|
2000
|
|
|
Ba ote zekiten tren hura ez zihoala inora? Zergatik esan zidan txartel saltzaileak zeina, izan ere, ez baitzen betikoa, beste bat baizik, garaiagoa eta lotsagabeagoa eta libertinoagoa inondik ere, nik ordura arte sekula ikusi ez nuena bidaia
|
on
bat izan nezala, ez baninduen ezagutzen. Gizalege hutsez?
|
|
|
Inork ezin dezake haizea hautsi. Ezustean oldartzen zuten beti aforismo harrigarriek, eta Brown jaunak abegi onez hartzen zituen, eta goxoki
|
on
bat dastatzen den bezala luzaz edukitzen zituen hitz laburño haiek ahosabaian, esanahi guztia xurgatu nahian. Ehundaka zekizkien buruz, bulegoan ehundaka ilustratu behar izan baitzituen aspaldi, eskuz, ordenagailuaren laguntzarik gabe, lanak oraindik eskulan kutsua zuenean.
|
|
|
Itsasontzi batean zegoen, eta kanoien aho zuloak zituen amets hark laino bakar. Joan nintzaionean, soldadu
|
on
batek beti egin behar lukeen bezala firmetu zitzaidan. Gero, ametsen logika falta etengabearen poderioz, etxe batean sartu ginen aita eta biok.
|
|
|
Eta ni neure ibilaldietan murgiltzen nintzen. Elizan sartu nintzenean, aitortza
|
on
bat nahi nuen. Eztarrian nuen korapiloa ez zen nolanahikoa, behin gertatu zait arrain baten arantza eztarrian hainbat egunetan gelditu eta txistuaren bidea okertzea, ez nuen lorik egiten, baina aitortza hark bihotza eta hurrengo goizeko gosaria arindu behar zizkidan.
|
|
|
Gaur ohi baino goizago deitzen dizut, ze gauera arte ez ei dugu beste telefonorik izango. Gaur berri
|
on
bat emango dizut: Adela nire gerizpea bilakatu da, edonora noala atzetik datorkit, edonon esertzen naizela ondoan esertzen zait.
|
|
2001
|
|
|
Ikusten! Artista
|
on
batek kritikak bere baitaratzen daki, eta eskertu egiten ditu gainera; soilik afizionatu kaxkarrak jartzen dira horrela.
|
|
|
Armak behar beharrezkoa denean soilik erabili behar dira. Honatx condottiere
|
on
baten aurreneko legea.
|
|
|
Eta hemen horrelako gauzak esaten ditu: " Egia esan bear bada euskal erritako apaiz, fraile ta anima zai guziak esan dezakegu bidalduak edo autuak gerala berri
|
on
animaren gañekoak emateko, ez erregei beren jauregietan, ez andiki goratu, edo Jaun urre zillarra ugari darabiltenai, ez jakituria lurrekoz beren ustez beterik dauden gizon arrotzaarrai [Beraz, jakintsua baldin bazen, utikan!], ta bai  nekezale, beargin, atxurlari, olagizon, ikazkin, emakume gorula, eula, jostun, ta onelako jende mee ta bekokiko izerdi larriarekin ogia billatu bear duteenai. Ez degu Pablo Apostoluak bezela agertu bear Athenasko Bilkui ta Erakastegian, eranzuteko jakitun gaizto asmariai beren galdetze guzietara; agertu bear degu enzula biotz oneko ta samur(...) [hemen ezin irakur daitekeen hitza dakar lehen edizioak], zeintzuek enzungo gaituzten geienez ao ta biotz zabalekin ta beti ixillik.
|
|
|
Hori dela bide, zenbait kontseilu
|
on
ematen dizkit gure X ek: ez omen nuke, batik bat, auzirik horrela" pertsonalizatu" behar.
|
|
|
Adiskide
|
on
batzuek eskatu didate, ez dakit ongi zergatik, Orixeren gorazarretan irten den liburu mardul honen atarian mintza nadin. Honenbeste euskal idazle garairen aldamenean, hobe litzateke, noski, ni azken aldean azaltzea, inon azaltzekotan.
|
|
|
Poeta gazte baten, maiz zaharragoak gogor hartzen dituen baten, hitzak aldatuko ditut hona, Ibon Sarasolarenak, Jakinen (24, 1967, 13 or.): " Detxepare poeta
|
on
bat izan zen (eta da) dudarik gabe. Haren arkaismoak, realismo bortitzak eta erabiltzen dituen gaiak (baita ere gaien erabil moldeak) Erdi Aroko poeta  tzaren fruitu berant (beti berandu euskaldunak!) baten aurrean gagozela ematen dute aditzera.
|
|
|
Gurasoak aipatu ditut, besteak beste, naizena haiei esker naizelako, izan ditzakedan alde
|
on
urrietan behinik behin. Hauxe esan nahi dut:
|
|
|
Gure gizaldiko gizonei, gutarrei eta bestetarrei, gertakari penagarria gertatu zaie. Gazteek ez dituzte ikusi nahi izan genitzakeen alde onak, bertuteak eta balentriak; eta gutarik onenek, gehienek ez bada ere, bazituzten alde
|
on
baino hobeak. Hutsik nabarmenak ere, egingo nuke, ez dituzte behar den lekuan bilatzen.
|
|
|
Hornitzen duen informazio kopuruak, beste hedabideek erabiltzen duten neurriak, herritarren aurrean duen prestijio eta fidagarritasunak, eta abarrek zehazten dute informazio iturri baten balioa. Eta, irizpide profesional
|
on
baten ikuspegitik âbaita deontologiaren ikuspegitik ereâ kritikatua izan daitekeen arren, kazetariak publikoki berriaren iturri gisa aipatzen duen neurrian(" halako Ministroak esan duenez"," Arzalluzek esan du...") neur daiteke informazio iturri baten balioa, berri horren egiatasuna beste iturri ba  tzuetan frogatu beharrik izango ez den aldetik.
|
|
2002
|
|
|
Traukori pausoa aurreraturik, ohiko bidetik jo zuen, Kalebarritik alegia, eta besteek zin  tzoki jarraitzen ziotela ikusirik, hurrengo kale gurutzean zein norabide hartu pentsatzeari ekin zion. Oraingoan, ordea, zailago egin zi  tzaion erabakitzea, zeren aukera biei alde
|
on
eta txarrak aurreikusten baitzizkien. Ohiko ibilbidetik jarraituz gero, hiruzpalau kale harantzago, Manuelen etxe aurretik pasatu zuten, eta horri Manuelekin zerikusi zuzena zuen aldetik burugabekeria hutsa zeritzon.
|
|
|
erantzun zion Txantoi txikiak zakarki, hizketaldiaren tankera eta aieruez gogaiturik bezala. Kontua duk, hemen dagoela, eta harrera
|
on
bat merezi duela.
|
|
|
Uste dut nik debeku garai hartan baziren uharte ttipi batzuk, isilik utzi izan ditugunak historia kontatu dizugun aldi bakoitzean. Adibidez, Baztanen, 1960 urtearen inguruan, haurrean, Durangoko idazle ezagun eta
|
on
batek euskaraz mintzatzeagatik herriko guardia zibil guztiak ipurditik zituen hartan, Nafarroako Diputazio frankistak dirua ematen zigun euskaraz genekienoi, azterketa baten bidez bagenekiela erakutsi ondoren. Dirua, eta oraindik etxean dudan agiri bat ere.
|
|
|
Bada, hori egitea, erreka gurutzatzen duen zubi bat egitea baino zailagoa izan daitekeelako maizkara. Nahi duzun itxurako zubia egin dezakezu eskura baduzu ingeniari
|
on
bat eta aski diru materialak erosteko eta jendeari ordaintzeko. Baina ikasliburu bat egiteko hori ez da aski, zeren anitzetan ez da modurik garantia minimoa beteko lukeen egile bat aurkitzeko, eskaintza baino anitzez ere handiagoa baita eskaera.
|
|
|
biharamunean edo biharamunagoan hasiko ginateke denok beste modu batera mintzatzen: " Entzun duzue zerbait buruz eta ikastaro hori, non erakusten baita nola liburu hura, zein Atxagak idatzi baitzuen, orain bigarren mailan gelditu den zeren idazle berri honek idazkera modua
|
on
euskara harrotu baitu?". Inkaseta norbait animatzen bada ere, agian gauzak aldatuko dira.
|
|
|
Eta puntu hauei buruz ari garelarik, esan dezagun euskara eskasa erabiltzeak berarekin dakarrela, batzuetan, euskara
|
on
eta egokia baztertzea ere. Eta hemen berriz ere nire esperientziara joko dut, nire aurrean esan baitzion ama batek bere umeari oraintxe berean egingo dut edo holako zerbait.
|
|
|
Eta egunkaria aipatu dudanez gero, izen hori daraman egunkariaren kontuaz zer edo zer esan nahi nuke hemen. Hor galdu baitu euskarak aukera
|
on
bat euskaldunontzako egunkari bat egiteko. Euskaldun batzuen egunkaria baita hori, ez inondik ere denona, nahiz denok ordaintzen dugun, berriz ere administrazioaren bidez ghetto batera bideratuz horrela sosak.
|
|
|
" Oinezko" kritika
|
on
eta erabilgarri bat egiteko gure egoera, teorian behintzat, inguruko literaturetakoa baino baikorragoa da, ordea: gogoan hartu Espainiako kritikari egin ohi zaion salaketarik ohikoena argitaletxe handien morroi hutsa izatearena dela (Babeliak ez duela Alfaguarako liburu baten iruzkin txarrik kaleratuko, kasu); gurean, eta euskal literaturari dagokionez, ez dago halako kasurik, agerian bederen.
|
|
|
Bestetik: nik arazoa ez nuke kokatuko literatura garaia/ kontsumokoa dikotomian, liburu
|
on
eta txarren artekoan baizik. Almudena Grandes idazle espainiarrak esana da:
|
|
|
Dena dela, azpimarra daiteke fenomeno hau ez dela gure literaturaren ondare bereizgarria; kontrakoa dirudien arren, Ian McEwan idazle britainiarra ez zen euskal literaturaz ari, honako hau esan zuenean: " Idazle
|
on
batek bere tradizioa barneratu egin behar du, berarekin eten ahal izateko. Irakurri egin behar du, bere eraginak galtzeko.
|
|
|
Hirugarren ohar bat eransteko: egon badago, nire ustez, euskarazko kontsumo literatura
|
on
eta duin bat egiteko abiapunturik, gure literaturan bertan; abiapuntu, diot, denak ez bailirateke, berez (hots, asmoz edota egitez), maila horretan koka daitezkeen lanak (izan ere, haietako batzuentzat erabilgarriagoa izango litzateke, akaso, Midcult kategoria, Umberto Ecok Apokaliptikoak eta integratuak liburuan egiten duen antzera). Adibiderik argiena Joxean Sagastizabalen obraren zati handiena izango litzateke:
|
|
|
Adibiderik argiena Joxean Sagastizabalen obraren zati handiena izango litzateke: bera da kon  tsumoko euskal literatura
|
on
baten eraikuntzarako oinarririk sendoenak jarri dituen idazlea, eta esan daiteke azpigenero  askotan izan dela aitzindari; Sagastizabalena da, esaterako, euskaraz idatzitako lehenengo nobela erotikoa, Jolasean (1983); eta berea da, baita ere, Eraztunen jauna motako ezpata eta aztikeria ildoko euskarazko lehenengo nobelaren egilea: Paixibo (1987).
|
|
|
Baina, nire ustez, gailurra umorezko liburuetan jo du: Kutsidazu bidea, Ixabelen, jakina (1994), baina baita Zorotariko euskal hiztegian ere (1996) eta Gerturik daukagu odolan (1999) (edonola ere, kalifikatibo eta sail  kapen guztien gainetik, idazle
|
on
bat iruditzen zait Sagastizabal). Baina honez gain, beste batzuk ere azpimarratzekoak dira, nire ustez:
|
|
|
Nire ustez, azken batean, merkatu, hezkuntza eta kultura ohiturekin erlazionatuta daude nobelaren egungo" garaipena" eta ipuinaren ikusezintasun erlatiboa: ez generoen berezko barne ezaugarriekin, eta, gure artean, are gutxiago ipuingileen kalitatea eleberrigileena baino txikiagoa delako... batez ere kontuan hartuta eleberrigileak eta ipuingileak, batzuetan, pertsona bera izaten direla (dena dela, badago esa  ten duenik ipuingile
|
on
bat eleberrigile ona ezin dela izan, eta alderantziz, baina eztabaida horrek urrunegi eramango gintuzke eta ez da hauxe, ziurrenik, lekurik aproposena mataza hori askatzeko). Ildo honetatik, eta amaitzeko, Juan Garziaren hitz batzuk baliatuko ditut, ezin egokiagoak iruditzen baitzaizkit:
|
|
|
Esaten ari naizen honen guztiaren adibide
|
on
bat izan daiteke Jasone Osororen Korapiloak liburuaren harrera kritikoarena, konparaketa ahalbidetzen digulako, batik bat. Jakina denez, 2002ko udazkenean elgoibarraren liburuaren gaztelaniazko itzulpena eman zuen argitara Seix Barral etxe entzutetsuak, Desnudos izenburupean.
|
|
2003
|
|
|
Iparraldeko jendea barne. Prentsaren eta bazterretako komentatzaileen aburuz, hila izan iparraldeko zein hegoaldeko, izan etsai izan lagun, bazen beti herioa pairatzearen arrazoi
|
on
bat. Jendea kexatzen hasi zen.
|
|
|
Bai, aipatzen dituzun ekintza horien obratzeko libre nago. Egunero hiru aldiz jaten dut, gauez ohe
|
on
batean etzaten, ardura bakarrik, baina ez beti, igandez herriko bidexka zeharretan lasterka nabil zakurra ondotik dudala, bakarretan orain  nehoiz maitatua ez izatearen antsiak kateztatzen nau, zenbaitetan trena hartzen dut Parisera ene adiskideen bisitatzeko eta hango katedraleko berina leiho koloretsuetarik ekia nola su jaikitzen den begimentzeko, eta...
|
|
|
Ni We are the world, Whe are the children taldekoa naiz; hirurogeita hiru umetxo dauzkat besoetan hartuak, bost kontinentetako luze zabalean. Aita ezkongabe
|
on
bat naizela uste dut.
|
|
|
|
on
urria suertatuz gero.
|
|
|
Sortu zuen iscambilla andia, eta emaztea gueroago, eta gueyago leyatzen zan, etzala zozoa. Aserratu citzayon guizonari, alaco eran, non eman cion zurra
|
on
bat, eta onela bucatu zan orduco aucia. Andic urte betera esan cion emazteac:
|
|
|
deabruaren atzaparretatik atera gaitezen Jainkoaren laguntzaz; aitortzaren  bidez atrizioa nahikoa izan dakigun, kontrizioa baino askoz damu eskuragarriagoa baita (ikus gero" Bekatuen damutzea"); eta absoluzioa berehala jaso eta gure bekatuak barkatuak izan zaizkigula ziur egon gaitezen. Heriozko bekatuak gizakiari grazia âJainkoaren seme alaba izateagatik duen zerurako merezimenduaâ kentzen dio, eta ordura arte egin dituen ekintza
|
on
guztien balioa deuseztatzen du. Aitortzak eta ondorengo penitentziak, ordea, grazia hori itzultzen diote.
|
|
|
âeta hauxe da purgatorioaren ideiaren giltzarriaâ, aitortza
|
on
batek bekatariaren arima garbitu eta Jainkoaren kuttun bihortzen badu ere, hari zor dion guztia ez da horrela kita  tzen: beste ahalegin bereziak egin ditu horretarako, mundu honetan edo, seguruago, purgatorioan.
|
|
|
Baña daguiela nai duèna baratz jabe ta sagardidun zaldun edo necazariac bere sagar udareac eta beste arbol frutari guciac ongui maneatcen, fruta anitz
|
on
oriei eraguiteco, ez du orretan Jangoicoac bere Elizaco fededun bacoitzarequin eguiten duenaren laur  denic ere eguiten. Bataioz quencen dio becatu originalaren zacar gucia; becatuaren sasitic aldatcen du Elizaco lur ederqui maneatura; chertatcen du graciaz; estalcen du virtutez; ematen dio maisuz, predicariz, confesorez ta libru onez bear duèn ceruco òngarria; vidalcen dio gogarguiaren ta barreneco ezagunz ònen inza ta Sacramentuetaco ur gracia.
|
|
|
Euscal errietaco Apaiz, Fraile, ta Anima zai guciac esan dezaquegu bidalduac edo autuac guerala berri
|
on
animaren gañecoac emateco, ez Erreguei beren Jaureguietan, ez Andiqui goratu, edo Jaun urre cillarra ugari darabiltenai, ez jaquituria lurrecoaz beren ustez beteric dauden guizon arrotzaarrai, ta bai nequezale, bearguin, achurlari, olaguizon, icazquin, emacume gorula, eula, jostun, ta onelaco gende mé ta becoquico icerdi larriarequin oguia billatu bear duteenai (1800: IV).
|
|
|
Edo, herrian norbait hilda aurkitzean, beraien ordua ere gutxien espero dutenean etorriko dela gogoratzen dute, ezta? Bada," oraciño mentala" gogoa halako pentsamenduetan ibiltzea da, besterik gabe; hobe, hori bai, liburu
|
on
baten laguntzaz baldin bada. Ez du denborarik eskatzen, gainera, lanean ere, aitzurretan, esaterako?, berdin egin daiteke eta:
|
|
|
Añibarroren Esku liburuaren arabera, honela irudikatu behar da une erabakigarria: ohearen aurrean Jesukristo dago Epaile zorrotzaren paperean, bekokia haserre duela; ezkerretara, deabru madarikatua gustura asko ari da irakurtzen liburu lodi batetik hildakoak eginiko bekatuen zerrenda; eskuinetara, aldiz, aingeru guardakoa liburu txiki txiki batetik ari da irakurtzen, kopetilun, hilberriak bizitzan zehar egin zituen ekintza
|
on
urriak. Epaimahaia honakoek osatzen dute, hortaz:
|
|
2005
|
|
|
Prismatiko batzuk ere topatu nituen, leiarrak apurturik, eta kate erloju bat ere bai, kristalik eta orratzik gabea...; kutxa ondo arakatuta ere, ez nuen ordea topatu halako arriskuarekin bila nenbilen hura. Banekien Marrok, han harrapatuz gero, pasada
|
on
bat emango zidala, onenean; izan ere, ziur nengoen Marro gauza zela norbait aienarazteko, gehiago ez agertzeko moduan; halako irudi beltza genuen auzoko haurrok pertsonaia beldurgarri hartaz.
|
|
|
–Mekaniko ona izatera iristeko, esaten zidan beti?, eskuekin trebea izateaz gain, belarri zorrotza behar dik. Mekaniko
|
on
batek, auto baten hotsa entzun orduko, bazakik non dagoen matxura.
|
|
|
Albertok maiz deitzen zidan telefonoz, itxaropentsu, eta kontatzen zidan eskolak ematen hasia zela ikasturte berrian akademia batean, eta Adela ere pozik zegoela bere eskola berrian, lanera itzu  lita. Gero, Adela jartzen zen, eta esaten zidan haur bat ekartzeko asmoa zutela, edo, bestela, adopzioan hartuko zutela; nitaz asko oroitzen zela ere esaten zidan, eta lanean nola zihoakidan galdetzen zidan, eta nire zaletasun intelektualak nondik nora zebiltzan jakin nahi izaten zuen; pena zuen Idoia eta biona amaitua zelako, eta neskatxa
|
on
bat bilatzera animatzen ninduen.
|
|
|
gogoratzen nafar
|
on
haien aurpegiak?;
|
|
|
Asko dira ordea hemen parte hartzen duten kideak, eta hasierakoen artean daude, halaber, Katalunia, Gales, Bavaria, Flandes, Walonia, Amazonas (Brasil), Rio Grande do Sul (Brasil), Goias (Brasil), Mato Grosso (Brasil), Pernambuco (Brasil), Tocantinos (Brasil), Rio de Janeiro, Entre RÃos (Argentina), Poitou Charentes (Frantzia), Punjab (India), Gauteng (Hegoafrika), Pennsylvania, West Australia, West Java, Quebec (Kanada), eta abar. Horren ostean, oso kontuan izan behar da garapen iraunkorrerako estrategia
|
on
batek, herrialde bateko ingurumen eta ekonomi alderdiekin batera, kultur alderdiak ere bereizten eta babesten dituela, gutxiengoen gizarteratzea eta horiekiko begirunea bultzatuz horretarako.
|
|
|
Denok gaude bizi garen ingurunearen mendean, horregatik ingurune egoki eta osasungarria izan behar du, horregatik babestu behar da, eta horregatik bideak egituratu eta instituzioei legezko lanabesak eman behar zaizkie bide horien sostengu izan daitezen eta egiaz eskubidetzat onar ditzaten. Commission
|
on
Global Governance, Our Global Neighbourhood (1995) delakoak berak proposatzen du etika zibiko berri bat lantzea," gizateria osoak onar litzakeen balore nagusi batzuk izanik euskarri: biziarekiko errespetua, askatasuna, justizia eta zuzentasuna, elkarrekiko errespetua, elkartasuna eta integritatea".
|
|
2006
|
|
|
Erlijioa beharrezkoa da gizarte bat antolatzeko. Hitz gutxitan esanda, erlijiorik gabe ez dago moralik ez ohitura
|
on
eta zuzenik gizarte batean. Bestalde, gizabanakoak ziurtasun gutxieneko batzuk behar ditu psikologikoki osasuntsu edota orekatuta bizi ahal izateko.
|
|
|
" Gora ijtihada!". Zuk jatekoari buruz ere hitz egiten duzu, ez sukaldari batek bezala, nahiz eta sukaldari zoragarria izan; zuk jatekoari buruz ere hitz egiten duzu jatun
|
on
batek egin ohi duen bezala, nahiz eta zeliakoa izan halabeharrez eta begetarianoa ezinbestean.
|
|
|
Duela bi urte arte edo, zama bezala hartuak izan nituen bizitzeko geratzen zitzaizkidan urteak, zama neuretzako eta zama ingurukoentzako. Amets bat bezalakoa irudikatzen nuen orduan heriotza, izateari betiko uzten diogun amets
|
on
bat bezalakoa. Desagertu, eta kito.
|
|
|
Amak esan dizu etxeak atondoa, sukaldea, egongela, bi logela, bainugela eta ganbara dauzkala. Beraz, ordu eskas bat nahikoa izan liteke begirada
|
on
bat emateko. Arratsalde erdia eta iluntzea geratuko zaizkizu tailuari azken ukituak egiteko.
|
|
|
Baietz hori ere aurreko morroiak bezala oilartu! Tira, ez hadi zekena izan, eta paga iezadak zerbitzu
|
on
baten ordaina: gandorra otzan otzan duela itzuliko diat.
|
|
|
Nolanahi ere, herr Öchlerrek apenas aipatzen zituen erregimenak zigortutako edo debekatutako idazleak, eta aipatzen zituenean, tentu eskrupuluzko batez argitzen zigun autorearen ideiak ez zirela bereak. Zolitasun handiz lotzen zen bere lanera, bazekien-eta non zegoen aleman
|
on
batek pasatu behar ez zuen marra.
|
|
|
Alemaniaren aldeko hitzak zorrotzak eta pitzadurarik gabeak ziren eta, batez ere, erakarmen handiko tonuan esanak. Su
|
on
gozoa zegoen haren barruan, nabari zuen pozik bizi zela zer nahi huraxe eginez.
|
|
|
Ez gehiago, baina ezta gutxiago ere. Bi arrotz ohe berean, bai, baina heziera
|
on
usteko jendeak pentsatzen duen baino aberatsagoa da: ohetik kanpo ez baitago beste inolako loturarik, bat ez da bestearen maizter bihurtzen.
|
|
|
Sinagoga berria egiten hasi zirenean, jada ez ninduan fededun, baina dirua eman nian, jakin nahi duk zergatik? Nahiz sinesmena galdu, erroak ditiat, non?, eta sinagoga jaso zutenen artean, eta
|
on
osasuntsua duk gutarrei laguntzea, niri hala iruditzen zaidak, hiri ez. Bai, bazakiat, judu ez den batek ez ditik kontuok ulertzen.
|
|
|
Ipuin
|
on
bakoitzaren baitan bi historia izaten dira: kontatzen dena eta isiltzen dena.
|
|
|
Orain, denbora galdu nahi baduzu, zuk ikusi. Nik denbora gal  tzekotan, nahiago pelikula
|
on
batekin. Zalea naiz oso.
|
|
|
Hamaika pelikula txar irentsitakoa. Baita
|
on
askoak ere. Zine amerikarra da niri gustatzen zaidana.
|
|
|
–Horixe, diseinu
|
on
bat egin dezagun.
|
|
|
–Horixe, diseinu
|
on
bat egin dezagun.
|
|
|
Aletxo batzuk ekarri ditugu, bi gauza erakusteko: batetik, oraindik ere badagoela euskaraz jakin gabe itzulpenak egiten ausartzen den jendea, suelto, lotsagabe; bestetik, ez dela nahikoa euskalduna izatea itzulpen zuzen, egoki eta
|
on
bat egiteko. Honakoak, esaterako:
|
|
|
bertso gosaria, bertso hamaiketakoa, bertso bazkaria, bertso arratsaldekoa eta bertso afaria. Sasoi
|
on
samarra dutenek egin beharrekoa, beste inork ez.
|
|
|
–Itzalpenak: jatorrizko testu
|
on
eta eder bati argitasun eta distira osoa kentzen dioten itzulpenak. Testua itzuli beharrean, zenbaitetan, itzali egiten dugu.
|
|
|
Teoria
|
on
batek, besteak beste, errealitatea azaltzeko balio luke. Han eta hemen ikusten ditugun gertakariak azaltzeko balio behar luke.
|
|
2007
|
|
|
–Gu baino helduagoa zen, horregatik ez zen gu bezalako mukizuekin nahasten. Familia
|
on
bateko alaba zen, gainera. Eskolatua.
|
|
|
–Bai! Verne jasanezinak sortu duen gauza
|
on
bakarra!
|
|
|
Gigik esan zionean zaindu behar zuen agurea Saguesen bizi zela, ez zitzaion hura iruditu, ez horixe, gertatutakoa ahazteko modurik egokiena, Ulia mendia ondo ondoan baitzegoen, Igorrekin pasatutako oroitzapen
|
on
bakanen eszenatokia eta, hartara, haren errautsak hartu zituen paraje kutuna.
|
|
|
–Agurearen arnasa larria imitatu zuen?. Dirua barra barra izango du, frankista alaenak!; zahar etxe
|
on
bat ordaintzeko adina bai, seguru. Baina hor segitu nahi du, txoro horrek, bere behazunean usteltzen.
|
|
|
Bertze gizon gaixo bati zori hobea suertatu zitzaion abilagoz. Hura ere egon zen zapelatz ederraren saihetsean zazpi egunez beilan, baina hark saltoki
|
on
bat nahi zuen eta ere fortunaren laguntza, bizi zeno. Damaren borondatez, leihorrez eta itsasoz den merkatari ospetsu eta aberatsena bihurtu omen zen.
|
|
|
Izartegi osoaren ikusteko laurogei ta lau gradu falta zaizkit eta horretarako diot norbaitek munduko lurraren itzuli osoa egin lezakeela gainetik eta azpitik, eta lagun batzuk eta gidatzeko ontzi
|
on
bat atxemanez, bat bere herrira itzul litekeela. Eta beti jendeak eta lurraldeak eta uharteak atxeman litzakee  la gure zertanetan bezala.
|
|
|
garestiagotuak. Hala ere, nafar gehienen bizimodua
|
on
samarra da eta, hau oso erlatiboa den arren, diferentzia sozial handirik gabe (besterik da, erabat, berriki etorri diren Europar Batasunetik kanpoko etorkinen egoera, horietariko asko esklabotzaren antzeko egoeran bizi dira eta). Hirurak Batek moldaketa industrial basati bat gainditu behar izan zuen.
|
|
2008
|
|
|
Zure etxera joan, eta bezperan prestatuta utzi nituen maletetan azken gauzak sartu, eta zure gelan egon nintzen ordubetez edo, ohean etzanda, handik alde egitea eragotziko zidan zerbait bilatu nahian, agurra atzeratuz. Oroitzapen asko uzten nituen, momentu
|
on
asko, eta hain onak ez ziren bat edo beste. Eta zu uzten zintudan.
|
|
|
Oso arraroa izan zen asteburua. Ewan ekin pasatutako momentu
|
on
bakoitza zurekin egon nintzeneko oroitzapenek goibeltzen zuten. Joaten ginen leku bakoitzean, zure itzala ikustea bezala izan zen.
|
|
|
Ez dut Arantzarekin kontsultatu, baina erabakia hartuta dago. Gaur gauean umeak kanguru batekin utzi, eta ahalik eta hobekien azaltzen saiatuko natzaio, jatetxe
|
on
batean afaltzen dugun bitartean.
|
|
|
..., inor ez da bizi etorkizunean, oraina da bizitzeko modu bakarra", edo, beste modu batera esateko, ez zuk ez inork ezin du tycheaz techne egin, edo beste modu batera esateko, Barrutia, bizitza inauteri gisa biltzean, heriotzarekiko beldurra laxatzen dugu, edo, beste modu batera, ez dizut sinesten, edo, beste modu batera, tragediak antzeztu ondoren komedia bat antzezten zen, Barrutia, tragedia
|
on
oro komedian bukatzen baita.
|
|
|
...zigun tabernak, gure diru poltsan ez zegoen tokia besterik, berorrek badaki, jauna, batzuk larrialdian bizitzeko jaiotzen gara, eta autobidea egin zutenean eta jakin nuenean taberna ondoko gasolindegi zaharra itxi behar zutela, nik hari heldu nahi, eta Tomasi esan nion, alokairuan hartuko dugu, herriko batzuk etorriko dira behintzat, eta Tomasek niri, ez al digu lan gehiegi emango?, baina nik alde
|
on
hori zuela, nahi genuenean itxi, nahi genuenean zabaldu, uzteko nire esku, eta eskatu nion jotzeko mesedez Por soñar lo imposible, eta Tomasek gustura jo zuen, baina haren ahoko soinua gustatzen zitzaidan niri eta ez ahoa, haren ezpainak beti zeuden-eta lehorrak, eta harmonika jotzen hasten zenean, mingaina pasatzen zuen ezpainetatik behiek hausnar ondoko lerdeak kentzeko bezala, elkarrekin eg...
|
|
|
nahiago izanez gauza
|
on
garbiak ixilik eta bakean utzi.
|
|
|
Beste gauza
|
on
asko bezalaxe, umore ona ere tamainan behar du. Ni sinistuta nago munduan ez egiteko eta izugarrikeria haundienak egin dituztenetako askok" egun hartan umoreko zeudelako" egin zituztela (edo obeditzeko umorerik aski izan zutelako).
|
|
|
" Zutik, tinko, gogor": ezertarako gauza ez garela utzi gaituzte hitzok, eta espirituko fisioterapeuta
|
on
banaren premian.
|
|
|
Horrezaz gainera, horrek erakusten omen du euskarazko hitzek bere baitan duten jakinduria. Gizon
|
on
jator jakintsuak zinez egiten duena da: aurrena, hizkuntza jakin bateko, grekozko?
|
|
|
[Zaharrak berri II.] Arazoren bat izan ezkero," profesional
|
on
baten eskuetan" jartzeko gomendatzen zaio gaur edozeini, debaldeko amateurrak utzirik. Edozeinek ikusten du prostituzioa munduko ofizio garaikideena dela gaur.
|
|
|
Irakaspena: arrazoiaren jabetasunaren oso gainetik daude ile apaindu
|
on
bat, orrazkera egoki bat... eta kasik edozer; edo ez daude, baina egon behar lukete.
|
|
2009
|
|
|
Honela hasi zitekeen istorioa: " Har ezazu animalia gosetu eta jazarri bat, jaten eman behar dien emea eta kumeak dituena, eta sar ezazu arditegi
|
on
batean, arkume samurrez inguraturik, zelai berde batean...". Ez ote da Arimen maisua" mespretxu burgesaren" satira, honezkero munduko umezurtzen ama abegitsua ez den Frantzia horrena?
|
|
|
Hala ere, judutarrekiko dagoen gorrotoaz jabeturik, eta bere burua oraindik ere salbu ikusten zuela, beharrezko iruditu zitzaion ohartarazpena egitea: " Zergatik egin behar zion uko herri batek, besteek den bezala, bere gauza
|
on
eta txarrekin, ikus zezaten.
|
|
|
Gorputzak indartsu dituzte, makina baliotsuak, koipeztatuak eta egunero berraztertuak; arimak, ordea, gaixo. Mediku
|
on
batek beldurtu egingo lituzke; mamu beldurgarriak irudikatuko lituzkeelako. Wardesi bezala, esango lieke:
|
|
|
Badut osasuna, gaztetasuna, nire diplomak, nire zientzia, nire lanbidea. Mediku
|
on
bat naiz. Zuk badakizu ondo zaintzen dudala zure semea.
|
|
|
–Senar
|
on
bat, esan zuen mojak eskuak haur lokartuarenganantz luzatuz.
|
|
|
–Senar
|
on
bat eta aita on bat, esan zuen mojak?. " Ba al daukate behar duten guztia?
|
|
|
–Senar on bat eta aita
|
on
bat, esan zuen mojak?. " Ba al daukate behar duten guztia?
|
|
|
Gizon zinikoa da eta eskrupulurik gabea. Ezinezkoa da Sylviek, emakume
|
on
horrek, aita begiz jotzea. Wardesi dagokionez...
|
|
|
Ezta Hollywoodeko zine izarrak balira ere! Bi orrialde haietan notizia
|
on
bat zetorren Organizazioko militanteentzat: Iruñean atxilotuetako bat, J.M. Eskubi zeritzona hain zuzen, ez zen Organizazioaren zuzendaritzako buruzagi ospetsua, haren anaia baizik.
|
|
|
Baina guri gogor ematen jarraitu ditek, noski. Egia esan, urte batzuk
|
on
samarrak ere izan ditiagu; miliek eta zuzeneko laguntzaileek beste inork ez zian egurra jasotzen. Ni Herri Batasunan nagok, eta Portugaleteko zinegotzi izatera ere iritsia nauk.
|
|
|
Ez zuan gehiago itzuli gure bileretara; bai, ordea, yoghi zaharraren klaseetara, iskanbila gertatu zen arte. Hura jazo eta gero, Josetxo Madrilera bizitzera eraman zian familiak; denak joan zituan, aitak kontaktu asko baitzituen eta postu
|
on
bat lortu baitzuen han.
|
|
|
Itoginak zeuden, hiruzpalau gutxienez. Nabarmena zen hezetasuna; bustita zeuden horma bi, sabaiaren zati
|
on
bat eta ia behegain guztia. Ez dut uste eguzkirik sartzen zenik hara urte osoan.
|
|
|
Eskolaren bidez eskuratutako hizkuntzetan hitz etorri erraza lortzeak eta hitz etorri
|
on
horri eusteak gehiago zor die eskolaz kanpoko ikasleen mintza jardunari eta eskola-aldia amaitu ondoko faktore soziolinguistikoei (hizkuntza hori sarri erabiltzeko aukerari, erabilera horren balio funtzionalari eta antzeko faktoreei), eskola barneko faktoreei (ikastordu kopuruari, irakasteko metodologiari eta ikasmaterialei) baino. Horregatik beragatik, ikusmira ez da eskolan bakarrik jarri behar, ez eta eskolan gehi haur garaiko familian.
|
|
|
Hori, ordea, ez da nolanahi egin ahal: " handikeriazko menturarik gabe", hots, maximalismoetan eta gehiegikeriatan erori gabe, boluntarismoaren lilurapean amildu barik eta garenaren neurriaz jabetuta, poetak esango lukeenez" amets eroak baztertuz bertan, sasi zikinak behingoz erreta, bide
|
on
bat aukeratzen". Pragmatikotasun hori garbi uzteko erantsi bide zuen bukaerakoa Mitxelenak, hots," diglosiaren purgatorioetatik ihesi goazela, ez gaitezela ghettoaren infernuan eror".
|
|
|
Indibidualismoa bizi esperientziaren ardatz duen belaunaldian, bere gauza on eta ez hain
|
on
guztiekin?, norbere esperientzia termino indibidualetan pentsatzeko joera gailentzen da. Zailtasun hazkorrak daude nork bere bizi esperientzia txoko kolektiboetan, generoa, klasea, nazioa...?
|
|
|
Mundu aldrebesak bizi gaituela esateak, sistema gure barruan bor bor ari dela seinalatzeak, berez ez du ezer konpontzen, baina, badu gauza
|
on
bat: borroka kokatzen du eremu gertuko, posible eta ukigarrian.
|
|
|
Euri zaparrada eguraldi
|
on
izendatu eta eguzki izpiak gure susmo ilunenak pizten dituen mende berrian, 15 cm-en ingurukoa izango da eztabaida politiko munta ezin handiagokoa: zenbat, zelan eta zergatik hazi.
|
|
|
–Egun batez, konpainia
|
on
batean, euskaldunik baizen etzen lekuan nengoela...
|