|
2013
|
|
|
Emakumeek Euskal Herrian, Katalunian bezala, hizkuntzaren eta kulturaren transmisioan hartu zuten arnasa agertoki publikorako bidea egiteko.
|
Baina
euskal nazionalismoa eraikitzen ari zen diskurtsoetan, amatasunaren eskutik bakarrik aurki zezaketen ezagutza emakumeek. Emakumeak familiaren, lurraren eta aberriaren metafora bilakatu ziren nazionalismoarentzat, amatasunaren sinbolopean (Ugalde, 1993, 1994; Elorza, 1978; Del Valle, 1985, 1999; Aretxaga, 1988).
|
|
|
Beraz, zirkunstantzia historiko eta politikoek berebiziko esku hartzea dutela literaturan berretsi arren, nekez aurkituko dira lurralde desberdinetako euskaldunentzat balio duten mugarri historiko eta politikoak. Faktore soziopolitikoek badute eraginik gertaera literarioan, gizarte aldaketek badute eraginik literatur egituren aldaketan,
|
baina
euskal literaturari dagokionez, zaila da, ezinezkoa ez esateagatik, oinarri horren arabera eratzea literaturaren historia, osotasunari begiratu nahi bazaio behintzat.
|
|
2015
|
|
|
Hots baten kide den beste hotsaren alde arrazoi geografikoak edo euskalki arrazoiak ere aipa litezke, dakigun bezala [j] hotsa Ipar Euskal Herri eta Nafarroa gehienekoa eta Bizkaiko saihets handi batekoa baldin bada. ...hotsa [x] baino zaharrago dela dakigun aldetik, baina honelako auzietan gauzak ez dira matematika hutsa izaten eta arrazoi kronologiko, historiko, literario edo filologikoak ez dira aski izaten arrazoi soziologikoek hiztun kopururik handienaren alde jotzen dutenean, batez ere hots bat hizkuntzaren erdigune geografikoan homogeneoa den kasuetan, hizkuntzaren saihets edo bazterrak galtzaile aterarik,
|
baina
euskal [x] eta [j] hotsen kasuan zabala da [j] hotsaren hedadura; Euskal Herriko aski erdiguneko eskualde batzuetan ere erabiltzen da [j]. Ageri denez, arrazoien konbinazioak eta hots baten hedaduraren konbinazio geografikoak berak, guk nahi baino bihurriagoak izan ohi dira eta halaxe dira usu euskaraz ere.
|
|
|
eta, i? arteko fonema; egin liteke [y] ere,
|
baina
euskal etnotestuak transkribatzeko aski bortxatua gerta daiteke [y] eta aski ezaguna den? ü, ere balia daiteke
|
|
2016
|
|
|
– Zalantzarik gabe, Aginagan kale baserritarra jaio nintzen honi maizter konplexuak baldintzatu dit orain arte jokabidea,
|
baina
Euskal Herritik okerreko mapekin bidaiatzeak ere bai.
|
|
2017
|
|
|
Orduan Errepublika berriz ezarri zen Frantzian eta aurreko erregimenaren ordezkarientzat une zailak izan ziren.
|
Baina
Euskal Herrian beste giro bat zegoen eta aldaketa gutxi gauzatu zen. Dasconaguerrek bere aulkia mantentzea lortu zuen.
|
|
2018
|
|
|
Euskaltzaindiaren baitan izandako eraginak haren izenaren ospea hedatu du, eta oro har euskal kulturaren alde eginiko lan nekaezinak ere bai. Bere garaiko gizartean ere, Arestiren itzala handia zen,
|
baina
Euskal Herrian gertakari politikoen abiadak ez du poeta eraginik gabe utziko. Hala, Harri eta herri (1964) arrakastatsuaren ondoren, Euskal Harria/ Piedra Vasca liburua sariketara aurkeztu eta irabazi arren 1967an, Arestik zentsurarekin egin zuen topo.
|
|
|
Alde batetik, burgesia kulturaduna abangoardia baloratzen hasi zen, baliozkoa baitzitzaion bere prestigio soziala eta modernotasuna adierazteko eta nazioarteko egoerarekin bat egin edo parekatzeko. Egoera horren lekuko nagusia Kataluniako goi burgesiaren gorakada izan zen,
|
baina
Euskal Herrian ere izan zen halakorik; adibidez, Felix Huarte enpresariaren seme alabak (Juan eta Maria Josefa, batez ere). Sektore horiek frankismoaren boteregunera iritsi zirenean, nazioartean Espainiaren irudia garbitzeko artea erabil zitekeela konturatu ziren.
|
|
|
Bada, inspektore hura bera, erretiratu eta gero, askotan etortzen zen hona, euskal liburuak erostera. Ez zekien euskaraz,
|
baina
euskal liburuak maite zituen, benetan. Egunkari zaharrak, aldizkariak eta liburuxkak irakurtzea gustatzen zitzaion";" Zer zeukaten Artzeren liburuek?
|
|
2022
|
|
|
Nafarroan, Iruñean, Katrakak taldea jarri zen martxan azkenik. Horiek hiriburuetan,
|
baina
Euskal Herri osoan hogei literatur talde feministatik gora daude, horien aitzindariak euskal literatur kritikariak, euskal irakasleak nahiz euskal idazle feministak izanik. Izen batzuk jartzearren, Maite Esnal, Nora Arbelbide, Yolanda Arrieta, Kattalin Miner, Uxue Alberdi, Garazi Arrula eta Danele Sarriugarte idazleak aipatu behar dira.
|