|
2000
|
|
|
Hemen, gure
|
lana
ez da zentratu, gutxiengo egoeran dauden taldeek gehiengoan daudenekin harremanetan jartzen direnean ekoizten dituzten prozesu guztiakaztertzen. Ondoren agertuko ditugun bi ikerketa enpirikoekin, aurreko bi prozesuakilustratzen saiatuko gara bakarrik.
|
|
|
Omenezko
|
lan
ez akademiko honetan, esker oneko aitorpen pertsonala adierazten da, egindako lanez gain, pertsona gutxi batzuen balioa bizi osoko koherentzian dagoelakokonbentzimendutik idatzita. Txillardegiren bi alderdi azpimarratu nahi izan dira, egilearengan izan duten eragin praktikoagatik.
|
|
2001
|
|
|
d) Irudi okerra emango litzateke, dena den, arestian zirriborratutako aribideajokabide bakartzat joko bagenu, zeren eta badira arlo tematikoa finkatzeko etasortzeko erabiltzen diren saio eta interbentzioak (estrategiak) ere. Gaia finkatzerazuzendutako
|
lanak
ez dira ugariak, baina, esan bezala, bada horrelakorik. Besteakbeste, M 23, honelatsu:
|
|
|
Guk euskaldunak atera nahi ditugu eta, beraz, gure
|
lana
ez da izan beharbakarrik hizkuntza egiturak eta horrelakoak irakastea; gurean euskarairakastea beti egon da loturik motibazio eta erabilerarekin. Datozkigunikasleak motibazio batekin datozkigu eta ateratzean zaletuak bihurtzenditugu.
|
|
|
Artikulu honen hasieran esaten genuen bezala, Euskal Herria euskalduntzekohelburuarekin ari garenok, euskara erabiltzen duten pertsonak behar ditugu. Beraz, gure
|
lana
ez da bukatzen euskara ikasten dutenean, erabiltzen dutenean baizik.Helburu hori lortzeko, ez da bukaera arte zain egon behar. Aitzitik, gaitasunkomunikatibo partziala lortzen duten neurrian, aurrerapausoak emango ditugu, ikasi duten hori beren ingurune hurbilean praktikara eramateko; eta, era berean, ingurune hurbilean dauden euskaldunek parte hartu behar dute aktiboki ikaslearenikas prozesuan, berau azkartzeko, eta batez ere, ohitura komunikatiboak sortzeko.Honela ikasteari kulturgintza deitu diogu.
|
|
|
Eskualde erdaldunen kasuan ikasleen
|
lana
ez da izaten euskara erabiltzea, euskara zabaltzea baizik, ikastera jende gehiago hurbil dadin, edo zertxobaitikasteko?. Herriko dendaria, mendigoizale taldeko lagunak, lagun taldea, familia, ikaskideak... den denek osatzen dute gure ingurunea; horiekin burutzen dugukomunikazioa, eta aurrerantzean ere horrela izango da.
|
|
|
Elsa Scheelen argitaratu zen urte berean argitaratu zenEgunero hasten delako, polifonia linguistikoa agerian ezartzen duen lehen eleberria. Ehun metro eleberriarekin hizkuntzen nahasketa oraindik sistematikoagoaeta errealistagoa egin zen, are gehiago, eleberriaren ekintza euskal ingurumenbatean kokatzen dela (aurreko
|
lanean
ez bezala) kontuan hartzen bada?, euskarakerrealitatean bizi duen egoera diglosikoa baliabide narratologiko honi esker inoizbaino hobeki adieraziz.
|
|
2002
|
|
|
Ondoren, beste 40 hiztegietorri dira. UZEIren
|
lana
ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta1981eko abenduan Muga aldizkarian sona handia eduki zuen idazlan bat argitaratuzuen (Mitxelena, 1981). Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta, euskarararennormalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez.
|
|
|
Gainera, egindako
|
lanak
ez dira inolaz ere balioesten, eta izugarrizko lan ordupiloa behar da testu duinak egiteko. Ez dago ez laguntzarik, ez ordainik, ez arduraldien murrizketarik, ez ezer.
|
|
|
Hartu zen lehenengo neurria hauxe izan zen: curriculum guztietatik euskara irakasgaia ezabatzea, errektorearen hitzetan «unibertsitatearen
|
lana
ez baita hizkuntzak irakastea». Hurrengo hilabetean eta ongiaukeraturiko data batean? 1990eko azaroaren 20an?
|
|
|
M. Barandiaranek (1953); Leisner ek, berriz, (1951), su garbitzaileak? zirela.Azken urteetako
|
lanetan
ez da aurkitu froga argirik eskaintzen ondorioz sortutakohondarrak direla esateko, eta hauei esker lortutako datak beste interpretaziobatzuetarako erabili dira: hilobiaren eraikuntzaren unea zehazteko, berrerabilerabat frogatzeko, etab. Beste hipotesi bat ere aipa daiteke:
|
|
|
Bi egile soilikaipatuko ditugu, adibide gisa. Juan Jose Larrea Conde-ren tesiak, helburu zabalagoak baditu ere?
|
lana
ez da arlo politiko eta instituzionalera mugatzen?, elkarrenartean erlazionaturiko beste gai batzuez gain, boterearen bilakaera, krisialdia etaberrantolaketa feudala aztertzen ditu Goi Erdi Aroko Nafarroan, XII. menderaarte11 Aldi berean, XI eta XII. mendeen arteko Nafarroako historia politikoa etaEstatu feudalaren osaketa aztertzen duten heinean, kontuan hartu behar dira CarlosLaliena Corbera re...
|
|
|
Hori horrela mantentzen jarraituz gero, benetako arazoak pixkanaka azaleratzen hasiko dira. Belaunaldi berrietan, gero eta heziketa handiagoarekin, heziketaren araberako
|
lanik
ez egokitzeak, sexismoak aurrera begira zer nolako ondorioak izango dituen ikusteko dago. Bazterketa belaunaldi berrietan agerikoagoa izango da.
|
|
|
norbanakoaren ondoezaren aurrean orain arte zegoen elkartasunerako kontzentzu publikoaren erorketa. Bestetik, txiroez (jada ez soilik, ekoizpen gizartean
|
lanik
ez duena?) edo merkatutik kaleratutako kontsumitzailearen baldintzaz gogoetak egiterakoan, garrantzia emango dio birmoldaketa edo urrats bati: industria gizarteko txirotasun baldintza eta orduko, lanaren etikatik?
|
|
|
Ekoizpen eredu kapitalistan, diote marxistek,
|
lan
ez ordaindua dela medio edo langilearen esplotazioa dela medio, kapitalistak beretzat propio sortzen duen gainetekina da plusbalia. Harago joanez, egoera hipotetiko batean murgildurik, nahiz eta kapitalistak bere balio osoan erosten dion bere esku lana langileari, produktua merkatuaren eskuetan uzten duen unean, produktu horrek, langaien kostuak eta ekoizpen kostuak likidatuta, kapitalistari ematen dion errentagarritasuna, etekina?
|
|
|
Lur zabalean lugin sendoaren idi indartsuek dagiten
|
lanik
ez opetsi, Indi aberatseko bitxirik ere ez: Hargatik sotaldeko itsasoa gorri.
|
|
|
Itxas arteko legor ontan lur gorriturik ez dago. Ez gizonen ez idien
|
lanik
ez det ikusten. [...] Ortz zorrotzakin erraiak zatituko dizkidaten otsuak ortik edo emetik batetan noiz azalduko nago.
|
|
|
Erretorikaren teknikak larregi erabiltzea ere leporatu zaio, baina hori ez da Senekaren ezaugarria, bere garaiarena baino. Edukiari dagokionean, pentsamendu estoikoaren gaiak agertzen dira (probidentzia, askatasuna, grina, heriotza), batik bat abestaldearen ahotan, baina prosa
|
lanetan
ez bezala, erantzunik gabe geratzen dira.
|
|
|
Baina literatura
|
lanak
ez ziren soilik irakurriz ezagutzen. Lan horiek ezagutararazteko ohiko modua irakurraldiak ziren.
|
|
|
Guztira 780 latinidazleren berri dugu, baina soilik 140ren lanak ezagutzen ditugu. Gainera kopiagileak eurak izan dira askotan testuetako irakurketa jakin batzuen arduradun, interpretazio
|
lana
ez baitzen beti erraza. Kopiagileek eurek aitortzen dute testua, hobetu?
|
|
2003
|
|
|
«jendeak hau serioski har dezala, batzuk denbora pasa modura hartzen baitute. Zenbait sailetan ikusten da, urtean zehar ez dela ardurarik jartzen eta
|
lanik
ez dela egiten. Noski, gero nahiko txapuza egiten dute eta hori hurrengo urteetarako kaltegarri gertatzen da».
|
|
|
Zabaldutako informazioaren arabera, sail batzuk ikastaroak prestatzen hasita zeuden, baina gehienak ez. Aurreko urteko
|
lanak
ez argitaratzea erabaki zen; sail batzuetan ez zelako lanik bildu, eta beste batzuetan erdizka soilik eta lan handia izango zelakoan argitalpenak prestatzea. Erabaki zehatzik hartu ez arren, hurrengo urtekoa Iparraldean egitearen alde izan ziren bildutakoak.
|
|
|
Bide horretan egindako lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu zuen bere lehenengo hiztegia, Fisikakoa. Ondoren beste 40 hiztegi etorri ziren8 UZEIren
|
lana
ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta 1981eko abenduan Muga n sona handia izan zuen idazlan bat argitaratu zuen9 Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta, euskararen normalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez. Artikuluak polemika zabala sorrarazi zuen euskalgintzako sektoreen artean10, eta UEUko zenbait kidek, Jose Ramon Etxebarriak (Fisika hiztegiaren arduraduna) eta Jesus Mari Txurrukak, bakoitzak bere aldetik, euren iritziak eman zituzten11; Mitxelenaren salaketak ukatzeaz gain, beraien ustez «arlo bakoitzeko komunitate zientifikoak berak, erabaki behar du zeintzu hitz erabiliko dituen eta bakoitzarekin zer adierazi nahi duen».
|
|
|
– Urte osoko
|
lanik
ez da egon, eta UEU gertakari puntual bat izan da. Zenbait kasutan, kultur aste batetako hitzaldi isolatuak bezalakoak izan dira ikastaldiak.
|
|
2004
|
|
|
–Lanean egiten da gizona: baina
|
lanik
ez dago?, Jose MariaArizmendiarrieta, hamar urte geroago, TU Lankide Monografikoa, 297 (azaroa), Arrasate, 22 or.
|
|
2005
|
|
|
Bego. Baina autoreen ekarpenak ez duabiapuntu hori ezkutatu, egin duten
|
lana
ez da, ez zuen izan nahi, azterketahotz aseptikoa, bertan ageri diren ahots guztiek ere ez dute tonu eta urrutiramendubera:
|
|
|
Tutoretza
|
lana
ez da irakasleen erabaki kolektiboetan oinarritzen Z O
|
|
|
Proiektuak exijitzen dituen
|
lanak
ez badira ongi zehazten, orokortasuneangaltzen gara. Guraso gehienek, adibidez, lan egiteko eginkizun zehatzak etakonkretuak eskatzen dituzte.
|
|
|
Zuzendariek ez dute lana jarraian egiten. Beraien lana askotarikoa da, jarraitutasunik gabekoa, ez da iraunkorra, eta oso denbora gutxi aritzen diralan zehatz batean;
|
lanean
ez da zentratzen, etenaldi asko dituelako. Zuzendariaren lana oso aktiboa da, ez du etenaldirik ez unerik lanak berriz pentsatzeko eta hausnarketa egiteko.
|
|
|
Aurrekoataletan, zuzendaritza lanen konplexutasunaz eta zailtasunaz aritu gara. Irakaslebatek zuzendari kargua onartzen duenean, lan berri batean integratu behar du.Zuzendariaren lanak eta irakasleen
|
lanak
ez dute zerikusirik. Bi lan ezberdin dira.Beraz, zuzendari berri batek bere lana nola bideratu ikasi behar du laneko lehenhilabeteetan.
|
|
2006
|
|
|
Egoera honek enpresariarenzuzendaritza boterea muga dezake edota lan kontratuaren etendurari bide emandiezaioke; c) azkenik, erditzeak amarengan atseden hartzeko beharra sortzen dueta, beraz, lan kontratua eteteko bidezko kausa dela ulertzen da. Lan kontratuareneteteak esan nahi du langileak bidezko kausa duela
|
lanera
ez joateko: lan kontratutikondorioztatzen den oinarrizko beharra betetzen ez duen arren (lan egitea) lankontratua ez da iraungitzen, bizirik mantentzen da; baina enpresariak ez dioordainsaririk zor langileari.
|
|
|
Gogoratu behar da legearen letran etetea azkenneurria dela, hau da, etetea erabaki aurretik, enpresariak saiatu behar du langilearibere egoerarekin bat datorren lanpostua ematen. Hala ere arriskua mantentzenbada, langileak enpresariari lan kontratua eteteko eska diezaioke eta onartu ezean, lan jurisdikziora jo dezake bere eskubidea aldarrikatzeko edo
|
lanera
ez joateaerabaki dezake. Arrazoi horrengatik enpresariak errepresalia hartzen badu, halanola, kaleratzea, kaleratze deuseza dela aldarrikatu behar da, emakumearenaurkako bereizkeria delako [LEren 53.4 eta 55.5 art.] Azken batean, kasu horretanenpresariaren erabakiaren azken zioa langilearen haurdun egoera da, horrek lanerajoatea oztopatzen diolako, beraz, justifikatuta dagoen lanera ez joatea da etaenpresariak ezin du motibo horrengatik langilea zehatu.
|
|
|
Hala ere arriskua mantentzenbada, langileak enpresariari lan kontratua eteteko eska diezaioke eta onartu ezean, lan jurisdikziora jo dezake bere eskubidea aldarrikatzeko edo lanera ez joateaerabaki dezake. Arrazoi horrengatik enpresariak errepresalia hartzen badu, halanola, kaleratzea, kaleratze deuseza dela aldarrikatu behar da, emakumearenaurkako bereizkeria delako [LEren 53.4 eta 55.5 art.] Azken batean, kasu horretanenpresariaren erabakiaren azken zioa langilearen haurdun egoera da, horrek lanerajoatea oztopatzen diolako, beraz, justifikatuta dagoen
|
lanera
ez joatea da etaenpresariak ezin du motibo horrengatik langilea zehatu. Gainera, kontuan izanbehar da LAPLren 21.2 artikuluaren arabera langileak lantokia utz dezakeela usteduenean bere lan jarduerak bere bizitza edo osasuna arrisku larrian jartzen duela.Hala ere, langileak Gizarte Segurantzaren prestazioa eskuratu ahal izateko, enpresatik zenbait agiri lortu behar ditu eta horrek enpresariari bide ematen diolangileak Gizarte Segurantzaren prestazioak eskura ditzan oztopatzeko.
|
|
|
Alde batetik, lan baimenak daude; hauek langilearen ikuspegitik interesgarrienak dira,
|
lanera
ez joateko aukera ematen diotelako langileari soldatarako eskubidea galdu gabe.
|
|
|
Seme alaba goiztiarren jaiotzaren kasuan edo beste edozein arrazoirengatikhaurra erditu ondoren ospitalean geratu behar bada, amak edo aitak ordubetezlanera ez joateko eskubidea izango dute. Beraiek zehaztuko dute
|
lanera
ez joatekounea bere lanaldi arruntaren barruan. Halaber, bere lanaldia gehienez bi orduzmurrizteko eskubidea izango dute, soldataren murrizketa lanaldiaren araberakoaizango delarik.
|
|
|
Dokumentazio
|
lanak
ez nau obsesionatu izan inoiz. Hala ere, gaia gertukoaizaki, dokumentatzea erabakitzen dut.
|
|
|
Lan profesionala urkoari zaion maitasunaren adierazpena da, eta Jainkoari zor zaion esker onaren seinale (in majorem Dei gloriam). Horregatik,
|
lana
ez da inposizioa bailitzan bizi behar; ez da bizi behar zerbait amorragarria edo gogaikarria balitz bezala. Kristaua, kristau ona, prestu eta ardurati behar da azaldu.
|
|
|
Bitxia badirudi ere, Weber-en
|
lanetan
ez da agertzen, arrazionaltasun, kontzeptuaren lanketa sistematikorik7 Hiru unetan lantzen du Weber-ek aipatutako kontzeptua:
|
|
|
Benetan, frogatu den moduan, iragarleak edo agentziak edozein unetan utz dezake kontratuazio unitateak osorik edo partzialki bete ez baditu (Pérez de la Cruz, 2001: 255) bertan behera, eta, horrenbestez, publizitate
|
lana
ez ematea alde bakarreko ukotzat jo daiteke; ondorioz, hedabidea prestazioa emateaz libratzen da. Dena den, erantzuleak kaltearen ordaina eman dio hedabideari eta prezioa osorik ordaindu, baldin hedabideak beste publizitate bat erabilita kontrataturiko denbora edo espa64 Ezin da ongi jakin, azken pasarte hori kontuan harturik, iragarlea edo agentzia libratu ote den hedabideari edozein kalte ordain emateaz.
|
|
2007
|
|
|
MCCn interkooperazioa lantzen dugu, batez ere, pertsonen mugimenduarekin. Gaur kooperatiba batean laneanegon zaitezke, baina beste batera pasa zintezke zurean
|
lanik
ez balego.Fondoekin ere gauza bertsua egiten dugu: kooperatiba bakoitzak bereirabazien parte bat MCC korporazioan uzten du, ondoren, bateratuta lanegiteko edo inbertsio bateratuak egiteko.
|
|
|
Jakin badakigu zein egoeratan dauden euskararen ezaguera eta erabilera.Gehienetan, euskaraz egitea ez da lana erraztea, biderkatzea baizik; baina gurekulturaren bilketa, azalpen eta jorratze
|
lanetan
ez badugu euskara erabiltzen, ezdugu inoiz arlo horiek duten euskal sakontasuna ikertuko, ez azalduko. Gure gorputza ez badugu euskaraz ezagutzen, bere atalak, egiten diren lanak, gaixotasunak, arlo horiei buruz euskarak dituen ikuspegi eta jokaerak ez ditugu ezagutuko.
|
|
|
Negri Empire delako liburuan faktoria sozialaz, lan immaterialaz, komunikazio berriez, informazio teknologiaz, informazio sareez, lan berezitasunaz etasubjektuen identitate berriaz aritu bazen ere, Multitude: War and Democracyliburuan,
|
lan
ez materialaz, kooperazioaz, sujektibotasunaren ekoizpenaz, etaautobalorazioaz aritu da: lehengo diziplina gizartetik (hots, fordismotik), Foucaulten kontrol gizartera (alegia, postfordismora) eta gerlara igaro dela dio.
|
|
|
Goian esan dugunez, egungo
|
lana
ez materiala da, erabat informatizatua, mugikorra, era askotakoa, sozialdua, baina lan hori guztia, baita lan prekarioakedota emigranteen lana ere, monetan neurtzen da. Dirua, moneta da ikertu behardena.
|
|
|
Indiako produktudiseinuan eta programazio trebetasunetan, Kuala Lumpureko diseinu integrazioan, Hong Kong eko finantza zerbitzuetan, Txinako zenbait erregiotako kanpo iturrikomanufakturan Bangaloreko eta Kuala Lumpureko lan geltokiek gidatuak, Penanguharteko osaketa muntaian, eta Estatu Batuetako salmentan. Enpresaren
|
lana
ez danazio mailako jardueren batura, baizik eta hedaturiko negozio sistema bat sareprozesu gisa funtzionatzen duena, informazio komunak kontrolatuta, eta emaitzazhorizontalki eratua.
|
|
|
Hala ere, XI. kapituluan azalduko diren Strauss-en eta Schuessler en lanetanizan ezik (Schuessler eta Strauss, 1950; Strauss, 1952), Piaget-en
|
lanek
ez zutenoihartzun handirik izan AEBn, 1930etik 1960ra bitartean egindako ikerketagehienek, oro har, gizarte garapenari eta, zehazki, jokabide sozialari erreparatzenbaitzioten, eta gizarte errealitatea ulertzen parte hartzen duten gaitasunkognitiboak, berriz, baztertu egin zituzten (Damon, 1977).
|
|
|
Horretarako, kasu batzuetan, sententziak aipatzen dira (interesgarriak izan litezkeenak, edo paradoxikoak). Nolanahi ere, atsegintze
|
lanek
ez dute betegarri suertatu behar.
|
|
|
–ez naiz beharrera joan, gaixo nago-eta?. Holakoetan ez da beharrezkoa esatea legeak onartzen duela norbait
|
lanera
ez joatea, baldin eta gaixo badago.
|
|
|
gizon harek bere hizkuntzaz mintzo diran lagunak ditu; eta emaztetzako bere hizkuntzaz mintzo dan emakume bat aukeratzen. Erosteko, mintza ditekean dendetan sartzen da, eta
|
lana
ez du aurkitzen, eta ezin gainera, gor mutu izan lukeen lantegietan. Bere egiazko mundua, beraz, bere hizkuntzak mugatzen dio goitik behera.
|
|
2008
|
|
|
Asmoak asmo, gerrak aurrera jarraitzen zuen eta badirudi etxebizitzen eraikuntza
|
lanak
ez zirela berehala hasi; etxeak berriz altxatzeko beharrezkoak ziren zuhaitzak behintzat, 1798ra arte ez ziren banatu (Areta, 2003: 367).
|
|
|
egiten zuten modura?, beraiei komeni zitzaien modura baizik. Hau da,
|
lana
ez zen tailer guztien artean banatzen, bitartekariei preziorik hoberenak eskaintzen zizkietenen artean baizik. Horrek guztiak adierazten digu ofizialki gremioek indarrean jarraitu arren, errealitatean beraien indarra eta eragina zeharo murriztuta zegoela.
|
|
|
Gerra artean udalaren eta armaginen arteko kolaborazioa areagotu egin zen. Eibarko armagintza gorabehera handien menpe zegoen, gobernuaren eskariak ez zuenez egonkortasunik, batzuetan
|
lanik
ez eta beste batzuetan lanez gainezka, eskakizunei aurre egin ezinik ibiltzen ziren-eta. 1851ko ekainean, adibidez, kanoiginen gremioak zulagailu?, barrena??
|
|
|
Hilabete eta erdi geroago, José Ignacio Ibarzabal eta Miguel José Etxeberriak,«? capitanes de las compañias de tiradores voluntarios de esta villa, a nombre de los individuos que las componen», eguneko erreal bina eskatu zituzten Eibarko boluntarioen familiak mantentzeko,
|
lanik
ez zegoen bitartean735 Udalak erreal bana ematea erabaki zuen. Neurri hauekin boluntarioen errolda ugaritu nahi zen; eta bai suspertu ere!
|
|
2009
|
|
|
Erbesterako hurbilketa honek, ezinbestean, hasiera hasierako historiarenbertsio frankistak baztertzea eta berriak onartzea esan nahi zuen. Horrela, Ricardode la Ciervaren
|
lana
ez zen mugatu El Ruedo Iberico k argitaratzen zituen lanenkontra zuzenean ekitera bakarrik. Horretaz gain, diktaduraren oniritzia jaso zezaketen atzerrian idazten ziren lan historikoak Espainiaratzen eta bertan zabaltzen erelan egin zuen.
|
|
|
Elkarrizketa amaitutakoan baina,
|
lana
ez da amaitzen. Ikertzailearen lanaren besteparte baten hasiera da honakoa, elkarrizketa bera bezain garrantzitsua:
|
|
|
Azken urteotan hilekoaren eta honi lotutako nahasteen ikerketak piztu dueninteresa, baliteke emakumearen jarduera ekonomikoen aldaketak sortua izatea.Etxetik kanpo lan egiteak, eta egun jakinetan
|
lanera
ez joateak eragiten duen kalteekonomikoak, gertakari hau ikertzera bideratu ditu profesionalak. Gainera, botiketan eta ospitaletan eragindako gastuak ere handiak izan dira, eta zer esanik ezhigiene eta enpresa farmazeutikoetan eragin dituen irabaziak.
|
|
|
Ezker gaineko koadrantean daudenhitzen arabera, langabezia maskulinoa lanarekiko harremanean («enplegu» «eza», «enplegu» «gabe», «lana» «bilatu», «lana» «aurkitu»), langabezia egoerak dakartzan zailtasunetan («zailtasunak», «arazoak») eta dimentsio familiarraren inguruan («arazoak» «familian») antolatzen da. Gizon langabetua,
|
lanik
ez duen eta enplegua bilatzen duen gizona da. Izan ere, lehen periferian agertzen diren «bilatu» eta«aurkitu» hitzak elkartuz gero, lanaren bilaketak zentraltasuna irabazten du.
|
|
|
Emakumearen kasuan, berriz, egoera ez da berdina izaten, batez ere, familiaren eraginez. Kasu horretan,
|
lana
ez da jarraitua izaten, eta lan munduan sartu irtenugari egon daitezke.
|
|
|
Orain arte aipatutako
|
lanak
ez ezik, harresien barnean edota kontzentrazioeremuen inguruan egindakoak ere garrantzitsuak izan ziren. Arestian aipatu bezala, kontzentrazio eremuen helburu nagusia prisioneroen antolaketa eta sailkapenaizaten zen, eta horretarako hainbat eremu egonkor antolatu ziren estatu osoan.Euskal Herriari dagokionez, Urduñakoa eta Bilbokoa ditugu Bizkaian, azken hauDeustuko Unibertsitatean; Murgia eta Langraizekoak Araban, azken horren izenofiziala Nanclares de la Oca (Monago, 1998), eta Nafarroan Lizarra eta Iruñekoak.Hauetaz gain, 1939an, Irunetik sartzen ziren errefuxiatuak atxilotzeko asmoz, atzilotze zentroa ireki zen bertan, eta kontzentrazio eremu bezala erabili zirenbeste eraikuntza batzuk, Gasteiz, Donostia, Tolosa edota Iruñeko zezen plazakesaterako (Rodrigo, 2003 eta 2005).
|
|
|
Albistegietan tartea izan dezake. Baina kazetariaren
|
lana
ez da inondik inorahor amaitzen. Hor hasi besterik ez da egiten.
|
|
|
Bestalde, esan beharra dago bulegotik kanpo egiten den
|
lana
ez dela betiesker onekoa eta emankorra izaten. Batzuetan, bi ordu edo hiru irauten duenudalbatza batean esandakoarekin lauzpabost albiste idazteko beste izango dugu, hainbat gai mahai gainean jarri eta landu direlako.
|
|
|
Politikari bati elkarrizketa bat egitera zoazenean, ezzaitez berarekin eztabaidatzera joan. Bere esanetan kontraesanak ikusten badituzu, kontraesanez galdetu; edo zure galderari ez diola erantzun uste baduzu, egingaldera berriro; edo errealitatearekin bat ez datorren daturen bat eman duela ohartubazara, nabarmendu hori hurrengo galderaren bidez. Baina, zure
|
lana
ez daelkarrizketatua konbentzitzen saiatzea, irakurleari haren argudioak ahalik etaargien azaltzea baizik.
|
|
|
Hedabideen
|
lana
ez baita itxuraz gertatzen dena kontatzea, benetan gertatzen denabaizik, bere plegu, zimur eta atzealde guztiekin. Eta honek, gehienetan, ez duzerikusirik bertsio ofizialekin.
|
|
|
Adibidez. Etxeko
|
lanak
ez du BPGn islarik, ez baita zenbatzen edo kontabilizatzen. Ondorioz, emakumea lan merkatuan txertatu den bezala, euren etxetikkanpoko produkzio horretaz gain, badago zeharkako bat ere.
|
|
|
Eta pentsatu zuten Lafitte ezarri behar zutela kazeta berri baten moldatzaile: inprimeriako
|
lanetan
ez omen zen hain arrotz eta bertzale orok jakinki ez zela behin ere Alemanen aldekoa izan, memento hartan gauza premiatsua baitzen. L. Léon, jin zen bada Uztaritzeko Semenariorat Lafitten mintzatzerat.
|
|
|
Azpimarragarria da adibidez Mikel Laboak nola aitortu izan duen Embataren izenean Ximun Haranek sorturiko euskal disko bildumari esker ezagutu zuela euskal kantua. Antzerki munduak eginiko ibilbidean ere Enbatak eraginik izan zuela esan daiteke Arbelbideren arabera; Matalas eta Orreaga
|
lanak
ez zirela kasualitatez sortu deritzo berak, ezta Euskal Dantzarien Biltzarra bera ere. Euskara batuari buruzko lehen bilkurak ere Enbataren magalean egin ziren, Ipar eta Hego Euskal Herriko kideen elkarlanari esker:
|
|
2010
|
|
|
Pedro Madariaga eta hainbat euskal marinelentzat orduan hasi zen benetakoerbestealdia.
|
Lanik
ez, dirurik ez eta aterperik hartzeko modurik ere ez. LondreskoEuskal Ordezkaritzaren gestioei eta, batez ere, Trade Unions britainiar sindikatuenlaguntzei esker hainbat hilabetez nola edo hala aurrera atera zuten bizia, harik etaalemaniarrek mendebaldeko frontean zegoen sasigerra baztertu eta Herbehereetan, Belgikan eta Luxenburgon zehar erasoari ekin eta Rhin ibaitik Pirinioetarainoberaien esku utzi arte kontinentearen zati hau guztia.
|
|
|
Baina bietan egin zuen porrot. Errefuxiatuek ez zutenprotestatzeko aukerarik eta
|
lanak
ez zuen irabaziarekin proportziorik. BerazXantyk aurkitu zituen enpleguak utzi eta Chevaigneko herrian hartu zuen ostatu, erdi jausita zegoen baserri baten.
|
|
|
Armistizioaren ondorengourteak zailak izan ziren Frantzian alemaniarren menpe gelditzea tokatu zitzaienerrefuxiatuentzat.
|
Lanik
ez eta pertsekuzio polizialaren beldurra, gainera orduraarteko SERE edo JAREren diru-laguntzak asko gutxitu ziren eta hartzeko maiztasuna ere asko jaitsi zen
|
|
|
Betebeharren artean honakoak azpimarra daitezke: zebitzatzen duen epaitegi edo auzitegia kokatzen den herri edo hirian bizi behar da (BJLOren 370 art.), ordutegia bete behar du (BJLOren 189 art.), gatazkak ebatzi behar ditu, eta ezin ditu legearen iluntasuna, urritasuna edo isiltasuna alegatu bere
|
lana
ez egiteko (ZKren 448 art.), ezin du Justizia Administrazioa maltzurkeriaz atzeratu (ZKren 449 art.) eta burutzen duen funtzio jurisdikzionalaren egikaritzan ordenamendu juridikoa errespetatu behar du (EKren 9 art.).
|
|
2011
|
|
|
7 Zigortua
|
lanera
ez badoa bidezkoa den arrazoiaren ondorioz, ez da ulertukohark jarduera bertan behera utzi duenik. Hala ere, galdutako lana ez zaiozenbatuko kondena likidatzeko; bertan adierazi da, ezarritako egunedo lan saio guztietatik, zigortuak zenbatetan egin duen lan.
|
|
|
7 Zigortua lanera ez badoa bidezkoa den arrazoiaren ondorioz, ez da ulertukohark jarduera bertan behera utzi duenik. Hala ere, galdutako
|
lana
ez zaiozenbatuko kondena likidatzeko; bertan adierazi da, ezarritako egunedo lan saio guztietatik, zigortuak zenbatetan egin duen lan.
|
|
|
Azkenean honako egile hauen
|
lanak
ez ziren argitaratu: G. Aresti, S. Arrillaga, M. Arrutza, F. Artola, E. Erkiaga, J. M. Etxaburu, J. Goikoetxea, Ibarrola andrea, A. Irigarai, K. Izagirre, Sor Maria Milagrosa, X. Tolaretxipi eta P. Zabala.
|
|
|
Beraz, dela gaiagatik, dela antolaketagatik, dela Baionako biltzarrak erakarritako arretarengatik, Loiolako biltzarrak arrakasta oso txikia izan zuen. Eta horren froga dira,
|
lanik
ez zela heldu72 eta parte hartzaileen kopurua oso txikia izan zela.
|
|
|
Hartu zen lehenengo neurria hauxe izan zen: curriculum guztietatik euskara irakasgaia ezabatzea, errektorearen hitzetan, unibertsitatearen
|
lana
ez baita hizkuntzak irakastea?. Hurrengo hilabetean eta ongi aukeraturiko data batean? 1990eko azaroaren 20an?
|
|
|
Departamentuetan beraz, ez zen sustatzen euskal adarraren garapena. ...ntratatzeko ekimena ez zela unibertsitatearena edo fakultatearena izan, irakasle batzuen ekimena baizik585, eta pertsona horiek hain zuzen ere osatzen zutela fakultateko Euskara Batzordea586 Bestalde, fakultatearen administrazioari dagokionez, Bultzak salatzen zuen ikastetxeko idazkari guztiak erdaldunak izatea baita agiri ofizialak erdaraz egotea ere, eta beraz Euskararako Kabinete Teknikoak bere
|
lana
ez zuela betetzen, «bere berezitasunik nabariena inoperantzia izanik»587.
|
|
|
Jasotako
|
lanak
ez ziren osorik argitaratu, ideia nagusiak baizik, eta atal horri izenburu argigarria jarri zitzaion: «Batasunari batzuk agurka eta beste batzuk aurka».
|
|
|
Horrek esan nahi du gero eta euskaldun ikasi gehiago zegoela, hau da, hazkunde prozesu bat inplikatzen du. Iztuetaren
|
lanean
ez dugu fenomenoaren gaineko azalpenik aurkitu, eta ez dakigu zer dagoen horren atzetik, agian harpidetza kanpaina bat... ez dago esaterik. Horregatik guztiagatik, Euzko Gogoaren harpidedunen kopurua zalantzazkoa iruditzen zaigu147.
|
|
|
Lehena, zentroko euskararen irakaskuntzaren antolaketa, nahiz eta ohartzen ziren «Euskara irakastea Unibertsitate mailako
|
lana
ez dela» (Hainbat egile, 1977: 131) baina ezinbestean hari eman zioten lehentasuna, klaseak erdiinprobisatuz.
|
|
|
Gaizki dagoena azpimarratzen du batez ere.? Bere
|
lanean
ez du gozatzen.. Barne herstura eta atsekabea sortzen ditu.?
|
|
|
– Nahaste konpultsiboa duena perfekzionista da, eta
|
lana
ez du inoiz amaitutzat ematen.
|
|
2012
|
|
|
Ibinagabeitia kontent zen euskaldunenartean ere askotarikotasuna, heterodoxia ideologikoa hedatzen ari zelako, nahizOrixe eta hura bezalakoak bat ez etorri, eta balio trukaera hori oztopatzen edogibelatzen entseatu. Une hartan, 1952, zenbait literatur
|
lan
ez ziren argitaratu, orduko ortodoxia ideologikoa urratzen zutelako.
|
|
|
Derridaren lan filosofikoaren eta kritikoaren helburua izanzen beti 60ko hamarkadaren amaieran De la Grammatologie idatzi zuenetikMendebaldeko filosofiaren erroetan dagoen logozentrismoaren kritika. Aipatuden lehen
|
lana
ez da zentzu horretan salbuespen bat, eta filosofiak tradizionalkianimaliaren afera tratatzeko modua ere logozentrismoaren beste adierazpen batengisa jotzen du. Gizakia ez diren gainerako animaliak izendatzeko eta definitzekoorduan, arrazoiak eta hizkuntzak eskaintzen dion ahalmena dela bide, gizakiak bereburua dominazio posizioan jartzen du eta botere hori baliatuz gainerako animaliaguztiak animaliaren, singular pluralean, kategoria pean azpiratzen ditu.
|
|
|
albiste agentziak, komunikazio kabineteak, iragarleak?) babestuago agertu ohi da. Adibidez, kazetaritza ekimena erredakzio taldean partekatuz gero, eguneko
|
lana
ez dator prentsaurrekoek baldintzatuta. Aldiz, informazioa bilatzeko errutinarik sortzen ez duen erredakzioaren kasuan, prentsaurrekoek eguneko albisteen aukeraketan ahalmen handiagoa izango dute (McQuail, 2010:
|
|
|
Orobat, 19 artikuluaren bigarren paragrafoaren arabera, ez betetzea erabat justifikatuta legoke ez hedatzeko arrazoia iragarle edo agentziari egotz dakiokeenean; esaterako, lana biltzen duten euskarriak hedabideari banatu ez izana. Benetan, frogatu den moduan, iragarleak edo agentziak edozein unetan utz dezake kontratua bertan behera, eta, horrenbestez, publizitate
|
lana
ez ematea alde bakarreko ukotzat jo daiteke; ondorioz, hedabidea prestazioa emateaz libratzen da. Dena den, erantzuleak kaltearen ordaina eman dio hedabideari eta prezioa osorik ordaindu, baldin hedabideak beste publizitate bat erabilita kontrataturiko denbora edo espazio unitateak osorik edo partzialki bete ez baditu (Pérez de la Cruz, 2001:
|
|
2013
|
|
|
Lurren desjabetzeak egin ostean eta Ego ibaiaren estaltzea egin bitartean,
|
lanak
ez ziren 1944ko maiatza arte hasi. Azkenik 1949ko uztailaren 12an José Moreno Torresek, Regiones Devastadas eko zuzendariak, Gonzalo Cárdenas lagun, obra José Aguinaga Altuno parroko eta artzapezari entregatu zion217.
|
|
|
1945ean, lanak hasi eta urte bat geroago275, Martiarenak, agian Maria Angelako etxadian inspiraturik, teilatupeko espazioa arropa sikatzeko edo trasteleku gisa atontzea erabaki zuen. Baina OSHko arkitektoaren
|
lanak
ez ziren hemen bukatu, hainbat bloketan erabili ziren materialen kalitate eskasagatik, hezetasun arazo larriak agertu zirelako, 1951n konpondu behar izan zirenak.
|
|
|
Egoera horren aurrean, hainbat kontratistak instituzioek egindako proiektuetan parterik ez hartzea erabaki zuten, bereziki berreraikuntzarekin erlazioa zutenetan. Nahiz eta beste batzuetan
|
lanik
ez zuten kontratistek, enkarguak lortzeko bete ezin zituzten baldintza ekonomikoak merkatzen zituzten, kasu horietan beren porrota eraginez. Egoera horren aurrean, instituzioak eman gabe geratu ahal ziren lanen adjudikazioen beldur ziren, eta maiz, lehiaketarik egin gabe, kezkarik sorrarazten ez zieten enpresa eta profesionalei enkargu zizkieten, edo instituzioek zuzenean lanak administrazio prozeduraz burutu, Eibarren eta beste udalerri batzuen berreraikuntzan maiz gertatu zen bezala37.
|
|
|
Emaitza positiboa? Lehen atzamarreko urruneko falangearteko giltzaduraren tolestura, atzamar horren berezko hurbitzailearen
|
lan
ezaren ondorioz.
|
|
2014
|
|
|
Normala da gizonezkoen sexu grinari erreferentziaegitea, ez ordea emakumeenari. Normala da txapelketetan bertsolariek ehizari, errugbiari, futbolari eta saskibaloiari buruzko puntuei erantzun behar izatea.Gantxillorik, gurutze punturik eta brodatze
|
lanik
ez da aipatuko baina; ezta balletik, irakurle talderik edo yogarik ere.
|
|
2015
|
|
|
Norbanako mailari dagokionez,
|
lan
ezak pertsona langabetuaren osasun fisiko zeinmentalean eragin kaltegarria daukala frogatu izan da1 Gainera, lan ezaren iraupenakondorioetan eragina duela ikusi izan da eta ondorioz, langabezia egoeran denbora gehiagodaramaten pertsonen osasuna denbora gutxiago daramatenena baino okerragoa da (Chen et al.2012; Ferguson et al. 1997; Jackson eta Warr 1987; Menaghan 1991; Rodriguez et al., 2001; Sch...
|
|
|
Norbanako mailari dagokionez, lan ezak pertsona langabetuaren osasun fisiko zeinmentalean eragin kaltegarria daukala frogatu izan da1 Gainera,
|
lan
ezaren iraupenakondorioetan eragina duela ikusi izan da eta ondorioz, langabezia egoeran denbora gehiagodaramaten pertsonen osasuna denbora gutxiago daramatenena baino okerragoa da (Chen et al.2012; Ferguson et al. 1997; Jackson eta Warr 1987; Menaghan 1991; Rodriguez et al., 2001; Schliebner eta Peregoy, 1994).
|
|
|
Baina enplegu bako pertsona bakoitzaren atzean, egoeraren ondorioak pairatzen duen familiabat dagoela azpimarratu behar da. Bizi gertakari estresagarri guztiek bezala, langabeziak ere,
|
lanik
ez duen pertsonarengan gain, familia sistema osoarengan eragiten du (Walsh, 2002, 2003,2012). Hau da, bere efektuak, sistema osatzen duten kide bakoitzean eragiten du, baitafamiliarteko zein familiaz kanpoko harremanetan ere.
|
|
|
Lan honen helburua ez da adin talde ezberdinetako euskaldunek (kasu honetan Bizkaitarrek) telebista ikusten duten denbora eta espazioak (non, noiz, zenbat, zenbat aldiz...) edo edukiak (zer, nola, zein kanalen bidez) aztertzea edota euskal ikus entzulerien joera orokorrakidentifikatzea, baizik eta parte hartzaileen kontakizunak jaso eta alderatzea haien telebistarekikoaisiazko harremanak hobeto ulertzeko. Zentzu horretan
|
lanak
ez du lurralde ordezkaritzarik edoaurkitutako ondorioak Bizkaiko biztanleria osora orokortzerik bilatzeko inolako asmorik.Kontrara, helburua telebistak pertsonen egunerokotasunen bizitzan dituen esanahien ugaritasunaargitzea da helburua. Hori dela eta, lanaren anbizio metodologikoa ulerkerazkoa da, ezorokortzailea (Velasco & Diaz de Rada, 2006).
|
|
|
Gu ez gara iragarpen lanetan adituak, baina maila teknologiko apalekoenpresen etorkizuna auzitan dagoela esan dezakegu, eta beraz, udalerri euskaldunenetan enplegua galtzeko arriskua badela. Formazio maila baxua, halaber, eragozpen bihurtuko da etorkizunekoenpleguak kualifikazioa eskatuko duelako, eta hor
|
lan
eza arazo bihur daiteke. Esate baterakoGipuzkoarako langabezia hazkundeen indizeak ikusiko bazenituzte, azken bost urte hauetan handienak Tolosaldeko udalerrietan daudela ikusiko duzue.
|
|
|
Ez ditu kontabilizatzen, hortaz, ekonomia informaleko jarduerak, besteak beste, autokontsumoa, etxeko garbiketako lanak edota boluntario lanak. Zentzu horretan, mugimendu feministak azpimarratu du emakumezkoek batik bat egin ohi dituzten etxeko lanak eta/ edo pertsonen zaintza
|
lanak
ez direla BPGan barne hartzen, eta egongo balira, BPGak gora egingo lukeela. Bestetik, kontuan hartzekoa da herrialde askotan ekonomia informalak pisu espezifiko handia duela eta giza kohesiorako aspektu garrantzitsua izan ohi dela.
|
|
|
Hala ere, desazkundeko hainbat autorek hausnarketa sakonagoa eskatzen dute lan alorrean, besteak beste, honako hauen inguruan: (i) lanaren produktibitatea kontabilizatzean kanpo eraginak barneratu; (ii) «enplegu» terminoaren esanahia birdefinitu, adibidez, etxeko
|
lan
ez ordainduak eta boluntarioen sektorea barneratuz; (iii) zerbitzu sozialek eskaintzen duten estaldura hedatu, adibidez, oinarrizko errentaren hedapenarekin.
|
|
2017
|
|
|
7 irudiaren bidez, ikasleei galdetzen diet euren alfabetatze eta integrazio prozesuan gainontzeko irakasleek erakutsitako inplikazio mailaz. Irakasle hauen
|
lana
ez da soilik ikasleak alfabetatzen laguntzea, baina helburu hori ere zeharka bete lukete.
|
|
|
Bere asmakizunik ezagunena Toledoko Artifizioa daeta ez da gure garaira haren irudi edo marrazkirik heldu. Kontuan izanda bere
|
lanarengatik
ez zuelakobratu, ulertzekoa da bere makinaren funtzionamendua deskribatzen zuen irudi edo apunterik ez aurkitzea; makinaren funtsa azaltzen zuen dokumentuen hedatzeak beste batzuek antzeko makinak eraikitzekoaukera ireki zezakeen, honela dirua jasotzeko probabilitateak murriztuz. Arrazoi honengatik Juanelokbere asmakizuna izkutatzen saiatu zen, mekanismoa inguratzen zuten eraikinak eginez bere funtzionamendua inork ikusi ez zezan.
|
|
|
Langilea, langile eta enpresari bihurtzean, hau da esplotatu eta esplotatzaile, egoerakorapilatsu eta kontraesankorrean aurkitzen da, eta bere buruaren aurka egiten amaitzen du. Ereduneoliberalean,
|
lanak
ez duela bat aske egiten ondorioztatu daiteke hortaz, ezta arte praktikari lotutako autoerrealizazioaren promesarekin datorrenean ere.
|
|
|
Kapitalismoak ez luke funtzionatuko hau gabe. Ez dago produkziorik erreprodukziorik gabe, eta zentzu horretan, emakumezkoen lana, eredu produktibo kapitalistarentzako ezinbestekoa da (Federici, 2004). Erreprodukzioa ere lana da, eta inolako zalantzarik ez dago beraz,
|
lana
ez dela ekonomia merkatuan balioa sortzenduen soldatapeko aktibitatea soilik, baizik eta haratago doala. Puntu hau argi utzi ostean ordea, irakurketa errazagoegiteko intentzioz, artikulu honetan lanaren kontzeptua, enplegua edo ordaindutako lanari erreferentzia egitekoerabili dela ohartarazi nahi da.
|