|
2003
|
|
|
Nirekin arazoak zituela esan ohi zuen, etengabe antzaldatzen nintzelako –hasi zen gelan alderik alde ibiliz berriro ere– Zein gutxi garen bizitzan! Bere arkatz gorria edo koaderno urdina eskuetatik kendu eta erabat galdurik, ezertarako adorerik gabe ikusten nuen, eta saiatu nintzen bide horretatik aurrera egin zezan, baina alferrik izan zen,
|
berak
idazlea izan nahi baitzuen. Literatura sentimenduen erlijio gisa bizi zuen, are gehiago esango nuke, erlijio horren fanatikoa zen, bere itxura, bizimodu eta poseetan idazle bat izatera iritsi zen, baina inoiz ezer idatzi gabe.
|
|
|
Ohe deseginaren erliebea aztertzea aski izango zuen Monika bakarrik edo norbaitekin lo egina zen jakiteko, lurretik haren barruko arropak edo bezperan erabilitako galtzerdiak jaso zituen, edo armairuan begiratuz kalera eraman zuen janzkera asmatu. Nik ez nuen peskiza horietarako denborarik eta bere egongelara jo nuen ea
|
bertan
idazlearen lanik aurki ote nezakeen pentsatuz.
|
|
|
Hasieran gauza txikiak izan ziren. Adiskideek galdetzen ziotenean ea zergatik idazle frantziarraren izena bereganatu zuen puztu egiten zitzaion bularra eta literaturaren tramoiak duen hutsalkeria hain ausarki salatu zuen
|
bere
idazle maitearen istorio zenbait kontatzen zituen. Eta benetako Gary hain idazle ugaria izanik, berak nolatan ez zuen obrarik bidean galdetzen ziotenean," beti nago sortzen hasteko zorian" erantzuten zuen eta etxean bukatu gabeko nobela asko zituela esan ondoren idazle batengan funtsezkoena ez dela obra, kontzientzia literarioa baizik, eta horrelakoak erantzuten zituen, kontzientzia literarioa txorakeriak esatea balitz bezala.
|
|
2004
|
|
|
Runeberg, bere aldetik, soumieraz idazteko gauza ez izanik, suedeneraz egin zuen
|
bere
idazle lan guzia. Runeberg’en olerkiek halere abertzaletasuna piztu zuten, nahiz Sueden’go literatura lerrokadetan ere agertu.
|
|
2008
|
|
|
Puntu horretan, muzin egin die navarrismoak
|
bere
idazleei. Gaurko navarristek, oro har, ez dakite euskaraz, eta Vasconia hitza ere ez dute sobera gustuko.
|
|
2010
|
|
|
ergel, kaiku, kirten, tentel eta burugabetzat jotzeaz gain, jakina; aitortu ere, aitortzen baituzu zeurean, uko egin zeniola, memento batetik aurrera, Sabinoren obra irakurtzeari, haren idazkiak adimenari egindako iraintzat hartuta; baina ezin duzuna ahaztu zera da: Sabino bere garaiko gizona zela, eta badirela garai
|
bereko
idazle, intelektual eta politikari espainiarrak?, el regionalismo egoísta y odioso es estéril, esaten zuen Menéndez Pelayok, hortik aurrera edozer?, izugarriak esan zituztenak euskaldunen aurka; are gehiago esango dizut:
|
|
|
Gerhard, gero, pinturatik literaturara pasatu zen, eta han ere
|
bere
idazle kuttunez mintzatu zitzaidan, Maxim Gorkiz batez ere, zeina idazleen idazletzat eta eredutzat baitzuen, hirietako fabriketako giroa eta lumpenari lotutakoa ezin hobeto islatu zituena: –Hartu haren bizitza, eta hartu orain artean idatzi duen obra, eta biak dira bat:
|
|
|
Eta maila batean erromantiko bat bazen ere, ez zen zu bezalakoa, oinarri zientifikoa zuèn erromantizismoan sinesten baitzuen gehienik ere, geroxeago azalduko dizut puntu horri buruz zer esan nahi dizudan. Berari entzun nion lehen aldiz Freuden izena. Espainian artean ez zen hain ezaguna, haren obra 1924tik aurrera itzultzen hasi baitziren?, eta berari entzun, halaber, mediku psikiatra ospetsuaren ikerketek gizonaren ezagutzan garrantzi ikaragarria izango zutela, Barojak aurrerago erakutsiko zuèn iritziaren aurka, pedante fantasiosotzat hartu ez zuen, bada,
|
Berako
idazleak austriar doktore jakintsua!
|
|
|
Hala, bada, handik aurrera, neure begien begirada zorroztu, eta behatzaile zorrotz bihurtu nintzen, bai neure burua eta bai besteena aztertzeko ahaleginean, halako moldez, non berandu gabe egiaztatu bainuen
|
Berako
idazleak adierazitakoa lege orokorra zela, neure baitaren baitatik hala ikusten nituen gauzak bederen: Teoren pozak, aitak noiznahi zituen laudoriozko hitzak Teofilo Mariarentzat, anaiari atsegin handia eragiten ziotenak?
|
|
|
Hala, bada, handik aurrera, neure begien begirada zorroztu, eta behatzaile zorrotz bihurtu nintzen, bai neure burua eta bai besteena aztertzeko ahaleginean, halako moldez, non berandu gabe egiaztatu bainuen
|
Berako
idazleak adierazitakoa lege orokorra zela, neure baitaren baitatik hala ikusten nituen gauzak bederen: Teoren pozak —aitak noiznahi zituen laudoriozko hitzak Teofilo Mariarentzat, anaiari atsegin handia eragiten ziotenak— goibeltzen ninduen, eta haren porrotak pozten; baina zure arrakastak ere, Gabino, goibeldu egiten ninduen, kontzienteki lehiakidetzat ez zintudan arren —burbuila batean bizi zinen—, inkontzienteki lehiakide potentzialtzat baitzintudan —etxeko marrazkilaria zinen, ez ahaztu! —, ez zait beste esplikaziorik bururatzen.
|
|
|
ergel, kaiku, kirten, tentel eta burugabetzat jotzeaz gain, jakina; aitortu ere, aitortzen baituzu zeurean, uko egin zeniola, memento batetik aurrera, Sabinoren obra irakurtzeari, haren idazkiak adimenari egindako iraintzat hartuta; baina ezin duzuna ahaztu zera da: Sabino bere garaiko gizona zela, eta badirela garai
|
bereko
idazle, intelektual eta politikari espainiarrak —" el regionalismo egoísta y odioso es estéril" esaten zuen Menéndez Pelayok, hortik aurrera edozer—, izugarriak esan zituztenak euskaldunen aurka; are gehiago esango dizut: espainiarren erasoa, bortitzagoa izateaz gain —erasoak indarren araberakoak ohi dira, badakizu, eta guk, geure identitatearen defentsan, ez dugu gerra alerik irabazi—, etengabea izan da mendeetan zehar:
|
|
|
Gerhard, gero, pinturatik literaturara pasatu zen, eta han ere
|
bere
idazle kuttunez mintzatu zitzaidan, Maxim Gorkiz batez ere, zeina idazleen idazletzat eta eredutzat baitzuen, hirietako fabriketako giroa eta lumpenari lotutakoa ezin hobeto islatu zituena: ‘Hartu haren bizitza, eta hartu orain artean idatzi duen obra, eta biak dira bat:
|
|
|
Eta maila batean erromantiko bat bazen ere, ez zen zu bezalakoa, oinarri zientifikoa zuèn erromantizismoan sinesten baitzuen gehienik ere, geroxeago azalduko dizut puntu horri buruz zer esan nahi dizudan. Berari entzun nion lehen aldiz Freuden izena —Espainian artean ez zen hain ezaguna, haren obra 1924tik aurrera itzultzen hasi baitziren—, eta berari entzun, halaber, mediku psikiatra ospetsuaren ikerketek gizonaren ezagutzan garrantzi ikaragarria izango zutela, Barojak aurrerago erakutsiko zuèn iritziaren aurka, pedante fantasiosotzat hartu ez zuen, bada,
|
Berako
idazleak austriar doktore jakintsua!
|
|
2013
|
|
|
Bere medikuarengandik hurbilago egoteko Winchesterrera aldatu zen Cassandrarekin batera, baina alferrik izan zen: 1817ko uztailaren 18an, Jane Austen Addison eritasunaz hil zen, 41 urterekin eta
|
bere
idazle karrera erdi erdian etenik. Haren irakurle gehienek ez zioten izena ezagutzen.
|
|
|
Egia da Austen idazle augustuarra dela, baina, era berean, egia da erdigunea bilatzen zuela zentzuak eta sentiberatasunak irudikatzen duten mutur bien artean, eta ez zuela ez bata ez bestea ukatu nahi, baizik eta biekin aberastu. Johnson eta Cowper
|
bere
idazle kutunek bezala, afektazioa eta zurikeria gorrotatzen zituen, baina, lehenengoarengan argudio arrazoitua, aforismorako joera eta egia orokorren pertzepzioa maite zituen artean, bigarrenarengan satira alaia, naturarekiko sentiberatasun zintzo eta sakona eta sentimenduenganako fedea zituen gogoko. Joera biak elkarren osagarri dira, eta oso ondo adierazten dute Austenen pentsaeraren eta estetikaren aurea mediocritas edo erdibide dohatsua.
|
|
2015
|
|
|
eta halakoak esanez, eta nahiko lukeela ba, familiako idazlea ezagutu. Familiako idazlea edo familiako beste idazlea, ezin jakin nola esango zuen, ez baitakit zenbateraino hartzen zuen aintzat
|
bere
idazle ofizioa ere. Nik artean ez nuen ezagutzen haren idazlanik, ezta ezagutzeko gogorik ere:
|
|
2016
|
|
|
Lehiakide ditudan bi idazle gazteen pare sentitzen nintzen, nahiz eta gure artean ezer gertatu ez balitz bezala jarraitu dugun hizketan autobusaren markesinaren azpian eserita, aurreko aldian baino elkarrengandik gertuxeago; bere beheko ezpain hanpatua begien aurrean ikus nezakeen berriro, lehen baino gizenagoa orain, eta eroriagoa ere bai, nik emandako hozkaden ondorioz seguru asko. Idazle bakoitzak
|
bere
idazle kutunen konstelazioa aurkitu arte bere estiloa finkatzea zeinen zaila duen kontatzen ari zitzaidan ikastaroan erabiltzen zuen tonu aseptikoan, bion arteko intimotasun bat batekoegiari iskin egin nahian seguru asko, autobusa badatorrela ikusi dugunean.
|
|
|
Bere itxurak bazuen, dena den, dotoretasun halako bat, urrutiko egiten zuena. Uzkurra zen, pixka bat izua, apala eta, ez dago esan beharrik, lotsatia, baina eraldatu egiten zen
|
bere
idazle kutunei buruz hitz egiten hasten zenean, irlandarrak edo txekiarrak zirenean are gehiago. Nik askotan galdu egiten nuen esaten zuenaren haria, eta tarte luzeak ematen nituen bere keinuei edo ileari begira, eta galdegiten nion neure buruari, ile gorrien aurrean gizonezko gehienek egiten duten moduan, gorputzeko beste ataletan ere urre gorriaren kolorea izango ote zuen.
|
|
|
Noski baduela xarma. Badakit bihar ere afalondoan txeratsu jarriko zaidala eta hain ikasia duen laztan hori egingo didala, behatz erakuslearekin meridiano moduko bat marraztuko didala bekokitik leporaino, edo begietara zuzenean begiratuz bere beheko ezpainari hozka egingo diola, edo eskuarekin behin eta berriz laztanduko duela bere adatsa eta ahots hezearekin esango didala belarrira ni naizela
|
bere
idazlerik onena eta, niri begietara begira isilik une luze bat eman ondoren, nire zakilaren tamaina aipatuko duela, horregatik bakarrik munduko gizonik zoriontsuena izan behar banu bezala. Pixka bat aspertzen hasita naukate bere trikimailuek.
|
|
|
Hoa kanpora gure gizartetik! Nolanahi ere den, gure idazlegaia ez da batere sineskeriazalea, eta badaki
|
bere
idazle faboritoak, alegia García Márquezek, ezin ziola lanari ekin mahai gainean lore hori bat ez bazeukan. Zorte ona ekartzen omen zion.
|
|
|
Adin ertaineko gizon bat, ogibidez irrati esataria, rock eta pop zaharrean espezializatua, eta aldi berean literatur kritikaria, nora ezean sentitzen da neska lagunak utzi duelako, baina laster hasiko dira berri onak sortzen bere inguruan: neska autobus gidari bat ezagutzen du, harreman posible bat ekar dezakeena; editore lana eskaintzen diote argitaletxe batean,
|
bere
idazle miretsienarekin lan egiteko aukera emango diona... Protagonistaren izaera txepelak, ordea, pikutara bidal dezake dena.
|
|
|
Juan Perez Lazarraga. Izen
|
bereko
idazlearen senidea. Gebara etxe garrantzitsuko ondasun guztien administratzailea.
|
|
|
Duela ez hainbeste, idazle gazte bati egindako elkarrizketa irakurtzen nuen egunkari batean; erantzuten zuen aurrenekoetako bat, ziur aski. Miresmen xalo bat eta inbidia erretrospektibo puntu bat sentitu nituen, izan ere
|
bere
idazle kutunen artean Ruíz Zafón, Boyne eta Murakami zeudela aldarrikatu zuen: niri, bere adinean halako elkarrizketa bat egin izan balidate, Tolkien, Asimov eta Christie. Agatha?
|
|
2019
|
|
|
Zarata entzutean, Sakamantekasek ate nagusia ireki zuen, eta itsasargitik atera zen
|
berak
idazlea zela uste zuen haren atzetik.
|
|
2020
|
|
|
Luzaz egon ginen horrela,
|
bera
idazlearekin bizitako pasadizoak gogoratuz eta ni hiletako edo biharamun gaueko gorabehera batzuen berri emanez. On egin ziola ikusi nuen nirekin hitz egiteak, behin eta berriz eskerrak ematen baitzizkidan.
|
|
|
Ea
|
berak
idazlea nondik ezagutzen zuen galdetzekotan nengoen, emakume bat besoak zabalik atzetik gerturatu zitzaionean. Besarkada estu batean lotu ziren biak.
|
|
2021
|
|
|
Galdosen pareko erasorik jasan duen idazle gutxi dago Espainian, eta bada zerbait esatea, Espainiak
|
bere
idazleak nola tratatu dituen ikusita. Francok haren izena kendu egin zuen Kanarietako erregistro zibiletik.
|
|
|
Literaturaren Nobel sariaren akademiak hirutan eman nahi izan zion Nobel saria eta hirutan egin zuen Espainiak haren aurkako kanpaina. Munduan zehar Tolstoi, Dickens eta Balzac-ekin konparatzen dute Galdos, baina Fernando Aramburu Dostoievski dela aldarrikatzen duen Espainia mutu dago
|
bere
idazle garaienetako batekin, Lope de Vegaz geroztik izan duen idazlerik ezagunenarekin, Cervantes ezkero ia gaur arte izan duen nobelista bakarrarekin ez esatearren. Bizi zenean ze gaizki tratatu zuten esatea luzeegi da, baina datu bat ematearren:
|
|
|
72 Ez daukat frogatzeko modurik baina konbentzituta nago Harry Potterrek bere bosgarren liburuan etengabe ALDARRIKA eta LETRA LARRIZ idazten badu J.K. Rowlingekin haserre dagoelako dela. Mutil koittaduak badaki liburuaren bukaeran
|
bere
idazleak Sirius Black hiltzeko asmoa duela eta ahal duen guztia egiten du heriotza horren kontra errebelatzeko.
|
|
|
Mitoa kontra egon arren, belaunaldi
|
bereko
idazleen artean, nik gauza askotan antz handiagoa sumatzen diot Albert Camusena Sartrerena baino, bien lanek nolabaiteko baikortasuna gordetzen baitute, pentsaera burgesari gogor kontra egiten badiote ere. Beauvoir eta Camusen ikuspuntua Sartrerena baino gizatiarragoa da sarri, apalagoa.
|
|
2022
|
|
|
–Eta Aitor? Telefonoan jarraitzen du
|
bere
idazle maitearekin? –galdetu du Txemak.
|
|
2023
|
|
|
Ez nion nire buruari galdetzen, edo oso gutxitan galdetzen nion ea zergatik ginen ia denok gizonezkoak. Horretan asko lagundu zidan irratian Arantxa Iturberekin lan egiteak,
|
berak
idazle bezala zuen esperientzia entzuteak, idazketan eta idatzitakoa plazaratzean".
|