez didazu arnasa hartzen uzten, ez didazu arnasa hartzen uzten, ulertzen, ostia; ez esan hitz zatarrik, Sara; titietatik ateratzen zaidana esango dut, ostia, ostia, ezin dut arnasarik hartu, zu eta zure paranoiak, eman dezagun benetakoa dela zuk esaten duzun hori guztia, orduan bihotz zabala izan zenuke, lasaia, eta zer ipuin da beste hori ere: nire laguntza behar omen duzula argitze iraunkor
|
bat
biontzat lortzeko, nola jar dezakezu horrelako proiektu baten oinarrian ni zuri loturik eusteko behar konpultsibo hori, ez al zara jabetzen ama galdu zenuen bezala ni galtzeko beldur zarela; ez jarraitu, Sara, zital hori, erotu egingo nauzu; ikusten nola galtzen duzun kontrola, Ananda, ez erantsi eskurik niri, ostia, nazkaturik nago zure mehatxuez, a zer kaka argia zurea, ez ukitu ni gero, ulertz... nire laguntza behar omen duzula argitze iraunkor bat biontzat lortzeko, nola jar dezakezu horrelako proiektu baten oinarrian ni zuri loturik eusteko behar konpultsibo hori, ez al zara jabetzen ama galdu zenuen bezala ni galtzeko beldur zarela; ez jarraitu, Sara, zital hori, erotu egingo nauzu; ikusten nola galtzen duzun kontrola, Ananda, ez erantsi eskurik niri, ostia, nazkaturik nago zure mehatxuez, a zer kaka argia zurea, ez ukitu ni gero, ulertzen, bortxatzailea, ama putaren semea; ez hitz egin horrela, Sara, dena zikintzen duzu, dena pikutara bidaltzen duzu; pikutara bota zer, Ananda, zure paranoiak?, Iñigo eta Xabierren ustekeriak?, nik bizitza bizi besterik ez dut nahi, behin batean ezagutu nuen gazte ezti eta jakintsu haren ondoan, berrogei urteko asko baino helduagoa eta tinkoagoa zinen, segurtasuna eskaintzen zenidan eskalatzen ari ginela, yogako klaseak antolatzen ari ginela, diru arazoren bat gertatzen zenean, hantxe eusten zenion lasai, neurritsu, neba Kandidorengandik eta haren jokabide bortitz eta intoleranteetatik babesten ninduzun, desarmaturik uzten zenuen zeure ahots harmoniatsu horrekin, zer ostia gertatu zaizu, orduan bai zinela maisu handia niretzat, argiduna, ez al zara konturatzen zeu izan zarela dena kakaztu duena, eman dezagun zuk adierazi bezala direla gauzak, bizimodu argitsu eta zoriontsu bat dugula zain, zuk eta zure lagun berri horiek seinalaturiko bide horretan barrena, baina ezin dut itsu itsuan aurrera egin, Ananda, zugan soilik fedea dudala, jainko ahalguztiduna bazina bezala, eta areago Iñigo eta Xabierrengan fidaturik, horiek ez daude burutik sano, ezin dut, ikusten baitut argi eta garbi nora zoazen, horra non agertu zaizun barruan gorderik zeneraman haur abandonatu eta beldurtia, eta nik ezin diot jarraitu esklabo egin nahi nauen ume apetatsu horri, amaren hutsunea betetzeko baino ez nau-eta behar; nor zara zu nire amaz mintzatzeko, urdanga, ezta hitz erdi bat ere hari buruz, edo bertan hilko zaitut, entzun?; hil nazazu, ez duzu potrorik, hil nazazu, aurpegian zartako bat emateko baino ez zara gauza, ume negarti baten pare, jo nazazu ukabilez, potrorik baldin baduzu, eta amaitu dezagun hau guztia, ez nazazu besarkatu, ez ezazu negarrik egin, ostia, ume puta, aska nazazu, kendu zeure aho hori nire tititik, aska nazazu, ume gaixo bat besterik ez zara, ez ezazu negarrik egin, tira, zatoz, jarri hemen, kulunkatu egingo zaitut, baina ez jo ni berriro, ez didazu minik egiten, baina umiliatu egiten nauzu, ez didazu minik egiten, baina egunen batean kontrola erabat galduko duzu, zatoz, ez egin negar, maite zaitut, laguntza bilatu behar dugu, espezialista batengana jo, ez begiratu horrela, ongi, ez gara joango, ez baduzu nahi ez gara joango, ez zaitut inoiz utziko, ez izan beldurrik, ez zaitut utziko, maitekorra izan behar duzu nirekin, fidatu nitaz, leial natzaizu, beste inorekin ez nintzateke oheratuko inola ere, non aurkitu zu bezalakorik, galduta nengoen, nerbio arazoekin, bizitzan aurrerabiderik gabe, kaka hutsa nintzen, eta zu ezagutu eta eraldatu egin nintzen, bai, zuri zor dizut dena, buruz ongi samar jantziriko emakumea bilakatu nauzu, eskalatzaile bikaina, yoga irakaslea, eta bizi gogoa dut orain, ez nazazu hain estu hartu beraz, ez ezazu ito nigan jaioarazi zenuen ilusioa, zu ezagutu zintudanean erabat aldatu zen nire bizitza, orduan bezala jarraitu nahi dut, ongi dago, saiatuko gara beste urrats bat aitzina egiten, baina emadazu denbora pixka bat, ulertu egin nahi dut, ez diozu beldurrik izan behar ni galtzeari, heldutasun eta jakinduria handiko pertsona zara, ez utzi ezeri gure harremana zapuzten, gure bide espirituala eteten, egin negar, egin negar, badakit, uste duzu ez dudala ezer ulertzen, zuk dena argi duzu, badakizu nondik jo behar dugun betegintzarrea lortzeko, mendiak eskalatzen ditugunean bezala, halakoetan sokaren buruan jartzen uzten didazu batzuetan, utzidazu orain ere bidea urratzen, jomugara heltzeko denbora gehiago behar badugu ere, maite zaitut, bizitzan ezagutu dudan pertsonarik onena zara, gure artekoa konpondu behar dugu, konponduko dugu, egin negar, hartu titia, har ezazu behar duzun kontsolamendu guztia.
|
|
|
nire laguntza behar omen duzula argitze iraunkor bat biontzat lortzeko, nola jar dezakezu horrelako proiektu baten oinarrian ni zuri loturik eusteko behar konpultsibo hori, ez al zara jabetzen ama galdu zenuen bezala ni galtzeko beldur zarela; ez jarraitu, Sara, zital hori, erotu egingo nauzu; ikusten nola galtzen duzun kontrola, Ananda, ez erantsi eskurik niri, ostia, nazkaturik nago zure mehatxuez, a zer kaka argia zurea, ez ukitu ni gero, ulertzen, bortxatzailea, ama putaren semea; ez hitz egin horrela, Sara, dena zikintzen duzu, dena pikutara bidaltzen duzu; pikutara bota zer, Ananda, zure paranoiak?, Iñigo eta Xabierren ustekeriak?, nik bizitza bizi besterik ez dut nahi, behin batean ezagutu nuen gazte ezti eta jakintsu haren ondoan, berrogei urteko asko baino helduagoa eta tinkoagoa zinen, segurtasuna eskaintzen zenidan eskalatzen ari ginela, yogako klaseak antolatzen ari ginela, diru arazoren bat gertatzen zenean, hantxe eusten zenion lasai, neurritsu, neba Kandidorengandik eta haren jokabide bortitz eta intoleranteetatik babesten ninduzun, desarmaturik uzten zenuen zeure ahots harmoniatsu horrekin, zer ostia gertatu zaizu, orduan bai zinela maisu handia niretzat, argiduna, ez al zara konturatzen zeu izan zarela dena kakaztu duena, eman dezagun zuk adierazi bezala direla gauzak, bizimodu argitsu eta zoriontsu bat dugula zain, zuk eta zure lagun berri horiek seinalaturiko bide horretan barrena, baina ezin dut itsu itsuan aurrera egin, Ananda, zugan soilik fedea dudala, jainko ahalguztiduna bazina bezala, eta areago Iñigo eta Xabierrengan fidaturik, horiek ez daude burutik sano, ezin dut, ikusten baitut argi eta garbi nora zoazen, horra non agertu zaizun barruan gorderik zeneraman haur abandonatu eta beldurtia, eta nik ezin diot jarraitu esklabo egin nahi nauen ume apetatsu horri, amaren hutsunea betetzeko baino ez nau-eta behar; nor zara zu nire amaz mintzatzeko, urdanga, ezta hitz erdi bat ere hari buruz, edo bertan hilko zaitut, entzun?; hil nazazu, ez duzu potrorik, hil nazazu, aurpegian zartako bat emateko baino ez zara gauza, ume negarti baten pare, jo nazazu ukabilez, potrorik baldin baduzu, eta amaitu dezagun hau guztia, ez nazazu besarkatu, ez ezazu negarrik egin, ostia, ume puta, aska nazazu, kendu zeure aho hori nire tititik, aska nazazu, ume gaixo bat besterik ez zara, ez ezazu negarrik egin, tira, zatoz, jarri hemen, kulunkatu egingo zaitut, baina ez jo ni berriro, ez didazu minik egiten, baina umiliatu egiten nauzu, ez didazu minik egiten, baina egunen batean kontrola erabat galduko duzu, zatoz, ez egin negar, maite zaitut, laguntza bilatu behar dugu, espezialista batengana jo, ez begiratu horrela, ongi, ez gara joango, ez baduzu nahi ez gara joango, ez zaitut inoiz utziko, ez izan beldurrik, ez zaitut utziko, maitekorra izan behar duzu nirekin, fidatu nitaz, leial natzaizu, beste inorekin ez nintzateke oheratuko inola ere, non aurkitu zu bezalakorik, galduta nengoen, nerbio arazoekin, bizitzan aurrerabiderik gabe, kaka hutsa nintzen, eta zu ezagutu eta eraldatu egin nintzen, bai, zuri zor dizut dena, buruz ongi samar jantziriko emakumea bilakatu nauzu, eskalatzaile bikaina, yoga irakaslea, eta bizi gogoa dut orain, ez nazazu hain estu hartu beraz, ez ezazu ito nigan jaioarazi zenuen ilusioa, zu ezagutu zintudanean erabat aldatu zen nire bizitza, orduan bezala jarraitu nahi dut, ongi dago, saiatuko gara beste urrats bat aitzina egiten, baina emadazu denbora pixka bat, ulertu egin nahi dut, ez diozu beldurrik izan behar ni galtzeari, heldutasun eta jakinduria handiko pertsona zara, ez utzi ezeri gure harremana zapuzten, gure bide espirituala eteten, egin negar, egin negar, badakit, uste duzu ez dudala ezer ulertzen, zuk dena argi duzu, badakizu nondik jo behar dugun betegintzarrea lortzeko, mendiak eskalatzen ditugunean nire laguntza behar omen duzula argitze iraunkor
|
bat
biontzat lortzeko, nola jar dezakezu horrelako proiektu baten oinarrian ni zuri loturik eusteko behar konpultsibo hori, ez al zara jabetzen ama galdu zenuen bezala ni galtzeko beldur zarela; ez jarraitu, Sara, zital hori, erotu egingo nauzu; ikusten nola galtzen duzun kontrola, Ananda, ez erantsi eskurik niri, ostia, nazkaturik nago zure mehatxuez, a zer kaka argia zurea, ez ukitu ni gero, ulertz...
|
|
|
Eta bide hau hartu dudanez gero aritaldi honetan, ozenki esan nahi nuke hemen zentzugabekeria dela, ezjakintasun hutsa ez bada, kalitatea eta euskara kontrajartzea, aurrez aurre paratzea, batzuek maizkara egiten duten gisan. Zerbitzu
|
bat
bi hizkuntzetan eskaintzeak hori esan nahi du, hori bakarrik: bi hizkuntzetan eskaintzen dela, ez besterik.
|
|
|
Urteotan guztiotan nola halako paktu aipatugabe bat gertatu da euskal abertzaleen eta azken boladan konstituzionalista deitzen direnen artean, bi aldeek espresuki adostu gabea, baina neurri
|
batean
bi aldeentzako eroso izan den paktua. Idatzi eta adostu gabeko paktu horren arabera, abertzaleei dagokie euskararen kontuez arduratzea, euren hesi barruko kontuak direnez gero.
|
|
|
Suertatu zen, ordea, lotsabako berezi bat. Tribuko kide
|
batek
biak egiten zituen: lantzean behin emakumeen rolak egiten zituen, emeen zereginak egitea hautatzen zuen; bestetzuetan, hankarteko zintzilikarioaz espero zena egin ohi zuen.
|
|
|
Identitate horiek berriro imajinatzeko zereginean eragin zuen erakusgarri sintomatikoetako
|
bat
bi kantagintzen muineraino sartuta dagoen estilo narratiboan bistaratzen da. Euskalduna askoz prosaikoagoa; katalana, berriz, lirikoagoa.
|
|
|
Noski, tarteka, izen hauek beste egutegiari egokitzean, izen
|
batekin
bi hilabeteri deitzeko usadioa ere hortxe daukagu: liburu eta aipu aspaldikoenetan," jorraila" martxoarekin lotzen da apirilarekin bezainbat:
|
|
|
hodei pulamentu barikoen laino tximak haizearen ekarrian. Eta hor datoz, hor hegada pausatuan hegazti kankarrotzarrok,
|
bat
bi hiru lau... 21 saiarre hego zabal. Aireko hega pistak kodigo jakin batez ikasita dituzte nonbait:
|
|
|
Basoko soilgune
|
batean
bi tropelak bat batean aurrez aurre aurkitzerakoan, iraganeko erresumina eta gorrotoa gogoratuz, indar misteriotsuak eraginda, lau hankatan jarri ziren berriro ere. Otsoak, beren letagin beldurgarriak ardiei erakutsiz eta hankak tenkatuz, oldartzeko prest zeuden.
|
|
2010
|
|
|
Aldekoarekiko nire ezagutza urte batzuk lehenago gertatu zen. Euskal Idazleen Elkarteak antolatutako kongresu
|
batean
bi hitzaldiren arteko atsedenaldian taberna batean pintxo bat jaten ari nintzelarik hurbildu zitzaidan eta nire bigarren liburua asko gustatu zitzaiola esan zidan. Urte haietan oso iruzkin gutxi entzun edo irakurri nituen nire liburuez eta horregatik ez nuen inoiz ahaztu egin zidan ilusioa.
|
|
|
Denbora
|
batez
biak elgarri so dagotzi, harrituak.
|
|
|
Kiosko batean egunkariak, ipuin bat eta familien karta jokoa erosi genituen. Ondoren paseo eder
|
bat
bi hondartzatan barrena, parke pare batean geldituz. Haurra jolasean ari zen bitartean goitik behera irakurri nituen eguneko berriak.
|
|
|
Ez nion tankerarik hartzen egoerari. Telefonoa hartu nuen Mariori deitzeko, hura zer zen, Mirentxu bulegora sartu zitzaidanean, bandejatxo
|
batean
bi kafe zekartzala.
|
|
|
Eta berriro nagusitu zen isiltasuna hondartzan, isiltasun lazgarri eta zorigaiztokoa oraingoan, airean zintzilik geratu zena denbora
|
batez
bi lehiakideek hondarra utzi eta harkaitzetatik harago galdu ondoren, bata bestearen atzetik.
|
|
|
Zirujau hau Josef Irigoien zelako batekin lau urtez ikasten egon ondoren, Balentziara joan huan hango ikastetxera, tituloa ateratzera, beste nafar asko bezala. Balentzian, 1754, 55 eta 56an titulua atera eta Juan Bautista Oliver delako
|
batekin
bi urte egin zitian. Gero, hona itzuli eta, Aldazko Zirujaua zen Juan Jose Soravilla delakoarekin beste urte bete.
|
|
2011
|
|
|
Mezu sekretua ere Werfelek laguntzaile bat zeukala frogatzera zetorren. Kode ezkutu
|
batek
bi lagun behar ditu gutxienez: mezuaren igorlea eta hartzailea.
|
|
|
Amak une
|
batez
bi eskuen artean jaso zuen edalontzia eta kanela eta alkohol lurrin gozo eta beroa zabaldu zen etxe guztian. Txurrutadaka edaten hasi zen.
|
|
|
Horditurik bezala nenbilen, estropezuka, pozez gainezka, arima argitasunez beteta. Arrosondo
|
batean
bi hego txiki ikusi nituen pilpiraka. Eskua luzatu eta tximeleta zuri bat harrapatu nuen, eta iruditu zitzaidan jabetua nintzela udako edertasun guztiaz, misterio dirdaitsu guztiaz.
|
|
|
Bi Jeep, beteta, plazara ematen duten bi kale kantoi estrategikoetatik. Guardietako
|
batek
bi tiro bota zituen airera. Beste batek, beste bi.
|
|
|
Ez dut aparretan sartu nahi, garbiketa egin aurretik ura ez zikintzeko. Kolpe
|
batean
bi basoak hartu eta uretan sartzen dituzu. Ezin dut asmatu, badakit dudala asmatu, eta sukaldetik alde egiten dut.
|
|
|
biolontxelo
|
baten
bi soka grabeenak;
|
|
|
Kontraseña bazen. Portuges bakotxak bere fotu
|
bat
bi pusketan hausten zuen. Haren erdia Portugalen uzten zuen eta bertze erdia Pariserat ailetzian ematen zion bertaraino ailetzen lagundu zionari eta honek gibeleka bidia eginez, igortzen zuen erdi hau Portugalerat.
|
|
|
Nahiz eta diruaren kontrabandoa izugarria izan, egiten zen beste kontrabandorik ere. Hondarribiko Artxiboan dagoen 1599 urteko dokumentu
|
batean
bi hondarribiar ageri dira, Tomas de Alverrok Juan Martinez de Oyarzabal Ingalaterratik ekarritako aratxe edo txahal larruen kontrabandoa egiteaz salatzen du. Oyarzabal jaunak bere defentsarako zera dio:
|
|
|
Abenduko egun
|
batean
bi eskutitz eman zizkioten Donostiako Club Nautikoko maisuarentzat, anaia komunista kartzelan baitzuen, nonbait ere. Muga pasa ondoren, Txanberlain gehienetan Oiartzunen geratzen zen lotan, baina egun hartan erabaki zuen Donostiaraino jarraitzea eta bide batez eskutitzak eramatea.
|
|
|
Baina halabeharrez gau hartan bertan jendea behar zuten kafe kargamentu bat Zalaingo zokoraino eramateko, Beran Bidasoa ibaiak duen ibira. Orduan, Apatxene baserriko Michel eta Etienne gazteak konbentzitu zituen bere paketeak eta bizikleta Zalainera eramateko, gazteak gau hartan espainiar bat pasatzekoak baitziren, eta bera kafea pasatzera zihoan koadrilarekin joan zen, harri
|
batekin
bi txori boteaz. Eguraldi makurrarekin irten ziren, bisutsa aurpegian eta lohia hanketan.
|
|
|
Han, azokara joan nintzen Alacanteko errefuxiatua zen gidariarekin berak ezagutzen zuen zapata saltzaile batengana, baina ez genuen traturik egin, saldu arte ez baitzidan ordaindu nahi. Baina azokan bertan beste
|
batek
bi dozena erosi zizkidan eta esan zidan, azokan berari bakarrik eramaten banizkion, mordoxka salduko zizkidala.
|
|
|
Arratsaldean Ziburuko baserri batean egon nintzen artoa biltzen. Bertako emazteak ere senarra Alemanian zuen preso eta bakarrik geratu zen baserri handi
|
batean
bi umerekin. Bi egun eman nituen artoa eta babarruna biltzen eta behiak jezten.
|
|
|
Bazkaldu nuen eta sukalderako egur bila atera nintzen. Eroria zegoen pago
|
bati
bi puska handi kendu eta etxera jaitsi nituen txikitzeko. Pozik geratu nintzen egurra bi asterako egin nuen eta.
|
|
|
Handik pixka
|
batera
biak agertu ziren eta Urkiolak bete behar nituen eskari orriak ekarri zizkidan. Beste bisita batean, Marcos tabernan nengoela, Jose Mintegi, beste mikelete ohi bat, topatu nuen eta bere etxera konbidatu ninduen lotara.
|
|
|
Bidetik jaisten ari nintzela, bihurgune
|
batean
bi soldadurekin egin nuen topo aurrez aurre. Ia bihotzekoak eman zidan, baina ordua galdetu zidaten eta berehala konturatu nintzen ez zirela arriskutsuak; Oiartzundik zetozen nonbait ere.
|
|
|
Ilbeteko arrats
|
batean
bi mila bat metroko mendi batera igo nintzen eta handik alde egitea erabaki nuen. Egun oso bat pasa nuen oinez Tarbesera iristeko.
|
|
|
Mundu honetan gehiegikeria asko dago, eta hori da bat, bikote
|
batean
biok gaixo egotea. Sinestun batek esango du Jainkoaren aurrean biluzten gaituen misterio latz bat gehiago dela, mundu gosea, izurriteak eta beste mila kalamidade bezala.
|
|
2012
|
|
|
Eztitan hartu zuen Margaritak semearen guraria, beste gauza batzuetarako agertzen zen bezain temati jokatuz gero zerbait probetxuzkorik aterako zuelakoan pianotik ere. Zazpigarren egunean, ordea, Inasek pianoaren tapa itxi zuen bat
|
batean
bi eskuekin.
|
|
|
Ondoren, arte nagusiaren itzalpean emandako bazkaloste sargoritsuetako irudiak etorri zitzaizkion; gehienak bakar bakarrik iragaten zituen: umetan, Inesitarekin jolasten (trapuzko panpina kutuna zuen" Inesita"), eta, nagusiagotan, bordatzen; zenbaitetan ama ere izaten zen berarekin, batik
|
bat
bien artean josi beharreko zerbait zeukatenean. Argi poste hura sartu zuten egunean euria ez zen gelditu goizetik gauera arte; ikustekoak ziren hartan aritu ziren bi gazteenen gorputz gihartsuak alkandorak blai blai eginda zituztela lanean.
|
|
|
Atea bultzatu dut, aurrean esekita daukan txilin zaratatsua dantzaraziz, eta kafe aretoan sartu naiz, iluna eta keztatua, bertan ikatzezko berogailu handi bat baitago piztuta. Hormetako ispiluetan islaturik ageri dira marmolezko mahaiak, billarra, larruzko sofa bat dena arrakalaz betea, eta, 1919ko egutegi batean, galtzerdi zuriko alsaziar
|
bat
bi militarren artean. Kafe horretan, igandero, zortzi nekazari elkartzen dira, beti berberak, kartetan jokatzera.
|
|
|
" Atea bultzatu dut, aurrean esekita daukan txilin zaratatsua dantzaraziz, eta kafe aretoan sartu naiz, iluna eta keztatua, bertan ikatzezko berogailu handi bat baitago piztuta. Hormetako ispiluetan islaturik ageri dira marmolezko mahaiak, billarra, larruzko sofa bat dena arrakalaz betea, eta, 1919ko egutegi batean, galtzerdi zuriko alsaziar
|
bat
bi militarren artean. [...] Parean, ispilu batean enmarkaturik, neure aurpegi zimurra ikusten dut.
|
|
|
Ez daki tristatu egin behar lukeen ala algaraka hasi irakurri duenean ayapaneko izeneko mexikar hizkuntza
|
batek
bi hiztun baino ez dituela eta hiztun biak haserre daudela elkarrekin.
|
|
|
Ganbara
|
batean
bi sagu atzera eta aurrera, jolasean ariko balira bezalako arintasun batez. Halako batean, saguetako bat seko gelditzen da eta gazta puska eder bat daraman satolatxoa seinalatzen dio besteari:
|
|
|
RodrÃguez Medelek eta Molak, nork bere galgan, bazekiten zertan ari ziren. Ordu batzuk geroago, gizon
|
batek
bi tiroz hil zuen guardia zibila, Guardia Zibilak Iruñako Ansoleaga kalean zeukan kuartelaren aurrean. Hainbat historialarik 36ko gerrako lehen biktimatzat jotzen du.
|
|
2018
|
|
|
karta sorta ongi lerroturik dago, sortaren ertza berdinduta dago, ez dago koskarik. Azken begirada
|
bat
biz  karrean uzten ari den kale horientzat. Nostalgiarik gabe.
|
|
|
Kortxoa kentzeko hots nahasezina entzuten da sukaldetik, eta badator Bruno esku
|
batean
bi kopa eta bestean botila dakartzala. Zerbitzatu, eta ontzi bat neskari luzatu dio.
|
|
|
Aurreneko jaurtigaiak ilararen saihetsetan erori ziren, lurrean zulo handiak eginda eta metraila noranahi sakabanaturik. Obus haietako
|
batek
bitan zatitu zuen iraultzaren bandera gorria zeraman guardia gaztea. Oihuak...
|
|
2019
|
|
|
Neskak, orduan, mutilaren gerriaren inguruan hankak kiribildu eta musu eman dio amorratuta, hain amorratuta, non ezpainak hozkatu baitizkio. Lalek odolaren gazia dastatu du, eta musu eman dio berak ere, ondoko ohatze
|
batean
biak erori diren arte, non batak besteari janzkiak erauzi baitizkiote. Etsi etsian, sutsuki egin dute maitasuna.
|
|
|
Sukaldean entzuten dut niri eternitate bat iruditu zaidan tartean eta logelara itzuli da erretilu
|
batean
bi katilu kafe eta platerkada bat pasteltxo ekarriz.
|
|
|
Data eta orduaren berri ere jakin dezaket. Notarioaren atari ondoan, bada kafetegi
|
bat
bi sarrera dituena. Notarioarenetik ateratakoan, gauza bakarra lortu behar duzu:
|
|
|
Erregea, noizbait ere ingurumari hartan suertatu zen eta, jauregira iritsirik, emaztea bera irten zitzaion atarira. Hari ere galdegin zioten ea emakume
|
bat
bi haurrekin eskean ikusia zuten, eta hark erantzun: " Zuek diozuen hori asko sufritua bada, neuk ere asko sufritu dut".
|
|
|
Eskolatik itzuli naizenean, ama eta Blanche ikusi ditut jardinean, bazter
|
batean
biak negarrez. Ezin izan kalkuluetako hutsegiteagatik, hori gertatu zenetik pasatu dira gutxienez hiru hilabete!
|
|
|
Jainkoa eta Deabrua. Lehen ere gertatu da, fededun
|
batengatik
biek borroka egitea. Job izena zuen.
|
|
|
Gehiago berriz ezin besarkatu ahal izango zuen semea, bere mutila; behin ere ez! Jendarmeek aita hila zuten, eta prusiarrek semea zioten hila..., kanoi bala
|
batek
bi partetan zatikatua. Eta iruditzen zitzaion ikusi egiten zuela zera izugarri hura:
|
|
|
Beste eszena
|
batean
bi pertsonaia hizketan ari dira larru  jotze batez eta, bat batean, narratzaileak sudurra sartzen du, eta ematen du, bera dela larrutan ari dena:
|
|
|
Euskaldunon artean, beste hilabete batzuekin ikusiko dugun gisara, sarri ikusten den kontua da, izen
|
batekin
bi hilabeteri deitzeko usadio hau. " Baina nola leike hau", esango du batek," zein egutegi zuten euskaldun hauek, edo ba ote zuten egutegirik?".
|
|
|
â1990ko Granadakoa ere bai: Peligros herrian, ur tronba handi
|
batek
bi per  tsona hartu eta suntsitu zituen.
|
|
|
Argi ditzagun apur
|
bat
bi kontzeptuok. Neronek asmatutako definizioa ez dela argi utzita, hara hemen Uzeiren Meteorologia Hiztegian, Eguraldia hitzaz dioena:
|
|
2020
|
|
|
Ilargiaren argi urdindua sartzen zen leiho zabal batetik. Apaizak, bi bildumen piztu, eta goiera handiko arasa
|
baten
bi alboetan jarri zituen: haien metxa dardartiek bi izar ziruditen ilargiak zilartutako sakristiako zeruan.
|
|
|
Ez du barre egin nahi baina badago zerbait elkarren arteko dinamika bitxian hartara bultzatzen duena. " Tipikoa niregan" esatea oso Mariannerena da, hark bere buruari egindako burla txiki bat, eta aldi berean keinu
|
bat
bien arteko halako adostasun bati, Marianne berezia delako adostasunari. Marianneren soinekoak eskote handia du aurrean, eta lepauztai zurbilak agerian uzten dizkio bi puntuazio marra zuri balira bezala.
|
|
2021
|
|
|
begi bixi bixiak, nondik adarra joko edo nondik zer aurkituko baleude bezala. Gorputzez hala ere gehiago ziren, mutil mardul eta segailak, batik
|
bat
bietan zaharrena. Ez nien ezagutzen aitarena bezalako joerarik musikarako.
|
|
|
Han egin zuten bilera. Bizkartzaina ere haiekin urrundu zen; abiatu aurretik, agindua eman zion Jonaneri Ondarroako jatetxe
|
batetik
bi eltze ekarri behar zituztela ordu baterako; kontsularen izenean ordainduta zeudela. Bakailaoa pil pilean eta arrain zopa.
|
|
|
Edontzi bat edari pozoitua duena, ardo zuri baten ordez detergente industrial pixka bat? Sikario bat, semaforo
|
batean
bi tirotan akabatuko zaituena. Oro har, herritar arruntak ez du inork bera hiltzea galarazteko modurik, norbaitek horixe erabaki badu.
|
|
|
Oso gau bizia izan zen. Baten
|
batek
bi hildakoen argazkia jarri zuen Twitterren, eta mundu guztia ikertzaile lanetan hasi zen sare sozialetan, biktimak identifikatu nahian. Masa anonimoak berak deitu zien azken hilketei" Andre Maria Zuriaren krimena", eta hashtag berri bat ere eman zien:
|
|
|
Epaitegiak beren barruko ardatzetik mendean hartzen zituzten bi igogailu panoramikoetako batean sartu ginen. Zientzia fikziozko kristalezko kapsula
|
batek
bi solairu jaitsi gintuen poliki poliki, eta korridorean zebiltzan guardiako funtzionarioek geuri zuzendu zizkiguten beren begirada diskretuak.
|
|
|
⣠Ez: hori lehengo
|
batean
biok batera ikusi genian, eta hori huan birusaren jatorriari buruzkoa, potto. â A bai, egia.
|
|
|
Gaur egundoko kristoa sortu dit, bere whatsapp
|
bati
biz  kor ez erantzuteagatik. Oihuka eraso dit, esanez marka bikoitza urdinez ikusi duela eta, hortaz, bazekiela mezua irakurri dudala, eta ea zergatik ez diodan berehala erantzun eta zertan nabilen.
|
|
|
" Aita harro egongo duk hitaz, alfer zorria! Hari
|
batekoak
biok ere!". Alkateak aurre egin zion medikuari:
|
|
2022
|
|
|
Egarria sentitzen hasi zen berriro, eta atzera pub bero kiratsura itzul  tzeko gogoa zuen. Galdua zuen gizon indar  tsuaren fama ere, mutiko bat besterik ez zen
|
batek
bitan garaiturik. Amorruaren sutan erretzen zeukan barrua, eta pasatzerakoan arinki ukitu eta Barka!
|
|
|
Arrats
|
batean
bi andreren ondoan esertzea egokitu zitzaion Rotundan. Aretoa, jendez urri eta isiltsu, porrotaren iragarpen penagarria zen.
|
|
|
Egur labea egun guztian pizturik egoten da. Leihotik hurrean, mahai itzel bat dago, eta banku
|
bat
bi hormaren zokoan. Banku horren gainean egiten dugu lo.
|
|
|
Beste emakume
|
batek
bi sagar ematen dizkigu; beste batek, gailetak.
|
|
|
Javier eta Nora urte bereko egun berean jaio ziren eta bizilagunak txandaka joaten ziren batean haur bat eta gero bestea ikustera. Haurrak eskas diren herri batean, bat
|
batean
bi etortzea, ulertuko duzu abuztuko festak baino gertaera handiagoa dela. Esaten dute etxe batetik besterako joan etorri haiek itsasotik basorako bidaiak bezalakoak zirela, eta gure etxean sartu eta gurasoak begirada galduko Nora bati eusten ikusteak basoan pentsatzeak sortzen zien sentsazio bera sortzen ziela, aurpegitxo haren artetik otalurretako leizea ikusi ahal balute bezala.
|
|
|
...esan zidatena, igandea hautatu zuten garbiketa lanetarako, egun hila delako, Jaunaren eguna eta familia, bezeroek beren emazteari larrua jotzeko eguna, agentziak ateak ixten dituen eguna, eta astelehen goizean ez da zoruan piririka dabiltzan ile pilatxo grisen arrastorik, haize korrontea dabilenero zoko guztietara zabaltzen diren haiena, pena da, egunak dira berriz agertzen ikusteko, bezero segida
|
bat
bi edo hiru egunetan lanbide honi berezko zaion narraskeria berriz ikusteko, neurriz gaineko erraztasunak bezeroei pentsarazi liezaieke nik ondoan izan nezakeen narrraskeria gauzarik naturalena dela, espeziearen eboluzioaren lerro zuzenean dagoela, normala dela hantxe zeurea ez duzun ohe batean etzanda egotea, zeure alaba izan zitekeen neska batekin, erakutsi egin behar zaie, eguneko katean betet...
|
|
|
...ita, maite nuen eta maite ninduen, biren ordez maite ninduen, hiruren ordez, hainbeste maite ninduen ezen autoestimuaren beharrik ez nuen, esker txarrekoa izango nintzatekeen maitasun uholde hartan, zorionez hantxe zeuden Jainkoa eta Hirugarren Mundua ni aitagandik babesteko, aitak bere energia beste norabait bideratzeko, paradisuko toki urrunekora, adibidez, eta behin igande batean elizan geunden
|
batean
biok ere egurrezko bankuan jarririk, eta nire ama ohean, aita eta biok lehen ilaran jarririk banku batean, eguzkiaren argiari begira geunden, eta argiak beirateak zeharkatzen zituen eta aldarearen gainera erortzen zen diagonalean eta izpi sorta beti berdin lerrozuzenetan, eta nik ostia irentsi ordez eskuan gorde nuen, eta gero sakelan, eta azkenean nire logelan amaitu zuen, ohe azpian ezkutatu nu...
|