|
2013
|
|
|
2 Azalpena prestatzen
|
ari zarela
, aurreikusi duzu Mireiak honako hau galdetuko dizula: zer-nolako informazioa partekatuko dugu?
|
|
|
3 helburua. Ikastetxetik irtendakoan, zer egin erabakitzen
|
ari zaretela
, Andonik proposamen bat egin du, eta Kepa urduri jarri da. Andoniren proposamenarekiko Keparen iritzia jakin nahi duzu.
|
|
|
Bertsozale Elkartea, garai batean, neure bidaia-agentzia izan da. Hori amaitzen
|
ari da
.
|
|
|
4 Gisa honetako trukeetan ez ezik, zure eguneroko bizitzan ere, etengabe
|
ari zara
besteekin elkarrizketan: korridorean beste gelako lagun batekin ari zarenean, sare sozialetan, irakasleak taldeka lanean jartzen zaituztenean& Orain arte ikasi duzun guztia kontuan harturik, zure ingurukoekin begirunez jokatzeko konpromisoa hartu nahi zenuke.
|
|
|
4 Gisa honetako trukeetan ez ezik, zure eguneroko bizitzan ere, etengabe ari zara besteekin elkarrizketan: korridorean beste gelako lagun batekin
|
ari zarenean
, sare sozialetan, irakasleak taldeka lanean jartzen zaituztenean& Orain arte ikasi duzun guztia kontuan harturik, zure ingurukoekin begirunez jokatzeko konpromisoa hartu nahi zenuke. Idatz ezazu, beraz, zein den zure konpromisoa.
|
|
|
Dagoeneko azaldu dugun bezala, leku baten deskribapena egitean, espazio horretako elementuak modu ordenatu batean izendatu behar dira. Horrekin batera, elementu horien arteko erlazioa ongi adierazi behar da, irakurleak argi irudika dezan nolakoa den deskribatzen
|
ari garen
leku hori.
|
|
|
gure lotsak gaindituz ez al gara
|
ari
|
|
|
(&) Kokotsa dardarka; begiek, berriz, lauso-lauso nigan finkatuta segitzen zuten, baina ni ez nintzen beste norbait edo zerbait ikusten ariko balira bezala. Ez nekien zertaz
|
ari zen
. Ametsak mututu ziren, munduak lilura eta zentzua galdu zituen, ez nintzen jada sirenen hotsak entzuteko gai izango:
|
|
|
c) izan ere, maitale bat besteari muxu ematen
|
ari zaio
.
|
|
|
Klimt-en Musua koadroari Bilintxen testua dagokiola uste dut, izan ere, maitale bat besteari muxu ematen
|
ari zaio
.
|
|
|
Maitale bat besteari muxu ematen
|
ari zaio
; uste dut
|
|
|
2 Birikak erraiak edota tripak jaten
|
ari zaizkiona
–
|
|
|
7 Odol gaiztoa egiten
|
ari zaiona
–
|
|
|
ZEIN JARDUERATAN
|
ARI
TU NAIZ HORI IKASTEN?
|
|
|
Indarrak hartu eta hainbat ohitura, uste, ekintza& aldatzeko, esperantzatik ekintzetarako pausoa emateko aukera egon baitaiteke. Fisioterapia ikasten
|
ari zen
23 urteko emakume gaztea New Delhiko autobus batera igo zen lagun batekin. Ia hutsik zegoen ibilgailua:
|
|
|
Irakurtzen
|
ari denari
arretarik ez jarri. Aurreiritziekin entzun kidearen jarduna:
|
|
|
2013-05-16 Xabi hobeto ezagutzeko aukera izaten
|
ari naiz
lan honi esker. Nik galdetu gabe, asteburuan zer egiteko asmoa daukan kontatu dit.
|
|
|
Errepara diezaiegun unitatean lantzen
|
ari garen
literatura-testuei; literaturaren helburuetako bat jolasa bada, zer magia, asmakizun edo trikimailu erabiliko ditu izenekin, adjektiboekin eta bestelakoekin?
|
|
|
(2)
|
ari
.
|
|
|
Poema honetan ere, norbaiti
|
ari zaio
hizketan Juan Kruz Igerabide. Eraldatzeko probak egingo dituzu.
|
|
|
Olerkiak ez ezik bertsoak ere aproposak dira sentimenduak adierazteko; esaterako, J. Martin tristuraz
|
ari da
bertso honetan:
|
|
|
Tiriki, tauki, tauki, mailuaren hotsa. Hamasei harri lantzen
|
ari da
Oteitza.
|
|
|
Ai, oi, ai
|
ari da
Oteitza.
|
|
|
2) Guri zera iruditzen zaigu: Gazte talde bat beste gazte bati irainka
|
ari zaiola
, ez duela ondo tratatzen, behin eta berriz tontolapikoa dela eta lagunik ez duela merezi esanez.
|
|
|
Lagun artean hitz egiten
|
ari zinetela
, Eiderrek txalaparta-ikastaroa egingo duela esan du. Orduan, Oskarrek galdetu du:
|
|
|
Goiburua eta orri-oina Moldaketa egiten
|
ari den
egilearen izena eta gela.
|
|
|
" Mari jainkosa" izenburua daraman testua idatzi berri duzu, eta, hura berrikusten
|
ari zarela
, aurrez ikusi duzu zer jakin lezakeen irakurleak gai horri buruz; hauxe erabaki duzu: informazio laburrak gehituko dizkiozu testuari, hainbat izen, ideia eta kontzeptu argiago gera daitezen.
|
|
|
Horma-irudi bat egiten
|
ari zarete
ikastetxean; gaia honako hauxe da: Euskal Herrian esanguratsuak diren eta babestuta dauden landareak.
|
|
|
Dantzari arin dantza-taldeko kideek dantzei buruzko artxibategia egin behar dute; horretarako, oinarrizko txantiloia prestatzen
|
ari dira
. Dantza bakoitzari buruz erantzun beharreko galderen zerrenda egin dute, baina horiek antolatzea falta zaie.
|
|
|
Zelten kulturan zuhaitzek duten garrantziaz ohartarazteko testu bat planifikatzen
|
ari da
Igor. Talde txikitan jarrita, lagundu egingo diozue.
|
|
|
bestetik jasotzen
|
ari garenean
, gerta daiteke
|
|
|
Aldizkarirako artikulu bat maketatzen
|
ari zinetela
, izugarrizko nahastea sortu zaizue testu zatiekin. Talde txikitan jarrita, ea konpontzerik baduzuen!
|
|
|
2 Lakshmi gazte indiarra Iruñeko unibertsitatean ikasten
|
ari da
. Adieraz ezazu zer ordutan deitu beharko lioketen telefonoz bere senide edo lagunek Indiatik, hemengo iluntzeko zortzietan elkarrekin hitz egiteko.
|
|
|
1 Programaren ekoizleengana, dagoeneko, bi lekuren (mapan ikur arrosaz) informazio osatua iritsi da, baina zalantzak dituzte bi horietatik zein aukeratu, eta zuei, laguntza ematen
|
ari zaretenez
, iritzia eskatu dizuete. Jarri taldekideok binaka, eta identifika itzazue leku horietako bakoitzak dituen alde onak eta txarrak.
|
|
|
-Programaren batean zuzeneko elkarrizketak egitea pentsatzen
|
ari dira
. Euskal Herrian programa gauez botatzeko asmoa dute, eta ordu-eremuek zer eragin izango duten aztertu behar da.
|
|
|
Askotan entzuten dugu klima aldatzen
|
ari dela
, aurreko urteetan baino euri, elur edo bero gehiago edo gutxiago egiten duela& Zer iruditzen zaizue. Horrela dela uste al duzue?
|
|
|
e) Ba al dakizu zergatik
|
ari den
desagertzen oihan tropikala. Zein izan daitezke prozesu horren ondorioak?
|
|
|
Tenperatura epela da hiriaren iparraldean, 20 C ingurukoa, beroagoa ekialdean, 23 C eta freskoagoa hegoaldean, 18 C ingurukoa. Begiratu dut hor zer eguraldi duzuen gaur eta, ikus dezakezun bezala, aldea nabarmena da, hor neguan sartzen
|
ari zareten bitartean
hemen udaberrian gaude eta.
|
|
|
8 Zer gertatzen
|
ari da
horren ondorioz?
|
|
|
Egia esateko, bidegorri-sarea osatzen
|
ari dira
, eta laster ikastetxera arriskurik gabe joan ahal izango gara.
|
|
|
Ibaiaren kutsadurari irtenbidea emateko araztegia egiten
|
ari dira
. Esaten dute bukatutakoan ura garbi-garbia egongo dela eta igerian egin ahalko dugula.
|
|
|
Ideiak era ordenatuan adierazi, zehazki zein arloz (ekonomia...) eta zein azpiatalez (jarduerak...)
|
ari zaren
zehaztu.
|
|
|
Amaitzeko, behatu arretaz irakasleak bideratuko dizkizuen bideoetan aurkezten zaizkizuen edukiei. Lantzen
|
ari garen
lau aroei buruzko informazioa dute.
|
|
|
Baliteke zulo horiek induskatzen
|
ari zirela
arkeologoek beraiek egitea.
|
|
|
Martin Hankabarren: " Baliteke zulo horiek induskatzen
|
ari zirela
arkeologoek berek egitea".
|
|
|
Hipotesia azalpen bat da, aztertzen
|
ari garenari buruz
proposatzen dena.
|
|
|
a) Zer ekintzatan
|
ari ziren
La Hoyako herrixkan erasoa iritsi zenean?
|
|
|
3 Mendeak, askotan, zenbaki erromatarrez agertzen dira; ba al dakizu zein urteri buruz
|
ari garen
V. mendea esatean. Eta IX. mendea esatean?
|
|
|
Iragana ikertzen
|
ari den
historialaria informazio-iturrietan oinarritzen da historia idazteko, haiek ematen baitizkiote iraganeko gertakarien aztarnak. Baina informazio-iturri ugari dago, eta hainbat modutara sailka daitezke.
|
|
|
Ikusiko duzuen bezala, lotura zuzena du unitatean izango duzuen erronkarekin. Has gaitezen, bada! 1 Azken urteetan, komunikabideetan ikusten
|
ari gara
herritar suminduek egiten dituzten manifestazioak eta kanpaldiak. Mugimendua Madrilen sortu zen maiatzaren 15ean (horregatik hartu du M15 izena), eta harrezkero mundu osora zabaldu da.
|
|
|
Irakurri ezazu arretaz.Eskakizun horri erantzuteko, Antzinaroko aginte moduen azalpenak prestatuko ditugu, eta grafiko batean irudikatuko ditugu, informazio hori guztientzat ulertzeko modukoa izan dadin. Azalpenak osatzeko, gaur egungo aginte moduekin eta eskubideekin konparatuko ditugu; gero, aginte modu nahiz eskubideen bilakaerari buruzko gure iritziarekin batera, Arraldekoei bidaliko dizkiegu, euren webgunean jar ditzaten.3 Erantzun honako galdera hauei, ikusitako bideoari eta Arraldeko gazteen eskakizunari erreparatuta.a) Bideoan, demokrazia faltaz kexaka
|
ari dira
M15 mugimenduko kideak. Zer da, bada, demokrazia, b) Agintea antolatzeko garaian, demokrazia izan al da beti ohiko sistema politikoa?
|
|
|
Jon 2 astetik behin joaten da Bilbora; Sara, aldiz, 3 astetik behin. Gaur elkarrekin bazkaldu dute eta hurrengorako hitzordua egiten
|
ari dira
. Zenbat egun barru bazkalduko dute berriro elkarrekin?
|
|
|
1 Briko-Izei dendako saltzailea zara. Etxean berrikuntza-lanetan
|
ari den
eroslea etorri zaizu dendara. Erosleak 35 m zokalo, bi bainuko lanpara, hiru argiko sei foku eta hiru flexo erosi ditu.
|
|
|
Gasteizko ikaslea zara. Aurten talde berrietan
|
ari zarete
lanean eta, ziurrenik, lagun berriak egin dituzue. Ikasturteko lehenengo hiruhilabetekoaren amaieran, ikasgelako harremanak sendotzearren, hiru eguneko bidaia egitea proposatu diezue irakasleei.
|
|
|
Unitatea amaitzen
|
ari da
, zenbat gauza berri topatu dituzun bidean! Zer moduz aritu zara lanean egoera berriarekin?
|
|
|
Adibidez, 10 4+ 3 eragiketan, eragiketen lehentasuna aintzat hartuz, lehenik, biderketa egin beharko litzateke eta 10 4+ 3= 43 izango da eragiketaren emaitza. Baina, gure nahia lehenik batuketa egitea bada, ezinbestean parentesiak erabili behar dira, lehentasun-araua urratzen
|
ari baikara
. Eragiketa berri horren emaitza oso bestelakoa da:
|
|
|
Gasteizko ikaslea zara. Aurten talde berrietan
|
ari zarete
lanean eta, ziurrenik, lagun berriak egin dituzue. Ikasturteko lehenengo hiruhilabetekoaren amaieran, ikasgelako harremanak sendotzearren, hiru eguneko bidaia egitea proposatu diezue irakasleei.
|
|
|
Zenbakien erabilera arnasketaren parekoa da. Etengabe arnasa hartzen
|
ari garela
ahaztu egiten zaigu, baina hartzea utziz gero, berehala ito egingo ginateke. Zenbakiekin antzeko zerbait gertatzen da, bidelagun hutsak baizik ez direla iruditzen zaigu, baina zenbakirik gabe, egiten ditugun jarduera gehienek ez lukete zentzurik izango.
|
|
|
Zenbakiek eta eragiketek bizitzan dituzten hainbat erabilera ezagutzen
|
ari zara
poliki-poliki. Problemak ebazteko ere ezinbestekoak direnez, problemak ebazteko urratsetan sakonduko duzu jarduera honetan.
|
|
|
inkesta bat egiten
|
ari da
Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren eta lanean ari diren pertsona nolako aukerak dauzkaten lan, familia eta norbere bizitza bateragarri egiteko. Inkesta hau ofiziala da, beraz, nahitaez erantzun beharrekoa.
|
|
|
Iturri baten emaria aztertzen
|
ari gara
eta honako taulan daude behaketatik jasotako datuak.
|
|
|
kerketa diseinatu, galdetegia sortu, datuak bildu eta antolatu, maiztasun-taulak egin, erlazio proportzionalak bereizi& ez da nolanahikoa egiten
|
ari zaren
lana!
|
|
|
2 Bestalde, unitatearen garapen-fasearen amaierara iristen
|
ari zara
eta, laster, bertan landutako baliabideen ebaluazioaren aurrean egongo zara eta, komeni zaizu unitatearen aurreko ataletan ikasitakoa hausnartzea. Horretarako, aproposak dira unitatean zehar egindako beste autorregulazio-jarduerak, zehazki, 19 eta 31 jarduerak.
|
|
|
Ikastetxeko LH 6 mailako ikasle talde bat gara, eta inkesta egiten
|
ari gara
, gure inguruko ikasleen elikadura-ohiturak zein diren jakiteko. Inkesta hau guztiz anonimoa da.
|
|
|
Estatistikako Institutu Nazionala (INE), Euskal Estatistika Erakundea/ Instituto Vasco de EstadÃstica EUSTATekin elkarlanean, Biztanleriaren eta Etxebizitzen Zentsua egiten
|
ari da
, eta horretarako, zure laguntza behar dugu.
|
|
|
2011 urtean Europar Batasun osoan egiten
|
ari diren
Biztanleriaren eta Etxebizitzen Zentsuen bidez biztanleek zein ezaugarri dituzten jakin ahal izango dugu, eta, horrela, planifikatu eta antolatu ahal izango dira zerbitzu publikoak (ospitaleak, errepideak eta ikastetxeak, gizarte-politika egokia&) eta antolatu jarduera pribatuak (botikak, banketxeak&).
|
|
|
Unitatea amaitzen
|
ari da
, zenbat gauza berri! Unitatearen azken saioetan hainbat egoerari aurre egin eta haiei irtenbidea eman diezu.
|
|
|
3 Estatistikari buruz gauza berriak ikasten
|
ari zara
, alajaina! Badago makina bat kontu gai horri buruz& Nahi izanez gero, eskuragarri duzu informazio gehiago Estatistika historian zehar Ekigunean.
|
|
|
Ikerketa estatistikoen xedea talde baten ezaugarriak aztertzea eta haien inguruko ondorioak lortzea da. Biztanleriak ikertzen
|
ari garen
elementu guztiak biltzen ditu.
|
|
|
Eustat Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) 16 urtetik gorako herritarren ikasketa-maila aztertzen
|
ari da
. Horien artean, hiru herrialdeetako 475 herritar aukeratu ditu eta, informazioa jasotzeko, inkesta bidez galdetegi bat banatu die erantzun diezaioten.
|
|
|
Zabalbide ikastetxea, ikasleen eskolaz kanpoko ekintzak aztertzen
|
ari da
. Gela bakoitzeko 10 ikasle aukeratu ditu ausaz eta, elkarrizketa baten bidez, galderak egin dizkiete.
|
|
|
Atal horiek unitatean zehar landuko dituzu. Nolanahi ere, orain ikerketa diseinatzen
|
ari garenez
, komeni da argitzea zer den fitxa teknikoa. Ikerketaren fitxa teknikoan zehazten dira, besteak beste, ikerketaren helburua, biztanleria, lagina eta laginketa, datu-bilketarako teknika eta data, eta ikerketaren sustatzaileak eta zuzendaritza.
|
|
|
1 Etxean berritze-lanak egiten
|
ari zarete
eta, hainbat gauzaren artean sukaldeko lurra baldosa karratuz estali nahi duzue. Begiratu irudiei eta 4
|
|
|
Eragiketak egiten
|
ari naizela
, gauza bitxia gertatu zait
|
|
|
Unitatea amaitzen
|
ari da
; zenbat gauza berri! Azkeneko integrazio-jarduerarekin ongi moldatuko zinen, ezta?
|
|
|
b) 20 km-ko ibilbide bat osatzen
|
ari gara
, eta 15 km egiteko bi ordu eta erdi behar izan ditugu. 20 km-ko ibilbidea osatzeko falta zaigun tartea 50 minutuan osatuko dugula aurreikusi dugu.
|
|
|
nitatearen amaierara hurbiltzen
|
ari zara
. Gogoratu zertan aritu zaren unitatean:
|
|
|
1 Planetarioko arduradunak kartel bat diseinatzen
|
ari dira
, eta aipatzen diren hiru gaien inguruko ikerketa-galderak jarri behar dira kartelaren behealdean. Zein lirateke bisitarien jakin-mina sorraraziko luketen galderak?
|
|
|
Nola ikusiko ote dute Ilargia gaur gauean? Nolako zerua ikusten
|
ari
ote dira oraintxe bertan?
|
|
|
Planeta baten inguruan biratzen (grabitatzen)
|
ari diren
gorputzak dira sateliteak.
|
|
|
a) Sakabanatuta eta grabitatzen
|
ari zen
hauts kosmikoa elkartzerakoan sortu zen unibertsoa, orain dela
|
|
|
4 Planeta baten inguruan biratzen (grabitatzen)
|
ari den
gorputza da.
|
|
|
-Kontuan hartu zeruko mapak lauak direla eta zerua, aldiz, kurbatua, geure gainean zabalik legokeen aterki erraldoi baten antzekoa. Beraz, ez gara
|
ari
zinema areto bateko pantaila lau bati begira, kupula baten azpian gaude.
|
|
|
c) Gau oskarbi batean zeruari behatzen
|
ari garela
, ehunka izar ikusten ditugu:
|
|
|
Eta aldakorra! Badakigu gure galaxiak etengabe aldatzen
|
ari direla
, baina zer gertatzen da astroekin. Geldirik ote daude unibertsoko astroak, edota mugitzen ote dira?
|
|
|
Bideo horretan ikusitakoarekin konturatuko zarete objektu baten ikuspegia aldakorra dela. Ikusten eta behatzen
|
ari zareten
objektua bera da une guztietan, baina ikusleek objektuarekiko duen posizioaren arabera, irudia ezberdin ikusten da. Azter ezazue, berriro ere, simulazioa, eta erantzun iezaiezue ondorengo galdera hauei.
|
|
|
2 Aurreko ariketa horretan ikusi duzue nola aldatzen den objektu baten ikuspegia argiaren eta ikuslearen posizioen arabera. Aztertu berri duzun egoerak antzekotasun handia du guk Ilargia ikusteko dugun erarekin; hau da, Ilargia etengabe biratzen
|
ari da
Lurraren inguruan (Ilargiaren translazioa) eta, mugitzen den neurrian, irudi ezberdina erakusten digu. Irudi aldaketa horri Ilargiaren faseak deritzogu.
|
|
|
Nola ikusiko ote dute ilargia gaur gauean? Nolako zerua ikusten
|
ari
ote dira oraintxe bertan?
|
|
|
Aurreko miatze-jardueran ikusi duzu zientziari eta unibertsoari buruz gehiago jakiteko ikerketa-galderak egitea urrats garrantzitsua dela, baina zertaz
|
ari gara
ikerketa-galderak aipatzen ditugunean. Zein dira galdera horien ezaugarriak?
|
|
|
ZUK ESAN NAHI DUZU GALDETZEN DENAK BAT ETORRI BEHAR DUELA AZTERTZEN
|
ARI DENAREKIN
!
|
|
|
3 Unibertsoa modu azeleratuan
|
ari da
hedatzen.
|
|
|
3 Horma-irudia irudiz hornitzeko unea heldu da orain. Txertatu horma-irudian sailkatutako gaiekin lotutako irudiak, eta horma-irudi digitala lantzen
|
ari bazara
, jarri bideo egokiren bat ere; horretarako, kontuan hartu tutorialak esaten dizuna.
|
|
|
a) Zientziaren astean antolatu duten erakusketa bisitatzen
|
ari zarela
, erakusketako Ikaslegunera iritsi zara. Sarrerako panelean, Lurretik kanpo bizia bilatu nahian informazioa dago, eta baita zu baino lehenago erakusketatik pasatu den ikasle talde baten balorazio-fitxa ere, Lurretik kanpo bizidunik aurkitu al da?
|
|
|
Bizitzarik izan omen daiteke astro horretan. Zientzialariak gogo handiz aztertzen
|
ari dira
satelite hori.
|
|
|
Lurraren zati solidoa (geosfera) dinamikoa dela esaten da askotan; beste era batera esanda, lurrazala etengabe aldatzen
|
ari dela
. Zer esan nahi du horrek?
|
|
|
Zer esan nahi du horrek? Aiako Harria eta Kapadozia, esate baterako, une honetan eta etengabe aldatzen
|
ari direla
–Nola esplikatuko zenuke hori?
|
|
|
Kasu horietan, magma lurraren barnean geratzen da, eta bertan poliki-poliki hoztu eta solidotzen da. Horrela osatutako arrokei arroka bolkaniko deritze, eta, askotan, kristal ederrak izaten dituzte, arroka poliki-poliki hozten
|
ari den bitartean
osatuak. Esaterako, Aiako Harriko gailurrak granitoz osaturik azaltzen dira.
|
|
|
Lurra, etengabe aldatzen
|
ari den
planeta
|
|
|
2 Prestatzen
|
ari zaren
aurkezpena egiteko, sortu hiru diapositiba, aurreko jarduerako eskema horietako informazioan oinarrituz eta talde txikitan lan eginez. Gogoan hartu bi kontu:
|
|
|
Julen munduko bazter askotan ibili da, eta argazki askoko altxor itzela dauka urteetan egindako joan-etorrien eta esperientzien berri emateko. Azken boladan, Julen hitzaldi ugari ematen
|
ari da
, gehienetan mendizale-elkarteek gonbidatuta, eta aipatutako altxorra erabiltzen du aurkezpenak egiteko. Aurkezpenen bide horretatik datorkizue zuei ere unitatearen hasierako egoera edo eginkizuna.
|