|
2003
|
|
|
1974an, ebakuntza egin ziotenean, ia amaiturik zuen, nahiz 1981era arte argitaratuko ez zen. Eroapenez beteriko ibilbide luzean osasun egoera kontuan harturik, guruzbidea esan genezake, berak asmatu
|
zuen
euskara irakasteko metodoa goitik behera: gramatika egituren azalpen pausukakoa, irudiak, ariketak, gramatika azalpenak, entonazio markak eta abar.
|
|
|
Kurl elaberriaren aldi berekoa da, beraz, eta Oskillasoren lanik goizetikoena, harekin batera. Geroago, bere beste ipuinak bezala, VascH ikasliburu mardularen orrietan txertatuko zuen irakurgai modura (II, 440) beranduagoko bigarren aldikada horretan, eta metodo horretan erabili ohi
|
zuen
euskara eredura egokiturik.
|
|
|
Euskaltzaindiaren saio bildumak ikuspegi baikorra erakusten bazuen euskara dela ta, Oskillaso arduratu zen haren segitu segituan, hizkuntzaren errealitate soziolinguistikoaren belztasunak agerian ipintzeko, matematikari bati zegozkion zehaztasun eta kalkuluekin on egiten zituela bere baieztapenak. Euskaltzaindiak erabaki
|
zuen
euskara batu eredua hedatzen eta indartzen zihoan aldi berean, euskalkiak endekatzen eta indargetzen zihoazela ikusten zuen idazleak bazterretako euskalkiak bereziki, eta bizkaiera modurik dramatikoenean. Euskararen ibilbideko alderdirik latzgarrien hori zuritzearen kontra zegoen; euskararen etorkizunak euskalkietatik igaro behar zuen berarentzat; edo beste era batera esanda, euskaldun natiboak direlakoak jagotean zegoen gehiago euskararen bizia, euskaldunberrien protagonismoan baino.
|
|
|
Gure hizkuntzari dagokionez, emazteak garbiro aitortu digun bezala, ezkondu baino askoz lehenagotik ei
|
zuen
euskararekin harreman estua eta, hizkuntzazalea izanik, euskara lantzen ere lehenagotik ekingo ziola pentsa daiteke, Iruñera bizitzen etortzearekin indartuko den joera.
|
|
|
Orduko garaian ez ei zen dotorea neskatilek euskara egitea eta seguruenik inguruko gizartean mutilek baino harreman gutxiago izango zuten, aldi hartan emakumezkoek gutxiago irteten baitzuten. Anaia gazteenak, Jonek ere, ez
|
zuen
euskara ikasi, zeren artean umea baitzen Gernikatik Gaztela aldera etxez aldatu zirenean. Hala bada, aita Juan Pedro eta Jose seme zaharrena izango dira etxeko euskaldun bakarrak.
|
|
2004
|
|
|
Horregatik beharbada, berrogeita sei urteko sasoiko gizon hil zen Mikel Zaratek, idatzizko bere produkzio ia osoa bizitzaren azken hamarretan argitu zuen. Hogei urte zituela sentitu ei
|
zuen
euskararen aldeko lehen bihotz eztenkada zuzena," Laukarizen, 1953.ko uztailaren 25an, arratsaldeko zazpiretan, gutxi gora behera", Eutiki Zulueta apaiz bermeotarrarekin izaniko elkarrizketa bati esker. Horregatik eskaini zion Eutikiri Euskal Literatura saiakera liburua.
|
|
2007
|
|
|
Baina, azkenean, bekarako biek irabazi zuten: historiak biografia historikoa eskaini
|
zuen
euskaraz; literaturak, aldiz, eleberri biografikoa, gaztelaniaz, aurki zeuon eskuetan edukitzeko parada izango duzuena. Argitalpen honetan lehenengoa baino ez dago1 Ignazio Arginareñaren bizitzan bi hizkuntza, bi herri, bi kultura elkartu zirenez, Ameriketako euskaldunen aztarnen bila gabiltzanok ere, horrela ibiltzen gara, bi munduetako euskaldunen arteko zubiak eraikitzen.
|
|
|
Dena den gorde dira Zabala lako euskal toki izenak Laguardian bertan. Nafar erromantzeak ordezkatu
|
zuen
euskara hor.
|
|
|
Goi Errioxako gainerako lurraldean XIII. mendea baino lehen atzera egin
|
zuen
euskarak erromanizazioaren aurrean. Donemiliagako monasterioa hurbil egoteak ere horretan eragina izango zuen beharbada.
|
|
|
1936ko euskal estatutuak, II Errepublikan onartu zenak, modu orokorrean onartzen
|
zuen
euskararen ofizialkidetasuna, baina euskara egiten zen eskualdeetara bakarrik zuzendurik. Ez zuen, hala ere, garatzeko astirik izan:
|
|
|
Izan dira hizkuntzalariak, Mediterraneo inguruko lurralde osoak hizkuntza estrato bera zuela uste izan dutenak. Eta horietariko batek Hubschmid izenekoak baieztatu
|
zuen
euskara hizkuntza familia aurreindoeuroparren azken hondarkina dela, hau da, euroafrikar eta hispaniar kaukasiar familiena.
|
|
|
Menéndez Pidalek erromatar garairako finkatu
|
zuen
euskararen ekialdeko muga, Lleida, Barbastro eta Osca (Huesca) hiriek markatzen duten lerroa da. Erdi Aroan seguruenik lurralde horretako hiri eta herrietan euskara egiten zen latinarekin batera.
|
|
2013
|
|
|
Eskola eta kalea hizkuntzaren errepresioaren eremu bilakatu ziren. Eremu publikoetan euskara erabiltzeko ezintasunak ezarri
|
zuen
euskararen kondena publikoa, eta hizkuntza etxeko eremu eta bizitza familiarrerako geratu zen. Etxe giroko eta familiaren arteko erabilera izan zen euskarak zuen babesleku ia bakarra.
|
|
2015
|
|
|
ETB1 bi urte geroago hasiko zen emititzen, 1982ko azken egunean, baina ordurako telebistaren inguruko debatea pil pilean zegoen. Kasu horretan euskararen gaia ezkerreko politiken baitako beste eztabaidagai batekin gurutzatzen zen, hots, telebista alienantea ote zen, idiotizatzailea, eta honenbestez, zer zen tzu ote
|
zuen
euskarazko telebista bat defendatzeak. Oh!
|
|
2021
|
|
|
Hemen gaude gutaz, guri buruz, elkarrekin hitz egiteko, elkarrekin komunikatzeko eta, batez ere, territorio libreak eraikitzeko. Joseba Sarrionandiak idazten
|
zuen
euskara dela gure territorio libre bakarra, eta, hori da, hain zuzen ere, sortzera goazen espazio honekin egin nahiko genukeena: euskarazko territorio libreak sortu.
|