|
2007
|
|
|
|
Baina
gure sarearen benetazko intelektual arituek parte hartu zuten 1940 hamarkadako gertakizun kultural nagusian, hau da, Herria> aldizkari berriaren sorreran: Louis Dassance, Pierre Duhour, Jean Elissalde, Jean Hiriart Urruty, Piarres La, tte, Leon Leon, Jules Moulier, André Ospital eta Jean Saint Pierre.
|
|
2008
|
|
|
genuke. Jakin badakigu, aukera honen auzian, aldeko eta kontrako autoreak badirela (besteak beste, Halliday (1968), Fodor (1970), Cruse (1972, 1973)),
|
baina
gure jomugarik lehena aditz forma beraren balioak zehaztea denez, albo batera utzi ditugu horrelako aukerak.
|
|
|
945 urtean. Avellanosa, grafia aldatuta, Abellanosa> modura ere ezaguna da,
|
baina
guk bestea erabiliko dugu.
|
|
|
Euskararen batasunaren auzia ez da atzo goizekoa
|
baina
gure literaturaren his toria osoan zehar, nola edo hala, gai hau aldizka planteatu den arren, estandarizazio rako lehen pauso serioak, ordea, XX. mendearen hasieran hasi ziren egiten, Hondarribiko bileretan Euskal Herri osorako grafia arauak ezarri nahi izan zirenean. Geroxeago, 1916an, Euskaltzaindia eratu bezain laster, gure Akademiak lan horri heldu zion, Broussain eta Campion euskaltzainen eskutik, praktikan arrakastarik izan ez arren.
|
|
|
Ez dakit zer gertatu zen orduan, heiek kanporat izanik, 20 zirela. Nik orduan, kintzea utzi heieri eta berriz itzuli ziren plazarat, atera ondoan
|
bainan
guk, entzunez gaitziturik, berdindu gintuen eta partida ereman furia gorrian! Finalerdia ginuen hori.
|
|
|
Hor hunkitzen dugu apeztasunaren mugatto bat kirola mailean: berek diote bi mailak, apeztasuna eta pilota elgarri arras ontsa josi dituztela
|
bainan
guk aldiz erranen dugu: hein batetaraino haatik, gero beste apez batzuekin ere ikusiko dugun bezala heltzen baita egun batez bien arteko hautu baten hozka!
|
|
|
Kultura handi eta hizkuntza idatzi normalizatuetan, egutegiena bazter reko kultur gertaera izan ohi da itxuraz (nahiz eta tamaina handikoa izan),
|
baina
gurea bezalako batean besterik dela pentsa daiteke, irakurlego zabal bat sustatzeko baliozko lanabesa izatera iritsi izan baitira egutegiak. Euskal Herrian ere irakurle leialak izan dituzte, liburuek baino areago.
|
|
|
« sandwitch belaunaldi »ko partaide batzuren eskutik,
|
baina
gure geografiako hiririk anti liberalena eta probintzialena dugu agian berau eta nekez lor
|
|
|
Eskolako euskararen trataera zehazteko, dokumentu asko erabil daitezke erreferentzia moduan,
|
baina
guri interesatzen zaigu txosten honetan argitzea erregistro desberdinak landu behar direla eskolan, eta erregistro formalean eta informalean zein hizkuntza eredu edo aldaera erabili erabakitzen laguntzea. Ez da txosten honen asmoa euskara batuaren eta euskalkiaren artean hautua bultzatzea, hain zuzen alderantzizkoa erakutsi nahi dugu, biak uztartzeko modua egin behar dela.
|
|
|
Bizkaiera diogunean, bizkaiera osatua esan nahi dugu eta norbere herriko euskararen laburdura eta akatsak zuzentzen saiatzen gara. Erabakia oso sinplea da
|
baina
guri lana asko argitu digu, urte askotan nahasketa handia izan baitugu auzi honen inguruan. (Ibidem)
|
|
2010
|
|
|
Horrenbestez bukatzen dugu alderdi teorikoen gaineko aurkezpenari. Luze aritu gara nozioak argitzen,
|
baina
gure artean ez da nozio horiek baliatzeko ohiturarik, eta sena eta erosotasuna falta zaigu.
|
|
|
Jarraian ikusiko ditugu erretorika aztertzeko erabili diren talaia klasikoak eta gure hautua egingo dugu. Horrela, erretorika ulertzeko moduak berbisitatuko ditugu,
|
baina
gu diskurtsoen dimentsio> mintzatuko gara. Horrela kontuak, figura lokalak barik, diskurtsoaren> antolaketa> bideratzen duten figurak aurkeztu, eta aintzat hartuko ditugu.
|
|
|
Gainera, behin behineko egoerak gehiegi luzatzea edo betikotzea ez da izaten onuragarria. Akaso ausartegiak izan ginen,
|
baina
guk aterabide praktiko bat eskaini genion egoerari: aurretik egin gabe zegoena eta ondoren ere hobetu ez dena?.
|
|
2012
|
|
|
Itzulpen hauek egiterakoan ez naiz itzultzaile gisa ari izan, baizik eta idazle bezala, esaldiak errespetatuz, hitzen edo pentsamenduen irudiekin,
|
baina
gure ohitura latinoetara egokituriko terminoak erabiliz. Horregatik, ez dut beharrezkotzat jo hitz bakoitza beste hitz batez itzultzea; baina hala ere ukigabe gorde dut funtsezko esanahia eta hitz guztien balioa3 (Zizeron, De optimo genere oratorum, V [14], apud Mendiguren 1992:
|
|
|
–Askotan esan da: Teatro txikia,
|
baina
gurea. Zergatik sartuko gara txikitasun zeken batean, gauza haundiak egiteko kapaz garenean??
|
|
|
Distribuzioaren azterketa honetan, E2 enuntziatuak E1 oinarrizko enuntziatuko zein egitura sintaktiko hausten duen, edo, behintzat, E1 enuntziatuan zein leku edo gune hartzen duen hartuko dugu kontuan. Egia da enuntziatu parentetikoa oinarrizko enuntziatuaren aurretik (adibideen %0.7) nahiz ondoren ere joan daitekeela (adibideen %7.6),
|
baina
guk atal honetan tartean edo oinarrizko enuntziatuaren egitura hautsiaz kokatzen direnei erreparatuko diegu, gehiengoa izanik, Mitxelenaren joera hobeto islatzen dutelako.
|
|
|
Aipamen horrexek ematen dio, horretara, lotura edo kohesioa testuari. Erreferentzia hori hainbat modutara egin daiteke,
|
baina
guk, corpusa kontuan izanda, sare anaforiko kataforikoak izango ditugu hizpide.
|
|
|
Enuntziatu parentetikoak formalki nolakoak diren aztertzen ari garen une honetan, bada enuntziatu parentetikoen multzo bat (kopuruz besteekin alderatuz urriagoa) aditzean menderagailuaren marka formala daramana. Larringanen (1995) nahiz Esnalen (2008) arabera, testu antolatzaile lirateke horiekere,
|
baina
gure ustez, menderagailuek ez dute perpaus askeen arteko lotura semantikoa agerian uzten, perpaus nagusi mendekoen artekoa baizik.
|
|
|
67 Dessaintesek berariaz ez darabil makroegitura terminoa. Berak maila modala darabil,
|
baina
guk birformulatu dugu ezaugarri modal hori makroegituran kokatzen delako.
|
|
2013
|
|
|
|
Bainan
gutarik bakotcha dei bat entzunik dago bere bihotzaren deia baino goragokoa. Eta behar deno Jainkoak nahi dueno, eskualduna guduan egonen da.1744
|
|
|
Gutun franko idatzi zuten elkarren artean, atal horren harira. Gehiago sakondu daiteke,
|
baina
guk gainetik irakurri ondoan erran dezakeguna da, zentsura politikoaren nahia ageri zela prefetaren eskaeren gibelean. Hots, gure begiekin ikusi dugu prefeta eduki politiko jakin batzuk zituzten artikuluak zentsuratzearen alde zegoela.
|
|
|
Ikusten ditugunak oro erraiten ahal bagintu, banuke erraiteko.
|
Bainan
gure aintzindariek ichil egoitea manatzen daukute. Berek dakite zertako.642
|
|
|
Ezen neronek entzun ditut erraiten: «Ez gaituzte Alamanek gure erreketarik khenduko,
|
bainan
guk ere ez hek. Ez dakigu beraz batere noiz arte garen han.»
|
|
|
Eskaini daukute, dakizuen bezala,
|
bainan
gutarik nehork ez onetsi. Nundik onets ginezaken, halako eremuak eskutan dauzkalarik etsaiak?
|
|
|
|
Bainan
gure chorietarik sei iganak ziren han harat. Ez othe zen hetarik bat joa?
|
|
|
Kanoiak orroaz ari dire bazter guzietarik.
|
Bainan
gu bezalako gerlari zaharrentzat zer da hori. Gerlan bada lotsagarriagorik:
|
|
|
lurra hala itzulia iraulia hainbertze eremutan, non begiak heda ahala ez baitute belhar ondo bat ikusten; oihanak hala chirchikatuak, non dudatzen baituzu sekulan arbola ondo bat ere izan den han; herrichkak eta herriak hala erroz gora emanak non harri meta bat baizik ez baita gehiago ageri, etche orde?..
|
Bainan
gure ametsetan gehienik ikusiko duguna da naski hauche: Fleury deitzen zuten herrichka churi pollit batean, Douaumont delakotik hurbil, emazteki gaztesko bat jarria, hamarbat hilabethetako haurra besoetan, hila; eta urruntchago, bi gizon zahar, elkarri lotuak eskua eskuan adio errateko bezala, hilak hek ere? 955
|
|
|
Eskual Herrian itzuliño bat eginik, berriz oihanean sartzera nindohalarik, uste baino arramantz gutiago kausitu dut bazterretan. Ez niz batere harrabots gose,
|
bainan
gure herrietako bake gozo hartarik landa, gerla tokiko asalduran sartzeak berak barnea hozten du.1292
|
|
|
Euskal Herriaren aipuak eta herriminaren agerpenak testuinguru horretan ere kokatu behar dira, noski.
|
Baina
guk, herrimin hori nola agertu zen aztertuko dugu.
|
|
|
Gerlako bertsoen ikerketarako materiala badago hor.
|
Baina
gure gaitik urrunduko ginateke bertsoen ikerketan sartuko bagina. Eskualduna ren kazetaritza lanari interesatu gatzaizkio, eta nahiago izan dugu bertsoen gaia kazetaritza arloarekin ez nahasi.
|
|
|
XIX. mendean, euskara gisa anitzez ahalegindu zen prentsaren munduan sartzen. Ez zuen lehen kolpetik erdietsi leku iraunkor baten egitea,
|
baina
gu ikertzen ari garen Eskualduna astekariak izan zituen aurrekariak. Are gehiago, Frantziako prentsaren askatasunaren legea baino urte franko lehenago ere ahalegin batzuk egin ziren.
|
|
2014
|
|
|
Hortaz, etorkizuneko euskaldunei herri jarioko iturri fidagarria eskaintzeko, Mokoroa belarriz jendeagandik eta begiz era askotako idazle jatorren obretatik fraseologia mate rialak biltzen aritua zen bakarka. Urteak eta urteak eman zituen lan horretan,
|
baina
gure gizona zahartuz zihoan eta eskolapioen ikastetxean esku artean zerabiltzan irakasle zereginek (frantsesa irakasten zuen berak) kasik ez zioten astirik uzten bere lexikogra fia lana amaitzeko.
|
|
2016
|
|
|
Ez... ez liteke denentzat bizitzekorik...
|
Bainan
gure etxean, jali daiteke familia baten haztekoa... Sobera gaztek, sobera aise uko egiten diote sortetxeari.
|
|
|
BATTITTA: Ba,
|
bainan
gure etxeak, gazteriaz husten dituzu! Eta harat joan nahiak, etxeko lanetako gogoa galtzen diote.
|
|
|
Bazukek ez garen aski indartsu gure lur mugen zaintzeko...
|
Bainan
gure gogo eta bihotzen hedaduraz osoki jabe gaituk... Eta, gure baitako hedadura horiek beti salbatzen ahal ditiagu, guhaurek nahiz geroz.
|
|
|
Uste duka lantegiaren jabe girela? Izenez ba hala gaituk,
|
bainan
gure lantegiaren ibilera bankoen eskuetan duk. Eizak egin, hire lantegian, bankoetako nausieri plazer ez zaioteken politika.
|
|
|
Beste batzuk ere bazeuden, baina gerla ondotik emanak izan zirenak. Zerrenda baizik ez dugu erakusten hemen,
|
baina
guretzat zerrenda baino gehiago unearen lekukotasun gisa begiratzen dugu, euskaraz idazteko nahikeria zegoenaren isla eta gazteriaren nahikeria bereziki, azpimarratuz testu horien gibelean taldeak zeudela, antzerkia talde lana baita, talde dinamika, guziz errotua urte horietan.
|
|
|
Geroztik agertutako iritzi batzuk ere aipatzen ditugu.
|
Baina
guretzat garrantzitsuena azaltzea da gai horretaz adituen ikuspuntua biltzea saiatu zela agertzea. Oinarri horietan jarririk pastoralari hats berria eskaintzen saiatu zela erakustea.
|
|
|
Horrez gain, publikoaz eta honek obrari zer harrera egiten dion begiratzen du. Oro har, eleberriaren kasuan, irakurketari interesatu zaio,
|
baina
gure kasuan harrerak alderdi anitzak ditu aztergai. Hemen, prentsak antzerki obrari egiten dion harrera dugu landuko, baita ere autore batzuek, garai bati buruz, obra batzuei buruz, idatzi dutena jorratuko.
|
|
|
Horrela ikusten ditu pastoral komikoak, bi inauteri pastoralak aipatzen dizkigu, Phantzart eta Baküs. Lan honetan ez gara urrunago joanen, Inaki Mozos en lanak aipatzen ditugu soilik herri teatroaren aberastasunaren erakusteko,
|
baina
gure ikerketaren lerroa bestelakoa da, ez doa Zuberoan landutako antzerki anitz horien ildotik, mugarrien emateko beharra aurkitzen dugu ere. Irri antzerkiarekin bukatzeko toberak ditugu, Patri Urkizuk asto lasterrekin lotzen ditu, beste izendatze bat dela alegia:
|
|
|
Gehienak ados ginen onhartzeko gure euskal Elizak bazuela oraikotze eta herrikoitzearen beharra...
|
Baina
gu ginen abertzaleen saila zen borrokatzea, Elizak zabal zitzan bere erakaspenak, euskal populuari zor litzaioken askatasunaz euskara ugariago bali baliatua izan dadin Elizako bilkura mota guzietan, Eliz paperetan eta abar... 167
|
|
2019
|
|
|
Tira, ez dugu ukatuko, administrazioak gurean historikoki izan duen egituraren barruan bere logika izan dezakeenik kokaleku horrek.
|
Baina
gurean lekua aspalditik egina duen zeharkakotasunari ez dio mesederik egiten horrek. Hizkuntzarekin egiten du lan administrazioak, eta administrazioaren sail guztiek egin behar dute hautu bat:
|
|
|
–Euskaltzaindia 1919an sortu genuen, jarraitu du azalpena androideak?,
|
baina
gure akademiaren historia kontatzen hasteko, nire ustez, denboran askoz atzerago jotzea komeni da, 31 urte lehenagora zehazki. 1888an, artean 24 urte baino ez zituela, nire adiskide handi Resurreccion Maria Azkue hautatu zuten Bilboko Institutu Probintzialak Bizkaiko Aldundiaren ekimenez sortutako euskara katedraren arduradun izateko, eta apaiztu eta egun gutxira hasi zen lanean, urrian.
|
|
2021
|
|
|
Argi ikusten da hori adibide honetan: Bulegoko lanetan bai izanen zen kardinale eredugarria,
|
baina
gure Errege zuhurtziaz betea fidatzen ote zitzaion Erromako politikarekin gerta zitezkeen arazoetan? (Xarriton).
|
|
|
Orobat azpimarratu da zer nolako garrantzia duten markatzaileek testuaren" arkitekturan".
|
Baina
gure artean ez da behar beste azpimarratu diskurtso markatzaileei buruzko ikerketa teorikoek aspalditik nabarmendu duten ideia bat (Blakemore 2002; Martín Zorraquino eta Portolés 1999: 4057; Martí 2011:
|
|
|
34.2c Beste zenbait egituraren bidez ere lor daitezke baldintzadun perpausen pareko balioak,
|
baina
guk ez ditugu hemen aztertuko, ez baldintzazkoen barnean sartuko. Juntaduraren (bereziki aditzaren elipsia dagoenean) eta alborakuntzaren bidez eraikitzen diren irakurketa batzuk ere baldintzadun perpausetakoen parekoak izan daitezke:
|
|
|
Nekeagatik utzi nuen lasterketa; Nigatik egin dute hori; Eskerrik asko opariagatik; ‘kausazkoak’ dira horrelako sintagmak, nigatik egin dute esanda, esate baterako, ‘nire kausaz’ egin dutela adierazten baita, eta, hain zuzen ere, kausazko perpausekin juntaturik eman daitezke: Ni euskarari nago, bihotzez eta gogoz, ez ederrarengatik bakarrik,
|
baina
gurea delakotz (Xalbador). Postposizioa berez genitiboari eransten zaio (Koldorengatik, semearengatik, semeengatik), baina izenkia mugatzailerik gabea edo mugatu singularra denean genitiboaren atzizkia agerian eman gabe utzi daiteke (Koldogatik, nigatik, semeagatik) (EGLU I:
|
|
|
Etxe hori (abs.) guk (erg.) erosi diogu alabari (dat.) (guk etxea alabari... diogu) vs Etxe horiek (abs.) zuek (erg.) erosi dizkiguzue guri (dat.) (zuek etxe horiek guri...). Baina Etxe honetan (ines. sing.) dago osaba (abs.) esan dezakegu nahiz Etxe hauetan (ines. pl.) dago gure lehengusua (abs. sing.) edo Etxe honetan (ines. sing.) bizi dira gure lehengusuak (abs. pl.); Zutaz (instr.) mintzatu da Mikel (abs.) vs Nitaz (instr.) mintzatu da Mikel (abs.), baina Zutaz (instr.) mintzatu naiz ni (abs.); Etxe honetan (ines. sing.) bizi da/ Etxe hauetan (ines. pl.) bizi da,
|
baina
Gure lehengusua (abs. sing.) bizi da dugun lekuan, Gure lehengusuak (abs. pl.) bizi dira izango genuke. Alegia, egiturazko kasua erakusten duten sintagmek aditzaren komunztadurari eragiten diote; aldiz, PSek ez.
|
|
|
25.1.2b Ekialdeko euskalkietan aditzoina galdera erretorikoetan ere erabili ohi da, baina gehienetan zati galderetan —eta, hortaz, galdetzaile baten ondotik— Bestela erranik, bai/ ez erako galderetan ez da kausitzen(* bihar etor?):
|
Baina
guk zer hauta, ez bagira lehenik guhaur hautatuak? (Hiriart Urruti gaztea); Nor fida halakoari?
|
|
|
EGLU I liburukian noizero ere aipatzen da,
|
baina
guk ez dugu lekukorik aurkitu.
|
|
|
|
Baina
guri hemen axola diguna da Jon, Maddi eta Bilbo egituren pareko sintagmak etxe bat, gizon hauek eta ura direla, eta ez etxe, gizon edo ur soilak. Izen batek, bere kabuz, ez du balio perpaus baten osagai izateko.
|
|
2023
|
|
|
Margaritaren obra guztiak ez dira gureganaino heldu,
|
baina
gure helburua izan da Margaritaren obraren zati adierazgarri bat erakustea. Horretarako, gelditu diren eskuizkribu bakarretatik heldutako obrak hautatu ditugu.
|
|
|
|
Baina
gutaz dio Espiritu Sainduak Medikua, edozein izanik ere
|
|
|
12 Eta kontuan izanda ikasgela dela irakasleak kudeatzen duen berariazko eremua, uste dugu hor eman behar zaiela hitz egiteko aukera; eta hitz egiteaz ari garenean, ez gara ari modu inprobisatuan eta noizean behin galdetzeaz eta betiko hiztunak erantzuteaz. Ahozko jarduera solte espontaneo eta libreak ongi daude,
|
baina
guk nahi dugu gure ikasle guztiek hitz egitea eta, gainera, beren jarduna hobetzeko, grabatzea, bideoak ikasleek ere ikustea eta balorazioetan alderdi positiboak nabarmentzea (lorpenak); euskarazko ahozko ekoizpenak hobetzen joan ahala, hitz egiteko gogoa handitu egingo dela pentsatzen baitugu. Horrenbestez, diskurtso, erregistro eta testuinguru ezberdinetan moldatzen ikastea.
|
|
|
— ESKOLA EZ DA NAHIKOA. Ezin uka daiteke eskolak haurrak euskalduntzean duen garrantzia,
|
baina
gurea hizkuntza gutxi (ago) tua dela kontuan harturik, euskaraz aritzeko aukerak eskasak dira. Eta euskara berezko hizkuntza ez duten haurrek erabilerarako aukerarik ez badute, ezin izango dute
|