|
2000
|
|
|
Carabanchelgo hirugarren galerian sartu ninduten, presorik konfliktiboenak
|
zeuden
lekuan. Hantxe geunden gu, euskal preso politikoak.
|
|
|
hanketan, sabelean, saihetsean sartzen... Ping ponga eta horrelakoak
|
zeuden
lekura ihes egitea lortu zuen mutilak nola edo hala, baina berehala agertu zen atzera patiora, galdu ordean, norabait ihesi beharrean. Hantxe, patio erdian errematatu zuten labankadez!
|
|
2001
|
|
|
Nolanahi ere aurten hasiko dira 2010 urtera begira egingo diren plan eolikoak taxutzen. 2001 urtearen lehen egunetan entzun zenez, Bizkaian parke eolikoak zabaltzea baimentzeko dekretu bati azken ukituak ematen ari da Eusko Jaurlaritza eta lehendik aurreikusita ez
|
zeuden
lekuetan baimentzekotan dabiltza. Ekologistek legearen aurkakotzat jo zuten prozedura, Sektorekako Lurralde Planaren aurkakoa zelako.
|
|
|
Aurki, azken urte hauetan herriak izan duen hazkunde ikaragarriaz hitz egiten hasi dira. Nola lehen soroak baino ez
|
zeuden
lekuan hamar urte eskasetan etxeak eta etxeak eraiki dituzten. Niri pena handia ematen dit, aitortu du Armendarizen amak, guk bestela ezagutu genuelako, trenbidetik aurrera dena baserriak zirenean.
|
|
|
Eta orduan Jainkoa erabiltzen zuen une batez buruan, kristaua, eta bestelako Jainko batzuk ere bai, ezezagunagoak, kolorido handikoak beti ere. Gero Jainkoak mundutik erretiratzeko aproba egiten zuen; baina berehala jartzen zituen berriro
|
zeuden
lekuan eta berriro kendu eta berriro jarri. Marcos demiurgo.
|
|
|
Izotz zintzilikarioak moldatuko dira lehen itoginak
|
zeuden
lekuetan. Eta ura egiteko apurtuko dituzue batzuetan.
|
|
|
Louis korrika atera zen gure gordelekutik. Zalapartaka eta espantuka beraiek
|
zeuden
lekura jo zuen zuzen zuzenean. Hasiera batean, ikarak eta tentsioak eragindako erreakziotzat jo nuen.
|
|
2002
|
|
|
Ikatz begetala egiteko beharrezkoa den egurra erruz edukitzeak, burdin meategiak egoteak, behar den energia mekanikoa emateko ur laster ugariegoteak eta produkziorako bestelako alternatibak bilatzera bultzatzen zuen nekazaritzaren pobreziak, horiek guztiek burdinolak ezartzea sustatu zuten. Instalaziotxikiak ziren, langile gutxi batzuekin eta lurraldean oso banatuak, betiere mugimendurako behar ziren ur lasterrak
|
zeuden
lekuetan. Ikatza zenbateraino zen eskuragarria, horren araberako produkzioa eta tamaina zuten burdinolek.
|
|
|
Purroyk ingurumen txosten bat aipatu zuen. Txosten horrek adierazten du Espainiako ibaien 36.000 kilometroetatik% 70ek “kutsadura handia duela, eta, horren ondorioz, igel asko
|
zeuden
lekuetan, orain oso gutxi geratzen direla edo desagertu egiten direla”. Biologoak azaldu zuenez, igel arrunta Iberiar Penintsulan dauden bost espezieetako bat da, eta “leku gutxian asko bizitzeko gaitasuna du; milaka igel aurki daitezke putzu txikitan, baina betiere giroa garbia bada”, azaldu zuen Purroyk, espezie hori kontserbatzeko formularik onena “ibaiak ur eta defenda daitezen” dela.
|
|
|
Pragako kanpoaldean, Moldavak, Elba ibaiaren adar batek, Spolana Neratovie ren zentral kimikoa ia erabat urez bete zuen, eta biltegiratutako kloroaren isuria eragin zuen. Iparralderantz, dike baten zati batek ez zion eutsi Bitterfeld en inguruan dagoen Elba ibaiaren emari bati, eta Alemaniako Errepublika Demokratiko ohiaren fabrika kimikoak
|
zeuden
lekura itzuli ziren urak, lurpean inolako kontrolik gabe hondakin toxikoak biltegiratzen zituztelarik. Bitterfeld eko eta inguruko beste hiri batzuetako biztanleak ebakuatu egin dira, baina Alemaniako armadak ziurtatu du ura aire zabaleko harrobi batean bildu dela eta, oraingoz, egoera kontrolpean dagoela.
|
|
|
Azken urteotan New Yorken moda bat sartu da. Zoaz Manhattango hegoaldera paseatzen, dorre bikiak
|
zeuden
lekurantz. Kalean zakurrak tindatuak ikusiko dituzu.
|
|
|
San Pedro egunean meza entzun, Altzako San Martzial parrokiako elizan, eta anaiaren etxerantz abiatu zen gero, San Markorako bidean zegoèn Martigoi izeneko baserrirantz... baina, nola eguraldi eguzkitsua zegoen eta denboraz ongi zebilen, San Marko aldera joatea erabaki zuen, baserria alde batera utzita. Iritsi zen, bada, San Markoko gotorlekura, baita kanoi batzuk
|
zeuden
lekura ere, nik ez dakit nola, zeren soldaduren batek behar baitzuen inguru haietan guardia egiten: hantxe behar zuen, bai, oihu batzuk aditu baitzituen bat batean:
|
|
2003
|
|
|
Espezialistek hitz egin zuten militarrekin, galtzeko arriskuan
|
zeuden
lekuen berri emateko. Baina alferrik.
|
|
|
Eta harritu egin zen. Izan ere, bezperan
|
zeuden
leku berberean jarraitzen zuten hilarri guzti guztiek. Zentimetro bat bera ere mugitu gabe.
|
|
|
Gure literatura txikia da eta poztu egiten dira idazle kontsakratuak gazte bat agertzen denean. ...ruaz eta beren obraz hitz egiteko sekulako gogoarekin, beren konplexuen morroi, gaueko hitzorduak luzatu nahian ibiltzen ziren beren galai itxura zainduegi horiek exhibituz, zenbat eta beranduago emakume gazte batekin ikusi, orduan eta harroago, ez gauza handirik egiteko asmorik zutelako, oso zuhurrak baitziren eta adorerik gabeak, gehienez ere ukondotik heltzera iristen zitzaizkizun jendez beteta
|
zeuden
lekuetara sartzeko, soineko luzez jantzita nindoan irudipena izaten nuen haien ondoan, halakoxe zeremoniak egiten baitzituzten nirekin. Formol usain pixka bat zeriela erabaki nuen.
|
|
|
–Romain Gary naiz, bila zabiltzaten idazlea, eta zure atzetik nenbilen aspaldi honetan proposamen bat egiteko –hasi omen zitzaion, eta
|
zeuden
lekuan proposamen hitzak zentzu bakar bat izan zezakeela iruditu omen zitzaion Monikari, baina ez omen zen horregatik izutu. Emakume eder guztiei bezalaxe, gizonezkoen proposamenak erreiteratiboak eta aspergarriak iruditzen zitzaizkion baina ez izutzeko modukoak.
|
|
2004
|
|
|
Herri askotan udako jaiak kanpotarrak erakartzeko amutzat erabiltzen dituzte udal askok. Kasu askotan erabat merkantilizatu dira jaiak eta, garai batean herritarrek parte hartzen zuten festa batzordeak
|
zeuden
lekuan, gaur egun jai egitarauak osatzen eta antolatzen lan egiten duten enpresak daude. Gero eta gehiago dira katering bidez egiten diren herri bazkari eta afariak.
|
|
|
Azken batean, ongi asmatutako edo herritik jasotako hitzen egokitasun kontua erabilerak erabakitzen baitu, beude hor auzi horiek. Elorregi kritikaria, hau ere esan beharra dago, ez zebilen beti zuzen, zeren, Bizkaian erabiltzen diren «bier> >, «bijar» eta «bijer» forma ortografikoak direla eta, Aranaren tes tuan kontraesan batzuk ikusi bide baitzituen ez
|
zeuden
lekuan eta, lege fone tiko eta ortografikoen arteko bereizketaz egiten dituen zehaztapenez ez ohar tzean, ondorio faltsuak ateratzen baititu (206). Sabino Aranak, hain zuzen, hiru forma horietatik Lekeitioko «bijar» hobesten du eta, beraz, horrela ahoskatu eta idaztearen aldekoa agertuko da.
|
|
|
Pentsalarionak eta eraginkorrak zeuden estatuetan aurrerapen teknologikoak eta sistema produktibo eraginkorrak zeuden. Pentsalari onak ez
|
zeuden
lekuetan, aldiz, atzerapenteknologikoa eta kili kolozko egoera ekonomiko eta soziala zegoen. Hau da, adibidez, Alemania eta Espainiari buruz zegoen erakuspen ideologikoa.
|
|
|
Baina gailur altuetan ezustekoa sortu zen. Botanikariek, aldian behin, aurkitzen joan ziren hibridoak aztertzen zituzten, beti ere carbayu arrunta eta haritz kandugabea habitat berean
|
zeuden
lekuetan, baina laginak biltzeko kanpainetan fenomeno berezi batzuk aurkitu zituzten: Muniellosko natur erreserbako leku batzuetan, Ourenseko mendi batzuetan eta Zamorako Sanabriako mendigune menditsuetan, haritzezko populazio handiak aurkitu zizkioten.
|
|
2005
|
|
|
Zakurrak
|
zeuden
lekuraino iritsi, eta lurrean aurkitu genuen Ana, konorterik gabe. Joxe Marik besarkatu egin zuen, negarrez.
|
|
|
Ezin izan zioten antzik eman hurbiltzen ari zitzaien forma harrigarri hari. Eta, badaezpada, eurak ere handik urrunduta hobeto zeudela erabaki eta alde egin zuten zaldiak eta behorrak
|
zeuden
lekurantz, soroa mugatzen zuen arbolapera. Ekaitzak lortu ezindakoa eragin zenuten zeuok, edo, hobeto esan, bi gizonek, txakurrak eta koadroak osatzen zenuten piztia itxurakoak.
|
|
|
Ez zuen ezer besterik nahi. Eskatzekotan, soilik nahiko zukeen, eskuko azalean sartuta zeuzkan orratz luzeak –luzeegiak– eta tantoka bertatik sartzen zitzaion likidoa ken ziezazkiotela
|
zeuden
lekutik. Horixe nahiko zukeen, ezer nahi izateko gaitasuna edukitzekotan.
|
|
2006
|
|
|
«Hemengo kontzentrazio gradua AEBetan dagoenera iristen ari da» idatzi du Manginik. 1980an AEBetan defentsako 50 hornitzaile
|
zeuden
lekuan, gaur egun gastu horiek bost kontratista nagusiren artean banatzen dituzte.
|
|
|
alboko morrenak sortzen dira. Batzuetan,
|
zeuden
lekutik
|
|
|
Aurreraxeago, fruta postuak
|
zeuden
lekura iritsi ginen. Eta geure begiekin egiaztatu ahal izan genuenez, sagar postuek ikusmin handia eragiten zuten.
|
|
|
Horrela, hiru modutara egindako kolonizazioa izan zen, oro har: hutsik zeuden lurretan egindako presurak, aurrez kolonizatu edo erabilitako lurrak abandonaturik
|
zeuden
lekuetan egindakoak eta populatutako guneetan alde marjinaletara egindako lurpresura eta erroturazioak edo luberritzeak. Abitok egin zuena izan zen, presura egitea (lur bat hartu, okupatu eta lantzea), eta, aldi berean, inguruko beste batzuen jabegoko lur eta eskubideak hartu eta berarentzat xurgatzea, horri ere presura izena emanez?
|
|
|
Abantaila ekonomikoak eman zizkien; bertara bizitzera joango zirenei hiribilduaren barrutitik kanpora zituzten lurrak mantentzen eta erabiltzen uzten baitzien (divisero ziren lurretan), eta aldi berean hiribildukoek zituzten eskubide berdinak zituzten hiribilduari erregeak utzitako mendi eta larreetan (egurra jasotzeko, urak erabiltzeko, abereak bazkatzeko?) 262 Divisero izatea oinordeko eskubidea izatea zen (jabea izatea nolabait, jaraunsteko hala behar denez izan), eta XIV. mende ingurutik aurrera aitoren seme izatearen sinonimo bihurtu zen; kasu honetan landatzen zutenez ari da, nekazariez, pentsa daiteke, baina edonola ere beren lurrak dituztenez. Horrez gain, Legazpiko olak erakartzen dira Segurako barrutira, babestuak izan daitezen hiribilduaren inguruan,
|
zeuden
lekuan lapurren esku baitzeuden, ez baitzegoen babesik haientzat, babes militarra agian, baina jurisdikzionala ere eskainiko ziena, jakina. Bere pribilegioak bete zitezen isuna jarri zuen eta Gipuzkoako merioa arduratu behar zen betearazteaz, erregearen ordezkaria probintzian, alegia.
|
|
2007
|
|
|
Burdinola barrutik bisita daiteke eta bertan hiru zati agertzen dira: aldaparoaren amaierako gunea, urak mugiarazten zituen turtukiak
|
zeuden
lekua; tailerra, burdina lantzen zen lekua; eta ikaztegiak, egur ikatza biltzen zen lekua.
|
|
|
Autoan sartu den emakumea hiltzeko inpultsoa sentitu du, lagunek deskribatu bezala, berdin berdin. Gitargatan esan du emakumeak, helbide horretara joan nahi zuela, eta
|
zeuden
lekutik Gitargatanera arteko bihurgune eta zubi guztiak arrapaladan etorri zaizkio Hikmeti burura segundo gutxitan. Irudi garbi garbiak izan dira.
|
|
|
Aurreko egun batean liburuz itotzeraino betetako apalategia jarri nuen gelaren erdi erdian, eta ezin nintzen pasa ohea eta aulkia, eta idazmahaia, eta ordenagailua, eta ispilua eta beste zenbait gauza?
|
zeuden
lekura. Astebetean gelako zati hutsa eta komuna baino ez ziren izan nire bizileku.
|
|
|
Hautsezko hodei erraldoi bat ikusten du. Eraikinari kolpeka ari dira makinak eta bat batean teilatua, atea, leihoak eta okupazioaren ikurra
|
zeuden
lekuan hautsezko hodei erraldoi bat baino ez dago. Poliki poliki hautsa beherantz doa.
|
|
|
Utz ditzagun orain kontu horiek aspalditik gordeta
|
zeuden
leku berean. Sinets iezadazu soilik, handik hona pausoa asmatu ezinda ibili dela Iturrino Handia bere bizitza osoan.
|
|
|
Aunitz urte lehenago –ortzegun batean, oroitzen zuenez– une hartan berean
|
zeuden
leku berean zegoen Arsenio zinemarako asmotan. Ez zen oroitzen zein film ematen zuten.
|
|
2008
|
|
|
Maiatz hartan egin zen, hain zuzen ere, Bizkaiko meatze inguruko lehenengo greba. Han hasi zen eta Ezkerraldera hedatu zen gero, Bizkaiko Labe Garaiek sortu zituzten enpresa hain garrantzitsuak kokatuta
|
zeuden
lekura.
|
|
|
Polizia Nazionalaren eta Udaltzaingoaren presentzia etengabea izan da azken urteetako ospakizunetan. " Askotan haurrak gertatzen zenaz ohar ez zitezen, poliziak
|
zeuden
lekuak saihesten ibili izan gara".
|
|
|
Izan ere, modernisten ikuspuntutik, nazionalismo izeneko indar berri hori da nazioa sortu duena, eta ez alderantziz. Lehenago erresumak, elizbarrutiak, probintziak, herriak, ibarrak, merindadeak, eskualdeak
|
zeuden
lekuetan nazioak hasten dira agertzen nazionalismoa ailegatzearekin batera; eta nazionalismoak deituta hasten dira agertzen. Hortaz, modernistendako, argitu beharreko fenomenoa nazionalismoa da, ez nazioa, azken hau nazionalismoak azaltzen du eta.
|
|
|
Argentinan, itxaropenik handienak
|
zeuden
lekuan, hogeita bi. Buenos Airesko Laurak Bat elkartetik azaltzen ziotenez:
|
|
|
giltzagin eta aparejuginen gorakada izugarriak horrela adierazten digu. Urte hauetan zehar armagintzak izan zuen bilakaera ikusita, harrigarria egiten da 1831ko Batzar Orokorretara udalak bidalitako ordezkariari aduanak
|
zeuden
lekuan, hau da, Ebro ibaian, mantentzearen alde bozkatzea agindu izana.
|
|
|
Fernandez de Pinedok, ordea, zalantzan jartzen du ikuspegi hori bere eraginaren, ratio, a askoz txikiagoa izan zela azalduz: «Matxinadaren gunetik urrunen
|
zeuden
lekuetaraino 25 kilometro baino ez zeuden zuzen joanda, 40 bat kilometro errepidetik. Eskualde batzuetan bakarrik jazotako gertakaria izan zen.
|
|
|
Hipotesi onartuenaren arabera, Abaurrepeko bordak
|
zeuden
lekuan sortu zen egungo Abaurregaina, 1237 urtean. Abaurregainak populazio eskasa izan du sortu zenetik, XV. mendean 234 biztanle zeuden Abaurregaina eta Abaurrepean.
|
|
|
Laster nekatu zen nire printzea barka, nire semea esan nahi nuen balantzatxoan egoteaz eta handik jaitsi eta txirristara joan ginen. Han geundela, berriz begiratu nuen amona eta iloba
|
zeuden
lekura. Han zegoen emakumea, besoarekin ilobaren gerriari helduta, begirada galduarekin, oraindik agertu ez zaion printzearen zain dagoenaren aurpegia jarrita.
|
|
|
Erabaki zuten jauntto horri kali aldi baten emaitea! Marro buru beltz eta adar bihurriak, hamar metra urrunagotik bolegia harturik, izugarrizko koska batez, ipurdi konkorrean jo eta igorri zuen Gantzelio, bertaldeko sasupera, zerriak multxoan
|
zeuden
lekurat. Hauek, alor honetako mugimendu arrotzez asperturik nahi zuten orain tokitik eskapatu!
|
|
2009
|
|
|
Baina munizio stockak agortzeak bestelako irakurketak ere eskaintzen ditu. Krisiarekin ikara giroa eta xenofobia indartu baitira azken urteotan beroaldian
|
zeuden
lekuetan.
|
|
|
Elizako arkupe eta enparantzan paratzen ziren andre saltzaileak. Tirabira eta lehiak ere izaten ziren euren artean elizako atetik hurren
|
zeuden
lekuak hartzeko; mezatatik irteten ziren señorak izaten ei ziren bezerorik onenak eta. Hauek batzuetan, postuan eskaria egin eta bendejerak bezeroaren etxera eroaten zuten mandatua.
|
|
|
Bestalde, Juantxu Lopez de Uralde Greenpeacek Espainian duen zuzendaria atxilotu egin dute bart Kopenhagen, beste ekintzaile batekin batera estatuburuak eta gobernuburuak afaltzen
|
zeuden
lekuan baimenik gabe sartu baita.
|
|
|
Estatubatuarrek penizilina gehiago ekoitziko zuten eta tanga handietan ongi haziko ziren onddo berriak bilatzeari ekin zioten. Munduan zehar sakabanatuta zeuden armadako pilotuei agindu zieten haien baseak
|
zeuden
lekuetako lizunak ekartzeko. Ehunka onddo berri lortu zituzten, baina ez zuten Flemingenaren errendimendua hobetzen.
|
|
|
Elkarren ondoan jarrita, ametsen jainkoa nahasten saiatzen ziren, bi
|
zeuden
lekuan bakarra ikus zezan eta biak elkarrekin eraman, ezinak egiten diren tokira. Buru bat, bihotz bakarra, odol berbera.
|
|
|
Poliki abiatu zen badaezpada ere, nahiz eta ez zirudien kaioak asaldatzeko prest zeudenik. Hegoak zabaldu zituen batek edo bestek, baina
|
zeuden
lekuan bertan gelditu ziren gehienak, zirkinik ere egin gabe. Ohituak zeuden, antza, gizakiaren hurbiltasunera.
|
|
|
Haurren bankua ikuspuntu harturik, halaxe zeuden eserita bankuko laurak, ezkerretik eskuinera eta hurrenez hurren: Ada, Rebeca, Chaplin eta Domingo; laurak
|
zeuden
leku berean eserita, bankuan?, eta laurek zuten, beraz, ikuskizun bera ikusgai: leku berean zeuden arren, baina, leku diferenteetan zeuden laurak, buruaren lekua eta buru barruarena ez datoz beti bat?, besterik ezin ondoriozta baitzitekeen, haien keinuei eta haien erreakzioei erreparatuz gero.
|
|
|
Ada eta Rebeca, Chaplin eta Domingo, laurak
|
zeuden
leku berean eserita, bankuan?, eta laurek zuten, beraz, ikuskizun bera ikusgai: bazirudien, gainera, beren kasuan, buruaren lekuak eta buru barruarenak bat egin zutela, ezin esplika baitzitekeen, bestela, nola laurak hasi ziren batera barrez, barrez eta barrez, lau haizeen gainetik eta lauren laukotasunaren gainetik.
|
|
|
Esan diote ez dakitela administrazioak berak ez ote zuen erosi. Ez dakite ortuek han jarraitzen duten ala pinua sartu duen administrazioak lehen ortuak
|
zeuden
lekuan. Musoneren aitak ere ez daki; hogeita bost urte baino gehiago ditu Brenako pinuen atzeko partera hurbildu gabe.
|
|
|
Esan du Brenako pinuen atzeko partean ez dagoela orturik orain, administrazioak erosi zituela orain urte batzuk. Esan du urak garbitzeko biltegi bat jarri dutela ortuak
|
zeuden
lekuan, biltegi barregarri bat, miniaturazkoa. Esan du alferrik egingo dutela zulo bat ur biltegiaren zoruan orain, ezinezkoa dela Errun txostenak han egotea oraindik.
|
|
|
1936 eta 1939 bitartean hil zituzten ehunka pertsonen omenez 1978tik aurreralanak egiten hasi ziren, lurperatuta
|
zeuden
lekuetatik ateratzen eta beraienherrietara itzuli ondoren, beraien omenez hileta elizkizunak eginez. Ekintza haueksenideek beraiek bideratu zituzten.
|
|
|
Etxezarretak argitu du herrialde bakoitzeko ikastolen elkarteek eta Seaskak martxan jarraituko dutela kooperatiba sortu eta gero ere, baina gutxieneko jardunarekin. Esaterako, lehen 15 langile
|
zeuden
lekuan aurrerantzean bakarra egongo dela jakinarazi du. Langile gehienek kooperatiba berriarentzat egingo dute lan aurrerantzean, baina haien kokapena argitzeke dago.
|
|
|
bai monarkiaren lurretatik eta bai partikularren lurretatik. Hori bai, beti ahalik eta gertuen
|
zeuden
lekuetatik ekartzen saiatzen ziren, garraio kostuak gutxitzeko.
|
|
|
Elektroi libre bat izan da liburugintzan, eta literatura osatzen duten egitura desberdinak bateratzen jakin izan duena. Ez
|
zeuden
lekuan ateak sortu zituen, eta zazpi giltzekin itxitako ateak ireki zituen.
|
|
|
Ada eta Rebeca, Chaplin eta Domingo, laurak
|
zeuden
leku berean eserita –bankuan–, eta laurek zuten, beraz, ikuskizun bera ikusgai: bazirudien, gainera, beren kasuan, buruaren lekuak eta buru barruarenak bat egin zutela, ezin esplika baitzitekeen, bestela, nola laurak hasi ziren batera barrez, barrez eta barrez, lau haizeen gainetik eta lauren laukotasunaren gainetik.
|
|
|
Haurren bankua ikuspuntu harturik, halaxe zeuden eserita bankuko laurak, ezkerretik eskuinera eta hurrenez hurren: Ada, Rebeca, Chaplin eta Domingo; laurak
|
zeuden
leku berean eserita –bankuan–, eta laurek zuten, beraz, ikuskizun bera ikusgai: leku berean zeuden arren, baina, leku diferenteetan zeuden laurak –buruaren lekua eta buru barruarena ez datoz beti bat–, besterik ezin ondoriozta baitzitekeen, haien keinuei eta haien erreakzioei erreparatuz gero.
|
|
|
eta arekak
|
zeuden
lekuetan
|
|
2010
|
|
|
Aretxabaletako natura gunerik ederrenetakoa da, atseden hartzeko eta naturaz gozatzeko aproposa.Eskualdeko herrietara ura eramateko sortu zuten 1979an Urkulu urtegia. Lehen baserri batzuk
|
zeuden
lekuan jarri zuten, lau urteko lanen ostean.
|
|
|
Zein da hobea? Lehen segurtasuna eta ziurtasuna
|
zeuden
lekuetan orain askatasun, aukera eta emozio gehiago daude. Lehen, jaiotzetik dena argi zegoen eta gure biografia aurretik idatzita zegoen.
|
|
|
Guk 70 hamarkadaren amaieran aurkitu genuen egoera eta gaur egungoa ezin dira konparatu. 40 urtetako frankismotik gentozen, eta frankismoaren arrastoak
|
zeuden
leku guzti guztietan. 1975 urtea Emakumeen Nazioarteko Urte izendatu zuten Nazio Batuek eta Espainiako gobernuak halako aurpegi garbiketa azkar bat egin behar izan zuen Nazio Batuetako bileretan parte hartu ahal izateko.
|
|
|
Landetxeko ate nagusitik aterata, eskuinaldean bildu zituen ETAren ordezkariak nazioarteko begiraleak eta Batasunekoak. Ondoren, ezkerretara jo zuen, Espainiako Gobernuaren eta PSE EEren ordezkariak
|
zeuden
lekura, beste farol baten azpian haiei ere azken hitzak esateko, mahai politikoan ados jarri ez izanak zer egoera ekarriko zuen ohartarazteko.
|
|
|
Luiak toallak
|
zeuden
lekurantz begiratu zuen. Omarrek eskua jaso zuen.
|
|
|
Era berean, espazio libreen garrantzia azpimarratzen jarraitzen du, espazio horiek babesteko proposamena mantenduz. Aldaketa bat ere sartzen du, ordea, eremu Libre Iraunkorra delakoan, babestu beharreko espazioak
|
zeuden
lekuan, isolatutako etxebizitzak eraikitzea baimentzen baitu. Gauza bera egiten du deitutako gunean, baina estandar desberdinekin12 Aurreko planaren kontsiderazio batzuei jarraituz, plan berriak ere gogor azpimarratzen du, beharbada indarhandiagoz, Asua haranak Bilboren hedatze eremu gisa duen garrantzia, berezikizerbitzuen eta bizitegien alorrean.
|
|
|
Ikertzaileek mikrotxipak zituen musker eredu artifizial bat garatu zuten, eguzkitan jarritako musker baten gorputzeko tenperatura erreplikatzeko gai zena. Ekipoak lau hilabetez jarri zituen eredu termiko horiek eremu eguzkitsuetan, bai musker populazioak
|
zeuden
lekuetan, bai desagertuak ziren beste batzuetan. Autoreek ebaluatu zuten narrastiek zenbat ordu lituzketen eguzkitik babesteko.
|
|
|
Autoreek ebaluatu zuten narrastiek zenbat ordu lituzketen eguzkitik babesteko. Ondorioztatu zuten, sugandiak itzalita
|
zeuden
lekuetan, narrastiek ez zutela denborarik izango behar bezala elikatzeko eta ugaltzeko, tenperatura altuek denbora gehiena beren babeslekuetan egotera behartuko baitzituzten. Datu orokorrek ondorio hau atera zuten:
|
|
|
Haiek, eta haiek soilik, zeuden gure ondoan. Ez zuten ezer entzungo
|
zeuden
lekutik, baina, bere kontura asmatu zuten nolakoa izan zitekeen gure elkarrizketa. Tarancón kardinala bera ere ez zuten maite Vatikanoan, ez zuten begi onez ikusten.
|
|
|
Gertatu zen, ordea, tropak abuztuaren hamarrean sartu zirela, goizeko hamaiketan, eta ihesean Obabatik pasa ziren miliziano batzuek tiroz botata utzi zituztela, aurrez, udaletxeko arkupean bertan, herriko apaiz zaharra eta egoera berrian alkate izan behar zuen nekazaria. Nafarroako batailoian buru egiten zuen Degrela kapitainak errepresaliak hartu zituen, eta hogeita lau ordu baino lehenago beste zazpi gizon
|
zeuden
leku berean zerraldo: Obabako faxisten buruzagiek aukeratutakoak, zazpiak.
|
|
|
1960ko urteak erantzun politiko eta sozial handikoak izan zirela, eta AEBetan bereziki ekologiaren aldeko kontzientziak indar handia hartu zuela gogorarazi du. Halako gaien inguruan arreta deitzeaz gain, artista talde hark artearen merkatuaren arauak hautsi nahi izan zituen, lanak sortzeko galerietatik urrun
|
zeuden
lekuak hautatuz. Egun, zentzu handiagoa dute lanok, Sichelen ustez, egunero izaten baitugu hondamendi ekologikoen berri, baina ikuspegi kritikorik gabe.
|
|
2011
|
|
|
Zero gunera inguratuz gero, ez dago gaur zarata desberdinik: Dorre Bikiak
|
zeuden
lekuan lanean ari diren makinek ateratzen dutena nagusitzen da, eta eguneroko eta ohiko zirkulazioarena. Baina antzematen da ez dela besteak bezalako egun bat.
|
|
|
Bost dolar balio du eskuko bandera handiak, eta bi dolar txikiak. Jendeak erosi egiten ditu, eta haizearen erritmora dantzan jartzen dituzte zero gunean oraindik dagoen zuloari begira.Atentatuetan 2.750 lagun hil ziren, eta Dorre Bikiak
|
zeuden
lekuan daude horietako askoren errautsak, zulo hartara erori ziren atentatu haietako hildakoak. Haiek familiartekoetan utzitako hutsunea, ordea, handiagoa izango da, eta akaso horregatik jarri dituzte loreak.
|
|
|
Saio bat baino gehiago egin da izan mundu zabalean, azken mende erdi honetan, diglosiaren inguruko adostasun terminologikokontzeptuala (erabatekoa ez bada oinarrioinarrizkoa bederen) eskuratzeko (azkena 2002an, aurrerago ikusiko dugunez). Alferrik izan dira orain arteko saioak, eta aurrez n definizio diferente
|
zeuden
lekuan n+ 1 (n+ m) definiziorekin bukatu izan dugu halakoetan, sarri asko.
|
|
|
beterik dago atzerriko bibliografia teknikoa ere, aldez edo moldez, diglosia kontzeptuaren formulazio dibergentez eta, are, bateraezinez. hori dela-eta saio bat baino gehiago egin da izan mundu zabalean, azken mende erdi honetan, diglosiaren inguruko adostasun terminologiko kontzeptuala (erabatekoa ez bada oinarri oinarrizkoa bederen) eskuratzeko (azkena 2002an, aurrerago ikusiko dugunez). Alferrik izan dira orain arteko saioak, eta aurrez n definizio diferente
|
zeuden
lekuan n+ 1 (n+ m) definiziorekin bukatu izan dugu halakoetan, sarri asko. Mundu zabaleko egoera terminologiko kontzeptuala hori izanik ez da harritzekoa, hortaz, guk ere antzeko ezintasun mugak agertzea:
|
|
|
Gertakizuna 16:00etan eman da, bileran
|
zeuden
lekura pertsona batzuk sartu direnean, bestek beste, ondorengo herrialdeetako ordezkariak zeuden: Akitania, Frantzia, Katalunia, Aragoi, Nafarroa, Euskadi, Espainia eta Andorra.
|
|
|
Ozeanoan ikusi dudan gauzarik beldurgarriena arrantza suntsigarriak eragindako kaltea izan da. Esate baterako, arraste arrantzarako ontziek eta dragek itsas hondoa txikitu dute, eta behinola belakiak, koralak eta haiei lotutako arrainak
|
zeuden
lekuan jadanik ez dago ezer. Akabo!
|
|
|
Berariaz neuzkan liburutegiko txokorik gordeenean pilatuta, beste liburu batzuen azpian, itxuraz bederen ahaztuta edo utzita. Baina
|
zeuden
lekuan zeudela ere, idazten nuen lerro bakoitza baldintzatzen zidaten. Edozein kritikarik, ezjakinena izanda ere, atzeman zezakeen iruzurra eta esan zezakeen ez nintzela imitatzaile bat besterik, imitatzaile txar bat gainera, eta horrek ikaratu egiten ninduen.
|
|
|
Jada espero ez zen unean iritsi zen hainbestetan igurikaturiko agindua. Ordurako ohiturik
|
zeuden
leku hartan, betirako bertan egotera eginda. Kapitaina, bibote urdindua hatz puntez igurtziz, goizean goizik muino gainetik mintzatu zitzaien soldaduei garrasika:
|
|
|
Han joan ginen; poxpolin hu tsak ziren; bakoitza esku batetik helduta. Baina astoak
|
zeuden
lekura iritsi ginenean beldur eman zien gora igotzeak. Hala, begira jarri ginen.
|
|
|
Zintaren azpitik makurtuta igaro, eta gainerako poliziak
|
zeuden
lekura iritsi zirenean, guztien erdian, auzitegiko medikuaren gorputz biribila ikusi zuten; Menzel ek euritakoa zeraman esku batean, eta bestean, oxigenoa. Lany ko poliziak eguerdian deitu zionean eta mendian aurkitutakoa deskribatu, Jan kontaktuan jarri zen Alexandraren autopsia egin zuen medikuarekin eta bigarren gorpuari ere autopsia berak egiteko eskatu zion, bere iritzia ikerketarako guztiz beharrezkoa izango zelakoan.
|
|
|
Garai batean herrialde guztiko urtegi ederrena eta arraintsuena izandakoa orain dena lokatzez betea zegoen eta ganaduak ura edateko erabiltzen zen. Etxe aurreko soropila, antzina gaztainondoak
|
zeuden
lekua, gobada lehortzen jartzeko erabiltzen zen. Malareteko jendea aukeran mukerra eta mesfidatia zen.
|
|
|
Nik ere tomateaz egin nuen haren saltsa. Isabelen eta bion artean eroan genuen bazkaltzen
|
zeuden
lekura eta, hain ontzi galanta ikusi zutenean, Estefano genoarra zutitu, ardo txoleta goratu, eta hauxe esan zuen euskara garbian:
|
|
|
Arratsaldeko seiak ziren eta zelatariek abisatu ziguten jende gehiago ekartzen ari zirela, baina ordurako ez nuen beldurrik, artilleriak eta hegazkinek ezin baitzieten ezer egin. Goiko aldera baino ez zezaketen tiro egin, zaurituak
|
zeuden
lekura. Fusilariak mortero eta esku bonbekin.
|
|
|
Iritsi nintzen mugara, baina ez nintzen karabineroak
|
zeuden
lekutik pasa; eskuinaldean bazegoen bide bat eta handik joan nintzen. Behor gainetik jaitsi nintzen ibaian ur pixka bat edan zezan.
|
|
|
Une batean, goiko pisura igo naiz, bainura txiza egitera eta egiten nuen bitartean leihotik begira jarri naiz. Eta bai, gaurkoan ere, bikote bat ikusterik izan dut elkar musukatzen gaztainondo erraldoi horren babesean, gonbidatuak
|
zeuden
lekutik aparte eta libre samar. Nik, ordea, goiko bainuko leihotik dena ikus nezakeen garbi asko.
|
|
|
Urumean goiti, Erreka handian gora zegoen zubiaren tokia adierazten zuen, hots," goiko zubia zegoen lekua". Nolanahi ere, eta atzizkia euskaraz leku ugaritasunezkoa ohi da, ez bakarrik lekuzkoa, eta, beraz," goiko zubiak
|
zeuden
lekua" ere uler daiteke, hots, zubiak bat baino gehiago zirela kontu egin daiteke, ez denak harrizkoak, jakina. Izenean dagoen goihorrek argi erakusten du beheragoko lurrekiko alderaketaren ondorioa dela deizioa.
|
|
|
kontrolatuegia. Aldarrikapen hori egin zuenak bazekien gorpuak lurperatuta
|
zeuden
lekuaren berri. Beha mapan, Tarbe Angelutik ipar ekialderantz dago, eta gorpuak Angelutik hego mendebalderantz azaldu ziren, ez iparralderantz eta ez ekialderantz, bi zentzuak alderantzikaturik baizik.
|
|
|
Gogortasun horrek harritu egin zuen apur bat. Ama ez zen haiekin eseri, biloba nagusiena bainatzen ari zen,
|
zeuden
lekuraino heltzen ziren uraren txipli txapla eta xaboiaren lurrina.
|
|
2012
|
|
|
Baina ez zieten herritarrei informazioa eman, panikoa zabalduko zen beldurrez. Horregatik jendeek ihes egin zuten irradiaziorik gehien
|
zeuden
lekuetara.
|
|
|
Haiek erraldoiak ziren guretzat, agintariak ziren, herriko nagusiak. Haiek
|
zeuden
lekuan aldare bat egiten zen.
|
|
|
»Bazen beste gertaera harrigarri bat ideia horiek biziki sendotzen zituena, eta ziurtatzeko grina piztu zidana; izan ere, upela zirudien gauza bat gainditzen genuen jira bakoitzean, edo ontzi baten bela zurruna edo masta, eta haien antzeko beste asko. Eta horra non konturatzen naizen ezen, zurrunbiloaren zoragarria ikusi nahian begiak zabaldu nituenean, lehen gure maila berean egondako gauzak gu baino askoz ere gorago zeudela oraingoan, eta ez zuela ematen askorik mugitu zirenik hasieran
|
zeuden
lekutik.
|
|
|
Ikusi nindutela sumatu bezain laster, ahal bezain ozenki egin nuen oihu, eta Ostirali gauza bera eginarazi nion. Eta ahal bezain bizkor lasterka eginez, eta bide batez esan beharra daukat ez zela bizkorregi armaz zamatua nengoelako, zuzen zuzen jo nuen, lehen esan dudan bezala, hondartzan edo itsasertzean, besteak eserita
|
zeuden
lekuaren eta itsasoaren artean zegoen hilgai gizajoarengana. Harekin jardutera zihoazen bi harakinek hantxe utzi zuten, ezustean lehenengo tiroa entzun eta beldurrak airean itsasertzera abiatu zirenean, han kanoa batera jauzi egiteko; eta haiek bezala, beste hiruk ere bide bera hartu zuten.
|
|
|
Egunero irakurtzen nuen Jainkoaren Hitza, eta hango gozagarri guztiak erabiltzen nituen neure egoerarako. Goiz batean, oso goibel nengoela, hitz hauek
|
zeuden
lekuan ireki nuen Biblia: « Ez zaitut inoiz utziko, ez zaitut inoiz bazterreratuko».
|
|
|
Zain eta zain egon ginen, baina alde egingo zutelakoan oso kezkatuak, eta nahigabe handia izan genuen, bilera luzeen ondoren, denak batera zutik jartzen eta itsasorantz abiatzen ikusi genituenean. Zirudienez, beldurrak airean
|
zeuden
leku hartako arriskuengatik, eta itsasontzira itzultzea, lagunak galdutzat ematea eta buruan zuten bidaldiarekin aurrera egitea erabaki zuten.
|
|
|
Azkenean, muturrari bira eman genionean, lehorretik milia pare batera ginela, itsaso aldean aurrez aurre lurra ikusi nuen. Beraz erabaki nuen lurmuturra Cabo Verde izango zela ziurrenik, eta beste aldeko lurra uharteak,
|
zeuden
lekuan egoteagatik, Cabo Verde uharteak zeritzenak. Bestalde, oso urrun zeuden, eta ez nekien oso ongi zer egin, izan ere, haizealdia altxatuz gero, ez bainintzen ez batera ez bestera iritsiko.
|
|
|
Itsasaldea inondik ere ezagutzen ez nuenez gero, alak mutur batekin hondarra jo zuen, eta, beste muturrean hondarrik ez zuenez, zama beste alderaino irristatu eta ia ia uretara erori zen. Ahalegin guztiak egin nituen bizkarra kutxen kontra jarri eta, bultzaka, kutxak
|
zeuden
lekuan mantentzeko, baina ezin izan nuen ala hondar pilatik atera, ahalegin guztiak eginda ere. Hala ere, ez nintzen aursartu kutxak eusteari utzi eta jarreraz aldatzera.
|
|
|
Laster ohartu nintzen biak guztiz ezezagunak zirela inguruko besteentzako, ez baitzituzten aurrez inoiz ikusi edo aipatzen entzun. Eta izengabe geratuko den mamu batek xuxurlatu zidanez, irazkintzaile haiek beren buruzagiengandik urrutien
|
zeuden
lekuetan egoten omen ziren beste munduan, lotsa eta erruduntasuna sentitzen baitzituzten, zeharo desitxuratua eman zietelako autore haien esanahia ondorengoei. Didimus eta Eustazius 82 aurkeztu nizkion Homerori, eta agian merezi zuten baino hobeto har zitzan konbentzitu nuen, zeren eta berehala konturatu baitzen buru-argitasuna falta zitzaiela poeta baten izpirituan sartzeko.
|
|
|
Ahotsa ozena zuen, baina oso garbia eta artikulatua, eta oso ongi entzuten nion zutik nengoela ere. Andereak eta gortelariak oso handikiro jantziak zeuden, eta beraz, zoruan, haiek
|
zeuden
lekuan, gonazpikoa, urrezko eta zilarrezko irudiz bordatua, zegoela zabalduta ematen zuen.
|
|
|
Tantai batzuk mozturik
|
zeuden
leku zabalago batera iritsi ziren. Eraitsitako zuhaitz enbor batean eseri ziren, eta Rodolphe bere maitasunaz mintzatzen hasi zitzaion.
|