|
2000
|
|
|
Batetik planteamendu bera ezbaita gertatzen herrialde penintsularrekin: Hegoaldeko herrialdeek ere beren albistegiadute,
|
baina
horrek ez du ekiditen, aztertzen ari garen albistegietan herrialde horietangertatzen direnek agerpen garrantzitsua izatea (Nafarroaren agerpen txikiari, geroxeagoerreparatuko diogu). Bestetik, argudio horrek baliorik izatekotan, euskarazko kanalerako balioko luke, ez gaztelaniazko kanalerako, azken honetan Iparralderako albistegirikeskaintzen ez dela kontuan izanda.
|
|
|
|
Baina
horiekin batera, badira, halaber, beste mota batzuetako lege eta arauak, ikus entzunezko sektorea bere osotasunean araupetu edota jarduera honi muga berezituak ezarri nahi dizkiotenak. Anbizio handieneko arauketa, dudarik gabe, Kataluniakoa da, non, besteak beste, kable bidez banatutako ikus entzunezko programazioari etatelebista lokalei hizkuntz kuota zehatzak ezarri zaizkion (programazio europarrarinahitaez eskaini beharreko emisio denboraren laurdena, jatorriz katalanez egindakoprogramekin osatua izatea; bikoiztuta edo azpi-idatzita ematen diren programak, gutxienez, katalanez ere emanak izatea; telebista lokalen kasuan, emakidetan, katalanarenerabilera eta Kataluniako kulturari egindako ekarpenaren balorazioa,...) 55 Halaber, Hizkuntz Politikaren Legeak zenbait hizkuntz eskakizun ezartzen ditu, telebistaz gainirratian ere agintzen dutenak, hala nola Kataluniako erakunde publikoek zuzeneangestionatutako irrati eta telebistek normalean katalanez jardun beharra, edo, orokorrean, Kataluniako eremuko telebistek beren produkzio propioaren erdia katalanez egitea,... Beste maila batean, Ikus entzunezkoen Kataluniako Batzordea (CAC) eratzen duenlegeak ere aipamena merezi du56.
|
|
|
Horrela, bada, badirudi ikus entzunezkoetan liberalizazioaren aldeko tesiekaurrera egin dutela Europan, nahiz eta, esan bezala, tentsioan beti ikuspegi babesle edosozialagoarekin. Zerbitzu publikoaren garrantzia onartzen da,
|
baina
horren eremuamugatu eta merkatuaren sorosgarri bihurtu nahi da pixkanaka. Zerbitzu publikoa ezinezko zehaztasunez definitu beharrean kokatzen da finantzaketa publikoa justifikatzeko.
|
|
|
|
Baina
horiekin batera, eta hemen jorratzen ari garen ikuspuntutik, Euskal Herrikobalizko komunikazio esparruaren ikuspuntutik alegia, sistemaren deszentralizazio modua eta ahulezia dira agian horren hutsunerik nabarmenenak. Komunikazio askatasunaren legearen eraldaketak erreferentziak egiten dizkie frantsesaz aparteEstatuan hitz egiten diren beste hizkuntzei, bai eta, modu orokorrean bada ere, horiekbabestu beharrari ere.
|
|
|
telebistek albistegi bat baino gehiagoeskaintzen dute egunean zehar.
|
Baina
hori bezain egiazkoa da, albistegi guztiek ezdutela entzulego bera. Albistegirik kontsumituenak, dudarik ez dago horretan, iluntze gauekoak dira.
|
|
|
konstituzionalismoaren atetik, hain zuzen.
|
Baina
horren aurretik, askatasunaren kontzeptuareninguruko hausnarketa motza egingo dugu, oso maila intuitiboan bada ere. Era berean, utopia eta politikagintzaren arteko harremanaz zerbait esango dugu, politikagintzaren kontzepzio baten alde eginez, baina utopiaren zeregina inondik ere ukatugabe.
|
|
|
Beste aldetik, egia da ahots gabeko giza talde batzuek beren arazo, ideia etaborroken berri eman ahal izan dutela Internet en bidez. Eta horrela mundu osokobabesa eta elkartasuna lortu dutela.
|
Baina
hori une eta zirkunstantzia jakin batzuetan gertatu da, eta gero eta zailagoa da horrelakorik berriro gertatzea, komunikazio mota hori gero eta kontrolatuago dagoelako: botereak azkar ikasten du.
|
|
|
Irtenbideerraza nuen, Fisikako gairen bati buruzko ikergairen bat aukeratu eta lan akademikohutsa egin, Txillardegiren omenez egina zela esan, eta kito.
|
Baina
horrek ez ninduenasebetetzen. Zerbait bereziagoa merezi zuen.
|
|
|
Praktikan, nahimen hori, indibidualitatea, alegia, ezabatuegiten baldin bada, gehiengo inmentsoa ez ezer erabakitzeaz eta ez hautatzeazarduratzen ez bada, eta artalde hutsa bada, zerk justifikatzen du egiaz Iraultza etaIraultza ondoko sistema hau guztia? Sistema legitimatzen duena, gizabanakoarennahimena omen baita;
|
baina
hori kontrolatzen eta ezabatzen ahalegintzen da sistemabera! (Alderdi politikoak, hasieran luzaro debekatuak egon direnak mendebalekodemokrazietan, nahimen indibidual librearekin elkartezinak zirelako, orain nahimenbanako horiek ordena txukun batean, hots, kontrolpean bideratzeko tresnak baizik ezdira)...
|
|
|
Hura den proiektua bera den proiektu bihurtzea.
|
Baina
hori gertatuz gero, maiteak, maitaleak maite zuena izateari utzi egiten dio, eta maitalea bere ni soilarekin aurkitzenda berriro, bakardadean. Maitasuna etengabeko konfliktua da.
|
|
|
Bere desengainu amodiozkoaren ondoren, nahiko zakar etaerdeinuzkoak bihurtu dira Kierkegaard-en testuak emakumeari buruz.
|
Baina
hori bestegai bat genuke.
|
|
|
Absolutua giza espirituaren irrika bat da, eta (horregatixe!) askotan nortu edo nondu egiten dugulaesango du Leturiak (kasu honetan giza bizitza sentimentalaz diharduela; erlijio batzuetako absolutu nortuedo nonduez ere berdin esango luke agian, Txillardegiren beste testu batzuek pentsaraz diezaguketenez).
|
Baina
hori eginez, ezabatu egin dugu absolutu zen bezainbatean.
|
|
|
Primo de Rivera-ren pentsamenduan, nazioaren baitan hizkuntzarena bigarrenmailako funtsa da (Primo de Rivera 1952: 86),
|
baina
horrek ez du esan nahi huskeriahistorikoa denik, hain zuzen, unidad de destino en lo universal, hartan tresna praktikooso baliagarria eta bateratzailea izan baita gaztelania.
|
|
|
Frankismo osoa zegoen ados, Espainia Berriak hizkuntza ofizial bakarra beharzuela, eta berori ezarri egin behar zela esatean (II. Errepublikak egindakoa ezabatuz);
|
baina
horretarako metodo, erritmo eta prozeduretan ez ziren guztiak irizpide berekoak.Irekitxoenak ez zeuden konforme lehendik, inolako gatazkarik gabe, indarrean zeudenerabilpen ohitura eta jokamoldeak beste gabe mozteko.
|
|
|
Gaztelaniaz baliatzen zenmunduak hainbat urrats eginak zituenez, hizkuntz arloan bertan sorraraziko zuenetenketarik nabarmenena etxe eta familia askotako transmisio hizkuntza bestelakatzenhastean.
|
Baina
horrekin batera, aramaioarren irudimen mundua ere gero eta, aberastu, ago agertuko zen. Sistema espainiarraren asmo uniformizatzaileekin batera, kultura, sinbolismoa eta herri imajinario orokorra bera larriki zauriturik geratuko ziren16.
|
|
|
Zentzu honetanmintzo da Kojeve denbora historikoan etorkizunak duen lehentasunaz.
|
Baina
hori ezda aski. Demagun une hartan bertan beste nerabe erromatar bat dabilela txango, mundua mendean hartzea amets, edo megalomano bat, adiera klinikoan, proiektu batdaukana, Zesar-ena bezalakoa.
|
|
|
–Bai, jakina, joan zen zorionez,
|
baina
horrek ez du esan nahi ahaztu behardenik.
|
|
|
Esan beharrik ez dago, Estatu sortu berriak ez zuela oraindik Antzinako Erregimenaren hezkuntza eraikuntza ordezkatzeko mekanismorik;
|
baina
horren suntsitzea bultzatu zuen.
|
|
|
gauzatu ez arren. Irakaskuntzaren askatasuna ez zen ito133,
|
baina
horrek Estatuak ezarritako egituraren barruan aurkitu behar izan zuen bere espazioa. Adibidez, nahiz eta irakaskuntza pribatuan irakaskuntza uniformeari buruzko inongo agindurik ez egon aldiz, askatasun osoa izango zuten zentro pribatuek, irakaskuntza publikoan gertatzen ez zena,, las reglas de buena política?
|
|
|
|
Baina
hori ez da, ez, neutralki modernizatze prozesuari erantzuteko eraginkortasuna bilatzen zuen neurri hutsa272; Hobsbawn ek273 egiten duen analisi orokorraren arabera, hauxe esatera iritsiko ginateke: Estatua eta honen kontrolpean dagoen lurraldeko populazioa finkatzea dugu helburua; Estatu espainiarrak espainiarrak omen ziren herritarrekin harreman erregularra sortzen zuen bere ordezkarien bidez (postaria, soldaduak, polizia, irakaslea,...), eta harreman hori eta harremanean sortzen zen komunikazioa, hizkuntzaren bidez gaztelaniaren bidezizango zen nahitatez.
|
|
2001
|
|
|
20 MB 122
|
baina
hori/ e/ azken finean/ zuk esan dozu/ e: / (galdera adierarekin) Maitena
|
|
|
ta gizonezkok kanpoan itea lana
|
baina
horrek bauka aldrebes gertatzea
|
|
|
Euskaltegietako ikastaroen bidez zer lortu nahi zuten galdetu denean, gehienek beren helburu nagusia ondo hitz egitea zela esan zuten (%63, 7). Ondoren, eta oso urrun, bestelako helburuak datoz: ondo ulertu (%9, 6), gramatika ezagutzak (%3, 5), EGA (%6, 9), oinarrizko ezagutza (%7, 2)...
|
Baina
horren ostean helburuak bete zituzten ala ez galdetu zitzaienean, aspektu kezkagarri bat azalarazi zuten: euskaltegietatik pasa diren 20 39bitarteko erdaldunen artean gehienek (%67) ez dute lortu irakaskuntza prozesu honen bidez lortu nahi zuten maila.
|
|
|
Aurreko puntuan zailtasun mailaz esan denaz gain, ezer gutxi esan daitekeariketen progresio edo mailaketari buruz. Memoria honetan, klasean erabili ditudan hurrenkera errealean ordenatuta aurkeztuko ditut,
|
baina
horrek ez du esan nahierabilera zentzuzkoena edo zentzuzko bakarra horixe denik, unean uneko beharrenarabera hurrenkera hori moldatu egin baitaiteke.
|
|
|
Labur esanda, ikerketa ekintza honetan deskribatzen den esperientzia oso positiboaizan dela uste dut. Badakit arlo batzuetan emaitzak ez direla biribil biribilak izan,
|
baina
hori aldez aurretik ere bagenekien, gutxi gorabehera. Garbi dago arloestrategiko garrantzitsua dela hemen ukitzen dena, eta hor planteatutako borrokakonplexua eta zaila dela, inolako zalantzarik gabe.
|
|
|
Jakina, arrazoi hauek ez dira bata ala bestea eran agertzen; normalean denakbatera, edo bi edo hiru batera izango dira.
|
Baina
hori ez zen kezkatzen ninduengaia; besteak beste, zerrendako lehen biak ikaslea aintzat hartuz eta den bezalakoaonartuz konpon daitezkeelako neurri handi batean. Beste honek kezkatzen ninduen: alda al daitezke ikasleen ikas ohiturak?
|
|
|
Ikasleek badute estrategien berri, modu esplizituan ez bada, moduinplizituan?,
|
baina
horrek ez du eraginkortasun handiagorik bermatzen3 Ikasleakhobeto ezagutu behar ditu bere beharrak, bere lan egiteko moduak, aktibitatebakoitzaren aurrean eraginkorragoa izan ahal zaion estrategia...
|
|
|
Etxeak, seme alabek eta bestelakoek ereeragina dutela? Bai, seguruena,
|
baina
horrek ere aldatu du. Emakumeonjarrera aldaketa eman behar da, gauzak beste modu batera izan daitezen.
|
|
|
Etengabeko bilakaera horretan, badirudi diziplinartekotasunarenikuspegia geroago eta gehiago erabiltzen dela, horrela asmatu eta proposatzen diren ereduak konplexuagoak eginez.
|
Baina
hori horrela izanik, harrigarria da oraindik beti ondo ez bereiztea zenbait gauza, adibidez: –bigarren hizkuntzen (2H) jabekuntza?
|
|
|
2 Orientazio instrumentala orientazio motibazional berezia dela esan genezake, gure testuinguruan ere aurkitu dugulako.
|
Baina
hori ere gure testuinguruan modu berri batean, bitan banatzen baita: 1) lan munduarekin soilik lotzen den irabazia, alde batetik, instrumental laborala edo deituko geniokeena, lan honetan egiten dugun modura; 2) bestelako irabaziak, hautazkoagoakdirenak gizabanakoarentzat eta instrumental pragmatikoa deituko geniokeena.
|
|
|
Zentzu horretan, gure lanean zenbait motibazio mota aurkituditugu, horien arabera gure berrikusketa berezia proposatu ahal izateko. 4) Motibazio mota asko behar izatea gauza bat da, eta horien artean zeintzukgertatzen diren testuinguru bakoitzean beharrezkoenak beste gauza bat.Guk aztertu ditugun bi laginetan zeintzuk diren frogatu dugu enpirikoki, mota bakoitza euskalduntze maila ezberdinekin nola lotzen den ere aztertudugu,
|
baina
horrek ez du esan nahi modu bereko erlazioak aurkitu daitezkeenik beste ukipenezko egoeretan; hau da, egoera eta testuinguru ezberdinen arabera ulertu behar dira bai motibazio mota ezberdinen beharra, etabaita zein motatakoak izango diren garrantzitsuenak ere. 5) Motibazio motaezberdinen artean lan honetan berriena, transmisio kanpainako orientaziomotibazionala?
|
|
|
izeneko teoriari ematen diote ikerlari hauek garrantzia: bai bi tradizoen arteko integrazioa egiteko bidea delako, baita beraren bitartez gaur egungo psikologia sozialean gertatzen ari diren berrikuntzak ulertzeko ere.
|
Baina
horri buruz, ondorengo beste azpiatal batean egingo diraaipamenak.
|
|
|
hots, horrela bere hartzekodunei transferitutako gordailuen bektorea erosteko (eta ordaintzeko) obligazioa kenduko balu.
|
Baina
hori ez da mundu errealean gertatzen.
|
|
|
Ez dago batere dudarik zorpeko egoiliarrek 2 HM ko galera jasaten dutela kopuru horretaz, beren banku gordailuak gutxituak direneko aldiunean; dena gertatzen da, beraien kideak Hegoko egoiliarrak balira bezala. Egia da H diruak ez duela Iparrean inolako, ahalmen askatzailerik?;
|
baina
hori argudio legala da soilik. Zorpeko egoiliarrengan ezarritako sakrifizio ekonomikoa 2 HM baliokoa da; galera monetario bat beti irabazi monetario korrelatibo batekin joaten denez, egia da Iparrak Hegotik H diruan eskuratzen duen banku aktiboan ordainketa erreala aurkitzen duela.
|
|
|
Fluktuazio monetarioen gainetik kontrol efektiboago bat lortzea ez da nahikoa. Depreziazioa alboratzeko, beharrezkoa da agintari monetarioen;
|
baina
horrek hauxe esan nahi du: lehendabizi, herrialdeek beren eskumenean nazioarteko erreserbako aktiboen kopuru handiak eduki behar lituzke (azpigaraturiko herrialdeek ez dauzkatenak, noski); eta, bigarrenik, beraiek prest egon lirateke beren atzerritar erreserba guztiak galtzeko, soilik truke tasa bat defendatzearren, nahiz eta horrek presio debaluatzaileen menpe segituko duen.
|
|
|
Arazoa ez dagokio politikari, zeren herrialde batek bere kanpo zorra behin soilik zerbitzatu balu, horregatik herrialdeak ez luke kalterik jasoko. Nazioarteko kapital espekulatzaileak bere hazkunde jatorrietan gutxitze bat jasanen luke, noski,
|
baina
hori ez da faktore negatiboa mundu ekonomiaren garapen orekaturako.
|
|
2002
|
|
|
IparEuskal Herriko hiru herrialdeek, ikuspuntu juridiko administratibotik,. Pays batosatu zuten 1997an.
|
Baina
horren izaera sinbolikoa da nagusiki (udalen mailareneta departamenduaren mailaren artean kokatuta, zenbait zerbitzu publiko estatal etalokal eskaintzeko eremu egokitzat jotzen dute). B) Lurraldearen Antolaketa eta Garapenerako Eskualdeko Eskemak (LAGEE) Hauek, dagokien eskualdean, ingurumenari, garapen jasangarriari, garraio azpiegitura handiei, ekipamendu handiei eta interes berezia duten zerbi... Horrela, 1992an,. Pays Basque 2010?
|
|
|
Bilakaera honen ondorioz, gaur egun, nagusienek zein gazteenek biztanlerian duten pisua parekoa da (%17).
|
Baina
horrek ez du esan nahiHego Euskal Herriko biztanleria bereziki zaharkitua denik, Europako Batasunekobiztanlerian ere 65 urtetik gorakoek pisu bera baitute.
|
|
|
Horretarako, bere bazkideek, ezagupen sail desberdinetan elkarturik, hainbatjarduera egiten dituzte. Ezagunenak Baiona eta Iruñean antolatutako UdakoIkastaroak dira,
|
baina
horiekin batera urtean zehar hainbat jardunaldi eta hitzaldiaurkezten ditu. Uztartze eta zabalkunde lan horretan liburugintzak garrantzihandia du bere zereginetan.
|
|
|
Euskal Herrian euskaraz egiten den kreditu eskaintza osoa, %100, UPVEHUren eskuetan dago, nahiz eta erdarazko titulazioen kredituetan %63 izanunibertsitate horrek.
|
Baina
hori horrela izanik ere, UPV EHUren euskarazkoeskaintza %20 bakarrik da bere erdarazko eskaintzarekin alderatuz. Beraz, osodatu eskasa gizarterako hain garrantzitsua den alorrean.
|
|
|
2 Plan horrek titulazioaren egoera zer nolakoa den erakusten digu, indarguneak eta ahuluneak zein diren, alegia;
|
baina
horrek ez du esan nahi jarraitutasunik edukiko duenik. Zentro askok behin egin dute, eta gero ez diotejarraitutasunik eman.
|
|
|
Ezarpen plan hori onartua izan zen, eta noiz betekozain gaude. Ezarpen planaren oinarrizko helburuak bost urtetan betetzea aurreikusizen, lehenengo urtean 2 mailako derrigorrezkoak, bigarren urtean 3 mailakoderrigorrezkoak (bi kasu hauetan kreditu teorikoak eta praktiko ez klinikoak). Aurreko errektoretza taldeak plana 1999 urtean bertan ezarriko zela ziurtatu zuen,
|
baina
hori ez zen posible izan, unibertsitate plan orokorrean barruan omen zegoelako eta beraz plan orokorra onartu arte abian jarriko ez zelako. Hurrengo urteanerrektoretza taldea aldatu zen, eta plana ez zen berehala gauzatu.
|
|
|
ikasturtean aurreko ikasturtearen eskema errepikatu zuen CampusBirtualak,
|
baina
hori bai, UPV/EHUko irakasleriaren artean deialdi zabala eginik.Horri esker, ugaritu egin zen eskainitako Aukera Askeko irakaskuntza, taulahonetan agertzen den bezala: Lauhil.MotaIrakasgaiaren izenburuaHizkuntzaKredit.1AAEnpresen antolakuntza eta administraziorako sarreraE/ G51AAEstatistika aplikatua: datu analisiaE/ G51AATelebistaren irakaskuntzaE/ G51AAZuzenbide penalaren eta prozesalaren sarreraE/ G51AAZuzenbiderako sarreraE/ G52AAC Programazio lengoaiaren sarreraE/ G52AAOsasun Profesionalaren eta gaixoaren arteko harremanaE/ G52' AAGroupvvarera hurbilketa Intranet inguruneanE/ G52AAKazetaritza elektroniko multimediaE/ G52AAZientzia eta Teknologiaren arazo etikoak XXI. mendeanE/ G62AAArbitraje multimediaG42AAPresiones evolutivas en poblaciones humanasG42AASalud cardiovascular.
|
|
|
Laguntza pertsonala eskain lezake, noski, etakasu jakinetan ongia egin.
|
Baina
hori pobrezia behin betiko erauziko duen programa baten zati izan daitekeelako ideiak topo egiten du gizakiek berek sortutakoerrealitate sozialaren garapenean kontrol aski eskasa duteneko irudipenarekin».
|
|
|
(Beraz, nire iritziz, Unibertsitatearen bere berezkoa ez da ofizio jakinak irakasteaedota kultura gizarteratzeko saioak antolatzea; nahiz eta horrelakorik ere egindezakeen, eta zenbaitetan egitea zor duen?, goi mailako ikerkuntzan eta ikas irakaskuntzan arituko ez balitz, ez luke Unibertsitate izenik. Unibertsitateak, gainera, herrigintzaren norabidea eta egitura tankeratu lezake era batera edobestera, adibidez, nazio eraikuntzaren halako edo holako itxura eta edukiaezarriz?,
|
baina
hori ere ez luke unibertsitategintzak bere berezkoena).
|
|
|
Indarrean dagoen legeriak, eta oraintsuegin digutena hertsiagoa da?, ez digu zirrikiturik uzten antolakuntza propioaizateko.
|
Baina
horren aitzakian ezin esan dezakegu ezer egiterik ez dagoenik.
|
|
|
EGA edo titulazio baliokidealizentziaturaren edo diplomaturaren osagarri egokia da, baina ezin izan dezakehiru, bost urte edo gehiago ikasketak euskaraz eginez lorturiko tituluak baino baliohandiagoa. Badakigu, jakin, unibertsitarioen hizkuntza maila hobetu behar dugula,
|
baina
horren aitzakian ezin jar dezakegu zalantzan unibertsitatearen beraren xedea.Geure ikasleak euskaraz jarduteko ondoen prestatutakoak direla guk geuk, unibertsitatean euskaraz dihardugunok, esaten ez badugu, zeinek esango du. Euskaraz ikasteak leialtasunaren araberako hautu hutsala izan behar ote du?
|
|
|
Izan ere, lan didaktikoak (besteak beste) biziki eskertzen du xehetasuneta ñabardurez beteriko esaldiak (erraztasunez) eman ahal izatea. Bai, egia da, soilik esaldi laburren bidez ere edozein mezu eman genezake, edozein ideia azaldu, baita edozein hizkuntza testuingurutan ere;
|
baina
horrek ez du kentzen, batzuetan, eta hizkuntza testuinguru exijenteetan batzuetan baino gehiago, esaldiak luzatu ahal izatea, esaldi osagarri luze eta aberatsak erosotasunez eman ahal izateaoso lagungarria izan daitekeela, euskararen kasuan, kritikoki lagungarria, esangonuke?.
|
|
|
E.:
|
Baina
hori ordena, e, ordena gaizki dau, ez?
|
|
|
|
Baina
hori ez da ikasleek egin behar duten lan bakarra; ariketan bertan bestebat ere proposatzen zaio. Gai gara gauza asko ulertarazteko, baina telefonoz arigarenean ez dugu baliabide hori.
|
|
|
Bat, Marizulo haitzuloaren barrenean, maila neolitikoan (5285±65 eta 5315±100 BP), hiru harkoskozinguratuta zeuden gazte baten hezurrak, eta bere atua ziren txakur bat (garezurrikgabe) eta bildots bat jaso ziren. Antzeko izaera izan dezakete San Juan Ante PortamLatinam go txakur baten garezurrak eta ornoek (4325±70 BP),
|
baina
horri buruzko informazioa oraingoz mugatua da (Vegas, 1999). Txakurren hezurrak aipatzendira, orobat, Debata del Realengo eta Seakoian trikuharrietan (Aranzadi etaAnsoleaga, 1918; Barandiaran, 1935).
|
|
|
Une horretan hori egin ahalizateko, ganberako harlauzarik ezin zitekeen zutik hor egon, tokirik gelditzen ezzelako giza hezur erreak harlauza eta tumuluaren arteko tartetxotik, azken honenbarrenean, paleozoruan? uzteko (160 cm-ko sakonerara tumuluaren gailurretik). Agian, garai horretan tumuluaren erdialdean zulogune handi bat egongo zen (etaordurako ganberako harlauzak kenduta), giza ehorzketak egiteko erabiliko zena, zeharka ezarritako enborrez edo zurez egindako egitura batez estalita (eta hauharkoskoz sendotuta);
|
baina
horren arrastorik ez zen aurkitu.
|
|
|
Bukaeran, ez zuennahi izaten orokorpenean erortzea. Bere lanean espiritu etnografikoak zirauen,
|
baina
hori ez zen maila teorikoan kezkarik ez zuelako, erredukzionismo antzuan ezerortzeko baizik. Deskribapen soila eta formala gainditzen zuen, ikerketa teorikoanaukerak eginez, ez modu abstraktuan, enpirikoan baizik, eta berez zetorren ondorioa modu naturalean agerian utziz.
|
|
|
Estatusean oinarritutako senar emazte rolak gainditu eta bestearekiko mendetasunaren beharrik nahi ez izateak bikote eredu bakarraren haustura dakar. Lehen, bazekien bakoitzak zer egin?,
|
baina
horrek baldintza bat zeukan: bikote eredu bakarra.
|
|
|
Modernitatearen arrazionaltasun eredua, arrazionalitate burokratikoa, mundu eta toki ordena burokratikoa, kultura sumiso baten aurpegi instituzionala dela aspaldi idatzia dago, eta komeni da gogoraraztea. (Eta ez soilik Boroako kasu zehatzerako,
|
baina
horretaz Joxe Azurmendik idatzia dauka.). Ez dago aukera handirik:
|
|
|
Sistema bakoitzak modu autoerreferentzialean bere funtzioa asetu nahi du dualitatearen poloetako bat burutzearekin: eduki, gobernua, egia, justizia, etab.
|
Baina
hori mugatua da, aukerak areagotzeari berariazkoa zaion kontingentziaren areagotzea murriztuko duen Jainkoa bezalako formularik ez baitago gizarte modernoetan.
|
|
|
Autokontrola ukaezina da (ez dago bakoitza norberak baino hobeto ezagutzen duenik)
|
baina
horri autokritika ere erantsi behar zaio (norberak bere burua ezagutzeko eta mugak jartzeko besteekiko elkarrekintza beharrezkoa du). Diferentziazio sozialak errespetatu behar dira, ordena inposatuko duen alde bateko irtenbiderik ez da komeni, baina, ingurunea?
|
|
|
Aldaketak eman ezean, baita borondaterik onena erakusten dutenen aldetik ere, arazoak konpontzeko ahaleginak egingo dira;
|
baina
horretarako oraindik ere irtenbide zaharrak proposatuko direnez, arazoa ez da konponduko. Gehienera jota, irtenbide faltsuak emango dira.
|
|
|
|
Baina
hori ez zen izan irrati askeek batera aritzeko egin zuten saio bakarra. Hasieratik, elkarrekin egiteko beharra aurreikusi zuten emisora horiek.
|
|
|
Horrez gain, tokiko interesei erantzuten dien programazioak lau orduz iraun behar du gutxienez, eta 6:00etatik 22:00etara bitarteko ordutegian kokatu. Gainerako denboran, kanpotiko programazioaz bete dezakete ordutegia,
|
baina
horren hornitzailea A kategoriakoa denean soilik aipa daiteke, zerbitzua doan denean, edota erakunde ez gubernamentalek edo elkarteek kudeatzen dutenean. Era berean, A kategoriako beste irratiekin batera egindako irratsaioak eskaini ahal dituzte emisora horiek.
|
|
|
Irrati publiko frantsesa 1963an hasi zen Baionatik emititzen, turistei zuzendutako emanaldia zen bereziki, eta euskarazko meza ere eskaintzen zen tartean. Dena dela, 1967ra bitartean ez zen bertako egoitza finkatu,
|
baina
horrekin batera euskarazko emanaldiak hasi ziren, Maite Barnetxe esataria zela. Horrekin batera, Ramuntxo Kanblong, Gexan Lantziri, Jakes Etxeberri, Janbattit Dirassar eta Pierre Narbaitz esatariek zuten bost minutuko euskarazko irratsaioa egiteko ardura, eguerdiko 12: 15etan; igandeetan ordutegia luzatzen zuten, eta ordu erdiko elkarrizketak eskaintzen zituzten36.
|
|
|
Irudiaren arazoa da, agian, faktua deskontestualizatzen duela, ez dituela erakusten sabotaje hori burutzearen azpian dauden historia, arrazoia eta konbentzimendua; ezta autoinmolazioa, ekintza moduan, zelan ulertzen den, praktikatua izan den gizartean (ez da berdin ulertzen ekintza mota hori Ekialdean edo Mendebaldean). Irudiak unea erakusten du, unearen zatia;
|
baina
hori al da dena, hori ote da gauza bere osotasunean. Eta, osotasunean erakutsi barik, erreala erakutsi ote dugu?
|
|
|
Prentsa undergrounda, irrati piratak, kable bidezko telebista komunitarioa, herri edo auzo aldizkariak, plakat edo kartel politikoak, sarea bera... izan daitezke eredu demokratiko indartu ditzaketen bideak. Teknologia berriek aukera berriak ireki ditzakete estilo horretako komunikabideak ugal daitezen;
|
baina
hori, oraindino, ikusteko dago. Bertikaltasuna barik, horizontaltasuna bilatzen duena da eredu partizipatiboa.
|
|
|
Esan ohi da antzezteko barik errezitatzeko idatzi zituela Senekak tragediak, baina badirudi ez dela baztertu behar taularatzeko asmoa. Erretorikaren teknikak larregi erabiltzea ere leporatu zaio,
|
baina
hori ez da Senekaren ezaugarria, bere garaiarena baino. Edukiari dagokionean, pentsamendu estoikoaren gaiak agertzen dira (probidentzia, askatasuna, grina, heriotza), batik bat abestaldearen ahotan, baina prosa lanetan ez bezala, erantzunik gabe geratzen dira.
|
|
|
berrehun oineko luzerakoa;
|
baina
horren makila
|
|
|
gehiago eskatzen du, dudarik ez da,
|
baina
horrek azpikategorizazioa
|
|
|
bilduko dira.
|
Baina
hori hurrengo atalean ikusiko dugu.
|
|
|
posposizioak [POS], partikulak [PRT], lotura elementuak [LOT] (juntagailuak, lokailuak eta aske diren menderagailuak), esklamazioak [ESK], etab. Hitz anitzeko unitate lexikalak ere atal honetara ekarri ditugu: adarra jo aditza da,
|
baina
horren aurretik esaera [ESR] kategoria nagusia du. Gauza bera gertatzen da behinik behin formarekin, berez aditzondoa den arren.
|
|
|
47 Egia da batik bat modukoak baditugula,
|
baina
hori hitz anitzeko unitate lexikaltzat hartuko dugu eta, beraz, sarrera propioa izango du.
|
|
|
Euskaltzaindiak gizonengan baina alaba (ren) gan adibideak ematen ditu, kontsonantez bukatuei ia genitiboa eskatzen.
|
Baina
hori ere morfotaktika bidez konpondu dugu eta, hortaz, segmentatzaileak egingo du lan hori. Hemen osagaiak pilatu besterik ez ditugu egingo.
|
|
|
Aurreko atalean gramatika osatu dugu,
|
baina
horri azaleko forma eman behar zaio eta horretarako erregelen beharra izango dugu.
|
|
2003
|
|
|
Planeta osoandauden 200 estatu ingurutik, 18 gobernu estatal baino ez dira ausartu XXI. Agendanazionalak edo Jasangarritasunarako Planak idaztera.
|
Baina
hori bai, 113 herrialdeetako 6.416 udal edo eskualde txikietan ekimen eta agenda lokalak martxan jarridira, Rio de Janeiroko XXI. Agendaren 28 artikuluari jarraikiz.
|
|
|
Biak dira bat, eta ahalmen analitiko bat eduki behar dugu ulertzeko zergertatzen den. Euskal Herrian edo Euskal Autonomia Erkidegoan badaukagu ahalmen bat beste espazio batzuk lortzeko, bai Diputazioetatik, udaletxetik eta EuskoJaurlaritzatik, gutxienez gure ekonomia lokalerako, geure nekazaritza lokala etageure elikadura lokalerako defentsa bat;
|
baina
hori ez da betetzen, Bruselatik denaeginda datorrela izeneko aitzakiarekin. Guk badakigu ahalmena dagoela eta gizartean sentsibilitatea dagoela, horretarako ere bai.
|
|
|
Iñaki Barcena: Seattle (1999) ez zen ezerezetik sortu, Seattlen sinbolikoki, globalizazio neoliberalaren aurkako mugimendua ernatu zen; Ipar Amerikako hirihorretan oso garaipen ikur edo sinbolo garrantzitsua eman zen,
|
baina
hori nola lortu zen. Orain munduko jendea, hainbat jatorritako jendea, langileak, nekazariak, ekologistak, feministak eta abar bildu egiten dira, baina mugimendu hori nondikdator?
|
|
|
Historikoki, azken 150 urteotan, mugimendu ezkertiarra ideologikoki alderdipolitikoei lotuta egon da, hori ez da gauza berria; baina gaur daukagun agertokiagurea da, gizarteko mugimenduak gara protagonistak geure esparruan. Esatebaterako, foro soziala gure esparrua da, edozein motatako alderdiak eta interesakparte hartuko dute,
|
baina
hori gurea da.
|
|
|
Premisa horiek betetzen ez dituzten lehenak, ordea, AmeriketakoEstatu Batuak eurak dira. ...berean baita euren enpresa estrategikoak diruz ondo baino hobeto hornitu ere.AEBetako enpresa esportatzaile nagusia (Boeing konpainia), berbarako, II. MunduGerra garaian aberastu zen, Gobernuaren inbertsioak nabarmen areagotzean.Horrez gain, une jakinetan (1990eko hamarkadaren hasieran, esate baterako) Gobernuak enpresa horri bidea leundu izan dio bere esku hartze zein dirulaguntzapublikoei esker4
|
Baina
hori bai, nola gizarte sektore zigortuenak hala euren enpresa estrategikoak babes barik utz ditzatela eskatzen diete gero estatu behartsuenei.
|
|
|
|
Baina
horrez gain ezinbestekoa bihurtzen da kapital pribatuaren parte hartzeaere eta, horren ondorioz, finantziazio formula berriak deitutakoak (askotan elkartepubliko pribatuen bidez gauzatzen direnak eta azken buruan erabiltzaileari azpiegituraren erabileragatik ordainaraztea ondorio izaten dutenak). Halere, eta azpiegitura proiektu handiak berez arrisku handikoak diren inbertsioak izaki, errentagarritasunaren bermeak inolako zalantzarik ez duen kasuetan izan ezik, bestelakoetannahiko zaila izaten da sektore pribatua honelako ekimenetara erakartzea.
|
|
|
argi adierazi zuenez (EuskaldunonEgunkaria,): . Orain Iruñean bukatzea da gure asmoa eta, 2000 2007urte bitarteko egitasmoaren arabera ez dago ez baliabiderik ez egutegirik Iruñetikiparraldera igotzeko Abiadura Handiko Trenarekin?, eta nazioarteko zabalera duentrenbideak jarraitu, jarraitu zuela,
|
baina
hori 2007tik aurrera aztertubeharko zela erantsi zuen.
|
|
|
|
Baina
horretaz gain, Amorebieta Etxanon azken urteotako historian zeharbeste fenomeno bat ikusi da: auzotarrek plataformak sortu dituzte beren arazoakkonpontzekotan.
|
|
|
Etxean daukagu bada, enpresa energetiko erraldoi bat, orain arte merkatuelektrikoaren sasimonopolioa eduki duena eta liberalizazioaren aroan kanpoko etabertoko bazkideak topatu behar dituela merkatuaren kontrola izaten jarraitzeko.Gasteizko zein Iruñeko gobernuen laguntzarekin, horixe lortu egin du. Gas etaelektrizitatearen hornitzaile nagusia izango da datozen urteetan
|
baina
horrekin batera Euskal Herriak energiaren gainprodukzioa eta kontsumoaren gorakada izangoditu eta modu honetan EAE eta Nafarroako planetan markatzen ziren helmugak, aurrezkitze eta eraginkortasunean, berotegi efektuaren inguruan, autohorniketaneta produkzioan, merkatuaren eragileen planengatik gaindituta izango dira etahorrek ondorio ekosozial latzak ekarriko ditu datozen urteetan.... Beraz, gure kasuanmerkataritzaren globalizazioaren eta liberalizazioaren garaian, politika energetikoaren eragile nagusiak ez datoz atzerritik, askok pentsa lezakeen legez, gureetxean ditugu, berton jaio zirelako.
|
|
|
Aitor dezadan, bide batez, Mikel Aizpuruk ez duela beteeskatutakoa.
|
Baina
horrek ez du garrantzirik. Ez du garrantzirik, Mikelek soberaneta gehiago bete duelako Euskal Unibertsitatearen aldeko lanetan eskatzenzitzaiona.
|
|
|
Diru publikoa erabiltzeko kontrol gogorrak pasa behar dira. Unibertsitatea prest legoke erakunde horien integrazioa kontuan hartzen,
|
baina
horretarako baldintzak bete lituzkete75.
|
|
|
Aitor dezadan, bide batez, Mikel Aizpuruk ez duela bete eskatutakoa.
|
Baina
horrek ez du garrantzirik. Ez du garrantzirik, Mikelek soberan eta gehiago bete duelako Euskal Unibertsitatearen aldeko lanetan eskatzen zitzaiona.
|
|
2004
|
|
|
Laburbilduz: mundu monetarioan mozkina maximotzea da irizpide nagusia,
|
baina
hori berekoikeriaz edo altruismoz egin daiteke, pasotismokeriaz edo maitasunez. Argi dagoena hauxe da:
|
|
|
Jakina da K.a. VI IV. mendeetako ilustrazioak. Xenofanesenpentsamoldeak, edo Sokrates eta Platonen proposamen etiko berriak? errefusatu egingodituela garai zaharretako mundu ikuskerak,
|
baina
horrek ez digu bidea ematcn aurrekoguztia mitotzat edo literaturatzat hartzeko, errealitate filosofiko osoa begietan hartu nahibadugu, behintzat?.
|
|
|
Aitzitik, badirudi hautematearekin ez dela nahikoa benetan esentziara ailcgatzeko.Zientzia, hortaz, ez da orokortasunetatik abiatzcn cta, huts hori estaltzeko nolabait, printzipio komunen beharra dauka, batik bat ez kontraesanaren printzipioarena.
|
Baina
hori, printzipio ezagunena izanik, ezin da petitio principim erori gabe frogatu. Bcraz, muga sakonaagertzen zaio ezagutzari hemen. alegia, ezin de] a frogarcn gainean eratu.
|
|
|
Esentzia, edo substantzia, edo ousia hiru definiziotanaurkez dezakegu: (i) ousia subjektua da (upokeimenon). Hots, sekula ez da beste zerbaiten predikatu; beste gauza guztiak dira haren atributu; (ii) ousia zertasuna da (guidditate). izaki bakoitzaren çuidditatea da berez dena; (iii) ousia, sentimena gauz.etatik aparte izanez, printzipio eta kausa da, forma hainzuzen ere.Kategoriei esker aurki dezakegu pluraltasuna Izatean
|
,
baina horretarako horien artekoerlazioren bat behar dugu. Hori bilatzean, Aristotelesek kategoriak beste lehenengokategoria batetik ez direla eratortzen ikusten du, hau da, mundua ez dela printzipio batetiketorriko balitz bezata azaltzen.
|
|
|
ezagutza zuzena, subjektu batek objektu bat enpirikoki zuzencan czagutzea, ezagutza ororen oinarrian egongo da. Deskribapen bidczko czagutza cre eman daitckeela onartzen du Russcliek,
|
baina
horren oinarrian nahitaez egongo da czagutza zuz.cnekoekintza bat. Oinarri enpirista hori dela eta, Russeliek Fregeren, zentzua baztertu nahi du, eta hartarako eskema propioa garatzcn du.
|
|
|
Hala, ezdago indukzioaren inolako arazorik epistemologian, gaizki erabilitako hizkuntzari loturikagertzen den ilusio intelektuala besterik ez baita (ikus BonJour 2002). Halatan, non zegocn gakoa hain serio hartzeko gaia? Oro har, filosofo horiek gakoaerrore baten ondorioa dela diote, alegia, ohikoa izan dela indukziozko arrazoinamenduakdedukziozko arrazoinamenduaren estandarrak asetzeko eskatzea,
|
baina
hori egltean okergabiltza. Logikan edo matematikan, zuzena da esatea dedukziozko argudio batean ondorioapremisetatik lortzen dela modu biribilean; beraz, ezin da ondorioa ukatu premisak onartzendiren bitartean.
|
|
|
Logikan edo matematikan, zuzena da esatea dedukziozko argudio batean ondorioapremisetatik lortzen dela modu biribilean; beraz, ezin da ondorioa ukatu premisak onartzendiren bitartean.
|
Baina
hori ez da indukziozko argudioetan gertatzen, horietan premisak onarbaititzakcgu eta ondorioa ukatu, kontsistentzia ahaztu gabe. Jakina, indukzioa zentzuzkoaote den gaidetzera garamatza horrek, bairta crrorc bat da, hizkuntza arruntaren filosofoenustez, indukzioak eta dedukzioak bakoitzak bere zuzcntasun eta zentzuzkotasun estandarpropioak ditudako.
|
|
|
Aprioriko justifikazioa ez balego, espcricntziatik harago doazen proposizioak ezin iz.ango lirateke justifikatu, eta ondoriohorrek uste justifikatua eta ezagutza esperientziaz justifikatzen den horretara murriztukolituzke.
|
Baina
hori eszcptizismo modcratuaren mota bat besterik ez da. Horregatik eskadaiteke modu sendoan aprioriko justifikazioa.
|
|
|
Ezezta al dezake espcrientziak(***) kasua? Zuzcnean cz, behintzat;
|
baina
horrek ez du esan nahi esperientzia nabarmena ez denik a priori justifikatzcndiren baicztapenctan. Esperientziak bere rola betetzen du, baina modu cratorrian, azkenbeltzean czagutzaren oinarria osatzen duten aprioriko baieztapenak maneiatzen baititugu.
|
|
|
Locke eta Berkeleyren ustez, argi dago gogotikkanpoko zerbaitera jo behar dugula (objektu materialak edo Jainkoa), kanpoko hori baitaesperientziaren sentimen ideiak kausatzen dituena.
|
Baina
hori defendatzeko, baieztapenkausalak egin behar dituzte, eta horiek ezin dira ezagutu kausa ondorioa segida erlaziobaten esperientzia ez baldin badugu. Eta Humeren iritziz, esperientziaren eta esperientziatik at dagoen zerbaiten arteko (ustezko) erlazio batean ezin da segida hura finkatu.
|
|
|
nola atzcman cta crabiltzcn dira tcoriak praktika zicntifiko crrealctan, itaunari erantz.uteko giza agcntccn cta ercduek errepresentatzen dituzten sistema errealen artekoelkarregintza kognittboen izaera aztertuz burutzen da. Ikusmolde berria izanik, hainbat aspektugaratu eta zehaztu behanean aurkitzcn da Giereren programa naturalista, zientzia giza jardueramoduan ulertu nahi badu era cgokian,
|
baina
horrek ez dio programari erakargamtasunik kentzen.
|
|
|
Estoikocn eta Aristotelesen lanek logika konplexuago bat garatzcko oinarria jarrizuten,
|
baina
hori ez zen posible izan XIX. mendearcn bukacrara arte, matematikarenhizkuntzatik hainbat elementu hartu eta notazioa zehaztu zcn artc.
|
|
|
Hori guztia esan cta gero, aipatu beharrckoa da zientziaren eta teknologiaren demokratizazio osoa ez dcla posible, beti oinarrituko baitira epistcmologikoki bereizitako ikerkcta esparru dei' initu batzuctan.
|
Baina
horrek, era berean, ez du esan nahi zicnlzia eta tcknologia gizartctik at cta harago lcudckccn csparru ukiczinak dircnik. Eta are gutxiago, zicntziak cta tcknologiak sortutako arriskuci crreparatz.cn badicgu, horiek mchatxupcanjartzen baitituzte giza osasuna zein ingurumena, Ondorioz, zientzia eta teknologia oinarridituen gizartc industrial honck sortutako arriskuak geure aurrerakuntza eredua bera ezbaianjartzera iritsi dircn honetan (ikus Beck 1986), ezin da ukatu beharrczkoa dela zientziareneta teknologiarcn (industriarekin elkarlancan) potcntzialtasun negatiboak (arriskuak) murriztuko lituzketen neurriak hartzea.
|
|
|
Badirudi Langerrek, gainera, hori azpimarratu egiten duela, arteakikuslea engainatzen duela esaten duenean.
|
Baina
hori cz da gehienok arteaz ulertzen duguna. Ala, apika, ikusleak nahas ote ditzake artea eta errealitatea?
|
|
|
Fedcdunentz.at, ustc du?, sentitzea eta bizitzea da gorena. Fedeak bizia izan behar duela, eta filosofia eta teologia ezlabaida askotan sartzcn direla dio,. Bibliolatria bizi dute gainera.
|
baina
hori ez. da erlijioa.hori historia da, muga, eta horrek ezin dti. inoiz, beharrezkoa dena frogatu. Razionalismoarcn aurka altxatu zen, eta Jainkoaren agerkundea ere bere lekuan jarri zuen.
|
|
|
Horregatik ezin dira kontzeptu biologikoen inguruan (esaterako genea, hautespennaturala edo makroeboluzioa) sortzen diren eztabaidak analisi filosofiko hutsez argitu, biologian bertan garatutako ezagutza enpirikoari kasu egin behar baitzaio (baita historiariere sarritan, kontzeptuak eta ideiak nola moldatu diren jakiteko).
|
Baina
horrek ez du esannahi filosofoaren lana behar ez denik, arazo kontzeptualak (funtzioa edo informazio genetikoa zer diren, adibidez) ezin baitira behakcten cdo laboratcgiko lan esperimentalen emaitzen bidcz crabaki. Hortaz, ario honetara hurbiltzen denak filosofia nahiz biologia, eta baitabiologiaren historia cre, askotan, lanlzeko prest egon behar du.
|
|
|
eta ez da esan akaso mendeetan zehar basoko herritarra, edota bascrritarra, basatia dda?). Hortaz, agricola nckazaria, laboraria da,
|
baina
hori baino gehiago da.
|