|
2006
|
|
|
" Helduen euskalduntzeak berreuskalduntze prozesuan indarra galdu duela oso nabarmena da" aurreko epealdian beste euskaldun berri espero genezake, are gehiago 86 tartean euskararen aldeko hizkuntz politika areagotu dela pentsatuko bagenu. Zehatzago, adin
|
talde
bakoitzean 81 tartean behatutako hazkuntza proportzioari eutsi izan balitzaio 86 epealdirako 29.600 euskaldun berri edo gehiago espero genezakeen. Tamalez hori horrela izan beharrean erabat alderantzizkoa izan da; 12.694 euskaldun heldu galdu baitira.
|
|
|
Azterketa demolinguistikorako bigarren mailako hiztun tipologia erabiltzen dugu, euskaldunak, ia euskaldunak eta erdaldunak alegia. Gure asmoa, hamar urtetan zehar hiztun talde horiek izandako bilakaera jakitea, eta aldi berean, adin talde ezberdinetan izandako aldaketak eta hiztun
|
talde
bakoitzaren barne egitura aztertzea izan da..
|
|
|
Kasu honetan, ordenatuetako zenbakiak ehunekotan eman ditugu. Horrela adin
|
talde
bakoitzari dagokion are gehiago, egoera okertzen denean gure errua dela esaten digute eta" etxeko ohizko hizkuntzaren (euskara) erabilera tasa beha daiteke. Honek ez du adierazten hiztun jakin batek zenbatetan egiten duen euskaraz, baizik eta adin taldekoen artean ehuneko zenbatek aitortzen duen euskaraz egiten duela.
|
|
|
Euskaldunen belaunaldi berriek aurrekoek baino lehenago ikasten dute gaztelera; gizaldi zaharretako euskaldunek haurtzaroa euskara hutsean ematen zuten. Honek, dudarik gabe, badu bere eragina adin
|
talde
bakoitzak erakusten duen hizkuntz portaeran.
|
|
|
Horrela kopuru gordinak lerroz lerro (Zentsu Udal ErroldaZentsu) erkaturik momentu bakoitzean adin
|
talde
bakoitzak izan dituen aldaketak beha ditzakegu. Portzentaiek, beste alderditik, euskaldungoa adin taldeka une jakin batean nola banatzen den adierazten digute.
|
|
2007
|
|
|
Murrizketa honek kinka larrian jarri izan ditu euskaltegien diru orekak. Beharturik ikusi dugu geure burua zentzu honetan ikastaldeen ratio politika(
|
talde
bakoitzeko ikasle kopurua) zorrozki ematera. Ratio politika honek mailakako taldeen osaketa zaildu egiten du, eskualdeetan taldeak osatu ahal izatea ere bai, eta maila bereko X lagun ordutegi berean eskuratzea magia ezinezko bilakatu da leku askotan.
|
|
|
Harreman sareko euskaldunen dentsitateari buruzko daturik, berriz, ez dago: izan ere, ezin da jakin zein den euskararen kale erabilerako neurketetan behatutako
|
talde
bakoitzeko euskaldunen dentsitatea. Beraz, ezin aztertu faktore horren eragina.
|
|
|
Eta gazteen izaera bestelakoagoa da oraindik zeren, lehen lau urteetan zeharo gailendu ondoren, %1, 6tik %5, 1era igoz, geroztik antzeko mailan mantentzen da (%5, 2). Datu horien irakurketa fidagarri bat egitea zaila da, gora-beherak handiak izateaz gain, joera kontraesangarriak ageri baitira, bai adin taldeen artean, bai adin
|
talde
bakoitzean.
|
|
2008
|
|
|
Prozesu osoa askoz ere aberatsagoa izateaz gain, emaitza ere halakoxea da; izan ere, bikote edo
|
talde
bakoitzak eurek sortutako jarduerak egiteko aukera izateaz gain, beste guztienak ere egin baititzakete. Gainera, paperean egindako jarduerekin alderatuz gero, jarduera sortarazleekin egindako ariketek bi abantaila nagusi dituzte:
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen da A+ motako gurasoen seme alaben artean ere, baina kasu honetan lehen hizkuntza euskara duten seme alaben arteko aldea handiagoa da adin
|
talde
bakoitzean: 25 eta 29 urte bitarteko semealaben taldeko %69tik hasi eta gazteenen taldeko ia %90eraino (%88, 9).
|
|
|
Ikus dezakegunez, adin
|
talde
bakoitzean euskara lehen hizkuntza izatea, bakarka nahiz gaztelaniarekin batera, arruntagoa da adinean behera egin ahala. Portzentajeak nabarmen aldatzen dira banaketa adintaldeen arabera aztertzen badugu.
|
|
|
Piramidea 2 eta 29 urte bitarteko seme alaben adinaren eta sexuaren arabera lantzean (2 irudia), zenbait diferentzia ikus ditzakegu zenbaki absolututan, gizonezkoen kopurua emakumeena baino handiagoa delako. Baina portzentajeen balioei begiratzen badiegu lehen hizkuntzaren banaketari dagokionez adin talde desberdinetan ere sexuak ez du aldaketa adierazgarririk eragiten, adin
|
talde
bakoitzaren barruan, bi sexuentzat lehen hizkuntzaren portzentajea antzekoa delako. Sexuari dagokionez, ohikoa den bezala, gizoneak emakumeak baino zertxobait gehiago dira adin tarte gazteetan5 Seme alabak lehen hizkuntzaren arabera banatzen baditugu, portzentaje horri berari eusten diote talde bakoitzean.
|
|
|
Baina portzentajeen balioei begiratzen badiegu lehen hizkuntzaren banaketari dagokionez adin talde desberdinetan ere sexuak ez du aldaketa adierazgarririk eragiten, adin talde bakoitzaren barruan, bi sexuentzat lehen hizkuntzaren portzentajea antzekoa delako. Sexuari dagokionez, ohikoa den bezala, gizoneak emakumeak baino zertxobait gehiago dira adin tarte gazteetan5 Seme alabak lehen hizkuntzaren arabera banatzen baditugu, portzentaje horri berari eusten diote
|
talde
bakoitzean. Horrek adierazten du seme alabaren sexuak ez duela eraginik hizkuntzaren transmisio prozesuan.
|
|
|
Hizkuntza taldeak ordezkatzen dituzten erakunde formal eta informaletan dauden buruzagien presentziak eta kalitateak ere eragiten dio hizkuntza komunitateen babes instituzionalari. Babes instituzional handiagoa lortzea askotan lotuta egoten da hizkuntza
|
talde
bakoitzeko aktibista eta buruzagiekin. Aktibista eta buruzagi horiek hizkuntza komunitatea mobilizatzea lortzen badute, estatu eleaniztunen barruan babes instituzional handiagoa lor dezakete.
|
|
2009
|
|
|
Bi banakoren batuketa" gehi" harremantzeko modu jakin bat, izaera propio bat, duen egituratzat hartu dugu bikote bakoitza. Hain zuzen, harremantzeko modu berezi horrek ematen dio
|
talde
bakoitzari bere nortasuna. Alde horretatik, bikoteak talde gisa aztertu ditugu, eta talde horien bilakaera aztertzeko ikuspegi sistemikoa erabili dugu:
|
|
2010
|
|
|
Taldeak konpromisoak hartu behar ditu puzzle osoa osatu ahal izateko. Azkenean,
|
talde
bakoitzaren arrakasta gela talde osoaren arrakastan oinarritzen da. Horrez gain, beste zeharkako konpetentziak lantzeko ere oso baliagarria da proiektu kooperatiboa, bereziki, komunikazio eraginkorra eta gatazkak gainditzeko estrategiak martxan jarri behar izaten dituztelako.
|
|
|
— bigarren mailako elebitasun mota izan daiteke, gizarte batean talde batek nagusiki hizkuntza bat eta beste batek beste bat erabiltzen duenekoa, baina kasu bakoitzean
|
talde
bakoitza gai da, bestearen hizkuntza entzutez eta irakurtzez ulertzeko. elebitasun pasiboa izango litzateke hau. — hirugarren mailako egoera elebidun batek zera suposatuko luke:
|
|
|
botere linguistikoa birbanatzea eta horrela, hizkuntz komunitatea berregituratzea (Hizkuntz Komunitatearen erdigunean, inguruan eta periferian zein egon behar duen finkatu eta gauzatzea); eta horretarako eman beharreko urratsak honako hauek dira: aginte politikoak helburu linguistikoei subordinatua egon behar du, eta ez alderantziz, hizkuntz taldeak barrutik kanpora sendotzen dira eta
|
talde
bakoitzak bere funtzioa ulertu eta gauzatu behar du. 3 Maila indibiduala, hiztuna kontuan hartzen duena.
|
|
2012
|
|
|
2) diferentziak entseguetarako gelen banaketan, horien mantenimenduan, erosotasunetan... atzeman dira. diagnostikoan taldeen arteko harremanak bideratzea ona litzatekeela jaso den arren, ez da azpiegiturak konpartitzearen filosofia gailendu eta
|
talde
bakoitza bere gelan aritzen da. Baina hori bera ere, jarrera egokiarekin eginez gero behintzat, taldeen harremanak estutzeko bide izan zitekeen.
|
|
|
Lau zutabe nagusitan sailkatzen dira solaskideak, adin taldeen arabera. Eta adin
|
talde
bakoitzaren zutabean, gelaxka grisa eta urdinaren bidez bereizten dira emakumezko eta gizonezko solaskideak. Gelaxka bakoitzean zenbakiz adierazi behar da elkarrizketako partaideen artean zenbat dauden adin talde eta sexu bakoitzeko.
|
|
2013
|
|
|
3 Herritar askok barneratuko dituzte planteamendu edo diskurtsoen alderdi (priming) osoaren ezaugarri batzuk bakarrik: errazenak zaizkionak; horregatik xede
|
talde
bakoitzarekiko aukera eta egokitze bat egin da.
|
|
|
6 Interbentziorako aukerak mugatuak izan ohi direlako, lehentasunaren arabera antolatu behar dira, eraginkortasun eta efizientzia printzipioen arabera, xede
|
talde
bakoitzerako.
|
|
2014
|
|
|
Elgoibarren, besteak beste, Sanlo Eskubaloi Kirol Taldea, Club Deportivo Elgoibar, Elgoibarko Atletismo Taldea, Lagunak Pilota Elkartea eta Elgoibarko Xake Taldea daude. Guztietan, entrenatzaile moduan jarduten dutenak klub, elkarte edota
|
talde
bakoitzeko zuzendaritza taldeak aukeratzen du eta beraz, bakoitzaren hizkuntza profila kasuan kasuko entrenatzailearen araberakoa da. Batzuetan, entrenatzaileak euskaldunak izaten dira eta beste batzuetan aldiz, euskararen ezagutzarik ez dutenak.
|
|
|
Aurrerago honela jarraitzen du;" hizkuntza komunitate ezberdinetako hiztunak elkarrekin komunikatzeko gai ez baldin badira, elkarrekiko harremanik ez da. Hiztun
|
talde
bakoitzak bere bizitza osoa bere hizkuntzan egiten du osoki eta beste taldeak berean. Horrelako kasu baten aurrean, ukipenik ez dagoela esan daiteke, baina lurralde berean guztiz isolaturik bi talde edo gehiago bizitzea pentsaezina da.
|
|
2015
|
|
|
Eta abar. Handik aurrera
|
talde
bakoitzak bere ezaugarrietara egokitutako jarduerak antolatu eta bideratuko ditu.
|
|
2016
|
|
|
Guztira
|
talde
bakoitzaren iraupena 60 eta 75 minutu bitartekoa izan zen. Hirurak grabagailuz eta bideoz grabatu genituen parte hartzaileei baimena eskatu eta gero.
|
|
|
Dinamikak egin eta gero, balizko lelo batzuk erakutsi genizkien transmisioaren inguruko mezuak zentratzen laguntzeko. Hori dela eta,
|
talde
bakoitzari bost lelo aurkeztu egin zitzaizkien zegokien hizkuntzan; bikotekide mistoen gurasoen taldekoei, ordea, gaztelaniazkoak eta euskarazkoak. Kasu honetan parte hartzailearen ama hizkuntzaren
|
|
|
Horiek horrela, xede
|
talde
bakoitzarentzat ildo berezituak ikus ditzakegu. Alta, guraso euskaldunek garrantzia ematen diote euskararen transmisioari, izan ere, euskara ama hizkuntza izatea eta eredu euskaldunean matrikulatzea ez dela nahiko deritzote.
|
|
|
Hiru kasuetan gidoi bat erabili dugu, egitura antzeko samarra izan bada ere, ñabardura batzuk gehitu ditugu
|
talde
bakoitzaren nolakotasunak aintzat hartuta. Esan barik doa eztabaida talde bakoitzak norabide desberdina hartu zuela eta hori aberastasun modura bizi izan dugula.
|
|
|
Hiru kasuetan gidoi bat erabili dugu, egitura antzeko samarra izan bada ere, ñabardura batzuk gehitu ditugu talde bakoitzaren nolakotasunak aintzat hartuta. Esan barik doa eztabaida
|
talde
bakoitzak norabide desberdina hartu zuela eta hori aberastasun modura bizi izan dugula.
|
|
|
Esate baterako, a) EAEko, Nafarroako eta Iparraldeko 2011ko E4, E3eta ET hiztunak123 1991ko hiztunekin konparatuz; b) 2011ko ET hiztunak adin egituraren arabera analizatuz: zaharrek eta gazteek 2011n ageri duten ET jarduna konparatuz, alegia; c) 1991n adin
|
talde
bakoitzak zer erabilera ageri duen ikusiz eta 2011n adin talde bereko (edo bestelako) jarduera espektroarekin konparatuz; d) ama hizkuntzaren analisiaz, e) etxeko transmisioaz biztanleek zer aitortu duten ikusiz, f) galdu irabazien tauletatik abiatuz, eta g) ET hiztunen 1991ko eta 2011ko datuak jardunguneka konparatuz. Aukerak guztiak baliagarri izan arren, lau azterbideok dira guretzat batez ere kontuan hartzekoak:
|
|
2017
|
|
|
Eta guztira 171 pertsonak erantzun dute inkesta. inkestaren diseinu teknikoan lagina zehazteko garaian, honakoa hartu da kontuan: neurketa hondarribia herrian egin nahi da, denbora aurrekontuen inkestako datuak 16 urte edo gehiagoko jendeari dagozkionak dira, eta euskara erabil dezaketenak euskaraz dakitenak dira. hori delaeta, unibertsoa" hondarribian bizi diren 16 urte edo gehiagoko pertsona euskaldunek –euskaradunek" osatuko dute. era berean, unibertso horretan sexu eta adin
|
talde
bakoitzak duen proportzioa ere begiratu da, lagina osatzeko garaian unibertsoarekiko ahalik eta berdintsuen izan dadin. datu horiek guztiak" hondarribiko datu Soziolinguistikoen bilduma" txostenetik atera dira.13 ondoren, behin unibertsoaren datuak jasota eta bete beharreko lagina kontuan hartuta, galdetegia diseinatu eta inkestak egiteari ekin zaio. landa lana ahalik eta eraginkorrena ...
|
|
2021
|
|
|
Herritar guzien hizkuntza integrazioan paratzen da arreta, jatorria zein den ere, euskarara eraman/ erakarri behar duen prozesu gisa. Etorri berri guziei harrera linguistiko egokia egitean paratzen da azpimarra; xede
|
talde
bakoitzak behar du berariazko tratamendua.
|
|
2022
|
|
|
b) Interes
|
talde
bakoitzarekin elkarrizketa garatzeko metodologia hautatzeko unea (kanala edo erreminta).
|
|
|
Elkarrizketarako metodologia hautatzerakoan, kontuan hartuko dira aurrez identifikatutako hiru garrantzia mailak, eta horren arabera erabakiko da interes
|
talde
bakoitzarekin nola egin elkarrizketa.
|
|
|
Euskaraldia, Korrika, elkarrizketa elebidunak, TELP tailerrak, Aldahitz eta Eusle metodologia, Batuz aldatu ekimena... bezalakoak baliatu behar ditugu. Finean, interes
|
talde
bakoitzean hizkuntzaren aldarrikatzaile bat edo bi trebatuta eta ahaldunduta egotea nahikoa izan daiteke eskaera bere egiteko taldeak eta enpresari modu asertiboan aurkezteko.
|
|
|
Eta parte hartzen dugun taldeetan ere gehiago plazaratu gure jarrera. Noski, interes
|
talde
bakoitzak eragin ahalmen desberdina izango du eta bakoitzari dagokion eremuetara mugatuta egon daiteke, baina zenbat eta interes talde gehiago aktibatu euskararen beharraren inguruan, orduan eta eremu gehiagotan hartu ditu enpresak euskara biziberritzeko neurriak. Eragile desberdinen arteko sinergiek ekar dezakete biziberritzearen aldeko olatu garrantzitsu samar bat.
|
|
|
Nolanahi ere, ikuspegia argitze aldera, guk multzo orokorrak definitu ditugu artikulu honetan. Irudian interes taldeen mapa orokorra marraztu dugu, eta interes
|
talde
bakoitzaren atzean egon daitekeen eragile zehatzak zehaztu:
|
|
|
Hauek dira interes
|
talde
bakoitzarekin erabil daitezkeen argudioetako batzuk euskararen eskaera susta dezaten enpresetan eta merkataritzan:
|
|
|
● Nor da interes
|
talde
bakoitzaren solaskide naturala?
|
|
|
Enpresaren kode etikoak RSCaren balio korporatiboak garatzen ditu interes
|
talde
bakoitzarekin lotuta, eta hizkuntza errespetatzeko irizpideak txertatzeko espazio egokia da, merezi duen garrantzia, zentzu etikoa eta betetzen dela ziurtatzeko barne bermeak emateko.
|
|
|
Hurrengo grafikoan (Altuna et al., 2022a: 25) parez pare jarri dira adin
|
talde
bakoitzeko EKEren emaitzak, bi solasaldi mota ezberdinetan: a) soilik adin talde berekoekin; b) solaskide guztiekin, adin talde berekoak barne.
|
|
|
Izan ere, gizakiak besteekin harremanak sortzen dituen heinean gertatzen da sozializazioa, ingurune jakinean hezi eta talde sozial baten parte denean. Hortaz, adin
|
talde
bakoitzeko hiztunek sozializazio baldintza ezberdinak bizi izan dituzte. Adin talde bakoitzak jasan duen gizartearen unean uneko eragina bere EKE emaitzetan islatuko dira.
|
|
|
Hortaz, adin talde bakoitzeko hiztunek sozializazio baldintza ezberdinak bizi izan dituzte. Adin
|
talde
bakoitzak jasan duen gizartearen unean uneko eragina bere EKE emaitzetan islatuko dira. Hori bera da, hain zuzen, datuek erakutsi digutena, euskara biziberritzeko ahaleginek inflexio puntua jarri baitute EKEren adin taldekako joeran.
|
|
|
Hortaz, adin
|
talde
bakoitzaren EKE datuak ulertzeko ahaleginean, lagungarri gertatuko zaigu adin talde bakoitzak nolako hizkuntza sozializazioa izan duen ezagutzea. Abiapuntu horretatik abiatuz, saiatuko gara hemen adin taldeen EKE maila ezberdinak ulertzen, batetik, eta balizko interpretazioez hausnartzen, bestetik.
|
|
|
Hortaz, adin talde bakoitzaren EKE datuak ulertzeko ahaleginean, lagungarri gertatuko zaigu adin
|
talde
bakoitzak nolako hizkuntza sozializazioa izan duen ezagutzea. Abiapuntu horretatik abiatuz, saiatuko gara hemen adin taldeen EKE maila ezberdinak ulertzen, batetik, eta balizko interpretazioez hausnartzen, bestetik.
|
|
2023
|
|
|
3 Datuak jaso diren moduan 7,5 puntuko gorakada horrek
|
talde
bakoitzean izan dituen mugimenduak zehaztea ez da posible izan.
|