|
2001
|
|
|
Gaur egun
|
pertsona
baten diagnostiko medikoa egiten den legez, etorkizunean pertsonaren genoma osoa irakurriko da. Medikuak gai izango dira gaitza diagnostikatzeko eta pertsona jakin horrentzako egokituriko tratamendu partikularizatua agintzeko.
|
|
2002
|
|
|
Batzuetan kasualitateak gertatzen dira, edo kasualitate irudikoak bederen. Duela hilabete gutxi The body fikziozko filma ikusi genuen, Antonio Banderas protagonista duena, Jerusalemen ustekabean aurkituriko eskeleto bitxi batez, Kristoren denbora berekoa, gurutzean hildako etabu ruan arantzen zaurien markak zeuzkan
|
pertsona
batena, aparteko norbaiti zegokion hilobi ongi landuan ezarria. Argudio guztia Jesu Kristorena izan zitekeelakoan zetzan, eta, badaezpada ere, Elizak hori ezkutatzeko, edota juduek eta palestinarrek horrekin negoziatzeko interesen sarea nola josten zen erakusten zigun, fede eta maitasun problema pertsonal batzuekin nahasirik.
|
|
|
Esan bezala, uste dugu
|
pertsona
bat euskalduntzeko ikas etagiza rteprozesuak, biak, ezinbestez burutu behar direla, ostantzean, porrota gertatzeko arrisku handia egongo litzatekeelako. Baina, gogoan izan, planteamendu hau hipotesia baino ez da.
|
|
2003
|
|
|
Irakeko gerraren kontra dagoen irakurleari ezin zaizkio egunero Bush-en onurak besterik kontatu (tarteka beharbada bai, pieza periodistikoak rara avis baten estatusa galtzen ez duen bitartean); gerraren kontra dagoen irakurle horreka rgi ikusi behar du bere periodikoa ere gerraren kontra dagoela (berriro diot, nahiz eta tarteka gerraren aldekoei ere hitza eman) eta ez dabilela epelkeriatan. Jarri orain Irakekoge rraren ordez beste edozein gai —gai nagusi,
|
pertsona
baten ideologia definitzen duten horietakoak— eta emaitza begi bistakoa da: periodikoak bere inguruko ideologia duten irakurleak behar ditu, iraungo badu, edo irakurleen ideologiara moldatu du, desagertu nahi ez badu.
|
|
2005
|
|
|
Istorioaren puntu gorena izateaz aparte, garai hartako ohitura bat azaltzen digute; neskatila batek ‘ohorea’ galtzean, hots, ezkongabea izanik beste sexuko
|
pertsona
batekin bakarrik egoteagatik eta norbaitek ikusten bazituen, egin behar zuena: zapia buruan ipini eta ‘ohorea’ salbatzeko mutil/ gizon horrek berarekin ezkondu behar zuen.
|
|
|
Bada, Kundera Pragan zegoen eta zaila da horrelako egoera batean zegoen
|
pertsona
bati buruz ganorazko ezer esatea. Esan dezagun bakarrik zazpi urte geroago, 75ean, erbestera doala, Frantziara, eta beste sei urte geroago, 81ean, frantses nazionalitatea hartzen duela.
|
|
2006
|
|
|
Gure etxera etortzen ziren, eta haientzako lanean jardun nuen nik. Eta, beste kontu bat, Zarautzen bazen Maria Barbara, baina norbera bezalako
|
pertsona
bat, gaztea, atsegina, galtzaduna... Nirekin musika ikastea, ez solfeoa bakarrik, baizik eta musika, pianoa... ezberdina zen.
|
|
2007
|
|
|
lehen, Espainia zen" estatu nazional sindikalista, totalitario, autoritario, unitario, inperialista eta etiko misionala" (haien hitzak dira...), eta engoitik" estatu katoliko, sozial eta errepresentatiboa" izanen da, monarkia bat(" bere tradizioaren arabera erreinu eraikitzen dena"). Egoera berrian, zaharrean bezala, Caudilloa estatuburua, betikoa," erret jatorriko
|
pertsona
bat" bere balizko jarraitzaile bezala aukeratzeko gaitasuna zuena...
|
|
|
Beste hau ere esan ahal zaio Artetari. Euskal abertzaletasunaren oinarrian omen dauden, edo berak aurkitzen dituen," decimononicas medidas craniometricas y peculiaridades sangumeas" gisako ideiak oraindik salatzen jarduteak, erlojua gelditu zaion
|
pertsona
baten ulertezintasunak uzten ditu agerian. Hamarkadak dira euskal abertzaleek planteamendu horiek gainditu zituztela eta gaur eskatzen dutena beren nazioaren errekonozimendua dela (sahararrek, palestinarrek, katalanek eta dozenaka herri txikik bezala).
|
|
2008
|
|
|
• Intelektuala kultur arloko
|
pertsona
bat da, ez da politikaria.
|
|
|
Hasteko, intelektual modernoa kultura arloko
|
pertsona
bat da, normalean profesional gisa arituz arlo horretan. Azkue osoki egokitzen zen baldintza horretara.
|
|
|
Ildo beretik jarraituz, bestalde, nahitaezkoa da, literatura errazetik eta dogmatikotik haratago, kontuan hartzea funtsezko hiru alderdi, kultura aniztasuneko eta elkar aintzat hartzeko estrategia horretan parte hartuko duten pertsonak anitzak, dis simetrikoak eta jakinak baitira. a) Elkar aintzat hartzeko, aniztasuna da abiapuntua. Ez dago
|
pertsona
bat, pertsona batzuk daude. Euskal Herrira etortzen diren immigranteen kolektiboek ulertu eta onartu lukete Euskal Herriak historia, gizarte, kultura eta hizkuntza jakinak dituela, baita gatazka eta helburu jakin batzuk dituela ere, eta horiek guztiak errespetatu eta aintzat hartu lituzkete.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, Josu Mendikute ospetsu egin da euskal blogosferan. Adituek mikro ospea deitzen diote horri, sarean
|
pertsona
bat izan daitekeelako izugarri ezaguna, ez milioika lagunen artean, Madonna edo Beckham izan daitezkeen moduan, baizik eta talde txiki batean, milaka lagun edo dozena batzuen artean. Blog bat duenak, eta hainbat kontu Flickr, Zooomr, Twitter eta Facebook en, litekeena da hortik zehar hainbat jende izatea berari jarraipena egiten, eta berak uste baino gehiago jakitea berari buruz.
|
|
|
Kasua aztertu zutenek bere nortasunean aldaketa bat izan zela baieztatu zuten, eta aldaketa hori lobulu frontaletan izandako kalteen ondorioa zela. Geroztik milaka kasu ezagutzen ditugu sindrome frontala izenpean, agerian jartzen dutenak garuneko lesio batek,
|
pertsona
baten izaera, bere arima, eralda dezaketela, zintzoa zen hura zitala bihurtuz askotan. Alderantziz ere gerta liteke.
|
|
|
Genoma osoa kontuan hartuta, %0, 2 da pertsonen arteko desberdintasuna. Jakina, gure genoma oso luzea denez, horrek esan nahi du bizpahiru milioi nukleotido direla desberdinak
|
pertsona
batetik bestera. Desberdintasunak ez dira, beraz, zati handien araberakoak izaten, baizik eta leku jakin batzuetan nukleotido bakan batzuk aldatu egiten direlako.
|
|
|
Horietan geneek badaukate zeresana, eta, jakina, inguruneak ere bai. Pentsatzen da azken batean bien arteko elkarrekintza konplexua dela, hain zuzen ere, erabakiko duena
|
pertsona
batek gaixotasuna pairatuko duen, noiz, zer larritasunekin...
|
|
|
Jakina, egun posible da ziztada soil horretatik ateratzen den odoletik gene guztiak aldi berean aztertzea, DNAren mikrotxip izeneko gailu berri batzuen bidez. Mikrotxip horiek
|
pertsona
baten 25.000 geneen informazioa bil dezakete. Hori guztia, noski, teknologiaren garapenarekin etorri da berriro ere.
|
|
|
Nahikoa munduko populazio osoa itotzeko! Pentsa
|
pertsona
batek urtean 1.000 metro kubiko ur aski dituela bizitzeko. Zenbat pertsona bizi litezke munduan Lurrak jasotzen dituen prezipitazioen ur guztia giza kontsumorako balitz?
|
|
|
Jarrera azientifiko garbiak dituen
|
pertsona
bat sozietate aurreratu batean Sarah Palinek dituen moduko ardura politikoak izatera iristea, kezkatzekoa izateaz aparte, sistemak egoki funtzionatzen ez duela erakusten du. Zientziaren eta sozietatearen arteko lubakiaren beste lagin baten aurrean gaude.
|
|
2009
|
|
|
Floridiren arabera, informazioa lau modu desberdinetan uler dezakegu: (1) zerbaiti buruz (esaterako,
|
pertsona
baten adina, pisua edo altuera), (2) zer edo zertarako (adibidez, nola egin pastel bat edo autoa nola gidatu), (3) zerbait gisa (esate baterako, informazio genetikoa), eta (4) informazioa zerbaitean (adibidez, hiri bateko egitura edo kaleen patroia). Lehenbiziko hirurak Albert Borgmann ek (1999) bereizi zituen jada:
|
|
|
Baina, David Humerekin bat eginez, zera esan daiteke: norbaitek esango balit
|
pertsona
baten berpizkundearen lekukoa izan dela (edo beste pertsona bat berpizkunderen baten lekukoa izan dela, edo...), nik, sen onez, lekukotasun hori zalantzan jarriko nuke. Bestela, zalantzan jarri nuke nire bizitza osoan izandako esperientzia guztia.
|
|
|
Baina, David Humerekin bat eginez, zera esan daiteke: norbaitek esango balit pertsona baten berpizkundearen lekukoa izan dela (edo beste
|
pertsona
bat berpizkunderen baten lekukoa izan dela, edo...), nik, sen onez, lekukotasun hori zalantzan jarriko nuke. Bestela, zalantzan jarri nuke nire bizitza osoan izandako esperientzia guztia.
|
|
|
Ekintzak
|
pertsona
bat edo biri bakarrik lotuta badaude, pertsona horiek aldatzen edo desagertzen direnean ekintza horiek galdu egiten dira. Ekintza batek iraunkorra nahi badu izan, eta nahi badu ekin, ez norberaren iritzietatik bakarrik, baina beste batzuen iritzietatik ere, erakundearen babesa behar du.
|
|
2010
|
|
|
Prentsaren aurreko aurkezpenean zegoela, kazetari batek bere zapatak hartu eta burura bota zizkion AEBetako presidenteari. Dirudienez, Irakeko kulturan zapata bat botatzea omen da
|
pertsona
bati egin ahal zaion irainik lazgarriena. Interpretazio interkulturaletara jo gabe, asko ginateke Bushen aurrean eskura genukeen elementurik mingarriena burura zuzenduko geniokeenak.
|
|
|
Eszeptikoek gauza guztiekiko erabateko axolagabetasuna azaltzen dute: ez diote inolako garrantzirik ematen toki batean edo beste batean egoteari,
|
pertsona
batekin edo beste batekin topo egiteari, eta ez dute inolako alderik ikusten sufrimenduaren eta plazeraren, edo bizitzaren eta heriotzaren artean. Beren ustez, gizakion iritziak eta judizioak hitzarmenak besterik ez dira, eta haien atzean ez dago gauzak bereizteko irizpiderik.
|
|
|
Eta agertu denean, agerian uzten dute, gainera, jatorriarekin lotura zuzenik ez duela. Askorentzat erabat ulergarria da Espainiatik etorritako
|
pertsona
bat abertzale bilakatzea, ideologia eta jatorria argi eta garbi bereizten baitituzte. Hala agertu zuten, esaterako, Altsasuko eztabaida taldean:
|
|
2012
|
|
|
Konturatuta zegoen maitasuna deitzen diogun hori gezur polit bat besterik ez dela. Ez garela beste
|
pertsona
batez maitemintzen, pertsona horrekin gaudenean garenaz baizik. Eta elkarrekin bizitzearen kontua beharra dela, bakarrik ez sentitzeko beharra, funtsean; eta berak ez zuen jasaten besteren beharra sentitzerik (42 or.).
|
|
|
Ur asko eta asko irentsi nuen, eta zelan jakin barik noizean behin burua ateratzen nuen. Aukera dudanean ito den
|
pertsona
baten sentsazioak idatziko ditut".
|
|
|
Ezagutzari dagokionez,
|
pertsona
bati bere hizkuntzaren ezagutza maila galdetzen zaio, berak neurtu eta epaitu behar du bere burua. Aski zaila da hori; gainera, beste gai batzuei buruz ez litzaiguke bururatuko horrelako galderarik egitea:
|
|
|
Erabileraren kasuan, argiago eta nabarmenago dago irudikapenen eragina. Normalean jendeak ez daki zein hizkuntza erabiltzen duen
|
pertsona
batekin edo testuinguru batean. Froga bat egin izan dut, elkarrizketa baten testigu izan eta bost minutura parte hartzaile bati elkarrizketa zein hizkuntzatan burutu zen galdetzea.
|
|
|
Aholkulari zientifikoaren figura oso interesgarria iruditzen zait. Erabakiak hartu behar dituztenek ondoan zientziaren alorrean jakintza sakona duen
|
pertsona
bat izateak erabakien kalitatea hobetuko du. Ez al dituzte, bada, gobernuburuek mota askotako aholkulariak?
|
|
|
Gripearen eta pneumoniaren ondorioz hildakoen kopurua erdira jaitsi omen zen. Kalkulatu zenez, immunizatutako 420 umeko
|
pertsona
baten bizia salbatu zen, adinekoen artean bereziki. Programa bukatutzat jo zutenean eta immunizazio ratioa jaitsi zenean, hildakoen kopurua nabarmen handitu zen hurrengo urteetan.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntz erlatibismo horrek aldarrikatzen du bizitza mota desberdinak daudela hizkuntzen (edo, Wittgensteinen hitzetan, hizkuntza jokoen) arabera. Eta
|
pertsona
batek ezin du ulertu beste bizitza mota bat, bizitza mota horretan, hau da, hizkuntza joko horretan murgildu ezean. Hizkuntz erlatibismo horrek inplikatzen du hizkuntza bakoitzak ikuskera bat dakarrela, eta ikuskera horiek alderaezinak direla.
|
|
|
Pleno guztiak ziren iskanbila hutsa. Bera zen beste mota bateko
|
pertsona
bat, bere mundu bateko pertsona bat. Gauza bat esan zuen:
|
|
|
Pleno guztiak ziren iskanbila hutsa. Bera zen beste mota bateko pertsona bat, bere mundu bateko
|
pertsona
bat. Gauza bat esan zuen:
|
|
|
Udan etortzen ginen dendak ikustera, eta ni bainatzera, eguraldia ona bazen. Kalean geundela ama eta izeba gelditu ziren
|
pertsona
batekin, eta hark esan zigun: " Hay una sublevacion de los militares".
|
|
|
Horrela ikusita, jarrerak nonahi topatzen dira:
|
pertsona
bat euskararen aldekoa bada eta bere pertzepzioan euskaraz beti aritzen dela iruditzen bazaio, nahiz eta hala ez izan, galdetegi bati erantzutean pertsona horrek euskaraz beti egiten duela erantzungo du. Hori muturreko adibidea da, baina erabilerari buruzko galdera bati erantzutean jarrerek eta pertzepzioak zein eragin izan dezaketen ikusteko balio du.
|
|
2014
|
|
|
proiektu parte hartzaile bat izatea (intentsitate desberdinarekin eta fokatze desberdinarekin); Euskal Herriko demokratizazio prozesu batean parte hartzea, beste kontinente batean jaio diren emakumeak kenduta (horiek alor politikoan sartzen dira euren atzerritar identitateagatik); ikasketa unibertsitarioak, hau da, kapital kultural formala izatea. Hogeita hamar emakume horietatik lauk ezik besteek partekatzen dute seme alabarik ez izatea bere kargu; halaber, euren burua ezker muturrean edo zentro ezkerrean kokatzen dute(
|
pertsona
batek izan ezik); eta guztiek, batek izan ezik, diruz saritua den lana dute. Beraz, kapital kultural formala izatea, lana izatea (prekarioa maiz) eta autoidentifikazio politiko bat partekatzen dute.
|
|
|
Mugikorrerako aplikazio sinple baten bidez (webgune edota posta elektronikoz ere batzuetan),
|
pertsona
batek besteari edozein momentutan dirua pasatzeko aukera ematen dute horiek. Horrelakoak dira Venmo (http://venmo.com) eta Square Cash (http://square.com).
|
|
2015
|
|
|
Kartzelatik, ordura arteko lan guzien etorkizun gordina ikusi nuen, eta dena bideratzen saiatu nintzen: Zeruko Argia ren lanarekin jarraitzeko
|
pertsona
bat proposatu nuen eta jarraian hasi zen lanean. Espetxera bisitatzera etortzeko eskatu nion eta egindako guztiaren berri eman nion, nire iritziko ildoak nondik norakoak ziren, baina errealitatearekin topo egingo zuena bera zela eta holako zirkunstantzietan halako aterabideak bilatu zituela.
|
|
|
Eta normalean, ba prekarietatean dagoenak... [...] Depende zer behar duzun[...]
|
pertsona
batek prestigio akademikoa behar badu bere ibilbide akademikoa jarraitzeko[...] Ibilbide akademikoak, planteatuta dagoen moduan[...] egiten duena da pertsonak oso frustratuta egotea, ze ez ditugu jorratzen nahi ditugun gaiak, edo ez dugu idazten nahi dugun hizkuntzan, edo ez ditugu benetan ekoizten interesgarriak diren gauzak[...] Eta euskararekin gauza bera gertatzen da, nik euskaraz argitaratze... Gizonezkoa, 40 urte, Gizarte Zientziak, ez du argitalpenik euskaraz).
|
|
|
Goian zerua ilun dago, ia beltz, eta batez ere sua dago, hegazkinetatik jaurtitakoa, bonbak, leherketak, etxeak sutan, kolore biziko suak, ia su artifizialak akordarazten dizkigutenak ezkerrean, eta forma sinbolikoetara gehiago hurbiltzen direnak eskuin aldean, tximista mardul edo geziak diruditenak; pixka bat behartuta, frankisten sinboloa izandako uztarria eta geziak hartako geziak direla esan daiteke, Gernika behin eta berriz zulatzen. Picassoren koadroan eskuak zabalik zerura begira baldin badago figura bat, Zumetarenean ukabila itxita ageri da
|
pertsona
bat justu zerumugatik zerurantz egiten. Picassorenean zaldia baldin bada lantza sartu diotena, Zumetarenean gizaki bat da, ahotik sartu eta eztarria zeharkatu dio lantzak.
|
|
|
Nahiz eta politika bezain zuzena ez izan, bestelako interbentzio batez gabiltza. Artean mikroaldaketak bilatzen dira; horregatik esaten da
|
pertsona
bat aldatzen denean bere ingurukoa ere aldatzen dela. Beraz, arteak ulergarria izan behar duelako planteamendua okerra da.
|
|
|
Horren ondoren, galdera zeharo egoki bat egiten du Ramallok: " Zelan azaldu
|
pertsona
batek bere ama hizkuntza bazterrean uztea erabaki duela, hizkuntza hori denean komunitatean prestigio gehien duena?". Berak galdera horri erantzun bat baino ez dio ematen.
|
|
2016
|
|
|
Herritarrei harrera egiten die, zalantzak argitzen ditu, Astrako harreman sareak zaintzen ditu, interes komunak dituzten talde eta pertsonak harremanetan jartzen ditu eta baliabide komunak zaindu eta erabiltzen laguntzen du. Ezin du bere gain hartu lantaldeena den lanik, ez baita lantaldeei lana arintzeko
|
pertsona
bat. Barrako arduraduna, berriz, barrarekin lotutako kontuez arduratzen da, esate baterako, eskariak egiteaz; eta barra irekitzen du igandetik ostegunera, eta ostiral nahiz larunbatetan txanda bidez irekitzen da.
|
|
|
Euskaraz egindako kulturaz ari bagara, Astrako ekimen gehienak euskaraz egiten dira. Indar gehiago jarri behar dugu agian jatorri errumaniarreko
|
pertsona
batek ekimenak bere hizkuntzan egin ditzan Astran, adibide bat jartzearren. Gure kulturaren zati bat falta zaigu.
|
|
|
Bost ildo horiek baldintzatu zuten bidea. Komunitatearen ezinbesteko parte hartzearekin (lanaren banaketaren alde lan egiten zuten bi kolektibok ekarpen ekonomiko bat egin zuten
|
pertsona
batek urtebetez proiektua bultza zezan Katakrak zabaldu aurretik, eta ehun pertsona baino gehiagok parte hartu zuten auzolanetan), LHAren esperientzian oinarriturik (Iruñean saiakeran oinarri zuen liburu denda batetik 30.000 liburukora jauzia), irabazi asmorik gabeko langileen kooperatiba muntatu genuen bideari ekiteko (Nafarroan ekonomia solidarioaren eta elikadura subiranotasunaren inguruko ta...
|
|
2018
|
|
|
Baina, zer da ondo zaintzea? Zuk
|
pertsona
baten ama hizkuntzan hitz egiten ez baduzu, pertsona hori eta bere familia osoa hizkuntzaz aldatzera behartzen baduzu... horrek kalitatea kentzen dio zaintzari.
|
|
|
Nik ez dakit zehatz esaten
|
pertsona
bat utopikoa den edo ez. Baina utopien atzetik ibili naizela beti, bai.
|
|
|
Utopia antikapitalistak, esaterako, kapitalismotik irten eta bizimodu justuago eta libreagoa eratu ahal dugula iradokitzen digu: ez
|
pertsona
bat, ez talde bat, ez lagun komunitate bat kapitalismotik irtenda, kapitalismoa bera gaindituz baizik. Halako gurari utopikoa gauzatzeko indarrak irauli behar den errealitatearen erresistentziaren parekoa behar du:
|
|
|
Hala, iaz, herritar bati isuna jarri zioten, Bilbon, udaltzainei euskaraz egiteagatik; Donostian,
|
pertsona
bat euskaraz ari zelako identifikatu zutela onartu zuen Ertzaintzak; Tuterako udaltzainen lan poltsarako gehiago baloratu zen alemana euskara baino; hasiera batean inork zuzendu ez zitzan, Brebetaren baitako zientzia azterketa euskaraz ihardetsi zuten Seaskako ikasleen lanak bahitu zituen errektoreordetzak; eta, haatik, euskaldunak darama inposatzailearen gurutzea bizkarrean, poztu behar du egune... Euskal hiztun praktikantea kataluniarra da boterearentzat, aukera berdintasunaren lepotik posizio berdintasunaren tontorra begiz jota duen bazter nahaslea, ez banana azal demokratikoak zintzurrean trabatuta dituen kanaka.
|
|
2019
|
|
|
• Postura [literarioaren] bidez existi daiteke bakarrik
|
pertsona
bat idazle moduan, eta, hala, idazle orok bere egile irudiaren inguruan duen pertzepzioak baldintzatuta sortuko du berea.
|
|
|
Asensiorentzat, maitasuna muturreko enpatia litzateke. Enpatia" gizakiak beste
|
pertsona
baten tokian jartzeko edota sentitzen duena antzemateko ahalmena da. Besteen beharrizanak, sentimenduak eta arazoak ulertzeko eta beraien erreakzio emozionalei egoki erantzuteko gaitasuna da". 10 Enpatia horretan sakontzeak maitasun sentimendua sorraraz lezake.
|
|
|
Iruditeria kolektiboan, aski ezaguna den parafilietako bat da sadismoa (horrek izaera sexuala duenean):
|
pertsona
bati beste izaki bizidun baten min edo/ eta umiliazioak kitzikapen edo plazer sexuala sorrarazten dionean agertzen da.
|
|
|
(eta berorren kudeaketa feminizatua) eta isolamendu zein bazterkeria egoerak areagotu dituzte. Emakumezkoengan erortzen da zaintza lanen erantzukizuna, besteak beste denboraren pobrezia eraginez; eta, bestalde, lan karga hori kanpora atera eta
|
pertsona
bat azpikontratatu dezaketenak klase ertain altuko sektoreak dira, eta azpikontratatuak, berriz, emakume etorkin prekarioak gehienetan.
|
|
2020
|
|
|
Laburtuz, lehen etikaren afera, bere formaltasunaz gain, erabakiak hartzeko ezintasuna da, eskuak zikinduta izatera behartua dagoenak ezin du halakorik predikatu lotsagorritu gabe; bigarrenarena da ondorioen izenean astakeriarik ankerrenak justifikatu daitezkeela. Izan ere, adibidez, hamar pertsona hiltzeak milioi bat salbatuko badu, ondorio hutsen etika batean ondoriozta daiteke soilik;
|
pertsona
bat torturatuz beste baten heriotza ekiditeko aukera balego, ondorioen etikak torturatzea justifika dezake. Erantzukizunaren etikaren arazoetako bat ondokoa da, ondorioak gizarte moderno irekian zeharo kalkulaezinak direla askotan (ibid.:
|
|
|
Arizmendiarrieta bera pentsamendu horren garapenean pertsona garrantzitsua izan zen, baina kooperatibismoa inoiz ez da indibiduala; pentsamendua ere ez, bide kooperatibo bat ez du inoiz pertsona bakar batek abiatuko, beti du kolektiboa eta elkarlana horretarako. Mondragon esperientzia kooperatiboa ere ez da
|
pertsona
baten ideiak sortua, milaka langileren lan etengabearen emaitza da. Pertsonak gidari izan daitezke, baina beti dute komunitate bat.
|
|
|
" gaixo batek bakardadea behar du". Egoera horretan, hau da, bere bizitza berri horrek gaixotasuna bidaide duenean, beste
|
pertsona
baten aurrean jartzen da. Nabarmen, beste bat da.
|
|
|
80). Era berean, erakunde armatu batek
|
pertsona
bat hiltzea eta erakunde publiko batek pertsona bat hiltzea ez dira gauza bera. Ume bat eta militar bat hiltzea ezin dira etikoki berdin ebaluatu.
|
|
|
80). Era berean, erakunde armatu batek pertsona bat hiltzea eta erakunde publiko batek
|
pertsona
bat hiltzea ez dira gauza bera. Ume bat eta militar bat hiltzea ezin dira etikoki berdin ebaluatu.
|
|
2021
|
|
|
(Haur Filosofiaren esperientzia konkretu bat Ce n’est qu’un debut dokumental ederrean ikus daiteke. Frantziako Jacques Prevert eskolan Pascaline Dogliani irakasleak lau urteko umeekin gidatutako tailerra deskribatzen da bertan.) Egia esan, beste
|
pertsona
batek ez badigu hitz egiten, hizkuntza ez dugu garatzen, eta erlazioen errealitate hori ezin da burmuinera sinplifikatu. Harremanetan dago, hortaz, hizkuntzaren ‘kokagunea’?
|
|
|
Bigarrenik, parte hartzearen eragileetako bat, batez ere protesta ekintzetan, gazteek beren interesei zuzenean eragiten dieten gai gatazkatsuei buruz sentitutako interpelazio zuzena izan ohi da. Izan ere, gai horiek beren bizitzan edo haren etapa batean berezkotzat hartzen dituzte (ikasleen rolean, genero indarkeriak erasandako emakumeak diren aldetik, ingurumen ondorio kaltegarriak dituen proiektu baten mehatxupean dauden eskualde bateko biztanleak diren aldetik, dibertsitate funtzionaldun
|
pertsona
baten senitarteko moduan, eta
|
|
2022
|
|
|
Oro har hizketan, horrek esan nahi du belaunaldi guztiak, continuum historiko batean jaioak direlarik, gurasoen bekatuekin madarikatuak eta aurrekarien egintzekin bedeinkatuak daudela, ez askoz gehiago. Baina gu ez gara hemen erantzukizun mota horretaz ari; erantzukizun hori ez da pertsonala, eta zentzu metaforiko batean baizik ezin esan liteke
|
pertsona
bat beraren aitak edo beraren herriak egin duen zernahirenagatik erruduna sentitzen dela. (Moralaren aldetik, nekez da arinagoa gauza jakinik egin gabe errudun sentitzea, gauza jakin batengatik erruduna izanik erru oroz libre sentitzea baino).
|
|
|
Argudio horiek denak maiz eman dira, eta ‘gu guztiongan Eichmann’ bana aurkitu arteko onik izango ez dutenek aldeztuko dituzte oroz gain. Akusatua sinbolo baten gisara aurkezteko, eta juizioa
|
pertsona
baten erruduntasuna edo errugabetasuna baino interesgarriagoak diruditen gaiak mahairatzeko aitzakia gisa hartzen bada, koherentziak eskatuko digu makurtzeko Eichmannek eta haren legelariek egin zuten baieztapenaren aurrean: ahuntz buru bat behar zutelako eraman zuten Eichmann auzi gelara.
|
|
|
Behin Eichmann Jerusalemen obran zehar Eichmann gizaki arrunta dela argitu ondoren (ez da munstro maltzurra, ez antisemita amorratua, ez soziopata azkarra...), Arendtek hurrengo galderari erantzun nahi izango dio: nola da posible
|
pertsona
batek milaka pertsonaren heriotza agintzea?
|
|
|
Ume hura bizkor asko ezkutatu zuten... Zuk uste duzu dretxorik badela
|
pertsona
bat horrelakoa izateko. Gu denok izuan eta beldurrean hezi, eta gero beraiek ziren eta diraokerrenak!
|
|
|
Irri zozo batek zirrimarratu zidan ezpain izkina. Garaziko herriaren bihotzean nintzen, bezperan deitu ninduen
|
pertsona
baten zain, abentura berrietarako prest. (Ibid.:
|
|
|
Horrek esan nahi du ChatGPTrekin zenbat eta gehiago hitz egin, orduan eta hobeto ulertuko eta erantzungo dituela zure galderak edota iruzkinak. ChatGPT lagun batekin elkarrizketa bat izatea bezalakoa da; baina,
|
pertsona
baten ordez, adimen artifizialeko programa oso aurreratu batekin ari zara hizketan.
|
|
2023
|
|
|
Formalki edo dimentsio objektibotik begiratuta, imajina dezakegu
|
pertsona
batek euskara ikasteko aukera planteatzen duenean, ea herritartasun osoa lortzeko ateak irekiko dizkion pentsatzen ari dela. Ez dago halakorik, noski.
|