|
2000
|
|
|
Autore hauen ustez, orokorrean korronte psikodinamikoen barruan kokatzen diren Objetu HarremanenTeoriaren eta Atxikimenduaren Teoriaren arteko ezberdintasun nagusia, terapiaridagokionez, hauxe da: Objetu Harremanen Teoriaren ikuspuntutik terapeutarenfuntzioa gurasoek emateke utzi
|
zuten
hura ematea da, era sinbolikoan, jakina.
|
|
|
bazekiten ez zutela beste auzokoekin jolastu behar, besterik ez. Baina orduan ikusi
|
zuten
hura jolasa baino zerbait gehiago zela, guda zela. Bere txikitako adiskide asko zuloan daude, edo bestela preso.
|
|
|
—Hara zer fosil aurkitu dudan, Joanes! —erran zidan, eta leihotik sartzen ziren argi izpi bakanek ditxaren iduria zizelkatu
|
zuten
haren betartean.
|
|
|
Adi egon, bada, zeren kontatuko baitizuet nola sendatu zuen Avilako Teresak gure aita —eta ikusirik ezen guztiek kasu egiten zidatela, nahiz eta zaldunek, artean, mesfidantzaz behatu, aitzina segitu nuen, hiztun onen antzera, hitzaren jabe—: ...ren begiak martiri batenak ziren, haren hatsa hauspo hautsi batena zen... eta han eta hemen garau gorri zornetsu batzuk bihitu zitzaizkion, guztioi goragalea eragiten zigutenak; eta ez zegoen, ez, hilik, baina, hilik ez zegoen arren, hila baino hilagoa zirudien, hatsa eta kiratsa zeriola; eta, hala, aita sendatzeko asmotan, etorri ziren hango eta hemengo medikuak, iragan ziren gure etxetik, eta ez
|
zuten
hura sendatzerik erdietsi; eta, hala eta halatan, lurraz eta lurreko faboreez etsirik geundèn egun batean, Urbiaindik iragan zen gizon bat —benedika dezala Jainkoak egin zigunagatik! —, erlikiontzi hau lepotik dilindaka zeramana; gizonak erraiten zuen ezen erlikiontzi hark santaren behatzezurrez zeuzkala —ezker oineko hatz lodikotearenak—, eta erran zigun ezen egun baten buru... " Mutila, ez didazu sinesten, baina erradazu:
|
|
|
Eta guk bagenekien ezen In dietarat zihoazen giristinoek hutsaren hurrengotzat zituztela beltzak eta indiarrak, eta bagenekien, halaber, ezen bertze ikusmolde batetik abiatu behar genituela geure egiteko guztiak, zeren biok ere irakurria baikenuen orduko Bar to lo mé de las Casasen Brevísima historia eta zeren baikenekizkien, halatan, bertze historia batzuk ere, indiarren holokaustaren berri emaiten zigutenak: Hatuey ren historia, konparazione, Kubako buruzagi edo cacique indiar harena, zeina giristinoenganik eta gizon zurienganik ihesi ibili baitzen, harik eta haien atzaparretan akabatu zuen arte; eta, hala, bada, kondenatu zuten giristinoek sutan hiltzerat, lotu
|
zuten
hura tronko bati... hurbildu zitzaion frantziskotar bat, erran ziona zer sinetsi behar zuen eta zer ez, baldin zerurat joan nahi bazuen, zeren, bertzenaz, infernurat joanen baitzen; eta, hura aditu bezain fite, kezkatu zen cacique a eta galdetu zion frantziskotarrari ea giristinoak zerurat joaiten ziren; eta ihardetsi zion frantziskotarrak baietz, eta buruzagi indiarrak erran zion, ordainean eta ...
|
|
|
Eta kontu egizu, bertzalde, ezen, enegatik izan ez balitz, galeretarat kondenatuko zutela... eta haren etxea desegin, eta haren lurrak gatzez idortuko zituztela, nola izan ohi baita ohitura eta usantza halakoetan; eta ez kexatu, zeren, zigorretik desterrurat xuxen eraman beharrean, hilabeteko atsedenaldia emanen baitzaio, zaurietarik sendaturik joan ahal izan dadin harat... Ez kexatu, ez, zeren, Ofizio Saindua orain dela urte batzuetakoa izan balitz, ene zerbitzuek ez baitzuten deusetarako ere balio izanen, eta erre eta xispilduko
|
zuten
hura goiti beheiti.
|
|
|
Orain basiliskoa!", egin zuen orro jendetzak txalo zaparraden artean; eta basiliskoa, inon agertzen ez. Baina harrapatu
|
zuten
hura ere halako batean, kiribil kiribil eginda, emakume baten lepoan kamuflatuta, eta, harrapatu ahala, txikitu nahi izan zuten zinpeko zaintzaile astapotroek. " Ez horrela!
|
|
|
Programan bertan geundenoi, bertako ikusleei. Urdiazpikoa al zen benetan ogitartekoetan ikusleek jaten
|
zuten
hura. Benetan al zen txorizoa?
|
|
|
Lehengusina sugea iritsi zen bere botila ardorekin. Izarren argia ezkuta  tzen
|
zuten
haren begiek, eta tik tak azkar batean sumatzen nituen haren bularrak.
|
|
|
Onartzen zuten logika, gogoeta, pentsamendua, ikerkuntzaren alde bat direla —analitikoa—, baina ez bakarra. Pentsamendua munduarekin lotu nahi izan
|
zuten
hura nolabait ulertzeko, eta hori Wittgensteinek ez zuen argi adierazi. Hortik, bada, Vienako Zirkulukoen irrika enpiriaz eta egiaztagarritasunaz aritzerakoan.
|
|
|
" Horrela zabiltzate", esan zuen Xanek, kamionetaren atzea plen plen eginda abiatu zirela. Mutilek ukatu egin
|
zuten
hura lapurreta zenik. " Inor ez zen-eta", esan zuen Belek.
|
|
|
Gero, Xanen alboantsu zen emakume gazte baten atzean jarri eta haren mugimenduak baldarki irudikatzen hasi zen. Emakumeak berriz, eta harekin ziren gizonek ere, ez bide
|
zuten
hura ikusten, ez zuten erreparatzen. Burlak haatik ezin ez ikusizkoak ziren.
|
|
2001
|
|
|
Goiok ez zuen frantsesa batere ondo ahoskatzen. Aurreko urteko irakasleak, Mesie Ezmonsieur deitzen
|
zuten
hark, min ez emateagatik edo kalterik gibelean ez uzteagatik pasatu zuen. Lehenengo klaseetan, denen aurrean, Arianek behin eta berriro esan zion zelan ahoskatzen diren diptongoak, au o, oi ua...
|
|
|
Aitzindari izan genuen Larramendi eta ez zuen esateko moduan deus desegin, zenbait ohitura kaxkarrez beste. Hurrengoek deuseztatu
|
zuten
haren lana, berririk nahi ez zutelako edota guztia berritu nahi zutelako erabat. Halaz guztiz, Larramendiren sorkariekin hainbestetan gertatu zen legez, gero ere jendeak, burutik orporaino alderdi setaz loturik ez zegoen neurrian, gehiegizko zeritzanak ez zituen onartzen:
|
|
|
Baina orduko hartan, zuzenean eman zuten gertakari guztia, etengabe eta kate guztietan. Lazo urdina, eguneko 24 orduetan pantailan esekita, gogoratzen
|
zuten
haren presentzia. Etengabe mozten ziren emisioak manifestazio bat, deklarazio batzuk, politikari batzuen etorrera, elkarrizketa bat edo, besterik gabe, irudiak emititzeko.
|
|
|
Zerbait sortzekotan, neo existentzialismo berria sumatzen da gaur egungo gaietan. Azken finean, Albert Camus eta Jean Paul Sartrek Bigarren Mundu Gerraren amaieran sentitu
|
zuten
hura ez zen oso urruti egongo gaur egun iragartzen ari den Hirugarren Mundu Gerraren hasieran senti daitekeen honetatik. Orduan eta orain ez dira oso ezberdinak absurdoaren sentsazioa, galera sentimendua, gauza berberak berriz ere bizi beharraren fatalitatea eta, azkenik, norberaren errealitate sozial, politiko eta kulturalarekin, nola edo hala, konprometitzeko beharrizana.
|
|
|
Bestalde, eta harridurak gainez egiten bazidan ere, poliki poliki konprenitzen hasi nintzen Jefe deitzen
|
zuten
hura eta Guebokinder Artximandrita pertsona berbera zirela. Arraioa!
|
|
2002
|
|
|
Otxasko Irratia 1985ean hasi zen emititzen Bilboko Otxarkoaga auzoan, hainbat taldek bultzatuta. Besteak beste, Emakumeen Asanbladak, Salhaketak eta beste komunikabideetan baztertutako taldeek parte hartu
|
zuten
haren eraketan eta antolaketan. FMko 105,5 MHz-etan emititzen zuen eta oso eremu lokala zuen (Ibidem).
|
|
|
Euskarazko publizitatea erakartzeko zailtasuna. Entzuleria euskalduna murritza zela eta, enpresa handiek ez
|
zuten
harentzako publizitate propioa egiten, errentagarria ez zelako, eta guztiek gaztelania ulertzen zutela zioten, hizkunta maioritarioa erabiltzeko aitzakiatzat. Tokiko iragarkiak soilik agertzen ziren euskaraz, eta normalean euskarazko saioetan tartekatuta, oso zaila baitzen horrelakorik entzutea programazio konbentzional erdaldunetan.
|
|
|
Beraz, Donostiakoa izan zen gobernuaren lizentzia lortu zuen lehenengo euskal emisora. Hala ere, donostiarrek ia urtebetez itxaron behar izan
|
zuten
haren seinalea sintonizatu ahal izateko.
|
|
|
Abeltzainek hantxe bizitzen jartzea, eta bertan bizileku iraunkorra hartzea erabaki zuten. Uste
|
zuten
hura ezkutaleku segurua zela urrutiko miaketen aurrean; gainera, hango janari ugariak eta hornidurak lortzeko erraztasunak bultzatu zituen erabaki hori hartzera. Azkenean, zamariok indarberritu gintezen utzi era gero, itxura hobez ager gintezen salduak izateko?, azokara eraman gintuzten.
|
|
|
Alboko kalean etxe berri bat ari ziren eraikitzen. Zuloa aurkitu
|
zuten
hura babesten zuen alanbre artean, eta zimenduetan ezkutatu zituzten traste guztiak. Zein leku hura baino seguruago?
|
|
|
Ez bizitzako momentu guztietan, bistan da. Baina, egoera txartzen edo okertzen zitzaienean ere, beti aurkitzen
|
zuten
hura zuzentzeko modua. Hartarako indarra baitzuten artean.
|
|
|
Handik berrogei bat metrora, bera ibiltzen ari zen espaloian aurreraxeago, Stein arma fabrika zaintzeaz arduratzen zen polizia taldea txanda aldaketa egitera zihoan. Gertakaria ohikoa zelarik ere, une batez, ordu arte zaintzen egondako poliziak euren ordezkoak zekartzaten furgoietara hurbiltzearekin batera, fabrikaren atarian pilatutako tresneriaren metal hotsak eta distira nabarrak osoro astindu
|
zuten
haren barrunbea. Josu R k beste espaloira zuzendu zituen bere pausoak, astiro, taupaden oihartzuna, eztarrian gora, burmuinean etengabe danbaka.
|
|
|
Bere baitako zerbaitek abiadura areagotzera behartu zuen eta ardurabako izan zitzaizkion eskuma aldean piztu berri ziren leihoetako argiak. Martxa militar baten antzeko zerbait jotzen hasi zen txistuka, eta bere oinek erritmo erregularra jadetsi
|
zuten
haren konpasean. Kale kantoi bateko errotulua irakurtzen gelditu eta, bertan adierazitakoa aurrez bilatutakoarekin bat irudituta, oldartsuago ekin zion ibilbideari.
|
|
|
Iji aja eta orrotan hasi zen Mentxu eta oheko malgukiek zarata egin
|
zuten
haren ipurmasailen erritmoan.
|
|
|
Atzeranzko aldaketa sudur aurrean zegoen. Han denek
|
zuten
haren berri.
|
|
|
Batek jakin. Bide bazter batean topatu
|
zuten
haren autoa, erreta, gerra amaitu eta hiru astera. Frantziara omen zihoan.
|
|
|
Aspaldiko adiskideak balira bezala hitz egiten zuten. Galderren irudiko sarriago berba egin
|
zuten
haren gainean. Poliki.
|
|
2003
|
|
|
Hidroximetilfurfurala ere aztertu dute. Azken urteotan, Estatu Batuetan gai horri buruz egindako azterketa baten ondorioz, kolokan jarri
|
zuten
haren kaltegabetasuna. Azken datuen arabera, ez da batere toxikoa kontsumitu ohi den dosirako; beraz, eztiaren asalduraren adierazlea besterik ez da.
|
|
|
Duela urte batzuk, herrialde ohiko etxebizitza erabiltzen duen produktu bat zabaldu zen, diru sarrera osagarriak, batzuetan hain beharrezkoak, lortzeko. Espainian, konpainia aseguratzaile batzuek ahalegin epela egin
|
zuten
hura komertzializatzeko, baina egia da ahalegin horiek ez zutela gehiegi eman. Nolanahi ere, agian, formula hori zertan datzan gogoratzeko unea izango da:
|
|
|
Peio samindurik utzi
|
zuten
haren ama maitearen hitzek. Begiak hezetasunez itorik, amarengana makurtu zen masailean musu emateko asmoz.
|
|
|
Xehetasun horietatik ezin liteke ondorio garbirik atera, baina auzoko askok, emakumeek bereziki, glamour handiko argazkiz betea irudikatzen
|
zuten
haren etxeko hormaren bat, eta famaren zama arintzearren edo maitaleen setiotik ihesi etorriko zela herrira pentsatzen zuten. Hargatik ez zuten oso ondo ulertzen zer egiten zuen senar harekin, guztiek aho batez, eta horretan bakarrik zetozen bat adierazpenetan, ez baitzuten emakumearen dinakoa ikusten; guztiek emakumearen bizkar, hari atxikirik bizi zela pentsatzen baitzuten.
|
|
|
Polita zen animalia. Edozein txolarte aprobetxatzen
|
zuten
harekin  jostatzeko. " Hankatxoa, Lenin!
|
|
|
Mikelek eta berak, gainera, ez zuten batere erreparorik erakutsi beren txandak ere egin zitzan. Zenbaitetan lotsagarri ere utzi izan
|
zuten
haren inozokeria eta esperientzia falta zela eta. Mikelek batez ere.
|
|
|
Haren heriotzaren ondoan, segituan etorri ziren liburuaren itzulpenak, bata bestearen ondoan, hizkuntza desberdinetan burutuak.4 Juristek aho batez aitortu
|
zuten
haren maisutza. Horien artean, Portalis bera ere, Frantziako kodegintza zibilaren.
|
|
|
–Horixe, bai, traidorea. Faxistek faxistatzat
|
zuten
hura, eta egoera hartan inongo faxista batek egingo ez zuen zeozer egin nahirik harrapatu zuten.
|
|
|
Gorpuarena, esate baterako. Ez zuen espero goizaldez eta odol hotzean tiro bi jota hil
|
zuten
harenak halako eraginik egingo zionik.
|
|
2004
|
|
|
Horretan, nire lankide baten aitak bere alabari esan ziona kontatuko dizut. Haiek Ondarretan jaioak dira, baserrian, baina eraitsi
|
zuten
hura ere. Bada, aitak esaten dio alabari:
|
|
|
Buruaz beste egitea zer den, alegia, esamolde lazgarri horrek zertan duen sorrera eta funtsean zer adierazi nahi duen, Hondarribian ikasi dugu oraindik orain: Jokin Z. ez zen izaten ahal nahi ez zuen hura, ez zen izaten ahal bestek izatera kondenatu
|
zuten
hura kakatia, salataria» eta horregatik egin zuen beste buru batera. Hura ez beste nor bat zen Jokin, eta hura ez baina bera zen beste nor horren bila hegaldatu zen harresitik beheiti.
|
|
|
Aldaketa genetikoen ondorio dira, baina tomate beltzak ustiatzen dituen enpresak, Sainsbury’s britainiarrak, «oso naturalak dirudite». Lycopersicon esculentum tomate landarearen jatorriak Txileko iparraldeko Andeetako eskualde zabala hartzen du, Kolonbiako hegoaldean, baina azteka mexikarrek menderatu
|
zuten
haren laborantza. Jakina da XVI. mendean Mexikon forma eta tamaina desberdineko tomateak jaten zirela, gorriak eta horiak, nahiz eta ordurako espainiarrek eta italiarrek elikagai gisa ustiatu zituzten.
|
|
|
Batzordeak Alemaniari egindako gonbitari, 1998ko abenduaren 30eko irizpenean ezarritakoarekin bat etortzeko bi hilabeteko epean, ez zitzaion kasurik egin. Produktu bat medikamentu bat den ala ez zehazteko, kasuz kasu azterketa egin behar zela onartu arren, eta produktuaren ezaugarrien arabera, Alemaniako osasun agintariek uste
|
zuten
haren jarrera bat zetorrela erkidegoko zuzenbidearekin. Horren aurrean, Batzordeari ez zitzaion beste irtenbiderik geratzen auzibidea eskatzeko, eztabaida amaitzeko.
|
|
|
Zientzialari batek haiei buruz hitz egin zuen lehen aldia 1877an izan zen. Baina ez Angelo Secchi adituak, ez eta orain arte beste inork ere ezin izan
|
zuten
haren izaera azaldu, ez bizitza motzeko objektuetarako behaketen zailtasunagatik, ez eta tamaina txiki samarragatik ere (500 kilometro baino gutxiago). Kanarietako zentroko zientzialariek Suediako Eguzki Teleskopio berriaren zenbakizko ereduak eta bereizmen handiko behaketak konbinatu dituzte aurkikuntza hori lortzeko.
|
|
|
Txinako Yunan probintzian aurkitutako arrain baten fosilak sudurraren bilakaerari buruzko datu giltzarriak eman ditu, ezagutzen dugun sudur apendizearen eraketan tarteko estadio bat erakutsi baitu, “Nature” aldizkarian gaur argitaratutako azterlan baten arabera. Pekingo Unibertsitateko Ornodunen eta Paleoantropologiaren Paleontologia Institutuko zientzialariek 395 milioi urteko Kenichthys campbelli arrain fosila aurkitu zuten, eta ikusi
|
zuten
haren “sudurra” bide erdian zegoela, eta, gaur egun, lurtar ornodunek aurkezten duten bidetik. Gaur egun, espezie aurreratuenek, gizakiek barne, sudur bat dute, estugunearekin hodien bidez lotzen dena.
|
|
|
Poliki poliki biluztu ziren. Gizonezkoaren esku luzeek Milaren alkandora ireki
|
zuten
haren titi punta gogortuak agerian utziz. Bere senarraren eskuak baino luzeagoak zirela pentsatu zuen.
|
|
|
Akarregik, aurrekoak entzun arren, beti zirtolari eta mesfidati: bai, eta horrexegatik, hain zuzen ere, bide gabe zikindu nahi izan
|
zuten
haren izena.
|
|
|
Udaletxeak ez du egiten eta, azkenean, guk egin behar!... Bankua baitzegoen hortxe lehenago; asfaltoa emateko kendu
|
zuten
hura."
|
|
2005
|
|
|
Lauaxeta hil eta fusilatutako lekuan egon zen lurpean hamar urtean. Orduan, Alderdiko baten bisita izan
|
zuten
haren senideek, Felisaren arabera: " Esan zigun hamar urte pasa zirela eta lurpetik atera behar zela, orduan ateratzen ez bagenuen gero ezin izango zirela topatu hezurrak.
|
|
|
Arrain hori Kantauri aldeko, batez ere Euskal Herriko, 3.500 familiaren bizibidea da. Bizkaiko golkoko uretan aurten izandako antxoa kanpainaren hondamendiak agerian utzi du berriro ere orain aspaldi AZTIko adituek iragartzen
|
zuten
hura, inguruaren ikerketa lanak egin eta gero azken asteotan berretsi dutena: antxoa galzorian dago.
|
|
|
Galbahea hor ibiltzen zen gehien. Askok lagatzen
|
zuten
hura Filosofia ikasten hasitakoan. Baina gu, azkeneko kurtsoetan, 60 bat edo geratuko ginen.
|
|
|
Ez da harritzeko, beraz, 56 urtetan hil bazen bere azken artikulua doi doi idatzi ondoan. Lanean hil da, lanak hil du idatzi
|
zuten
haren hilberria jakinarazte an. Ezen kazetari lanak beretua zuen, zenbat eta nardagarriago hainbat eta
|
|
|
Duela bi mende eta erdi eraikia, harrera beroa egiten dio bisitariari. Ua mendiko harrobitik ekarritako harriak eta inguruko basoetako egurra erabili
|
zuten
hura eraikitzeko. Zeraingo Kultur Parkearen barruan dago, Aizkorri mendiaren hegalean.
|
|
|
1902an, Irunen zinegotzi batzuek Alardea bertanbehera uzteko eskatu zuten,. Frantziarekiko adierazpide batere lagunkoia ez? 41zelakoan. Aldekoek ukatu egiten
|
zuten
hura inori isekarik egin gabe lehengogaraipen zaharrak gogoratzea zela, baina foru alardeen aipamenik egiteko paradaparegabea aprobetxatu gabe.
|
|
|
Gauerdian izan zen, argi guztiak itzalita zeuden eta inork ez zuen hotsa entzun. Goizean aurkitu
|
zuten
haren gorpua.
|
|
|
Egunero, iluntzeko bederatziak inguruan, behin ere hutsik egin gabe. Zeziliaren etxera deitzen zuten lehenengo, Carlorena zelako txanpon zuloduna, telefono kabinek irensten ikasi ez
|
zuten
hura, eta Silviarenera ondoren.
|
|
|
Baina ez zuen deus esaten. Ez
|
zuten
harengan inolako eraginik izaten. Hormari hitz egitea bezalakoa zen.
|
|
|
Azkar samar ez ote genbiltzan bota zidan amak berriro, baina leihoa zabalduta sartzen den aire freskoaren antzera hartzen zuen" bere erraintxoa", eta laster etxekotu zen Idoia. Neure buruari galdetzen nion ea zer esango ote
|
zuten
haren gurasoek (ez zidan haiei buruz gauza handirik esaten), baina berehala ulertu nuen aurkeztu zizkidanean. Ama frantsesa zuen, paristarra, 68ko maiatzeko mugimenduan ibilia.
|
|
|
Neurriz gain edaten zuenean, hitzetik hortzera irain egiten zuen. Auzoko jendeak, ezagutzen baitzuten, ez zituen aintzakotzat hartzen haren irainak; morroi arriskutsutzat zeukaten denek, eta nahiago
|
zuten
harekin ezer ez izan.
|
|
|
Erreketeak auzoan sartzen ikusi zituen aitak, Marroren aitona atxilotzen ere bai, udaleko idazkaria zelako eta errepublikazalea zelako; auzoko beste batzuk ere eraman zituzten, haietako zenbait ezertan ez zebiltzanak; kamioi batera igoarazita, aldapa behera aienatu ziren, gehiago ez itzultzeko. Atxilotuen artean, aitaren adineko mutil bat zegoen, auzoko jaietan txistua jotzen zuena; txistularia zelako eraman
|
zuten
hura, ez beste ezergatik, beraren familian ere ez baitzegoen inor politikan sartuta. Haien aztarrenik ez zuten atera auzoan; soilik, baserritar batek bailarako bidezaina ikusi zuen ibaiaren ondoan, beheko auzora zihoan errepidean, bide ertzean sakabanatutako burmuinak saski batera biltzen.
|
|
|
Igande arratsalde hartarik hiru egunen buruan, klinikatik telefonatu zioten gizonari azken ordua zetorkiola errateko. Alabaina, eraso zerebrala erasan zuen astelehenarekin eta ordutik hara bisitatu zutenek ere ez
|
zuten
harekin hitzik trukatu. Graxi gaizki zen, gizonaren mututasuna sumatu eta bertan ez zelako mediku baten bila abiatu:
|
|
|
Haren begirada harrapatzen saiatu nintzen, ea laztana, ea, begiratu hona, egidazu oparitxo hori eta gaur zoriontsu izango naiz. Amua ikusi
|
zuten
haren niniek, eta lepoa niganantz jiratu beharrean, bere eskuinerantz jiratu zuen parean fortunatu zitzaion Kotkowski okindegiko opilei begira geratuz. Keinu hori hautatu zuen.
|
|
|
Bestelako itsasontzi batzuek
|
zuten
hura bazterturik, lehenago Euskaldunan gertatu zen moduan eta La Navalen gertatzen ari zen moduan.
|
|
|
Ez dakit jakinen duzun, beharbada ez. Urte luzez, Francok bisitatu behar zituen bazterretan bizi zen fitxatu edo susmagarri oro presondegira eramaten
|
zuten
hura heldu baino astebete lehenago. Eta Nemesio Arozena, igarriko zenion honezkero, gorrietan egina zen gerra.
|
|
|
Frontetik natorren miliziana naiz, ahantzi egin zaizue dagoeneko? Zeuon guztion amorantea naiz, trintxeretarik nator zuen ama zintzoek kondenatu
|
zuten
hura bera nator, ahantzi egin zaizue?, horizontalean egiten omen nuelako gerra. Mesedez ama, utz iezaiozu noizbait dietetika jakiak erosteari, irten zaitez herritar guztien artera, ikus ezazu zeure alaba zeinen eder Euskadi Etorbidean aitzina biluzik.
|
|
|
Eta Francisco Francok burua laztantzen die umetxoei, nola duten izena galdetuz. Aitona izan berria da, asko maite ditu haurrak, zinemara joaten zirenek ikusi ahal izan
|
zuten
haren poza, emazteak, doña Carmen Polok, biloba jaio berria besoetan hartuta erakusten zion hartan.
|
|
|
Ahokeriak, biziki ongi jotzen zuen Andoni Olabek, denek maite
|
zuten
haren soinua, euskaldunok, frantsesek, inglandarrek, irlandarrek, txinatarrek, hinduek, denek. Izan zitekeen dolutua egotea txakurtxo hura salbatzen gehiago ez ahalegintzeagatik, izan zitekeen.
|
|
|
Baina ez zien utzi beraiek uste zuten adinako heroi agertzen kanpamenduan, pausajea bizitu eta galerna batetik arribadan ekarriko balitu moduan sartu behar izan
|
zuten
haren ondotik denden zirkulu barruan, ziztua jotzen zuela umeak biltzeko. Ikastetxeko kapilaua hurbildu zitzaion Dopazori urduri, ahapetik mintzatu zitzaion.
|
|
2006
|
|
|
Bere esperientziak bilduz liburua argitaratu du Denis Robertek, La Domination du Monde. Honela aurkeztu ditu egilea eta liburua Bernard Langlois kazetari ezagunak GAL zela eta erreportaia egin eta telebista frantsesetik kanporatu
|
zuten
hark Politis astekari ezkertiarrean: «Robert Eroa.
|
|
|
Patioko partidetan denek beren taldean nahi izaten
|
zuten
hura zinen?
|
|
|
lepoa, hankak eta izena ere bai. Beste jirafa guztiek izen oso luzeak zituzten bitartean Jeronima, Berengaria, Brunisenda, Klementzia edo Petronila jirafa lepo motzari izen laburra jartzea erabaki
|
zuten
haren gurasoek. Izan ere, beste jirafa denek hanka eta lepo luze luzeak zeuzkaten, eta berak ez.
|
|
|
Isabel I.a (Madrigal de las Altas Torres, 1451 Medina del Campo, 1504), Gaztelako erregina(), Joan II.a Gaztelakoaren eta Isabel Portugalgoaren alaba, bere neba Alfontso hil zenean bere neborde Henrike IV.a Ziztorrak zuen koroaren oinordeko izendatu zuten 1468an Guisandoko itunaren bidez (bere alaba Joana Beltranena baztertuz); Fernandorekin ezkondu zenean 1469an Henrikeren haserrea lortu zuen eta oinordekotza kendu zion, baina 1474an hil zenean koroa hartu zuen Isabelek. Fernando II.a (Sos, 1452 Madrigalejo, Caceres 1516), Aragoiko erregea(), Gaztelako erregea(), Siziliakoa() eta Napolikoa(); Joan II.a Aragoikoa eta Nafarroakoaren eta Joana Henrikezen semea; 1469an Isabelekin ezkondu zen eta Gaztelako erregetzat aitortu
|
zuten
hura bizi artean (1475eko Segoviako itunaren bidez); Joana Beltranena deituak Gaztelako koroa eskuratu nahi zuenez, gerra zibila izan zen, zeinetan portugaldarrek parte hartu zuten Joanaren alde (Alfontso V.a Portugalgoa buru zutela), baina Isabelek garaitu zuen Fernandoren laguntzaz 1476an (Toron) eta 1479an Alcagobas eko bakea sinatu zuten Portugalekin (Albueran izandako garaipenaren ostean).... Urte hartan bertan, Joan II.a hil zen eta Aragoiko errege egin zuten Fernando.
|
|
|
Martin Irati aldeko isileko arrantzaria izana zen. Biduzeko amuarrainek berehala izan
|
zuten
haren berri. Garrüzeko gazteluzainak sekula ez zuen galdegin bere mahaira ailegatzen ziren ale goxoen etorkiaz.
|
|
|
Legegizon eta funtzionarioetan ere frankok egin zuten urrats bera. Bertze zenbaitek, anarteraino isilpean ibilita, lehen aukera
|
zuten
hura denen aitzinean higanot agertzeko.
|
|
|
Inoiz ez zuten bereizkeriarik egin, bederen: nirekin bezain gozakaitz jokatzen
|
zuten
harekin. Eta alderantziz.
|
|
|
Lastoetan etzanda zegoen, ez esna, ez lo, eldarnio hutsean baino, sukarrak jota. Lasto printzek arantzak ematen
|
zuten
haren buru izerdituan.
|
|
|
Alemaniarrek ez zuten eragozpenik jarri: uste osoa
|
zuten
harengan, eta hala esan zioten. Izan ere, Lodzeko Ehun eta Larru Sintetikoak enpresaren modernizazioaren erantzule nagusia zen Ivan, ehunak eta lanjantziak manufakturatzen zituen fabrika zaharkitu bat izatetik, gaur egun den horretara eraman zuena:
|
|
|
erantzun, eta gure parean zegoen ate batetik desagertu zen. Ordu laurden bat inguru iraun
|
zuten
haren izen emate eta galdeketak. Halatsu iraun zuten gainerakoenek ere.
|
|
|
Ziur asko ez zen egun bateko lana izan. Burua ederki nekatu izan zuten gure aditza asmatu zutenek, eta izerdi dezente bota
|
zuten
hura osatzeko: zenizkiguten, diezaioket, nerabilkizun...
|
|
2007
|
|
|
Les luthiers en aitzindari ezezagunak. Europan arrakasta handia lortu ondoren, Ameriketara jo
|
zuten
hura borobilduz: «El señor O.
|
|
|
ETA sortu zelarik, eman zuten arrazoietarik bat, erbestean bizi eta EAJkoek ez zekitela gehiago nolakoa zen Euskal Herria. 1936an ezagutu
|
zuten
hartarik oso aldatua. Zakur ehizorrek setiatua, azeria bere zulo zoko zokoan bezala, Limoges edo Cahors aldeko etxe zenbaitetan bizi, jendeekin ahal bezain harreman gutirekin, hartuak izateko beldurrez.
|
|
|
Izan ere, apirilaren 2an, hegazkin erasoa etenda zegoela aprobetxatuz, britainiar eta frantziarrek osatutako batzorde bat bertaratu zen hara. Atzerritarrak bertan zeudela, egun horretako bonbardaketaren lekuko izan ziren eta nazioartean zabaldu
|
zuten
haren testigantza zuzena. Beste batzuen artean, Margarita Beer, Monica Whardy eta John Mc Murray izan ziren testigantza horien sinatzaile.
|
|
|
Mozkortutakoan ez zen ez gizon ona, ez gizon txarra, ez zen gizona, basapiztia baizik. Behiek ere negar egiten
|
zuten
haren piura ikusita, ukuiluan lotarako etzaten zenean. Baina bera izan da nire bizitzan aita edo ama baten antzik handiena izan duena.
|
|
|
Erdi Aroko gizon emakumeentzat gizakiaren aurrean zut objektibitate handiak zeuden; familia, estamentu soziala, inperioa, eliza, Jainkoa. Objektibitate ukiezinok bermatzen
|
zuten
haren unibertso guztiaren ordena. Moderniarentzat kontzeptu horiek guztiak nire errepresentazioak besterik ez dira:
|
|
|
Balak izterra zulatu zion, eta lurrera eraitsi zuen. Une batez gari luzeek ezkutatu
|
zuten
haren gorputza. Bazirudien ez zela altxatu behar, bi falangista galsoroan sartu baitziren, ehiza txakurrak bezala, botatako alearen bila.
|
|
|
Kogatra zuen bakarrik bihotzean. Iragan urteek ezin itzali
|
zuten
haren maitasuna. Ez zuen lo egin beharrik hartaz amets egiteko.
|
|
2008
|
|
|
Nkunda jeneralaren kontra atxilotzeko agindu internazionala dago, giza eskubideen kontrako delituengatik. Dokumentatuta dagoen azken sarraskia joan den azaroren 2 eta 4 artean burutu
|
zuten
haren militarrek, Kiwanja herrian, gizon, andre eta umeak odol hotzean hilez, batzuek diote 20, besteek 200.
|
|
|
Thabo Mbeki aukeratu
|
zuten
haren oinordeko izateko, eta egia esan, ez da gaizki aritu, baina alderdi barruan sortu zaizkio trabak. Jacob Zuma buruzagi sindikala Mandelaren oinordeko izaten ahalegindu zen eta ez zen konforme geratu presidente-orde karguarekin.
|
|
|
Makina bat beste modernoago batekin ordezkatzea logikoa da, baina, kasu honetan, oso aldaketa ausarta izan da, LEP azeleragailua, desmuntatu
|
zuten
hura, munduko ahaltsuena zelako.
|
|
|
bertatik bertara zaintzeko. Bidaia haietara, bi alabak eramaten zituen frankotan, baina alabek ezin zutela eta, ezkontzekotan zegoèn lagun baten ohorez, jaialdi bat
|
zuten
haren jauregian, antzerki bat ere bai, zeinean bi ahizpak baitziren protagonista nagusi?, bakarrik joan zen azkenean. Ez zen hura bakarrik zihoàn lehen aldia, beste batzuetan ere joan baitzen:
|
|
|
Reginak kontu haiek guztiak behar zituen buruan, perlazko lepoko bat amets, ezin esplika baitaiteke bestela nola baliatzen zituen txolarte guztiak begia bionboen arteko zirrikituetan paratzeko, baita begirada Nazarioren eta haren taldearen norabidean bideratzeko ere. Nazariori eta haren inguruari begira, Reginak pozik zirudien batzuetan, negozioen gudu zelaian inoiz jeneral izango zenaren balizko diruaren hotsek erakargarriago egiten ote
|
zuten
haren gorputza??, baina betilun ere agertzen zen beste batzuetan; are gehiago: okertu ere, okertu zuen muturra, jeloskortasunak edo jota?
|
|
|
Udazkeneko egun epel bateko egunsentia zen, goian eta behean, gortinetan zehar iragazitako argiak Nazario Orbe esnatu zuenean, ohi bezala. Nazario Orbe, beraz, esna esna zegoen, erne baino erneago, burua edozertarako prest, gizonak loaldiak laburrak baitzituen, bospasei ordurekin aski zuela esan ohi zuen, eta erlojuek ez
|
zuten
haren baieztapena berresten baizik, eta esnaldiak bat batekoak, ez pixkakakoak.
|
|
|
Eskifaia guztiak errespetua zion, eta bete egiten
|
zuten
haren esana gainera. Bazekien bakoitzari hitz egiten, eta denei mesedetxoren bat eskaintzen.
|
|
|
Atzean itsasoa neukan, aurrean ainguralekua. Itsas brisak, bere ezohizko indar harekin hustu egin balitz bezala, ez zuen jadanik jotzen; hegoaldeko eta hego ekialdeko haize bolada arin eta aldakorrek hartua
|
zuten
haren lekua, lainogune handiak ekarriz; eta ainguralekuak, Eskeleto Uhartearen haizebe aldean, aurreneko aldiz bertara sartu gineneko baretasun eta berun kolore haiexek ageri zituen. Hispaniola zehatz mehatz islatzen zen batere izurrik gabeko ispilu hartan, hasi masta gainetik eta flotazio marraraino, Jolly Roger airean zuela tapikuaren erpinean.
|
|
|
ur garbiko iturbegi bat sortzen zen muino txiki baten ia kaskoan, eta, iturbegia barruan zela, etxe sendo bat egina zuten enborrez, estutasun batean berrogei lagunentzako tokia bazuena, eta lau aldeetan mosketeentzako saieterez hornitua. Tarte zabal samarra garbitua
|
zuten
haren inguruan, eta sei oin luze zen oholesi bat zegoen gero, aterik nahiz tarterik gabea, behera botatzeko gogorregia, ez bazen denbora eta lan asko kostata, eta irekiegia, aldiz, setiatzaileei babesa emateko. Enbor etxeko jendeak mendean edukiko baitzituen erabat; berak babesean gelditu eta eperrak bezala botako zituzten besteak.
|
|
|
Fernando Iramategiren fama zabaldua zen herritik kanpora, batez ere udatiarren artean. Ricardo Bastidak eta José María Oriol y Urquijok oso estimatzen
|
zuten
haren lana. Oriolek batez ere.
|
|
|
Zoritxarrez, koadroa galdu egin zen 1936ko gerran. Geroztik ez
|
zuten
haren aztarnarik atera. Misterioa sortu zen, non ote zegoen koadroa, desegin ote zen edo bazterren batean geratuko zen.
|
|
|
(OFF) Mila bederatziehun eta hirurogeita seian, Batman izugarri hedatu zen Estatu Batuetako pop kulturan, bere buruari iseka egiten zion telesail bati esker. Haur zein helduek oso gogoko izan
|
zuten
haren estilo satiriko eta psikodelikoa.
|
|
|
Broussainek Azkueri behinola aipaturiko SaintPierre Eskualdunako erredaktorea eta Baionako seminarioko irakaslea aukera hobea izan zitekeen Akademiaren eredu eta proiektuak mugaren alde hartan zabaltzeko. Baina ez
|
zuten
hura hautatu.
|
|
|
Gaur egun, lidergoa aldatzeko prozesuan dago proiektua, eta atzerapen batzuk ditu abiaraztean, batez ere herrialde batzuek hasierako eskaerak bertan behera utzi dituztelako. Hala ere, gainerako ordenagailu fabrikatzaileek hartu
|
zuten
haren sorrera, lehen munduko herrialdeetako merkatu segmentu berri batera irekitzea bezala: lubaki ordenagailua izateko balio txikiko eramangarriak:
|
|
|
Gero eta ugariagoak dira fotosintesi artifizialaren eremuan aurrerapenak dituzten albisteak Massachusettseko Institutu Teknologikoan (MIT), Daniel Nocera kimikariak kobalto eta fosforo katalizatzaile bat sortu du, ura giro tenperaturan jariatzen duena. Nocerak dioenez, Science aldizkarian argitaratu
|
zuten
haren aurkikuntzak eguzki teknologia fotovoltaikoaren garapen handiagoa ekarriko du. Kostu oso txikia izateaz gain, esan du eguzki energia soberakina gauez aprobetxatzeko aukera emango duela, adibidez, etxeetan erregai zelulak kargatzeko, etxetresna elektrikoei edo auto elektriko bati energia emateko.
|