2001
|
|
Bilozertchev, Vitali Chtcherbo, Boginskaia. Eta imajinatzen zuen, aldi berean, olinpiadetako historia idazten ari zen kazetari
|
bat
beste bati galdetzen: " Zu, nola idazten da Bilosertxef?"
|
2002
|
|
Zaunka oso diferentez. Nagusiari zaunka molde bat eta harrotz
|
bati
beste bat. Maite dutenari zaunka laburrak, intziritsuak.
|
|
Izan ere, hurbil hurbilekoa zuen Sergiorekin bizi izandako porrota. Historia hartatik Sergiorekiko haustura oroit zezakeen, baita ondoko hilabete luze bezain ilunak ere, zeinetan zulo batean sartuta bezala egon baitzen, egun beltz
|
bat
beste bati zerraiola eta tunela tunelari. Soniak maiz gonbidatzen zuen Sara bere etxera, edo dendara joaten zitzaion bisita egitera... edo Sarak berak gonbidatzen zituen Dioni eta Sonia, baina laguntza guztiak ere eskas gertatzen zitzaizkion, hain baitzen beteezina Sergiok utzi zion hutsunea eta hain sentitzen baitzen bakardadeak jota.
|
|
Eta denda itxi aitzin, beste dei bat egin zuen Malagara, berriro huts egiteko, señoritoa kanpora irtena baitzen orduan ere, antza, auskalo zertara... Eta dei
|
bat
beste bati zerraion, huts bat beste bati... harik eta Sarak abisua utzi zion arte dei zezala berak, Sergiok alegia, nahi zuenean, ez baitzuen uste, garai batean telefonoz deitzen hain iaioa izan zena amnesiak joa egon zitekeenik, bat batean. Handik aurrera, telefonotik zintzilik egon zen Sara, Sergiok noiz deituko, baina orduan ere alferrik.
|
|
Eta denda itxi aitzin, beste dei bat egin zuen Malagara, berriro huts egiteko, señoritoa kanpora irtena baitzen orduan ere, antza, auskalo zertara... Eta dei bat beste bati zerraion, huts
|
bat
beste bati... harik eta Sarak abisua utzi zion arte dei zezala berak, Sergiok alegia, nahi zuenean, ez baitzuen uste, garai batean telefonoz deitzen hain iaioa izan zena amnesiak joa egon zitekeenik, bat batean. Handik aurrera, telefonotik zintzilik egon zen Sara, Sergiok noiz deituko, baina orduan ere alferrik.
|
2003
|
|
Txominek bazekien platerarena, eta bazekien ohearena, baina ez zekien berak kanpoan pasatutako ordu guztien kontaduria eramateko ohitura hartua zuela amak, ordu bakoitza orri batean markatuz: martxoaren lehen egunaren goizeko zortziak ziren semea etxetik irten zenean, eta geroztik hantxe aritu da Nekane, orduak seinalatzen, marra
|
bat
beste bati darraiola; zenbaketa errazago egitearren, hamargarren marra atzeraka okertu zuen, berdin hogeigarrenarekin eta hogeita hamargarrenarekin ere; maiatzaren hogeita hamarrean marraztu du azkena: bi mila ehun eta hirurogeita seigarren marra.
|
|
Lehertu beharrean ez, erotu beharrean zegoen Joxeperen burua! Borroka gero eta gogorragoa, lapitza eta goma, goma eta lapitza, irudi lizun
|
bat
beste bati zerraiola... " Horrela ezin jarraitu...!", oihu egin zuen halako batean:
|
2004
|
|
Ez zen egon erantzun
|
bat
beste baten antzekoa.
|
|
ondo merezitako prestigioaren jabea zen jada, txantxazale amorratua eta trebea. Zenbat aldiz ez ote zituen Feynman hark militarren txosten top secret ak segurtasun kutxa
|
batetik
beste batera aldatu, edo bere adarjotze mezuak kutxetan bertan utzi, non eta Manhattan Proiektuan bertan, munduko lekurik seguruenean! Txantxarik gabe, latzenean ere, bizitzak ez zuen merezi.
|
|
Eta ehun milatik gora ahok egin zuten oihu: " Goool!", eta oihu
|
batek
beste bati zerraion: " Bar ça, Bar ça!", espazioaren bihotza aho batu haietatik mintzo balitzait bezala.
|
2005
|
|
–Egin nuena jakin bezain laster esan omen zian ni hilda nengoela beretzat. Zer egiten dik hildako
|
batek
beste baten hiletetan? –eta, oso lasai, trago luze batez hustu zuen bere tomate zukua.
|
|
Edo apurka apurka esaten du. Egun batean zati bat esaten du eta hurrengo batean beste zati bat eta hurrengo
|
batean
beste bat. Horregatik egoten naiz ni adi, Piedaden misterioak jakiteko.
|
|
–Creo que ha dicho algo de La Berza –isilka ikasle
|
batek
beste bati eztenka nahian.
|
2006
|
|
Horrela gertatzen zaigu guri ere. Eten gabe ari gara geure burua margotzen, gertakari
|
baten gainean
beste bat jartzen, hondoan dagoena ahaztuz edo ahaztu dugula pentsatuz. Baina egun batean kolpea hartzen dugu, eta, armairuari bezala, geruza zatitxoak jausten zaizkigu lurrera, eta agerian geratzen zaizkigu beste geruza batzuk, jatorrizkoak.
|
2007
|
|
erabat bestelako espazio batean sartu gara. Herder-engandik Hegel-engana herri gogo literario kultural
|
batetik
beste bat historiko filosofikora pasa bagara (praktikan: herri xumetik Estatura), eta Hegel-engandik Savigny rengana pasatzean herri gogo filosofiko batetik historiko positibo batera (eta zuzenbidera), orain herri gogoaren tratamendu zientista batera gatoz, antimetafisikoa.
|
|
Ero
|
batek
beste bati begiratuko liokeen bezala begiratu zidan, eta keinu horrek ia neure onetik aterako nindukeen, hain baitzen txeratsua, biguna eta mardula, une horretan txuleta ekarri izan ez balidate. Hura bai gogorra, ezer gogorrik bada munduan.
|
2008
|
|
Ama nagusiak, haserre zegoelako itxura egin eta poza ezin ezkutatu izan zuenak, domingotarraren hatzaren mugimendua jarraitu, honek santu estali
|
batengandik
beste batengana zeraman hatza, hatz muturrean kokatutako begi ahalguztidun batek istantean berretsiko zuenez, eta, apurka apurka, betartea aldatu zuen, haserre eta poz keinuei kezkarena, anai arreba bikiak dira kezka eta beldurra?
|
|
ezkontzen gara, eta ezkontzaren errealitatea bizi dugu, ezkontza gizartearen errealitate bat ere baden heinean? baina gero, ametsak emakume
|
batengandik
beste batengana joaten zaizkigu, ezinbestean, ametsaren eta errealitatearen arteko desdoitze bat sortuz, naturak ezarria ez baitago naturaren kontra gainditzerik, gaixotu ezean.
|
|
udaberria, uda, udazkena eta negua; kanpoan uda da, badakizue, eta udari udazkena jarraituko zaio, udazkenari negua? eta urtaro
|
bati
beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat egin ez ote duten?
|
|
Ama nagusiak, haserre zegoelako itxura egin eta poza ezin ezkutatu izan zuenak, domingotarraren hatzaren mugimendua jarraitu –honek santu estali
|
batengandik
beste batengana zeraman hatza, hatz muturrean kokatutako begi ahalguztidun batek istantean berretsiko zuenez– eta, apurka apurka, betartea aldatu zuen, haserre eta poz keinuei kezkarena –anai arreba bikiak dira kezka eta beldurra– gainjartzen zitzaiela. Ama nagusia kezkatua zegoen, zinez, beldurtuta –heretikoak erregai zituèn suaren irudia etorri ote zitzaion burura, begitartea izoztu ziona? –, eta orduan, defentsa sistemaren erreakzio automatiko batean, bizi sena iratzarri eta bizi senak argudiorik biribilenaren bila bultzatu zuen:
|
|
Eta hori gertatzen zaigu gizonezkooi, baita ezkontzarekin ere: ezkontzen gara, eta ezkontzaren errealitatea bizi dugu, ezkontza gizartearen errealitate bat ere baden heinean... baina gero, ametsak emakume
|
batengandik
beste batengana joaten zaizkigu, ezinbestean, ametsaren eta errealitatearen arteko desdoitze bat sortuz, naturak ezarria ez baitago naturaren kontra gainditzerik, gaixotu ezean.
|
|
Izan ere, guztiok jakingo duzue honezkero, lau direla urtaroak: udaberria, uda, udazkena eta negua; kanpoan uda da, badakizue, eta udari udazkena jarraituko zaio, udazkenari negua... eta urtaro
|
bati
beste bat; baina hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat egin ez ote duten... hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak.
|
2009
|
|
(Behin badena, inoiz ezin da, ez izan?). Heriotza ezin da izan ate bat ezerezera, iragaitza baizik izate molde
|
batetik
beste batera. Heraklito Efesokoa gogoratzen dugu:
|
|
Adak beste amets bat utzi behar izan zuen, beraz, bide bazterrean? baina amets
|
bati
beste bat zerraion, eta bazuen beste bat orduko, bazuen beste bat ordezko, Domingori oroitarazi ziona eta poema baten moduan irten zitzaiona, anaia Madrilera joan zitzaiòn egunean:
|
|
Domingo harro egoteko moduan egon zitekeen, mirariaren protagonista bera zenez gero, baina bere zalantzak behar zituen, halaber; are gehiago: ...zuen, baina, sakrilegioa, sarjentuak?, eta ez berak, Domingok; ondorenak, ordea, ageri agerikoak ziren, bera ospitalean hilzorian zegoen bitartean hantxe egongo baitzen sarjentu putakumea, kanpamentuan, eskuak galtzontziloetan sartuta, potrojorran; eta Domingo bere patuaren kontra erreboltatzen zen, hain iruditzen zitzaion zuzengabea gertatu zitzaiona, irudi bati beste irudi bat zerraiola eta hitz
|
bati
beste bat, logika ilogiko baten itxurapean sarri, ondorioak ere halakoxeak: azkenean hori izango da guztia, Kristok ere urrezko hortzak zituela?
|
|
Eta, barre
|
bati
beste bat zerraiola, halaxe aritu zen Nazario Orbe, barreen artean behin eta berriro errepikatzen zuela: Trotskyren antza du, bai, Trotsky bera ez bada?
|
|
amonak ipuin bat eta beti ipuin bera kontatzen zien bitartean, Rakel beti bertsio berriren batekin joaten zela: batean, Sakamantekasek eskolatik mendira ihes egindako ume bat akabatzen zuen, labana bihotzean sartuta; bestean, berriz, xerretan trenkatzen zuen emakume bat, gauez bakarrik ateratzeko ohitura zuena; eta hurrengoan, auskalo zer asmatzen zuen Rakelek, nobela beltzik beltzeneko krimenen pareko basakeriak asmatzeko abilezia aparta baitzuen; eta, bertsio
|
bat
beste bati jarrai zekion, bukaera zabalik uzten zuen neskameak, Sakamantekasek beti egiten baitzion ihes justiziari, nahiz eta justiziaren ohorea azken esaldian garbitzen ahalegintzen zen: –Hantxe dute guardiek prest garrotea, harrapatzen dutenerako?.
|
|
Kristoren aurpegia? esan zion Gabinori behin batean?, eta bazirudien ezen bere jarrera hura indar iturri gertazen zitzaiola, Maria Bibiana etengabe ibiltzen baitzen gaixo
|
batengandik
beste batengana, haien beharrei eta haien eskariei lotuta, ordu bakoitzari beste ordubeteko etekina ateratzeko gai zèn emakume nekagaitza iduri.
|
|
edo zulatzaile armada osoa, halaxe ugaltzen baitziren bazilo haiek, antza, biriketako defentsa guztiak deuseztatu eta bronkio eta albeoloetako aire burbuilak agortzen zituztenak, gaixoak itota utzi arte, ez airerik ez burbuilarik? Zer zen hura, gainera, zoritxar
|
bati
beste bat zerraiola, Benjamin Mariarenari Gabinorena. Zergatik desgrazia haiek, Teofilo Mariak Jainkoak Egiptori igorritako hamar izurri izugarriekin lot zitzakeenak, baldin eta berak israeldartzat eta onen taldekotzat bazuen bere burua auzi hartan?
|
|
Alberto gizon garbia zen, eta niri jende garbia gustatzen zait, ez komunista eta ez anarkista naizen arren hurbilago bainago hauengandik haiengandik baino; komunistak, izan ere, maltzurrak dira, beren helburuak lortzeko edozein bitarteko erabiltzeko prest daudenak, baita gezurra eta engainua ere; Stalinek paradisua eraiki duela diote, baina nik beste datu batzuk ditut: herri osoak punta
|
batetik
beste batera eramanak, Siberiako tokirik inhospitoenetara, desterruz desterru, iraultzaren izenean, jakina!
|
|
Domingok gauza bakarra ulertu zuen: ekaitz
|
bati
beste bat jarraituko zitzaiola, isildu ezean; baina bera ezin zen isildu, erraietan lurrikara bat baitzuen, eta erraietatik sortzen baitzitzaizkion intziriak eta aieneak, aienatu orduko berritzen zirenak, itsasoko olatuak bezala; eta ez zuen, gainera, isildu nahi, are gutxiago aitagandik isiltzeko agindua jaso zuenean, bere negar intziri haietan aitaren kontra protestatzeko modu bakarra aurkitu b... halako moldez, non lurretik altxatu eta aterako bidea hartu baitzuen, jangelatik kanpora egiteko asmotan, bere negar hura eta protestatzeko modu hura areagotzen zuela, bide batez, intziriak txilio bihurtuz.
|
|
Domingorena eta Teofilo Mariarena, aldiz, beste kontu bat zen, Adak aldez aurretik baitzuen hainbeste maite zuèn anaiaren haragizko irudia. Gabinorena?, eta Gabinoren haragi eriak ematen baitzien Domingoren eta Teofilo Mariaren haragi mailatuei, nahita zapalduei? norabidea eta norantza, iparra eta helburua, arrazoia eta neurria, haragi
|
batek
beste bat senda zezakeelakoan, haragi baten sufrimendua beste haragiaren osasunaren truke, Jainkoaren begiradapean betiere, salerosketa itxurako haren gainbegiratzailea Jainkoa bera zenez gero, azken hitza zuena; Domingoren eta Teofilo Mariaren haragi autolesionatuak, beraz, haragi itsusiak ziren, baina beren itsustasunean distira bat zuten, helburuak. Gabinoren osasunak?... guztiz justifikatzen baitzituen bitartekoak; esan nahi baita Adak distira hura ikusten zuela, agian, anai arreben elkartasuna eta batasuna adierazten zuena; Gabinoren haragiak jartzen zion, ondorioz, Domingoren eta Teofilo Mariaren haragi argigabeari argia, ubeluneari aureola, eta bi anaiei heroien edo santuen koroa?
|
|
Eta karta
|
bati
beste bat zerraion, eta horrela aritu ziren Txaro eta Ada, Ada eta Txaro; eta haietako batean Adak idatzi zion:
|
|
Domingok gauza bakarra ulertu zuen: ekaitz
|
bati
beste bat jarraituko zitzaiola, isildu ezean; baina bera ezin zen isildu, erraietan lurrikara bat baitzuen, eta erraietatik sortzen baitzitzaizkion intziriak eta aieneak, aienatu orduko berritzen zirenak, itsasoko olatuak bezala; eta ez zuen, gainera, isildu nahi, are gutxiago aitagandik isiltzeko agindua jaso zuenean, bere negar intziri haietan aitaren kontra protestatzeko modu bakarra aurkitu b...
|
|
Eta karta
|
bati
beste bat zerraion, eta horrela aritu ziren Txaro eta Ada, Ada eta Txaro; eta haietako batean Adak idatzi zion:
|
|
Alberto gizon garbia zen, eta niri jende garbia gustatzen zait, ez komunista eta ez anarkista naizen arren hurbilago bainago hauengandik haiengandik baino; komunistak, izan ere, maltzurrak dira, beren helburuak lortzeko edozein bitarteko erabiltzeko prest daudenak, baita gezurra eta engainua ere; Stalinek paradisua eraiki duela diote, baina nik beste datu batzuk ditut: herri osoak punta
|
batetik
beste batera eramanak, Siberiako tokirik inhospitoenetara, desterruz desterru... iraultzaren izenean, jakina! –eta esan zion, azkenik–:
|
|
Edo zulatzaile konpainia bat ote zen, zulatzaile batailoi bat... edo zulatzaile armada osoa, halaxe ugaltzen baitziren bazilo haiek, antza, biriketako defentsa guztiak deuseztatu eta bronkio eta albeoloetako aire burbuilak agortzen zituztenak, gaixoak itota utzi arte, ez airerik ez burbuilarik? Zer zen hura, gainera, zoritxar
|
bati
beste bat zerraiola, Benjamin Mariarenari Gabinorena. Zergatik desgrazia haiek, Teofilo Mariak Jainkoak Egiptori igorritako hamar izurri izugarriekin lot zitzakeenak, baldin eta berak israeldartzat eta onen taldekotzat bazuen bere burua auzi hartan?
|
|
Sendategiko ardura nagusia moja komunitate batek zeraman, eta Maria Bibiana bat gehiago izaten saiatzen zen, halako eran, non gaixoetako bat, egun batean, sor Piedad deitzen hasi baitzitzaion, sendategiko gaixoen artean berehalako arrakasta izan zuèn izengoitia; Maria Bibiana, bestela, ebanjelioko aginduei lotuz, Jainko sufritzailearen irudia ikusten ahalegintzen zen hurko gaixoaren baitan –" Asko dira gaixoen aurpegiak, baina gurutzeak aurpegi bakarra du: Kristoren aurpegia" esan zion Gabinori behin batean–, eta bazirudien ezen bere jarrera hura indar iturri gertazen zitzaiola, Maria Bibiana etengabe ibiltzen baitzen gaixo
|
batengandik
beste batengana, haien beharrei eta haien eskariei lotuta, ordu bakoitzari beste ordubeteko etekina ateratzeko gai zèn emakume nekagaitza iduri.
|
|
Domingo harro egoteko moduan egon zitekeen, mirariaren protagonista bera zenez gero, baina bere zalantzak behar zituen, halaber; are gehiago: ...a, sakrilegioa –sarjentuak–, eta ez berak, Domingok; ondorenak, ordea, ageri agerikoak ziren, bera ospitalean hilzorian zegoen bitartean hantxe egongo baitzen sarjentu putakumea, kanpamentuan, eskuak galtzontziloetan sartuta, potrojorran; eta Domingo bere patuaren kontra erreboltatzen zen, hain iruditzen zitzaion zuzengabea gertatu zitzaiona, irudi bati beste irudi bat zerraiola eta hitz
|
bati
beste bat, logika ilogiko baten itxurapean sarri, ondorioak ere halakoxeak: azkenean hori izango da guztia, Kristok ere urrezko hortzak zituela... izango ez zituen, bada, Jainkoaren seme bazen!; Domingok, beraz, barruko zarata hura zuen, eta kanpoko zarata zuen inguruan –etxekoekin ere behar bezala konplitu behar zuen, irri eginez bati eta besteari, nornahiri–, eta bera zarata batetik bestera zebilen, bi zarata haien artean harrapatuta alderrai, gero eta nekatuago, minaren gaineko irria gero eta minezkoago –eutsi nahi eta ezin–, minezko minak irria irentsi, arnasa estutu, eta kordea arnasaren pasabide estu hartatik joan zitzaion arte.
|
|
amonak ipuin bat eta beti ipuin bera kontatzen zien bitartean, Rakel beti bertsio berriren batekin joaten zela: batean, Sakamantekasek eskolatik mendira ihes egindako ume bat akabatzen zuen, labana bihotzean sartuta; bestean, berriz, xerretan trenkatzen zuen emakume bat, gauez bakarrik ateratzeko ohitura zuena; eta hurrengoan, auskalo zer asmatzen zuen Rakelek, nobela beltzik beltzeneko krimenen pareko basakeriak asmatzeko abilezia aparta baitzuen; eta, bertsio
|
bat
beste bati jarrai zekion, bukaera zabalik uzten zuen neskameak, Sakamantekasek beti egiten baitzion ihes justiziari, nahiz eta justiziaren ohorea azken esaldian garbitzen ahalegintzen zen: " Hantxe dute guardiek prest garrotea, harrapatzen dutenerako".
|
|
Adak beste amets bat utzi behar izan zuen, beraz, bide bazterrean... baina amets
|
bati
beste bat zerraion, eta bazuen beste bat orduko, bazuen beste bat ordezko, Domingori oroitarazi ziona eta poema baten moduan irten zitzaiona, anaia Madrilera joan zitzaiòn egunean:
|
|
haragi nora ezean sortua, iparrik eta helbururik gabekoa, itxura batean; haragi zapaldua, bere baitan gauaren haragia eta haragiaren gaua batzen zituena; haragi itsusia, ezin edertu zena eta berak –Adak– ezin edertu zuena; haragi argirik gabea, bere argigabetasunaz baizik elikatzen ez zena; ubelune bat, ubelune soil bat besterik ez zena, bizitzaren zirkulua uko batean hasi eta uko berean bukatuko balitz bezala, porrot erabatekoan. Domingorena eta Teofilo Mariarena, aldiz, beste kontu bat zen, Adak aldez aurretik baitzuen hainbeste maite zuèn anaiaren haragizko irudia –Gabinorena–, eta Gabinoren haragi eriak ematen baitzien Domingoren eta Teofilo Mariaren haragi mailatuei –nahita zapalduei– norabidea eta norantza, iparra eta helburua, arrazoia eta neurria, haragi
|
batek
beste bat senda zezakeelakoan, haragi baten sufrimendua beste haragiaren osasunaren truke, Jainkoaren begiradapean betiere, salerosketa itxurako haren gainbegiratzailea Jainkoa bera zenez gero, azken hitza zuena; Domingoren eta Teofilo Mariaren haragi autolesionatuak, beraz, haragi itsusiak ziren, baina beren itsustasunean distira bat zuten, helburuak –Gabinoren osasunak– guztiz justifi...
|
|
Eta, barre
|
bati
beste bat zerraiola, halaxe aritu zen Nazario Orbe, barreen artean behin eta berriro errepikatzen zuela: Trotskyren antza du, bai, Trotsky bera ez bada...
|
2010
|
|
kapitain mailatik gorakoa bada, hobe?. Burua irakiten nuen, ideia
|
bati
beste bat baitzerraion, argi-indarraren lastertasunean. Ideiak, beraz, batzuk besteekin zerikusirik ez zutenak, jauzika zebilzkidan, baina guztiak lotzen zituen xehetasun batek:
|
|
Ezetz esan nahi izan nion: nola esango nion, baina, ezetz, garagardoa (pitxer
|
bati
beste bat zerraion) bihotz altxagarri banuen une hartan! Eta orduan, nonbaitetik atera behar eta, behin erakutsi zion gonbidatuak gonbidatzaileari bere esker ona keinu ezdeus batekin, eta zer gutxiago berriro erakustea baino, modu ganorazkoago batean baina, keinutik hitzetara jauzi eginda?!?, halaxe esan nion:
|
|
Hala aritu zitzaigun ama denbora batean, aldi egonkor eta aldi ezegonkorragoen txandan baina etengabeko erregresioan betiere, nora ez hartan, etxeko espazioaren zentzua ere galdu zuen hondarrean, gela
|
bat
beste batekin nahasten zuela, egongela trastelekuarekin eta sukaldea komunarekin?, 1936ko gerra hasita gero, hurrengo neguan, ohetik jaiki ez eta handik hilabete pare batera hil zitzaigun arte.
|
|
harik eta, denborarekin, iritziz aldatu, ezerezari, ezer ez den heinean, berdin zaizkio hala begirunea nola begirune falta? eta erantzutea erabaki dudan arte, zuregatik ez ezik, galderak, azken batean, erantzuna du zor, eta karta
|
batek
beste bat?, niregatik ere bai, halako kontzientzi azterketak primeran etortzen baitira noizean behin, zuk ere halaxe aitortzen duzu zeurean?, norberak bere bizitzan ordena pixka bat jartzeko; zuk, gainera, ederki hustu zenuen zeure barrua, eta ez esan orain nik ez dudala zuk egin duzuna egiteko eskubiderik: hustu ere, hustu dut barrua behin baino gehiagotan dagoeneko, egia esan; are gehiago:
|
|
nik azken urte hartan irakurritako Schopenhauerren hainbat liburuk ere izango zuten hartan zerikusirik. Eta Gerhardek bere piezak mugitzen zituen, orain peoi bat, eta orain zaldi bat?, eta gaizki mugitzen zituen, jakina, hutsegite
|
bat
beste bati zerraiola, han eta hemen egon nahi duena ez baitago ez hemen ez han ez inon. Hasieran, egia esan, hutsegite haiek poztu egiten ninduten, garaipenerako bidea errazten zidatelako, baina gero, pixkanaka, ohartu nintzenean garaipen merke haiek ez zutela merezi, zer meritu zuen, bada, pikutan zegoèn norbaiti xake partida bat irabazteak??, haserretzen hasi nintzen, haserrea disimulatzen ahalegintzen banintzen ere?
|
|
baita, iluntasunaren ondorioz, aldatzen eta itxuraldatzen ere, batek eransten baitio ikusitakoari, bere joeren, gustuen eta fabulatzeko ahalmenaren arabera? xehetasun bat, beste
|
batek
beste bat, eta azkenean elefantea eta itsuen gaua protagonista dituen ipuin sufian jazotakoa jazotzen baita:
|
|
Bestela ere, baina, ni ez nauzu Espainia haustearen alde, horretan ez naiz batere aldatu, ikusten duzu, nazionalismoa anakronikotzat jotzen bainuen gaztetan eta orain ere halatsu?: izan ere, mugak kentzearen alde nago, zeren historiaren denborak norabide hori hartu duen, inperio
|
bati
beste bat jarraitzen baitzaio, eta inperioak, kolore batekoak nahiz beste batekoak, beti nagusi, hain dira indartsuak eta eraginkorrak?
|
|
gaztelauak, galegoak, andaluzak, katalanen bat edo beste, baita hainbat euskaldun ere. Nik, ez bainituen zure aurreiritziak, Gabino, espainiartzat nituen guztiak, jakina, eta horregatik, beharbada, funtsezko giza balioen ikuspegitik ez nuen nabaritu talde
|
batekoak
beste batekoak baino hobeak zirenik (andaluzak galegoak baino hobeak zirenik, adibidez, edo galegoak gaztelauak baino hobeak?). Horregatik, halaber, Sabino Aranaren testu batzuk irakurri nituenean, guztiz haserretu eta sumindu nintzen, honako paragrafo hau irakurri nuenean, batez ere:
|
|
Logika eta garai zaharren ezagutza garrantzitsuagoa zela aurkikuntzak eta datu berriak interpretatzeko orduan. Arkeologo
|
batek
beste bati esanda.
|
|
Ordena ezartzean zegoen gakoa. Gauzak bata bestearen ondotik gertatzen baitira, gauza
|
batek
beste bat ekartzen du, eta horrek beste bat, eta horrela etengabe. Kausa efektua deitzen zioten horri eskolan, eta orain bizitza errealean aplikatzea zen kontua.
|
|
Bestela ere, baina, ni ez nauzu Espainia haustearen alde —horretan ez naiz batere aldatu, ikusten duzu, nazionalismoa anakronikotzat jotzen bainuen gaztetan eta orain ere halatsu—: izan ere, mugak kentzearen alde nago, zeren historiaren denborak norabide hori hartu duen, inperio
|
bati
beste bat jarraitzen baitzaio, eta inperioak —kolore batekoak nahiz beste batekoak— beti nagusi, hain dira indartsuak eta eraginkorrak... eta hain dira abilak, diplomaziaren eta armen ekinbide konbinatuan, botereari eusteko, Theodore Roosevelten esaldia lekuko: " speak softly, and carry a big stick"; eta Historiaren zentzuaren aurka egitea, zuok nazionalistok egiten duzuen bezala, erokeria hutsa da.
|
|
...aldea —esperientziaz diot— izugarria izaten baita, ez dakit maiz baina bai noiz edo noiz...?; iragana, izan ere, oraina denean, argia da; ondoren, baina, denborak aurrera egin arau, ilundu egiten da... baita, iluntasunaren ondorioz, aldatzen eta itxuraldatzen ere, batek eransten baitio ikusitakoari —bere joeren, gustuen eta fabulatzeko ahalmenaren arabera— xehetasun bat, beste
|
batek
beste bat... eta azkenean elefantea eta itsuen gaua protagonista dituen ipuin sufian jazotakoa jazotzen baita: elefanteari belarria ukitu zionak alfonbra bat bezala gogoratzen zuen, tronpa ukitu zionak turuta bat bezala eta hanka ukitu zionak zutabe bat bezala; nik ere neure joerak eta gustuak ditut —globo urdinak azaltzen zitzaizkidan umetan, zoriontasunaren sinbolotzat nituenak— eta neure irakurketak ditut —Lizardi dut nire poeta kuttunetakotzat, kuttunena ez bada—, nire oroimenean ere halako eragin bat izan zezaketenak...
|
|
‘Bai, zure begi horiek lehen ikusi dugun koadroko iraultzailearenak oroitarazten dizkidate’ Ezetz esan nahi izan nion: nola esango nion, baina, ezetz, garagardoa (pitxer
|
bati
beste bat zerraion) bihotz altxagarri banuen une hartan! Eta orduan, nonbaitetik atera behar eta —behin erakutsi zion gonbidatuak gonbidatzaileari bere esker ona keinu ezdeus batekin, eta zer gutxiago berriro erakustea baino, modu ganorazkoago batean baina, keinutik hitzetara jauzi eginda...! —, halaxe esan nion:
|
|
Militar erretiratu bat izan daiteke: kapitain mailatik gorakoa bada, hobe’ Burua irakiten nuen, ideia
|
bati
beste bat baitzerraion, argi-indarraren lastertasunean. Ideiak, beraz, batzuk besteekin zerikusirik ez zutenak, jauzika zebilzkidan, baina guztiak lotzen zituen xehetasun batek:
|
|
Esan nahi dizudana da Gerharden mitin baikor bezain handizaleek aurkako erreakzioa eragiten zidatela, orain pentsamendu ezkor bat nagusitzen zitzaidala, eta orain ezkorragoa... nik azken urte hartan irakurritako Schopenhauerren hainbat liburuk ere izango zuten hartan zerikusirik. Eta Gerhardek bere piezak mugitzen zituen —orain peoi bat, eta orain zaldi bat—, eta gaizki mugitzen zituen, jakina, hutsegite
|
bat
beste bati zerraiola, han eta hemen egon nahi duena ez baitago ez hemen ez han ez inon. Hasieran, egia esan, hutsegite haiek poztu egiten ninduten, garaipenerako bidea errazten zidatelako, baina gero, pixkanaka, ohartu nintzenean garaipen merke haiek ez zutela merezi —zer meritu zuen, bada, pikutan zegoèn norbaiti xake partida bat irabazteak? —, haserretzen hasi nintzen, haserrea disimulatzen ahalegintzen banintzen ere... harik eta, halako batean —‘Trotz alledem, Ludwig! ’ esan ez beste, Gerhardek lekurik desegokienera mugitu zuen erregina, istantean jan niona zaldi jauzi batez—, mihi puntan nuèn hitza ihesi joan zitzaidan arte:
|
|
Hala aritu zitzaigun ama denbora batean, aldi egonkor eta aldi ezegonkorragoen txandan baina etengabeko erregresioan betiere —nora ez hartan, etxeko espazioaren zentzua ere galdu zuen hondarrean, gela
|
bat
beste batekin nahasten zuela, egongela trastelekuarekin eta sukaldea komunarekin—, 1936ko gerra hasita gero —hurrengo neguan— ohetik jaiki ez eta handik hilabete pare batera hil zitzaigun arte.
|
2011
|
|
–Diskurtso berriak eta horiei dagokien mintzaira pentsamenduan eta hizkuntzan txertatzen dira. Ordezkapenaren prozesua ez da hizkuntzaren desplazamendu soila, hizkuntza
|
bat
beste baten ordez erabiltzea, baizik eta kultura berrietan datozen kontzeptu berriek herrian herriko sistema linguistikoa desegituratzen dute?. –La continuidad del euskera y las grandes infraestructuras en Euskal Herria?, TAV:
|
2012
|
|
Baina tiradizo
|
batek
beste bat ekarri zuen eta beste bat eta beste bat. Etxean gertatzen zen bezala.
|
|
Gogoan dut albistegietan Zapatero ageri zela Ekialde Hurbileko buruzagi batekin. Eskutik helduta zihoazen bi gizonezkoak, eta esatariak txistea egin zuen, esan gabe utziz ekialdean eskutik heldu eta eramatea dela gizon
|
batek
beste bati ager diezaiokeen adiskidetasun sinbolorik handiena.
|
|
Kamioi
|
batek
beste bati aurrea hartzen zion. Dasilvak mantsotu egin zuen abiadura, eta seinale amorratuak egin zizkien kamioilariei argiekin.
|
|
Ezin nituen aurpegiak kokatu, ez geografikoki ezta fisikoki ere. Hiri eta momentu ezberdinetan ezagututako jendearen aurpegiak nahasten nituen, nortasunik gabeko manikiak ziren nire gomutan, kaletik bisaia
|
batek
beste bat gogorarazten zidan arte. Orduan ezezagun hari agur egiten nion, nola edo hala ezagutzen nuen pertsonari nire partetik eskumuinak emango zizkiolakoan.
|
|
Metamorfosiak badu gugan erakarpen iluna, hartan izaki
|
bat
beste batean aldatzen baita, azken batean, eta hori, gutxienez, arduragarri da, amets zoro ez denean. Metamorfosi guztiak ez dira berdinak, ordea.
|
|
Tarte horretan hiru whisky hartu zituen Gilenek, hirurei trago luzeen bitartez bide emanda. Lagunak ondoan jarraitzen zuen, isilik, kafe
|
bat
beste baten ostean golkoratuz.
|
|
Eta inondik ere ez zen nahikoa izango gure itsasontzia, baldin eta horrelakorik eraikitzen bagenuen, janariz hornitu eta Ameriketako edozein kolonia kristautara bidaldia egiteko. Beraz, esan zidan egokiagoa iruditzen zitzaiola berari eta beste biei lur gehiago aitzurtu eta lantzeko baimena ematea, ereiteko gordeta nuen hazi guztia erabiliz, eta beste uzta bildu arte itxaron genezakeela, horrela bere herritarrak iristerako alez hornituak egoteko; izan ere, beharra istiluak sortzeko tentagarri izan baitzitekeen, edo aske ez zeudela, eta nekaldi
|
batetik
beste batera igaro besterik ez zutela egin uste izateko.
|
|
Orduan, nire txanda iritsi zen, eta nik besarkatu nuen askatzaile izan nuena, eta biok atsegin hartu genuen. Esan nion Zeruak ni askatzeko bidalitako gizona balitz bezala hartzen nuela, eta gertaera guztiek mirari
|
bat
beste baten atzetik ziruditela; eta gauza horiek mundua gobernatzen zuen Goi arduraren esku ezkutu baten agerbideak zirela, eta Ahalmen amaigabe baten begiak munduko bazter ezkutuenetara irits zitezkeelako froga, Hark nahi zuenean zoritxarrean zeudenei laguntza emateko.
|
|
Herrialde
|
bat
beste batekin gerran hasteko zergatia edo motiboa zein izaten zen galdetu zidan. Ezin konta ahala zirela erantzun nion, baina nagusienetako batzuk bakarrik aipatuko nizkiola.
|
|
«Batzuetan, bi erregeren arteko eztabaida, hirugarren bati jabetzak zeinek kenduko dizkion erabakitzeko izaten da, bietariko inork ez izan arren horretarako batere eskubiderik. Beste batzuetan errege
|
batek
beste bati erasotzen dio, honek berari erasoko ote dion beldurrez. Batzuetan baliteke arerioa indartsuegia delako hastea gerra, eta beste batzuetan ahulegia delako.
|
|
Jende pobre eta ezjakina duen nazio batera bidaltzen baditu printzeak bere indarrak, legezko zaio erdiak garbitzea eta gainerakoak esklabo bihurtzea, zibilizatzeko eta bizimodu basati hartatik ateratzeko. Inbasioren baten aurka babesteko printze
|
batek
beste baten laguntza nahi badu, inbaditzailea bota ondoren, duin, ohoragarri eta ohiko praktika da laguntzailea bera jabetzea lurraldeaz, eta laguntza eskatu zion printzea hil, preso hartu edo deserriratzea. Odol berekoen edo ezkontzazko aliantza gerrarako aski arrazoi da printzeen artean, eta zenbat eta estuagoa izan ahaidetasuna, orduan eta joera biziagoa liskarrerako; nazio txiroak gose izaten dira, eta aberatsak harro, eta harrokeria eta gosea ez dira inoiz bat etorriko.
|
2013
|
|
Rasputin berotzen hasi zen, edan eta edan, edalontzi
|
baten atzetik
beste bati helduz. Oso gustuko zuen Madeirako ardo goxoa edaten ari zen.
|
|
Bide hartatik, beste hamar bat bikote atera zituen etxekoandreak, bitartean, plater
|
bati
beste bat zerraion: zainzuriei mota guztietako zizka mizkak, zizka mizkei arrain zopa, arrain zopari arkume errea, eta arkume erreari txokolate tarta ezin ederrago bat, Pantxineta gozotegitik ekarria, non etxeko bi ahizpek egiten baitzuten lan goizetik, gozotegiko nagusia (Pantxi Unamuno) doña Klotilderen lagun mina izaki?:
|
|
Bere bide luze hartan barrena, borroka
|
bati
beste bat zerraion, era guztietako kausak eraginda: ehiztarien gehiegikeriak, hainbat enpresaren isurketa kimikoak, kuartelak?
|
|
–Nire jatorriaren berri badakizu, eta, alde horretatik, lotsagabe hutsa naiz, badakit, baina sentimenduak sentimendu dira, eta egunotan lorik egiteke egon naiz, zuri berba egiteko beldurrez? eta, burua galdu eta eroetxe batean amaitu baino lehenago, baimena eskatu gura dizut, zure alaba gorteiatzeko, gero gerokoak, eta, berba
|
bati
beste bat lotu eta eskariaren ondorioak bere gain hartzen zituela, jarraitu zuen?: Oraintxe kendu didazu hilabete honetako soldata, eta bizitza osokoa galtzeko ere prest naukazu neure lotsagabekeriagatik, sentimendu bat menderatu ezin izana lotsagabekeria bada?
|
|
Handik aurrera, sei egunetan aritu ziren biak, batean malda bati ekiten ziotela, beste
|
batean
beste bati, baita Garateko malda bizpahiru bider igo ere. Egia da Facundok plato bakarreko bizikleta arrunt samar bat zuela, bigarren eskukoa, ondo zaindua, hori bai!?, baina harekin ere ongi baino hobeto konpontzen zen, Pedrori eta beste lagun guztiei edonoiz bizkarra erakusteko moduan?
|
|
Bide hartatik, beste hamar bat bikote atera zituen etxekoandreak –bitartean, plater
|
bati
beste bat zerraion: zainzuriei mota guztietako zizka mizkak, zizka mizkei arrain zopa, arrain zopari arkume errea, eta arkume erreari txokolate tarta ezin ederrago bat, Pantxineta gozotegitik ekarria, non etxeko bi ahizpek egiten baitzuten lan goizetik, gozotegiko nagusia (Pantxi Unamuno) doña Klotilderen lagun mina izaki–:
|
|
Bere bide luze hartan barrena –borroka
|
bati
beste bat zerraion, era guztietako kausak eraginda: ehiztarien gehiegikeriak, hainbat enpresaren isurketa kimikoak, kuartelak...
|
|
–Nire jatorriaren berri badakizu, eta, alde horretatik, lotsagabe hutsa naiz, badakit, baina sentimenduak sentimendu dira, eta egunotan lorik egiteke egon naiz, zuri berba egiteko beldurrez... eta, burua galdu eta eroetxe batean amaitu baino lehenago, baimena eskatu gura dizut, zure alaba gorteiatzeko, gero gerokoak –eta, berba
|
bati
beste bat lotu eta eskariaren ondorioak bere gain hartzen zituela, jarraitu zuen–: Oraintxe kendu didazu hilabete honetako soldata, eta bizitza osokoa galtzeko ere prest naukazu neure lotsagabekeriagatik, sentimendu bat menderatu ezin izana lotsagabekeria bada...
|
|
Handik aurrera, sei egunetan aritu ziren biak, batean malda bati ekiten ziotela, beste
|
batean
beste bati, baita Garateko malda bizpahiru bider igo ere. Egia da Facundok plato bakarreko bizikleta arrunt samar bat zuela, bigarren eskukoa –ondo zaindua, hori bai! –, baina harekin ere ongi baino hobeto konpontzen zen, Pedrori eta beste lagun guztiei edonoiz bizkarra erakusteko moduan...
|
2014
|
|
Agian baita Mikelengatik ere. Agian kraska
|
batek
beste batera eraman ninduen. Nire aita hil zenean bezala, mundu guztitik mila kilometrora sentitu nintzenean.
|
|
–esan zion Marjoriek goiko solairuan?. Gizon
|
batek
beste bat ikusten din neska dantzatzera gonbidatzen, eta pentsatzen din hor badagoela zerbait. Hara, bihar konponduko ditinagu beste zenbait gauza.
|
|
Eta pentsatu dut hori dela kontua: beti ibili izan naizela puzzlea guztiz osatu nahian, piezak
|
bata
bestearekin bat ez zetozen arren, haiek bortxaz behartuz, ez zegokien lekuan jartzen saiatuz, bata bestearen gainean, azpian, gurutzatuta, korapilatuta; azkenerako, pieza solte mordo bat pilatu zaidan arte.
|
|
«Intimitatea berehala egiten da han, esan nion?. Gizon
|
batek
beste bat ezagutu dezakeen bezain ondo ezagutzen nuen nik».
|
2015
|
|
Aurrera egin genuen, gero eta gorago, gero eta etsituago. Bideko bihurgune
|
bati
beste batek jarraitzen zion, sakan bakoitzari are sakonago zirudien beste bat zetorkion jarraian. Bidea erlaitz estuetan sartzen zen, izotzezko ibaien gainean hegaldatu...
|
|
...k eta niri ere min ematen didate buruko minez egoten bainaiz horrenbeste pentsamendu buru barruan edukita eta lantzean behin baten batek ihes egiten du agobiatuta belarriren batetik baina hori irteterako beste bost edo zazpi sartu zaizkit eta horrela espazioa gutxitzen doa eta oxigenoa falta zaien arren ez dira hiltzen baizik eta berpizten handitzen iraultzen eta nabari egiten ditut zerebroko ertz
|
batetik
beste bateraino doazen ideiak buruko hormen kontra eta nik uste dut horregatik erortzen zaidala ilea baina halere ezin dut ezer egin ezpada eromenerantz naramaten pentsamendu horiek berbaz jantzi eta idatzi.
|
|
olatu
|
bat
beste bati darraiola,
|
|
multzo
|
bat
beste bati zerraiola,
|
|
–Hau Nadia da?, esan zuen azalpen bakartzat, eta Jabi ez zen besterik galdetzeko gauza sentitu. Beste hitzik egin gabe, lanerako erabiltzen zuen txabusina urdina jantzi eta garbiketari ekin zion, egun batzuetako utzikeriak eskatzen zuen bezalako kemenez, gela
|
batetik
beste batera igarotzen zen bakoitzean umea ere berarekin zeramala.
|
|
aurrean zeukan gixaixoaz errukitzen ari ote zen. Izan ere, barakurkuiluarenarekin
|
batean
beste bat zen Olgak maizenik leporatzen zion eskapularioa: patetikoa.
|
|
Beste zenbait, berriz, besteei begira gozatzen dira, toallak uretarantz noratu eta ea nork zer egiten duen:
|
batek
beste baten gainera salto egin duela, halakok halakori burua urpean sartu diola, norbaitek beste inori atzetik arrimatu eta bainujantzia jaitsi... –Hori, hori!?
|
|
Transgresoreak, hortaz, marjinatuak dira. Eta ez naiz ari soilik biologoek «munstro» deituriko horietaz, edo «kimerez», ezta Dolly ardiaz ere, baizik eta geutaz ordena
|
batetik
beste batera pasatzen garenean, adina dela-eta edota inperatibo ekonomikoren batek eraginda, edo politika alorreko auzi batengatik, adibidez.
|
|
Hortik aurrera zihoan bada Damiano. Hainbeste jende ibili ohi da iraganbide horretatik eta hain gutxi ikusten mendi zulo erdian, ezen guztiz normala gertatzen baita batzuetan bidazti
|
batek
beste batekin topo egitea. Nabaritzen zuen Damianok han aurretik baten bat hurbiltzen ari zitzaiola, nahiz eta deusik ikusi ez.
|
|
Gizaki
|
batek
beste bat armaz apuntatzean
|
|
Zeregin jasoa da betiere idatzia. Are gehiago udal
|
batek
beste bati bidaltzen dion gutuna eta, zer esanik ez, estatu biren artekoa denean hartu emana.
|
|
Edozelan ere, komenigarria da hizkuntzen ordezkatze prozesuari astiroago erreparatzea. Prozesu hori abiarazteko modu bat hizkuntza
|
bat
beste baten esparru huts batean sartzea da; hots, hizkuntza batek hutsik zeukan esparru bat beste batek betetzea. Besterik da, noski, lehendik hizkuntza batek betea zeukan esparru batean beste hizkuntza bat sartzea.
|
|
Edozelan ere, komenigarria da hizkuntzen ordezkatze prozesuari astiroago erreparatzea. Prozesu hori abiarazteko modu bat hizkuntza bat beste baten esparru huts batean sartzea da; hots, hizkuntza batek hutsik zeukan esparru
|
bat
beste batek betetzea. Besterik da, noski, lehendik hizkuntza batek betea zeukan esparru batean beste hizkuntza bat sartzea.
|
|
Desplazamendu erreakzioetan, elementu
|
batek
beste baten lekua hartuz, desplazatu egiten du,
|
2016
|
|
–C, est bien vrai, esan zuen?. Baina kasu honetan kezka
|
baten truke
beste bat hartuko nuke bakarrik, eta galduan irten: kontu egizu, ene jaun maitea, kotxe bat ematen dizutela, mila puska eginda geratuko dena Parisera bide erdia egin baino arinago; kontu egizu zenbateraino sufritu nukeen nitaz inpresio txarra emango banio gizon ohorezko bati, eta geratuko banintz, geratu behar dudan legez, un homme d, espriten mendean.
|
|
Zaintzailearen irudimenak ez du indarrik gerora gerta litezkeenak barruko agertoki horretara ekartzeko; ez du etorkizuneko ezer planeatzeko gaitasunik, ezer programatzeko edo aurreikusteko kemenik, bizitza asmo berriz suspertzeko ahalmenik. Ez da inoiz gauza izan bere etorkizuna pentsatzeko, eta aitagandik jasotako bizimodua jarraitu besterik ez du egin, billarreko bola
|
batek
beste batekin talka egiten duenean batak bestearen indarra jasotzen duenean bezala, inertzia hutsez. Makina bateko atal bat bezala bizi da, bere gainetik dagoen mekanismo batek eragiten diolako mugitzen den pieza bezala, edo gauero bere ibilbidea unibertsoaren legeei jarraituz hutsik egin gabe errepikatzen duen izar baten moduan.
|