|
2023
|
|
|
Labur bilduz, Finantza zuzenbideko idatzizko iturri nagusiak pareko egitura dute lurralde erkidean eta foru lurraldeetan, eta modu grafikoan honela
|
adieraz
daitezke:
|
|
|
Laburbilduz, tributuak ezartzean legegileak ekonomia ahalbidea azalarazten duen inguruabarra hartu behar du kontuan (errenta edo diru sarreren bat jasotzea, ondarea edukitzea, ondasunak eskuratzea...), eta tributu betebeharpeko bakoitzaren tributu zama ahalbide horren arabera moldatu behar du. Horiek horrela, Konstituzio Auzitegiak Hiri Lurren Balio gehikuntzaren gaineko Zerga Konstituzioaren aurkakoa dela
|
adierazi
zuen, ekonomia ahalbiderik ez zegoenean ere zerga kobratzen zelako (26/ 2017, 37/ 2017 eta 59/ 2017 KAE), eta gero berriro adierazi zuen Konstituzioaren aurkakoa zela tributu zorra zehazteko sistema ez zetorrelako bat zergadunaren benetako ekonomia ahalbidearekin (182/ 2021 KAE).
|
|
|
Laburbilduz, tributuak ezartzean legegileak ekonomia ahalbidea azalarazten duen inguruabarra hartu behar du kontuan (errenta edo diru sarreren bat jasotzea, ondarea edukitzea, ondasunak eskuratzea...), eta tributu betebeharpeko bakoitzaren tributu zama ahalbide horren arabera moldatu behar du. Horiek horrela, Konstituzio Auzitegiak Hiri Lurren Balio gehikuntzaren gaineko Zerga Konstituzioaren aurkakoa dela adierazi zuen, ekonomia ahalbiderik ez zegoenean ere zerga kobratzen zelako (26/ 2017, 37/ 2017 eta 59/ 2017 KAE), eta gero berriro
|
adierazi
zuen Konstituzioaren aurkakoa zela tributu zorra zehazteko sistema ez zetorrelako bat zergadunaren benetako ekonomia ahalbidearekin (182/ 2021 KAE).
|
|
|
Horrenbestez, ekonomia ahalbidea zama fiskala banatzeko irizpide nagusia da. Tributuak nork ordaindu behar dituen
|
adierazten
digu ahalbide horrek, hau da, ekonomia ahalbidearen titularrak nortzuk diren eta, ahalbide horren neurriaren arabera, zenbat ordaindu behar duten.
|
|
|
Edu berean, beste zerbitzu publiko batzuk zergen bitartez baino ezin dira finantzatu eta zerbitzu zatiezin deritze. Horren ildotik, Konstituzio Auzitegiak berak
|
adierazi
duenez," Konstituzioarekin bat dator Estatuak edo autonomia erkidegoek ekonomia ahalbideaz besteko ekonomianahiz gizarte printzipioak gogoan izatea zenbait tributu ezartzean".
|
|
|
Edonola ere, ez dago progresibitate hori
|
adierazten
duen tarifa bakarra. PFEZren legeetan, esaterako, tarifa progresibo bat ezarri da lurralde erkideko autonomia erkidego bakoitzean, eta tarifa hori ere ez dator bat Euskadirenarekin edo Nafarroarenarekin.
|
|
|
Urte horretako uztailean, Gobernuak atzeraeraginez aldatu zuen PFEZren tarifa, lege dekretu batean horren igoera ezarrita; 1997 urteko epai horretan, Konstituzio Auzitegiak deuseztatu egin du lege dekretu hori, kasu horretan modu nabarian ukitzen zelako Konstituzioaren I. tituluan ezarritako betebehar baten edukia, hain zuzen ere, gastu publikoei aurre egiteko betebeharrarena. Era berean, uztailaren 1eko 78/ 2020 epaian, Sozietateen gaineko Zergaren zatikako ordainketei buruz, ordainketa horiek kalkulatzeko era, horien ehuneko aplikagarria eta kopurua zehazteko modua lege dekretuz aldatzea Konstituzioaren aurkakoa dela
|
adierazi
du tributu zorra nabarmen igo zelako. Aldaketa hori irailaren 30eko 2/ 2016 Errege Lege dekretuak egin zuen, eta, Auzitegiaren aburuz, tributu zama zehazterakoan, gastu publikoei aurre egiteko tributuak ordaintzeko beharraren oinarrizko edukia nabarmen eragiten zuen.
|
|
|
6 Horiek horrela, urriaren 31ko 126/ 2019 epaian Konstituzio Auzitegiak
|
adierazi
duenez, Hiri lurreko Balio Gehikuntzaren gaineko Zergaren tributu kuotak lurra eskualdatzean benetan lortutako irabazia gainditzen badu, zerga hori bidegabea da ekonomia ahalbidearen eta konfiskaezintasunaren printzipioen aurkakoa delako, hots, ez dagoen errenta baten gainean ezartzen delako. Bi printzipio horiek, hurrenez hurren, tributuaren legitimazio eta muga bezala jardun behar dute edozein kasutan.
|
|
|
Lekuzko aspektuak
|
adierazten
digu zerga egitatea non gauzatu den. Horren ildotik, subjektu pasiboa zein Administrazioren menpe dagoen jakin dezakegu.
|
|
|
Tributuen arloan arauak aldatzeko maiztasuna eta ugaritasuna aintzat hartuta, une jakin hori zehaztea ezinbesteko osagaia da. Labur zurrean, sortzapena da zerga egitatearen osagaietarik bat; aldi berean, zerga egitatearen amaiera zehatz mehatz
|
adierazten
du sortzapenak.
|
|
|
|
Adierazi
duguna kontuan hartuta, salbuespena da tributuarekiko menpekotasun modu bat, tributuak ordaintzeko betebeharrik ez dakarren modua. Egon ere, salbuespen kasuak zerga egitatearen barnean daude, eta horrexek bereizten ditu zergapetik kanpoko kasuetatik.
|
|
|
Zehatzago esateko, zerga egitatea gauzatzean, gehienetan tributu betebeharra sortzen da, baina gauzatze hori egitate salbuetsi antzo kalifikatu bada, salbuespena sortzen da. Administrazioak gero emango duen baimen edo aitortzeak ondorio adierazleak baino ez ditu, hau da, salbuespena aplikatzeko betekizunak bete direla
|
adierazten
du.
|
|
|
Lehenengo kolpean," subjektu pasibo" adierazmoldea erabiltzen da legearen aginduz eginbeharrak dituzten subjektuak
|
adierazteko
(eginbehar horiek diruzkoak izan zein ez). Tributu eta administrazio ahalmenek dakarten menpekotasunaren status juridikoa eginbehar horiek osatzen dute.
|
|
|
Bukatzeko, zeharkako zergetan, nortasun juridikorik gabeko erakundeak orokorrean subjektu pasibo gisa ezarri direla
|
adieraz
dezakegu, baina ondorio hori ezin dakieke aplikatu zuzeneko zergei, horietan kargaren pertsonalizazioa bilatzen baita, salbuespenak salbuespen.
|
|
|
Amaitzeko, foru arauak ezarritako zenbait kasutan erantzukizuna zehapenen gainekoa ere izan daiteke, baina horretarako arauak esanbidez
|
adierazi
behar du. Halakoetan, zehapena osorik ordaindu du, adostasunagatik ezer murriztu gabe, baina erantzukizuna adierazteko proposamenean erantzuleari bere adostasuna ager dezan eskatuko zaio.
|
|
|
Amaitzeko, foru arauak ezarritako zenbait kasutan erantzukizuna zehapenen gainekoa ere izan daiteke, baina horretarako arauak esanbidez adierazi behar du. Halakoetan, zehapena osorik ordaindu du, adostasunagatik ezer murriztu gabe, baina erantzukizuna
|
adierazteko
proposamenean erantzuleari bere adostasuna ager dezan eskatuko zaio. Erantzuleak adostasunagatik zehapena murriztu ahal izateko, beraz, ez du errekurtsorik jarri behar, zorra eta zehapena zuzenean ordaindu behar du, edo atzerapena eskatu eta ematen badiote.
|
|
|
Erantzuleak adostasunagatik zehapena murriztu ahal izateko, beraz, ez du errekurtsorik jarri behar, zorra eta zehapena zuzenean ordaindu behar du, edo atzerapena eskatu eta ematen badiote. Horrela lortutako murrizketa galduko da baldin eta erantzuleak erantzukizuna
|
adierazteko
erabakia aurkaratzen badu.
|
|
|
Kudeaketa prozeduretan, adostasuna ematea berariaz eskatu ezik, adostasuna dagoela uste da baldin eta betebeharpekoak ez badu likidazioaren edo zehapenaren aurkako errekurtsorik edo erreklamaziorik jarri, tributu zorra eta zehapena borondatezko epealdian ordaindu badu, edota zorra geroratzea edo zatikatzea eskatu eta onartu badiote. Prozedura horietatik eratorritako jarduketen barruan, errekurtsoa edo erreklamazioa jartzeko epea oraindik igaro ez bada, zehapena murriztuko da, baina zenbateko murriztua berriro eskatuko da gero errekurtsoa ala erreklamazioa jarri bada, jarraian
|
adieraziko
dugun moduan.
|
|
|
Murrizketa hau ikuskapen prozedura baten barruan bakarrik gerta daiteke, baldin eta ordaintzeko konpromisodun adostasun akta sinatu bada edota egiaztapen laburtuko prozedura amaitzeko txostenaren ziozko zehapenarekin eta erregularizazioarekin ados badago. Zehapenaren murrizketa hori berriro eska daiteke tributu betebeharpekoak likidazioaren edo zehapenaren aurka Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jarri badu edo BTFAOren 225 artikuluko erabateko deuseztasuna
|
adierazteko
prozedura hasi badu.
|
|
|
Behin ordaintzeko konpromisodun adostasun akta sinatu eta gero, eta izapide gehiagorik gabe egiaztapen laburtuko prozeduretan, aktaren edo txostenaren ondoriozko zehapena eta likidazioa ezartzeko administrazio egintzak emango dira, hurrenez hurren. Egintza horien aurka egiteko, bakarrik erabil daitezke erabateko deuseztasuna
|
adierazteko
prozedura (BTFAOren 225 artikulua) edota administrazioarekiko auzi errekurtsoa, bide judizialean.
|
|
|
Preskripzioaren ondorio nagusia da ordutik aurrera Administrazioak ezin dezakeela tributu zorra zehaztu. Beste hitzekin esateko, irabazitako preskripzioak zorra azkentzen du eta ofizioz
|
adierazi
behar da. Preskripzioak modu berean egiten die mesede ordaintzeko betebeharra duten guztiei.
|
|
|
a) Tributu administrazioaren edozein jarduketagatik, baldin eta tributu betebeharpekoak modu formalean horren berri jaso badu, eta helburua tributu zorra benetan biltzea bada. ...ta hori tributu betebeharpekoari jaulki eta jakinarazteak ez du preskripzio epea geldiarazten (2023ko otsailaren 16ko AEAZren ebazpena). b) Errekurtso edo erreklamazioen bat jartzeagatik; errekurtso zein erreklamazioetan egindako jarduketengatik, betebeharpekoak horiek modu formalean ezagutuz gero; Ekonomia Itunaren Arbitraje batzordearen aurrean gatazka aurkezteagatik; zorduna konkurtsoan dagoela
|
adierazteagatik
; tributu zorra kobratzeko akzio zibilak edota penalak egikaritzeagatik; eta organo judizialak tributu prozedura gelditzea agintzeagatik. c) Tributu zorraaitortu, azkenduedoordaintzeko, tributu betebeharpekoak modu sinesgarrian gauzatzen duen edozein jarduketagatik, baita hirugarren baten jarduketagatik betebeharpekoaren kontura eta horren berri izanik. Hala ere, 390 foru eredua aurkezteak ez du preskripzio epea geldiarazten nahiz eta BEZaren autolikidazioa bertan izan; geldiarazi ere, lurralde erkideko pareko ereduak ez du preskripzioa geldiarazten baina aitorpen horretan ez da BEZ zenbatzen (2021eko ekainaren 22ko AGE).
|
|
|
Demagun ondasun higiezina eskuratu dugula eta Kostu bidezko Ondare Eskualdaketa ordaindu dugula; gero salmenta beraren gainean Ogasun publikoak BEZ eskatu diola guri ondasuna saldu zigunari. KbOE itzultzea eskatuko dugunerako lau urte (edo bost urte) igaro badira ere, zerga hori itzultzea eska dezakegu preskripzio epea zenbatzen hasiko delako organoak ebazpena eman duenetik, tributu egokia zein den
|
adierazteko
.
|
|
|
Ez dago argi ere noiztik zenbatu behar den betebehar lotuaren preskripzio epea, ezta ondorio geldiarazleak betebehar lotuari eragiten dion zatiaren gainekoa soilik den ala ez, ezta zer gertatzen den ere tributu berari buruz betebehar bateraezinak daudenean, zergaldi edo likidazio aldi ezberdinetakoak izanda denborazko egozpenaren irizpideen gainean desadostasunak badira, eta abar. Arestian Auzitegi Gorenak
|
adierazi
duenez, betebehar lotu batetik datorren zor ez den sarrera eskatzeko preskripzio epea zenbatzen hasiko da, subjektu ezberdinak daudenean, betebeharpeko batek beste betebeharpekoaren betebeharra Administrazioak aldatu duela jakiten duenetik aurrera (2020ko ekainaren 11ko AGE, 3887/ 2017 errek.).
|
|
|
Eskaerak hurrengo edukia izan luke, gutxienez: eskaeragilea nor den; konpentsatu nahi den zorra zein den, zorraren zerga, zenbatekoa eta borondatezko epearen zehaztuta; tributu betebeharpekoari aitortutako kreditua edota bere mesederako Ogasunak aitortzea nahi duen kreditua zein den, zenbatekoa, kontzeptua eta kudeaketa organoa edota, hala denean, autolikidazioa zehaztuta; kreditu hori ez dela laga edo eskualdatu
|
adieraztea
; eta amaitzeko, eskaeraren lekua eta data, eta eskaeragilearen sinadura.
|
|
|
zorra ezin denean prozedura betearazleetan kobratu subjektu pasiboa eta gainerako erantzuleak kaudimengabeak izateagatik, ulertu behar da zor hori behin behinean azkendu dela, baldin eta preskripzio epean ezin bada birdoitu. Hariari segituz, zordunaren kaudimengabezia frogatu eta zorra preskripzio epean birdoitzen ez bada, zorra behin betiko azkentzen da, eta Administrazioak azkentze hori
|
adierazi
behar du.
|
|
|
1 Erantzukizuna. Jakinekoa dugunez, foru arauak
|
adieraz
dezake subjektu pasiboaz landa, bestelako pertsona batzuk ere tributuaren ordainketaren erantzule direla, modu solidario edo subsidiarioan. Horrela, erantzulea zergadun edo ordezkoaren aldamenean agertzen da, eta horren betebeharra bermatzen du.
|
|
|
Kasu bietan babestu nahi den ondasun juridikoa bera da, aldatzen dena babesaren intentsitatea da. Konstituzio Auzitegiak
|
adierazi
duenez, eta, guztietatik, martxoaren 27ko 81/ 2000 Epaian jaso denez: " ekainaren 8ko 18/ 1981 KAE eman zenetik, Konstituzio Auzitegi honek behin eta berriro adierazi duenez, administrazio zehapenei aplikagarri zaizkie Konstituzioaren 25.1 artikulutik eratorritako printzipio substantiboak, hau da, zigor arloko printzipio inspiratzaileak ñabardura batzuekin zehatzeko administrazio zuzenbidean ere aplika daitezke, bi biok Estatuaren zigor antolamenduaren agerpenak baitira(...)".
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak adierazi duenez, eta, guztietatik, martxoaren 27ko 81/ 2000 Epaian jaso denez: " ekainaren 8ko 18/ 1981 KAE eman zenetik, Konstituzio Auzitegi honek behin eta berriro
|
adierazi
duenez, administrazio zehapenei aplikagarri zaizkie Konstituzioaren 25.1 artikulutik eratorritako printzipio substantiboak, hau da, zigor arloko printzipio inspiratzaileak ñabardura batzuekin zehatzeko administrazio zuzenbidean ere aplika daitezke, bi biok Estatuaren zigor antolamenduaren agerpenak baitira(...)".
|
|
|
Zehapenen Erregelamenduaren arabera, jakinarazpen horrek honako betekizun hauek izan ditu: ustezko erantzulearen identifikazioa, prozeduraren hasiera eragin duen jokabidea, egitateen kalifikazioa eta izan litezkeen zehapenak, ebazpena emateko organo eskuduna eta instruktorearen identifikazioa, alegazioak egiteko eskubidearen
|
adieraztea
, baita alegazioak aurkezteko epea ere.
|
|
|
a) Pertsona edo erakunde urratzailea identifikatzea. b) Egitateak finkatzea eta egindako frogak balioestea. c) Gauzatutako arau haustea zehaztea. d) Ezarritako zehapenaren zenbatekoa zehaztea, aplikatu diren graduazio irizpideak aipatzea, bai eta egin beharreko murrizketa ere ezartzea. Hala badagokio, arau hausterik edo erantzukizunik ez egotearen gaineko adierazpena jasotzea. e) Zehapenen aurka erabil daitezkeen bideak (errekurtsoak)
|
adieraztea
, baita horiek jartzeko epeak eta organoak ere. f) Ezarritako zehapenaren zenbatekoa ordaintzeko lekua, epea eta modua. Gehienetan, ordain gutunarekin batera emango da ebazpena. g) Aplikatu diren murrizketen zenbatekoa eskatzeko inguruabarrak zehaztea, halakorik gertatuz gero murrizketa galduko baita. h) Berandutze interesak ez eskatzea, zehapenen eragingarritasuna eten bada zehapenen aurka errekurtsoa edo erreklamazio ekonomiko administratiboa garaiz eta behar bezala jarri delako. i) Ebazpenaren aurka Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jar badaiteke, hurrengoaren berri ematea:
|
|
|
Gehienetan, ordain gutunarekin batera emango da ebazpena. g) Aplikatu diren murrizketen zenbatekoa eskatzeko inguruabarrak zehaztea, halakorik gertatuz gero murrizketa galduko baita. h) Berandutze interesak ez eskatzea, zehapenen eragingarritasuna eten bada zehapenen aurka errekurtsoa edo erreklamazio ekonomiko administratiboa garaiz eta behar bezala jarri delako. i) Ebazpenaren aurka Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jar badaiteke, hurrengoaren berri ematea: zehapena etetea eskatuz gero, eteteari eutsiko zaio organo judizialak eteteari buruz ezer
|
adierazi arte
.
|
|
|
Erregularizazioa, beraz, egin behar da Tributu administrazioak egiaztapeneta ikerketa jarduketak hasiko dituela betebeharpekoari jakinarazi aurretik, edota halako jarduketarik ez bada, Fiskaltzak, Estatuko Abokatuak ala autonomia erkidegoko, foru aldundiko edo toki administrazioko ordezkari prozesalak betebeharpekoaren aurkako salaketa edo kereila jarri baino lehen, edota Fiskaltzak ala instrukzioko epaileak jarduketak hasi aurretik, betiere jarduketak ahalbideratzen dionean eginbideak hasi direla modu formalean jakitea. Ildo horretatik, 7/ 2012 Lege Organikoaren zioen azalpenean
|
adierazi
bezala, erregularizazioak"... erabat neutralizatzen ditu jokabidearen balio gutxitzea eta emaitzaren balio gutxitzea; ulertu behar da, tributu egoera erregularizatuta, tributu betebeharra hasieran ez betetzeak dakarren zuzentasunik eza desagertu dela(.)". Erregularizazioaren ondorioz, erantzukizunetik salbuetsiko da egilea, bai delitu fiskalaren gainean bai kontabilitateko irregulartasunen gainean baita beste faltsukerien gainean ere, beti ere irregulartasun horiek modu esklusiboan tresnak izan badira erregularizatu den zorra ez ordaintzeko.
|
|
|
Halaber, Konstituzio Auzitegiak ekainaren 8an emandako 18/ 1981 Epaiko bigarren zuzenbideko oinarrian
|
adierazi
zuenez: "(...) prozedurei buruz Konstituzioaren 24 artikuluak aldarrikatutako oinarrizko printzipioak aplikatu behar dira Administrazioaren jarduera zehatzailean ere, artikulu horren oinarrian dauden funtsezko balioak eta Konstituzioaren 9 artikuluak bermatzen duen segurtasun juridikoa zaintzeko behar den neurrian".
|
|
|
Zehatzeko Administrazio zuzenbidean, eta tributuzko zuzenbide zehatzailean, ostera, zehapena bakarra da, urratzaileak bat baino gehiago badira ere. Subjektu erantzule bat baino gehiago direla
|
adieraz
daiteke, baina isunaren diruzko izaera aintzat hartuta, behin euretarik edozeinek isuna ordainduta, ondorio askatzaileak izango ditu gainerako erantzuleentzat23.
|
|
|
Nolanahi den ere, FALCON Y TELLAk
|
adierazi
duenez," isilpean eduki behar" hori hautsiko da urtero zordunen zerrendak argitaratzeko, tributu betebeharren inguruko ez betetze esanguratsuak badira. Ez betetzea esanguratsua izango da ordaintzeko dauden tributu zor eta zehapenen zenbateko osoa 600.000 euro baino handiagoa bada ez dira kontuan hartuko geroratuta edo etenda dauden zorrakbetearazpen aldian badaude aurreko urteko abenduaren 31n.
|
|
|
Tributu administrazioaren jarduketak honako agirietan jasoko dira: komunikazioetan (prozedura hasteko komunikazioa edo informazioa eskatzekoa, kasu); eginbideetan, egitateak jasotzeko; txostenetan, sinatzailearen iritzia
|
adierazi
behar denetan; eta aktetan, hots, ikuskapen prozedurako agirietan.
|
|
|
Tributuak aplikatzeko prozeduretan, eskubide bat baliarazi nahi duenak hura sortu duten egitateak frogatu behar ditu (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 101 Artikulua, Bizkaiko TFAOren 103 Artikulua, eta TLOren 105 artikulua). Tributu administrazioak bere esku baditu froga elementuak, betebeharpekoek haiek zehatz mehatz
|
adierazita
beteko dute eskubidea frogatu beharra.
|
|
|
Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren esparruan, Sozietateen gaineko Zergaren esparruan, eta Balio Erantsiaren gaineko Zergaren esparruan bereziki, kenkariak eta gastuak fakturaren bidez justifikatu behar dira, ahal dela. Tributuen Arau Orokorrek frogabide hori lehentasunezkoa dela
|
adierazten
dute, baina ez da bide pribilegiatua; hortaz, Administrazioak uste badu fakturaren eraginkortasuna zalantzan jartzen badu, betebeharpekoak eragiketak benetakoak direla erakusten duten frogak aurkeztu ditu. Adibide moduan, Bizkaiko TFAOren 104.2 artikuluak esandakoa ekarriko dugu, gainerako Tributuen Arau Orokorrek emandako idazketatik zertxobait aldenduz, honakoa dio:
|
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 99 artikuluaren arabera, eta Bizkaiko TFAOren 101 artikuluaren arabera (eta TLOren 103 artikuluaren arabera), betebeharpekoek jakinarazi baizik egin behar ez dituzten eskubideak baliatzearen inguruko prozeduretan Administrazioak ez du edukiko berariaz ebatzi beharrik, ez eta iraungitzen diren prozeduretan, prozeduraren objektua gertatze bidez galduta dutenetan eta interesdunak uko edo atzera egiten duenetan ere. Nolanahi den ere, interesdunak halako inguruabarra gertatu dela
|
adieraztea
berariaz eskatzen badio Administrazioari, azken honek erantzun idatzia eman du.
|
|
|
40 Apirilaren 11ko 468/ 2023 AGEk (4566/ 2021 errek.) ezarritako doktrinaren arabera, Administrazioak aurreko prozedura iraungi dela berariaz
|
adierazi
behar du betebehar beraren gainean beste tributu prozedura bat hasi aurretik. Iraungitzea adierazi ezik, la prozedura berria hasteko komunikazioak eta prozeduran zehar eginiko hurrengo jarduketek ez dute preskripzioa geldiaraziko zorra zehazteko Administrazioak duen ahalari begira.
|
|
|
40 Apirilaren 11ko 468/ 2023 AGEk (4566/ 2021 errek.) ezarritako doktrinaren arabera, Administrazioak aurreko prozedura iraungi dela berariaz adierazi behar du betebehar beraren gainean beste tributu prozedura bat hasi aurretik. Iraungitzea
|
adierazi
ezik, la prozedura berria hasteko komunikazioak eta prozeduran zehar eginiko hurrengo jarduketek ez dute preskripzioa geldiaraziko zorra zehazteko Administrazioak duen ahalari begira. Bizkaiko TFAOn, doktrina hori saihestu nahi izan da uztailaren 15eko 6/ 2020 Foru arauaren bidez 102.5 artikuluari azken parrafoa gehituz:
|
|
|
Bizkaiko TFAOn, doktrina hori saihestu nahi izan da uztailaren 15eko 6/ 2020 Foru arauaren bidez 102.5 artikuluari azken parrafoa gehituz: " Lehenengo zenbaki honen lehen paragrafoan
|
adierazitakoa
gorabehera, zergapeko bera dela-eta prozedura berri bat hasteko, ez da beharrezkoa izango aurreko prozeduraren aurreko edo aldi bereko [iraungitze] deklarazio espresoa". horiek lehentasunez aukeratu baditu, edota derrigorrean, betebeharpekoak halako bide teknologiko egokiak izatea bermatuta badago eta erregelamenduetan horrela ezarri bada. Horren adibide izan daiteke urriaren 29ko 1363/ 2010 Errege Dekretua, sozietate anonimo eta mugatu guztiak eta BEZaren hileroko itzulketen araubidean daudenak behartzen dituena; edota Bizkaiko Kudeaketari buruzko Erregelamendua, pertsona juridikoak eta Sozietateen gaineko Zergaren zergadun diren beste erakunde batzuk, eta jarduera ekonomikoak gauzatzen duten pertsona fisikoak, baldin eta berariaz bide horien erabilera onartu badute lehenespenez erabiltzeko.
|
|
|
Likidazio egintza egintza ebazlea da; horren bitartez, Administrazioaren organo eskudunak beharrezko zenbaketa eragiketak egin eta tributu zorra dagoela
|
adierazten
du, horren zenbatekoa zehaztuz; edo, tributu arauen arabera, itzultzeko nahiz konpentsatzeko kopurua aitortu eta zehazten du (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 97 artikulua, Bizkaiko TFAOren 99 artikulua eta TLOren 101 artikulua).
|
|
|
Tributu zorra zehazteko aitorpenaren bidez hasitako prozeduretan, zergadunak zerga egitatea gertatu dela
|
adierazi ondoren
, Administrazioak likidazio egintza eman behar du ordaintzeko kopurua zenbatuz, edota itzultzeko nahiz konpentsatzeko zenbatekoa aitortuz betebeharpekoaren mesedetan. Autolikidazioaren bidez hasitako prozeduretan, zergadunak zorraren zenbatekoa zehaztu duenez, likidazio egintza zenbaketa hori zuzentzeko erabiliko da soilik.
|
|
|
Edozein kasutan, tributu zorraren definiziotik ondorioztatu badaitekeen arren, zenbatekoa zehazteak ez du esan nahi kuota zehaztea soil soilik, ezpada betebehar osagarriak zehaztea ere bai, berandutze interesak edo errekarguak, kasu. Halaber, begi bistakoa bada ere, Administrazioak ez du zertan doitu likidazioak betebeharpekoek euren autolikidazio, aitorpen, eskaera edo bestelako agirietan
|
adierazitako
datuetara, baina likidazioa ez badator bat betebeharpekoak adierazitako datuekin, likidazioa arrazoitu behar du, arrazoiketa betebeharpekoari jakinaraziko zaion likidazio egintzan berariaz jasoko baita.
|
|
|
Edozein kasutan, tributu zorraren definiziotik ondorioztatu badaitekeen arren, zenbatekoa zehazteak ez du esan nahi kuota zehaztea soil soilik, ezpada betebehar osagarriak zehaztea ere bai, berandutze interesak edo errekarguak, kasu. Halaber, begi bistakoa bada ere, Administrazioak ez du zertan doitu likidazioak betebeharpekoek euren autolikidazio, aitorpen, eskaera edo bestelako agirietan adierazitako datuetara, baina likidazioa ez badator bat betebeharpekoak
|
adierazitako
datuekin, likidazioa arrazoitu behar du, arrazoiketa betebeharpekoari jakinaraziko zaion likidazio egintzan berariaz jasoko baita.
|
|
|
43 Autolikidazioa osagarria edo ordezkoa dela berariaz
|
adierazi
behar da.
|
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 115 artikuluaren arabera, eta Bizkaiko TFAOren 117 artikuluaren ariora, tributu aitorpena agiria da; agiri hori dela bide, betebeharpekoak Tributu administrazioari
|
adierazi
edo aitortzen dio tributuak aplikatzeko garrantzia duen edozein egitate burutu duela. Esangura zabalean, autolikidazioa ere aitorpen mota bat da, horren bidez Administrazioari zerga egitatea gauzatu duenaren berri ematen baitio zergadunak, nahiz eta, horrekin batera, zorra ala itzultzeko edo konpentsatzeko kopurua zehazteko behar diren kalifikazioa eta zenbaketa egin.
|
|
|
Azkenik, epaiak tributu betebeharrik ez dagoela
|
adieraziz gero
, delituari lotutako likidazioa deuseztatuko da eta egindako sarrerak eta bermeen kostuak itzuliko dira. Epaia absolbitzekoa bada, administrazio jarduketak atzera eramango dira delituari lotutako likidazio proposamena eman zen aurreko unera; halakoetan, prozedurak aurrera jarraituko du goian zehaztutako epe eta ondorioekin salaketa edo kereila ez izapidetzeko kasuetan bezala.
|
|
|
38 Zigor Kodearen 305.5 artikuluak ezarritakoaren arabera, Epaileak, ofizioz ala alderdiak hala eskatuz gero, zorra kobratzeko administrazio ekintzaren eragingarritasuna etetea
|
adieraz
dezake, baldin eta berme egokia eskaini bada. Salbuespenez eta betearazpenak kalte konponezinak edo konpongaitzak sortu badezake, etetea agin dezake bermeak zati batean edo osorik lekatuz.
|
|
|
Horrenbestez, eta delitua burutzeko ordainketarik ez dela egon behar jakinda, delitu hau tributu iruzurraren delituarekin pilatzen denean, hots, ZKren 305 Artikuluko delituarekin pilatzen denean ordaindu gabeko zorrak 120.000 euroko gutxienekoa gainditu duelako, Ogasun publikoaren aurkako delituaren zigorra soilik ezarriko da, arauen arteko pilaketa gertatzen delako. PEREZ ROYOk
|
adierazi
duenez, pilaketa hori kontsuntzio irizpidearekin konpondu litzateke kontabilitate delitua ezin daitekeelako modu lokabean izan. Osterantzean, tributu iruzurreko delitua ezin bada zigortu ez delako gutxieneko zenbatekora heldu, ZKren 310 artikuluaren ondorioz zigortu daiteke jokabidea.
|
|
|
Administrazioak jaso eta sei hilabete igaro baino lehen (Araban hiru hilabete igaro aurretik) erantzun behar die kontsultei, baina erantzun ezean ez dago ondoriorik. Epe horretan ez erantzuteak ez dakar Administrazioak kontsultan
|
adierazitakoa
onartzen duenik.
|
|
|
Erantzunak jasotako iritzia loteslea izango da tributuak aplikatzen dituzten organoentzat, baita kontsulta egin ez duten beste zergadunei begira ere kasuari aplikatu beharreko arautegia, jurisprudentzia edota administrazio doktrina aldatzen ez den bitartean baldin eta kontsultan
|
adierazitako
gertaerak eta inguruabarrak berdinak badira.
|
|
|
Betebeharpekoek ezin dute errekurtsorik jarri erantzunen aurka. Aldiz, erantzunean
|
adierazitako
irizpideak aplikatzeko ematen diren administrazio egintzen aurka jar ditzakete.
|
|
|
Aurretiazko tributu proposamenak sei hilabete (Araban hiru hilabete) igaro baino lehen ebatzi behar dira. Epe horretan ez onesteak ez dakar Administrazioak proposamenean
|
adierazitako
irizpideak eta zenbatekoa onartzea. Proposamenen aurkako errekurtsorik ezin da jarri, bai ordea, proposamena aplikatzearen ondoriozko egintzen aurka
|
|
|
Herritarren elkarlana tributuak kudeatzekoari buruz hitz egiten da Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 89 artikuluan eta Bizkaiko TFAOren 91 artikuluan. Horren arabera, hirugarrenen elkarlana
|
adierazi
nahi da, esaterako, Administrazioak aholkulari fiskalen elkarteekin abokatuen elkargoekin, banku erakundeekin sinatutako hitzarmenen arabera. Eginera hau oso zabaldua da aitorpenak edo autolikidazioak aurkezteko orduan, eta gehienetan bide telematikoz burutzen da.
|
|
|
Behin tributu betebeharpekoak aitorpena aurkeztu, zerga egitatea gauzatu duela
|
adierazi
eta Administrazioari tributu zorra zehazteko behar dituen datuak komunikatu ondoren, kudeaketa organoek sei hilabeteko epea daukate Bizkaian eta Gipuzkoan (Araban preskripzio epean zehar egin dezakete) zerga egitatea kalifikatu eta zenbatzeko behin behineko likidazio egokiaren bitartez. Sei hilabeteko epea zenbatzen hasiko da aitorpena aurkezteko borondatezko
|
|
|
...Publikoaren aurkako delituaren zantzuak daudela uste badu eta likidazioa ematea eragozten duen inguruabarrik gertatzen ez bada eta betebeharpekoak bere tributu egoera ez duela erregularizatu egiaztatzen badu, orduan delituaren zantzuen inguruko txostena prestatu eta delituari lotutako likidazio proposamen bat egingo du, bertan likidazio hori zer egitatetan eta zuzenbideko oinarritan funtsatzen den
|
adieraziz
. Proposamen hori betebeharpekoari jakinaraziko zaio, bere eskubideen alde egiteko egokitzat jotzen dituen alegazioak eta dokumentuak aurkeztu ahal izateko; horretarako, hamabost eguneko epea (10 egun baliodun, Bizkaian) izango du proposamena jakinarazi eta biharamunetik hasita.
|
|
|
alikuotak eta finkoak. Lehenengoak zerga oinarriari (dirutan
|
adierazten
denari) aplikatzen zaizkio, kuota kalkulatzeko, eta portzentajeak baino ez dira. Tasa alikuotaren sistema da ohikoena, eta ondarearen zein errentaren gaineko zergetan erabili ohi dena (PFEZ, SZ, OZ, ODZ), baita kontsumoaren gaineko zergarik garrantzitsuenean ere (BEZ).
|
|
|
Azaroaren 16ko 276/ 2000 Konstituzio Auzitegiaren Epaiak
|
adierazi
zuenez, epez kanpo aitortzeagatik ezarritako errekargua Konstituzioaren aurkakoa zen, %50ekoa izanda zigor izaera zuelako. Epai horretan Konstituzio Auzitegiak baieztatu duenez, inori bere asmoa kentzeko helburuarekin batera errekarguaren bidez zigortzeko helburua badago, zehapen bat da eta ez errekargua.
|
|
|
Likidazioa behar bezala jakinarazi ez bada, betebeharpekoak ez du bere garaian izapide egokia izan likidazioaren aurka egiteko, eta ondorioz, babesik gabe egongo litzateke, premiamendu probidentziaren aurka jar daitezkeen errekurtso nahiz erreklamazioetan ezin dituelako tributu zorra zehazteko arazoak eztabaidatu. Kasu honetan, konponbidea da probidentzia deuseza dela
|
adieraztea
eta jarduketak atzera eramango dira likidazioa jakinarazi behar zen uneraino, bere eskubideari komenigarriak zaizkion alegazioak egiteko epea emanez. d) Likidazioa deuseztatzea. Probidentziaren oinarria den likidazioa deuseztatzen bada, ez du zentzurik zorra kobratzeko hurrengo egintzak gauzatzea. e) Premiamendu probidentziak duen akatsa edo bertan aipatu gabeko datua dela-eta, premiamenduko zorduna edo zorra ezin bada identifikatu.
|
|
|
a) Zorrak kobratzen direnean. Prozeduran zehar kobratu nahi diren kredituak (kuota, zehapena, interesak eta kostuak) ordaindu badira, espedientea bukatuko da, eta zordunari ordainagiria eman behar diote. b) Kreditua osorik ala zati batean kobraezina dela
|
adierazten
duen erabakiaren bidez. Ordainketa egin behar duten guztiak kaudimengabeak direla adierazi behar da, jarraian ikusiko ditugun berezitasunekin. c) Ordainketa ez den beste edozein arrazoirengatik zorra edo zehapena azkendu dela erabakitzean: preskripzioagatik, iraungitzeagatik, barkamenagatik edo konpentsazioagatik.
|
|
|
a) Zorrak kobratzen direnean. Prozeduran zehar kobratu nahi diren kredituak (kuota, zehapena, interesak eta kostuak) ordaindu badira, espedientea bukatuko da, eta zordunari ordainagiria eman behar diote. b) Kreditua osorik ala zati batean kobraezina dela adierazten duen erabakiaren bidez. Ordainketa egin behar duten guztiak kaudimengabeak direla
|
adierazi
behar da, jarraian ikusiko ditugun berezitasunekin. c) Ordainketa ez den beste edozein arrazoirengatik zorra edo zehapena azkendu dela erabakitzean: preskripzioagatik, iraungitzeagatik, barkamenagatik edo konpentsazioagatik.
|
|
|
Zerga bilketako prozeduraren barruan, zorduna kaudimengabea dela
|
adieraztean
eta kreditua kobraezina dela kalifikatzean, kontuetan kredituaren baja ematea arautu da, ezin daitekeelako kreditua kobratu premiamenduzko administrazio prozeduran.
|
|
|
Ez da zordun nagusiaren ondasunen aurka aurretiaz jo behar erantzule solidarioak erantzun behar izateko. Hala ere, prozedura erantzule subsidiarioaren aurka bideratuz gero, aurretiaz zordun nagusia eta erantzule solidarioak kaudimengabeak direla
|
adierazi
behar da, edo bestela esanda, zerga bilketako organoak kaudimengabeziaren adierazpena eman behar du. Kaudimengabeziaren adierazpenaren bidez, Administrazioak badu titulua ordainketaren erantzukizuna erantzule subsidiarioaren gainean zabaltzeko.
|
|
|
Kaudimengabeziaren adierazpenaren bidez, Administrazioak badu titulua ordainketaren erantzukizuna erantzule subsidiarioaren gainean zabaltzeko. Horrenbestez, prozeduran erantzule subsidiarioa ere kaudimengabea dela
|
adierazi
ezik, ezin daiteke esan kreditu kobraezina dela.
|
|
|
Kreditua kobraezina dela
|
adieraziz gero
, ez da kreditua bajan emango, ordainketa eskatzeko Administrazioak duen ahala egikaritzeko preskripzioepean, edozein unetan, premiamendu prozedura berriro has daiteke, betebeharpekoren batek kaudimena lortu duela Administrazioak ezagutzen badu. Ordainketa eskatzeko akzioaren preskripzio epea igarota zorra ordaindu gabe badago, kreditua behin betiko bajan emango da (TFAOen 177 artikulua).
|
|
|
Ildo horretatik, eztabaida guztiz ebatzi arte, egintzaren zuzeneko eragingarritasuna aldi batean atzeratzeko neurriak hartu behar dira, batik bat, prozesuaren objektua galtzeko arriskuagatik babes horretarako eskubidea kolokan jar badaiteke. Ezin dugu ahaztu, arau orokorrari jarraiki, errekurtsoa jartzeagatik egintzaren betearazpena ez dela eteten, horrela berariaz
|
adierazi
ezean, gero azalduko dugunez.
|
|
|
Edozein kasutan ere, bere garaian
|
adierazi
dugun bezala eta erreklamazio ekonomiko administratiboei dagokienez, gogoan izan behar dugu tributuak aplikatzeko eginkizunak eta berrikuspen eginkizunak modu bereizian egikaritzen direla; esleitu ere, Tributu administrazioaren organo ezberdinei esleitu zaizkie halako eginkizunak. Horiek horrela, berraztertze errekurtsoak edo berrikuspen prozedura berezkiek APApEL markatutako bidea nola edo hala jarraitzen badute ere (hori bai, gaiak agindutako berezitasunekin, esaterako, berraztertze errekurtsoa borondatezkoa da tributuen arloan eta administrazio bidea agortzen duen erreklamazio ekonomiko administratiboa baino lehen jarri behar da; administrazio prozedura erkidean, ostera, administrazio bidea agortzen duten egintzen aurka jar daitekeen aukera bat da errekurtsoa, auzitegietara jo baino lehen), erreklamazio ekonomiko administratiboak antolamenduaren adar honen prozedura bereziak dira, eta erreklamazioak ebazten dituzten administrazio organoak Tributu administraziotik lokabeak dira organoaren eta eginkizunaren ikuspegitik, hots, euren zeregina betetzen dute zehapenak jartzeko organoetatik edota tributuak bildu, ikuskatu eta kudeatzeko organoetatik bereizirik.
|
|
|
73 Akats horiek bat datoz, etorri ere, APApELren 47 artikuluak ezarritakoekin, administrazio egintza gehienentzat. dira bereizten eskubideak
|
adierazten
dituen egintza eta norbanakoentzat mesedegarri ez den egintza, Administrazio zuzenbidean gertatu aldera; eta, azkenik, tramite egintzak ere aurkara daitezke, hots, ez da behin betiko egintza eman arte itxaron behar. Egintzaren deuseztasun kari guztiak ezin dira erabili Administrazioaren ofiziozko berrikuspenean, ezpada TFAOek (edo Legeak) berariaz zehazturiko kari horiek bakarrik, zerrenda itxia baita.
|
|
|
Prozedura honen bidez, kudeaketa organoek edota ikuskapen organoek Araban51, autolikidazio edo aitorpenen berrikuspen hutsa gaindituz, egiaztapenak egiteko ahala dute, baina muga batzuekin bere izenak
|
adierazten
duen bezala.
|
|
|
Modu horretara, TFAOek berariaz jaso dituztenez, egiaztapen mugatuko prozedura honetan kudeaketa organoek ondoko jarduketak soilik egin ditzakete: a) Betebeharpekoek euren aitorpenetan edo autolikidazioetan
|
adierazitako
datuak eta haiek aurkeztutako frogagiriak edo eskatzen direnak aztertu.
|
|
|
Puntu honetan, alabaina, kudeaketa organoena den egiaztapen mugatuko prozedura soilik aipatu nahi dugu. b) Tributu administrazioak bere esku dituen datuak eta aurrekariak aztertu, hain zuzen ere zerga egitatea edo tributu betebeharraren egitezko kasua gertatu dela edo betebeharpekoak tributu betebeharrean eragina duten elementuak ez dituela aitortu edo aitortu dituenekin bat ez datozen elementuak daudela agertzen dutenak. Aurrekoen artean daudela ulertuko ez balitz ere, Arabako eta Gipuzkoako TFAOek gehitu dutenez, erregularizatu behar diren justifikatu gabeko ondare irabaziak ere aztertu daitezke. c) Tributu arauketan eskatzen diren liburuak, erregistroak eta gainerako agiriak aztertu, bai eta merkataritzako kontabilitatearen kopia ere, eta liburu, erregistro eta agiri horietan
|
adierazitako
eragiketak frogatzen dituzten fakturak edo agiriak miatu. d) Hirugarrenei errekerimenduak egin, hornidura bidez (ez bilketa bidez) informazioa emateko betebehar orokorraren arabera, edo aurkeztu diren aitorpenetan jasotako informazioaren frogagiri egokien bidez informazio hori berresteko. Hirugarrenei inolaz ere ezin zaie egin finantza mugimenduei buruzko informazioaren errekerimendurik; hala ere, betebeharpekoei tributu betebeharren oinarrian edo kuotan eragina duten finantza eragiketen frogagiriak aurkezteko eskatu ahal izango zaie.
|
|
|
Errekerimendua bidaliz gero, betebeharpekoak
|
adierazitako
Administrazioaren bulegoetara joan behar dira jarduketak egitera, zehaztutako egunean eta orduan; horrez gainera eskatutako agiri eta elementu guztiak ekarri dituzte. Behin jarduketak burutu eta gero komunikazio eta eginbideetan jasoko direnaketa behin behineko likidazioa eman aurretik, Administrazioak likidazio proposamena jakinarazi behar dio betebeharpekoari, alegazioetarako entzunaldiko izapidea irekita.
|
|
|
Egiaztapen mugatuko prozedura baten ebazpena eman ondoren, Tributu administrazioak ezin izango du egiaztatutakoa berriz erregularizatu, gero beste egiaztapen mugatuko prozedura batean edo ikuskapen prozedura batean ebazpenean
|
adierazitakoez
beste jarduketa batzuen ondoriozko egitate edo inguruabar berriak antzeman ezean. Betebeharpekoak, edo beraren ordezkariak, berariaz adierazten badu tributu zorrean eragina duten egitateekin eta elementuekin ados dagoela, ezin izango dira aurkaratu, egitezko okerra gertatu dela frogatu ezean (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 134 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 133 artikulua).
|
|
|
Egiaztapen mugatuko prozedura baten ebazpena eman ondoren, Tributu administrazioak ezin izango du egiaztatutakoa berriz erregularizatu, gero beste egiaztapen mugatuko prozedura batean edo ikuskapen prozedura batean ebazpenean adierazitakoez beste jarduketa batzuen ondoriozko egitate edo inguruabar berriak antzeman ezean. Betebeharpekoak, edo beraren ordezkariak, berariaz
|
adierazten
badu tributu zorrean eragina duten egitateekin eta elementuekin ados dagoela, ezin izango dira aurkaratu, egitezko okerra gertatu dela frogatu ezean (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 134 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 133 artikulua).
|
|
|
Horiek horrela, eduki praktiko handirik gabe, artikuluak egiaztapena eta ikerketa bereizten ditu. Egiaztapen jarduketen bidez, tributu betebeharpekoek aitorpenetan eta autolikidazioetan
|
adierazitako
egintzak, elementuak eta balioak aztertzen dira; ikerketa jarduketen bidez, ostera, tributuetarako garrantzizkoak izanda tributu betebeharpekoek aitortu gabeko datuak edo txarto aitortutakoak aurkitzen dira. Nolanahi den ere, bereizketa hori nahasi egiten da eta esan daiteke egiaztapena eta ikerketa batera eta bereizketarik gabe garatzen direla.
|
|
|
Adibidez, Bizkaian Ikuskaritzaren Zuzendariordea da (Erregelamenduaren 2.4 artikulua) eta Gipuzkoan Ikuskaritzaren Zuzendariorde Nagusia (Erregelamenduaren 55 eta 56 artikuluak). hausten dituztenean, bai kontabilitateko liburuak eta erregistroak edota horietan idatzitako eragiketen ziurtagiriak desagertu edo galdu direnean. Halakoetan, aktekin batera, ziodun txostena ere aurkeztu behar du honako hauek
|
adieraziz
: a) zeharkako zenbatespen araubidea aplikatzearen arrazoia; b) ikuskatu den subjektu pasiboak eraman behar dituen erregistro eta kontabilitatearen egoera; c) oinarriak eta etekinak zehazteko aukeratu diren bideen zergatia; eta d) aurreko datuak aintzat harturik, egin diren kalkulu eta zenbatespenak (TFAOen 153 artikulua).
|
|
|
a) zeharkako zenbatespen araubidea aplikatzearen arrazoia; b) ikuskatu den subjektu pasiboak eraman behar dituen erregistro eta kontabilitatearen egoera; c) oinarriak eta etekinak zehazteko aukeratu diren bideen zergatia; eta d) aurreko datuak aintzat harturik, egin diren kalkulu eta zenbatespenak (TFAOen 153 artikulua). Zeharkako zenbatespena aplikatzeko ez da beharrezkoa izango hori
|
adierazten
duen aurretiazko administrazio egintza ematea; hortaz, erabaki horren aurka ez dago errekurtsorik. Hala ere, ikuskapen prozeduraren ondoriozko egintza eta likidazioen aurka aurkezten diren errekurtsoetan eta erreklamazioetan zeharkako zenbatespenaren egokitasuna zalantzan jar daiteke, betebeharpekoaren tributu egoera erregularizatzeko zeharkako zenbatespena erabili bada.
|
|
|
Egiaztapen murriztuko prozedura amaitutzat joko da eman beharreko administrazio egintzak oinarritzeko behar diren datuak eta frogak Ikuskaritzaren iritziz eskuratu direnean, edota egiaztapeneta ikerketa prozedura hasiko dela betebeharpekoari jakinarazi zaionean. Edozein kasutan, prozedura honetan Ikuskaritzak ez du zuzenean ematen betebeharpekoaren tributu egoera erregularizatzeko administrazio egintza; ostera, txosten bat ematen du Administrazioaren organo eskudunak likidazioa eman ala aurkeztutako aitorpena nahiz autolikidazioa zuzena dela
|
adieraz
dezan. Ikuskapen txostena betebeharpekoari jakinaraziko zaio; jakinarazpenean jarduketa guztiak zehatz mehatz azaldu behar dira.
|
|
|
Prozeduraren ondorio guztiak ikuskapen txostenean dokumentatuko dira. Ikuskapen txostena betebeharpekoari jakinaraziko zaio; bertan zerga egitatea gertatu dela frogatzen duten elementuak zehaztuko dira eta betebeharpekoari
|
adieraziko
zaio organo eskudunari bidaliko zaiola, tributu egoera erregularizatzeko administrazio egintzak eman ditzan; hamabost eguneko epea emango zaio organo horri betebeharpekoak nahi dituen alegazioak aurkezteko. Ikuskapen txostenaren aurka ezin izango da jarri ez errekurtsorik ez erreklamaziorik, baina txostenaren ondoriozko egintzen eta likidazioen aurka jartzen direnetan txostenean proposatutako erregularizazioaren egokitasuna planteatu ahal izango da.
|
|
|
Edozein kasutan, deuseztatze errekurtsoa jarri behar da organo ekonomiko administratiboaren aurrean idazki baten bidez. Errekurtso idazkian alegazioak jasoko dira, eta dagozkion frogak erantsiko zaizkio, TFAOek ezarritako arrazoiak badaudela frogatzeko: a) Erreklamazioa ez onartzeko erabakia ez delako behar bezala
|
adierazi
. b) Behar den moduan aurkeztutako alegazioak edo frogak ez direla aurkeztu adierazten delako. orduan, erreklamazio egileak faktura egin ahal izango du, erreklamatuaren izenean eta kontura, Auzitegiari aurretiaz horren berri emanez gero. c) Ebazpenean erabateko eta ageriko inkongruentzia dagoelako. d) Uko egiteagatik, atzera egiteagatik, prozedura iraungitzeagatik, prozeduraz kanpo auzia konpontze... Azken arrazoia Araban baino ez da jaso (TFAOren 243 artikulua).
|
|
|
Edozein kasutan, deuseztatze errekurtsoa jarri behar da organo ekonomiko administratiboaren aurrean idazki baten bidez. Errekurtso idazkian alegazioak jasoko dira, eta dagozkion frogak erantsiko zaizkio, TFAOek ezarritako arrazoiak badaudela frogatzeko: a) Erreklamazioa ez onartzeko erabakia ez delako behar bezala adierazi. b) Behar den moduan aurkeztutako alegazioak edo frogak ez direla aurkeztu
|
adierazten
delako. orduan, erreklamazio egileak faktura egin ahal izango du, erreklamatuaren izenean eta kontura, Auzitegiari aurretiaz horren berri emanez gero. c) Ebazpenean erabateko eta ageriko inkongruentzia dagoelako. d) Uko egiteagatik, atzera egiteagatik, prozedura iraungitzeagatik, prozeduraz kanpo auzia konpontzeagatik edota prozeduraren objektua gerora galtzeagatik jarduketak artxibatu direlako. Azken arrazoia Araban baino ez da jaso (TFAOren 243 artikulua).
|
|
|
Adostasun aktetan bezala, akta egin aurretik betebeharpekoak epe bat (Araban eta Gipuzkoan hamabost egunekoa) dauka jarduketen emaitzarekin bere adostasuna ala desadostasuna
|
adierazteko
(Araban eta Gipuzkoan epe bera erabiltzen da zehapen prozedura batera izapidetzea aukeratzeko). Behin desadostasuna adierazi eta gero, tributu betebeharpekoari edo horren ordezkariari alderdi biek sinatutako aktaren ale bat emango zaio, une horretan edukia jakinarazi zaiola ulertuz.
|
|
|
Adostasun aktetan bezala, akta egin aurretik betebeharpekoak epe bat (Araban eta Gipuzkoan hamabost egunekoa) dauka jarduketen emaitzarekin bere adostasuna ala desadostasuna adierazteko (Araban eta Gipuzkoan epe bera erabiltzen da zehapen prozedura batera izapidetzea aukeratzeko). Behin desadostasuna
|
adierazi
eta gero, tributu betebeharpekoari edo horren ordezkariari alderdi biek sinatutako aktaren ale bat emango zaio, une horretan edukia jakinarazi zaiola ulertuz. Betebeharpekoa bertan ez badago, edo ez badu akta jaso edo sinatu nahi, akta hori jakinarazi da.
|
|
|
Betebeharpekoak edo bere ordezkariak ez badu akta sinatu nahi edota sinatzen badu baina bere desadostasuna
|
adierazita
, aktaren ale bat emango zaio eta hori jakinarazitzat joko da. Jakinarazpen horrekin, Araban hamabost eguneko alegazio aldi berria emango zaio likidazioa emateko organo eskudunaren aurrean.
|
|
|
aktak egin aurretik entzunaldian alegazioak aurkeztu ez badira edota hasierako erregularizazio proposamena aldatzen den kasuetarako. Epe horretan ere, Bizkaian eta Gipuzkoan betebeharpekoak bere adostasuna
|
adieraz
dezake, eta ondorioz, akta adostasun akta bezala izapidetuko da, TFAOren 192 artikuluaren zehapenak murrizteko eskubidearekin. Araban ez da berariaz aipatzen tramitazioa alda daitekeenik baina badago adostasuna emateko aukera
|
|
|
Elkarren laguntzaren esparruan, zerga bilketako prozedura ere etengo da, errekerimendua egin duen Estatuak nazioarteko erakundeak edo nazioz gaindiko erakundeak ala betebeharpekoak auzi bat dagoela komunikatzeagatik, erakundeok betearazpenarekin jarraitzeko borondatea
|
adierazi
ezik edota alderdien artean prozedura adiskidetsua hasteagatik kreditua osorik ala zati batean kobratzeko.
|
|
|
Itzurpenaren aurkako klausula aplikatzeko ala ez aplikatzeko
|
adierazten
duen irizpena organo jarduleari bidaliko zaio jarduketak aurrera jarraitzeko; ondoren, organo jarduleak likidaziorako administrazio egintzak emango ditu. Irizpenaren eta itzurpenaren aurkako klausula aplikatzeko egintzen aurka ezin izango da jarri ez errekurtsorik ez erreklamaziorik; hala ere, irizpenaren ondoriozko egintzen eta likidazioen aurka jartzen direnetan itzurpenaren aurkako klausula aplikatzea bidezkoa denez planteatu ahal izango da.
|
|
|
Ikuskapen aktak agiri publikoak dira, Ikuskaritzak emanda. Horietan, egiaztapeneta ikerketa prozeduraren ikuskapen jarduketen emaitza jaso behar da; halaber, betebeharpekoaren tributu egoeraren erregularizazioa proposatu edo horren jokabide zuzena
|
adieraz
daiteke. Labur bilduz, aktetan egiaztatutako edo ikertutako egitateak, erregularizazio proposamena eta erregularizazioaren funtsa diren oinarri juridikoak jaso dira, kasu batzuetan txosten baten bidez osatu badira ere.
|
|
|
Akta sinatu aurretik, interesdunari entzunaldia eskainiko zaio, bere adostasuna eman dezan ala ez. Araban eta Gipuzkoan epe hori hamabost egunekoa da; desadostasunaren kasuan, epe horretan betebeharpekoak bere aukera
|
adierazi
behar du, zehapen prozedura modu lokabean ala ikuskapenarekin batera izapidetzeko (TFAOen 150 artikulua). Ondorioz, akta adostasunez sinatuko da baldin eta jarduleak egindako likidazio proposamena eta zehapen proposamena, hala deneanonartzen duela adierazi badu interesdunak.
|
|
|
Araban eta Gipuzkoan epe hori hamabost egunekoa da; desadostasunaren kasuan, epe horretan betebeharpekoak bere aukera adierazi behar du, zehapen prozedura modu lokabean ala ikuskapenarekin batera izapidetzeko (TFAOen 150 artikulua). Ondorioz, akta adostasunez sinatuko da baldin eta jarduleak egindako likidazio proposamena eta zehapen proposamena, hala deneanonartzen duela
|
adierazi
badu interesdunak. Adostasun akta, beraz, interesdunaren aitortzaren parekoa da; horregatik, aktetan jasotako egitateak egiazkoak direla uste da, eta horiek aldatu nahi izanez gero, egitezko okerra izan dela frogatu behar da. hala ere, horrek ez du esan nahi aktaren ondoriozko likidazioa ezin daitekeenik aurkaratu, inolako mugarik gabe.
|
|
|
Adostasun akten ostean tributu betebeharpekoari likidazioa jakinaraziko zaio. Likidazio egin behar den unea baino lehen organo eskudunaren ustez aktan jasotako likidazio proposamena aldatu balitz, organoak horren berri emango dio betebeharpekoari, likidazioarekin bere adostasuna ala desadostasuna berriro
|
adieraz
dezan. Gipuzkoan, oro har, TFAOren 151.3 artikuluaren arabera, adostasun aktak jasotako proposamenaren ondoriozko likidazioa isilbidez jakinarazi eta eman dela uste izango da, hilabetea igaro bada akta sinatu eta biharamunetik zenbatzen hasita.
|
|
|
2.2 Egintza deuseztagarrien kaltegarritasuna
|
adieraztea
|
|
|
Administrazioak ezin deusezta ditzake bere egintza eta ebazpenak interesdunen kaltetan bada, Zuzenbide osoko deuseztasun edo oker material zein egitezkoak direnean izan ezik (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 225 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 226 artikulua). Horrela, egintza edo ebazpena kaltegarriak direla
|
adieraz
dezake baldin eta antolamendu juridikoaren aurkakoak badira, eta gero horien aurkako errekurtsoa jar dezake auzitegietan. Kaltegarritasun adierazpena ezin daiteke hartu behin lau urte igaro direnean administrazio egintza jakinarazi zenetik zenbatzen hasita.
|
|
|
Bidegabeko sarrera dagoela aitortu edo
|
adieraz
daiteke errekurtso edo erreklamazio baten bidez edota tributuak aplikatzeko nahiz berrikusteko beste prozedura batzuen bitartez. Horrela, badira itzuli beharreko sarrerak, nahiz eta sarrerok hasieran bidegabeak ez izan, baina horiek itzultzeko eskubidea sortu da berrikuspen prozedura batetik, arruntetik zein apartekotik, besteak beste, okerrak zuzentzekoa, deuseztasun ebazpena, errebokazioa eta aparteko berrikuspen errekurtsoa.
|
|
|
Bidegabeko sarrera egin bada egintza baten ondorioz, eta tributuak aplikatzeko egintza edo zehapenak ezartzeko egintza hori irmo bihurtzen bada, egintzen deuseztasuna
|
adierazteko
prozeduraren, errebokazioaren, okerrak zuzentzeko prozeduraren edota aparteko berrikuspen errekurtsoaren bidez bakarrik eskatu edo sustatu ahal izango da itzulketa.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak, urtarrilaren 16an emandako 3/ 2003 epaian, Eusko Legebiltzarreko 1/ 2002 Legea Konstituzioaren aurkakoa zela
|
adierazi
zuen lege horrek aurrekontuaren luzapena zati batean aldatu zuelako. Aurrekontu luzatua ezin daiteke zati batean aldatu, ezpada aurrekontuaren kredituak eguneratzeko arauekin (funtzionarioak, Herri zorra, pentsioak).
|
|
|
Kontrola egotea aurrekontuaren kontzeptuarekin banaezina da, aurrekontu araubidearen muinean baitago aurrekontuen bitartez botere legegileak botere betearazlearen jarduera zaintzea eta kontrolatzea. Nolanahi den ere," aurrekontuaren kontrola" diogunean, Administrazioak gauzatzen duen jarduera aurrekontuen Foru arauan baimentzen denari egokitzen ote zaion aztertzen dela
|
adierazi
nahi dugu.
|