|
2000
|
|
|
Psikoanalistaren bigarren betebeharra: analista bat zer den, hau da,
|
zer
dakien, eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi.
|
|
|
ordea, zer da ni hori? Zeren, ni ni banaiz, nitasun bat dudalako da —modu batean deitzeagatik, jaun André—, eta ni nor banaiz, nortasun bat dudalako, baina zer dira eta zertan dautza nitasun hori eta nortasun hori, eta
|
zer
dakigu haietaz. Aurki guztiak baitu bere ifrentzua, eta gutien uste dugunean mintzatzen baita beldurra balentasunaren ahotik, edo urguilua eta handinahia umiltasunaren mihitik —ustekabeko ederrak izan behar ditugu azken judizioko egunean, jaun André...! —, eta orduan bizitza ez da lehen behakoan iduritzen zaiguna, baina bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa.
|
|
|
Ordea, aitonak ezentzuna egiten zion, edo bertze gauza bat entzuten zion, agian, zeren aitonak tabako gehiago eskatzen baitzion edo katoliko eta protestantei buruzko bertze errepuesta hura emaiten zion... edo errepuesta haren azken bi hitzak, hobeki: " Ipurdian zuloa!", hizketan gero eta gehiago nekatzen zelako, benturaz, edo auskalo zergatik, zeren
|
zer
dakit nik zer gertatzen zen aitonaren buruan...
|
|
|
Baina
|
zer
jakin dezakezu zuk zulo eta hutsune horietaz, zeren, ni baino zaharrago zaren arren eta zuretzat ere urteak aitzina doazen arren, baitirudi ezen, zenbatenaz aitzinago, hainbatenaz hobeki zaudela, arno zaharra bezala, eta zulo eta hutsune gutirako duzula, halatan, zeure burua, zure gutun argietan klar eta garbi irakur dezakedanez...?
|
|
|
Izan ere, denbora hartan, buru buruan sarturik nituen zure hitz haiek, jaun André, noiz eta kontseilatzen baitzenizkidan, atsegintasunaz denaz bezainbatean, neurria eta moderazionea, zeren plazerrarekin itsutzen zenak edireiten baitzuen, finean, desplazerra. Ordea,
|
zer
nekien nik plazerraz. Deus ez!
|
|
|
Gainerako idazleek inguratu eta luma estilografiko zorrotzekin mehatxatu dute: " Hik
|
zer
dakik, ordea, zenbat egun pasatu diren! Hik zer dakik, ordea, bizitzaz?
|
|
|
" Hik zer dakik, ordea, zenbat egun pasatu diren! Hik
|
zer
dakik, ordea, bizitzaz. Zer, oinazeaz?
|
|
|
Bostonen elkartu zitzaigun gizon arraro honek ez ditu behin ere Ray Ban ak eranzten; beti inguruetara begira dabil, norbait atzetik ibiliko balitzaio bezala; Rakelen egunerokoan irakurri ahal izan dudanez, hari funeraria batean behar egiten duela esan zion eta niri, ostera, loradenda batean; batzuetan, ametsetan, Ray izena ateratzen zaio, eta maiz esnatzen da amesgaiztoek ikaraturik. Baina tira, ez kezkatu, zer edo
|
zer
jakin bezain laster kontatuko dizut. Gaurkoan ere Blackstone Hoteletik, arra  tsaldeko hiru eta erdiak.
|
|
|
samin handikoa, suminezkoa ere bai. " Zuk", ekin zion,"
|
zer
dakizu nitaz?". Bonifaziok ostera, jaramonik egiteke:
|
|
|
zein lan egin zezakeen berak, zein izan zitekeen bere funtzioa han, enpresaren jardunbidea zein zen ere ez zekien-eta?; hala ere neskak: " Lana nahi duzu", galdetu zion; baldin bazegoen, adierazi zuen Xanek;" eta,
|
zer
dakizu egiten edo...?". " Ez dakit...
|
|
|
Lagun haietako batek egin zuen barrarakoa. " Eta", esan zion Lazarok Xani,"
|
zer
dakigu Henriz?"; total eginda zegoen. " Hiri galdetu behar nian", esan zuen Xanek.
|
|
|
" Henriren berri?", galdetu zuen Lazarok; oso harritua zirudien;" neuk emango diat", esan zuen;" neuk emango diat Henriren berri"; bat batean, serio planta eginez: "
|
zer
jakin nahi duk?", galdetu zion; zurrutaldi batean hustu zuen basoa, barran laga zuen;" ba al dakik", esan zuen," Henri eta biok ekipo berekoak ginela. Zera jakingo duk.
|
|
2001
|
|
|
hiribilduen garrantzia, kaparetasun orokorra... Konplexuagoa, eta sinpleagoa ere bai. Izan ere Ahaide Nagusiek
|
zer
zekiten egiten borrokatzea ez bazen?
|
|
|
Baina,
|
zer
jakin behar genuen?
|
|
|
Bi alderdiditugu hemen. Batetik, irakurleak
|
zer
dakien (ezagutza kontzeptualak); hau da, zerdakien testuaren gaiaz, baina baita testualitate ezaugarriez zein hizkuntzaren sistema lexikoaz eta sintaktikoaz ere. Bestaldetik, zertan dakien (prozedurazko ezagutzak); hau da, nolako ezagutza estrategikoa duen.
|
|
|
Okerrena, zen, geroxeago ikusi nuenez, ez nuela inolako kezkabiderik. Erraz ager daiteke
|
zer
jakin nahi zuten galdatzaileek, eta zergatik. Mendiz haranzkoa ote nintzen ziren beldur, Burgos Palentzia aldekoa, maqueto bat beraz, bertako mintzaerarik jatorrenean esan ohi duten moduan.
|
|
|
Badakit, Euskal Herritik aski urruti bizi banaiz ere7, arazo hori" ikaragarri eztabaidatua" dela. Hona, berriz,
|
zer
jakin nahi nukeen: ea arazo hori non izan den eztabaidatua.
|
|
|
Ni kultura motz bateko ordezkari erudizio laburrekoa naiz:
|
zer
dakit nik heroiez eta traidoreez. Ezer ere ez.
|
|
|
Niri beste honako hau interesatzen zait:
|
zer
dakizu Pioletadun Hiltzaileaz. Ez al dakizu ezer Mendizaleaz?
|
|
2002
|
|
|
Paleontologoak bere lan honi eskainitako denbora luzeaz kanpo, ordea, bazegoen beste zer edo
|
zer
jakitea komeni zena. Hauxe:
|
|
|
Eskoladun eta eskolabako, nire barri ez dakianik ez da bazterretan. Emoirik inoiz izango ez dozun landara aihendun ziztrin eta erdi bizkarkari horrek,
|
zer
jakin be... Horraitino, zeure ezereztasunean neure hormak sendotuteko ala arrakalatuz lorrinduteko, hatarakoa zara.
|
|
|
–Hik
|
zer
dakik. Akaso ondo irtengo dik.
|
|
|
–Ezetz? Eta zergatik... zergatik ez duk aipatu,
|
zer
zakiat ba nik, kanpinen bat edo?
|
|
|
–Adibidez...? Ba,
|
zer
zakiat ba nik: noiz jo behar den larrua.
|
|
|
Hurrena, autoko atea zabaldu zioten, eta komisarioak autoa martxan jarri eta alde egin zuenean, beraiek zeharkaleko alde banatatik desagertu ziren. " Horiek zer edo
|
zer
zekitek. Horiek zer edo zer zekitek", errepikatu zuen Josu R k bere baitan, herrenarena egiteari utzi eta pausoa bizkortuz.
|
|
|
" Horiek zer edo zer zekitek. Horiek zer edo
|
zer
zekitek", errepikatu zuen Josu R k bere baitan, herrenarena egiteari utzi eta pausoa bizkortuz.
|
|
|
Bien bitartean, Astarloako espaloietatik  harat honat iragaten zen jendetzatik bat baino gehiago inguratzen zitzaien, Manuelen azken berriak ematera, edota hartaz zer edo
|
zer
jakin nahiz. Lagun taldeak bere osotasuna gordetzen zuen arren, aldika, lagunetako baten bat jendearekin hitz egiten geratzen zen atzean, eta kalean aurrerago arte, ez zitzaien berriz elkar  tzen.
|
|
|
Euskarazkoak urrats garrantzitsuak eman ditu bide horretan gutxienez 60ko urteetatik hona, eta 90ekoa ez da, nik uste, salbuespena alde horretatik. Horrek ez du esan nahi, Pello Lizarralderen hasierako salaketara itzuliz," txapela kendu gabe" aritzen den idazlerik ez dagoenik; baina, bestalde, jadanik ez dugu zertan, nik
|
zer
dakit, Kresala bezalako obra bat gomendatu behar hondartzarako irakurketa gisa (Euskal  Filologiako ikasgairen bat suspenditu ez duenari behin  tzat): badago non zer aukeratu.
|
|
|
– Datu berriren bat, nik
|
zer
dakit bada –lurrerantz makurtu zuen lepoa eta mutu iraun zuen, ailegatu ez ziren Mentxuren berben esperoan– Zer gehiago esatea gura duzu. Aitaren alde egin besterik ez nuen gura.
|
|
|
Ospitalea birrindurik zegoen. Ofizial bati galdetu zion ea gaixoen biziak errespetatu zituzten, eta hark sorbaldak goratu zituen,
|
zer
zekien berak. Soldadu nazionalak sartu zirenean ez zegoen inortxo ere.
|
|
2003
|
|
|
Baina berak
|
zer
zekien, bada. Eta beti hain mingarria bazen?
|
|
|
Ez dio erantzun. " Pts!", erantzun du, sorbaldak jasoz," nik
|
zer
dakit!" esanaz bezala. Ohean sartu da.
|
|
|
Batzuetan zuriari beltza deritzot, inoiz gorria, kasualitatez zuria. Nik
|
zer
dakit! Beti harritu izan naute dena argi duten horiek.
|
|
|
–Bide batez –ezer ez zelakoan nik–,
|
zer
dakigu aitormen hori egin zuen abadea dela eta. Ez duzu inoiz pentsatu ostiak desagertu egin zirela eta hori dena abade baten ahoan barregarria dela?
|
|
|
Gure Gizonaren berri jakitearren egin nuen hara. Azken batean urregorrizko ontziak itzultzera joanak ziren gudariek zer edo
|
zer
jakin zezaketen Gure Gizonaren kasuaz.
|
|
2004
|
|
|
Zuk
|
zer
dakizu, ba, aita?
|
|
|
Zilegi bazait, Karl Marx eta Koldo Mitxelena ipiniko ditut aurrez aurre hizkuntzen garapena hizpide dutela. Ez dakit Marxek
|
zer
zekien hizkuntza gaietan. Halere, baditu hizkuntzaren inguruko hausnarketatxo batzuk eginak.
|
|
|
Nik
|
zer
dakit, ba! Ezer egin aurretik galdetu behar zenidake.
|
|
|
Tenperatura ezin hobea lortzeko aukera asko daude. Ikus dezagun
|
zer
jakin behar den gure beharretara hobekien egokitzen dena aukeratzeko.
|
|
|
Freskagarriena. Azken batean,
|
zer
zekiten Irungo, Madrilgo edo Berlingo bulego zoko haiek benetako ekintzari buruz?
|
|
|
Egitekoa zehaztu aurretik, galdera batzuk egin behar dizkizut. Hasteko,
|
zer
dakizu Hitlerren SSei buruz?
|
|
|
zergatik hil behar izan zuten Mireia? Zergatik ez zuten,
|
zer
dakit nik, bahitu edo. Baliagarriagoa izango zitzaien!
|
|
|
Baina horrelako programa baten abiarazteko, garrantzitsua da ere iparraldeko egoera sozio kulturalarenberri ukaitea. Alabaina,
|
zer
dakigu xuxen gaur Euskal Herri honetan gurutzatzen diren nortasun desberdinez. Euskaldunak direnek nola sentitzen dute beren burua, nola bizi dute beren euskaltasuna?
|
|
|
—Ederki. Bada ea
|
zer
jakiten dugun gaur. Nik uste gauzak larri jarriko direla aurki.
|
|
|
" Zer gustatu eta gustatu ondo! Hik
|
zer
dakik! Hori burla egitea duk Euskal Herriari eta Bazterri!".
|
|
|
edo
|
zer
dakit nik.
|
|
|
Baina
|
zer
jakin lezake ausentzietan hazitakoak
|
|
2005
|
|
|
Beste proposamen hobeagoen faltan, ezer ez dakiten gauzez ari dira hitz egiten, horrela bere arduragabekeria bistan utziz». Ez dakit Batasuneko bozemaileek
|
zer
dakiten eta zer ez ETAren erabakiez, baina garbi dagoena zera da: ez dutela nahi beste inork jakitea beraiek dakitena eta are gutxiago norbaitek aurre hartzea gai honetan.
|
|
|
–Bada, hura zeruan badago, infernura joango naiz ni! Baina
|
zer
jakin dezake zu bezalako pertsona batek gizon emakumeen arteko harremanez. Zuk izan al duzu inoiz mangeratxo bat esku artean?
|
|
|
Hemen dena minuskulaz sartzen da, eta ez da berdin idazten hizkuntza ezberdinetan. Nik
|
zer
dakit. Naroa, lasai, aterako duzu.
|
|
|
Hauek ez dute ezagutzen, ezagutzen dutenek ez dakite ezer. Neska honek ere
|
zer
daki nire lehengusuaz. Agian txortan egingo zuten, baina zer daki berak?
|
|
|
Neska honek ere zer daki nire lehengusuaz? Agian txortan egingo zuten, baina
|
zer
daki berak. Beste nor egongo zen prest Ametsi honaino jarraitzeko?
|
|
|
–Eta
|
zer
dakit nik. Berrogeita lau urterekin ez zuen lanik, ez emazterik, ez dirurik, ez ezer...
|
|
|
Begira gelditu zitzaidan,
|
zer
nekien igarri nahian bezala. Baietz egin zuen gero buruarekin, astiro astiro.
|
|
|
–Esan, esan, esan... eta
|
zer
daki ni bezalako atso zahar batek?
|
|
|
Tomasen ama joan zenean bai, orduan hasi zen Mateo izeko Rosarekin hitz egiten. Eta galdetu zion
|
zer
zekien aitite Julianek jokatu zuen konpetizioari buruz. Eta galdetu zion zer zekien aitite Julianek egin zuen arrosarioaren armairuari buruz, eta Sarriko andrea konturatu ote zen hamasei misterio zeudela armairuan, hamabost egon beharrean.
|
|
|
Eta galdetu zion zer zekien aitite Julianek jokatu zuen konpetizioari buruz. Eta galdetu zion
|
zer
zekien aitite Julianek egin zuen arrosarioaren armairuari buruz, eta Sarriko andrea konturatu ote zen hamasei misterio zeudela armairuan, hamabost egon beharrean. Izeko Rosak erantzun zion ez zekiela konpetizioarena berak, ez zuela aditu halakorik berak.
|
|
|
Zirudienez oraindik ez zekien deus arazoaz. Dena den,
|
zer
zekien, oro har. Zein nintzen ni gizon bibotedun harentzat?
|
|
|
Mendi gaineko farola handiaren leinurua atzematen hasia zen. Ez zuen ezer esan, nik
|
zer
nekien testatzen ari zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Manterolaren karkaila, ez al zekien urketaria nolakoa zen, hark hika egiten zion edozein almiranteri, hobe algara eragitea eta ez kolera. Orduan ondotik datorkidala Manterola makiniston aldagelan sartzen utzi gabe, ondotik etorri zitzaidan Manterola bera, eta oraino irria ezpainetan zeukala galdegiten dit ezetz asmatu
|
zer
jakin nahi zuen urketariak. Nola jakinen nuen nik, ez naiz inoren argudioak entzuten egoten, ez dut fitsik entzuten, sorgortua nauka soberaniazko Babcok Wilcox motor horrek, trasatlantiko batean nago makinista, ezetz, ez bainekien, hori bertzerik ez nuen entzun nik," Hik ezagutzen omen duk!".
|
|
2006
|
|
|
Eta haren aita ere bai. Ez dakit nire aitonak komunismoaz
|
zer
jakingo ote zuen, bakarrik dakit bizi beharrak borrokatzera eraman zuela. Aldi berean, nire aitona oso mendikoa zen, oso zibilizaziotik kanpo dagoen herri batekoa.
|
|
|
Ministroarekin berdina gertatzen da. Ministroak
|
zer
jakingo du honi buruz. Ez daki ezer!
|
|
|
Eta nik: ' Amama, zuk
|
zer
dakizu kristaua den!'. ' Hik pentsatzen dun bakarrik direla Jaungoikoaren semeak bataiatuak.
|
|
|
Zoratuta zagoz, zuk
|
zer
dakizu ba idiez?
|
|
|
Landa etxebizitza bat alokatzea aukeratzen bada, garrantzitsua da prezioak eta ezaugarriak konparatzea, aukerarik onuragarriena aurkitzeko. Ikus dezagun, AL ANDALUS Andaluziako Kontsumitzaileen eta Etxekoandreen Federazioaren laguntzarekin,
|
zer
jakin behar duten landa etxebizitza bat alokatzea aukeratzen dutenek: – Ez dira landa-etxe gisa alokatzen diren etxe guztiak.
|
|
|
gehien bisitatzen diren webguneko atalak, zer herrialde diren bisitariak, zer ordutan sartzen diren, zer bilatzailek eramaten dituzten orrira eta zer hitzak bilatzaileetan sartzen dituzte, bai eta Internet Explorer edo Mozilla Firefox, ordenagailua PC edo Mac bada, eta luzea eta abar. Hau oso erabilgarria da webgunea bera eguneratzeko ordua,
|
zer
jakiteko aukera ematen baitu orri gehiago eguneratu, zein hobetu, zer hizkuntzatara itzuli, garrantzitsua bada dena ondo ikustea Firefox nabigatzailearekin (erabilia) internauten% 20tik gora edo Mac ordenagailuekin, etab. Baliabide horiek edo beste batzuk kontratatzeko, nahikoa da horiek eskaintzen dituen atarian izena ematea eta html kodearekin txertatzea. Hobeto ikusteko baliabideak Bestelakoak doako zerbitzuek bisitari kopurua handitzeko aukera ematen dute.
|
|
|
Gainera, memoria bat dute independentea, grafikoen baliabideak ez agortzeko makina. Erabiltzailearen esperientzia askotan dator txartel horren portaerak baldintzatuta; azken finean
|
zer
jakiteko erreferentzia puntu bakarra da pantaila egiten ari dira. Sistema eragileen eskakizunekin, gaurko softwarea eta jokoak, ez du ezertarako balio prozesadore bat izateak ikaragarria, txartela eraginkorra ez bada.
|
|
|
Mamu bat imajinatu du bere izena aitatzen. Eta
|
zer
dakizu Nereaz. Karlos hirian dagoela eta bere izena aitatu duela jakingo ez balu, hobe.
|
|
|
On egingo diola... Baina
|
zer
dakizue zuek?
|
|
|
–Zehazki,
|
zer
daki irakasle horrek kontu honetaz? –galdetu zion.
|
|
|
Gauza horiek nabaritzen dira, nik uste. Bibrazioak, nik
|
zer
dakit. Ez ginen, antza, lehen bezain abegitsuak.
|
|
|
–Ez, baina zerbait nabarituko genuen anaiak eta biok; ez dut inoiz horretaz hitz egin Luisekin, alafede, baina ez zitzaigun hara joatea gustatzen, ziur egon zaitezke horretaz. Bibrazioak izango ziren, nik
|
zer
dakit. Eta etxe hura hain zen iluna eta zikina...
|
|
|
Benetakoak ziren haren arreta eta kezka, baina nik ez nekien zenbateraino zen jokabide zuhurra bihotza zabaldu eta, besterik gabe, gertatu berri zena kontatzen hastea. Umbertorekin egote hutsak lasaitasun handia ematen zidan, baina
|
zer
nekien nik gertatu zenaz. Zer Angelori buruz eta zer etxean sartu ziren baina nik ikusi ere egin ez nituen gizonen gainean?
|
|
|
Horregatik galdetzen dute hain sarri"
|
zer
jakin nahi duzu?". Kontu jaleak zerbait zehatza jakin nahi balu bezala.
|
|
|
Azterketa psikiatrikoa agindu zidaten... Aitak,
|
zer
zekien nire berri. Ez nintzen etxean egoten, hura ez ikusteagatik kalean egiten nuen lo!
|
|
|
Lutxana aldeko morroi bat, Roke izeneko bat, boxeorako zahartu xamarra. Ba... horixe, nire kontra aritu behar zuena gaixorik ei zegoan, gripeak jota edo
|
zer
zakiat nik. Eta konbate hura bertan behera ez uztearren koipezaku hura ipini zidatean aurrean.
|
|
|
Austin, Numaga, odol nahastukoa zenik, ezta ere. Elkarrenganako zituzten keinuetan biak elkarren besoetan izatekoak zirela igartzen zela begitandu zitzaidan baina,
|
zer
nekien nik odol nahastuko haiei buruz. Ordura arte Migel Leonis nor izan zen ere jakin barik nengoen eta.
|
|
2007
|
|
|
Sententzian jasota ez dagoen
|
zer
dakizu aitaren hilketaz?
|
|
|
Galdera horien bidez, zehazki
|
zer
jakin nahi duzu?
|
|
|
–Eta
|
zer
jakin behar dut. Zuk norbait ikusi, gustatu eta maite egiten duzu.
|
|
|
Belea ttantta zuriz busti nahi izan zuen, eta minutu batzuetarako bazen ere, elurra urtu arteko tarte izoztu hartarako bazen ere, belea zipriztin zuriko mika bihurtu. Baina
|
zer
zekien bele beltzak, bele ilunak, Svenen intentzioaz. Ezer gutxi, seguruena.
|
|
|
Edo alderantziz. Edo
|
zer
dakit nik.
|
|
|
Egitura landu eta gero, begiratu behar duzu jendeak
|
zer
jakin nahi duen.Diagnostikoa egin behar duzu, nolako komunikazioa ematen den eta zer ez denematen ikusteko; zer behar den eta zer ez den ematen, beharrezkoa ez denahalegin bat egiten ari ote garen... eta abar jakiteko.
|
|
|
Egungo zirkunstantziak azaltzen dituen giza izaerari buruz,
|
zer
dakigu?
|
|
|
Ikerketa horiei esker identifikatu dira pertsonak errealitatea sailkatzeko, interpretatzeko eta ordenatzeko erabiltzen dituen kontzeptuak eta egitura antolatzailea. Hala, haurrek hainbat errealitate sozialen inguruan
|
zer
dakiten ez ezik, ezagutza hori garapen aro bakoitzean nola antolatzen duten ere badakigu. Bainaoraindik ez dakigu zein diren ezagutza hori bereganatzea eta garatzea ahalbidetzenduten prozesu eta mekanismo sozialak.
|
|
|
Ikerlan hori egiteko, hainbat herri zein gizarte jatorritako 5 urtetik 11 urterabitarteko 195 haur aukeratu zituen. Furth ek Piaget-en (1926) metodo klinikoarenantzeko elkarrizketa ireki bat erabili zuen, haur horiek rolen, diruaren, gobernuareneta antzeko gizarte gaien inguruan
|
zer
zekiten aztertzeko. Gero, haurrenerantzunak aztertu zituen, horretarako hipotesi nagusi batean oinarrituz.
|
|
|
Izan ere, ikertzaile horiek ikerketa bat egin zuten, honako metodoari jarraituz: lehenik, 9 urtekohaurren ikasgela bat hartu eta, elkarrizketa baten bitartez, ikasgelako ikasleek besteherrialdeei buruz
|
zer
zekiten aztertu zuten. Gero, ikasgelako hormak afixaz etamapaz bete eta bertan astebetez utzi zituzten, ikasleei inongo irakaskuntza espliziturik eman gabe.
|
|
|
Ikusten dugunez, zer sakondu handia dago erakusle arlo honetan. Guk
|
zer
dakigun, hura erakutsi dugu tentuz, eta uste dugu baliabide ona dela ahozkorako zein idatzizkorako. Guk, behinik behin, sustraitu sustraituta daukagu erabilera hori, ezin alboratzeko moduan.
|
|
|
–zirika hasi zitzaion Candi?. Hik
|
zer
dakik zein den itsasoaren soinua!
|
|
|
–Eta
|
zer
jakin behar duzu, neska. Nire pozoiak ezagunak dira!
|
|
|
–Nik
|
zer
dakit!
|
|
|
–Zuk
|
zer
dakizu sufrimenduaz, ordea!
|
|
|
Ez dute epikarik merezi izan gure euskal imajinarioan. Nik
|
zer
dakit. Poesia pixka bat sikiera, adibidez, tente jarri zen, zeremoniatsu?:
|
|
|
Zegamako euskaldun frankista eta faxista baten doinuan kantatu izanagatik, agian gure baitan zantzu sakonagoa utzi zuena. Baina,
|
zer
jakin izan dugu guk gerlaz, eta nork zekien hori bera ere. Nolanahi dela, Franco galego espainola nola, hala Juan Telleria Arrizabalaga euskaldun espainola.
|
|
|
Hitz egite eta iritzi trukatze interesgarriak egoteaz gain —ez naiz nire kasuaz mintzo, ordea— Mendebalde elkartearen jardunaldiak bezalako antolaketek euskaldunon arteko elkar ezagutzeari laguntzen diote. Han ibili ginen zuberotarrek gure lurraldeaz zer edo
|
zer
jakitera eman bagenien —hala izan dela espero dugu behintzat— jardunaldietako entzun ikusleei, guk geuk ere Zuberoaren kontura inoiz ikasi ez genituenak jakiteko aukerarik izan genuen. Hala, Mendebalde elkarteko arduradun Kepa Altonaga adiskideak ‘Atharratzeko taldea’ deitu dion lagun multzoari buruz jakinean ezarri dizkigun argibide harrigarriak.
|
|
|
" Hezkuntzaren antropologia", bestela esanda, ezin daiteke" orientazio enpiriko hutseko" planteamendu batean geratu, alderantziz," antropologia pedagogikoak" —Dienelten hitzetan—" filosofikoki legitimatu behar du bere burua" 37 Kontua da, aipatu bezala, hezitzaileak gizakiaren osotasuna kontsideratu behar duela —berori den eta izan daitekeen horretan—; eta, horregatik, ezinbestekoa dirudi" antropologia erreala" eta" antropologia ideala" bezala ezagutzen direnen arteko loturak onartzea eta indartzea38 Hauxe da, orokorrean, antropologia filosofikoak —arrakasta gehiagorekin edo gutxiagorekin39— landu eta proposatu nahi izan duena, alegia, gizakiaren irudi organiko bat, zeinak giza ekintzaren ideia erregulatzaile bezala funtzionatuko duen. Zentzu honetan, gogora ekartzeko modukoa da nola Kantek" antropologiaren" barruan kokatzen dituen bere hiru galdera ezagunak —"
|
zer
jakin ahal dut?"," zer egin behar dut?" eta" zer itxaron ahal nezake?" —, horiek beti laugarren galdera bati —" zer da gizakia?" — erreferitzen zaizkion heinean40 Ez dugu ahaztu behar, hala ere," egungo antropologia filosofikoak", Dienelti jarraituz, oso kontuan hartzen dituela" gizakiaren zientzia enpiriko guztiak" 41, hori fu...
|
|
|
Ez, ez dira hiru hilabete ere izango, eta ematen du denbora horretan auzoko egin zarela, ni neu bezainbeste, gutxienez. Ematen du beti eseri zarela leku honetan, futbolinaren ondoko mahaian, baina benetan
|
zer
daki hemen inork zuri buruz. Telebistan agertzen zara noizean behin, ez dagoela jakiterik noiz eta nola, esaten dituzu hiruzpalau kontu ulertezin eta gero, klik, desagertu egiten zara pantailatik, mirakuluz bezala, hurrena ate horretatik barrura agertzeko, eta ia egunero gainera.
|
|
|
" zer behar duk hik arnes huntarik?
|
zer
dakik hik hunen berri, nun ikasirik, hire hobenetan ez zakala hau hunki, entzun duk?" eta oino" habiloa hire lekurat... barrukirat!", edo berriz" intelijenta izan behar dik hunen ibiltzeko, ene semeak bakarrik ez tik gidatuko, bahiz?".
|
|
2008
|
|
|
Zer den
|
zer
jakiteko
|
|
|
Eta ama lurrean jaioak garenon ohiko pentsamendua: " Dantzan ikasten bai, ari dira; euskaldunen seme alaba edo loba dira, bai, nola deituraren jatorra inori ukatu; Basque Center eko kide dira, eta etorkizun oparo… baina
|
zer
dakite, bada, Euskal Herriaz. Ez dira inoiz han izanak, euskaraz ez dakite hizkuntza zaharra dela besterik, ez dira abertzale, ez euskaltzale, ez euskal herritar… euskal amerikar dira Boiseko e.etxe izen onekoan, National Geographic en agertzeko moduko estanpa alaian".
|