|
2000
|
|
|
Baina hemen ahantzi ezinezkoa zaigu Axular handia hainbeste goraipatzen zuen Joannes Etxeberri() Sarako mediku hura. Julio Urkixok bildu
|
zituen
bere lanak, sarrera eta oharrez osaturik argitaratzeko (ikus Obras vascongadas del Doctor Labortano Joannes D. Etcheberri, 1712 Paris, 1907), norengan aurki genitzakeen giza eskubideen alderako iritziak. Esate baterako, Lapurdiko Biltzarrari idatzi zion gomendiozko gutun hartan zioen:
|
|
|
" Badator, badator..." izan zen mundu berrian umeak aditu zuen lehen gauza. Hilabete batzuk lehenago, arratsaldero entzuten
|
zituen
bere amaren eta auzoko andre berri lapikoen kafetegiko txutxu mutxuak. Adarrak nork nori nola jartzen zizkion ondo ikasi zuen tripen barrutik, baita sardina berria zein garesti eta txiki heldu den aurtengoan, eta etxekoneko Lutxiren barruan ere haurtxo xarmant bat ari zela ernatzen.
|
|
|
Hori dena gertatu zen zenbait hilabete lehenxeago. Baina" badator, badator..." entzun zuen, eta indarra eginaz ate guztiak ireki
|
zituen
bere burutxoarekin.
|
|
|
Ez zuen leihora behin ere begiratu, beti aurrera. Eta kanposantuko hormaren ondotik pasatzen ari zenean, birikak ondo beteta, txistu hotsez estali
|
zituen
bere beldurrak.
|
|
|
Eiderren jokaera bere bat bateko ilusio itzelari egotzi zion. Modu berean saihesten
|
zituen
bere aurrean azaltzen ziren oztopo eta traba guztiak. Horrelakoxea zen Txema.
|
|
|
–Eiderrek orduak pasatzen
|
zituen
bere osaba Pedroren baserrian, eta gero etxera etorri eta gelan sartuta ematen zuen denbora guztia, eta ia jan ere ez zuen egiten. Ez dakit zer, Txema, ez dakit zer izango zen, baina nire alabak zerbait zuen barruan.
|
|
|
Oraindik ere bai, nahiz eta hilda egon. Eta argi zuen baita ere Eiderrek zelako sentimenduak
|
zituen
berarekiko. Bere lagunik onena zen.
|
|
|
edo Utopiaren alde gaude, paradisua Lurrean eraiki ahal izaiteko, edo Makiaveloren alde, infernua sortzeko...". Eta Miguelek argi
|
zituen
bere ideiak, eta sinetsirik zegoen ezen Paradisurako bidean zegoela Lurra, Kris tok gizonen arteko anaitasuna predikatu zuenez gero, eta Kristok, historiaren buruan, garaile behar zuenez gero. Baina zu ez zeunden hartan guztiz ados, ez Uto piaren kontra zeundelako, baina uste zenuelako ezen Utopiaren aldeko borroketan peril handi bat zegoela:
|
|
|
Eta hodei haiek, leihoen espazioa iragaiten zutenak, alfonbra magikotzat ote zituen, auskalo nondik iritsiak, eta haien gainean hegaldatu nahi ote zuen, Afrikako ordokietaraino? Zer bertze mila amets egin ote
|
zituen
bere gartzelaldiaren eta bere gatibualdiaren gau luze... ez hain luzean, bertzalde, zeren eta, berehala ohartuko zaren bezala, handik gutirat egin baitzuen ihes?
|
|
|
Eta enetzat ere Jainkoak egin tenplu hori gizonek egin ditzaketenen gainetik zagok... —erran zidan osabak, zeina hitzez ez ezik begiz ere mintzatu baitzitzaidan, argiz gainezka
|
zituen
bere begietarik, mens mundi aren bihotza bere bihotzean taupaka balu bezala; edo Leonardoren kintaesentzia; edo Brunoren mens indita rebus a7.
|
|
|
Eta, handik aitzina, amaren babesean erdietsi botereari esker —zeren eta apezak, bere mezekin eta bere kontseiluekin, ama babesten zuen neurrian babesten baitzuen amak, halaber, apeza bertze alorretan—, aita Bartolomek herri osorat zabaldu nahi izan
|
zituen
bere itzala eta bere eragina, eta erdietsi ere zuen, denborarekin, dantzen eragoztea eta debekatzea, aldi batez, baita emaztekiek buru oihal haien eramaitea ere, zeinak, aita Bartolomeren erranetan, beren forma haiekin —harroak eta luze bezain biribilak— ez baitzitezkeen izan haragikeriarako eta lizunkeriarako tentagarriak baizen; eta, nola uste baitzuen ezen emaztekiak dortokaren etsen...
|
|
|
Gaueko haize zakarrak eramanak
|
zituen
bertatik lore guztiak.
|
|
|
" Herren zaude zango batetik eta, orain, bietarik utziko zaitut, zeren horrela merituago izanen baitzara Jainkoaren aitzinean", edo, bertzerik gabe, sendatu egin ote zuen? Eta, janik gabe utzi ote
|
zituen
bere jarraitzaileak eta barauaren beharra predikatu, noiz eta, haiek gose zirelarik, ogiak eta arrainak berretu eta emendatu baitzituen?
|
|
|
Eta, nehoizka, isilunez eteten
|
zituen
bere solasak, zeinak profitatzen baitzituen kezko uztai edo koroatxo haien egiteko. Eta koroatxo haiei beha, gutiziatzen egoiten nintzen noiz itsatsiko ote zitzaion haietarik bat buru gainerat, elizako sainduen iduriei bezala...
|
|
|
Eta aitona Nikolasek mila kezka eta mila buruhausteren artean aitzinatu behar izan
|
zituen
bere bi ola haiek, bertzalde, eta kezka eta buruhauste haiek ere, arestian aipatu bertze arrazoinekin batean, are gehiago estal zezaketen eta itzalean utz bere bertze kezka hura —bere iraganari eta familiaren iraganari lotua, baita erlijioneari eta erlijioneen arteko gerlari ere, azken buruan—, gorputz hartu ezinik geratu zena.
|
|
|
—Ba al dakizue nola akabatu
|
zituen
bere egunak frai Domenicok, zeina baitzen historia hartako kulpantik handiena. Legen gaixtoaren atzaparretan!
|
|
|
Bederen, ondorio bat ekarri zuen ona: behin semea bere egitera makurtuta," Zentroa" eta" Taldea" hartu
|
zituen
bere koleraren jomuga. Etxera itzuli ginen egunean, esne maternizatuaren bila igorri ninduen botika batera.
|
|
|
Oroitzapenen kargak nire erreakzioak zamatzen segitzen zuen, ordea. Fraideenean, klaserik aspergarrienak probesten
|
zituen
bere maitemin betiere arrakasta gabeak errateko. Ikasmahaien lerroan ni aitzinean eta hura gibelean izanda, ikastetxeko diziplina hertsiak arintzen zidan kalaka gogaikarri hari arreta erakusteko lana.
|
|
|
—Jendeak auzoaren berri nahi dik, senarraren, emaztearen, etsaiaren eta lagunaren, eta baduk horren aldera pagatzeko prest dagoenik. Nirea zerbitzu mota bat baizik ez duk —zuritzen zuen bere burua, hautatutako ogibidearen etikotasun zalantzagarriaz erasaten genionean— Begira Eduri —nigan ezartzen
|
zituen
bere begi betaurrekoek handituak— Informazioa lantzen diagu biok. Alde bakarra zabalkundean zagok.
|
|
2001
|
|
|
Garrasi egin zuen minbiziaren zizarea bularrean zeramala jakin zuenean. Garrasiz josi
|
zituen
bere logelako paretak. Garrasiek zimurrak atera zizkioten begi ondoetan.
|
|
|
Mayak zortzi urte bakarrik
|
zituen
bere lehengusu batek prostituziora saldu zuenean. Artean ez zen pubertarora heldu.
|
|
|
Urtebete eman Bonbaiko auzo gorrietan eta ikasiak
|
zituen
bere laneko ahizpek gizonezkoak liluratzeko erabiltzen dituzten arte, segada eta sino minokeria guztiak. Sifilia ere harrapatu zuen.
|
|
|
Dena agintzetan gelditu zen, ordea. Hogei urte zeuzkan alargunak eta bakar bakarrik hazi behar izan
|
zituen
bere hiru haurrak.
|
|
|
Iganderoko zinezaleak ez baitziren sekula beheko 21garren ilarako butaketan esertzen; ez badaezpadan goiko aldeko balkoiaren ertza hurbilegia zuten 17garrenetik 22garrenera. Padre Alvarezek berehala argitu zuen sala, eten zuen filma, jaso
|
zituen
bere erroiloak latazko kaxa borobiletan eta alde egin zuen. Zaparradaren egun hartan, aretoan zerrautsa zabaldu behar izan genuen.
|
|
2002
|
|
|
Kaleko ate kolpeak eten
|
zituen
bere hitzak.
|
|
|
Aristotelesek zakur mota batzuk aipatzen ditu. Alexander Handiak gerla zakurrak eramaten
|
zituen
berarekin, zakurtzar indartsuak, etsaiari erasotzeko onak.
|
|
|
Eta egun batean tunelez tuneleko sator bide azkengabe hartatik begiratu, eta argi izpi batzuei antzeman zien. Eta, ai, nola besarkatu zituen argi izpi haiek banan banan, eta nola gorde
|
zituen
bere oroimenean, biharamunean aitzina egin ahal izateko! Eta egun batean, Soniari emandako hitza betetzen zuela, etxeko guraizeak zorroztu eta haren etxera joan zen:
|
|
|
Gero, bere joan etorrien berri eman zuen. Eta, kontakizunaren azkenaldera, esaldi bakarrean laburbildu
|
zituen
bere ibilerak:
|
|
|
Amonak ez zuen kultura handirik, baina horrela hitz egiten zuenean, euskaltzain bat zirudien. Batzuetan, eztabaidak izaten
|
zituen
bere alaba Pantxikerekin, Sara eta Karmeleren amarekin, alegia. Euzkadi gora eta Euzkadi behera ibiltzen baitzen amona Dolores, harik eta Pantxike aspertzen zuen arte.
|
|
|
Bestela, jolasean ibiltzen zen kalean. Edo etxera ekartzen
|
zituen
bere lagunak. Halakoetan, haren lagunei ematen nièn tratu berdina ematen nion Leireri.
|
|
|
Fundizio batean egiten zuen lan, Lasarten. Biltokiko enkargatuetako bat zen eta hainbat langile
|
zituen
bere menera, fardelak hara eta hona eramateko, biltokira lehenik, eta biltokitik kamioietara gero. Baina langileei aginduak emateaz gain, bera ere aritzen zen egiteko haietan, etsenpluarekin predikatzen zuèn gizona zenez gero.
|
|
2003
|
|
|
Gisa horretan, protestantismoaren bi asmatzaile nagusiek kentzen zizkioten Estatuari erlijioaren gain jarriak
|
zituen
bere oinarri teologikoak eta, ondorioz, Estatuaren eta Elizaren harremanak berrikusi behar ziren osoki.
|
|
|
Harispe marexalari aldiz, zuberotarrek eskaini diote, denboraren buruan, omenezko pastorala, baina, egia erran, ez genuke ahantzi behar Baigorriko seme ospetsuak ez zuela arazorik izan auzoko erratzuarren odola isurtzeko nasaiki, ez eta ere Baztan aldera ihesi joanak
|
zituen
bere herritarren ehizatzeko!
|
|
|
Haien odolari esker berreskuratu
|
zituen
beraz Frantziak, 1870ean aleman etsaiak ebatsi lurrak, eta Rhin ibaiaren ertzean finkatu zituen sekulakotz bere zedarri naturalak.
|
|
|
Bizkaia eta Gipuzkoako eskualde aberatsenetan eta alderdi espainiazale eskuindar edo ezkertiarren artetik egin zuen lehen agerraldia Jelzale alderdiak eta, laster, hor berean erdietsi
|
zituen
bere lehen hautetsiak.
|
|
|
Horregatik hasi zen trumilka hitz egiten, eta nahi baino gauza gehiago esan zituen, eta xehetasunak ere eman zituen goizeko kontuen gainean, ondo zekien arren Matilderi eta Malcori ez zitzaizkiela bere kontuak batere interesatzen; are gutxiago Anari eta nebari. Baina, hala ere, esan egin
|
zituen
berak, gustura zegoelako, eta xehetasunak ere eman zituen, hala nola, Mercedesen soinekoarena, eskaileretako euli anarkistarena edo hirugarren etxean topatu zuen gizonaren sudur kariñosoarena.
|
|
|
–Lapurrak libratzen
|
zituen
berak; hori zen bere ohitura.
|
|
|
Eta Bolland, Jean jesuita belgikarra Julemont 1596 Anberes 1665 Acta Sanctorum (Santuen bizitzak) bilduma hasi eta zuzendu zuen... Edo Böll, Heinrich idazle alemaniarra Kolonia 1917 – Bornheim 1985 prosa soila eta satira zorrotza erabili
|
zituen
bere ikuskera ez konformista... Edo kameleoi, kameleontidoen familiako narrasti saurioen izen arrunta alboetatik zapaldutako gorputza, elkarrekiko independenteki mugi daitezkeen begiak...
|
|
|
Bere begiradan izuaren arrastoak eta sentimenduen sukarra nahasian zituen neskato zurbil baten irudia ekarri nuen gogora nik. Lotsatiek tarteka erakutsi ohi duten fanatismoarekin defendatzen
|
zituen
bere ideiak edo, hobeto esanda, bere autoreak. Adin horretan literatura bizitzaren aurrerapen izan ohi da, bizitzen ikasteko modu bat, baina neskato haren kasuan arima naufragoen helduleku ere bazela pentsatu ohi nuen eta bizia salbatu zioten autore horiek gurtu egiten zituen.
|
|
|
Esku barruan kabitzen zitzaidan. Paperezko musuzapi baten bila askatu
|
zituen
bere eskuak. Mukiak xurgatu eta erlojuari erreparatu zion.
|
|
|
Ez nuen etxean sartu eta arropa lisatzen nuen bitartean zurekin pentsatzen jardun nahi, burdina astunarekin nire alkandorak, bularretakoak edo gona arin eta galtza estuak, azken batean neure burua, hain bidegabeki zigortuz. Ez nuen beste behin goizean esnatu eta ohe zabalean iragan minik edo inoren ausentziarik sentitu nahi –esan eta gizona besarkatu omen zuen, nahiz eta ez zeuden emakumearen etxean, hotel hotz batean baizik, eta bezperan arrapaladan armairuetan gorde
|
zituen
bere laneko jantzien aztarnak, gabardina distiratsu eta body estu edo barruko arropa koloretsuen dirdaiak, ate zirriztuetatik suma zitezkeen oraindik.
|
|
|
Komisarioak burua itzuli eta fidagaitz begiratu zidan. Berriro besoak antxumatu
|
zituen
bere besagainak igurtziz edo neurtuz. Postura koreografiko horretan itxoin zidan, entzuteko prest.
|
|
|
Liluragarria. Ikus entzuleak sorgindu egin
|
zituen
bere ahotsarekin. Bere mugimenduekin erakarri zituen.
|
|
|
Horregatik piztu zuen argia Avak. Ertz batean zegoen lanpararen gorriak gela osoan barreiatu
|
zituen
bere atzamarrak. Eta sabaitik behera zintzilik zegoen disko bolak pusketa ñimiñotan zatikatu zuen kolorearen eztanda.
|
|
2004
|
|
|
Ondoren datorkigun euskaltzalea gure artetik joan berria dugu, urte luzetan San Migeleko kapilaua izan ondoren. Inozentzio Aierbek, euskaltzale paregabeak, euskaldun frankoren arroztasuna eta erdaldun ez gutxiren euskaltzaletasuna egiaztatu
|
zituen
bere bizialdian: –Lan asko egiten da, eta ongi gainera.
|
|
|
Gaur hondarrak baino ez daude han, harriak han eta hemen. Baina harritzar horietan gustura egoten da, ze, hain zuzen ere, hantxe bete
|
zituen
bere misio biak: belatzak lehenengo eta txolarreak gero, espezie bi horiek ebanjelizatzea.
|
|
|
Bat batean, ideia distiratsu batek argitu
|
zituen
bere buruko ilunpe trinkoak. Aukerak urriak ziren, baina...
|
|
|
Abertzaleen, idealisten eta inozo guztien gorpuen kiratsa helduko ez zen bazter ederren batera. Agian enpresa gizon bihurtuta bukatuko
|
zituen
bere egunak, Hego Ameriketako hiri lasairen batean, maitale beltzaran eztitsuz inguraturik. Zergatik ez?
|
|
|
Bidaiaren gainerakoan Oskarren (edo, orain Hansek ironiaz erraten zion bezala, Parsifalen) maletaren miaketan gertaturiko ika mikak muturturik eduki zituen bi agenteak. Hansek, baina, treneko korridorean erre
|
zituen
bere zigarretak handik aurrera. Del Vallek, besterik ezean, alemanaren barka eskeko keinutzat hartu zuen.
|
|
|
Abiada hartuta, Hansek atearen kontra oldartu
|
zituen
bere gorputz gotorraren ehun eta hamar kiloak. Kontze zaharrak gurdi armatu batek zanpatuta bezala kraskatu ziren.
|
|
|
Azalpenaren harian gero eta murgilduago, irakasle zaharrak keinu biziez laguntzen
|
zituen
bere hitzak. Bitartean, Vivaldiren eskala alaiek kontrapuntu latza egiten zioten emakumetxoaren asaldura larriari.
|
|
|
Kapitainak indartsua zirudien, baina Mille agenteak ondo ezagutzen
|
zituen
bere dohainak: malgutasuna, abiadura, tamaina.
|
|
|
–tematu zen Joseba. Itxaropen apurrak ikusten
|
zituen
bere barnean.
|
|
|
Gorputzeko atal guztiak harri bihurtuta zituela, Martinaren aurpegia gero eta hurbilago ikusi zuen, haren arropa garbi usaina gertu gertutik aditu zuen eta neskak musua eman zion ezpainetan. Martinaren ahoaren eztia dastatu zuenean, Markosek bapore handi bateko makina guztiak martxan jartzen sentitu
|
zituen
bere barnean. Baina orduan ere geldirik geratu zen, besoak non sartu asmatu ezinik.
|
|
|
Ohe gainean etzanda aurkitu zituen. Emakumearen titi biluziaren gainean atzeman
|
zituen
bere senarraren eskua eta haren urrezko eraztunaren distira. Izarak emakumearen gorputz zuriaren erdia estaltzen zuen, gerritik be herakoa.
|
|
|
Egoskorra nintzen eta, umetan, nahi nuena lortzen nuen. ...en aritzen baitzen; eta, inoiz aspertzen banuen, amari edo amona Sinforosari egiten zion dei, sinetsia baitzegoen, bestalde, haurren heziketa emakumezkoen kontua zela; edo belarrondoko bat ematen zidan, motiborik eta arrazoirik gabe, bakean utz nezan; aurrerago, bai, ohartu zenean edo igarri zuenean futbol izar bat izango nintzela –bederatzi hamar urte nituenean, beraz–, nire alde irauli
|
zituen
bere indarrak eta kemenak, askotan ateratzen ninduela baloiarekin hara eta hona, lanari tartetxoren bat eginez.
|
|
|
Espazioa hitzez finkatzen zuen bitartean, begiak hara eta hona mugitu zituen, orain telebistara eta orain mahaietara, baina bere jardun hura bukatu zuenean, nire begietan iltzatu
|
zituen
bereak. Eta honela esan zidan:
|
|
|
Eta kartak eskatzen zituen, eta bakar jokoan aritzen zen. Edo apunteak eta oharrak idazten
|
zituen
bere koadernotxoan. Eta, oro har, triste ikusten nuen, eta horregatik hurbiltzen nintzaion ahal nuenean, gizon hura atsegin nuelako eta pena ematen zidalako.
|
|
|
Eta, izuturik, besoak eta ezpainak eta gorputz osoa dar dar, sukaldera joan zen, non eltze bat babarrun kozinatzen ari baitzen ama... Eta honek eltzeari tapa kendu, eta aitak banpiro bat eta mila banpiro ikusi
|
zituen
bertatik ateratzen. Eta amari eraso zion orduan, eta sorgina deitzen hasi zitzaion, sorgina eta sorgina, zuk duzu kulpa osoa...!
|
|
2005
|
|
|
Irakurtzeak ekarri zion burutapen zurrunbiloak zorabiarazi eta ohean jesartzera behartu zuen. Minutu asko behar izan
|
zituen
bereak zituen eta ez zituen pentsamenduen artean bereizteko, baina minutu bakar bat bere burua ze modu makurrean kontrolatzen zuten ulertzeko. Beldur handiena ematen ziona onartzeko:
|
|
|
200 euro eskaini nizkion beste lagun batekin etorri eta nire etxea garbi garbi uzten bazuten. Bananduta zegoen eta hiru ume jatun
|
zituen
bere etxeko mahaian eserita; ez zuen birritan pentsatu.
|
|
|
Aspaldian ez nenbilen hiztunegi, eta mundu guztiak egiten zituen ni saihesteko ahaleginak; Monikak ere besteentzat gordetzen
|
zituen
bere ezten zorrotzak. Baina arratsalde hartan inoiz baino isilago egon nintzen.
|
|
|
Jeannettek, artean, bere tragediaren kondaira hitsa azaldu zidan, xehe xeheki. 1977an Georges izeneko Libournetar batekin elkartua, bi ume izan
|
zituen
beragandik. Neska bat, aurrenik, 1978an, hemen nik Yvette birbataiatua; eta 1980an Xavier mutila.
|
|
|
Baina La Gaceta n, fama zenez, gerra bukatu ondoren, eta bera osotara aguretuta zegoenean ere, Bilboko Café Arenal delakoan (Café Pachoren ondoan, eta Arriaga Teatro famatuarekiko aurrez aurre), López Becerra Desperdicios pozoitsuak prestatzen
|
zituen
bere eguneroko kronika anti euskaldunak.
|
|
|
jende guztiak gelditzen zuen kalean, hau edo bestea komentatzeko; edale porrokatua zen, zirtolaria eta gautxori sutsua. Neska guztiak konkistatzen
|
zituen
bere jarrera kaletar eta jatorrekin; nik banekien, halere, barru barruan erdi pijoa zela, aitatxoren esku luze boteretsuak behin baino gehiagotan atera baitzuen arazoren batetik edo bestetik. Ardurarik ez, azken finean denok hilko gara, hori zen bere leloa, beraz derrigorrezkoa zen ondo bizitzea.
|
|
2006
|
|
|
Lewis bertan egon zela ere ez du gogoratzen ia. Maialen ikusteak aurreko guztiak ezabatu
|
zituen
bere memoriatik. Bere gorputzaren atal bat zena bat batean beste gorputz bat bihurtuta ikustean negar egin zuen.
|
|
|
Honek, begirada itsatsita, ez zion ezer erantzun. Ontzi gainean hauekin batera zegoen German gazteak amildegi bat ikusi zuen kapitainaren begietan, zulo ilun eta sakon bat, eta bat batean, itsasontzia gero eta gehiago mugitzen zela konturaturik, lehorrean utzitakoa pasatu zitzaion burutik, eta neska bat ikusi zuen herriko plazan, domeketako dantzaldian, eta haren gerriari lotuta sentitu
|
zituen
bere lixazko eskuak, itsasoak urraturikoak. Mugimendua areagotuz joan zen.
|
|
|
Polizia zaharra zutitu eta Aneren sorbalden gainean pausatu
|
zituen
bere esku handiak. Estutu indartsua eta beroa zen.
|
|
|
Polizia ohiak hitz batzuk idatzi
|
zituen
bere kaieratxoan.
|
|
|
Nire ustez, artelanak eta antigoalekoak izanen ziren. Gerra aurretik, jende askok ezkutatu
|
zituen
bere ondasunak, nazien beldurrez.
|
|
|
Lehenbizikoan, egunkari zahar pilak sabairaino iristen ziren. fokuak itsututa, armiarma erraldoi batek nagiki mugitu
|
zituen
bere hanka iletsuak. Bazter batean, Donostia aldeko hipermerkatu bateko dozenaka poltsa ikusi zituen.
|
|
|
Autoa Katalunia plazako aparkalekuan utzita, euripean abiatu zen Zabaleta karrikara. Aldez aurretik prestaturiko azalpen eta galderak etengabe errepikatzen
|
zituen
bere baitarako. Karrikako 12 zenbakira helduta, laugarren solairuko izenak irakurri zituen.
|
|
|
dei guztiak Ponsen telefonoarenak ziren. Bi ordu haietan katedradunak berrogeita sei dei egin
|
zituen
bere zenbakira.
|
|
|
gailetak, bezperako espagetiak, txokolatea, esnea... ero moduan ahoratu zituen, begiak malkotan zituela. Pikutara bidali
|
zituen
bere asmo on guztiak. Ez zitzaion axola leher egitea.
|
|
|
Anek seinale ontzat hartu zuen. Gosaldu ondoren, sukaldeko mahaia garbitu eta ordenagailua eta egunkari ebakinak zabaldu
|
zituen
bere aurrean. Posta elektronikoa irekita, Francesc Muntanerren mezu bat aurkitu zuen.
|
|
|
negozioa gozoegia zen alferrik galtzeko. Eta Sobiet Batasunak kalte ordain gisa atxiki
|
zituen
berak aurkituriko artelanak. Jabeek auzi luzeak abiatu behar izan zituzten beren ondasunak berreskuratzeko.
|
|
|
Jendeari burua txoriz betetzeko gezurrak eta fantasiak, zinemari buruz hizketan hasita noizbait esan zidanez. Industriako katalogoak izaten
|
zituen
beraz esku artean. Bere lehengo ofizioko kontuak, orain alferrik bazituen ere.
|
|
|
Hiru alkandora jantzi zituen, berea eta etxolako bi kideena, eta bi galtza pare. Poltsa batean
|
zituen
bere ondasun preziatuenak: bi pasaporteak, aldatzeko beste galtza pare lehor bat, eta eguneroko anoa eskasetik gordeta etxean zituzten janari apurrak (ogi kozkor lehorrak eta arrain ketu pixka bat).
|
|
|
Wulffek gutun bat diktatu zion Kochi, eta han, Knudi hainbat zehaztasun emanez, bere azken nahiak agertu zituen; beste bi eskutitz idatzi
|
zituen
berak: bat gurasoei, bestea alabari.
|
|
|
Kondesek eta markesek bisitatzen zuten bere egoitzan, santu boteretsua balitz bezala zaintzen zuten, opariak egiten zizkioten, beren gorputz lurrineztatuak eskaintzen zizkioten... Lizunkeriaren deabruengandik askatu nahiz zebiltzan gorteko hainbat emakumerekin exorzismo luzeak egiten
|
zituen
bere egoitzako egongelako sofan...
|
|
|
Elizgizon baten semea zen, eta anatomia ikasi zuen John Barclay doktorearekin Edinburgon. Gero, Londresen osatu
|
zituen
bere ikasketak.
|
|
|
Gotorleku Gorrian badira bi ganbera harrigarri. Horietako batean, Diwan i Am delakoan –audientzia publikoen ganberan–, gotorlekura audientzia eske etorritako jende arruntaren erdian esertzen zen Sha Jahan, gela hartan entzuten
|
zituen
bere menekoek ekarritako kexak eta eskakizunak, bertan banatzen zituen eske zetozenen artean laguntzak eta ondasunak, han baretzen zituen aspalditik piztutako liskarrak eta epaitzen zituen hara aurkeztutako hainbat gorabehera eta auzi. Bestean, Diwan i Khas izenekoan, bisita pribatuak errezibitzen zituen Sha Jahan handiak.
|
|
|
Antonio Agaramontekoak, ordea, misterio aire batez jantzi
|
zituen
bere azken hitzak:
|
|
|
–Geldi gurekin –xukatu
|
zituen
bere malkoak Léoninek–, gure alabek izanen dute nork defendatua, hainbertze jendajeren artean.
|
|
|
–Ajarelgo erregearen konfiantzazko gizon batek kontatu zidan honakoa –esan zuen irribarrea lagun– Erregeak oso gaizki konpontzen ziren bi gortesau
|
zituen
bere gortean. Haietako bat oso bekaiztia omen zen.
|
|
2007
|
|
|
Gisèle Halimi abokatu frantses aljeriarrak jarraitu
|
zituen
bertatik Epaiketako gorabeherak, eta liburu batera bildu zituen: Le procès de Burgos, Ed. Gallimard, 1971.
|
|
|
Are XV. mendean ere, trobadoreak galizieraz mintzo ziren. Eta Gaztelako Alfonso X.a erregeak berak (tronuan) galizieraz idatzi
|
zituen
bere. Cántiga, sonatuak.
|
|
|
Azalpen handirik gabe, horrela, Teresa Martínez izebarekin Ortoñoko etxe ederrean pasa
|
zituen
bere haurtzaroko urte batzuk (Amesen, A Coruña).
|
|
|
Birjaiokundea, dio berak, klasikoa zen, neurritsua: ezagutzen
|
zituen
bere ahalak, eta ahal zuena gura zuen; horregatik Birjaiokundeak bizitzaren bizipoza bizi zuen, nahi zuenaren eta ahal zuenaren artean oreka burutsua zegoelako. Ernazimentuaren izpiritua positiboa da, arrai koloretsua.
|
|
|
Edvardek arrebari bisita egiten zioneko ilunabarrak profitatzen
|
zituen
bere mihiseak pintatzeko. Psikiatrikoko terrazan, eroek eta zoro haizeek ihes egitea galarazten zuen barandaren kontra etzaten zuen mihisea, hartu pintzelak, eta pintatzen hasi aurretik begiak ixten zituen, inspirazioari zentzu pixka bat eman nahian.
|
|
|
Beti egiten zuen hala. Eskuineko eserlekuan esertzen zen lehenengo, eta ogi apurrez zipriztintzen
|
zituen
bere oinetakoak eta ingurua. Usoak arrapaladan inguratzen zitzaizkion.
|
|
|
Garai horretan Bilbon ikasten genuen biok ingeniaritza (klasean mutil ugari zeudelako aukeratu zuen karrera hori Asierrek; nik, berriz, oraindik ez dut argi zergatik aukeratu nuen), eta ahal genuen guztietan gaupasa egiten genuen hirian, bertoko tabernak ezagutuz. Hirugarren urtetik aurrera, Asier ikasle pisu batean bizitzen jarri zen, eta horrek erraztu egin
|
zituen
bere ekintzak. Karrera amaierarako, ordea, Gasteizen izandako problema hura errepikatu egin zen Bilbon, eta orduan hanka egiteko garaia iritsi zitzaion.
|
|
2008
|
|
|
Berak ere izan
|
zituen
bere zalantzak, noski. Kimioterapiak iraun zuen tartean etsita sumatu nuen zenbait egunetan.
|
|
|
Bi astean behin etortzen zitzaion alaba etxea txukuntzen laguntzera. Behar baino gehiago garbitu zuen batean topatu
|
zituen
bere aitaren arropak. Berriro ere arropak zabor poltsa batean sartzen ari zela sumatu zituen amaren begi bustiak begira.
|
|
|
Ohi baino gehiago kosta zitzaion jaikitzea, gainean manta astun bat balu bezala. Buelta eman zuenean haurrak ikusi
|
zituen
berari lurra botatzen. Izatez, lurrez estalita zegoen sorbaldatik gerrira.
|
|
|
Aurkezlea ozen mintzatu zen: eskerrak eman zizkion, lehenik eta behin, Jainkoari; eskerrak eman zizkien gero ikusleei ikuskizunera etortzeagatik; goretsi
|
zituen
bere kideak, bakoitzak zuèn abileziagatik, eta azkenean esan zuen:
|
|
|
joan zen feriara bero sapa egiten zuèn egun batean, edan zuen nahi adina bazkarian?. Hura ardozalea zen, badakizue, eta bi pinta ardo edan zituen, hortxe hortxe?, tabernariaren lekukotza?, ekin zion itzulerari arratsaldean, baina hara: lehertu zen orduan ekaitza, bulartu ziren errekak, eta uholdeak eraman
|
zituen
bera eta astoa; horregatik aritzen zen izeba, halaber, bere erretolika harekin, erabaki ere, erabaki zuen geroztik ardo tantarik ez probatzea, aurrerago argibideak?: kontuz ibili eta kontuz ibili, neurria hausten baduzue uholdeak harrapatuko zaituzte-eta?
|
|
|
jaiki orduko, eskuak burura eraman zituen behintzat, behin eta berriro eraman ere, halako intziri adierazgarri batzuk egitearekin batera. Baina, anaien eta osaba izeben aginduetara jartzen zela, behar bezala bete
|
zituen
bere lanak, inoiz baino zintzoago. Izeba Ursulak goizean goiz ikusi zuenean, galdetu zion:
|
|
|
Beste ametsean, ordea, Gerardo eta Natalia ikusi
|
zituen
bertatik bertara, imajina daitezkeen lizunkeria guztiak egiten zizkiotela elkarri, irudi arbuiagarri bezain erakargarrietan, atseginez atsegin eta hasperenez hasperen. Eta nazka eta higuina sentitu nahi izan zuen, baina bekaitza sentitu zuen, haragiak piztutako ekaitzaren erdian.
|
|
|
Gerardo eta Natalia, Natalia eta Gerardo. Nataliak argi eta garbi ikusten
|
zituen
bere auziaren nondik norakoak, eta argi eta garbi ikusten zituelako erabaki zuen seguruenik. Gerardorekin hasitako harremanek bizpahiru hilabete baino bete ez zituztenean, amaren borondatea irabaztea:
|