|
2004
|
|
|
Nik banekien non egongo zen La Vache, Antiaju Berde eta errotako hortzaundiak zaintzen alegia, eta bisita bat egin behar niola pentsatzen nuen egunero; ordea azkenean Balantzategiko lokatz eztian sartuta gelditzen zitzaizkidan lau hankak. Era berean, gogoratu egiten nuen biok kanposantu ttikian edukitako hizketaldia, eta gerra kontu haiekin jarraitu egin genukeela esaten nion neure buruari, baina batzuetan goizegi eta besteetan beranduegi iruditzen zitzaidan arazo haietaz arduratzeko, eta hurrengo egunerako
|
uzten
nuen dena. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
Beraz, leku hartan ixten zituzten ukuiluan gelditu ezin zirenak. Alde batera, harrigarria ere iruditzen zitzaidan, zeren normalki ez baitziguten belaze borobilera pasatzen
|
uzten
, ezta belarra oso hazia zegoenean ere.
|
|
|
Behi makalen konpainia
|
uzten
dut, eta horrek desertura eramaten nau. Chevrolet kamioiak gero eta pentsu gehiago ekartzen du.
|
|
|
Behi makalen konpainia
|
uzten
dut, eta horrek desertura eramaten nau. Chevrolet kamioiak gero eta pentsu gehiago ekartzen du.
|
|
|
Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian
|
uzten
zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan. Bai egun hartan eta bai gero, halaxe ikusiko nuen beti, antiaju berde haiekin, begiak ezkutatuta.
|
|
|
Nire desioa hantxe bertan hiltzea zen, baina gazte moxkortuek hori egiten ere ez zidaten
|
uzten
. Burua lurrera botatzen nuen bakoitzean, beraiek altxa eta segitzera behartzen ninduten.
|
|
|
bidearen arrastorik ere ez. Gauaren iluntasunak
|
uzten
zion leku guztian, mendiak txuri jarraitzen zuen. Asper asper eginda nengoen.
|
|
|
Hotzikara batek hartu zizkidan bizkar isatsak, baina nengoen tokian tinko gelditzea erabaki nuen. Behi harrotasunak ez zidan beste aukerarik
|
uzten
.
|
|
|
" Beltzik ez duk ageri hor behean, beraz Antiaju Berde eta besteak ez dituk ageri, beraz jaitsi segituan arrozaren eta beste janarien bila". Gu kanpoan
|
uzten
gintuztenean, berriz, kontrakoa ulertzen zuten mendikoek," kontuz, arriskua zegok, ez jaitsi". Egun arruntetan, berriz, arriskua hala moduzkoa zenean eta, bada gorriak eta beltzak nahastuan handik eta hemendik.
|
|
|
Dena dela, behiok ez ginen lapurreta haiekin sobera arduratzen, zeren hortzaundiek gure gisara
|
uzten
baikintuzten, eta ez baitzitzaigun belarrik falta. Aitzitik, inoiz baino belar gehiago geneukan apirileko euriaren ondotik ateratako eguzkiarekin.
|
|
2010
|
|
|
Hainbatek, gainera, eremu politikoaren zedarritzeak dakarren galera salatzen du. Argudioen pisua erabakitzerakoan inolako irizpiderik gabe geratzen da elkarrizketa, dena botoen merkatuaren eskuetan
|
uzten
baita. Zein argumentu sartu ahal dira elkarrizketa politikoan?
|
|
|
Rawlsen planteamentuaren ondoan, Razenak zuzenketa bat erakusten du: jende gutxiago
|
uzten
du akordiotik kanpora. Teoria filosofiko eta erlijiosoak gainetik begiratuz, beharbada errazagoa da autonomia moralaren sustapenarekin ados egotea, teoria orohartzaileak arrazoiketa sekular eta berezia duen teoria politiko bateragarri bat garatzea baino.
|
|
|
Ez dago bien arteko zirrikiturik. Egiaren kontzeptu absolutuaz juzgatzen bada dena, ez zaio disidentziari, gutxiago heresiari, salbatzeko aukerarik
|
uzten
. Zergatik aitortu ezer gezurretan bizi denari?
|
|
|
Kantek gizakiaren autonomiatik ekitea eskatzen du, eta Millek indibidualitate indartsu batetik. Bi definizio hauek hainbat erlijio edo teoria filosofiko kanpoan
|
uzten
dituzte. Zaila litzateke, beraz, teoria horietatik ateratako antolaketa politikoan adostasuna erdiestea.
|
|
|
Montevideon sortu zen munduko lehen euskal etxea 1876an, La Sociedad Protectora de la Inmigracion Vascongada Laurac Bat zeritzona, eta hurrengo urtean Buenos Airesen eratuko zen La Sociedad Vasco Española Laurac Bat elkartea. Izen horiek argi
|
uzten
dutenez, lehen elkarte haiek hegoaldeko lau probintzietako kideak onartzen zituzten soilik, eta bizpahiru hamarkada joango ziren, Bidasoako alde bietako euskaldunak batera elkarte berera bildu aitzin. Hala ere, jadanik 1880ko hamarkadaren lehen urteetan bai Montevideoko eta bai Buenos Aireseko euskal etxeetan piztu ziren eztabaida biziak euskaldun guztiak integratzeko, aintzat hartu barik jatorriz nondarrak ziren.
|
|
|
Halandaze, Jose Aretxabaleta eta Domingo Ordoñana ez ziren tanta txiker batzuk baino uholde atergabe baten baitan, baina erdietsi zuten nola halako arrakasta eta distirak ez digu
|
uzten
ikusten Ameriketan hustu ziren euskaldun anonimoen meta handia. Nora joan ote ziren, bada, milaka haien ametsak, agian damuaren etxera Ruper Ordorikak kantatzen duenez, ahanzturaren zulora, beharbada sekretupean den ezerezaren baitara.
|
|
|
Hau da, darwinismoak Frantziako esparru zientifikoan bizi izan zuen isiltasunezko konspirazioari, eliza katolikoaren kontrakotasun ageria ere gehitu behar zaio. Argitarapen errepikatu horrek, nolanahi, argi
|
uzten
du Armand David ez zela abade santu jale bat, ez zela kikilduta geratuko zen gizon odolbakoa.
|
|
|
Hurrengo belaunaldiko progenitoreak izango direnak, izatez, euren belaunaldi propioko bizirauleak dira, hain zuzen ere aurrera egin dutenak, zoriz edota ingurune baldintza nagusiekiko egokiro moldatuta egotearren. Gainerako haurrideak hautespen naturalak ezabatuko ditu, ziurrenez ondorengorik utzi gabe, edo, baldin eta
|
uzten
badituzte ere, ondorengoak gutxiago eta eskasagoak izango dira ugalketa diferentziala, arestian esan dugunez.
|
|
|
bat, maitetasuna dela gure elkartearen eskarria; bigarrena, geroko zorionaren itxaropena. Ez du inolako zirrikiturik
|
uzten
Barandiaran eboluzionista posible batentzat.
|
|
|
Osozko eboluzioa begietaratzen dutenen iritzian, gizakia bai gorputzez eta bai gogoz garatu da eboluzio soilez. Ostera, erdizkako eboluzioaren defendatzaileek soilik dute gorputzaren eboluzioa onartzen; arima delakoa jainkoaren esku
|
uzten
dute. Etxebarria anaiak talde bakoitzeko aitzindarien izenak aipatzen ditu ondoren:
|
|
|
Egun batez, berak tratabiderako
|
uzten
zidan zirrikitua handitu egin zela sentitu nuen, eta" zer moduz, Virginia?", esan nion, bere izena ebakiz. " ondo, David", erantzun zidan berak naturaltasun handiz.
|
|
|
" Zure kezka aurpegi hori daukazu berriro", esan zidan Cesarrek. Bazkariaren dirua mahai gainean
|
uzten
ari zen. Esan ahal izan nion orduan, aurrez don Hipolitori esan ahal izan nion bezala:
|
|
|
Nire buruari ekinda nengoen, urrun sentitzen nituen gauza guztiak. Berdin zitzaidan Iruaingo petrilean Lubisekin eserita egotea nola Virginia kirol zelaian barrena grua eta kamioi artean etortzen ikustea; errealitatearen izpi haiek ez zuten jada eraginik nire gogoan, ez zuten markarik
|
uzten
bertan. Soilik Bigarren Begiekin ikusten nuen; Bigarren Gogoarekin pentsatu eta gogoratu; Bigarren Bihotzarekin sentitu.
|
|
|
Jabetu egin nintzen bat batean bizikletaren altzairuzko txirrinaren ispilu distiraz edo enborrak azalean zeukan goroldio mantxaz. Eta, bat batean, zinezko tximeleta zuri bat mitxirrika, inguma, txoleta— hegan etorri eta justu goroldio hartan pausatu zen, eta Moro astoa guregana abiatu zen belazean barrena, eta hegazkin bat zeruan azaldu zen atzean estela bat
|
uzten
zuela, eta zeru hartan bertan eguzkia sartzeko zorian zegoen.
|
|
|
" Zure ama ere Isidro bezalakoa da. Ez du lana
|
uzten
", esan zidan marrubien ziria Villa Lecuonaren norabidean altxatuz. Kirol zelaiko grua eta kamioiak baino harantzago, zazpiehun bat pausora, jostundegiko leihoak argiarekin zeuden.
|
|
|
Errekaren zuloan sartu zen, urtearen sasoi hartan zeraman ur gutxiak bidezidor moduko bat
|
uzten
zuelako haren alde batean, eta goraka abiatu zen, etxe zurietarantz. Erne zihoan, ur hotsaz gaindi entzun nahian, eta etxe haietako baten parera iritsia zela iruditzen zitzaionean burua atera eta begiratu bat ematen zion.
|
|
|
" Argi pixka bat bakarrik eskatzen dizut. Hor goiko leihoa gortinarik gabe
|
uzten
baduzu, argia zulo honetaraino iritsiko da."" Gelak bi leiho ditu."" Hobe."" Lasai egon behar du, eta ahalik eta gehien mugitu, gimnasia egin. Bestela guztiz gogortuta aterako da hortik, pauso bat emateko gai ez dela."" Beste gauza bat —esan zion don
|
|
|
Pirpori xanpaina gustatzen zitzaion izugarri, eta harizko manteletan langosta, misera eta gainerako itsas fruituak jatea; Txanberlainek, berriz, kabaret bazterretan
|
uzten
zuen bere dirurik gehiena, emakumeek ez ziotelako, Pirpori bezala, bere aurpegi politagatik amore ematen. Egoera berrian, diru premia arazo larria bihurtu zitzaien berehala.
|
|
|
Beren zirkua eraiki zuten berriro, eta Portugaldik isilka alde egindako emigranteak Frantziara pasatzeko eginkizuna hartu zuten. Jaso halako hamar edo hamabi mugan, Salamanca aldean, ekarri kamioian gordeta Pirinioetaraino, eta —Pirpo aurresku, Txanberlain atzesku— Anso eta Echo bezalako haranetan
|
uzten
zituzten. " Hau da Frantzia —esaten zieten— Segi bidean gora oinez, eta bi orduan Tarbesen zarete." Portugaldarrak, bi ordutan, guardia espainiarren kuartel batera iristen ziren; bi egunetan Tras os Montesera edo El Alentejora.
|
|
|
Esana zion Bernardinori biek izandako hizketaldi min batean: " Ameriketan barkua hartu eta Obabara abiatu nintzenean, deserria
|
uzten
nuela iruditzen zitzaidan, eta etxera nentorrela. Orain ordea ez nago seguru.
|
|
|
1965 urtea zen, eta Obaban nengoen, Frantziatik hurbil baina, aldi berean, bere antipodetan. Neska haietako askori ez zieten mutilekin dantzarik egiten
|
uzten
;" pornografia" hitzaren esanahia ere doi doi ezagutuko zuten. Seguru asko, nire begiko ubeldua froga bat irudituko zitzaien, hala nola iruditu izan zitzaien beren gurasoei santu baten eskuko zauria:
|
|
|
Dolarretan, frankotan eta libra esterlinetan. Frantziara joaten
|
uzten
badidazue, nire ondasunaren zati bat zuen iraultzaren alde jarriko dut. Baina, jakina, horretarako laguntza behar dut.
|
|
|
Eta oraintxe bertan ere, dantzaldi horietan pentsatzen jarri eta zalantza berritzen zait." Lotsatuta sentitzen nintzen bat batean: Lubisen presentziak erabakiaren alde zatarra agerian
|
uzten
zuen. Alaska hotelera itzultzea burua makurtzea zen.
|
|
|
" Goazen, orduan!", hots egin zuen Sebastianek urtegiaren ertzeraino joanez. " Orain edozeini
|
uzten
ziok, David", esan zidan Pantxok. Irribarre txoro bat zeukan, eta arnaska hasi zen lizunki.
|
|
|
Eta akordeoia utzi dudanean, orduantxe atera da Ubanbe. Ni ohartarazi besterik ez zenuten."" Profesionalak ez dik bere postua
|
uzten
! Jotzen jarraitu behar huen bera atera arte."" Ni ez naiz profesionala eta ez naiz behin ere izango!" Ezin nuen bere tonu hura sufritu.
|
|
|
Baina ez da egia. Bizitzak
|
uzten
dizu mahaitik kartaren bat hartzen, baina hogei karta ez. Ezta hiru ere.
|
|
|
Motorra piztuta zeukan jeep batek argia ematen zien uretan sartuta zeuden hiru gizoni, eta ikusteko moduan
|
uzten
zituen errekaren beste ertzean begira zeuden hamarren bat pertsona. Inguru guztian, guardiak zeuden.
|
|
|
Leku haiek guztiak lo zeudela ematen zuen. Eta nik ere hartu izango nukeen lo, baina larritasunak ez zidan
|
uzten
.
|
|
|
Nik entzun egiten nion Virginiari, bere negarraren aldaketak zaintzen nituen, eta poliki, urak hondar lehortua behin eta berriro bustitzen duenean bezala, soinu hark bigundu egin zuen nire barruan ahotsari ateratzen
|
uzten
ez zion oztopoa, eta hizketan hasi nintzen, eta kontatzen Lubisi gertatu zitzaiona: " Nonbait irristatu egin da amuarrainen baten atzetik zebilela, eta kolpe handi bat hartu du buruan, eta suerte txarra izan da hor Urtzan zegoela gertatzea, ur gehien dagoen tokian.
|
|
|
Ex voto bezala." Broma egiten zuenean ere ez zuen aurpegia aldatzen. Begiak zirrikitu hutsean
|
uzten
zituen, hori zen dena.
|
|
|
datorren asteazkeneko irakurketan entzungo dituk." Mary Ann ere entzuleen artean egongo dela esan diot erdi txantxetan, ez ahazteko hori. " ondo
|
uzten
haut, David. Egon lasai."
|
|
|
Barkuak bi aldiz jotzen zuen segidan, oso luze, eta minutu batzuetako tartea
|
uzten
zuen hurrengo deira arte. Hasieran, isiluneak atseden ematen zuen, baina hamargarren joaldiaren ondoren tutu hotsa bera baino larrigarriago bihurtu zen.
|
|
|
Nik uste dut Mary Annek nahita egiten duela. Josebak eta biok" gure gauzez" hitz egiten jarraitu nahi dugula iruditzen zaio, eta bakarrik
|
uzten
gaitu tarteka.
|
|
|
Kezka handitu egin zen Bilboko ontzitegi nagusiaren greba zela eta: gu ez geunden borroka hartan, eta horrek bigarren mailan
|
uzten
gintuen gizartearen aurrean. Talde marjinal eta militarista bat bezala hartuko gintuzten aurrerantzean.
|
|
|
Batzuetan, neure burua behartu eta liburu bat hartzen nuen zerbait irakurtzeko asmoz, Lizardiren poemena edo ehun polizia narrazio zekartzan hura; baina gogo gutxirekin. Liburua itxi eta" nire begiek leihotik begira zezaten"
|
uzten
nuen, edo nire pentsamendua" bere gisara mugi zedin". Eta berriro ere, koadernoko gorilak indarra hartzen zuen nire buruan, eta inoiz baino garbiago ikusten nuen animaliaren begiratuak adierazi nahi zidana.
|
|
|
Ez nuen egiten. Pausoa ematean ere arrasto sakona
|
uzten
zuen osabak bideko lokatzean. " Hik ez al hekien ezer?" Ezetz esan nion, zaldi hilari buruzko lehen albistea nuela.
|
|
|
Obaba bezalako lekuetan, izenen bitartez ere mantentzen zen belaunaldien arteko lotura: adineko norbait hiltzen zenean bere besoetako hamaika ume edo gazte
|
uzten
zituen bere izen berarekin, eta samur gerta zitekeen herrialde bateko Jacinto edo Mikaela guztiak elkarren artean ahaide izatea, neurri batean edo bestean. Ez nuen zalantzarik izan:
|
|
|
Portaera ausart hura, garai hartan, zeinean tradizionalistek etxeko oilarra itxita
|
uzten
zuten Ostiral Santua iritsi orduko, anaiaren hilketa baino huts larriagoa zitekeen.
|
|
|
Eta Lubisek ere bai. Angel señorita horietako batekin etorri zunan Iruainera inork ikusiko ez zuelakoan, eta ari zunan hor larrua jotzen eta zaldia irrintzika, bera jo eta jo eta zaldia irrintzi eta irrintzi, ez
|
uzten
zaldi nazkanteak larrua lasai jotzen, eta halako batean, bazekinagu Angel ez dela oso gizon lasaia, hartu pistola eta danba buruan, eta zaldia isilik betiko. Zera ez zekinagu, zaldia hil eta gero larru jotzen segitu zuen, Pantxori galdetu."
|
|
|
Gero, lerroak agindutako tonuan, kexu azaltzen zitzaidan hotelera joaten ez nintzelako eta" artzain baten bizitza" egiteko setarekin jarraitzen nuelako," monsieur Nestor maitagarria" bakarrik utziz. " Ez dakit konturatzen zaren —zioen gutxi gorabehera—, baina modu horretan Martin bezalako pertsonen mende
|
uzten
duzu gure irakasle zintzoa. Oraintxe bertan kalumnia bat zabaldu du bere aurka, ezin dela berarekin ezer ikasi, frantsesetik ingelesera eta ingelesetik latinera pasatzen delako konturatu gabe.
|
|
|
Izugarri haserretuko zen ni zimiterioko borrokan ikusiz gero. Berak ez zidan kirolik egiten ere
|
uzten
, soinujoleok oso kontuz ibili behar genuelako, baloikada txar batek gure karrera honda zezakeelako. Jende guztiaren aurrean nirekin builaka hasteko gauza zen.
|
|
|
aski zela. " Pantxo bakean
|
uzten
badugu, denok lasaiago ibiliko gara", esan zuen. " Arrazoi dik, Adrian!
|
|
|
astakiloa azaldutakoan frantziarrak eta hoteleko beste kanpotar guztiek beren geletara jo zutela zalaparta batean zezen bat zetorkielakoan; Marquesito ere izututa atera zela ihesi, benetako koldar bat bezala, gainera, Susana bakar bakarrik utzita; Paulina, berriz, ez zela batere beldurtu, baina amorratu bai, izugarri amorratu zela bere izena Obabako politenen artean aurkitu ez zuenean, eta bizpahiru orri puskatu zituela, eta zer joera hartuko ote zuen aurrerantzean. " Beharbada izterrak ere agerian
|
uzten
dituen gona batekin etorriko duk datorren igandean. Belaunak erakustearekin nahikoa ez bada, izterrak!"" Mozkortuta hago, Adrian, eta marruka ari haiz —esan zion Martinek— Horrela segituz gero Berlik entzun egingo dik hotel barrutik.
|
|
|
Hilzorian dagoen norbaiten marranta iruditu zitzaidan. " Jota
|
uzten
nauk! —hots egin zuen Martinek— Horrelakoxea duk Virginiaren arnasa.
|
|
|
" Zer zahartuta hagoen, Oki!", hots egin nion. Mendietara begiratu eta ez zuen ematen denbora pasatzen zenik; nire amari begiratu, edo nire aurpegiari ispiluan, eta gutxika zihoala ematen zuen; baina aurrean neukan txakurrarengan idatzitako mezuak ez zuen kimeretarako aukerarik
|
uzten
. Min egiten zuen denborak, suntsitu egiten zuen bizitza.
|
|
|
Gero eta ilunago zegoen eguna, eta Alcatrazeko argiak piztuta zeuden. Urak, haren inguruan, Stonehameko bulegoan zeuden artxibategien kolore gris berbera zeukan, eta badian barrena zebiltzan ontziek estela zurixkak
|
uzten
zituzten leunean, segituan zabartzen hasten ziren lerro zuzenak. Beste ur batzuetan ere, nire oroimenekoetan, zerbait pasa zen, oso arin, leihotik ikusten nituen estela haiek baino arrasto are arinagoa utziz, eta Steve McQueen, Papillon, ikusi nuen Euskal Herriko hiri batean, Ali McGrawrekin eskutik helduta zihoala, euripean baina euriaren ardurarik gabe, eta Joseba nire alboan, esanez, haiekin gurutzatu eta gero:
|
|
|
Aspaldiko poemetan historia, hizkuntza eta elezaharrenganako zaletasuna, eta ezagutza, nabarmentzen diren bezala, Hutseaniko hazkurria azkenekoan haren barne munduko poz eta minei lotuago azaltzen zaigu, beti ere jakintsu, aske, jostari. Edozein gisaz, haren poetika osaturik
|
uzten
duen heinean, Joxemiel bera oraindik hobeki ezagutzeko ere balio duke. Orobat gure parnaso xumean datxekion ezagutza bil dezan.
|
|
|
Ea nongoa naizen galdetu didatenean beti jakin izan dut zer esan, unean uneko, gogoan gogoko, iruindarra, ollarigoa Tuterako edo Paternaingo txinurri barea., baina ene baitan badakit zer ez naizen, zer ezin dut izan, zer ez didaten izaten
|
uzten
, eta azkenean, ezer ez naizela asmatzen ari naiz identitate berriak ez gaitzen nauen identitategabetasun lazgarri hau izkutarazte aldera.
|
|
|
Posible den bezala alderantzizkoa; nik bai ezagutzea eta Itsasok ez. Demagun Barrenkale garaiko lagun zahar batekin dagoela Irene orain, izan ere tipoari antzematen diot iraganekoa egiten zaidan zerbait, baina bikoteak guri bizkarra emanda jarraitzen duenez miopiak ez dit ongi
|
uzten
gizona identifikatzen.
|
|
|
Hutsala sentitu nintzen, ze erremedio. Gizonok aterabide erreala behar bitugu porrot sexualak
|
uzten
digun ez-gauza sentipenari aurre egiteko, beti ere sexu orala bezalako txepelkerietatik urrun, sexu oralak soilik balio duelako zakil lanaren atari zein ondorenean, inoiz ez haren ordezko gisa sexu terapeutek gu kontrakoaz konbentzitzen saiatu arren urteotan. Inor konbentzitu al dute?
|
|
|
Azpimarratu behar da musuen artean segundo bana
|
uzten
zuela Olatzek, begiak erabat zabalduz aitarentzat.
|
|
|
Zorionez aski zabala da eta
|
uzten
digu elkarren ondoan kokatzen tximinoen antzera, erdi eserita erdi etzanda. Alaba oso trankil dago, aita apur bat izuturik.
|
|
|
A kontxo, aldaketa klimatikoaz dabil Roberto, frantsesek" le rechauffement" deitzen dutena ganora handiz, ahoskatze hutsak izerditan
|
uzten
baitzaitu.
|
|
|
Supergizona ezagutzen nuenetik hitzik gabe
|
uzten
ninduen ehungarren aldia edo izango zen.
|
|
|
Gero —asetutakoan— gurasoengana bueltatuko naiz Itsaso lotara ekartzeko nire etxera, neskatilak ez dezala pentsa amamarekin
|
uzten
dudanik beste barik.
|
|
|
Edo hitz batez erraiteko, Eskualdunen eskuetan
|
uzten
dugu Calfiorniako Eskual Herria. Non izanen ote da leku hobeagoan?".
|
|
|
Mendebalean, adibidez, gaur egungo Errioxa Nafarroako erresumaren parte izan zen Gaztelak konkistatu arte. Bertako toki izen euskaldunek ez dute dudarik
|
uzten
haien jatorriaz, baina bada eztabaida noiztikakoak diren zehazteko. Batzuen ustez historiaurrean bazen Euskararen lurraldea; beste batzuek, aldiz, Errekonkista garaian, arabiarren kontrako oldarrean alegia, euskaldun jendeak eskualdea birpopulatu zuela uste dute.
|
|
|
Ideia hau zen bere jarduera guztien oinarri eta iparra. Etxeek duten izenek agerian
|
uzten
dute aipatu ohitura hori.
|
|
|
Herritarrak bereziki hunkitu ohi zituzten istorioak bertso berrien gaia izaten ziren askotan. da, era berean, trajeriek eta gertaera lazgarrienek hatz sakonagoa
|
uzten
zutela jendearengan, bertsoen iraupena lagunduko zukeena segur aski.
|
|
|
" Bitxiago" dena, hasieran jazarpen honen bultzatzaile eta protagonista nagusia botere zibila izan zen. Honek" sorgin" ehiza honen aitortu gabeko helburua agerian
|
uzten
du: konkista ondorengo errepresioaren bidez matxinaden kontrako oldartea eta herritarren kontrola.
|
|
|
Bereizketa erabatekoa zen; normalean herritik kanpo bizi ziren txikiago ziren etxeetan, elizetan atari berezia zuten eta aparte eseritzen ziren, iturriak ere desberdinak zituzten, ez zitzaien parte hartzen
|
uzten
herri dantzetan, batzarretan, herri ondasunen ustiaketan, karguetan, ez eta armak eramatea ere. eta besteek nahi ez zituzten lanetan jarduten ziren: borrero edo ehorzle gisa, sokagintzan.; geroago bakarrik artisautzan aurkitzen dira.
|
|
|
Ez omen zuen baserritarren lepotik trufa egin nahi, baina —nahi ala ez— agerian
|
uzten
zuen hizkuntza" anormaltasun" horrek ez zuela prezeski hiztunen euskalduntasuna laguntzen.
|
|
|
Hemen ere lorpenik handienak herri ekimenen baitan gauzatu dira ezinbestez, ez baita erakunderik, ez eta onespenik ere beste deusentzat. Pariseko ele on zuriek gerotik gerora
|
uzten
dute beti afera, Euskararen erabilpena eta berezko transmisioa begi bistatik desagertzen ari diren bitartean. Mende luzetan ia aldatu gabe zeuden komunitatearen mugak eta barne tinkotasuna hogeita bost urte hauetan ondoratu egin dira, kontrako ahalegin guztiak zapuztuz neurri handian.
|
|
|
Gai horri buruz abiatzen bada ere, laster hetsiko zaigu zirkulua, kultura baino gehiago" ikuskizun biziaren" tratatzeko. Nozio frantses honen inbututik ideien isurtzeak argi
|
uzten
du eraso baten aitzinean defentsa estrategia dugula hartzen, gure eremua berehala mugatuz. Frantziak baitu txerrea atxikitzen Lapurdin, Behe Nafarroan eta Zuberoan.
|
|
|
Garen kinkan iruzurra handia litzaidake etxen desagertua kanpoan sal bageneza. Karrusa eta aipatzen ditugularik, sinestera
|
uzten
dugularik badaudela oraino gurean, muga kasik pasatua dugu. Gure transmisio lekuak direlarik.
|
|
|
Urteak pasatu dituzte esplikatzen kultura batzuen afera izan behar zela, profesionalizatu behar direla gauza guziak; jendeak ulertu du bozkatzea bezala dela. Egun horretan ez dugu gure herritartasunaren froga ematen, baina bozka salan
|
uzten
. Abdikatzen dugu lau edo bost urtetarik, arintzen gara, gure erantzukizuna kritika jomuga izanen den baten bizkar ezartzeko, gure orde, gure gauzez okupatzeko.
|
|
|
Lehenik eta bat, kanpokoen (euskararen kanpokoak eta Euskal herriko kanpoko) aldeko kanpaina deitoragarri hori bertan behera utzi, dugun eta ez dugun indarra
|
uzten
eta utziko baitugu lan ilaun horretan; harropuzkeria sorta baten truke hondarrean, euskal kultura zer den erakustea. Eta euskal kultura zer den guhaurrek ere ez dakigu euskaratik kanpo zer den.
|
|
|
Filosofia afera da trenkatzen maskaradan, libertimenduan bezala, udaberri aitzin programa eta hautuak egiten dira, bizi hautua. Bedaxagarrek argi
|
uzten
du buhameen predikuan irri egiten dela urte guzian egonkorrek egin behar ez dituzten astakeriak baloretzat dauzkatelako ibiltariek. Raflak, sarekadak, egiten zirela bai, baina egiten ziren Frantzia eta Europa guzian.
|
|
|
Santa Ageda eta Santibate eske praktika horiek komunitarioak dira dudarik gabe. Etxez etxe joaten dira gazteak eta ez zen/ da
|
uzten
herriko etxerik pasatu gabe. Herriaren mugak berriz lekuan jartzen ditu, nor den herriko edo nor ez.
|
|
|
Herriaren mugak berriz lekuan jartzen ditu, nor den herriko edo nor ez. Baina denbora berean antiklasistak dira, ez dute etxerik pasatu gabe
|
uzten
. Irrigarria da gure herri tradizionaletan etxe berria egin duten herritar berrien jarrera, zer ondoeza sortzen duen irekitzen ez dutenen baitan.
|
|
|
Eta haurrak beste bobo umeekin nahasten dituzte. Ondorioa da ez gaituztela euskaraz mintzatzera
|
uzten
baztertzen ditugulako. Deus berri ez Gandiagaz geroztik.
|
|
|
Urrunago joanez, uste dut kontzeptu berria errana delarik hizkuntza batean hizkuntza horren jabegoa dela eta hori ez dela partekatzen. Nehork ez du arrotzaren aitzinean etxea zabal zabala
|
uzten
. Frantsesek ere ez, hain irekiak direlarik.
|
|
|
profesionala eta... egin dezala, beraz. Lan honetan anitzetan atzemanen dugun utzikeria hasiko baita hedatzen, sarri ikusiko dugun herritartasuna
|
uzten
. Herrietara jin ziren errient horiek tokikoak ziren eta euskaldunak ardura.
|
|
|
Ba, Iparraldean ja berdin. Ikastola, AEK edo orokorki euskalgintza osoa lekuan jarri duen multxoño hori klase ertain horretakoa da, samatsen lohia memorian, baliatzen ere ongi heltzen zaielarik, baina ogibidez errient, erizain, hezitzaile eta bovarysmoan ihalozkatzeko prest; gainera eskolan ikasi teoria marxisten baliatzeko parada asko
|
uzten
baitigu hemengo dirudun edota boteredun klaseak. Ertain hauen haurrek populatzen dituzte uda-leku, kirol, musika, dantza klase guziak, arrabita, piano eta flauta barne.
|
|
|
Xamarrek bere azken liburuan agerian
|
uzten
du euskara asmatu zuen jendeak jakin ukan zuela neolitikoko iraultzaren pasatzen, teknika eta ekaiak mailegatuz, baina hizkuntza atxikiz. XX. mendeko Amikuzeko adibidea arras kontrakoa da.
|
|
|
Egoerak kontatzaile antzoki itxura du. Oraingo trad modarekin
|
uzten
digu errebindikatzea zerbait bagenuela hemen, A n bezalako. Zerbait biziki biluztua, dekoratu natural, ezkaratza, denak inguruan, publikoarekin harreman hurbila; eszenatoki itxura badu.
|
|
|
Lana
|
uzten
da ez atseden hartzeko, baina mementoa baita funtsezkoa denaren transmititzeko. Hil ala bizikoa.
|
|
|
Zer da askatasuna? Montesquieuk definitu zuenez, legeek
|
uzten
dutena egiteko eskubidea da. Zer da legeek debekatzen dutena?
|
|
|
Eta poesiaren antzekoa zen guretzat, Paul Celanek poesia definitzen zuen modukoa: arnasak hizkuntzan
|
uzten
duen marka. Alfabetoko beste letra guziak baino inportanteago bihurtu zen, horrexegatik, ia ez zelako.
|
|
|
Gizakiak berdin bat falta zaiola pentsa daiteke, baina desberdin bat behar du. Adiskidea, desberdina izaten da, desberdin izaten
|
uzten
zaio. Bakartiak igual bat behar du, baina desberdina.
|
|
|
Guda talde horien pasabidea oztopatzen badugu talka armatu eta guzi, egoera zaildu egingo zaigu Marokorekin eta geure indigenekin, Liberazio Armadakoak askatasuna eskaintzen dieten arraza kidetzat hartzen dituztelako. Ez ikusiarena egiten badugu eta osteak pasatzen
|
uzten
baditugu, orduan Frantziarekin gaizkituko gara. Frantsesek Mauritania galduko balute, guk ezin izango genuke Sahara mantendu, Cuencako probintzia bezain territorio espainola den arren". 795
|
|
|
Euskaldunen juntetan eta herrietan bertan ere, autoritatea izateko, kondizio ekonomiko batzuk betetzeaz gain, gazteleraz idazten jakin beharra zegoen. Populazioaren gehiengoa kargu politikoetarik kanpo
|
uzten
zen horrela.823 Politika linguistiko hori ez zen, orduan, gehiengoaren parte hartzea bideratzeko, baizik eta elite batzuen nagusitasuna eta erabakimen zuzena bermatzeko.
|
|
|
Islama eta arabiartasuna. Argi
|
uzten
da aitzin solasean:
|
|
|
535. Mahatma Gandhik britainiar kolonialismoaren kontrako erresistentzia zabala bultzatu zuen, Indian, protesten eta desobedientzia zibilen bidetik: " menperatu izateari
|
uzten
badiogu, ezin izango gaituzte menperatu". Bortizkeriarik gabe egin zuten borroka, baina koldarkeriarik gabe, independentzia ezinbestekoa egin arte.
|
|
|
Estatuak zeharo kontrolatzen du bere egitura politikoa, baina gainerako espazio guzia ere bai. Pertsonari, taldeei, bakoitzari bere lekua
|
uzten
zaio, baina estatua da gauza bakoitza non egon behar den, eta nondik nora mugi daitekeen baimentzen duena. Ez aparkalekuak edo prostituzioa bakarrik, leku eta norabide aldaketak eragotzirik, aktibitate guzien espazioa mugatzen du.
|
|
|
" Atopia bizi dugu egun gure herri eta hiriko kale gero eta pribatizatuagoetan. Lekua galtzean, lurra gure azpian mugitzen dela sentsazioa dugunean, ondoeza epidermikoa sortzen da, sosegurik
|
uzten
ez duena. Zergatien inguruan nahasmena dago eta irtenbide edo sendabideak ere ez dira ezagutzen.
|
|
|
Militarismoa antzezten denean, tragediak hurrengo izkinan inkubatzen dira. Estatuaren eta diruaren errepresentazioak gizartea askatasunik gabe
|
uzten
du. Baina, antzerkia jasanezina denean, ikusle gogaitu eta arduragabeok altxatu egin daitezke aulkietatik.
|
|
|
Dena
|
uzten
da gerorako, baina Axularren liburua gaurkotasun ikaragarrikoa da puntu horretan. No Future!, aldarrikatu zuen, XX. mende amaierako punkiek bezala.
|
|
|
Jainkoarentzat ez dago eternala, dena da presente eternala. Behialako Alexandro Handiak bezala, 1348 gaur eguneko inperialismoak ez du biharamunerako deus
|
uzten
noizbaiterako. Munduko irabazleek medioak ere badituzte, munduko espazioaren eta denboraren jabe direnez gero.
|
|
|
Agustin Zuluagak erreseina leuntzeko agindu zion Fidel Lejarzari, eta hala egin zuen honek. Zentsuratu ondorengo artikuluan, eraso gogorrik ez bazegoen ere, ez zuen Fidel Lejarzak denuntzia isilpean
|
uzten
:
|