|
2000
|
|
|
99an" Euskaldunon Egunkaria" ko elkarrizketa batean esan zenuen laugarren Gerra Karlista
|
zetorrela
...
|
|
|
Etxetik, ingurutik jasotzen zen bertsolaritza, plazan teknika ikasi eta bertan bertsolari egin. Ordurako jakina zen ordea, ingurune horiek murrizten zetozela, galtzen
|
zetorrela
leku askotatik, bertsolari berriek laguntza behar zutela, aukerak eta plazak behar zituztela. Jaialdiak justifikatzeko omenaldiak antolatzen ziren eta horrela baimenak errezago lortu.
|
|
|
Baina, behin eta berriz hain arduratsu galdetzen zidanez, esan nion nire iritzi pertsonala 1948an ONUk Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsal hartan zehazten zela, Frantziak beste nazio demokratikoekin onartua, eta han
|
zetorrela
edozein pertsonak zein talde edo herrik, hauteskunde bidez, burujabetzarako eskubidea duela. Orduan ez zekien zer erantzun ere, eta eman zidan erantzun bakarra honako hau izan zen:
|
|
|
beste guztien gainetik askapen nazionala helburutzat hartzea. Batetik ETAk1967an bi helburu hartzen zituela, hots, klase askapena eta euskal nazioaren askapena, eta horretarako marxismoan oinarritzen zela ikusirik, eta, bestetik, marxismoa Europangainbehera
|
zetorrela
oharturik, nahiz eta garai hartako Euskal Herrian modakopentsaera zen, ETA uztea erabaki zuen. Txillar ezkerrekoa izan da, baina ez marxista; eta asmatu egin zuen, nahiz eta 1967an ia bakarrik gelditu eta bazter tua izan zen.
|
|
|
Eta, buruan zituen ametsetarik lur gainerat
|
zetorrela
, erran zidan:
|
|
|
Eta eman zenizkidan, lehenik, apez erreboltariaren joan jinak ezin xeheroago, baita herritar katoliko eta jauntxo protestanten arteko gorabeherak ere: ...zituen eta zeinak Trois villesko jaunari bizkonde titulua eman baitzion, honek salgai zeuden lurrak erosi ondoren, ohoinkeria harekin batzuen eta bertzeen arteko liskarra pizten zuela; jakinarazi zenizkidan, gero, auziaren xuxentzeko asmotan batzuen eta bertzeen artean izan ziren konbertsazioneak, guztiak ere alferrikakoak, batean erregeren kontseilari jaun Bernard d’Arche Paristik Zuberoarat
|
zetorrela
, bertzean Oi he nart Zuberoatik Pariserat zihoala, Zuberoako parlamentuko ordezkari gisa; aitortu zenidan, finean, ezen, zu protestant izan arren eta Orthezko unibertsitateko irakasle, lehengusuaren alde atera zinela, zeren eta, kontu hartaz denaz bezainbatean, haren aldekoa baitzinen; eta akabatu zenuen:
|
|
|
Osaba ez zen bazkalorduan apezak sermoian predikatuaz aritu, zeren baitzekien ezen gure aita ere, puntu hartaz denaz bezainbatean, apezak aldarrikatu ideiekin bat
|
zetorrela
eta arrazoin pisutsuak zituela hartarakotz, zeren eta komenientziaren arrazoinak betidanik izan ohi baitira halakoak, eta aita ez baitzegoen, konparazione, Villagrandeko dukearekin zituen tratuen hausteko eta negozioen bazterrerat uzteko disposizionean, arbasoek aspaldi galdu zuten gerla baten izenean eta etorkizunik gabeko edo etorkizun iluneko ideia batzuen izenean. Haatik, Ziaurrizkoaren sermoiko hitz pairaezinak pairatu ondoren, osaba ezin gera zitekeen hura zirikatu gabe, ez horixe...!, eta, hala, berehala ediren zuen hartarako parada eta okasionea.
|
|
|
sal-erosi nahasiak izan ote ziren edo sal-erosi garbiak, lukurreriazko tratu gaixto engainamenduz beteak edo egainamendu gabeak, baina bai segura diezazuket ezen probetxu handikoak gertatu zitzaizkiola guztiak ere, halako suertez, non oker handirik gabe erran baitzitekeen gizon hartaz ezen nekez ereinen zuela bihirik buru beterik emanen ez zionik... Eta, hala, bide hartarik bideratu eta biribildu ahal izan zuen hurrengo hamabi hamahiru urteetan —bizi izan zen artean, beraz— mirakulu iduriko hura Urbiainen, zeren Euskal Herria pobretzen eta jendez hustutzen ari zela eta gainbehera
|
zetorrela
erdietsi baitzuen jauregiaren eta jauregi inguruaren jasotzea eta nehoiz baino goitiago edukitzea, diru irabaziak urtez urte berretzen eta gurentzen zituela.
|
|
|
Bada baldinba, lehengoan baratzean lanean ari nintzenean, mutil bat ikusi nuen, eneganat
|
zetorrela
.
|
|
|
Izan ere, ibaiertzean geundela guztiok bainatzen —zaharrak eta gazteak, umeak eta umoak—, kaiman handi bat ikusi genuen, ibaiaren bertze ertzetik guganat
|
zetorrela
... Eta gehienak oihuka hasi eta ibaiertzerantz abiatu ziren, hauek jauzika, haiek igeri, kaimanarenganik ihesi; eta guti batzuk perlesiak joak bezala geratu ginen... baita bizkaitarra ere, zeina baitzen, bertzenaz, ausartzia eta eskudantzia handiko gizona.
|
|
|
Imajinatu nituen osabak hartu behar zituen ehun azoteak, imajinatu nuen haren desterrua... eta, neure pazientziaren eta neure pairuaren ontzia beterik sumatzen nuela, sorpresarena etorri zitzaidan, zeren sorpresa hark ere, zetorren lekutik
|
zetorrela
, ezin iragar zezakeen gauza onik, eta, hala, sorpresa hura ontzia gainezka ipintzen zuèn ur xorta balitz bezala, eta odola sutan jartzen zitzaidala, erran nion amari, koleran sarturik eta errai erraietarik:
|
|
|
Eta, eneganat
|
zetorrela
, erantsi zuen:
|
|
|
Nire gogoaren atal batek duin jokatzeko eskatzen zidan, neure hartan gelditzeko, alegia, zetorrena
|
zetorrela
. Larrugorritan egoteak, bertzalde, ez ninduen adorez janzten laguntzen, eta nire alde ustela indartsuagoa izan zen.
|
|
|
Mahai gainekoek" hator" erraten zioten nire urdail hutsari. Zirt edo zart egin behar eta, gorputzaz baino areago gogoaz jabetu zitzaidan bizitasuna alferrik ez galtzera deliberatu nintzen, zetorrena
|
zetorrela
. Luze gabe zerbait gertatuko zen, anaia agertuko zen edo neskak etxean traba nintzela adieraziko zidan zakarki.
|
|
|
Ailegatu nintzenetik Togasekin eleketan ari zen bulegoan, eta ez nuen neurez otsotegian sartzeko inolako asmorik. Zetorrena
|
zetorrela
, mahaira jarri eta lanari lotu nintzen. Artikulu batean, titularra idazten azkena izaten ohi da.
|
|
|
ez zuela ordura arte sekula gabardinarik izan, are gutxiago gorri ilunik, eta gabardina ardokolore dizdizariak berealdiko poza eragin zion, eta horregatik jantzi zuen ikusi ahalakoan, lehen bi arrazoietan erreparatu ere egin gabe. Astelehena zen, eta Brown jauna ohartu zen, edo bulegoko idazkari pinpirinak ohartarazi zion, oso guapo
|
zetorrela
ile kolore berriarekin, tonu beltzaxka harekin, ilunxeegia aukeran, baina ondo hala ere, halako erokeriak ere egin behar izaten zirela noizean behin, bizian behin badarik ere, asperduraren gurpil geldiezinak irentsiko ez bagaitu. Eta horixe esan zion Brown jaunak idazkari bular lerdenari, segail plantak eginez, asperduraren kontrako txertoa zela look berria, nazka nazka eginda zegoela ilaje urrekoloreaz, eta eskertzen ziola lorea, biziki eskertu ere.
|
|
|
Orain dela hiru bat urte, egun batez Dabidi etxeko atea zabaldu, eta fardel batekin
|
zetorrela
ohartu nintzen. " Hara, eskultura bat ekarri dizut", esan zidan.
|
|
|
Kantu hura nire egoera animikoarekin guztiz bat
|
zetorrela
ohartu nintzen. Salvador Espriuren poema batekin osatua zen kantua, eta katalanez kantatzen zuen Laboak.
|
|
|
enpresa handi bat, orain fuerte dabilena. Ez ote zuen gainera Henrik handik
|
zetorrela
behin auto istripu bat izan. Hala ere ondo atera zenean...".
|
|
|
Dutxatik irtenda, korridorearen puntan hiru lau gizon ikusiz, eta bere gelatik berriz, atea pixka bat irekita zegoela, kantari ari zen ahots eme bat
|
zetorrela
adituz (dudagabe, etxekoandrearen alaba bere ohea egiten ari zen), zuzenean sukaldera sartu zen Xan.
|
|
|
Pasiloan zaharra kantu kantari
|
zetorrela
adituz, Xanek mugimendu txiki bat egin zuen Raissagandik bereizteko; Raissak ordea, bere alabatxoari buruan laztan eginez, naturaltasunez, apur bat gehixeago hurreratu zitzaion. Zaharra, dagoeneko atean, betiere kantari, beraiei begira, harrituta zegoen; ez sobera ere, kantatzeari pixkanaka utziz irribarre amultsu, eta hala ere oker samar bat egiten zienez.
|
|
|
Ke artean erretiratzen hasi ziren. Gazte batek, eskuan botila bat zuela, ez lasai, gora begira bizkarka
|
zetorrela
, Xanekin topo egin eta errebeska, mesfidantzaz begiratu zion. Ja parkearen gainean poliziak agertu ziren, ja gazte gehienek beherantza egin zuten, ja lagun bik baino ez zuten barrikada defenditzen.
|
|
|
Ikarak paralizatu zuen. Gizona beragana
|
zetorrela
ta, Xan, atze atzeka joan eta, hormigoizko eskailera baten kontra jo, estropezu egin, erori, hortzak gora zituela, farola baten argiak itsutu egiten zuela, jarrera gaiztoan gelditu zen hantxe. Gizona bere aurre aurrean gelditu zen; atxiki gabe baina, Xanek edozein mugimendu egitera bere esku gotorrez atzemateko prest; bere sorbalda gainetik kaleaz alde bietara begiratu zuen; ez zen inor begi bistan.
|
|
2001
|
|
|
Ez zen Mitxelena bezalako gizon orekatua edo ordenatua. Alfabetoa
|
zetorrela
, bada, Atik Zra salto egiten zuen, eta Ztik Kra. Kulturaren alor askotan eragina izan zuen".
|
|
|
Europako bestekristau monarkietan gertatzen zen antzera, justifikazioak erlijio kutsua agertzenzuen. Subiranoaren boterea probidentzialki Jainkoarengadik
|
zetorrela
aldarrikatzenzuten behin eta berriro gorteko propagandistek, idazten zekitenek, hau da, elizgizonek, jakina?. Gainera, erregea musulmanen aurkako kristau fedearen babesleeta defendatzailea zen Elizaren ikuspuntutik19 Kristau monarkia sendoa, beraz: erregea zuzenbide eta justiziaren, iturria?
|
|
|
Rosmarinus latindar izena bi hitzek osatzen zutela uste izan zen: ros (ihintza) eta marinus (itsasokoa); izan ere, erromeroa landare mediterraneoa izanik, kostatik asko urruntzen ez dena, uste zen ahots hura, hots, rosmarinus, fenomeno hori adieraztera
|
zetorrela
. Baina, gaur egun, adituek beste interpretazio baten alde egiten dute; interpretazio horren arabera, ros Greziako rwy ahots bera izango litzateke, rhops, zuhaixka esan nahi duena, eta marinus Murinozetik, myrinoetatik, hau da, aromatikotik eratorria.
|
|
|
Herminiori sorpresa bat ematea erabaki nuen eta inori esan gabe agertu nintzen etxean, gure etxean. Portaletik bertatik krabelin usaina
|
zetorrela
sumatu nuen eta, pasatako zikin eta kirats guztiak desagertu zirelakoan, irribarre batez hartu nuen igogailua. Etxera sartu nintzenean Herminioren gorpua topatu nuen sukaldeko baldosaren gainean.
|
|
|
Antzinako euskaldunek zera uste omen zuten, gogoratu du orduan Tasiok unetik unera berotuz, gizakia hartzetik
|
zetorrela
. Ezagutzen zituzten piztietatik huraxe zen gure antzekoena izan ere.
|
|
|
Eskutik odola Juan Bautistaren labanaz atera eta eskuak batu zituzten, eta isilean egon ziren, inori ere ez baitzitzaion zina hornitzeko pelikuletako moduko esaldirik gogora etorri, baina atzamarrak banan bana ebakita galdurik ere ez zuten harrezkero laguna traizionatuko. Ez zen lehenengo aldia, lehenago ere eginak zituzten odol zinak, eta bazekiten gero, adiskidetasunaren froga lez, banan banako sekretuen errebelazioa
|
zetorrela
.
|
|
|
Hori guzti hori, trintxera izan zen, han goiko Barrankutik beheko troketaraino. Egun batez, soldaduak harantz ezik, bestalderantz gehiago hasi ziren pasatzen, zaurituak ere andanaka zekartzatela, eta miliziano bat etorri zen etxera esanez frontea honantz
|
zetorrela
eta alde egin genuela, harrezkero gure etxaldea bera izango zela gerralekua eta ez genuela beste aukerarik hau dena uztea baino... ’
|
|
|
Negu aurreko sasoi hartan sarritan heltzen zen, batez ere lehor aldetik. Eta ibarrean behera jaisten zenari esnebehelainoa esaten zitzaion, Eibartik
|
zetorrela
esaten zen eta hiriko etxeetan egositako esnearen kea omen zen, eta fabrika hiri hartatik zetorren erreka baino barreiatuago eta nagiago iristen zen itsasoraino.
|
|
|
Arrats batez, Goio Ontziola bazterrean eserita zegoen eta Ariane ikusi zuen, baina ez Zubietako etxeetatik baizik eta Kaioarri aldetik
|
zetorrela
, eta Feliperekin, portuko tabernariarekin. Bata bestearen alboan solasean biak, paseatzen, itsasertzetik zetozela gauean, itsasoaren hondo sakonetik baletoz bezala.
|
|
|
Lorik ezin egin eta ordu laurden etzanda eman ondoren, ontziaren zubira itzultzean pantailan ontzi erraldoi bat gainera
|
zetorrela
alarma jo eta oihuka hasi zen, Makina guztia atzera!
|
|
|
1937ko martxoan Baionatik Bilbora merkante batekin
|
zetorrela
, Ferrol destruktore frankistak eraso zien. Merkantziontzia Kalaportura sartzen zen artean, Nabarrak aurre egin eta ordu erdiko batailari eutsi zion, irabazteko batere esperantzarik gabe, destruktorea hamabost bider handiagoa zelako.
|
|
|
Kairako izkina pasatu zuen eta, Goio atzetik
|
zetorrela
, izkina ostean itxaron zion Goiori.
|
|
|
Bakea izan da nagusi Iparraldean, geure begiz ikusirik behintzat, abian bertan halako itxurazko maila hartu zutenez gero hitz kontuan, ez goiko ez beheko, bai nolaerebait bitarteko. Nahiz alor hau ongi aztertua ez egon, dakidanez, esan daitekeela iruditzen zait ez dela han, zenbait gorabehera ezagutzen ditugularik, gurean bezalako ezberdintasun eta alderdikeriarik izan, alderdikeriaren ondoren elkar ezinikusia
|
zetorrela
.
|
|
|
Errurik gabe isuri den odolaren egia noizbait bederen agertuko dela, odol horrek isurtzailea salatuko duela, etc., aski zabaldua dagoen ustea da munduan barrena, uste kontsolagarri bezain gezurtia eskuarki. Hori da, aspaldidanik
|
zetorrela
, Schiller-ek Die Kräniche des Ibykus poeman jaso zuena edo, hurbilago," Itoxurak ziñaldari" izenarekin Kirikiñoren Abarraketan irakur dezakeguna.
|
|
|
Denborak erakutsiko zuen hedabideek gizarte errealitatearen gainean eraikitako egitura sinbolikoa ez
|
zetorrela
bat egiaz gizartearekin; honetan, sektarizazioa ez zela hain muturrekoa, edo lazo urdineko jende edo bahiketaren aurka mobilizaturiko jende askoren iritzia ez zetorrela bat polizia irtenbideekin edo negoziazio politikoa ukatzearekin. Hedabideek ez zuten lortu gizartearen iritzia eta haren ordezkaritza berriemailearena bat etortzea.
|
|
|
Denborak erakutsiko zuen hedabideek gizarte errealitatearen gainean eraikitako egitura sinbolikoa ez zetorrela bat egiaz gizartearekin; honetan, sektarizazioa ez zela hain muturrekoa, edo lazo urdineko jende edo bahiketaren aurka mobilizaturiko jende askoren iritzia ez
|
zetorrela
bat polizia irtenbideekin edo negoziazio politikoa ukatzearekin. Hedabideek ez zuten lortu gizartearen iritzia eta haren ordezkaritza berriemailearena bat etortzea.
|
|
|
Merke eta on. Kaxaren atzealdeari begiratu eta zitzia Zeelanda Berriko zelaietarik
|
zetorrela
irakurri zuen. Lau haizeetara behatu zuen ikusteko ardiki ekoizle ezagunik inguruetan bazenez.
|
|
|
(titirik paripé). Eta hortaz, bukatu nuen nire azalpena, hortik
|
zetorrela
–esaerak eta hitzak jatorrizko esanahitik apur bat desbideratzen dituzten fenomeno soziolinguistikoak medio– paripé hitzaren bidez zerbaitetik eduki ez eta edukiko balitz bezalako plantak egitea, edo simulatzea, faltsutzea, eta faltsukeria sinesten delakoa egitea. Ez dut esango azalpena jeniala zenik, baina ataka hartatik ateratzeko asmatu nuela aintzat hartzen bada, ez zitzaidala hain gaizki gelditu esango nuke.
|
|
|
Gure atzetik etor litekeenik nahasteko joko edotarikoak egin eta gero (adibidez, aurrez aurreko kale kantoietan gelditu eta egunkaria irakurtzen ari ginelakoa egin, ordu erdiz), Carbayok seguru jakin zuenean inor ez
|
zetorrela
atzetik, edo jarraitzaileak gure arrastoa galdu zuela, auto batean igoarazi eta begiak estali zizkidan.
|
|
|
– Handik urrundu baino lehen atzera begiratu eta bera ikusi nuen, duna baten lepotik behera lasterka
|
zetorrela
, keinuka eta oihuka itxaroteko eskatuz.
|
|
|
Bi bristada baino ez. Lehena, Julia nigana korrika
|
zetorrela
; ondorengoa, gizakote astapotro hura, pitxer handi bat eskuan zuela. Brastakoan nire burmuinak lehertzen zirela sentitu nuen; ondoren, gorputza astun bihurtu, ikusmena lausotu eta iluntasuna nagusitu zitzaidan.
|
|
|
– Izaskunek ere bukaera tragikoa izan zuen –jarraitu zuen, eskua erretratuaren gainetik maitekiro pasatzen zuen bitartean– Oiz mendiko hegazkin istripuan hil zen. Londresen lanean ziharduen bere senarra, hainbat emakumerekin harremanak zituela eta, akabatu eta bueltan
|
zetorrela
gertatu zen ezbeharra. Zoriontsu hil zen eta inbidia ematen dit.
|
|
2002
|
|
|
Denborarekin konturatu naiz nire arazoa hezkuntza sistematik
|
zetorrela
. Hezkuntza sistema umea mendean hartzea da.
|
|
|
Leen, zinera joan eta zer" bota" uraxe ikustea zan legezko ta jator bezala, itsu itsuan, zetorrena
|
zetorrela
. Denbora paxa atsegingarria zan, iñoiz negarrez, iñoiz bildur izuaz ta zalantzaz gure" suspense" oraingoa ta azkenez parra algara eder ta zabalak egiñaz.
|
|
|
hura hartuz geroztik ez zuen inolako nekerik sumatzen. Makila hark bere eskuan bizirik zegoela zirudien eta bizi hartatik indarren bat
|
zetorrela
berarengana. Pertseo eta Zilarbizi pare parean zihoazen orain, nekerik gabe, erraz, elkarrekin berriketan eta kontu kontari.
|
|
|
«Ume eder bat tal y como se canta en Donostia (sic) y el Guernicaco Arbola (sic.)». Urtarrilaren 18an beste entzule batek erantzun zion, emanaldia Madrilgo Radio España zelakotik
|
zetorrela
argituz.
|
|
|
Bien bitartean, gertatutakoetatik ezagutu ahal izan nuenez, apaiza, orakuluak jakinaren gainean jarria eta liluratua, ikusirik errealitatea bat
|
zetorrela
agindua zitzaion betebeharrarekin, berehala gelditu zen, eta, bere eskuina luzaturik, nire ahoaren parean jarri zuen koroia. Orduan nik, irrikaz dardarka, neure bihotza taupada azkarrez ari zitzaidala, neure ahoaz larri hartu nuen koroia, txirikordaturiko larrosa berri eta distiratsuz egina, eta, agindutakoa beteta ikusteko gogo biziz, irentsi egin nuen.
|
|
|
Guda hurrenkeran ezarri ondoren eta gudarako seinalea emana izan orduko, Eumenes zein lekutan zegoen bere gizonei ageri jartzeko, Hanibalek mezulari bat kaduzeoarekin bidaltzen du txalupa batean. Hau, etsaien itsasontzietara iritsi zenean eta eskutitza erakutsiz erregearen bila
|
zetorrela
, berehala Eumenesengana eraman zuten inork ere ez baitzuen zalantzan jartzen bakeari buruzko zerbait ez zekarrenik. Mezulariak buruzagiaren itsasontzia zein zen bere aldekoei ageri jarri ondoren, bere tokira itzuli zen.
|
|
|
Autobusean
|
zetorrela
gogoratu zen+ larik [ERL] [MEN] [DENB]:+ larik [ERL] [MEN] [DENB] [Eep] I0;
|
|
|
Duela urte batzuk, Kaliforniako Stanfordeko Unibertsitateko ikertzaile talde batek ondorioztatu zuen lurreko landare ekoizpen osoaren %15 laboreetatik
|
zetorrela
, eta gizakien landare kontsumo zuzena eta zeharkakoa (azienda, erregaia, zur erabiliak) tabulatu zuten. 1986an, munduko bost bilioi pertsonek lurreko landaketen ekoizpenaren %40 kontsumitzen zuten.
|
|
|
Tratamenduarekin sei milimetro baino ez zituen irabazi, baina 1999an gaizki jokatu zuen. Peritajeek lehen lotea Kabii suediarretik
|
zetorrela
ezarri zuten. Sinadura horrek eten egin zuen 1985ean produktuaren merkaturatzea AEBn. giza gorpuen guruinen hormona erauziak poluitua egoteko arrisku handia zuela egiaztatu zen.
|
|
|
Bestalde, Joan Mayneriseko Santa Maria de Palautolerako alkateak adierazi zuen Comunitat D´Aigues S.L. enpresa hornitzailea dela. ur andeletan, iragazkietan eta hornidura sareko eroanbideetan metatutako ur guztia ateratzen ari da, instalazioak urarekin desinfektatzeko eta kloro kontzentrazio oso handia izateko. Konpainiak eten egin zuen ur bilketa, lokatzez eta materia organikoz kargatuta
|
zetorrela
ikustean; izan ere, azkenaldian eskualdean izandako euri jasa ugarietatik ateratzen da. Alkateak gogorarazi nahi izan zien herritarrei, gutxienez bi egun gehiago iraungo duten garbiketa lanak egin arren, hobe dela, oraingoz, edateko botilaratutako ura erabiltzea, eta, Generalitateak, oraindik ere, ez du esan nahi egoera hori berriro normaltasunera iritsiko denik, nahiz eta Generalitateak oraindik ez duen jaso gastroenteritis agerraldi horren arrazoia.
|
|
|
Ekaitza
|
zetorrela
zirudien.
|
|
|
Musika entzun zuen bat batean. Etxe barnetik
|
zetorrela
ohartu zenean, giharrak harri bihurtzen sentitu zituen. Nor zegoen...?
|
|
|
Haurraren ondoan zegoen Lazy, ordea. Trena
|
zetorrela
ikusi, heldu haurrari hortzez eta atera egin zuen trenbidetik. Trena orroka igaro zen, haurrari minik eman gabe.
|
|
|
Abuztuan bero egiten ere badaki, eta egun hura halakoa
|
zetorrela
erraz antzematen zi  tzaion giroari goiz goizetik. Ez zuen sargori egingo, egunsenti hartan haize fin hozkirriak korritzen baitzuen, baina bai bero trinkoa alajaina, eguzkiak larruazala erretzen dakien horietakoa.
|
|
2003
|
|
|
1973a atzean utzi eta 1974a" Urte beltza" bezala iragartzen zuen ZERUKO ARGIAk bere editorial batean. Giro hartan izan ziren Salvador Puig Antich eta Hinz Chez en hilketak, zentral nuklearren zabaltzea
|
zetorrela
eta horren inguruko polemika, ekonomi egoera txarra eta langile eta enpresarien arteko liskarrak.
|
|
|
Han sartu baino lehen kanpoan egon behar izaten zuten itxaroten, batzutan ordu lauren, askotan ordu erdi, eta behin baino gehiagotan ordubete baino luzaroago. Klaustrotik
|
zetorrela
ayudanteek zutik jarrita agurtzen zutenean etzan gelditzen catedráticoa, etzizkien ematen lepoko batzuk, eta danentzako zigarrotxoak atera ta, etzien esaten parkatzeko berandu etorri zalako, eta ayudanteek etzioten ihardesten urrengoan garaian etortzeko, bestela joan egingo zirala ta. Ez, zuzen zuzen segi bere bidetik eta ia begiratu gabe ta ozta oztan errespetoko agurra erantzun eta riast sartzen zan bedelak zabaltzen zion atetik.
|
|
|
Txomin gorri gorri jarri da, beste alde batera so. Rodriguezek ere ikusi du noski, bera zegoan tokira
|
zetorrela
ezkerretara okertu ta beste bar puntara joan baita.
|
|
|
Honetan zegoela, udako txingorrak igerilariak bezala, ahots ezagun batek harrapatu zuen ustekabean. Alde batera begiratu eta Bibiot ikusi zuen, beragana
|
zetorrela
, hau ere larrugorritan, eta ezpainetan amamak kontatu berri dion ipuin miresgarria sinetsi duenaren itxurak egiten dituen umearen irribarrea. Hau bai ez zuela espero...
|
|
|
Eta, bide batez, lan horrek haustura garbia markatu zuen aitzineko filosofia guztiarekin. Ezen, ordura arte, sinesten eta errepikatzen baldin bazuten gehienek animalia soziala zela Gizakia eta, halaber, Gizakiaren ondotik
|
zetorrela
Gizartea, eskema hori irauli zuen Hobbesek: Gizakiaren aitzinetik ezarri baitzuen Gizartea eta, sinetsarazi askori, Gizartearen arabera dabilela orotan eta beti, nahi ala ez, Gizaki bakoitza.
|
|
|
“Espainiako portuak edozein gertakizunetarako prestatuta daude”, esan zuen. P and O konpainiak, itsasontziaren jabeak, baztertu egin zuen birusa gurutzaontzian zerbitzatutako janaritik
|
zetorrela
eta, ondorioz, infektatuta ontziratu zen bidaiariren batek kutsatu zuela. Norwalk birusa, Caliciviredetarren familiakoa, moluskuak kontsumitzeagatik edo osasun egoera txarrean egoteagatik uzkurtu ohi da, eta 24 eta 28 ordu bitartean inkubatzen da gastroenteritisaren sintomak agertu arte, hala nola goragalea, gonbitoak, beherakoak eta sukarra.
|
|
|
Nik ulertzen nuen, noski, bere ondoeza. Batzordeko lehen bileran bertan antzeman nion irain baten ordain bila
|
zetorrela
, zigor baten zama kitatzera eta emaitza azkarrak nahi zituela. Horregatik egin genituen hanka sartze hain lotsagarriak.
|
|
|
Norbaitek orratza zartatu eta tokata mutu geratu zen. Ate aldera begiratu nuenean ikusi nuen Ana nigana
|
zetorrela
. Begiak sutan zituen.
|
|
|
e, Kroma? Iraultza hitza irauli hitzetik
|
zetorrela
esan hien behin, auskalo nori en  tzunda. " Bai, lurra irauli egiten da goldearekin, buelta ematen zaio", esaten hien, eta ras, ras, ras... keinua egiten huen bi eskuekin, eta denak uzten hituen iraultza hitzaren baserritar jatorriarekin txora txora eginda.
|
|
|
Ezta nagusiena ere. Pegenaute Nafarroako eskuin atzerakoienaren ordezkari sentitzen zen —" gauzak ordenanja rtzera"
|
zetorrela
adierazi zuen lehen agerraldi publikoan—, eta halako harrotasun mingarria adierazi zuen berehala. " Ez dakit euskaraz, eta ez dut ikasteko inolako asmorik.
|
|
|
Esan zitekeen alabak baztertzen zituen lege hori ez zela Zuzenbide naturaleko legea edo, behintzat, indarrik gabe utzi ahal zela. Hori gorabehera, argi dago Zuzenbide naturalarekin bat
|
zetorrela
eta betidanik bat etorri dela hurrengoa: alabak ere, seme alaben taldean izatean, gurasoen oinordeko izan behar direla, eta Zuzenbide naturala ezin daitekeela indargabetu.
|
|
|
–Denak ez. Oraintxe esan duzun moduan, mairuak ere ba omen zetozen –esan nion– Aurre guardian Alhucemako Erregularren Tabor ospetsua
|
zetorrela
zabaldu zen.
|
|
|
Handik denbora batera Euzko Gudarosteak Santoñan bere burua entregatu izana, esate baterako. Beharbada hura bidean
|
zetorrela
jakin zuen Mallonak, nork daki. Eta faxistak hain krudelak, hain gupidagabeak eta hain bihotz gogorrekoak ez zirela pentsatuko zuen.
|
|
2004
|
|
|
Garai batean esaten zen euskara Afrikatik
|
zetorrela
iberierarekin ahaidetasuna zuelako. Eta iberierarekin ahaidetasunik izan dezake »nik uste dut baduela, gainera», baina iberieraren jatorria ez zen Afrika, orain esaten dute Europa osoko hizkuntza zaharra dela, eta beraz, iberierak eta euskarak izan dezakete nolabaiteko lotura, baina Afrikarekin inongo zerikusirik ez duena.
|
|
|
Ezezko jarrera, gaur egun datorkigun sektore berdinetik
|
zetorrela
. Oso mingarria zen baina garai hartan, boluntarismoz beteta, guk nahi genituzkeen goi mailako helburuetara, hots, lurralde batasunera, autodeterminazio eskubidera eta independentziara joatea ezinezkoa zen.
|
|
|
Besteek, aldiz, hizkuntza arra zoiek zituzten gidari bakar. Horrela, berez linguistikoa zen arazoa politizatzen ahalengintzen diren gotzain nazionalista espainolistaren eta nazionalista jeltza leen erdian, esaten da bi ertz politizatu horiek politikoa eta kulturala gaindi tzera
|
zetorrela
, hain zuzen, euskalari sektore hori. Euskaltzale mulzo hau bider dian kokatuko da, beraz:
|
|
|
Irunetik Bera eta Etxalar aldera, milizianoen zutabe bat abiatu zen eta bertako guardia zibilekin enfrentamenduak izan zituen. Jendeak milizianoen zutabea Baztanera
|
zetorrela
jakitean beldurra eta izua zabaldu zen Baztango herrietan barna. Jendeari columna de comunistas garrasia entzutean, beldur ikaragarria sortzen zitzaion.
|
|
|
2004ko martxoaren 2an, komunikabide guztiek jaso zuten albiste harrigarri bat, a priori: Coca Colak Erresuma Batuan zuen ordezkariak onartu zuen saltzen zuen ur ontziratua, berez, hornidura publikoko saretik
|
zetorrela
, hau da, «iturriko ura» zela, baina tratatua eta, zenbait alderditan, hobetua. Polemika zerbitzatuta zegoen.
|
|
|
Batzordeak Alemaniari egindako gonbitari, 1998ko abenduaren 30eko irizpenean ezarritakoarekin bat etortzeko bi hilabeteko epean, ez zitzaion kasurik egin. Produktu bat medikamentu bat den ala ez zehazteko, kasuz kasu azterketa egin behar zela onartu arren, eta produktuaren ezaugarrien arabera, Alemaniako osasun agintariek uste zuten haren jarrera bat
|
zetorrela
erkidegoko zuzenbidearekin. Horren aurrean, Batzordeari ez zitzaion beste irtenbiderik geratzen auzibidea eskatzeko, eztabaida amaitzeko.
|
|
|
Burundi bizikletaz jostea izan zen bere lana, eta azkena Namibia sidecarrez betetzea. Bere egunerokoan idatzi zuenez, hunkigarria izan zen abioitik ikustea, Europara bueltan
|
zetorrela
, Namibiako zelaietan milaka sidecar atzera eta aurrera, inurri beltzak bailiran; eta Burundi ere beteta, bizikletekin.
|
|
|
Lehenengo amak, gero aitak, eta gero nik. Baina eurek mediku nahi zuten semea, eta nik esan nien ezetz, ziklista
|
zetorrela
.
|
|
|
Ahoa zabal zabalik, makina hari begirik kendu ezinda zegoela, kale izkinatik gizon bat agertu zen, lau txakur txiki balio ez zuen bizikleta batean. Txirrin txarran, pedalkada bakoitzak kexaka jartzen zuen bizikleta zaharra, eta traste herdoilduren bat honantz
|
zetorrela
urrunetik jakin zitekeen, holako karrankekin.
|
|
|
Eta, hain zuzen ere, argia zelako aukeratu zuen lanbide hura: poliki ordaindurik zegoen (Del Vallek susmatzen zuen diru gehiena Berlindik
|
zetorrela
, ez Madrilgo diru kutxa ahituetatik), eta ez zenuen Teruelgo lubakietako lokatzetan arrastaka ibili behar. Eta hori ez zen txori kaka, ez horixe.
|
|
|
Eta bazen zerbait ikuskizun makur hartan, zerbait zaharra, gaztelua eta are Lantza bera ere baino zaharragoa. Eta jakin nuen, sentitu nuen, erritual hura gizakiak kobazuloetan bizi ziren garaitik
|
zetorrela
, eguzkia eta ilargia jainkoak ziren aro ilunetatik... eta gureganaino heldu zela, Denboraren eta Ahanzturaren amildegiak zeharkatuta.
|
|
|
Hiru ordu geroago, Del Vallek Hans begiztatu zuen, urrats astunez espaloian aurrera
|
zetorrela
. Eta ikusi orduko, jakin zuen alemanak ere ez zuela Oskarren arrastorik aurkitu.
|
|
|
Segundo batzuez itxaron nuen, urteak bezain astiro igaro zirenak. Norbait eskaileretan gora
|
zetorrela
iruditu zitzaidan baina, belarria zorroztuta, hots haiek karrikatik zetozela erabaki nuen. Urduriegi nengoen.
|
|
|
Eta, zetorrena iragartzen ariko balitz bezala, zazpigarrena ohi baino lainotsuago jaio zen Princetonen. Einsteinek eguraldia bere barrenarekin bat
|
zetorrela
pentsatu zuen: ilun eta nahasiegia.
|
|
|
–Andoni, zertan ari haiz? –galdetu zion amona Sinforosak, aita ez
|
zetorrela
ikusirik
|
|
|
–Zergatik? –hitz egiteko moduagatik, sudurrarekin ahoarekin bezainbat, Montse erdi edanda
|
zetorrela
ohartu nintzen.
|
|
|
Usandizaga oso zurbil zegoen ukuilura sartu zenean. Guri zerbait esatera
|
zetorrela
iruditu zitzaidan aurrena, baina ez: ordu arteko bere aje guztiak ahaztuz, korrika joan zen bizikleta zeukan txokora, eta haren azpiko ohol bat altxa zuen.
|
|
|
Izkina batean zegoen bata, bestean, oso urruti, makina bat baso harantzago, pentsatu zuen Jexus Marik, bestea. Latza
|
zetorrela
susmatu zuen eta ez zen kezkatu, aldiz, Harakin eta haren harrokeria, Fermin eta haren ozpinkeriaren kontrako borroka ikuskizuna behatzera prestatu zen libertitu antxean. " Bai, hik agindu besterik ez duk egin.
|
|
|
Andiako mendikatean zuloa non zegoen ikustera eraman zituen aldia kiribildu zitzaion gogoan. Denak arroilan barneraturik zeudela, Bazter ez
|
zetorrela
eta bila joan zitzaionean errepideari leloturik begira harrapatutakoan zeukan zurbiltasuna. Iraultza!
|
|
|
Komunean sartzen ari zela bazterreratu egin zen, komun barnetik Sydney
|
zetorrela
ikustean. Jexus Marirekin gurutzatu behar izan zuen Sydneyk.
|
|
|
Fermin Harakinen erasoaren zain gelditu zen, baina erantzunik ez
|
zetorrela
ikustean, ez ziola aditu erabaki zuen.
|
|
|
Bai erantzutekotan zegoela, aita ikusi zuen atetik barna sartzen. Berehala ohartu zen, onenera ere, ñabarturik
|
zetorrela
.
|
|
|
Beno, igual lehenago hasi nuke". Eta orduan Carlosek euskaldun jendea bizi zen herri txiki batetik
|
zetorrela
kontatuko zion, eta herri hartara zuela hamar urte edo, 80ko urtearen inguruan Frantziako maiatzaren kontu haren azkenetako uhina ailegatu zela, Franco hiltzean euskaldunen independentzia nahiarekin batera halako ezkerreko mugimendu nazionalista bat sortu zela eta hor kokatu zirela bere belaunaldiko asko eta asko, ordura arteko bizimodu tradizionalagoarekin apurtuz... " edo" zehaztu zion Carlosek" izan ere hori azalekoaren azalpena baino ez da, zeren eta horretaz gain bai baitzegoen Iraultza izkinaren bueltan zegoeneko sentsazioa, denok estatuaren errepresioa gorabehera euforian biziarazten gintuena.
|
|
|
Jonas
|
zetorrela
, entzun zuten trenaren hotsa; plantatuta gelditu zen Jonas.
|
|
|
" Han zer edo zer pasatu duk," esan zuen Kakok, eta Pepek esan zuen, bidean lapurrekin topo egina izango zela Pello, eta goizean poligonoan ibili zirela eta arratsaldean Ezekielek mendian behera
|
zetorrela
pelaje gaiztoko tipo bat ikusi zuela Tapategin, eta: " Ke ba!
|
|
|
Oinez
|
zetorrela
, haiengana heldu gabe, neska bat, hogei urte, banku batetik eskuaz elur pixka kendu, plastiko txiki bat ezarriz bertan jarri zen. Oso beltza ilea, txamarra ere beltza, lepoan bufanda gorriluna, lurrun laino bat askatzen zuen hatsaldi bakoitzean.
|
|
|
" Total; Petrak esandako sorotik barrena jaisten hasi nauk, pixka bat jaitsi nauk eta, banoala, bat batean ohartu nauk akerra nire atzetik
|
zetorrela
. Atzetik, hi, atzetik akerra.
|
|
|
" Begira, esan zuen Maxunek aita
|
zetorrela
ikusiz; aitona badator; aitona..."
|