|
2014
|
|
|
Gazterik herritik airatu zen Ameriketarat, bere bizia 20 bat urtez artzaingoan pasatzen zuela.
|
Bainan
Euskal Herria ezin ahantzizkoa izanez, berriz itzuli nahi izan zuen bere etxekoen arterat. Orai Jainkoak bere ganat deitu baitu, eman diezola merezitutako betiereko pausua.
|
|
2015
|
|
|
Diasporan, ekitaldiak eta kultur aste osoak obratzen ari dira, bereziki Argentinan aurten 25 urte betetzen dituelarik Argentinan Euskaraz programak baina baita beste hameka lekutan ere, Alemaniako Berlindik hasi eta Australiako Sydney-raino, tartean pasaturik AEBetako Boise, Uruguaiko Montevideo, Mexikoko Mexiko Hiria, Kataluniako Bartzelona edo Brasilgo Sao Paulotik.
|
Baina
euskal etxeekin batera, munduko hainbat unibertsitatetan ere ospatuko da ENE, hala nola Moskun (Errusia), Guadalajaran (Mexiko), Birmingham-en (Erresuma Batua), Szeged (Hungaria) edo Poznan en (Polonia). Beren txikitasunean, azantza frango ateratzen dute euskaldunek beren lengoaiarekin.
|
|
|
Euskal Herri Elkargoak hain segur eskumen hori hartuko du, euskal kulturaren aldeko sindikatuaren saila beretuko du, haatik EEP atxikiz, jada estatua, eskualdea eta departamenduarekin molde partekatuan baitarama EEP k bere saila.
|
Baina
Euskal Herri Elkargoak pisu handiagoa hartuko du EEP ren kudeantzan.
|
|
|
Berez, Herri Urrats baten pareko bezala aurkezten ahal da Jaialdi, txoznak, eskulan eta oroigarri salmentaz, disko eta liburuak, euskal musika eta kantua eta dantza noiznahi, emanaldiak ber denboran zenbait agerlekutan. Bisitarietarik, anitz euskaldunak dira, baina gehiago amerikano ez euskaldunak,
|
baina
euskal bestaz interesatuak. Lortzen diren etekinak Boiseko Euzkaldunak elkartearendako dira.
|
|
|
Mikel Dalbret 1999an hasi zen obra honen ontzen, Saran, garai hartan han bizi baitzagon. Frantsesez zuen obra hau idatzi eta Gilles Perrault idazlearen laguntzarekin frantses argitaletxe bat bilatu,
|
bainan
Euskal Herri honen historia minbera ez zitzaien laket juntatu zituen argilatetxeeri. Obra ontuz segituen zuen Zugarramurdin, aldaira harat eginik, eta gero Ziburun, gaur bizi den herrian.
|
|
|
|
Bainan
Euskal Herritik zetorren aldarrikapen horri argiki ezetz erran ondoan, mutil berri bat igorri zuten Paberat eta huni galdatu arrunt ezberdina litaiken Herri Elkargo bakar baten proposamendua egitea. Ezberdina diogu, zeren ez baitira garbiki agertzen kolektibitatean aitzin ikusiak ziren 8 eskumenak, ez eta zehaztuak aurten proposatua izan zaukun egitura berri horren diruztatzeko eta kudeatzeko moldeak.
|
|
|
Egia da ere ez girela egun guziz aise ohartzen delako berotze horri. Joanden egunean, aroikerleen txostena agertu den egunean hain xuxen, haize bipila zen eta sasoineko arras hotza, berogailuak piztu dira asko etxetan, ez munduaren beste puntan
|
bainan
Euskal Herrian berean... Norbaiti entzun ere diogu etzela oroit hoin denbora hotza senditurik ekain erditarat helduak eta.
|
|
|
" Eresi" erraiten da lekuka, Bizkaian bereziki, olerki eta kantuentzat," oinak" arin behar ditu dantzariak eta" ka" atzizkiak oroitarazten du badela hor gaindi nahiko mugimendua... Egun ilunak ziren, Espainiako gerlaren bete bete hartan
|
bainan
euskal gobernuak nahi ukan zuen halere argi eder bat piztu... Emeki emeki, ehun bat lagun bildu ziren, kantari, dantzari eta txistulari.
|
|
|
10 urte berantago, Herrikoa ren asmatzaile eta sortzaile buru ere Patxi Noblia izan zen, Ramuntxo Camblong, Mixel Iturbide eta beste lagun batzurekin. Haatik, haste hastetik garbiki erranik kasu huntan helburu lehena ez dela akzioduner dirua irabazaraztea,
|
bainan
Euskal Herrian lanbideak sortzen laguntzea. Alde hortarik, Herrikoak bere bidea ahal bezain untsa derama eta urteak joan urteak jin, akziodunen kopurua 700etik 4.500etara igan da.
|
|
|
Hor da ere Lurzaindia dirua inbertitzen duena laborantzako lurrak ihes egitera ez uzteko. Bixtan da nehor ez da bortxatua horrelako egitura berezietan sartzera,
|
bainan
Euskal Herriaren garapen orekatu baten beharra sendi dugunok badakigu gure eginbidea betez direla gauzak aitzinatuko. Dena den, gure diruaren zati baten inbertitzeko ez dugu hautu eskasiarik, bakotxak gure ahalen eta gostuen arabera.
|
|
|
Euskaldunek muntatua, partaide den publikoa amerikanoa da ia osorik eta ondarreko aldi huntan ere aretoa jendez mukurru bete duela erran daiteke, hirurehun jendez goiti, euskal moldeko afari baten dastatzeko eta dantzarien emanaldia ikusteko. Euskal Etxeko lehendakariorde den Cirbie Lee Sangroniz dantzari gazte engaiatua izan du koordinatzaile,
|
baina
euskal etxeko gazte eta helduak oro laguntzaile.
|
|
|
Oskorri Euskal Herri guzian ezagutua da, eta aspaldian,
|
bainan
Euskal Herritik kanpo ere ba ainitz tokitan! Euskara maitez, Herria maitez, aldarrikapen batzu ozenki entzun araziz egin du itzuli frango.
|
|
|
Berak ditu liburuko testuak idatziak (euskaraz), Claude Labat ek eginik sar hitza (frantsesez), marrazkiak aldiz Txomin Larrondenak dira. Saint Saens en obratik inspiratua
|
bainan
euskal ihauterieri hats berezia emanez, Claude Labatek dion bezala. Lehoina, oiloak eta oilarra, hemionak, beharri luzea (astoa), kukua eta bertze, bada gozatzekoa.
|
|
|
Egiten ahal da. Brasilen biziko bagina edo Australian ez dakit
|
baina
Euskal Herrian ez da distantziarik!
|
|
|
Memento hori hautatu du elkarteak ohoratzeko Pepito Jorajuria lehengo lehendakaria. Maluroski etzen hor,
|
bainan
euskal makila emanen diote. Bai eta ere Christiane Babonneau, zeren idazkaritza lana utzi baitu, lore buketa eta bi otruntza Olhabidea jatetxean ofreitu diozkate.
|
|
2016
|
|
|
60.000 euroko inbertsioa egiteko prestatzen ari da Herriko Etxea, laguntzaile eta inguruetako erakunde publikoen laguntzarekin. Senpereko merkatariak pozik daude beren ustez jendetza ekarriko baitu Tourrak eta herria mundu osoan ezagutarazteko parada eskainiko baitu. laz, Xiberoan barna ibili ziren
|
baina
Euskal Herrian aspaldi du etaparik ez dela izan. 2003an Baionarat heldu ziren txirrindulariak eta 2006an Kanbotik abiatu.
|
|
|
Bainan hori da ongi etorriaren egiteko molde bat. Kanpotik etortzen denari geldi arazia duten tokian berean jastarazten diote beren edari berezia, izpiritua deitzen dutena
|
bainan
Euskal Herrian ere ez dea izpiritua erraiten aguardintarentzat, eta erraiten ere nola edan behar duen. Hamabi hurrupako bat bestearen ondotik bainan aldian biziki guti hartuz, ezpainen bustitzeko heina doi doia.
|
|
|
Dena den elizkizunetan laikoek parte hartzea izan zen berritasuna, bai irakurle bezala bai komunione emaile bezala.
|
Bainan
Euskal Herrian, aitzin hortan, Elizak bazuen laikoekin abiatu lan eder bat. Laikoen izaitea eta eginbidea gizartean aipatua izana zen aspaldidanik, hori deitzen zen" Ekintza katolikoa/ Action catholique".
|
|
|
Hiru xantza edo aukera polit aipatuko ditugu segidan. Lehena, Estatu Batuetan
|
baina
Euskal Herriko gazteendako, Boiseko BSU Unibertsitatean, baina kasu, ixtantean bururatuko baita epea. Izan ere, otsailaren 29an, heldu den astelehenean, bururatuko da epea graduondoko ikasketak Boisen egiteko diren beketara aurkezteko.
|
|
|
Azkenik, Ingalaterratik atera gabe, erranen dugu Londresen, hiriko Donostia jatetxea, chef laguntzaile bila ari dela. Nagusiak ez dira euskaldunak,
|
baina
euskal sukaldaritza biziki maite zutelarik sortua dute Donostia jatetxe hau eta beste bat, Lurra, hau ere Londresen, arrakasta handiz. Aurkezteko, ez da ezinbestekoa euskal sukaldaritza menperatzea, baina bai presuna arduratsua, seriusa eta profesionala izatea eta talde lanean ongi moldatzeko gaitasuna ukaitea.
|
|
|
Donostiako Basque Culinary Center en arizanen dira bi astez, euskal sukaldaritzaz ikasten, ondotik euskal etxe eta komunitateetan erabiltzeko. Klaseak Donostian,
|
baina
Euskal Herriko zenbait leku eta mozkin ere ezagutuko dituzte; besteak beste, ostiral huntan Beran Martikoren ahatekiak eta Biarritzen Txokolatearen Museoa bisitatuko dituzte.
|
|
|
Carolina Minaberry: " Argentinak zinez erakartzen nau,
|
baina
Euskal Herrira joatean pozez betetzen zait bihotza"
|
|
|
Munduko beste puntan, Estatu Batuetan, North Carolina estatuan, beste bi chef ez euskaldunek, Matthew Beason eta John Eisensminth ek, sagarnotegi bat zabalduko dute martxo hunen ondarrean: janaria ez da euskal moldekoa izanen,
|
baina
euskal ‘txotx’ estiloan eskainiko dute sagarnoa. Ukanen dituzte munduko hainbat sagarno, horien artean euskaldunak.
|
|
2017
|
|
|
ofizialdu eta legeztatu egin dute uharteko Euskal Etxea. Zazpirak Bat kluba, dantzariak eta pilotariak ari ziren aspaldi lanean,
|
baina
euskal etxe ofizialik gabe. Orai, behar ziren paperak prestatu eta aurkeztu, eta onartuak izan dira Eusko Jaurlaritzaren euskal etxeen zerrendan.
|
|
|
Christine ile apaintzaile zen ofizioz, bainan etzuen segitu, haurrak hazi eta jende adinekoekin aritu da 10 urtez. Laurence Chambon Parisen sortua, ezkondua Emmanuelekin 1983an, etorri dira Sararat 2001 ean," Ihartzeberea" erosita,
|
bainan
Euskal Herrian Laurencek bazituen erroak partikulazki Kanbon, bere amatxik" Toki Eder" etxea bazuen, bere aitatxi Kanbon gerlako hilarrian ekarria, izan dituzte 4 alaba: Elodie 1984an, Marie 1985ean, Justine 1988an, Pauline 1993an eta 4 haur ttiki.
|
|
|
Asteburuan azkartuko dira ekitaldiak ekainaren 4a artino.
|
Baina
Euskal Etxean ezarri standaz gain, Munich Plazako euskal stand a ere biziki lanpetua ibiliko da. Hor, estreinaldia helduden asteko ortzegunarekin izanen da, ekainaren 2an, eguerdiz, ondoren arrastiri eta iluntzean kantua eta sagarnotegi afaria eginen direlarik.
|
|
|
JEAN FLESHER BAND. Hori argi ikusi zen, ebiakoitzean, heien emanaldiaren ondotik bala etorri baitzen, Jean (Maitia) Flesher eta bere musikari lagunekin (oraikoan bakarrik Jean Pierre Etchechury eta Michelle Iturriria) eta hor iduriz batere akitu gabe arizan ziren dantzan fandango, arin arin eta jauzika Udalekuko haur hauek, amerikano
|
baina
euskal dantzekin gozatzen. Biharamunean, igandea, ondarreko urteetan bezala Los Angelesaldean aspaldi bizi den aita Javier Altuna jesuita azpeitiarrak (Gipuzkoa) eman zuen euskaraz meza, klika, kantari eta dantzariek edertua.
|
|
2018
|
|
|
Txileko Santiagoko Eusko Etxean apirilaren 8an eginen dute, eta gauza bera Brasilgo Sao Paulon.
|
Baina
euskal etxe gehiagotan apiril osoan eta maiatzean ere antolatu dituzte Aberri Eguneko ospakizunak, bakotxak ahal duen egunean hobekien datorkion datan antolatzen baitu.
|
|
|
Telebista! Ez bakarrik eskoletako ikasleen buruetan,
|
baina
Euskal Herriko etxe galduenean, supazter guzietan, aitatxi eta amatxitik hasiz sehaskako ñiñiraino zabaldu du erdara, tsunamiaren antzera gaindituz Jules Ferry berri guzien esperantza guziak. Zikin untzira" xiria"!
|
|
|
Baietz, Derc' hen onartzen ahal dela. Beste auzi bat badute Bretainian,
|
bainan
Euskal Herrian ere badira gisa bereko kasuak, baizik eta tilet edo tilde seinale berezia ez dela onartzen ahal. Bainan izan ditakea funtsezko arrazoinik tildearen hola baztertzeko?
|
|
|
Estatu Batuetako musikari eta olerkari herrikoiak, eta oro har kultura herrikoiko ordezkariak biltzen dituen ekitaldi bat da, aurten urtarrilaren 29tik otsailaren 3ra arte obratuko dena, euskaldunak protagonista berezi. Aipatuko dugu zehatzago, HERRIA ere hor izanen baita,
|
baina
euskal amerikar musikarien artean, zenbait emanaldi eskainiko dituzte Jean Flesher eta" Amerikanuak" taldeak, Mercedes Mendive eta Melodikoa k, eta David Romtvedt eta Caitlin Romtvedt ek. Dantza talde gisa arizanen dira Lamoilleko" Ardi Baltza" ko dantzariak eta Elko bereko" Ariñak"; eta bertsolari, Wyoming-eko Martin Goicoechea eta Reno-ko Jesus Goñirekin batera, Euskal Herriko bi komitatu:
|
|
|
Boise hiriburutik ekialdera, ordubete eskasera dago Homedale eta Txoko Ona du izena herriko euskal etxeak. Herri tipia da,
|
baina
euskal egoitza ederra du eta
|
|
|
Gogoan hartu, bestetik, munduko euskal etxe gehienetan uda tenorean direla (Argentina eta Hego Ameriketan, Australian...) eta, beraz, aroa bero eta eguzkitsu dela. Bakotxak ahal duen gisan eta bere zirkunstantzien arabera,
|
baina
euskal lagunekin, elgarretaraturik ospatzen dituzte. Hala eginen dute, konparazio, helduden asteburuan Buenos Airesen, New Yorken eta Londresen, beste anitzen artean.
|
|
2020
|
|
|
Mementu huntan 24 jatetxe dituen taldea dira eta heiek kudeatzen dituzte, konparazio, Madrilgo Euskal Etxeko jatetxea, Bartzelonako Euskal Etxea, Buenos Airesko Sagardi eta abar luzea. Jatetxeen izena ez da beti Sagardi,
|
baina
euskal gastronomia dute beti abiapuntu. Orotara bederatzi milioi euro inbertituko dituzte bederatzi leku berrietan eta 240 lanpostu sortuko, 40 lanpostu jatetxe bakotxeko.
|
|
2021
|
|
|
Historiari lotu gira gaur, ondarreko urtean pandemiak gogor eraso badu ere, Buenos Airesko Iparraldeko Euskal Etxean, Norma Beatriz Rios, 2004tik elkarteko idazkari den emaztea,
|
baina
euskal etxeko kide eta kulturgile lanetan hogeita hamar urte badituena, lanean arizan baita, gogor, eta bi liburu besapean jin zaukulako. Batetik, euskal etxeak ondarreko urteetan antolatzen duen literatur kontaketako ipuinak biltzen dituen liburuarekin, 2016, 2019 eta 2020ko sarituak bildurik.
|
|
|
|
Baina
euskal mendia zerbait baldin bada ez da anonimoa. Aspalditik izendatua, aurre historian harrespilez eta triku-harriz zedarritua, artzainek mendez mende moldatua, bidexkatua, etxolatua, soropilatua, ikazkin eta egurgileek garbitua, beilarien pasabide, baselizek eta kurutzeek gerizatua.
|
|
|
Donibane Lohizunen, Errepublika egun hortan, igerika lehiaketa hortaz besterik ere izan da. Berrehun bat lagun, gehienak arras gazteak, karrikaz karrika ibili dira, ez Frantziako Iraultza handia gogoan
|
bainan
Euskal Herriaren independentzia aldarrikatuz. Beroan bero, funditu dituzte besta buru horren ohoretan ezarriak ziren apaindura zonbait.
|
|
2022
|
|
|
Ibilaldi luze eta kartsua, zinez xoragarria. Zazpi probintzietan gaindi
|
bainan
euskal diaspora guzian ere arrakasta handia ukan duena. Hoinbeste tokitan, hoinbeste jende laster eta laster, edo bazterretik so (lasterka ezin aise ibiliz berdin), denak euskararen alde, zoin gauza ederra eta ederra baino ederragoa ere!
|
|
|
GERNIKA, BIZKAIA. Ez euskal amerikanoak bezain ezagutuak, eta emigrazio kopuru apalagoan,
|
baina
euskal australiarren errealitatea ere hor da. 2018an elkartea sortu zuten eta, pandemiako bi urteetan bildu ahal izan gabe, aurten berriz antolatu dute heien urteroko elkarretaratzea.
|
|
2023
|
|
|
15 alkatetza Araban, 41 Bizkaian, 51 Gipuzkoan eta 38 Nafarroan. EH Bilduk ez ditu Gasteiz ez Iruñea eskuratu,
|
baina
Euskal Herriko udal garrantzitsu anitz gelditu dira koalizio independentistaren esku, zerrenda bozkatuena izateagatik kasu batzuetan, Elkarrekin Podemos en babesarekin beste batzuetan. Gipuzkoan azken kargualdian galdutako hainbat Herriko Etxe berreskuratu ditu, Tolosan, Andoainen eta Pasaian.
|
|
|
Euskara eta frantsesa ongi mintzo ditu, eta euskara barnean sendi du, eta zinez nahi luke Euskal Herriko bateko eta besteko euskalki eta moldeetan bere egin. Handiak dira bere nahikaria eta engaiamendua,
|
baina
Euskal Herriko familia batzuen laguntza eta bultzada behar du bere ametsa egia bihur dadin. Lagundu nahi zenioke?
|
|
|
larunbatean beraz— Idahoko Boisen joan den astelehenera pasatu zuten, eta gaueko 7etan ezarri zuten hitzordua, errepika batzuk egin eta akordeon tipia eta lurra jotzeko makilak lagun, hiriko Basque Block eko eta inguruko karriketan lekuz leku mugitzeko, alimaleko hotza ari zuela [gradu Celsius, bai],
|
baina
euskal tradizioa fier atxikiz. Heldu den ebiakoitzean, Madrilgo Euskal Etxeko lagunek ospatuko dute Santa Ageda, koplak kantatuz hiri erdiguneko karriketan, txistu banda eta EEko koralarekin.
|
|
|
PRIMERAN. Gaurkoan berez Diasporakoa ez den gai batekin,
|
baina
Euskal Herrian ezezik Diasporan eta munduan barna barreiaturik diren euskaldunek eta euskal etxe eta familiek zinez baliatzen ahal duten ekimena aipaturik bururatuko dugu, Euskal Telebistak plazaratu eta aurkeztu berria baitu' Primeran' plataforma, euskarazko edo euskal gaia edota euskal egileak partaide dituen film, dokumental, eta abar biltzen dituen plataforma berria.... Kitorik da eta errex erabiltzekoa.
|