|
2001
|
|
|
Baudelaire-k adierazi zuen moduan, edertasuna elementu aldaezinez, eternoez eta kalitate neurgaitzezkoz egina dago, baina era berean badu alde erlatibo, garaiko, uneko nahi izanez gero, garaiari, moralari, grinari dagokiona. Alde eternala, adierazkaitza, eta puntuko alde bien artean kokatzen da Sarrionandiaren poesia, errealitateaz berak egiten duen joera kontuan hartuta, badu alde objektiboa, eta era
|
berean
idazlearen existentziak ematen dio bere marka berezia. Liburu honetan, zalantzarik ez, badira poema panfletarioak, politika baten gorespena direnak, eta badira ere alde intimora begira daudenak.
|
|
2002
|
|
|
Testuaren lotura intertestualei dagokienez, euskal kritikak behin eta berriro aipatu izan du V. Nabokoven Lolita (1955) haren intertestua sinesgarriena delakoan. Baina kontua da Mirandek errusiarraren eleberria irakurri gabe zuela Haur besoetakoa idatzi zuenean eta, lan hura gaztelaniara itzuli zuen E. Gil
|
Bera
idazleak eleberriaren hitzaurre interesgarrian dioen bezala, Mirandek egin zuen gauza bakarra izan zen mendebaldeko tradizioan Teokrito edo Virgiliogandik hasita presente dagoen motibo literario batez baliatu. Horretaz gain, aise hautematen dira euskal autorearen zaletasun literarioak, eleberrian zenbait aipu eta erreferentzia agertzen baititu.
|
|
|
Citeseer izeneko bilatzailea http://citeseer.nj.nec.com.
|
Bertan
idazlea, izenburua edo gako hitzen bitartez aurkituko duzu hainbat eta hainbat artikulu. Ingelesezko liburuak, aldiz, ez dira hemengo liburu dendetan erraz aurkitzen, nahiz unibertsitatean eskatuz edo teledenda batean erosiz lor ditzakezun (www.amazon.com, www.megadenda.com,...).
|
|
2003
|
|
|
Azken urteotan, gainera, eta Hiru argitaletxearen esperientziaren ondotik, euskal argitaletxeek, bakoitzak
|
bere
idazleak gazteleraz emateko joera hartu du. Ttarttalo eratu zuen Elkarrek eta Erein ere bide horretatik joan da.
|
|
|
Nirekin arazoak zituela esan ohi zuen, etengabe antzaldatzen nintzelako –hasi zen gelan alderik alde ibiliz berriro ere– Zein gutxi garen bizitzan! Bere arkatz gorria edo koaderno urdina eskuetatik kendu eta erabat galdurik, ezertarako adorerik gabe ikusten nuen, eta saiatu nintzen bide horretatik aurrera egin zezan, baina alferrik izan zen,
|
berak
idazlea izan nahi baitzuen. Literatura sentimenduen erlijio gisa bizi zuen, are gehiago esango nuke, erlijio horren fanatikoa zen, bere itxura, bizimodu eta poseetan idazle bat izatera iritsi zen, baina inoiz ezer idatzi gabe.
|
|
|
Ohe deseginaren erliebea aztertzea aski izango zuen Monika bakarrik edo norbaitekin lo egina zen jakiteko, lurretik haren barruko arropak edo bezperan erabilitako galtzerdiak jaso zituen, edo armairuan begiratuz kalera eraman zuen janzkera asmatu. Nik ez nuen peskiza horietarako denborarik eta bere egongelara jo nuen ea
|
bertan
idazlearen lanik aurki ote nezakeen pentsatuz.
|
|
|
Hasieran gauza txikiak izan ziren. Adiskideek galdetzen ziotenean ea zergatik idazle frantziarraren izena bereganatu zuen puztu egiten zitzaion bularra eta literaturaren tramoiak duen hutsalkeria hain ausarki salatu zuen
|
bere
idazle maitearen istorio zenbait kontatzen zituen. Eta benetako Gary hain idazle ugaria izanik, berak nolatan ez zuen obrarik bidean galdetzen ziotenean," beti nago sortzen hasteko zorian" erantzuten zuen eta etxean bukatu gabeko nobela asko zituela esan ondoren idazle batengan funtsezkoena ez dela obra, kontzientzia literarioa baizik, eta horrelakoak erantzuten zituen, kontzientzia literarioa txorakeriak esatea balitz bezala.
|
|
2004
|
|
|
Bertan azaltzen diren lanen artean, honakoak aipa genitzake: aldizkariaren gaur egungo idazleen nondik norakoak,
|
bertako
idazlea izandako Jesus Gaztañaga zenak bere garaian azaldu zuen Akatsak eta erderakadak idazlana, Euskerazaintza Euskaltzaindia eta euskerea errian, 2004 urteko jardueraren azalpena, Hugh Tomas historialari ingelesak 1936ko gudan euskaldunak jasandako kalteen gainean azaldutakoari buruz Olazar' tar Martinek egiten duen azterketa, Euskerea ta japonera Azkue' ren ustez eta Latiegi' ...
|
|
|
Mogeldarrek, bai Bizentak eta Juan Josek antzeko bertso motak argitaratu zituzten 1814 eta 1823 urte tartean. Beraz giro
|
bereko
idazle batenak ditugu.
|
|
|
Baina kontu honetan ere Aranaren jo kabidea bere testuinguruan aztertu beharra dagoela iruditzen zaigu, orduko giroa kontuan izanda, alegia. Zalantzarik ez da
|
bere aurreko
idazle askok eta askok erdal iturritik hitz asko zurgatu zituztela, erdal giroan eskolatuak bai tzioren. Egia den bezala, aita Larramendiren eraginez, batez ere, hark asma tutako hitz asko jatortzat hartuak izan zirela hala izan gabe, eta, alderantziz berdin, erdarazko hitz asko euskara garbitzat hartuak.
|
|
|
Runeberg, bere aldetik, soumieraz idazteko gauza ez izanik, suedeneraz egin zuen
|
bere
idazle lan guzia. Runeberg’en olerkiek halere abertzaletasuna piztu zuten, nahiz Sueden’go literatura lerrokadetan ere agertu.
|
|
2005
|
|
|
Sinetsi ezinik gipuzkoar batek gazteleraz ez beste inola egin zezakeenik halako lana, eta gehienez ere, ahora ekartzerakoan, itzuliz joateko" beharra" gure euskalkian, lanari" biherra" esaten» hartzen nuela ezinbestean. Halakotan,
|
Berako
idazlea datorkit gogora, gazteleraz idatzi arren, egitura eta sintaxia euskara hutsean nola" irakur" dakiokeen. Hain da nabarmena kontu hori, duela urte batzuk gaztelania ikasten ari zen lagun batek Barojaren liburuetariko bat luzatu zidan, goitik hasita beheraino" zuzenketaz" beterik, berari irakasten zioten sintaxia, aditzaren" denborak" eta abarri jarraiki," gutxiegi" bat jarriko ziolako On Piori.
|
|
|
Denbora aldetiko zantzuak ere antzemangarriagoak dira, horra azken ipuinean etorkinak Otxarkoagara joan zireneko garaia (50eko hamarkadaren amaiera aldean). Egilearen beraren gaineko benetako aipamenak ere ez dira falta (Arestik Laudion eta Zorrozaurren lan egiten zuenekoa,
|
bere
idazle izaera...).
|
|
|
kazetari, idazle, kritikari, ikerle, gramatikari, hiztegigile eta, azken finean, eragile. Herria aldizkariari atxikia dakusagu
|
bere
idazle ibilbidean; kazeta bere ideiak zabaltzeko eta euskara bera zaintzeko erabili zuen. Artikuluez gainera, hainbat idazlan egin ditu liburutan argitaratuak, antzerkia, poesia eta saiakera motan.
|
|
|
Raymond de Montaigne (1629), deitura
|
bereko
idazlearen ilobasoa ere perla ederra dugu. Saintes hiriko diozesan karguak bazituen Baionara izendatua izan zelarik.
|
|
|
172). Alabaina, jende aren ahoko itzuli berezi eta esaldi biribilez baliatzen da, baina sortze eta bihurtze bidezko adierazpide eta egiturak ere gogoko ditu,
|
bere
idazle eta erretorikalari senari jarraiki.
|
|
2006
|
|
|
19:00etan," Tropikales y radikales. Experiencias alternativas y luchas autonomas en Euskal Herrial" liburuaren aurkezpena Jtxo Estebaranz
|
bere
idazlearen eskutik, eztabaida eta" Desalojo de Renteria" bideoaren proiekzioa Itzubaltzeta/ Erromoko Itzubaltzeta gaztetxean.
|
|
|
Nazio txikiak soilik nazioko idazlea dela irakatsi dio idazleari. Begirada aberriaren mugetatik haratago jartzea,
|
bere
idazle lagunekin artearen nazio gaindizko lurraldean bat egitea, jokabide harro edo mespretxugarritzat hartzen dute bere aberkideek. Eta nazio txikiak bere biziraupena arriskuan dagoen egoeretan daudenez maiz, jarrera hori modu errazean moralki justifikatutzat aurkeztea lortzen dute.
|
|
|
Gauza hain omen zen nabarmena lanbidekoentzat, ze Balkan Txikiren lehiatzailerik zorrotz eta gogorrena zen Entelekiak argitaletxeko nagusiak –argitaletxe artesanal eta oso interesgarria hau ere– behin baino gehiagotan esana baitzien bere laguntzaileei ez zuela ulertzen Balkan Txikiko editoreak nola eusten zion, bera izatera, aspaldi suizidatu zatekeela, edo lanbidez aldatu, mukizapi fabrika bat ipintzeko, esaterako, edo sofrologia kabinete bat. Eta kontrarioa apaltzeko asmoz botatako ironiazko hitzak ziren, noski, baina aieru txarrez tindatutako ironia batekoak, Entelekiak argitaletxeko editorea bera ere oso bolada txarra pasatzen ari zelako
|
bere
idazle oso interesgarriek ez ziotelako minutu bakar bateko bakerik ematen: batzuk kexu ziren inork elkarrizketatu nahi ez zituelako, beste batzuk elkarrizketa gehiegi egiten zizkietelako, askok aholku literarioak ez ezik, bere bizitza pertsonaleko gorabeherak ere kontsultatzen zizkioten –alabari jaunartze egunean edo andreari urtebetetzean zer oparitu, jubilazio plana nola prestatu, bigarren eskuko autoa erostea komeni ote zitzaien, bizarra eginda irudi hobea ematen zuten, eta beste hainbat–; bestalde, Entelekiak argitaletxeko idazle enblematikoena emaztearengandik apartatzeko prozesu betean zebilen, eta horren ondorioz, hain enblematikoa ez baina benetan oso oso interesgarria zen beste bat urteroko jeloskorkeria atakeak jota zegoen, horrek ekarri ohi zituen edotariko ondorio ezagunekin.
|
|
|
...adan zegoen, egunkariak saltzen asko laguntzen zuen, eta Gizon Handiak berak baino are birmoldatze ideologiko bizkorragoa burutzeko gauza izan zenez, posizio oso tinko baten jabea zen; egia zen azken denboretan izan zirela bere pribilegiozko tokitik kanporatzeko xedearekin hasitako mugimendu batzuk, baina Gizon Handiak, zen guztiarekin, bazekien bere mugen berri, eta bazekien une hartan ez zegoela
|
bere esku
Idazlearen aurkako kanpainarik hasterik. Beste alde batetik, esan dezagun ezen, Gizon Handiak izenik ez bazuen, are gutxiago zuen izenik Idazleak, kontuan hartuta ehunka hautagairen artean labankazoka buruturiko pelea batetik bizirik ateratako dozena hautatu bateko ordezkaria zela, eta hortaz, guztiz trukagarria.
|
|
2007
|
|
|
Odriozolak dioenez, berak istorioa goitik behera irakurri ondoren sortzen ditu irudiak, bakoitza banan bana, ezin baitu ikusten ez duena marraztu. Horregatik,
|
berak
idazleari zein titulu jarri behar duen esaten ez dion bezala, besteek ere bere marrazkiak errespeta ditzatela eskatzen du.
|
|
|
Hala ere, Schelling gazteak Schiller bisitatu duenean, horrek oraindik elkarrizketa alemanez eramateko zailtasunak zituela, eta oso erraz frantsesera pasatzen zela hitzen bila, konstatatu du32 Goethe-ren aitak italianoz eramaten zuen egunkaria. Goethe
|
bera
idazle frantsesa izateko asmotan hasi da literaturan. Wilhelm von Humboldt-ek bere anaiari idatziriko gutunak Parisen frantsesez daude, etab. Hizkuntzen interesa eta estudioa Alemanian, filosofiko eta zientifikoa, hizkuntza eta literatura alemanaren pizkundearekin baterakoa izan da, gero euren bide autonomoan joateko.
|
|
2008
|
|
|
Eta iparraren eta hegoaren artean dagoen kontrasteaz, are arrazismoaz. Nik, Italia ezagutzen dudan apurra,
|
bere
idazleengatik ezagutzen dut. Eta bertan egin ditudan bidaietatik.
|
|
|
" Argitaletxe
|
beraren baitan
idazle ezagunei (askoz) publizitate gehiago egiten diete" (10)
|
|
|
Puntu horretan, muzin egin die navarrismoak
|
bere
idazleei. Gaurko navarristek, oro har, ez dakite euskaraz, eta Vasconia hitza ere ez dute sobera gustuko.
|
|
|
Eta lehen lerroetan berean, ez duela batere gustukoa garbi erakusten du. Barojak erabiltzen duen doinu umoretsu eta ironiko ber berean, Lhande-k dio
|
Berako
idazlearen errana alderantziz ulertu behar dela. Baroja-k« euskal nazionalismoa »ri erasotzen dio libu ruan, orduan kontrakoa irakurri behar da:
|
|
|
Baroja-ren baitan ikusten dituen kontradizioak azpimarratu ondoan, segitzen du aurrera beste itzal bat erakutsi beharrez,
|
Berako
idazlearen etika falta eta diruaren alderako joera, hain zuzen:
|
|
|
Denbora joan da anartean, eta
|
Berako
idazlearen omena gora dago, Lhande na aldiz, mendretu da eta, euskal kulturan ez bada, frantsesezko idaz le bezala guziz ahantzia izan da. Oraiko ikuspuntutik badirudi kopeta bazue la Lhande-k Baroja handia molde horretan erabiltzeko, bainan, oroitu behar da Lhandek zer fama zuen orduan.
|
|
|
Erran daiteke, literaturaren kritikagintzari bihurgune bat ematen diola, ordu arteko kritika moldeak (Urkijo, Etxepare, etb.) kontutan hartzen badira. Bainan, garai berean, Hegoaldeko eskualdean, Aitzol, Orixe eta Lizardi eta multxo
|
bereko
idazleen artean, gisa bereko urra spide historikoari buru egin zioten (gai hori, urrunago aipatuko dugu).
|
|
|
Mexikon egindako egonaldiaren ostean, Kanadara joan zen. Herrialde hark
|
bere
idazletzat jotzen du, baina Ingalaterran hil zen alkoholismoak jota. Eldarnio edo ez, idazlan biribiltzat daukate aditu askok Sumendiaren azpian.
|
|
|
Arreta eskasa, beraz. Liburuaren aurkezpenak, bai, jaso zuen arreta, eta
|
bertan
idazleak botariko amuak edo ziriak izan du oihartzun handiena:
|
|
|
Hitzaz Mendi elkarteko kideen arteko solasaldi gehienetan gogoetatzen da literaturaren gainean. Hona hemen Hitzaz Mendi elkarteko kideak, nork
|
bere
idazle identitatea duena: Joseba Antxustegi poeta, Mikel Zabalegi idazkaria, Ander Elizalde arkaismo zalea, Edorta Orozgoiti filosofoa, Xabier Landaluze marraizkilaria, eta Kepa Arrastiri politikoa.
|
|
|
Zeren eta, Euskal Idazleen Elkarteak ez ditu
|
bere baitan
idazle soilak biltzen, euskal idazleak baizik. Hau da, hastapenetako elkartze saiakeretatik hasita, euskaraz idazten dutenen kezkei nahiz beharrei erantzun nahi izan die EIEk.
|
|
2009
|
|
|
Albaniako kulturan aditua,
|
bertako
idazleak sari hau jaso du Felipe Printzearen eskutik. Arrazoiaren defentsa egiteagatik eman diote atzo gauean Oviedon izandako ekitaldian.
|
|
|
Ez daki zergatik, baina sormen literarioaz irakurri dituen liburuek
|
bere
idazle lana oztopatu egiten dutela konturatu da. Idazten hasten da, eta berehala burura datozkio irakurritako hainbat teoria:
|
|
|
Eta bere lanetan bezala bere biografian ere bai. Bere militarra eta
|
bere
idazlea batetik, baina bere alde publikoa eta ezkutukoa ere bai.
|
|
|
Hori hobeto ulertzeko, oso gomendagarria da Isaiah Berlin-en Las raÃces del romanticismo [8] obraren pasarte batzuk irakurtzea, liburu bat aipatzearren.
|
Bertan
idazleak gerra napoleonikoen ondoko Frantzia eta Alemania ezaugarri zituen corpus estetikoak alderatzen ditu garaiko adierazpen musikalen bitartez. Hau da:
|
|
|
Idazleak zur eta lur ikus dezake bere obra salgai, bere baimenik gabe, ordainetan deus jaso gabe. Editoreari gauza bera gerta dakioke, eta horrek ere ez luke deus kobratuko nahiz eta
|
berak
idazleari egina dion jada ordainketa. Liburu dendak ikusiko du berak dendan daukan liburu bera han dagoela, eta merkeago edo doan ez bada.
|
|
|
The Monk Who Sold His Ferrari liburuaren xarma ez dagokio soilik
|
bere
idazlearen abizenari, bere proposamenari baizik. Helburu zehatzak eduki, horretarako epeak ipini eta, berdin poeta edo fraide izan, arrakasta lortzeko bidean zaude.
|
|
2010
|
|
|
Malon etxaidek mirespenez aipatzen ditu, adibide gisa, frai luis en prosa ederrean aurkitu dituen edergarriak eta gaztelaniak bere baitan dituen aberastasunak: balio horien kontzientziak sustatu zuen Malon etxaideren obra, eta berorietan zuen usteagatik, hizkuntzaren kalitate zuzena eskatu zien idazleei (ikusi dugu), baina ez, bestalde, gramatikari kritiko tente itsuen aurrean
|
bere
idazle askatasuna ere defendatu gabe, betiere hiztun guztien mesedetan jardute aldera: eztabaida hauen artean bere ama hizkuntzaz maiteminduta, Malon etxaidek salakuntza abertzale bat egiten dio arerioen pentsamoldeari, eta aldi berean etorkizunerako utopia baten leihoa irekitzen du, Manifestuaren azken lerroetan. ezin du jasan gaztelania hizkuntza arlote eta bilaua dela dioen jendea, eta halakorik esatea nazio osoari egiten zaion iraina dela dio:
|
|
|
Maiatz literatur mintegiaOfizioz unibertsitateko erakasle naiz eta ikerlari. Aldi
|
berean
idazle. Hemen bakarrik idazle bezala mintzo naiz.
|
|
|
ergel, kaiku, kirten, tentel eta burugabetzat jotzeaz gain, jakina; aitortu ere, aitortzen baituzu zeurean, uko egin zeniola, memento batetik aurrera, Sabinoren obra irakurtzeari, haren idazkiak adimenari egindako iraintzat hartuta; baina ezin duzuna ahaztu zera da: Sabino bere garaiko gizona zela, eta badirela garai
|
bereko
idazle, intelektual eta politikari espainiarrak?, el regionalismo egoísta y odioso es estéril, esaten zuen Menéndez Pelayok, hortik aurrera edozer?, izugarriak esan zituztenak euskaldunen aurka; are gehiago esango dizut:
|
|
|
Gerhard, gero, pinturatik literaturara pasatu zen, eta han ere
|
bere
idazle kuttunez mintzatu zitzaidan, Maxim Gorkiz batez ere, zeina idazleen idazletzat eta eredutzat baitzuen, hirietako fabriketako giroa eta lumpenari lotutakoa ezin hobeto islatu zituena: –Hartu haren bizitza, eta hartu orain artean idatzi duen obra, eta biak dira bat:
|
|
|
Eta maila batean erromantiko bat bazen ere, ez zen zu bezalakoa, oinarri zientifikoa zuèn erromantizismoan sinesten baitzuen gehienik ere, geroxeago azalduko dizut puntu horri buruz zer esan nahi dizudan. Berari entzun nion lehen aldiz Freuden izena. Espainian artean ez zen hain ezaguna, haren obra 1924tik aurrera itzultzen hasi baitziren?, eta berari entzun, halaber, mediku psikiatra ospetsuaren ikerketek gizonaren ezagutzan garrantzi ikaragarria izango zutela, Barojak aurrerago erakutsiko zuèn iritziaren aurka, pedante fantasiosotzat hartu ez zuen, bada,
|
Berako
idazleak austriar doktore jakintsua!
|
|
|
Hala, bada, handik aurrera, neure begien begirada zorroztu, eta behatzaile zorrotz bihurtu nintzen, bai neure burua eta bai besteena aztertzeko ahaleginean, halako moldez, non berandu gabe egiaztatu bainuen
|
Berako
idazleak adierazitakoa lege orokorra zela, neure baitaren baitatik hala ikusten nituen gauzak bederen: Teoren pozak, aitak noiznahi zituen laudoriozko hitzak Teofilo Mariarentzat, anaiari atsegin handia eragiten ziotenak?
|
|
|
Baina Libanotik berririk ez zetorrenez, neskak ausardia handiz
|
bere
idazle kuttunari, Ghazi al Gosaibi poetari bidali zion, aspaldi batean Britainia Handian enbaxadore gisa urteak emandako poetari, une hartan Saudi Arabiako gobernuko ministro zenari. «Nire idoloetako bat da eta liburua gustatu zitzaiola esateko deitu zidanean, pozez zoratzen jarri nintzen».
|
|
|
Norbaitek galde lezake nola gertatu ote zen sermoia aukeratzearen kontua, zergatik aukeratu hain justu genero hau, eta ez beste bat. Joseph Conradengan aurkitu nuen erantzun posible bat, alegia, hizkuntza ez duela norberak aukeratzen, ezpada hizkuntzak berak aukeratzen dituela
|
bere
idazleak?
|
|
|
Hala, bada, handik aurrera, neure begien begirada zorroztu, eta behatzaile zorrotz bihurtu nintzen, bai neure burua eta bai besteena aztertzeko ahaleginean, halako moldez, non berandu gabe egiaztatu bainuen
|
Berako
idazleak adierazitakoa lege orokorra zela, neure baitaren baitatik hala ikusten nituen gauzak bederen: Teoren pozak —aitak noiznahi zituen laudoriozko hitzak Teofilo Mariarentzat, anaiari atsegin handia eragiten ziotenak— goibeltzen ninduen, eta haren porrotak pozten; baina zure arrakastak ere, Gabino, goibeldu egiten ninduen, kontzienteki lehiakidetzat ez zintudan arren —burbuila batean bizi zinen—, inkontzienteki lehiakide potentzialtzat baitzintudan —etxeko marrazkilaria zinen, ez ahaztu! —, ez zait beste esplikaziorik bururatzen.
|
|
|
ergel, kaiku, kirten, tentel eta burugabetzat jotzeaz gain, jakina; aitortu ere, aitortzen baituzu zeurean, uko egin zeniola, memento batetik aurrera, Sabinoren obra irakurtzeari, haren idazkiak adimenari egindako iraintzat hartuta; baina ezin duzuna ahaztu zera da: Sabino bere garaiko gizona zela, eta badirela garai
|
bereko
idazle, intelektual eta politikari espainiarrak —" el regionalismo egoísta y odioso es estéril" esaten zuen Menéndez Pelayok, hortik aurrera edozer—, izugarriak esan zituztenak euskaldunen aurka; are gehiago esango dizut: espainiarren erasoa, bortitzagoa izateaz gain —erasoak indarren araberakoak ohi dira, badakizu, eta guk, geure identitatearen defentsan, ez dugu gerra alerik irabazi—, etengabea izan da mendeetan zehar:
|
|
|
Gerhard, gero, pinturatik literaturara pasatu zen, eta han ere
|
bere
idazle kuttunez mintzatu zitzaidan, Maxim Gorkiz batez ere, zeina idazleen idazletzat eta eredutzat baitzuen, hirietako fabriketako giroa eta lumpenari lotutakoa ezin hobeto islatu zituena: ‘Hartu haren bizitza, eta hartu orain artean idatzi duen obra, eta biak dira bat:
|
|
|
Eta maila batean erromantiko bat bazen ere, ez zen zu bezalakoa, oinarri zientifikoa zuèn erromantizismoan sinesten baitzuen gehienik ere, geroxeago azalduko dizut puntu horri buruz zer esan nahi dizudan. Berari entzun nion lehen aldiz Freuden izena —Espainian artean ez zen hain ezaguna, haren obra 1924tik aurrera itzultzen hasi baitziren—, eta berari entzun, halaber, mediku psikiatra ospetsuaren ikerketek gizonaren ezagutzan garrantzi ikaragarria izango zutela, Barojak aurrerago erakutsiko zuèn iritziaren aurka, pedante fantasiosotzat hartu ez zuen, bada,
|
Berako
idazleak austriar doktore jakintsua!
|
|
|
Bestalde, Auñamendi entziklopediak eskaini dizkio bizpahiru lerro, baina, hiru libururen egilea dela adieraziz, eurotariko lehena, Itziarreko amabirjinari buruzkoa eta 1884an plazaraturikoa. Argi dagoenez, hor nahasketaren bat dago, izen
|
bereko
idazle bi bateratu direlarik, baina, esan gabe doa, ezinezkoa da Aizpuru ordiziarrak liburu bat idaztea artean jaio barik.
|
|
2011
|
|
|
Gazte literatura errentagarriagoa da, eta
|
berak
idazle izan nahi zuen.
|
|
|
Arriagari zentzuzkoa iruditu zaio. " Nire adin
|
bereko
idazle dublindarra izan liteke Pearce", pentsatu du. Agian egunen batean museora eramango dute.
|
|
2012
|
|
|
Bai euskal literaturak eta bai garaiko itzulpenek aspertzen ninduten. Ez zen nobela beltzik euskaraz, ez fantasiazko narraziorik,
|
bertako
idazleak beste tradizio batetik zetozelako, edo. Hasieran, gogoz kontra irakurtzen nuen euskal literatura, euskara ikasteko eta ondo idatzi ahal izateko, eta ez irakurtzearen plazer hutsez.
|
|
|
Sormen krisi latza sufritzen ari den sona handiko idazle batek, diruduna bera, hasberri baten orijinala irakurri du. Oso nobela ona iruditu zaio, inbidia ematen dio testuak, bizitzen ari den lehorte artistiko hartan
|
bere
idazle loriak asko irabaziko luke nobela hura bere izenarekin kaleratuko balu. Hasberriarekin hitz egin, eta, tirabira askoren ondoren, nobela erosten dio.
|
|
2013
|
|
|
Begira dezagun, esaterako, Goierrira, hura ere industriala, hura ere ekimen handikoa, hura ere sozialki eta ekonomikoki aberatsa: hogeita hamarretik gora dira
|
bertako
idazleak. 90eko hamarkadetako datuak dira, baina gutxi fida:
|
|
|
Bere medikuarengandik hurbilago egoteko Winchesterrera aldatu zen Cassandrarekin batera, baina alferrik izan zen: 1817ko uztailaren 18an, Jane Austen Addison eritasunaz hil zen, 41 urterekin eta
|
bere
idazle karrera erdi erdian etenik. Haren irakurle gehienek ez zioten izena ezagutzen.
|
|
|
Egia da Austen idazle augustuarra dela, baina, era berean, egia da erdigunea bilatzen zuela zentzuak eta sentiberatasunak irudikatzen duten mutur bien artean, eta ez zuela ez bata ez bestea ukatu nahi, baizik eta biekin aberastu. Johnson eta Cowper
|
bere
idazle kutunek bezala, afektazioa eta zurikeria gorrotatzen zituen, baina, lehenengoarengan argudio arrazoitua, aforismorako joera eta egia orokorren pertzepzioa maite zituen artean, bigarrenarengan satira alaia, naturarekiko sentiberatasun zintzo eta sakona eta sentimenduenganako fedea zituen gogoko. Joera biak elkarren osagarri dira, eta oso ondo adierazten dute Austenen pentsaeraren eta estetikaren aurea mediocritas edo erdibide dohatsua.
|
|
|
Eta idatzia dago nahieran, balaztarik gabe, askatasun osoarekin. Hustu egin da
|
bertan
idazlea.
|
|
|
Bizkitartean, erredaktore taldearen murrizte hark, hastapenean, astekaria kinka txarrean ezarri bazuen ere, aski laster etekina atera zion egoera hari:
|
bere baitako
idazleak gerla tokitik artikuluak igortzen hasi zirenean, astekariaren balioa handitu baitzen.
|
|
|
Bilal
|
bera
idazle bikaina da.
|
|
2014
|
|
|
Gabriel txikitan bakartia zela zioen Juan Marik, eta umeren batek burla egiten zionean bazter batera joaten zela mutila bakar bakarrik negar egitera. Ez al da horixe
|
bera
idazleok idazmahaian gaudenean egiten duguna, munduko penak sentitu, geuk bakarrik negar egin eta malkoak paperean ele bihurtu. Meli Esteban Arestiren emazteak aitortu du, hil au rreko urteetan, idazlea bazebilela nobela bat idazteko asmoekin.
|
|
2015
|
|
|
eta halakoak esanez, eta nahiko lukeela ba, familiako idazlea ezagutu. Familiako idazlea edo familiako beste idazlea, ezin jakin nola esango zuen, ez baitakit zenbateraino hartzen zuen aintzat
|
bere
idazle ofizioa ere. Nik artean ez nuen ezagutzen haren idazlanik, ezta ezagutzeko gogorik ere:
|
|
|
Hurrengo Ithaka. Azkenean, buruberokeria hura (borgeszaletasunarena, alegia) uzteko adorea aurkitu nuen, heldu baitzen garaia, bildumazaletasuna
|
bera
idazlearekiko benetako interesa baino sendoagoa zena; edo beharbada nire borgeszaletasuna epelduz joan zen, Borges inguruko literatur merkatuaren interesak mugarik gabe zabaltzen jarraitzen zuen bitartean. Borges eta kabala, Borges eta arkitektura, Borges eta ametsak, Borges eta zinema, Borges eta matematika, Borges eta Komedia dantearra, Borgesen hitzaldiak, Borges eta Buenos Aires, Borges gaztea, Borges haurrentzat, Borgesen hainbat hiztegia, Borges eta...
|
|
|
Saizarbitoriak,
|
bere
idazle izaera luzaro ukatu ostean, berriki onartu egin du. Ordea, Hasier Etxeberriari kontatu dionez, hamaika urte zituenerako ohartua zen idazleak ez duela begirune berezirik merezi.
|
|
|
Ez da gauza
|
bera
idazlea bere miseria partikularrak kontatzera mugatzea, edo bere bizitza fikzioz apenas mozorrotuan behin eta berriro agertzea senar itsusi, zikin eta gogaikarri bat, zeure ezaugarriak dituena goitik behera, azken kapituluan garbitzen dutena: " Han zebilen ergel hura, nire senarra, hamsterrari jertsea josten, eta pozik egin nion tiro kopeta erdian".
|
|
2016
|
|
|
Lehiakide ditudan bi idazle gazteen pare sentitzen nintzen, nahiz eta gure artean ezer gertatu ez balitz bezala jarraitu dugun hizketan autobusaren markesinaren azpian eserita, aurreko aldian baino elkarrengandik gertuxeago; bere beheko ezpain hanpatua begien aurrean ikus nezakeen berriro, lehen baino gizenagoa orain, eta eroriagoa ere bai, nik emandako hozkaden ondorioz seguru asko. Idazle bakoitzak
|
bere
idazle kutunen konstelazioa aurkitu arte bere estiloa finkatzea zeinen zaila duen kontatzen ari zitzaidan ikastaroan erabiltzen zuen tonu aseptikoan, bion arteko intimotasun bat batekoegiari iskin egin nahian seguru asko, autobusa badatorrela ikusi dugunean.
|
|
|
Bere itxurak bazuen, dena den, dotoretasun halako bat, urrutiko egiten zuena. Uzkurra zen, pixka bat izua, apala eta, ez dago esan beharrik, lotsatia, baina eraldatu egiten zen
|
bere
idazle kutunei buruz hitz egiten hasten zenean, irlandarrak edo txekiarrak zirenean are gehiago. Nik askotan galdu egiten nuen esaten zuenaren haria, eta tarte luzeak ematen nituen bere keinuei edo ileari begira, eta galdegiten nion neure buruari, ile gorrien aurrean gizonezko gehienek egiten duten moduan, gorputzeko beste ataletan ere urre gorriaren kolorea izango ote zuen.
|
|
|
Noski baduela xarma. Badakit bihar ere afalondoan txeratsu jarriko zaidala eta hain ikasia duen laztan hori egingo didala, behatz erakuslearekin meridiano moduko bat marraztuko didala bekokitik leporaino, edo begietara zuzenean begiratuz bere beheko ezpainari hozka egingo diola, edo eskuarekin behin eta berriz laztanduko duela bere adatsa eta ahots hezearekin esango didala belarrira ni naizela
|
bere
idazlerik onena eta, niri begietara begira isilik une luze bat eman ondoren, nire zakilaren tamaina aipatuko duela, horregatik bakarrik munduko gizonik zoriontsuena izan behar banu bezala. Pixka bat aspertzen hasita naukate bere trikimailuek.
|
|
|
Hoa kanpora gure gizartetik! Nolanahi ere den, gure idazlegaia ez da batere sineskeriazalea, eta badaki
|
bere
idazle faboritoak, alegia García Márquezek, ezin ziola lanari ekin mahai gainean lore hori bat ez bazeukan. Zorte ona ekartzen omen zion.
|
|
|
Adin ertaineko gizon bat, ogibidez irrati esataria, rock eta pop zaharrean espezializatua, eta aldi berean literatur kritikaria, nora ezean sentitzen da neska lagunak utzi duelako, baina laster hasiko dira berri onak sortzen bere inguruan: neska autobus gidari bat ezagutzen du, harreman posible bat ekar dezakeena; editore lana eskaintzen diote argitaletxe batean,
|
bere
idazle miretsienarekin lan egiteko aukera emango diona... Protagonistaren izaera txepelak, ordea, pikutara bidal dezake dena.
|
|
|
Juan Perez Lazarraga. Izen
|
bereko
idazlearen senidea. Gebara etxe garrantzitsuko ondasun guztien administratzailea.
|
|
|
Duela ez hainbeste, idazle gazte bati egindako elkarrizketa irakurtzen nuen egunkari batean; erantzuten zuen aurrenekoetako bat, ziur aski. Miresmen xalo bat eta inbidia erretrospektibo puntu bat sentitu nituen, izan ere
|
bere
idazle kutunen artean Ruíz Zafón, Boyne eta Murakami zeudela aldarrikatu zuen: niri, bere adinean halako elkarrizketa bat egin izan balidate, Tolkien, Asimov eta Christie. Agatha?
|
|
|
|
Bere baitako
idazlea dugu Erkiaga, berak beratara jardun eta ikasitakoa, lan eta ekinaren poderioz goi maila lorturikoa idazketan. Arranegi (1958) lanari eginiko «Atadian» dioenez, bere jaioterriari zion maitasunak bultzatu zuen idazten:
|
|
|
Frantses literatura
|
bere
idazleei esker da hedatu, Molière, Hugo, Rousseau bezalakoei esker. Zerbitzari baliosak badauzka eskuarak ere.
|
|
|
Problematikak ez zituen azterketen bidez jorratzen, baina hemen izendatuak zituen gai nagusiak, euskara eta geroa, biak, antzerkietan lantzen zituen. Aldiz, itzulpenen problematikan ez zen sartu, nahiz eta
|
bere inguruan
idazleak horretan aritu, ez zuen bide hau hartu. Horrez gain, Ipar Euskal Herriko antzerkigintzan, itzulpengintza baliatu baldin bada, ez da oinarrizkoa izan antzerkigintzaren garatzeko.
|
|
|
Hala ere, instituzioekiko dauden loturak kontuan hartu behar dira definizio horiek azaltzerakoan. Euskal kulturari doakionez eta Larzabalen garaian horrelakoak gutxi ziren, atxiki ditugu soilik garai
|
bereko
idazle «ezagutuen» iritziak.
|
|
|
Baserriko eta fabrikako langintzek utzi izan zioten tarteetan landu zuen Martin Ugarte Saletxek
|
bere
idazle ibilbidea. Baserriko sukaldea zuen idaztoki.
|
|
|
Bai, izan zuen gaztetan norabide horretan jarriko zuenik edota hasierako txingar ezbaiko hari haize eman eta pizten lagunduko zionik. Brinkolako auzo eskolan maisu izan zuen on Jeronimo apaiz beasaindarra aipatzen omen zuen
|
bere
idazle grinaren piztaile. Hala diote haren literatura ibilbidearen hasierak kontatzen dizkigutenek.
|
|
|
Umetatik irakurzale, Brinkolako auzo eskolan maisu izan zuen don Jeronimo apaiz beasaindarra aipatu ohi zuen
|
bere
idazle grinaren esnale. Astero, Joxe Mari tabernariarengana iristen zen Argia irakurrarazten zien hark dotrinan.
|
|
|
Shakespearek
|
bere
idazle ibilbidearen hasieratik idatzi zituen tragediak; goiztiarrenetakoa Titus Andronicus (Tito Androniko, 1593) izan zen eta urte batzuk geroago Romeo and Juliet (Romeo eta Julieta) dator. Dena dela, osperik handiena izan zutenak 1601etik 1608ra bitartean idatziak dira:
|
|
|
|
Bere
idazle bizitzako azken hamarkadan, 1600 urtetik aurrera, Shakespearek tragedia handiak eta, komedia ilunak, idatzi zituen.
|
|
|
Entsegu liburua da honakoa, baina halakoetan ohikoa den tonu formaletik aldentzen da, kaleko hizkera erabiliaz. Sarritan tabu diren gaiez dihardu
|
bertan
idazleak; hala nola, prostituzioaz, bortxaketaz, homosexualitateaz, pornografiaz...
|
|
|
Baskoia deitura asmatu zuen gipuzkera, lapurtera eta nafarrera bere baitan hartuko lukeen zerbait izendatzeko. Beraz, ez litzateke lur eta zur harrituta geratzekoa
|
bere
idazlerik gogokoena Mendiburu zela aditzen baldin badugu. Aita Donostiari eskaini," Donostiar Joseba Andoni aba gure abendaren ereslari adoretsu ta kartsuari", eta Cartagenako gotzainarengandik oniritzia jaso zuen liburuak edizio bat baino haboro izan zituen naski, baina lehenbizikoak lortu arrakasta ez zen harzara errepikatuko.
|
|
|
1888 Berriki, eta Eduardo Gil
|
Bera
idazlearen eskutik espresuki, aukera berria izan dugu Jose Maria Lakoizketa Santestebanen lana irakurri ahal izateko. Ez da gutxi gero, benetan poztekoa baita eskuetan berredukitzea berrargitalpen galdu ahantzi hau.
|
|
|
cuestiones candentes 228 orrialdeko lan gotorra 1884 urtean argira eman zuenean Bartzelonako Pino karrikan zegoen Tipografia Catolica izeneko argitaletxean. Sarrera batek, berrogei kapituluk eta epilogoak osatzen dute, eta liburuan
|
berean
idazlearen beste zenbait lanen zerrenda jasotzen da, besteren artean, A una señora y a muchas, Casa y casino, El sacerdocio domestico, Las diversiones y la moral, yPara que sirven las monjas?, eta aipatu Revista popular astekariaren barruan zeukan" Lecciones de teologia moral" edota" Propaganda catolica" saioei zegozkienak. Soma daitekeenez, ez da hagitz beharrezkoa gertatzen aita Sardaren pentsamoldea azaltzea, baina nonbait despistaturen bat balitz, hona hemen aldizkari herrikoi horretaz berak zegien azalpena:
|
|
|
|
Bertako
idazleak ekarriko ditugu irakurketak egitera.
|
|
|
Bainan oroz gainetik laudatu nahi duguna da haatik
|
berak
idazle kondu zeraman saila. 1960 an haren lehen olerkiak agertu ziren Gure Herria aldizkarian.
|
|
2017
|
|
|
() Gallegos Lara jaio zen urte
|
bereko
idazle ekuadortarra. Hau ere, gurea bezala, ezkerreko alderdi bateko militantea eta bere ideiengatik kartzelatik pasa behar izan zuena.
|
|
|
Errusiar literatura gustatu zait betidanik, eleberriak, poesiak, lekukotasunak... Fiodor Dostoievskiren konpainiaz gozatu nuen, urtea baino gehiagoz,
|
bere
idazle egutegiarekin bukatuz, tristura bat bihotzean, irakurle pasionatu ibilaldia akabatzen zitzaidalako hain zuen. Uda honetan, Anton Txekhovekin batera ausatu nintzen kartzela kolonia moduan antolatu Sakhalineko uhartean, goiti eta beheiti, ezker eta eskuin, noizbait jada egina ez baldin bazen... euskaratuko nukeen Kaia Txoria antzerkia eskaintzeko, balizko casting batean, zein antzezle aukeratuko nituen irudikatuz:
|
|
|
Alexander von Humboldten Mundu Berria (Andrea Wulf) Alexander von Humboldt, ekologiaren aitatzat hartua, urteko liburu onenetakoa da, The New York Times, The Independent edo Publishers Weekly hedabideen arabera.
|
Bere
idazlea, Andrea Wulf, esploratzaile eta zientzialari ausart honen bizitza liluragarria da. Darwin, Goethe edo Jefferson bezalako idazle, idazle edo politikariak inspiratu zituen mundu osoan.
|
|
|
Nazio bat
|
bere
idazleengan, bere ohituretan eta bere ekintzetan zehatz ezagutzeko nire ustezbeharrezkoa da denbora luze bat bertan egotea, finean, horiek guztiak ezagutzea ezinbestekoa delako ulermen zehatz batera iritsi ahal izateko.
|
|
|
Victor Hugo() Literaturako genero guzietan asko idatzi du, eta gehienetan ederki.
|
Beraz
idazle erraldoia dugu. " Le Mont Blanc" izengoitia eman zaio.
|
|
|
Bihotzez itxaro dut, afera itsusi hau hurrengo urterako konpon dadin, nik eta jakin badakit nire kasu
|
berean
idazle eta elkarte ttipi gehiago izan direla, aurtengo edizioan neure burua guztiz baztertuta eta diskriminatuta ikusi baitut, Biltzarrean parte hartu ezinik. Borondate pixka batez, bada irtenbidea, eta horixe da galdatzen dudana 2018ko Biltzarrean, orain arte egin dudan bezala, Bazko astelehenez parte hartu ahal izatea.
|
|
2018
|
|
|
Sar hitzan
|
berean
idazleek diote kristau askok beren fedea ulertzen dutela gaur egun munduak sortzen dituen griñabideen kontrako hesi edo harresi bezala. Zorroztasun eta nortasunezko katolizismoa aldarrikatuz, erlijionean bilatzen dute bizikidetzaren ikuspegi segurtagarri eta ordenatu bat.
|
|
|
Japoniar literatur jatorraren eta ez jatorraren inguruko auzia aspaldikoa da, baina indar handia hartu du azkenaldian Murakami, Yoshimoto eta gisako idazleek lortu duten arrakastaren harira. Sinpleegia litzateke esatea Japonia ez dela
|
bere
idazleen arrakastarekin gehiegi pozten; aitzitik, arazoaren gakoa arrakasta hori ahalbidetu duten balio kulturaletan dago. Mendebaldeak japoniar literaturaz duen irudia Bigarren Mundu Gerra osteko asmakizun bat da.
|
|
|
Zaldiko Maldikorena eta
|
bere
idazle eta eragile kulturalena Enrike Diez de Ultzurrun, Mikel Lakasta; Karrikiri Elkartearena Juan Luis Etxaburu Ondarru, Jon Bujanda; Berriozarko Zorroka Elkartearena Jokin Irigoien, losu Osta; Senpereko Hatsa Elkartearena Auxtin Zamora; Baionako Maiatzena Luzien Etxezaharretaeta Iruñeko Pamielak berriki argitaratu duen 39 idazle nafar liburuaren eragileak eta idazleak Pello Elzaburu, Jose Ang... Hemendik aurrera, talde, erakunde, kultur eragile eta idazle horien guztien historia eta ekarpenak beste batek osatu ditu, eta pizgarri izan daiteke alor interesgarri honetan sakontzeko, harrapatzen duen gaia baita.
|
|
|
|
Bertako
idazleak ere aurkitzen ditugu: esaterako, Nicolas Irurzun, hirugarren mailako olerkaria (goitizenez Golondrina) eta" La Vida Breve" gizarteko albiste arrosen sailaz arduratzen zena (ez dirudi oso lan duina Parnasoko arima batentzat).
|
|
|
Norvegiako eremu zabalean 5 milioi lagun baizik ez dira bizi, Euskal Herrian baino 2 milioi gehiago. Hala ere, hango gobernuak sostengatzen ditu
|
bere
idazleak, aukera handia emanez norvegierazko liburuak beste hizkuntzetara itzultzeko. Gisa horretan, hango literatura indartsu dago.
|