|
2013
|
|
|
Historia Garaikidean lizentziatu zen Paueko Unibertsitatean eta postari lanetan dihardu.
|
Bere
lehen poema Herria aldizkarian 1974an argitaratu zuen, harrez geroztik ez du etenik egin idaz jardueran. 1981ean Maiatz literatur aldizkariaren sorreran parte hartu zuen.
|
|
|
(Núñez Betelu, 2001, 16).
|
Bere
lehen poema liburua Bizitza nola badoan (1984) hantxe argitaratu zuen. Azkeneko 20 urteotan eleberriak, poesia, artikuluak, itzulpenak, saiakerak, eta Euskal Herriko hainbat musika talde eta abeslarientzat letrak idatzi ditu.
|
|
|
Aurreratu behar da, halere, pertsonaia femenino protagonistak,, lehen parodia liburutik (Basilika, 1985)?, kritika soziala eta politikoa (100% basque, 2001), besteak beste, konstanteak direla bere narratiban. Poesian Bizitza nola badoan (1984) izan zen
|
bere
lehen poema liburua eta ondorengo nondik norako literarioen ernamuina eta ahots berria. Honetan, ere beste poema liburuetan (Beste aldean, 1991) bezala, amodioari buruzko ikuspegia, inon kokatu ezina, hizpide izango ditu.
|
|
2014
|
|
|
Euskara elkarteak euskarari zentraltasuna emateko lanean ari ziren bitartean, urteak ziren jada postmodernitatea ate joka ari zitzaigula. 1970eko hamarraldiaren bigarren erdian hasita, Arestiren harria harea bihurtuta antzeman zitekeen Etiopia-n (Atxaga, 1978), liburu horretan ageri zen anfora hautsia
|
bere
lehen diskoko ikono nagusi bihurtu zuen Ruper Ordorikak, Franco hil berritan. Nik ez dut amets haundirik/ zeru ederrik eskeintzen,/ etsipenaren mugetan zuekin nago bizitzen. / Nik ez dut solas lodirik etorkizunaz egiten/ bat bateko librakuntzaz ez dut aspaldi sinisten?
|
|
2015
|
|
|
Beste ohar bat egiteko beharrean gaude; izan ere, euskaraz, izen biz osatutako izen konposatuak
|
bere
lehen osagaian dauka oinarria: lehen elementuak bigarrena determinatzen du euskal gramatikan.
|
|
2016
|
|
|
Gabriel Arestiren() literatur lanen historiaren ibilbidean badira datu bi oso ezagunak. Lehena Euzko Gogoaaldizkarian argitaratu zituela
|
bere
lehen poemak. Bigarrena, bere gutunen ezagutza ez dela guztiz burutua.
|
|
|
– Lehen mapa gaeliko hiztunen 1871ko zabalpenarenari dagokio, Ghaeltacht guneen lehen izendapen eta babes neurrien garai ingurukoa, Irlandako Errepublikako gobernu independenteak Ghaeltachten inguruko
|
bere
lehen neurriak hartu baino 55 urte lehenagokoa.
|
|
2017
|
|
|
Garrantzitsua iruditzen zait, bestalde, errenteriar maisuak, atal honetan jaso dudan
|
bere
lehen aipuan, toponimiari aitortzen dion izaera, diziplina historikoa, interpretazioari lotua, beraz, hein handi batean eta, hala izanik, bere gainean interpretazio ezberdinak jaso ditzakeena, toponimoaren osagaiak nabarmenak ez direnean bereziki. Horregatik, ustezko azalpen zenbait, burutsuak edo ez hainbesterainokoak, ematen dira maiz, eta horrek ez du esan nahi etimologia fikzioa egiten denik horrelakoetan, fikzioak (itxurapena edo asmaketa) berarekin baitakar errealitatean ez oinarritzea derrigorrean, eta nik ez dut uste toponimian ari den inork halako helburua izan dezakeenik.
|
|
|
Dena den, Bastidako kontseilari orokorra izanez, nolabaiteko eragina mantenduko du hautesbarruti kontseilaria hautatzerakoan.
|
Bere
lehen ondorengoa postu honetan Jean Timothée Darrieux Juson izan zen(), Jean Épiphane Darrieux en lehengusua, eta hurrengoa Ange Gustave Magnelli() Bastidan kokatu zuen notarioa. Zalantzarik gabe esan dezakegu Magnellik Dasconaguerreren babesari zor diola garaipena hura.
|
|
2018
|
|
|
Salamanca horretan bizi du, hain zuzen ere, Larramendik kontzientzia bikoitzaren esperientzia gordina. Alde batetik, formazio inperialak euskarari eta euskaldunei buruz hedatzen duen" egia" gezurtatu eta
|
bere
lehen hizkuntza sutsuki defendatuko du. Baina bestetik, burdinaren topikoaren osagai den burdin aroa aipatzean, formazio diskurtsibo inperial hispaniarrak eraikitako aroen mitoa onartu du euskara poeman, eta horrekin batera mito horri atxikitako zama ideologiko guztia.
|
|
|
11 Saizarbitoria zehazki Egunero hasten delako
|
bere
lehen nobelaz ari da, 1969 urtean argitaratu zuenaz.
|
|
|
Herri errebolta kultur arloan irmotu egin zen eta euskalgintza mehatxu bilakatu zen Espainiako gobernuarentzat. Gainera, egoera politikoa gaiztotua zegoen ordurako eta ETAk
|
bere
lehen hilketa burutu zuen 1968an. Urte hartan bertan frankismoak Gipuzkoan eta Bizkaian salbuespen egoera gogorra ezarri18 eta intelektual zein apaiz euskaldun ugari atxilotu zuen.
|
|
2020
|
|
|
Esaterako, hiztunaren bi mailetako jardunetan bildutako datu hauek (dardarkaria kontsonante ez horzkari baten ondoren agertzen denekoak) aztertzea interesgarri litzateke: libre, integralak, azukre, prozesu, kapritxo. ruak, ordea, hiztuna berriz
|
bere
lehen fonemara (ubularrera) itzultzea errazten duela dirudi.11
|
|
|
Gainera, haietariko hiruk hiru hizkuntzatik gora hitz egiten dituzte. Haietariko bat,
|
bere
lehen hizkuntza (amazigera) eta harrera herriko hizkuntzak (euskara eta gaztelania) ondo ulertu eta ekoizteko (idatziz zein ahoz) gai izateaz gain, beste bi hizkuntza (ingelesa eta arabiera) ikasten ari da. Arabiera ikasteko arrazoi nagusia zera da:
|
|
|
Badaude beste bi parte hartzaile lau hizkuntza dakizkitenak. Batek, arabieraz(
|
bere
lehen hizkuntza), gaztelaniaz eta euskaraz jakiteaz gain, amazigeraz ere badaki. Bestea, lehenengo hirurez gain, gai da ingelesa ulertzeko eta ahoz zein idatziz adierazteko.
|
|
|
Arrakala horren baitan, ordea, eleberrigintza bere testuingurura moldatu zen, nahiz eta horrek Mendebaldeko eredu hegemonikotik kanpo utzi zuen hein handi batean, eta bazterrean jarraiarazi. Hala ere, hiri ertainen konplexutasuna erakutsi zuen
|
bere
lehen irudikapen urbanoetan, landa eremuko testuinguruarekin harremanean betiere. Hor kokatzen dira Saizarbitoriaren lehen eleberriak, izan Egunero hasten delakok atzerrian kokatutako hiri ertainak baliatzean eskaintzen duen trantsizioaren bidez, izan Ehun metron Donostia nobelatzean nazio gatazkaz gain hiriaren konplexutasun soziala (egoera diglosikoa, turismoaren eragina, etab.) adieraztean.
|
|
|
Aurretik aipaturiko belaunaldi talka berresten da, zaharren munduaren eta gazteen munduaren artean, moral zaharraren eta moral berri baten bilaketaren artean. 60ko hamarkadaren amaierako gazte giroa dakar Saizarbitoriak
|
bere
lehen eleberrira, moral zaharraren dogmak zalantzan jartzeko eta gainditzeko beharra, baita horrek zekartzan buruhausteak ere. Aurrekoarekin hautsi eta moral berriaren bilaketarako espazioa da hiria, baina gatazkaren espazioa ere bada, gazteen askatasun eremuari kontrajarrita belaunaldi zaharraren eskuetan baitaude oraindik hirian kokatzen diren botere sinbolikoen guneak:
|
|
|
Hitz batez, Saizarbitoriak istorio guztiz modernoa plazaratu zuen bai tematikaren, bai formaren aldetik
|
bere
lehen eleberrian, eta ezaugarri horiek trama garatzen den espazioan agerian geratzen dira halaber. Hori dela eta, espazio urbanoa hautatu izana ezinbesteko gertatzen da tramaren eraikuntzarako, baita pertsonaien karakterizaziorako ere.
|
|
2021
|
|
|
1983 eta 1986 bitartean, bederatzi sail elebidun sortu ziren Urruñan, Donibane Lohizunen ala Donibane Garazin, besteak beste. Irakaskuntza kristaua ez zen mugimendu horretatik aparte geratu,
|
bere
lehen gela elebiduna 1967koa baita, nahiz eta bere benetako garapena 1980ko hamarkadan suertatu. Denborak aurrera egin ahala, administrazio publikoak orokorki eta Hezkuntza Ministerioak bereziki problematika hori bereganatu dute, ohartu baitira euskararen berreskurapena beraien eginkizuna dela eta, ildo horretatik, marjinala bilakatzen ari den familia transmisioaren higaduraren ondorioz, hezkuntza sistemaren bitartez burutzen den euskararen ikaskuntza lehentasun bat dela (MI, MCC eta MEER 2016:
|
|
|
Miren Agur Meaberen testuen artean ahots propioaren eta identitate femeninoaren bilaketari dagokionez,
|
bere
lehen liburua da aipagarriena. Han, emakume poeta izatea zer den, nola bizi duen eta idazketak nolako garrantzia duen erakusten du.
|
|
|
Heldu, gazte zein haur literatura idatzi badu ere, haur eta gazte literaturan eta bereziki poesian nabarmendu da.
|
Bere
lehen lana ipuingintzan egin zuen, Uneka... Gaba (Bilbao Bizkaia Kutxa) ipuin liburuarekin 1986 urtean.
|