|
2011
|
|
|
Familia horien bizitzetan miseria oso ohikoa dela kontuan izanik, familia desantolatu egiten da, bai ekonomikoki, bai elkarbizitzari dagokionez. Etxean, haurrek ez dute logela propiorik izaten, eta
|
pertsona
helduekin egiten dute lo (horrek, esaterako, intzestua susta dezake); ez dago ordutegi edo ohitura finkorik (adibidez, arratsaldeko hiruretan, bostetan edo seietan bazkal dezakete); ez dago ordena mantentzeko leku propiorik edo norberaren identitatea sustatzen duenik (norbere armairua, ohea edo apala).
|
|
|
LOEn agertzen diren beste etapa batzuk dira hizkuntzen irakaskuntza, arte eta kirol irakaskuntza,
|
pertsona
helduen hezkuntza eta unibertsitateko irakaskuntza.
|
|
|
Dolua prozesu gogorra eta zaila da, eta sentimendu handiak eragiten ditu
|
pertsona
helduetan; haurrarentzat ere prozesu mingarria da, eta adierazpen desberdinak izango ditu bere adinaren eta hildako pertsonarekin zuen loturaren (aitona, ama, aita edo eskolako lagun bat) arabera.
|
|
|
Honela azaldu liteke: gurasoetako batek, normalean amak, gaixotasunak eragiten dizkio nahita bere seme alabari, adibidez, botikak emanez, zauriak eraginez edo substantzia kaltegarriak injektatuz?, edo haurraren osasunari buruzko informazio faltsua ematen die medikuei, ez dituen gaixotasunak edo sintomak asmatuz, hala nola sukarrak faltsifikatuz edo pixari odola gehituz.Tratu txar horiek
|
pertsona
helduaren arazo psikologikoetan dute jatorria.
|
|
|
Pertsona heldu batek sexualki estimulatzeko edo atsegin izateko adingabe bat erabiltzen duenean gertatzen da. Kasu horietan,
|
pertsona
helduak beti du nagusitasun fisiko edo psikikoa, eta, bere autoritatearen bidez, biktima derrigortu edo menderatzen du; izan ere, uste denez, haurrak eta nerabeak urrakorrak dira, eta ez dira gai sexu jardueretan parte hartzea libreki adosteko. Sexu gehiegikeria hiru mailatan bereiz daiteke:
|
|
|
Tentu handiegia erakusten du
|
pertsona
helduekin kontaktu fisikoa duenean.
|
|
|
Lauzpabost urte bitarte, ohikoena da
|
pertsona
heldu batek haurrari laguntzea, gelaraino edo hezitzaile batek haren ardura hartzen duen punturaino. Horrek bi arrazoi ditu:
|
|
|
Hezkuntza historia. Joaten den lehenengo zentroa bada, nork zaindu duen ordura arte, eta nola erlazionatzen den beste haurrekin eta beste
|
pertsona
helduekin.
|
|
|
Zeharo lotsatia eta isila dirudi. Ez zaio gustatzen bera ukitzea, hezitzaileak egiten dizkion laztanen aurrean estu agertzen da, eta, oro har, uko egiten dio edozein
|
pertsona
heldurekin kontaktua izateari; halakoetan, defentsa erreakzioak izaten ditu. Gaur, Inguruneko eskolan, mutilen eta nesken arteko desberdintasun fisikoei buruz aritzean, lehenengo aldiz hitz egin du.
|
|
|
Gizarte esparrua. Adingabeak bere ingurunearekin, lagunekin eta
|
pertsona
helduekin duen harremana, harremanetarako zailtasunak?
|
|
|
Asko aldatzen da pertsona batetik bestera egunean txiza egiten den aldi kopurua. Normalean,
|
pertsona
heldu batek 4 aldiz egin ohi du, aldi bakoitzeko 200 ml. Bestalde, gauez ez da mikziorik izaten, likido ugari edan ezean behintzat.
|
|
2012
|
|
|
Erreferentziako
|
pertsona
helduak estimulu doiak eman behar ditu aukeratutako materialen bidez. Izan ere, Kintela J. autoreak adierazten duen moduan, ez da neurriz gain estimulatu behar eta gure xedeak ez du izan behar haurrek helburu batzuk garaia baino lehen lortzea; aitzitik, heltze prozesu propioak errespetatu behar dira, eta itxaroten jakin behar dugu. Denbora, lasaitasuna eta goxotasuna izan behar ditugu.
|
|
|
–Konfiantza izan behar dugu haien gaitasunean... Horrek guztiak hauxe eskatzen dio
|
pertsona
helduari: zain egotea, itxaroten jakitea, gertakarien aurretik ez jardutea, eta haurren ordez ez jardutea?.
|
|
|
Hezitzaileek,
|
pertsona
helduen eta haurren kopuruari eta haietako bakoitzaren ezaugarri espezifikoei erreparatuta, langileen erabilera ahalik eta arrazionalena egin behar dute. Ildo horretatik, funtsezko zenbait gai erabaki eta justifikatu behar dituzte; esaterako, zer irizpide erabili dituzten:
|
|
|
Lehen urte horren bigarren erdian, gertueneko
|
pertsona
helduak bereizten hasten dira, eta, zenbaitetan, uzkur ager daitezke ezezagunekin.
|
|
|
Pertsona nagusiekiko mendekotasuna leundu egiten da, beste haur eta
|
pertsona
heldu batzuekin harremanetan hasten baitira, eta geroz eta autonomia handiagoa eskuratzen baitute.
|
|
|
Haur eskola batera joateak beste haur eta
|
pertsona
heldu batzuekin bizitzeko aukera eta erronka dakarkie haurrei. Familia bizitzaren eta haur eskolako bizitzaren artean jarraipena dagoela sentitzen badute, familia bateko kide izatearen sentimendua indartuta dutela ekingo diote erronka berri horri.
|
|
|
Haur eskoletako haurren familiek bat egin behar dute interbentzio printzipioekin, haurren bizitza soziala osatzen duten
|
pertsona
helduek helburu berak eta hezkuntza jarduerako eta, interbentzioko irizpide berak izan ditzaten. Adin horietan, beharrezkoa da arauen aplikazioa koherentea izatea, pertsona heldu guztien aldetik.
|
|
|
Haur eskoletako haurren familiek bat egin behar dute interbentzio printzipioekin, haurren bizitza soziala osatzen duten pertsona helduek helburu berak eta hezkuntza jarduerako eta, interbentzioko irizpide berak izan ditzaten. Adin horietan, beharrezkoa da arauen aplikazioa koherentea izatea,
|
pertsona
heldu guztien aldetik. Helduek gauza berdinak baimendu eta debekatu behar dituzte.
|
|
|
Asmo hori betetzeko, familiaren eta haur eskolaren arteko harreman oinarri sendoak finkatzeaz gain, oinarri horiek berak finkatu behar dira haur eskolako langileen artean ere; hau da, hezkuntza prozesuan parte hartzen duten
|
pertsona
heldu guztien artean.
|
|
|
Izan ere,
|
pertsona
heldu guztiok parte hartu behar dugu lan horretan, bakoitzak gure ezaugarri propioekin, baina norabide berean, eta gure artean hitz eginez. Gauzak elkarrekin egiteko, elkarrenganako konfiantza izateko moduan izan behar dugu.
|
|
|
Nork bere garapen erritmoa du. Hau da, geure kabuz ikasten dugu, eta gainerako pertsonekin (familiekin, hezitzaileekin, haurrekin, beste
|
pertsona
heldu batzuekin) egindako interakzioaren bidez ikasten dugu; alegia, inguruan ditugun pertsonekiko eta gauzekiko interakzioaren bidez. Funtsezkoa da interakzio horiek kalitatekoak izatea.
|
|
|
Modu berezian zaindu behar da
|
pertsona
helduaren egitekoa haurren artean sortutako gatazketan. Arau argiak eta mugak ezartzea beharrezkoa da, segurtasun eremu bat sortzeko.
|
|
|
Funtsezkoa da haurrentzat hezitzaileak jarrera egonkorra eta bakegilea izatea, haren gogo aldartea beti bera izango ez den arren. Hezitzailearen jarrera aurreikusteko modukoa izateak haurrak lasai egongo direla ziurtatzen du, eta mugak onartzen laguntzen die haurrei,
|
pertsona
helduaren afektua galtzeko beldurrik gabe.
|
|
|
Alabaina, hiru urte bitarteko haurrekin ez da bereziki bide baliagarria. Baina bai izan daiteke bidezkoa haiei buruz eskolako beste
|
pertsona
helduei galdetzea, eta, jakina, haien familiei; informazioa lortzeko zeharkako bidea izango litzateke hau.
|
|
|
Ebaluazio horrek jakinaraziko die hezitzaileei haur bakoitzak zer nolako heltze bilakaera orokorra izan duen, eta zenbateraino bete dituen ezarritako helburuak. Halaber,
|
pertsona
helduen esku hartzeak, estrategiak eta erabilitako baliabideak aztertuko dira.
|
|
|
Ea helduaren jarrerak haurrari laguntzen dion. Ea gelan
|
pertsona
helduari helduta mugitzen den, bakarrik... Egunak igaro ahala gertatzen diren jarrera aldaketak.
|
|
|
Horrelako parte hartzeak aberastu egiten du eskolan garatzen den heziketa lana (beste
|
pertsona
helduak egoteak aukera ematen du jarduera aberatsagoak antolatzeko, haurrenganako arreta pertsonalizatuagoa garatzeko), gurasoak berak aberastu egiten ditu (haurraren garapenari buruzko alderdiak ezagutu, material eta esperientzien dohainak aurkitu, jolasarenak barne, beren seme alabak hobeto ezagutu, heziketari buruzko alderdiak ikasi), eta familiek gero etxean egiten duten hezkuntza lana bera a... Hezitzaileek ere asko ikasten dute gurasoen presentziaz eta gurasoek haurrekiko harremanen inguruan sortzen diren oinarrizko zalantzak bideratzen dituzten moduez.
|
|
|
Hezkuntza prozesu horretan parte hartzen duten
|
pertsona
helduen egiteko nagusia haurraren garapen afektibo orekatua erraztea da, eta, horren harian, izaera norberaren berezitasunera doitzea, beste pertsona batzuekin eta gauzekin izango diren interakzioak ikertzeko irrikaz eta nork bere burua, gainerako pertsonak eta gauzak errespetatuz ekiteko. Behatze eta entzute prozesua funtsezkoa da banakotasuna, diferentziak, gaitasunak eta gainerako ezaugarriak onartzeko.
|
|
|
Prozesuari ekiteko, haurrak ulertu egin behar du eskatzen dioguna eta eskatutakoa egiteko interesa izan behar du. Maitasunez eta adore emanez adierazi behar diogu beste gaitasun bat aitortzen diogulako ekin diogula prozesuari, eta gaitasun hori
|
pertsona
helduekiko independentzia handiagoa nahi izatearen adierazle dela.
|
|
|
Garapena erraztuko duen giroa eskatzen du psikomotrizitate praktikak, eta, giro hori lortzeko, askatasunez mugitzeko lekua eskaini behar zaie haurrei, espazioa eta inguruko objektuak esploratzeko, arriskurik gabe eta segurtasun osoz, bai leku fisikoari dagokionez (istripu arriskuak ezabatuz), bai alderdi afektiboari dagokionez (haur bakoitzaren erritmoa errespetatuz). Horrekin batera, aurrez finkatutako arauetatik harago, debekurik ez jartzen saiatuko gara
|
pertsona
helduak.
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar haur eskolan, haurrez gainera, hainbat zeregin betetzen dituzten
|
pertsona
helduak ere badaudela. Bereziki, hezitzaileez arduratu behar dugu, eta hezitzaileek atsedena hartu, arropa aldatu edo gauzak utzi ahal izateko lekuak sortu behar ditugu, lana baldintzarik onenetan eta aurretiko jarrerarik onenaz lan egin dezaten.
|
|
|
hezitzaileak ere tankera hartu behar dio haurrari, eta gurasoek onartu behar dute haurrak eskolara joan behar duela. Haurraren bizitzan
|
pertsona
heldu berriak agertzen direnez, haurrak ahalegin handiak egin behar ditu haiekin erlazionatzeko; beraz, denen artean egokitze egokia lortzeko ahaleginak egin behar dira.
|
|
|
Ordura arte, haurrak medikoki baino ez ziren aztertzen;
|
pertsona
helduaren ataria baino ez ziren lehenbiziko urte horiek, gerora heldu indartsua izateko asmoz baino ez ziren aintzakotzat hartzen, eta, horregatik, oinarrizko premiak asetzeaz baino ez ziren arduratzen.
|
|
|
Gainera, komeni da hori guztia betetzea ardurak, lanak eta taldeak banatu behar baditugu; izan ere, haurren Ni osasuntsua bultzatzeko eta errazteko ardura lan zaila da, eta
|
pertsona
heldu gogobeteak behar dira horri ekiteko, beren egitekoa bi funtzio hauen baitan beteko dutenak: alde batetik, gauzak egitea eta egiten dutenari buruz hausnartzea, eta, bestetik, beren lan profesionala lankideekin konpartitzea, haur eskolan kultura komun bat sortzeko.
|
|
|
alde batetik, gauzak egitea eta egiten dutenari buruz hausnartzea, eta, bestetik, beren lan profesionala lankideekin konpartitzea, haur eskolan kultura komun bat sortzeko. Kultura komun horrek aberastu egingo ditu bai haurrak, bai haurren hezkuntza prozesuan parte hartzen duten
|
pertsona
helduak.
|
|
|
Atsedenean dagoen
|
pertsona
heldu baten bihotzak, minutu bakoitzeko, 75 uzkurketa inguru egiten ditu, eta 5 litro odol ponpatu.
|
|
|
ezkerreko bentrikuluak odola aortarantz bidaltzean egiten duen indarra da. Balio arruntak
|
pertsona
helduetan, zutik eta ariketa fisikorik egin gabe, 115 mmHg bitartekoak dira.
|
|
|
antzinako esaera moralarekin eta norberaren zainketarekin[?]. Hain zuzen ere, norbera zaintzeko jokabideak eta ahalmenak ezaugarritzen dute, jakituria eta heldutasuna ez ezik,
|
pertsona
helduaren berezko osasun mentala bizi baldintza arruntetan, bizitzearen zailtasun normaletan sartzen diren aurkako baldintzak barne direla.
|
|
|
Ezkonlagunen azpisistema: bikoteak osatzen du, hau da, euren denbora eta intimitatea partekatzea erabakitzen duten bi
|
pertsona
helduk. –
|
|
2015
|
|
|
2 Halaber, Familia Elkarguneen erabiltzailetzat hartuko dira ebazpen judizialen bidez erabakitako bisita araubidea betetzeko edo haurrei eta nerabeei laguntzeko bertara jotzen duten
|
pertsona
helduak eta baimenduak.
|
|
2016
|
|
|
Ez da ohikoena
|
pertsona
helduentzako animazio soziokulturaleko programa espezifikoak aurkitzea, pertsona horien denbora librea oso murritza izaten baita laneko, familiako eta gizarteko eginbeharren ondorioz.
|
|
|
Taldeka, aurkitu Interneten Gipuzkoa mailan zer programa eta zerbitzu dauden
|
pertsona
helduentzat. Haietatik bi aukeratu, eta azaldu:
|
|
2017
|
|
|
Lagundu bere beldurrak eta kezkak adierazten, behartu gabe. Errespetatu bere isiluneak eta etenaldiak; askotan
|
pertsona
heldu baten aurrean izango duen lotsaren eraginez izango dira. Ez zaie hitz egiteko, marrazteko edo jolasteko presiorik sartu behar; horretarako prest dagoenean egingo du.
|
|
|
Horregatik kentzen die balioa ezarritako arauei eta haien aurka egiten du: lehenik familiakoak eta ondoren beste
|
pertsona
heldu guztienak, irakasleak eta osasun langileak barne. Burujabetasuneranzko bideak aurrera darrai, eta nerabeak bere lagunen portaerari eta lagunarteko arauei buruz gogoeta egiten du.
|
|
|
Gainera, seme alabak zaintzeak lorpen zentzua eta gai izatearen zentzua areagotzen ditu. Horregatik,
|
pertsona
helduek seme alabak izatea inoiz gertatu zaien gauzarik onena dela esan ohi dute.
|
|
|
Non dagoen eta zergatik dagoen hor ez dakien
|
pertsona
heldua.
|
|
|
Haurrak
|
pertsona
helduen logikarekin pentsatzen du gertaera zehatzen inguruan: objektuak sailkatu ditzake, ordenan jarri, kenketa batuketaren aurkakoa dela ulertzen du eta abar.Beste pertsonen ikuspegia uler dezake eta bere ekintzen ondorioei buruz hausnartzeko gai da.
|