|
2000
|
|
|
eta Sabino Arana Goiriren jokaera aztertuz, bien arteko paralelismoak (diferentzia nabarmenak badaudela, esan gabe doa) aurkituko ditugu. Adibidez, hark karlismoaren tradizioak Euskal Herriadesagertzera
|
zeramala
ikusirik, kritika zorrotza egin zion eta. Euskadi euskotarrenaberria da, enuntziatuan kondentsatu zuen euskal nazionalismoaren etorkizunerakoabiapuntua.
|
|
|
Hargatik, noiz eta jauregi azpiko pasabideetarik aitak eta morroi batek ziega hartarat baininderamaten, iduritu zitzaidan ezen bihotza bularretik ateratzerat zihoakidala, hain bainindoan kikildurik eta koldarturik. Eta, barrenean sartu eta atea hersterat zihoazkidanean, aita, zuzia goian
|
zeramala
, irri krudel bat ezpainetan, halaxe mintzatu zitzaidan: " Ea, bada, seme, kondenatuen intzirietarik zentzatzen haizen.
|
|
|
Eta Estebanek ez zian nahi, uste zuelako bere heriotza aski izan zitekeela auziaren erabakitzeko, jauregia gaztelau soldaduek setiaturik zegoenez gero, itxuraz, bere erranetarat zituèn hirurogei bat soldadu agramondarrak alferrik sakrifikatzerat utzi gabe... menerat zituen zortzi beaumondar preso laxatzen zituela, aldi berean. Eta, bide hartarik bere deliberamendu hura aitzina
|
zeramala
, bere buruaz bertze egin zian, ezpata bihotzean sarturik, eta pentsaturik ezen zeruan bilduko zela bere bi anaienganat —Eusebioganat eta Pedroganat—, zeinak, bera ez bezala, katolikoak baitziren, baldin bere bi anaia haiek hilik bazeutzan, Noaingo guduaren ondotik...
|
|
|
Ber tzenaz, gure aurkientza hartako anitz apez ez bezala, gizon jantzia zen... baina jantzi bakarrekoa. Horrekin ez dizut erran nahi, jaun André, ezen sotanaren azpian deus ere ez
|
zeramala
, nahiz eta kontrakorik ere ezin afirma diezazukedan, baina Erromatik Erromarat bizi zela, erromatarra ez zen arren. " Erromak erran du...", erraiten zuen ezin ex cathedra go bertze arrazoinik ez zuenean, arrazoin falta hura arrazoinik arrazointsuentzat hartzen zuela bide batez.
|
|
|
—Eta orain, hondarrekoa —eta, eskua triparat behin eta berriro
|
zeramala
, eratxiki zuen—, zeren etxeko aita priorea deika ari baitzait, eta etxeko aita prioreari obedientzia zor baitiot.
|
|
|
Eta, jauregiaren izena zenbatenaz gorago
|
zeramala
eta izenaren itzala zenbatenaz urrunago, hainbatenaz hertsiago ezarri zituen aitak jauregiko barren arauak, ordenantzak eta zirimonia suerte haiek guztiak. Eta, are gehiago, zeren, Villagrandeko dukeari jauregirat etortzeko gonbita egin zionean, eta jakin zuenean ezen dukeak gonbita onartu zuela, Donibane Lohizunetik ekarri baitzuen, izendatuki eta espreski, dukea jauregiratu baino bi hilabete eskas lehenago, kontu haietan aditua zen zirimonia maisu bat, jaun Louis Delapierre zeritzana, Borde len jaioa eta euskaraz ez zekiena, baina bai gaztelaniaz, frantsesez bezain ongi, etxeko sehiak eta zerbitzariak ohitura eta usantza haietan aitzinago zitezen eta finago zitezen.
|
|
|
Bigarrenean, berriz, goizetik, osaba Joanikotek jaso zuen dukearen mirespena, osabak bere esperimentuen berri eman zionean, jakinarazten ziola nola oilaloka bat zuen, lau ahate arrautza txitatu zizkiona, bertze nonbait erran dizudan bezala, eta nola oiloak eta ahattoek elkar ongi hartzen zuten, oiloak ahattoak bere kumetzat balitu bezala, eta ahattoek oiloa amatzat; gero, dukea bere studiorat
|
zeramala
, bertze esperimentu haren berri eman zion —ohol luze batetik erortzerat uzten zuen brontzezko bolarena—, eta segidan fosilak eta erromatarren denborako monedak erakutsi zizkion, hamaika gogoetaren artean, dukea aho zabalik uzten zuela; eta, osabaren studiotik jalgi eta eskaileretan beheiti gindoazela, dukeak galdetu zion: " Eta ba al duzu bertzerik?" Eta osabak ihardetsi zion:
|
|
|
Ni nintzen, hi hintzen, hura zen... —eta, esku batean kakontzia
|
zeramala
eta bertze eskuko hatzaz kakontziaren edukia seinalatzen zuela, gaineratu zuen— Ordea, mokordo horri beha, ez ote da xuxenago ni zen erraitea, zeren mokordo hori zinez ni izan baitzen...?
|
|
|
Eta guztiok isilik geunden, urduri, begi batekin osabari beha eta bertzearekin mastaren gainean zegoen marinelari... eta orduan, arriskuaz jabetu balitz bezala, osaba Joanikotenganat hurbildu zen Arkimedes, buztana makur
|
zeramala
, intzirika, harik eta osabaren aitzinean gelditu zen arte... marinelak zakua laxatu zuen istant berean.
|
|
|
Baina gu ez bezala, dei deigarri hark deitua izan zen Pedro Huizi, itxura batean... eta harenganat gindoazen osaba eta biok, Florentziarat, gogoz gainezka, amak —Ubarneko damak— emanikako direkzionerat. Baita kezkaturik ere, zeren baitzirudien ezen urtebete
|
zeramala
Pedroren amak semearen berririk jaso gabe. " Urtero bi gutun jaso izan ditugu, baina azken boladan bat bera ere ez", erran zigun hark, gaineratzen zuela:
|
|
|
Eta behatu nion berriro Pedro Huiziri, eta irri harro urrun bat egiten sumatu nuen oraingoan, osabari aditzerat eman nahi balio bezala ezen ez zuela haren aburua aintzakotzat hartzen; bertze jauntxo guztiak, berriz, harri eginik zeuden, norat beha ez zekitela... eta haietarik bat ere ikusi nuen eskua bekokirat
|
zeramala
, iduri zuelarik ezen zeinatzerat eta aitaren egiterat zihoala; eta, haien artean, aita bakarrik izan zen garbiki irri egin zuena.
|
|
|
Rosarekin ezkondu eta handik hamar urterat izan zen, noiz eta, terrazan nengoela, gibeletik hurbildu baitzitzaidan, isilik, hotsik egin gabe, bere besoez inguratzen ninduela eta besarkatzen, nola hodei batek mendiaren gerria. Eta jiratu nintzen eta begietako behe lainoak erakutsi zizkidan, erraiten zidalarik ezin malenkoniatsuago ezen hilabete luzea
|
zeramala
gaizki, nekaturik bezala eta ezindurik... eta bere neketik eta ezinetik erran zidan ezen maite maite ninduela, eta bi malko isuri zitzaizkion.
|
|
|
—Amorostu ez ezik, aspaldi ezkondu nintzen ni zientziarekin, jaun Marcel! —eta, eskua lehenik bihotzerat eta gero bururat
|
zeramala
, gaineratu zuen—: Izan ere, amantes, amentes...! 5
|
|
|
Eta egun batean itzarri zen erranez ezen amets ezin ederragoa izan zuela, zeren eta jauregiko arrano inperiala ikusi baitzuen hegaldaka, atzaparretan jauregia
|
zeramala
, gora eta gora, harik eta han goian urrezko eguzki errainuen artean galdu zen arte... eta erran zigun, halaber, segur zegoela ezen amets hura presagio onekoa zela... eta kontsultatu zion Ubarneko dama Sagrario Landaluzeri, zeina baitzen, aurkientza hartako jendearen erranetan, jakintasun suerte hartan gehien zekiena, eta hark berdintsu eta orobatsu erran zion, egun ezin hobeak zetozkiola, ez zuel...
|
|
|
Eta, aurkikuntza hura bere alorrerat
|
zeramala
, pertsona bakoitza numero batez ordezkatu zuen, kasu bakoitza berdin, eta serie batzuk egiten aritu zen osaba Joanikot, baita iduri geometriko batzuk ere, serie haiek zimendu harturik. Eta, egun batean, iduri haietarik batekin agertu zitzaion eta, hatzaz iduri hura seinalaturik, hala erran zion jaun Marceli:
|
|
|
...n behar nuen nik handik alde, bataz, Utopiako lurrak nituelako xede, eta, berriz bertzea, bistan zelako ezen ez nintzela kortsario izaiteko jaio, eta ezin nintekeelako, halatan, haiekin geratzeko eta haiekin bat egiteko tentazionean eror; izan ere, zer egiten nuen nik jende haien artean, honek esku galduaren tokian burdinazko gakoa erakusten zuela, horrek haragi hezurrezko zangoaren ordez zurezkoa
|
zeramala
, eta hark auskalo zer.... Halako moldez, non baitzirudien ezen conditio sine que non a zela, kortsario on baten izaiteko, gorputza zauriz josia edukitzea, edo, bertzenaz, menbro inportant bat galdua —begia, konparazione, Alain Coup d’Œil ek bezala, edo belarria, bertze hainbatek bezala, edo besoa, edo zangoa, arestian erran bezala—, baina nehola ere ez behatz ezdeus guti balio bat, nola galdu bainuen nik Bretainiako kostan, behatzen artean lodiena bazen ere...
|
|
|
Eta hik zer irizten diok, Akiles? —eta, eskua belarrirat
|
zeramala
, Akilesen pentsua aditzen ariko balitz bezala, erantsi zuen—: Zer?
|
|
|
Zeren tratua gaurko afarian sinatzekoak dituk, eta horrek ez dik erremediorik... baina afariari guhaurk jar ziezaiokeagu soinua, beharbada... Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi baititu hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin behar diagu guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta, azken hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat
|
zeramala
eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—: Eta ni baino areago... eta hire anaia baino areago, zeren, oker ez banago, Mattinek errezitatu behar baitio dukeari, afal aitzinean, oda itsusi hori, hi izan haiteke, Joanes, festako protagonista...
|
|
|
Iturriaz denaz bezainbatean, zenbat eta joriagoa eta emankorragoa, hobe, zalantzarik egon ez dadin modu horretan... —eta, hatza bururat
|
zeramala
, segitu zuen—: Baina zer gertatuko litzateke, baldin dukea eta kondea lehorrak balira eta hertzeetan tapoi bana balute?
|
|
|
heroi sentitu nintzen... denbora ezin laburragoan, ordea, zeren, haren jarraikian, bere lekutik altxatu baitzen aita, odola sutan, haragia eta biandak ebakitzeko labana eskuan... Bai, badakit ezen oharkabean
|
zeramala
labana eskuan, mementu hartan zerbaitetan erabiltzen ari zelako... baina, bertze deusetarako betarik gabe, ikusi nuena ikusi nuen nik orduan, eta hala agertu zitzaidan hura, Abraham erresuzitatu bat balitz bezala, ustekabeko hark itsutua, bere seme Isaak semearen gibeletik, haren sastatzeko disposizionean.
|
|
|
—Basaperrexila duk, Sokrates handia bertze mundurat eraman zuen belarra, Dioskoridesen liburuan ere agertzen dena —eta, belar luze hura sudurperat
|
zeramala
eta hura usaintzen zuela, erantsi zuen—: Zeren baitakik nola Kritonek eskaini zion bizitza Sokratesi, honek heriotzako kondena gainean zuenean, eta nola Sokratesek uko egin zion...
|
|
|
ordea, idia eta astoa dituk marrazki honetan zinezko errege, zeren eta lehen planoan baitaude; bertzalde, errege magoak hiru zituan, ez sei, eta ez zekiat zertarat datozen bertze hiru horiek, artzainez mozorrotuak... —eta, eskua sudurrerat nardaz
|
zeramala
, segitu zuen—: Eta inguruotan aditzen dudan simaur edo ongarri usain hau ez ote dator hire marrazkitik...?
|
|
|
—Esker mila, Joanes, ene etxerat etortzeagatik, zeren, desiratzen den bakardadea ona den bezala, eta bazekiat nik zerbait horretaz, desiratzen ez dena ez... eta ni bakarregi nagok azken aldi honetan —eta, malkoen xukatzeko, eskua begietarat
|
zeramala
, eratxiki zuen—: Baina jakin ezak ezen bertzeek markatua nagoela eta etxe honetarat sartzen dena ere markatua dagoela, eta hori ere neurtu huke, beharbada...
|
|
|
Eta, handik aitzina, kapitainak bere pipa piztu eta eskutik ahorat eta ahotik eskurat
|
zeramala
—aitona Nikolasek bezala—, libertatea izan genuen kasik mintzagai bakar. Eta, libertateaz are libertate handiagoz mintza gintezen edo, nola kapitainaren etxeak bi solairu baitzituen, bertze pitxer bat arno eta bi kopa eskuan harturik, goiko solairurat bakartu ginen, non baitzegoen egongela bat, mahai batekin eta bi aulkirekin, Kattalin beheko solairuan utzirik, sukaldeko trabailuen akabatzerat.
|
|
|
Togas ez zen nire itzuleraren esperoan gelditu. Zenbat karaktere idatzi behar nuen adierazteko oharra ene mahai gainean utzirik, ni agertu baino lehen alde egin zuen, Ana berarekin
|
zeramala
. Azken xehetasun hori Itxierako erredaktoreak jakinarazi zidan, nik galdetu gabe; arrunt ohiz kanpoko gauza, Juanillo Moxolo morroi ezkibel eta hitz gutikoa baitzen.
|
|
|
Kristinak ezbaian iraun zuen pixka batean, eta gero, dendako zokora jo zuen, enplegatuendako gelatxora. Poltsa eskuan
|
zeramala
atera zen. Kafetegia berrogeita hamar metro haratago zegoen, espaloi berean.
|
|
|
Felicitas/ Amagoiaren bularraldea begiratzen zuen indio buruzagiak genozidioaren penak ahantzi zituen istant batez, goiti eta beheiti dardarikatua irri karkailen eraginez. Istorioa bukatu orduko, giro gaiztoa lurrindua zen eta, horrez landa, banekien ez
|
zeramala
titi zorrorik aldean. " Gustatuko zaik", berriz ere Ttipiren errana jira bueltaka kaxko barnean.
|
|
|
Anarteraino ez nintzen ohartu" Lisboara" agertu zen gaueko txandal gorri laranja suharra
|
zeramala
soinean. Eskuzorro gorri batzuk gehiturik zituen, itxura are nabarmenago bilatu nahi antzo.
|
|
|
guk nahi baino gehiagotan Anjel handi agertzen zitzaigun bere tikian. Nik betaurreko lodi handiek maskaratua eta liburu bat —beti ezberdin— besapean
|
zeramala
atxikiko dut beti gogoan. Rockarenganako zaletasuna hark piztu zigun, gure hiriburu probintziano eta sakristiazalean oraino nabarmenkeria gertatzen zen garaian.
|
|
|
Kristina gitarra baten zorroa lepotik zintzilika
|
zeramala
ezagutu nuen, unibertsitatera sartu berritan. Larunbat arratsaldeetan, berak eta bere lagunek —Josefina, Ximurraren emazte izatekoa barne— ez zuten hutsik egiten gure parrokiako gazte taldearen bileretara.
|
|
|
Lehen lehenik esan zuen misiolari joan zela Afrikara, misio hauetan bere espiritu herratua, jipoitua, altxatuko zuen esperantzan. Baina laster konturatu zen langintza hura oso gogorra zela, bide hark ez
|
zeramala
hondamendi handiago batera baino. " Gau batez, ilunaren izara bel  tzaren pean, alde egin nuen oihan puska birrindu hilotz hartatik.
|
|
|
Lehendabiziko ezaugarri berri bat —lehenago Zirkuluaren lanen exegetek sekula begiztatu ez zutena—, Schlicken ideien aurrekarien inguruan koka dezakegu. Egun arte askok esan bezala, onartua zegoen Schlicken egiaztagarritasunaren defentsak Hume eta Machen kutsua
|
zeramala
, Russellen enpirismoa eta Wittgensteinen ideia terapeutikoak —filosofiak garbiketa lanak egin behar ditu— zirela medio. Haatik, irudi hau ez da egokia, bilakaera nabarmena eman zelako Schlicken hasiera neokantiarretik110 Hilberten eta Einsteinen ideiak onartu zituen arte.
|
|
|
Etxekoandreak bere ama zaharrari jaten ematen bukatu zuenean, berak plater txorkona sukaldera
|
zeramala
, alaba burlatiak amona jaikiarazi, korridorera ematen zuen atetik hara, salatik ateratzen lagundu zion. " Esan osabari etortzeko", esan zuen etxekoandreak.
|
|
|
Goiz sentia zen, hotz handia egiten zuen. Kafetegitik irten eta kale aldapatsu, luze batean goiti jo zuten, Pitita botatzarrekin, bizkar zorroa
|
zeramala
bizi bizi aurrean, Xan bi hiru pausoz osterago, eginahaletan burusoilari jarraitzeagatik. Hankak min pixka bat ematen ziola zebilen, Pitita baina, ez zen hartaz ohartua; haren nahia inondik ere kale haren azken muturrera lehenbailehen ailegatzea zen:
|
|
|
Beltzez jantzitako gizaseme olde bat sartu zen orduan ostatuan, haiek ere nonbait hildakoaren lagun, edo menekoak; eta, bazetozen haiekin hiru lau emazteki ere. Artean, paretaren ondoko mahaian ziren gizon emakume txiki adinekoak jaiki, batek neskatila lo zegoela
|
zeramala
, atera ziren. Alta, ja sartu berri ziren haietako batzuek okupatu zituzten joandakoen aulkiak.
|
|
|
Kalean auto bat pasatu zen; gero moto bat. Kale hark hiri erdira
|
zeramala
suponituz, bera zegoen hartatik abiatzen zen beste kale batera jo zuen. Intuizioz egin zuen:
|
|
|
Agur, osaba". Izan ere osaba, eskuan zabor poltsa handi bat
|
zeramala
, irten egin zen sukaldetik. " Ez, utzi", esan zuen Xanek;" nahikoa esan didazu".
|
|
|
Xanek aurpegia lehortu, irten egin zen. Istant hartan bazetorren Gari korridorean; erreminta kaja
|
zeramala
, larritxo zirudien. " Ba al hator?", esan zion;" joder, ez diat nire jefea aurkitzen..."; gero, korridorean zebiltzala:
|
|
2001
|
|
|
Teodosiok lurrera erorita eta belaunikaturik, Jaun Done Mikel Aingeruaren faborea eskatu zuen. Ekaitz baten ondoren zerukogudarien printzea buruan gurutzea
|
zeramala
agertu zen, monstruoa akabatuz.Teodosiori kateak hautsi zitzaizkion eta etxera bueltatu zen, bere emazte fidelazain zeukalarik. Jainkoaren miserikordia eskatuz, Aralarko muinoan santutegi bateraiki zuten, han heriotza ailegatu arte ermitau egonik54.
|
|
|
Garrasi egin zuen minbiziaren zizarea bularrean
|
zeramala
jakin zuenean. Garrasiz josi zituen bere logelako paretak.
|
|
|
Aurreko astean banatu zitzaion Lucasi ezpala bastoitik eta estu zebilen ordutik; kaxoiko izkina batean gorde zuen sei egunez baina Marcosi oparitu zion zazpigarrenean. Ondo zekien Marcosek zer zen ezpal hura Lucasentzat eta inportantea zela, baina pentsatzen zuen, aldi berean, baso bat
|
zeramala
poltsikoetan eta basurde bat baino ez zitzaiola falta, edo otso bat.
|
|
|
Egur iluneko mahai txiki bati begira zegoen. Antzematen zen denbora luzea
|
zeramala
horrela.
|
|
|
Zaharren bati edo lagunen bati entzuna zion, gero, Esmirna hark hamarren bat urte
|
zeramala
han Kaioarrin, marinelek apropos enkailatu zutela ur haitzetan, karga eta guzti, ontziaren armadore grekoak burdinazko tramankulu zahar hura mantendu baino nahiago zuelako seguruak ematen zituen diruak kobratu. Armadoreak segurua kobratuko zuen eta enbarkazioa desegite eta burdinurtze lanetarako urgaineratu eta ekarri zuten atoian Kaioarriko nasa txikiraino, eta han zegoen oraindik, herdoilduta, elefante beilegiaren modukoa, inork ez jakin noiz arte, betidanik bertan egonda bezala, nasa hartan harrien eta olatu nekagaitzen artean lotuta.
|
|
|
8 Gerra garaian, eta Francok agindutako itsasaldeko blokeoa hausteko saio bat edo beste izan zen. Swanseako David John Jones kapitainak, Royal Navy ren aginduei entzungor eginez, blokeoa hausten saiatu zen, ontziaren sotoetan lur-sagar kargamendua
|
zeramala
. Bilboko biztanleen artean zabaldu zen orduan" Poteto Jones" izena, gerora ere, blokeoa hautsi zutenentzat erabilia, tartean, Seven Sea, s Spray itsasontzia.
|
|
|
Bizkaiera zeharo ikasi zuen. Tormes, ko itsu mutilla eta zenbait olerki lekuko? eta barren isuriak Iparraldeko euskalkietara
|
zeramala
aski ezaguna da. XX. mende honetako euskara erkituxea ez ezik, antzinako liburuak ere astiro irakurriak eta aztertuak zituen.
|
|
|
Ospetsuek meza, mintzaldiak eta Herriko Etxearen kontu adelatu bazkaria zeuzkaten egitarauan. Plomuki hartan Balantsun agertzen zen, bildotsa bizkarrean
|
zeramala
, labrit xakurra saihetsean eta galtzarpa hutsalak sorbaldan. Tailuaren oinetan, urrezko hizki analfabetoz idatzia" Oi heskuarra gal es dadilla etchetan" irakur zitekeen, bere kantarik famatuenaren errepika.
|
|
|
Erran gabe doa, Euskal Elkarteen Ordezkaria ez zela Balantsunen omenaldian egon, baina ezagutu zuen egoeraren berririk ere ez zuen eman. Isilik geratu zen, minaren samina heste bihurrietan hausnarrean hutsaren bola lekedatsua
|
zeramala
goiti eta beheiti. Han nintzen ni, hamar mila anonimoren gisa famak erakarria:
|
|
|
Hondarreko, kolpe txar bat eman eta zulo koxkor bat egin zioten. Aho zabalik gelditu ziren denak, deus erran gabe, ibai azalari begira, ardo beltzak bere kartzelatik nola egiten zuen ihes, ibaiko urak bere magalean
|
zeramala
. Gau hartan sekulako besta izan zen Urrabian, aingirak xarboekin baltsean, eta amuarrainak izokinekin apustu, saltoa zeinek altuago egin.
|
|
|
Besapean ogi egin berri bat
|
zeramala
atera zen okindegitik. Goizero bezala, elur hautsa bekainetan, gau hartan ere ekaitza jasan zuela seinale.
|
|
|
Eta Joxantonio Haundik jauzi egin zuen uretatik airera, haria, amua, beruna eta dena herrestaka
|
zeramala
. Kontent, ederretik libratu naiz edo aio bertze bat arte erranez bezala.
|
|
2002
|
|
|
Ez zen esan guk geure gain hartzen genuela ardura hori, baizik eta gizarteak helburu horrekin bat egiten duela iruditzen zitzaigula eta guk ere horrekin bat egiten genuela. Bilboko Euskaldunako lehenbiziko Biltzarrean esaten zen gizarteak bere dinamika
|
zeramala
eta, aldi berean, bazirela egitura formal eta politiko batzuk, baina hauek ez ziotela erantzuten gizarteak gaur egun daraman dinamikari eta nahiari. Beraz, gure ekarpena nazio bezala indartzea da, nazio bezala indartuz gero, gero eta kontraesan gehiago geldituko da agerian eta ikusiko da marko honek ez duela balio.
|
|
|
Sabela ireki nahiko zukeen, jan berria zuen jaki gorrotagarria ateratzeko; negarretan urtuz, oinaze gaindiezin hartan behin eta berriz oihukatzen zuen semearen izena. Eskuan ezpata
|
zeramala
, Filomela eta Prokneren bila abiatu zen, baina haiek joanak ziren, ihes eginak, eta halako arintasunez non hegalak zituztela baitzirudien. Izan ere, Filomela basoetako urretxindor bilakatu zen; Prokne, berriz, enara bihurtu eta bere jauregiko dorrean pausatu zen.
|
|
|
Eneas, hondamendi berarengatik aberritik ihesean baina patuak eginbehar handiagoen ekitera
|
zeramala
, Mazedoniara heldu zen lehenbizi; gero, lur bila, Siziliara eraman zuten; Siziliatik, Laurentoko lurretara jo zuen bere ontziteriarekin. Troia du izena leku honek ere.
|
|
|
Ordu erdia baino ez
|
zeramala
lanean agertu zitzaion Santos.
|
|
2003
|
|
|
" Fede haundiko burrason ganik sortu bainintzan mundura, Jainko legean hezi ninduten, jitean adimendura: hain zen beroa denbor" hartako eleiz gizonen khar hura, ziotelarik gaizki eginak
|
zeramala
ifernura, muinetaraino sartu zitzautan Jaungoikoaren beldurra".
|
|
|
Ordubete Unax ikusi gabe mundu oso bat bazen, egun batzuei, ia astebeteri, eternitatea zeritzon. Lau aldiz ipini zuen armairua hankaz gora, jantzirik egokiena aukeratu baino lehen, eta jantzi erantzi zen guztietan, giltza poltsikoan
|
zeramala
behin eta berriro egiaztatu zuen.
|
|
|
Klase osoa isilik geratu zen; ordurako bazekiten irakasle hura jatorra izan zitekeela, baina behin haserretuz gero nahiko umore bortitza zeukala. Gainera, egun horretan serio samar zebilen hasieratik, gaia aurrera azkar
|
zeramala
.
|
|
|
" Hain erraza da... Horregatik ez dot aditzen Unaxen jokabidea, gauzak hainbeste korapilatzeko behar gogaikarri hori", zioen bere baitan, amaraunean jausitako eulia ondoan
|
zeramala
, hariei eragiteko beharrizan barik. Astia izango zuen, bai, geroago, gupida hitzaren esanahia bilatzeko...
|
|
|
Guztiz lasai zegoen. Ohe ertzean jesarri zen eta, bere lotsagabetasuna apur bat berreskuratuta, esan zion, eskua praken zirrikitutik barrura
|
zeramala
:
|
|
|
Tarteka, gauez bereziki, lagunarteko afariren baten buruan edaritegietan edo kalean barrena bakarrik nindoala, Monikaren irudia ikusi uste izaten nuen, eta bihotzak zabuak ematen zizkidan. Takoien gainean zuen ibiltzeko tankera deserosoak (deskalabratu egingo zela ematen zuen begiratu batera, eta gerritik heltzeko gogoa ematen zuen), poltsa eskuetan eramateko zuen modu dotoreak (biolinaren estutxea
|
zeramala
esan zitekeen) edo bere sorbalda beti biluziak mugitzeko erak nahastu egiten ninduten. Denborarekin, ordea, ahaztu egin nuen.
|
|
|
Kolore bereko bragak eta bularretakoa erori ziren lurrera, prenda ñimiñoegiak ziren ordu batzuk lehenago neure eskuz neurtu eta oraindik gogoan nituen bere bular eta ipurmasailen neurrirako. Horiek tolestatzen asmatu ezinik ari nintzen berriro" nora joan zara?" esan zuenean, baina ahopeka ari zen, eldarnio batean bezala, iratzartzeko ahaleginik egin gabe behinik behin edo, hobeto esanda, berariaz lozorroan jarraitzeko borondatearekin, gero kontatu zuenez, ez baitzuen maindirerik egurastu nahi, nire izerdi usaina gorde nahi zuelako, bere gorputzean itsatsirik
|
zeramala
esaten zuen lehen egunetan, nahiz birritan dutxatu ez zitzaiola ezabatzen, eta lurrin garesti bat balitz bezala usaintzen zuen beso batean edo eskuetan.
|
|
|
Ondoan duen emakumeak ez du argibide gehiagorik, bezperan bere begiz ikusitakoa baizik: traje dotorez jantzita baina pare bat eguneko bizarrarekin, eskuan maletatxo beltza
|
zeramala
agertu omen zen itxura horrekin inor gutxik zapaltzen zuen kalean barrena eta emakumeak agurtu zuen arren, ez omen zion erantzun. Gorputza estaltzen zion gabardina distiratsua ireki eta bere zangoak erakutsi zizkionean bakarrik geratu omen zen begira, aspaldian ikusi gabeko zerbaiti erreparatuko balio bezala.
|
|
|
Arratsaldean, berriz, Pello Oilarra balkoiratu zen, besagainean oilar beltza
|
zeramala
.
|
|
|
Handik aurrera, bere gelan sartu, borragoma haietako bat aukeratu, eta burua ezabatzeari ekin zion, borragoma aurrera atzera
|
zeramala
, harekin jo eta ke... ilea errotik moztu ondoren, jakina. Halaxe egon zen lau urtetan, igurtzi eta igurtzi, gastatzen eta higatzen zuen borragoma bakoitzari bildumako beste bat zerraiola, burua gero eta txikiagoa, garautxo baten tamainakoa egin zitzaion arte, eltxo batena iduri.
|
|
|
Halako batean, aurpegia serio, ETArekin harremanik ote neukan galdetu zidan. Ez naiz oroitzen zer esan zuen baietz erantzun nionean, baina oraindik ikus dezaket gelatik irteten tristerik eta burumakur, ni neure penarekin utzita eta berak berea
|
zeramala
... Gabriel Arestik idatzia utzi zuen etarren amek asko sufritzen dutela semeak hiltzen dizkietenean, baina batez ere semeek hiltzen dutenean...
|
|
|
Ideia ez zen nigana etorri, beharbada pentsa  litekeen moduan, argitasun une bati esker, baizik eta jubilatu arandarra eskuko telefonoa gerritik zintzilik
|
zeramala
ikusi nuelako, beste horrenbeste elektragailurekin batera: walk man bat, bideo kamera txiki bat, argazki makina bat eta bi bateria.
|
|
|
Ez diagu deus harrapatuko baina, izanak izan, sasian ariko gaituk, lupiatan. Eta zuntzezko bi kanabera zuri atera zituen ontziaren kabinatik, bakoitzak amu handi bat eta gomazko arraintxo bat
|
zeramala
aparexuaren amaieran. Hik hau zainduko duk ababorretik, esan zion Damiani kanaberetako bat luzatuz, lau kilokoa harrapatu nian duela hilabete berarekin.
|
|
2004
|
|
|
Berriro begiratu nion. Oraingoan masaila handituta eta besoa igeltsuaz
|
zeramala
konturatu nintzen. Non eginda?
|
|
|
Kontua da Masaok karpa arrastaka
|
zeramala
.
|
|
|
Sukaldean itxaron nion. Sartu zenean, SSen uniforme beltza
|
zeramala
ikusi nuen. Harekin bizi nintzenetik lehenbiziko aldia zen arropa haiekin ikusten nuela.
|
|
|
Sekula ez. Tira, parte txarreko toki hartan berriz sartzekotan, Parsifalen burua beso azpian
|
zeramala
eginen zuen.
|
|
|
–Mendebaldeko ereduan, gauzak edukitzea duk arrakastaren seinale, eta nik depresioa zeukaat, tuberkulosia zeukaat, esku bakoitzean bost hatz zeuzkaat –eta, hatza burura
|
zeramala
eta hazka egiten zuela, erantsi zuen– buruan zorriak zeuzkaat: zertaz kexatuko naiz, bada?
|
|
|
Kale zabala gurutzatu zuen, Tamesis ibaiak asaldadura baretuko ziolakoan. Ilun zihoan ibaia, urik ez
|
zeramala
zirudien. Beste aldean eraikin dotoreak ageri ziren, botereak botere dela erakusteko behar dituen horietakoak, jauregi neogotiko handi bat, etxe orratz erraldoi bat harantzago, Buckingham ezkerraldera.
|
|
|
Kamioian abiatu eta, aroztegi parean, Jone ikusi zuen: kokots handia, dotore bere moduan, besapean karpeta
|
zeramala
, Tapax buru keinu eta irribarre batez saludatu zuen.
|
|
|
Poligonotik hara, bide zaharrean goitik behera, Motxo ilegorria eta bere zaldi pertxerona pasatu ziren: atzean esne marmitekin lera
|
zeramala
; tak tak, hesia paratzen ari zirenak ebitatzearren pixka bat bazterrera jo, segitu zuten.
|
|
2005
|
|
|
(Badakit bere auzoarekin betirako samurtua den emazte bat: bere haur sortu berria ohakoan
|
zeramala
," begi gaixtoa" bota zion auzoak, irri eginez gainera. Eta ñiñia hil!)
|
|
|
Irunen, herria bitan banatu zuen futboltalde biren arteko tirabira gatazkatsuan kokatu behar da kantinera batek, bere eginkizun teorikoki militarrari zegokion upeltxoa eraman beharrean, araudizko baloibat besapean eramatea: «Sporting ekoek konpainia bat osatu zuten, eta haien kantinera Luisita Moso k, besapean ohiko upeltxoaren ordez benetako baloia
|
zeramala
, desfilatu zuen» (Uranzu, Un pueblo en la frontera, 173 or.).
|
|
|
–Kafea prestatzera noa –esan zuen Itziarrek sukaldeko bidea hartuz, eta irribarrea
|
zeramala
ahoan iruditu zitzaidan. Urrutian jotako trumoiak dardarka jartzen zuen neska, lasai asko zegoen bi hiltzaileren eta sukaldari erdi ero baten artean.
|
|
|
Isilik egon ondoren, bertsio bera izatea komeni zitzaigula azaldu nion, hau da, borrokaren unean Ramonek pistola eskuan
|
zeramala
esaten bagenuen, aukera gehiago izango zituen kartzela saihesteko. Ez zuen ezer esan, baina baietz egin zuen buruarekin.
|
|
|
Indioren oihuek eztanda egiteko zorian ipini zidaten belarria, amorruak janda zebilen. Aurrean bere anaiaren neska zihoan, afixa bat
|
zeramala
lagunaren argazkiarekin. Haren ondoan beste asko zihoazen, beste hainbeste argazkirekin:
|
|
|
–Tira, eseri zuek ere –esan zuen, zetazko txabusina txinatarra lotzen zuela. Azpian ezer ez
|
zeramala
pentsa zitekeen– Esnatu egin nauzue, ea aferak merezi duen...
|
|
|
–Ufa –hasperen egin zuen, eskua kopetara
|
zeramala
.
|
|
|
Hurrengo egunean, eguerdiko hamabietan, ez zen arimarik ageri auzoko plazan; ez ume bat, ez aitona bat, ez emakume bat buruan arropa sorta
|
zeramala
, garbitegira bidean, ordu hartan ohikoa zen bezala. Leiho batzuetan, pixka bat alboratuta ageri ziren errezelak; beste batzuetan, berriz, argi eta garbi ageri zen aurpegiren bat, zer suma.
|
|
|
Horrelako zerbait gertatzen zait. Proustek dio ezen Swann ek denbora luzea
|
zeramala
bere bizimodua helburu ideal batetik urrunduta, eta eguneroko gozamen txikien atzetik zebilela; inoiz ez omen zuen adierazten, baina hil arte hala jarraituko zuela uste zuen. Nik neuk ere izan nuen, ustez, Swann ek jasandako perlesia espiritualaren antzeko zerbait, behin baino gehiagotan.
|
|
|
Uste zuen gero, hazi hezea azpi artean isuri bero nabaritzen zuela, denak beha zeuzkala, burla eta apalkoi. Ahalkea larruari loturik
|
zeramala
iritzi zuen, doterik baliosena agian. Aski laster, errestaurantean ziren, mahaian plantatu eta isil isilik bazkariten hasiak.
|
|
|
Ondoko uztailean ezkonduko zen Jessica, Maddi gaixoa gerizatzen zuela. Ttotte txepela, zilarrezko gurutze miresgarria papoan
|
zeramala
, neuroleptikoz hantu ama zut zuta saihetsean. Andde, Mikel eta Panpili.
|
|
|
Komunera joan etorrian ibili zen eta, aitak lagundu nahi izan bazion ere, ezetz, konponduko zela bera bakarrik eta uzteko bakean. Serumaren poltsa eusteko oin metalezkoa tatarrazka
|
zeramala
, ematen zuen autobuseko barrari helduta zihoala danbalaka.
|
|
|
Lehenengo sarreratik porturatu ziren, bagoietako biak gainez egindako kanale estuak ziren autoaren argi ahuletan. Haatik, bazirudien euria ez zela inoiz lurrera iristen, haizeak
|
zeramala
airez aire zirimolan. Begitandu zituen guardak bizikletan enbatak putzura eramaten, nasatik behera jausten bata bestearen ondotik.
|
|
|
Eta badakit batzuek ondo eginaren iritzia eskaini ziotela miresmenezko bizkarrekoak ematen zizkiotela, Manoel Arauxok merkantzia ustela hornitzaileari itzultzeko egin zuen ibilaldia urte hartako eta ondoko beste aunitzeko balentriarik handiena ukan genuenez herrian: emaztea adatsetik
|
zeramala
gelditu zen tabernaurre guztietan" Beha ezazue puta hau, senarra lanera joateko zain egoten duk auzoarekin oheratzeko!" zuela anuntzio. Kontu honen entzutea baino ez neukan nik, umea nintzeneko eskandalua da hau, baina halako higuin samin bat hartu nion Manoel Arauxori, eta ez nion espartinetara ere behatzen auzoko eskaileretan gurutzatu behar nuenetan.
|
|
2006
|
|
|
Guardia Zibilak agertu zirenean, Sebasek alde egin zuen Bermeotik mendiz, alaba Nekane, bizkarrean
|
zeramala
. Izan ere, Sebas ezin zuten harrapatu inola, ikastola hasi berriko presidentea zen eta.
|
|
|
Martak ez zidan inoiz Imanolez hitz egiten, zirudienez, laguntzat besterik ez baitzuen nahi. Egunerokoa irakurri nuenean argi ikusi nuen Martak denbora luzea
|
zeramala
Imanolez txoro txoro eginda. Bere egunerokoan irakurri nuen paragrafo batek honela zioen behintzat:
|
|
|
Loperenak giltza sorta handi bat eman zion. Azaldu zion aitonak ezkutaturik
|
zeramala
gerri inguruan lotutako kate batean. Giltzen artean baserriaren atzean ikusi zuten Renault 8 herdoilduarena zegoen.
|
|
|
Ministroak Joan Etxeberri zuen izena, Frantzian eta Biarno aldean Jean De la Rive erraten bazioten ere. Enekot Ezpondaren gutun bat aldean
|
zeramala
ailegatua zen hiru egun lehenago gaztelura, beltzez jantzia bonet, galtza eta zamar. Lohizundarra zen, apez izana, eta Parisen eta Geneban ibilia, Kalbino beraren eskutik.
|
|
|
Sakailak lurrera bidali zuen pikariaren arma, eta harekin batean haren eskua ere kasik. Onik gelditzen zitzaion besoa gerri aldeko sastagaira
|
zeramala
bihurrikatu zitzaidan.
|
|
|
Bi hilabeteren buruan, Donibaneko gaztelura igorri zuten Gilen, hango gazteluzain Larrearendako aitatxiren gomendio gutuna
|
zeramala
. Batere eskurik ez nuen izan delibero hartan, baina Estefaniak ni egin ninduen errudun.
|
|
|
Jarraitzeko eskatu nion Bernati. Indarge zetorren, urduritasunaren zauri pisutsua aurpegian
|
zeramala
.
|
|
|
egunak generamatzan paisaia idortu bera ikusten eta, egia esan, berdin zitzaigun dena. Halako batean, berrehun metrora edo, silueta bat ikusi genuen bide ertzean; hurbildu ahala konturatu ginen pertsona hark polarra jantzita
|
zeramala
: polar granate morea, eta mendiko botak.
|
|
|
nire erreakzioren baten zain zegoen, eta nik ez nuen zer espero zezakeen ulertzen. Kolpean, ordea, nobelako pertsonaia nagusiak pasaporteko nire izen bera
|
zeramala
ohartu nintzen eta barrendik kanpora zabaldu zitzaidan hotz erabatekoa sentitu nuen.
|
|
|
Tupustean, kanpoko atea zabaldu zen alderik alde, eta haizea eta euriarekin batera, nire adin moduko mutil bat sartu zen, besapean zerbait
|
zeramala
lur zaku batean bilduta.
|
|
|
Zainetan ur lodia
|
zeramala
esan zidan.
|